Tài liệu Hoạch định chiến lược phát triển công ty cp cao su hòa bình giai đoạn 2022 2030 và tầm nhìn năm 2035

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÀ RỊA-VŨNG TÀU HUỲNH THỊ THANH DUNG HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÔNG TY CP CAO SU HÒA BÌNH GIAI ĐOẠN 2022-2030 VÀ TẦM NHÌN NĂM 2035. LUẬN VĂN THẠC SĨ Bà Rịa-Vũng Tàu, tháng 9 năm 2022 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÀ RỊA-VŨNG TÀU HUỲNH THỊ THANH DUNG HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÔNG TY CP CAO SU HÒA BÌNH GIAI ĐOẠN 2022-2030 VÀ TẦM NHÌN NĂM 2035. LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 8340101 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. VŨ VĂN ĐÔNG Bà Rịa-Vũng Tàu, tháng 9 năm 2022 LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là Huỳnh Thị Thanh Dung, tôi xin cam đoan đề tài “Hoạch định chiến lược phát triển Công ty Cổ phần cao su Hoà Bình giai đoạn 2022-2030 và tầm nhìn năm 2035” là công trình nghiên cứu của tôi, không sao chép từ bất cứ công trình nào khác. Tác giả Huỳnh Thị Thanh Dung MỤC LỤC MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 3 1. Tính cấp thiết của đề tài ..................................................................................................... 3 2. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................................... 4 2.1 Mục tiêu chung ................................................................................................................ 4 4. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................... 5 5. Nội dung nghiên cứu.......................................................................................................... 5 6. Bố cục của luận văn ........................................................................................................... 5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN kLƯỢC ......................... 7 1.1. Khái niệm chiến klược ................................................................................................. 7 1.2. Vai trò của chiến klược ................................................................................................ 8 1.3. Phân loại chiến klược ................................................................................................. 10 1.4. Quy trình xây kdựng chiến klược ............................................................................... 11 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạch định chiến lược kinh doanh ................................. 20 1.5.1. Môi trường vĩ mô ...................................................................................................... 20 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA CÔNG TY CP CAO SU HÒA BÌNH ............................................................................................ 30 2.1 Giới thiệu về Công ty CP cao su Hòa Bình ................................................................... 30 2.2 Phân tích các yếu tố của môi trường bên ngoài tác động đến Công ty .......................... 35 2.3 Phân tích các yếu tố của môi trường bên trong tác động đến Công ty ................... 54 CHƯƠNG 3: HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÔNG TY CP CAO SU HÒA BÌNH GIAI ĐOẠN 2022-2030 VÀ TẦM NHÌN NĂM 2035 ................................ 67 3.1 Mục tiêu và sứ mệnh của Công ty Cp cao su Hòa Bình .......................................... 67 3.1.1 Sứ mệnh phát triển của Công ty CP cao su Hòa Bình ................................................ 67 3.1.2. Lựa chọn chiến lược kinh doanh của Công ty CP cao su Hòa Bình .......................... 71 3.1.3. Đề xuất chiến lược kinh doanh của Công ty CP cao su Hòa Bình ............................. 74 3.2 Các giải pháp thực hiện chiến lược kinh doanh của Công ty CP cao su Hòa Bình 76 3.2.4 Một số kiến nghị ....................................................................................................... 83 3.3.4.1. Kiến nghị với nhà nước ....................................................................................... 83 3.3.4.2. Kiến nghị Lãnh đạo Tập Đoàn CN cao su Việt Nam .......................................... 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 86 DANH MỤC VIẾT TẮT HORUCO: Công ty cổ phần cao su Hòa Bình BR-VT: Bà Rịa – Vũng Tàu KH-KD: Kế hoạch – Kinh doanh TC-KT: Tài Chính Kế Toán KT: Kỹ Thuật CP: Cổ phần HĐQT: Hội đồng quản trị R&D: Nghiên cứu và phát triển NHTM: Ngân hàng thương mại TMCP: Thương mại cổ phần FDI: Đầu tư trực tiếp nước ngoài VRG: Tập đoàn công nghiệp cao su Việt Nam VRA: Hiệp hội cao su Việt nam ASEAN: Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á WTO: Tổ chức thương mại thế giới QSPM: Hoạch định chiến lược SWOT: Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và nguy cơ 1 DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 Các chỉ tiêu hoá lý của cao su SVR Bảng 2.2 Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài Horuco Bảng 2.3 Bảng tổng hợp ý kiến đánh giá tầm ảnh hưởng của các yếu tố đến năng k k k k k k k k k k k k k k k lực cạnh tranh các doanh nghiệp kinh doanh cao su. k k k k k k k k k Bảng 2.4. Kết quả ma trận hình ảnh cạnh tranh. k k k k k k k k k Bảng 2.5. Tình hình kết quả kinh doanh của công ty. Bảng 2.6 Bảng thống kê số lượng nguồn nhân lực của Công ty năm 2021. Bảng 2.7. Ma trận các yếu tố bên trong Bảng 2.8. Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh giai đoạn 2019-2021. 2 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Xã hội ngày càng phát triển, quá trình toàn cầu hóa cũng ngày càng sâu rộng tạo ra nhiều cơ hội cho các tổ chức, doanh nghiệp mở rộng kinh doanh, hợp tác quốc tế. Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội thì quá trình hội nhập cũng đem đến không ít những nguy cơ tiềm ẩn. Chính vì vậy mà mỗi tổ chức, doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển lâu dài đòi hỏi phải đưa ra những chiến lược kinh doanh hợp lý và đúng đắn, hay nói cách khác đó là phải có công tác hoạch định chiến lược. Cao su là một trong những nguyên liệu quan trọng của nền công nghiệp, cây cao su đem lại nhiều lợi ích kinh tế, bảo vệ môi trường, tạo công ăn việc làm cho nhiều người, đặc biệt là đồng bào dân tộc miền núi. Nước ta có thế mạnh về thổ nhưỡng, khí hậu thích hợp canh tác cây cao su và có nhiều kinh nghiệm trồng, khai thác và chế biến mủ cao su. Sự chuyển đổi từ cơ chế quản lý tập trung sang cơ chế kinh tế thị trường nhiều thành phần, hoạt động theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, theo định hướng xã hội chủ nghĩa đã đem lại những bước tiến rõ rệt cho nền kinh tế đất nước. Mỗi doanh nghiệp được tự chủ xây dựng các chiến lược kinh doanh, chính sách kinh doanh phù hợp với định hướng chung của Nhà nước, Chính phủ. Đối với Công ty CP cao su Hoà Bình chuyển biến này mang lại tác dụng rõ rệt. Công ty được chủ động trong hoạch định chính sách, kế hoạch kinh doanh, thực hiện cơ chế khoán sản phẩm, phát huy tính chủ động sáng tạo, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Do đó, năng suất lao động ngày càng cao, đời sống cán bộ công nhân được cải thiện. Công tác hoạch định giúp doanh nghiệp định hướng được hướng đi để có những chiến lược, kế hoạch phù hợp trong tương lai. Hoạch định giúp doanh nghiệp xác định được hướng đi đúng đắn và phù hợp. Do đó, trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh như hiện nay, việc xây dựng và hoạch định chiến lược hoạch định dài hạn là hết sức cần thiết. 3 Công ty CP cao su Hòa Bình trải qua quá trình thành lập từ năm 1881 đến nay, trải qua rất nhiều giai đoạn khó khăn. Tuy nhiên, nhờ có chiến lược phù hợp nên Công ty ngày càng phát triển. Trong giai đoạn hiện nay, do ảnh hưởng kinh tế thế giới, sự canh tranh gây gắt giữa các đối thủ, nhu cầu thị trường hạn hẹp, nguồn cung cao su dư thừa….Để tồn tại và phát triển hơn nữa, Công ty cần một chiến lược phát triển dài hạn với những kế hoạch và mục tiêu cụ thể. Đó là lý do em đã chọn đề tài”Hoạch định chiến lược phát triển Công ty CP cao su Hòa Bình giai đoạn 2022-2030 và tầm nhìn năm 2035” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1 Mục tiêu chung Đánh giá tình hình kinh doanh hiện tại của Công ty CP cao su Hoà Bình nhằm so sánh với các Công ty sản xuất cao su Bến Thành, cao su Miền Bắc, cao su Việt Nam nhằm phân tích dự báo xu hướng phát triển cao su, để hoạch chiến lược phát triển cho Công ty CP cao su Hoà Bình và đề xuất giải pháp thực hiện các chiến lược để Công ty phát triển, bền vững và vững mạnh trong những năm tới. 2.2 Mục tiêu cụ thể Phân tích môi trường bên ngoài để xác định cơ hội, nguy cơ có khả năng tác động đến tình hình phát triển của Công ty CP cao su Hòa Bình. Xây dựng chiến lược phát triển tùy theo năng lực của Công ty và phù hợp với xu hướng thị trường giai đoạn 2022-2030 và tầm nhìn năm 2035. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu các chiến lược phát triển Công ty CP cao su Hòa Bình giai đoạn 2022-2030 và tầm nhìn năm 2035. 3.2 Phạm vi nghiên cứu Phạm vi không gian: Công ty CP cao su Hòa Bình. 4 Phạm vi thời gian: tình hình tài chính và sản xuất kinh doanh năm 2019-2021, dự báo năm 2022-2030 và đến năm 2035. 4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp tiếp cận nghiên cứu: Phương pháp định tính, Phương pháp chuyên gia, phương pháp thống kê mô tả. Lấy ý kiến các chuyên gia để xác định các yếu tố môi trường kinh doanh có ảnh hưởng đến kết quả sản xuất kinh doanh của Công ty nhằm giúp lựa chọn chiến lược phù hợp nhất cho Công ty. - Phương pháp thu thập thông tin: Sử dụng số liệu sơ cấp được thực hiện gồm nghiên cứu tại bàn, kết quả phỏng vấn các chuyên gia là cán bộ cấp quản lý các công ty. Sử dụng các số thứ cấp thông qua thu thập báo cáo tài chính hàng năm có sẵn của các Công ty trên wedsite các Công ty, Tạp chí cao su, Hiệp hội Cao su, Tập đoàn công nghiệp Cao su Việt Nam và sách, tạp chí chuyên ngành, các báo cáo tại các hội nghị cao su Thế giới và khu vực. - Phương pháp xử lý thông tin: Thống kê mô tả, mô hình hóa các ma trận. 5. Nội dung nghiên cứu Nghiên cứu các lý thuyết về xây dựng, hoạch định chiến lược doanh nghiệp. Nghiên cứu các yếu tố môi trường bên ngoài và môi trường bên trong tác động đến sự phát triển của Công ty CP cao su Hòa Bình. Phân tích tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh và thực trạng của Công ty CP cao su Hòa Bình. Nghiên cứu các giải pháp nhằm xây dựng và phát triển Công ty CP cao su Hòa Bình giai đoạn 2022-2030 và tầm nhìn năm 2035. 6. Bố cục của luận văn Ngoài những phần như mở bài, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm những chương sau đây: Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạch định chiến lược Chương 2: Phân tích thực trạng môi trường sản xuất kinh doanh của Công ty CP cao su Hòa Bình 5 Chương 3: Hoạch định chiến lược phát triển Công ty CP cao su Hòa Bình giai đoạn 2022-2030 và tầm nhìn năm 2035. 6 CHƯƠNG 1: k CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC k k k k k k k k k 1.1. Khái niệm chiến lược k k k Tùy theo quan điểm của tác giả mà có nhiều định nghĩa về chiến lược. Khái k k k k k k k k k k k k k k k niệm chiến lược ra đời từ thời kỳ Hy lạp cổ đại, có nguồn gốc từ lĩnh vực quân sự. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k Những nhà quân sự như Alexender, Napolen…đã viết về chiến lược với nhiều gốc k k k k k k k k k k k k k k độ khác nhau. Ví dụ như Chandler (1962), một trong những người đầu tiên khởi k k k k k k k k k k k k k k k xứng lý thuyết quản trị chiến lược, đã định nghĩa “Việc xác định các mục tiêu, mục k k k k k k k k k k k k k k k k k đích cơ bản dài hạn của doanh nghiệp và việc áp dụng một chuỗi hành động cũng k k k k k k k k k k k k k k k k k như sự phân bổ các nguồn lực cần thiết để thực hiện mục tiêu này”. k k k k k k k k k k k k k k k Hoặc như Kenneth L.Andrew (1980) định nghĩa “chiến lược là mô hình về các k k k k k k k k k k k k k mục tiêu, chủ đích và các kế hoạch để đạt mục tiêu đó”. Chiến lược là một xâu k k k k k k k k k k k k k k k k chuỗi, một loạt những hành động để tạo ra lợi thế cạnh tranh lâu dài. k k k k k k k k k k k k k k k k k k Theo Michael Porter (1996) cho rằng “chiến lược là nghệ thuật xây dựng các k k k k k k k k k k k k k lợi thế cạnh tranh vững chắc để phòng thủ”. k k k k k k k k k Trong điều kiện môi trường có nhiều thay đổi, Johnson và Scholes (1999) định k k k k k k k k k k k k k nghĩa “chiến lược là định hướng và phạm vi của một tổ chức về dài hạn nhằm k k k k k k k k k k k k k k k k k giành lợi thế cạnh tranh cho tổ chức thông qua việc định dạng các nguồn lực của k k k k k k k k k k k k k k k k k nó trong môi trường cạnh tranh thay đổi, để đáp ứng nhu cầu thị trường và thỏa k k k k k k k k mãn mong đợi của các bên liên quan”. k k k k k k k k k k k k k k k k k k Như vậy, chiến lược là phương hướng và quy mô của một tổ chức, tập hợp các k k k k k k k k k k k k k k k k mục tiêu dài hạn, được xác định phù hợp với tầm nhìn, sứ mạng của tổ chức và k k k k k k k k k k k k k k k k k k k các cách thức, phương tiện để đạt được những mục tiêu đó một cách tốt nhất, phát k k k k k k k k k k k k k k k k k huy những điểm mạnh, khắc phục những điểm yếu giúp doanh nghiệp tạo ra một vị k k k k k k k k k k k k thế cạnh tranh dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường. k k k k k k k k k k k k k k k k k k Hiện nay tồn tại nhiều định nghĩa khác nhau về công tác hoạch định chiến lược k k k k k k k k k k k k k k k kinh doanh trong doanh nghiệp của các tác giả như: Theo Anthony: “Hoạch định k k k k k k k k k k k k k k chiến lược là một quá trình quyết định các mục tiêu của doanh nghiệp, về những k k k k k k k k k k k k k k k k thay đổi trong các mục tiêu,về sử dụng các nguồn lực để đạt được các mục tiêu, k k k k k k k k k k k k k k k k k các chính sách để quản lý thành quả hiện tại, sử dụng và sắp xếp các nguồn lực.” k k k k k k k k k k 7 k k k k k k k k Theo Denning: “Hoạch định chiến lược là xác định tình thế kinh doanh trong k k k k k k k k k k k k tương lai có liên quan đặc biệt tới tình trạng sản phẩm - thị trường, khả năng sinh k k k k k k k k k k k k k k k k k k lợi, quy mô, tốc độ đổi mới, mối quan hệ với lãnh đạo, người lao động và công k k k k k việc kinh doanh.” k k k k k k k k k k k k k k k k k Tuy các tác giả có cách diễn đạt quan điểm của mình khác nhau nhưng xét trên k k k k k k k k k k k k k k k k mục đích thống nhất của hoạch định chiến lược thì ý nghĩa chỉ là một. Và nó được k k k k k k k k k k k k k k k k k k hiểu một cách đơn giản như sau: “Hoạch định chiến lược kinh doanh là việc xác k k k k k k k k k k k k k k k k định các mục tiêu của doanh nghiệp và các phương pháp được sử dụng để thực k k k k k k k k k k k k k k k k hiên các mục tiêu đó”. k k k k k 1.2. Vai trò của chiến lược k k k k Chiến lược đóng vai trò rất quan trọng đối với sự tồn taị và phát triển của một k k k k k k k k k k k k k k k k k doanh nghiệp. Trong nền kinh tế thị trường có nhiều biến động, đặc biệt sự tác k k k k k k k k k k k k k k k k động và ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh Covid, chiến lược kinh doanh sẽ giúp k k k k k k k k k k k k k k k k doanh nghiệp định hướng cho hoạt động của mình trong tương lai thông qua việc k k k k k k k k k k k k k k k phân tích và dự báo môi trường kinh doanh. k k k k k k k k k Theo Mintzberg (1987) đã giải thích bốn lý do cơ bản giúp các nhà quản lý và k k k k k k k k k k k k k k k k các nhà khoa học hiểu rõ hơn vai trò của chiến lược đối với một doanh nghiệp, tổ k k k k k k k k k k k k k k k k k k chức đó là: k k k Xác lập định hướng dài hạn cho doanh nghiệp; - k k k k k k k k Tập trung các nỗ lực của doanh nghiệp vào việc thực hiện các nhiệm vụ để - k k k k k k k k k k k k k k k k đạt mục tiêu mong muốn; k k k k k - Xác định phương thức tổ chức và hành động định hướng các mục tiêu đặt ra; k k k k k k k k k k - Xây dựng tính vững chắc và hài hòa của tổ chức. k k k k k k k k k k k k k k k k Theo Joel Ross & Michael Kami (2011) “Thiếu vắng một chiến lược, một tổ chức k k k k k k k k k k k k k giống như con thuyền không có bánh lái”. Trong quá trình tồn tại và phát triển , k k k k k k k k k k k k k k k k k với xu hướng phân công lao động ngày càng mạnh mẽ theo chiều sâu và bề rộng, k k k k k k k k k k k k k k k k k chính vì vậy các công việc của tổ chức được thực hiện ở nhiều bộ phận khác nhau. k k k k k k k k k k k k k k k k k k Chiến lược kinh doanh đóng vai trò hết sức quan trọng đối với sự tồn tại và k k k k k k k k k k k k k k k k k phát triển của mỗi doanh nghiệp. Chiến lược kinh doanh đúng đắn sẽ tạo một k k k k k k k 8 k k k k k k k k hướng đi cho doanh nghiệp, chiến lược kinh doanh có thể coi như kim chỉ nam k dẫn đường doanh nghiệp đi đúng hướng. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k Trong thực tế, có rất nhiều nhà kinh doanh nhờ có chiến lược kinh doanh k k k k k k k k k k k k k k k đúng đắn mà đạt được nhiều thành công mong đợi, vượt qua đối thủ cạnh tranh và k tạo vị thế trên thương trường. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k Chiến lược kinh doanh mang lại rất nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, tầm k k k k k k k k k k k k k k quan trọng của nó được thể hiện các mặt sau: k k k k k k k k k - Chiến lược kinh doanh giúp doanh nghiệp định hướng cho hoạt động của k k k k k k k k k k k k k k mình trong tương lai thông qua việc phân tích và dự báo môi trường kinh doanh. k Kinh doanh là một hoạt động luôn chịu sự ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài và k bên trong. Chiến lược kinh doanh giúp doanh nghiệp vừa linh hoạt vừa chủ động k với những biến động của thị trường. Đồng thời, đảm bảo cho doanh nghiệp hoạt k động và phát triển đúng hướng. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k - Chiến lược kinh doanh giúp doanh nghiệp nắm bắt được các cơ hội cũng như k k k k k k k k k k k k k k k k đầy đủ những nguy cơ đối với sự phát triển nguồn lực của doanh nghiệp. Giúp k doanh nghiệp khai thác và sử dụng hợp lý các nguồn lực, phát huy sức mạnh của k doanh nghiệp. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k - Chiến lược gắn liền các mục tiêu phát triển trong ngắn hạn ở bối cảnh dài k k k k k k k k k k k k k k k k k hạn. Trong môi trường kinh doanh hiện đại, các doanh nghiệp luôn phải vận động k một cách linh hoạt để thích nghi với môi trường. Tuy nhiên sự vận động có thể k làm lệch pha và làm triệt tiêu sự phát triển lâu dài. Chính chiến lược với các mục k tiêu chiến lược sẽ đem lại cho các nhà quản trị một định hướng dài hạn. Và như k vậy, việc giải quyết các vấn đề ngắn hạn trong khuôn khổ của định hướng dài hạn k sẽ đem lại sự phát triển vững chắc cho doanh nghiệp. Các mục tiêu dài hạn cũng k là cơ sở quan trọng cho các mục tiêu ngắn hạn. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k - Chiến lược góp phần đảm bảo cho việc thống nhất và định hướng các hoạt k k k k k k k k k k k k k k k k động của doanh nghiệp. Trong quá trình tồn tại và phát triển, với xu hướng phân k công lao động ngày càng mạnh mẽ theo cả chiều sâu và bề rộng, chính vì vậy các k k k k k k k k k k k k k k k 9 k k k k k k k k k k k k k k k k k k công việc của tổ chức được thực hiện ở nhiều bộ phận khác nhau. Sự chuyên môn k hoá đó cho phép nâng cao hiệu quả của công việc, tuy nhiên các bộ phận chỉ quan k tâm tới việc nâng cao hiệu quả của bộ phận mình làm và lại thiếu sự liên kết tổng k hể và thường không đi theo mục tiêu chung của tổ chức. Chính vì thế có khi các k hoạt động lại cản trở nhau gây thiệt hại cho mục tiêu của tổ chức, đó là nguyên k nhân của tình trạng thiếu một chiến lược của tổ chức. Do đó chiến lược góp phần k cung cấp một quan điểm toàn diện và hệ thống trong việc xử lý các vấn đề nảy k sinh trong thực tiễn kinh doanh nhằm tạo nên một sức mạnh cộng hưởng của toàn k bộ các bộ phận, các cá nhân trong doanh nghiệp hướng tới một mục tiêu duy nhất k đó là mục tiêu chung của doanh nghiệp. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k Với những vai trò cơ bản của chiến lược đã khẳng định sự cần thiết khách k k k k k k k k k k k k k k k k quan của chiến lược trong hoạt động quản trị nói chung và quản trị kinh doanh nói k riêng trong một nền kinh tế hiện đại. Vì thế việc tiếp cận và áp dụng chiến lược là k một vấn đề rất cần thiết hiện nay. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k 1.3. Phân loại chiến lược k k k Tùy theo các tiêu thức phân loại khác nhau mà có các loại chiến lược kinh k k k k k k k k k k k k k k k doanh khác nhau, thông thường có 3 cấp chiến lược như sau: k k k k k k k k k k k - Chiến lược cấp Công ty (chiến lược tổng thể) - Chiến lược cấp đơn vị kinh doanh - Chiến lược cấp chức năng k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k Chiến lược tổng thể: là những chiến lược liên quan đến việc xác định ngành k k k k k k k k k k k k k k kinh doanh cần làm/cần loại bỏ, điều chỉnh cơ cấu và trọng tâm các hoạt động kinh k k k k k k k k k k k k k k k k k doanh, định hướng phát triển cho các đơn vị trong tổ chức. Có các nhóm chiến k k k k k lược tổng thể như sau: k k k k k k k k k k k k k k k k k • Chiến lược tăng trưởng tập trung: phát triển sản phẩm, phát triển thị k k k k k k trường, thâm nhập thị trường. k k k k k 10 k k k k k k • Nhóm chiến lược tăng trưởng hội nhập (liên kết) gồm: mua lại, hoặc tìm k k k k k k k k k k k k k cách kiểm soát đầu vào hoặc hệ thống phân phối k k k k k k k k k k • Nhóm chiến lược tăng trưởng bằng đa dạng hóa, bao gồm các chiến lược: k k k k k k k k k k k k k sản phẩm mới cho thị trường mới, sản phẩm mới cho thị trường hiện tại, sản phẩm k k k k k k k k k k k k k k k k k mới cho thị trường mới k k k k k • Nhóm chiến lược suy giảm, bao gồm các chiến lược: cắt giảm chi phí, k k k k k k k k k k k k k thu lại vốn đầu tư, giải thể, k k k k k k k • Nhóm chiến lược hướng ngoại, bao gồm các chiến lược: sát nhập, mua k lại, liên doanh k k k k k k k k k k k k k k k • Chiến lược hỗn hợp: áp dụng cùng lúc 2 hay nhiều chiến lược trên đây k k k k k k k k k k k k k k Chiến lược cấp đơn vị kinh doanh : Mỗi đơn vị cơ sở hay mỗi (SBU) cần k k k k k k k k k k k k k k k k có chiến lược nhằm cụ thể hóa chiến lược tổng thể, hoặc hậu thuẫn cho chiến lược k k k k k k k k k k k k k k k k k tổng thể. Mỗi chiến lược ở cấp Công ty đều có thể áp dụng cho các đơn vị kinh k k k k k k k k k k k k k k k k k k k doanh, trong đó, chiến lược phỗ biến nhất là chiến lược tăng trưởng tập trung. k k k k k k k k k k k k k k k Chiến lược cấp đơn vị chức năng: để triển khai và hỗ trợ chiến lược của k k k k k k k k k k k k k k k Công ty và của các đơn vị cơ sở, cần có các chiến lược chức năng, trong đó điển k k k k k k k k k k k k k k k k k k k hình là các chiến lược: k k k k k • Chiến lược marketing (quyết định về sản phẩm, định giá, phân phối, k k k k k k k k k k k chiêu thị,…) k k • Chiến lược sản xuất (quyết định về chất lượng, vị trí nhà máy, NVL,…) k k k k k k k k k k k k k • Chiến lược nguồn nhân lực (động viên, tuyển dụng, đào tạo,…) k k k k k k k k k k • Chiến lược tài chính (cơ cấu vốn, quyết định lợi tức cổ phần,…) k k k k k k k k k k k k 1.4. Quy trình xây dựng chiến lược k k k k k Môi trường kinh doanh của doanh nghiệp được xem xét như một yếu tố tác k k k k k k k k k k k k k k k động quan trọng tới các hoạt động của doanh nghiệp mà doanh nghiệp không thể k k k k k k k k k k k k k k k tránh khỏi khi tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Chúng ta có thể hiểu k k k k k k k k k k 11 k k k k k k k được điều tất yếu đó nếu nhận thức được doanh nghiệp như là một hệ thống mở. k k k k k k k k k k k k k k k k k Doanh nghiệp là nơi qui trình sản xuất diễn ra với việc biến đổi các yếu tố đầu vào k k k k k k thành sản phẩm đầu ra. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k Ngoài ra, doanh nghiệp còn bị chi phối bởi các yếu tố bên ngoài như: môi k k k k k k k k k k k k k k k trường luật pháp, môi trường kinh tế … Hệ thống sẽ tiếp nhận những yếu tố đầu k k k k k k k k k k k k k k k k k vào và qua quá trình xử lý sẽ cho sản sinh các yếu tố đầu ra. Như vậy giữa doanh k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k nghiệp và môi trường có sự tác động qua lại. Nếu hiểu rõ nắm bắt chắc chắn những k k k k k k k k k k k k k k k k k k đặc tính và những biến đổi của môi trường kinh doanh thì các nhà quản trị sẽ khai k k k k k k k k k k k k k k k k k k thác được những thời cơ và thuận lợi đem lại. Đồng thời không chỉ có một doanh k k k k k k k k k k k k k k k k k nghiệp tham gia khai thác những tiềm năng từ môi trường mà còn rất nhiều doanh k k k k k k k k k k k k k k k k nghiệp khác có cùng mối quan tâm. Chính điều đó tạo nên sự cạnh tranh giữa các k k k k k k k k k k k k k doanh nghiệp với nhau về các nguồn lực từ môi trường. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k 1.4.1. Yêu cầu của công tác hoạch định chiến lược k k k k − Về thông tin: Việc thu thập và xử lý thông tin phải đảm bảo tính đầy đủ, k k k k k k k k k k k k k k k k k chính xác và cập nhật. Thông tin càng chính xác thì chiến lược càng đáng tin cậy, k k k k k k có tính khả thi cao; k k k k k k k k k k k k k k k k k − Công cụ phân tích và dự báo phải thống nhất, bổ sung cho nhau đối với k k k k k k k k k k k k k k k k cùng một đối tượng nghiên cứu và trong cùng một điều kiện hoàn cảnh phân tích, k k k k k k k k k k k k k k k k không sử dụng đan xen, chồng chéo, trùng lặp; k k k k k k k k k − Về con người: Những người tham gia quá trình phân tích, hoạch định k k k k k k k k k k k k k k chến lược phải là người am hiểu, có trình đột hực sự, có khả năng thu thập và xử k k k k k k k k k k k k k k k k k k k lý thông tin một cách linh hoạt, có khả năng khái quát và tổng hợp cao. Từ đó sẽ k k k k k k k k k k k k k k k k k k k có sản phẩm – chiến lược kinh doanh có độ tin cậy cao; k k k k k k k k k k k k k Tính bí mật và tập trung dân chủ: Việc hoạch định chiến lược kinh doanh k k k k k k k k k k k k k k k cho một Công ty không thể để lộ ra ngoài, đây là nguyên tắc quán triệt triệt để k k k k k k k k k k k k k k k k k k trong nền kinh tế thị trường. Mặt khác, do việc hoạch định chiến lược là tập trung k k k k k k k k k 12 k k k k k k k k vào ban lãnh đạo cao nhất của Công ty hay người đứng đầu Công ty nên cần đảm k k k k k k k k k k k k k k k k k k bảo nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức kinh doanh theo cơ chế thị trường k k k k k k k có sự quản lý của Nhà nước. k k k k k k k k k k k k k k k k k k Tiến trình hoạch định chiến lược kinh doanh 1.4.2. k k k k k k k k Có nhiều quan điểm và cách làm khác nhau về các bước hoạch định chiến k k k k k k k k k k lược kinh doanh trong một doanh nghiệp trên thế giới. k k k k k k k k k k k k k k k Nhưng với điều kiện và hoàn cảnh kinh doanh của các doanh nghiệp nước ta k k k k k k k k k k k k k k hiện nay, nên áp dụng quy trình 8 bước được tổng kết từ kinh nghiệm của các k k k k k k k k k k k k k Công ty kinh doanh Nhật Bản, và được khái quát như sau: k k k k k k k k k k k k k k k k k − Bước 1: Phân tích và dự báo về môi trường kinh doanh, trong đó quan k k k k k k k k k k trọng nhất là phân tích và dự báo thị trường. k k k k k k k k k k k k k k k k Mục đích của phân tích và dự báo môi trường kinh doanh là trả lờic ho câu k k k k k k k k k k k k k k k k hỏi: Doanh nghiệp đang hoạt động trong môi trường nào? Thuận lợi hay khó khăn? k k k k k k k k k k k k k k k Có triển vọng hay không? Cách cách thức của môi trường kinh doanh đối với k k k k k k k k k k k k k k k doanh nghiệp là gì? Về nội dung cần phân tích và dự báo sự biến động của các yêu k k k k k k k k k k k k k k k k k k k tố môi trường như: Kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, luật pháp, tự nhiên, công k k k k k k k k k k k k k k k k k nghệ,... Phân tích và dự báo môi trường kinh doanh là công việc phức tạp đòi hỏi k k k k k k k k k k k k k k k k k phải áp dụng nhiều phương pháp nghiệp vụ và công cụ kỹ thuật phân tích như mô k k k k k k k k k k hình 5 áp lực cạnh tranh, hay mô hình PEST,... k k k k k k k k k k k k k k k k k k − Bước 2: Tổng hợp các kết quả phân tích và dự báo môi trường kinh doanh. k k k k k k k k k k k k k k k k k Căn cứ vào kết quả phân tích và dự báo về môi trường kinh doanh trong k k k k k k k k k k k k k k k bước 1 cần có đánh giá và tổng hợp thông tin môi trường để định hướng các mục k k k k k k k k k k k k k tiêu kinh doanh chiến lược. Từ đó xác định được: k k k k k k k k k k + Các cơ hội, thách thức, trên thị trường; k k k k k k k k + Các rủi ro, bất lợi có thể xảy ra. k k k k k k k k k 13 k k k k k k k − Bước 3: Phân tích thực trạng của doanh nghiệp để xác định: k k k k k k k k k k k k k k Doanh nghiệp có khả năng đi đến đâu? Doanh nghiệp cần tránh những yếu k k k k k tố nào trong thời kì chiến lược? k k k k k k k k k k k k k k k k Việc phân tích tiến hành một cách toàn diện, trong đó đặc biệt cần chú trọng k k k k k k k k k k k k k k k nội dung sau: k k k + Phân tích thực trạng tài chính doanh nghiệp, tiềm năng về vốn, hiệu quả k k k k k k k k k k k k k k k sử dụng vốn, các chỉ tiêu tài chính cơ bản,...; k k k k k k k k k k + Phân tích về mô hình tổ chức quản lý của doanh nghiệp và khả năng thích k k k k k k k k k k k k k k k k k ứng của mô hình đó với biến động của thị trường; k k k k k k k k k k k + Phân tích thực trạng đội ngũ lao động của doanh nghiệp: số lượng, cơ k k k k k k cấu, chất lượng lao động,... k k k k k k k k k k k k k k k − Bước 4: Tổng hợp phân tích kết quả và đánh giá thực trạng doanh nghiệp k k k k k k k k k k k k k k k theo hai hướng: k k k + Xác định các điểm mạnh, các lợi thế so sánh của doanh nghiệp so với đối k k k k k k k k k k k k k k k k k thủ cạnh tranh trên thị trường để triệt để khai thác khi xác định mục tiêu chiến k k k k k k k k k k k k k k k k k lược; k + Xác định điểm yếu, bất lợi của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh, để k k k k k k k k k giữ kín và che chắn trong quá trình kinh doanh. k k k k k k k k k k k k k k k k k k − Bước 5: Nghiên cứu các quan điểm kinh doanh, các ý chí và nguyện vọng k k k k k k k k k k k k k k k của những người đứng đầu doanh nghiệp. k k k k k k k Có thể nói, các ý chí, quan điểm của những người này có ý nghĩa chi phối k k k k k k k k k k k k k k k k k quá trình xây dựng, lựa chọn và tổ chức thực hiện chiến lược kinh doanh của k k k doanh nghiệp. k k k k k k k k k k 14 k k k k k k − Bước 6: Xây dựng các phương án chiến lược kinh doanh dựa trên cơ sở k k k k k k k k k k k k k k k phân tích và tổng hợp các yếu tố môi trường kinh doanh và nội bộ doanh nghiệp. k k k k k k k k k k k k k k k k k Phương pháp thường được sử dụng nhiều nhất là ma trận SWOT. k k k k k k k k k k k k − Bước 7: So sánh, đánh giá và lựa chọn phương án chiến lược kinh doanh k k k k k k k k k k tối ưu, nội dung này cần lưu ý hai vấn đề: k k k k k k k k k k k k k k k k k k + Việc đánh giá lựa chọn tiến hành trên cơ sở sử dụng nhiều tiêu chuẩn, k k k k k k k k k k k k k k k nhiều chỉ tiêu đánh giá gắn với đặc điểm loại hình kinh doanh. Phương án tối ưu là k k k k k k k k k k k k k k k k k k phương án đáp ứng được nhiều chỉ tiêu đánh giá và chú trọng đến mức chi tiêu ưu k k tiên; k k k k k k k k k k k k k k k k k k + Phương án chiến lược chỉ tối ưu trong điều kiện và bối cảnh lựa chọn. Vì k k k k k k k k k k k k k k k k vậy, sau khi lựa chọn cần tiếp tục nghiên cứu sự biến động của môi trường và điều k k k k k k k k k k k kiện kinh doanh để có các điều chỉnh hợp lý k k k k k k k k k k k k k k k k k k − Bước 8: Xác định các nhiệm vụ nhằm thực thi chiến lược kinh doanh, các k k k k k k k k nhiệm vụ thường đi theo hai hướng sau: k k k k k k k k k k k k k k k k + Xây dựng các chương trình, phương án kinh doanh và dự án khả thi gắn k k k k k k k k với chiến lược kinh doanh đã lựa chọn (Bước 7); k k k k k k k k k k k k k k k k k k + Xây dựng các chính sách kinh doanh và giải pháp quản trị, nhằm đưa k k k k k k k k k k k k k k chiến lược được thực hiện trong thực tế. k k k k k k k k 1.4.3. Các công cụ xây dựng chiến lược kinh doanh • Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài (EFE) Theo Fred R.David (2006), ma trận EFE (External Factors Evaluation) giúp các nhà ra quyết định lựa chọn chiến lược dựa trên việc phân tích, đánh giá các yếu tố bên ngoài, sự ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Giúp nhà chiến lược nhận định được các cơ hội và thách thức mà doanh nghiệp phải đối mặt để lựa chọn chiến lược phù hợp nhất. Ma trận đánh giá các yếu k 15 k k k k