Tài liệu Giáo trình đường biển học ( www.sites.google.com/site/thuvientailieuvip )

Đường biển học CHU NHƯ MINH Đƣờng Biển Học Bạn muốn thông minh, bạn cần hiểu luật của trí tuệ! Phân tích toàn diện về trí tuệ Phƣơng cách làm chủ tƣ duy Phƣơng cách kiểm soát suy nghĩ Chu Như Minh Trang 1 MỤC LỤC Đường biển học CHƢƠNG I: TRÍ TUỆ LÀ SỨC MẠNH VÔ SONG 9 3.Sự cần thiết của tƣ duy 37 4.Khi nào nên tƣ duy, khi nào không nên? 41 CHƢƠNG IV: BÍ QUYẾT GIÚP TĂNG TRƢỞNG KIẾN THỨC CỦA BẠN 124 1.Sức mạnh vô song của trí tuệ là gì? 9 5.Cách thu thập dữ liệu để có một tƣ duy chuẩn xác 43 1.Tăng cƣờng trải nghiệm cuộc sống 125 5.1.Thu thập dữ liệu qua thực tế và lý luận 43 2.Tăng cƣờng bồi dƣỡng kiến thức lý luận 129 5.2.Đảm bảo độ chính xác của dữ liệu 47 3.Những gì cần học thì phải học 131 5.3.Đảm bảo tính đầy đủ của dữ liệu 49 4.Nắm chắc kiến thức, quy luật cơ bản 133 1.1.Xét với mỗi một ngƣời 9 1.2.Xét trên bình diện xã hội 14 2.Thƣớc đo của trí tuệ 15 CHƢƠNG II: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH TRÍ TUỆ 18 1.Quá hình thành trí tuệ 18 2.Trí tuệ là gì? 25 CHƢƠNG III: BÍ QUYẾT GIÚP TƢ DUY CHÍNH XÁC 30 1.Tƣ duy là gì? 30 2.Nhƣ thế nào là “hiểu” 31 2.1.Tầm quan trọng của “hiểu” 31 2.2.Hiểu là gì? 32 2.3.Quá trình bạn hiểu mọi thứ 35 Chu Như Minh 5.4.Cần tinh ý khi thu thập dữ liệu 52 6.Phƣơng pháp rèn luyện tƣ duy 53 6.1. Chủ động luyện rèn 53 6.2. Tạo dấu hiệu một cách toàn diện 57 6.3. Nắm đƣợc các dấu hiệu nhận biết 86 6.4.Tập trung là điều kiện then chốt của tƣ duy 88 6.5.Tăng lƣợng kiến thức, kinh nghiệm 100 6.6. Tƣ duy từ gốc 107 6.7. Tƣ duy tích cực 109 6.8. Tƣ duy bao trùm 110 6.9. Tƣ duy độc lập 113 6.10. Vƣợt ra ngoài ngôn ngữ 114 6.11. Luyện các phép tƣ duy 116 CHƢƠNG V: PHƢƠNG PHÁP HỌC TẬP 140 1.Mỗi một ngƣời đều có tiềm năng trở thành thiên tài 141 2.Ngƣời dốt lại dốt đi còn ngƣời giỏi lại giỏi hơn? 143 3.Những tố chất và điều kiện then chốt để học thành công là gì? 148 4. Một số phƣơng cách giúp học hiệu quả và nhớ tốt 162 5. Phƣơng pháp học Văn 170 6.Phƣơng pháp học Toán 182 7.Phƣơng pháp học Tiếng Anh 191 8. Những câu hỏi mang tính Triết 199 Trang 2 Đường biển học LỜI NÓI ĐẦU Quyển sách này là một trong những quyển sách đặc biệt nhất bởi vì nó chứa đựng những điều sau: +) Phân tích một cách toàn diện về trí tuệ con người từ quá trình sử dụng các giác quan thu thập thông tin đến tư duy, nhớ và ứng dụng. Trong đó nêu ra đầy đủ cơ chế hoạt động, những yêu cầu của từng quá trình. Có thể khẳng định rằng đa số con ngƣời hiện nay chƣa từng bao giờ chịu suy ngẫm về việc họ đang sống và làm việc theo cách nào. Trong khi toàn bộ những suy nghĩ, lời nói, hoạt động của con ngƣời đều bị chi phối bởi trí tuệ, bởi các quá trình thu thập thông tin, tƣ duy, ghi nhớ và ứng dụng. +) Một trong những đóng góp xuất sắc của tác phẩm này vào trí tuệ chung của nhân loại cũng là đóng góp của chính tác giả đó là việc chỉ ra cơ chế hoạt động của suy nghĩ con người, những hạn chế và đặc điểm của suy nghĩ con người cũng như biện pháp khắc phục và phát huy cơ chế đó tiến tới việc kiểm soát được chính suy nghĩ của bản thân hướng tới những suy nghĩ chuẩn xác, đầy đủ và thiết thực. Con ngƣời thƣờng chú ý đến lời nói và hành động của mình nhƣng lại quên mất suy nghĩ trong khi suy nghĩ chính là cái điều khiển lời nói và hành động của họ. Tại sao vậy? Đơn cử nhƣ một trƣờng hợp sau. Bây giờ bạn hãy suy nghĩ về mẹ của bạn trong 5 giây. Bạn có những suy nghĩ gì về mẹ của bạn? Vấn đề là tại sao bạn lại có những suy nghĩ đó trong khi từ bé đến bây giờ bạn có cả một kho kỉ niệm, hình ảnh, hoàn cảnh và ý niệm về mẹ của bạn? Tại sao lại là những suy nghĩ đó mà không phải những suy nghĩ khác? Và bạn đã nhận ra là bạn suy nghĩ nhiều những vấn đề theo cách nhƣ vậy? Bạn đã nhận ra rằng vì suy nghĩ tự nhiên hiện lên nhƣ vậy nên nhiều khi bạn bỏ sót mất một vài yếu tố quan trọng nào đó khi suy nghĩ? Ví dụ nhƣ bạn đã tìm ra một biện pháp cho một tình huống nhƣng khi tìm biện pháp đó bạn lại quên mất không tính đến ảnh hƣởng của biện pháp đó đến mình chẳng hạn. Trong thực tế khi bạn thực hiện biện pháp, nó có một ảnh hƣởng tai hại đến bạn. Nếu bạn chỉ cần đưa yếu tố ảnh hưởng của biện pháp đến bản thân vào suy nghĩ của bạn thôi thì chắc chắn bạn sẽ hiểu ra, tức là rõ ràng bạn có đủ khả năng để hiểu tình huống nhưng bạn còn chưa từng nhớ đến là phải cân nhắc yếu tố đó? Hoặc là những suy nghĩ bạn không muốn nghĩ thì nó lại vẫn cứ hiện lên trong ý thức của bạn? Những suy nghĩ bạn muốn hiện lên trong ý thức thì lại chẳng thấy. Ví dụ như một Chu Như Minh Trang 3 Đường biển học trường hợp buổi sáng bạn ôn tập và đã học thuộc bài nhưng đến buổi chiều thì dù cố nhớ như thế nào bạn vẫn không thể nhớ ra. Và rất nhiều vấn đề khác. Vậy làm thế nào để kiểm soát đƣợc cả suy nghĩ của mình? Bạn có thể kiểm tra và thấy rằng không phải bạn bảo bạn nên nghĩ nhƣ thế nào là những suy nghĩ bạn muốn sẽ hiện trong ý thức của bạn. Không phải bạn bảo bạn muốn lấy lại thông tin nào từ trí nhớ của bạn là thông tin đó lại có thể dễ dàng hiện lên trong ý thức để bạn khai thác. +) Có những hoàn cảnh đặc biệt đã dẫn tôi đến việc nhận ra một điều là tôi cứ cho rằng tôi là thông minh nhưng thật ra lại không phải. Đến bây giờ tôi mới thực sự biết độ dại của mình là nhƣ thế nào. Tôi học rất cao và có rất nhiều bằng cấp và cứ tƣởng là mình thông minh nhƣng thông qua những gì tôi tìm ra tôi mới thực sự hiểu là mình dại như thế nào, mình đang đứng ở đâu và mình cần phải làm gì. Càng đi sâu tôi lại càng hiểu điều đó. Bằng cấp đã làm tôi mê mờ. Nếu bạn hiểu đƣợc tác phẩm này bạn cũng sẽ nhận ra rằng chính bạn cũng nhƣ vậy dù bạn có đang cho rằng mình thông-minh-nhƣ-thế-nào-đi-nữa (trừ phi bạn đã tìm ra đƣợc những điều viết trong quyển sách này rồi). Bạn muốn thông minh bạn cần hiểu luật của trí tuệ! +) Chứng minh dù không được thừa hưởng tài năng bẩm sinh, hoàn toàn có thể trở thành thiên tài. Đúng vậy, có rất nhiều rất nhiều em học sinh và những ngƣời trƣởng thành xác định không học tập, rèn luyện trí tuệ chỉ là do họ có những suy nghĩ sai lầm rằng ngƣời khác thông minh là do ông trời ban tặng cho ngƣời đó, còn họ họ không đƣợc ông trời ƣu ái nên có chăm học nữa thì cũng chỉ đến thế mà thôi. Họ nghĩ nếu học thế nào cũng là vô ích thì học để làm gì? Tƣ tƣởng đó là sai lầm và tôi sẽ chứng minh cho bạn thấy là bất kỳ ai (trừ ngƣời không có khả năng ý thức đƣợc) thì dù họ đang dốt cỡ nào vẫn có thể thành cực kỳ giỏi giang đƣợc. +) Chứng minh sức mạnh vô song của trí tuệ. Thêm nữa có những ngƣời không chăm học là do không biết rằng sức mạnh thực sự của trí tuệ lớn đến nhƣ thế nào. Nếu họ biết đƣợc điều đó có lẽ những ngƣời mà ngày xƣa không chăm học hẳn sẽ rất hối hận. +) Giải thích quá trình hình thành trí tuệ của một người bất kỳ. Giải thích trí tuệ mà một ngƣời đang có là do từ những nguồn nào và theo một Chu Như Minh Trang 4 Đường biển học quá trình nhƣ thế nào. Tại sao cùng một thời gian học mà ngƣời này lại giỏi hơn ngƣời kia? Khi tìm đƣợc những nguyên nhân gây sự khác nhau trong học tập giữa hai ngƣời và tìm đƣợc cách để giải quyết đƣợc những nguyên nhân đó thì bạn sẽ tìm ra cách để học giỏi. +) Bí quyết giúp bạn tư duy chính xác và tăng trưởng trí tuệ. Con ngƣời ta hay chú ý đến việc tăng lên về mặt kiến thức mà bỏ lỡ mất một mặt rất quan trọng đó là tƣ duy. Thậm chí nhiều ngƣời còn chẳng biết tƣ duy là gì nữa là luyện rèn tƣ duy. Qua phần này các bạn sẽ nắm đƣợc tƣ duy quan trọng nhƣ thế nào một cách sâu sắc, làm thế nào để tƣ duy đúng và cách luyện rèn tƣ duy của bạn. Đây cũng chính là những phần tôi tâm đắc nhất ở quyển sách này. Thêm nữa, biển kiến thức thật vô vàn và có đi cả đời cũng chẳng đi hết đƣợc vậy thì ta tìm cách tăng kiến thức nhƣ thế nào cho đúng? Có phải cái gì chúng ta cũng thích học hay không hay là phải lựa chọn lĩnh vực nào nên học? Cách đi tắt trong biển học này là gì? Vì trí tuệ, tƣ duy ảnh hƣởng đến toàn bộ khía cạnh trong cuộc sống từ làm việc, học tập đến sinh hoạt cuộc sống thƣờng ngày nên quyển sách này lấy nhiều ví dụ bao trùm lên mọi góc độ của cuộc sống trong đó có rất nhiều ví dụ điển hình là những tình huống mà nhiều ngƣời mắc phải. +) Những tố chất và điều kiện gì cần để có thể học tập thành công. Phần này giải thích yếu tố nào trong chính nội tâm ngƣời học quyết định việc học sinh có học tập thành công hay không? Cái gì thúc đẩy một ngƣời học sinh không ngừng học tập và cái gì trong chính ngƣời học sinh đó có thể giúp ngƣời đó vƣợt qua mọi thử thách? +) Bộ phương pháp học tập. Bao gồm phƣơng pháp học tập Toán đại diện các môn tự nhiên, Văn đại diện các môn xã hội và Tiếng Anh đại diện các môn ngoại ngữ, phƣơng pháp thúc đẩy học hiệu quả và tăng khả năng ghi nhớ. Đồng thời phần này cũng nêu lên tầm quan trọng của những câu hỏi mang tính triết. Sau khi đọc phần này hẳn nhiều sinh viên sẽ tiếc vì ngày xƣa hiểu lầm môn Triết. Cơ duyên dẫn đến việc nghiên cứu về trí tuệ của tôi là nhƣ sau. Năm thứ tƣ khi học đại học có một ngày tôi nhìn thấy các em học sinh và chợt nảy ra ý Chu Như Minh Trang 5 Đường biển học tƣởng thành lập một website mà ở nơi đó thế hệ đàn anh, đàn chị có thể truyền lại những kinh nghiệm học tập của mình cho các em học sinhnhững ngƣời đang có rất nhiều câu hỏi mà không biết sẽ phải hỏi ai. Trong suốt hồi học từ cấp một đến hết đại học tôi thực sự có rất nhiều câu hỏi muốn hỏi mình nhƣng không thể tìm ra đủ lập luận để trả lời thì bây giờ tôi đã có thể. Do đó tôi ƣớc gì mình truyền lại đƣợc những kiến thức đó cho thế hệ sau thì có phải họ sẽ hiểu đƣợc những điều cực kỳ quan trọng đó sớm hơn không? Thế rồi lại có một ngày tôi nhìn thấy những ngƣời đang rất khổ sở. Họ khổ không phải vì họ không có tiền hay vì việc gia đình mà là vì đứng trƣớc một vấn đề họ không biết là vấn đề đúng hay là sai. Đứng trƣớc một ngƣời họ không biết ngƣời đó là tốt hay xấu. Họ, có những ngƣời luôn băn khoăn, thắc mắc và thấy khó hiểu trƣớc tất cả mọi việc. Họ, có những ngƣời rất muốn thực hiện công việc nhƣng vì thiếu trí tuệ nên chẳng biết nên làm nhƣ thế nào. Họ, những ngƣời luôn muốn hành động của mình hoàn hảo nhƣng vì thiếu trí tuệ nên đã thất bại. Thậm chí, vì họ không có trí tuệ, họ còn không biết rằng họ đang phải chịu những nỗi khổ đó. Giá nhƣ họ có đủ trí tuệ hẳn công việc đó sẽ thực hiện trôi chảy, cuộc đời họ sẽ hạnh phúc. Thế rồi, có một hôm tự dƣng tôi nghĩ: “Tại sao trí tuệ của mình bây giờ là nhƣ thế này mà ngƣời khác lại khác? Tại sao cái lƣợng kiến thức và cách suy nghĩ của tôi lại khác hẳn ngƣời khác? Trí tuệ mà tôi đang có là do đâu?” Vì vậy, tôi đã quyết tâm đi tìm cách để giúp mọi ngƣời và giúp tôi có thể tăng trƣởng trí tuệ bất kể họ có học giỏi khi còn ngồi ghế nhà trƣờng hay không và quyển sách này ra đời vì mục đích đó. Quyển sách này là một trong những công trình nghiên cứu của mình mà tôi tâm đắc nhất. Tôi tự hào vì đã viết nó nhƣng rất có thể chỉ một số ít những ngƣời hiểu đƣợc nội dung quyển sách này, hẳn họ sẽ coi nó là một báu vật, nhƣng đa số sẽ thấy khó hiểu và nghĩ nó nhƣ những từ giấy không hơn. Tôi biết là việc bạn đọc có thể hiểu quyển sách này không phải là việc dễ. Bạn cần suy luận rất kỹ về những gì viết trong đó, đối chiếu trong chính cuộc sống và quá trình rèn luyện của bạn. Quyển sách này là quyển sách đƣợc thiết kế kỹ càng đến từng chữ một và bạn đọc cần phải nhập tâm đọc Chu Như Minh Trang 6 Đường biển học kỹ từng câu, từng từ mới hy vọng hiểu đƣợc. Việc hiểu đƣợc nội dung quyển sách này là khó khăn và cần nhiều công sức đối với cả các giáo viên, giảng viên đã giảng dạy nhiều năm nhƣng bù lại, khi hiểu đƣợc trọn vẹn nó, bạn đọc sẽ tăng sức mạnh của mình lên gấp nhiều lần. Vì vậy, nếu bạn có thể hiểu và làm theo những gì cuốn sách bảo, tôi xin chân thành chúc mừng bạn! TƢ DUY ĐỐI CHIẾU CUỘC SỐNG TỪNG TỪ NHẬP TÂM RÀ SOÁT BẠN HÃY TÌM 10 VIÊN KIM CƢƠNG TRONG QUYỂN SÁCH NÀY NHÉ! 10 VIÊN KIM CƢƠNG CHÍNH LÀ 10 ĐIỀU BẠN TÂM ĐẮC NHẤT TRONG SÁCH. QUYỂN SÁCH NÀY VỚI BẠN LÀ NHỮNG VIÊN KIM CƢƠNG HAY LÀ NHỮNG HẠT NHỰA TẦM THƢỜNG TÙY THUỘC VÀO BẠN. VỚI TÔI NÓ LÀ MỘT TRONG NHỮNG VIÊN KIM CƢƠNG ĐÁNG QUÝ NHẤT. Mọi đóng góp về cuốn sách, xin gửi về địa chỉ email: [email protected]ác giả bảo toàn toàn bộ quyền hạn của mình liên quan đến cuốn sách bao gồm cả quyền xuất bản ngoại trừ việc cho phép bạn đọc (bao gồm cả cá nhân và tổ chức) có thể sao chép hoặc in sách để tặng những ngƣời khác hoặc cho ngƣời khác mƣợn để sao chép hoặc in không hạn chế về số lƣợng và thời gian trong trƣờng hợp việc tặng sách (hoặc cho mƣợn sách) không mang lại bất kì một lợi ích nào về kinh tế hoặc các lợi ích liên quan khác cho ngƣời tặng (ngƣời cho mƣợn) và nội dung của quyển sách này còn nguyên vẹn, không chỉnh sửa, thêm, bớt. Quyển sách này là viết rất sâu và toàn diện về các khía cạnh của trí tuệ vì thế nó thiết thực cho bất kì ai muốn tìm hiểu về trí tuệ và nâng cao trí tuệ của mình dù làm ở bất cứ lĩnh vực nào, ở độ tuổi nào… Chƣơng V của Chu Như Minh Trang 7 Đường biển học quyển sách này viết về phƣơng pháp học tập sẽ đặc biệt cần thiết cho các học sinh, phụ huynh và những ai quan tâm đến giáo dục.Về việc tại sao tôi lại đặt tên cho cuốn sách là “Đƣờng biển học” có lẽ bạn sẽ tự hiểu đƣợc sau khi đọc xong cuốn sách. Tôi xin chân thành cảm ơn tất cả thế hệ những nhà giáo, nhà khoa học, những ngƣời đã truyền trí tuệ, kiến thức cho thế hệ sau nhƣ tôi. Vì thế tôi mới có thể học tập, tiếp thu những tinh hoa đó. Có nhƣ vậy tôi mới viết đƣợc quyển sách này.Tôi xin chân thành cảm ơn tất cả gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, những ngƣời đã giúp đỡ tôi nếu không có sự giúp đỡ đó, tôi cũng không viết đƣợc quyển sách này. Dù đã rất cố gắng nhƣng quyển sách này vẫn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, rất mong quý độc giả đặc biệt là các giáo sƣ, tiến sĩ, những thầy, cô giáo, những ngƣời tâm huyết với giáo dục, những học sinh ƣu tú đóng góp cho tác giả. Thƣ có thể gửi về địa chỉ email ở trên. Bạn đọc nên tìm video Đƣờng Biển Học của tác giả trên Youtube hoặc các trang khác để nghe sẽ hiệu quả hơn! Chân thành cảm ơn! Chu Nhƣ Minh Giới thiệu về tác giả Tên: Chu Nhƣ Minh Tên thật: Nguyễn Thị Hoài Thu Quốc tịch: Việt Nam Bằng cấp: Bằng Cử Nhân Chuyên ngành Quản Trị Kinh Doanh Quốc Tế - Ngành Quản Trị Kinh Doanh - Trƣờng Đại học Ngoại Thƣơng Chu Như Minh Trang 8 Đường biển học CHƢƠNG I: TRÍ TUỆ LÀ SỨC MẠNH VÔ SONG Trƣớc khi bạn đọc chƣơng này, bạn hãy nghĩ xem trí tuệ có tác dụng gì? Sau đó, bạn hãy so sánh câu trả lời của bạn và câu trả lời trong quyển sách này nhé. Bạn hãy nhớ làm bƣớc này vì đây là một trong những cách bạn kiểm tra CÁCH TƢ DUY và TRÍ TUỆ của mình. 1.Sức mạnh vô song của trí tuệ là gì? 1.1.Xét với mỗi một ngƣời ĐỐ MỌI NGƢỜI BIẾT TRÍ TUỆ CÓ TÁC DỤNG GÌ? Phần này sẽ trình bày về tác dụng thực sự của trí tuệ mà ít ngƣời hiểu thấu đƣợc. Con ngƣời thƣờng nghĩ một cách chung chung rằng: “Chúng ta đi học ở trƣờng, có trí tuệ để thi đỗ đại học và sau này kiếm đƣợc một công việc ổn định” và nghĩ rằng “Con ngƣời đi học là để trở thành một ngƣời giỏi giang”. Nếu để ý chúng ta sẽ nhận ra rằng phần lớn mọi ngƣời học thuộc lòng và hiểu những câu nói đó. Tuy nhiên, tại sao nhiều học sinh nghe nhắc nhở rất nhiều lần về việc phải học để trở thành tài giỏi, mà họ vẫn không chăm học và vẫn không làm theo lời đề nghị đó trong khi họ hoàn toàn biết đó là những câu nói đúng? Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do học sinh đã nghe quá nhiều lần những câu nói đó, khiến chúng trở thành nhàm chán trong khi hiếm khi họ nhận đƣợc những chỉ dẫn thấu đáo về việc trí tuệ ảnh hƣởng đến tƣơng lai họ nhƣ thế nào, hiếm khi họ đƣợc ai đó vẽ ra bức tranh tƣơng lai của họ nếu họ học hành tấn tới hoặc không một cách thuyết phục. Và đơn giản, họ chƣa đƣợc thuyết phục. Cái gì nói quá nhiều lần sẽ trở thành nhàm chán và con ngƣời sẽ không thích nghe. Và đây là cách tôi vẫn thƣờng dạy học sinh của mình về việc trí tuệ ảnh hƣởng nhƣ thế nào đến tƣơng lai của họ: Chu Như Minh Trang 9 Đường biển học “Trí tuệ không chỉ ảnh hƣởng đến việc các em sẽ ngồi trong trƣờng đại học nào và có kiếm đƣợc việc làm trong tƣơng lai hay không. Đúng vậy, đó là điều hiển nhiên và đó là những gì bọn em hay tƣởng tƣợng và suy nghĩ. TRÍ TUỆ LÀ THỨ ẢNH HƢỞNG LÊN ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… …………………………………………………………..TẤT CẢ Nhƣng tầm ảnh hƣởng của trí tuệ còn rộng hơn nhƣ thế gấp nhiều nhiều lần và thậm chí, vƣợt xa trí tƣởng tƣợng của các em bây giờ. Thứ nhất là trí tuệ chi phối việc em sẽ sử dụng ý thức hành động và tƣơng tác với mọi ngƣời xung quanh nhƣ thế nào từ những việc đơn giản nhất nhƣ việc đi chợ và mua quần áo, cho đến những việc to tát nhƣ chọn công ty để làm việc, thậm chí là chọn ngƣời bạn đời và còn lớn hơn cả nhƣ thế.(Phạm vi quyển sách này chỉ bàn đến công việc và tƣơng tác có sự tham gia của ý thức của con ngƣời, con ngƣời có chủ đích làm việc đó hoặc có khả năng sử dụng ý thức để nhận biết sự vật, hiện tƣợng đó. Quyển sách này không bàn về những hành động, những gì là vô thức hoặc một loại hình khác ngoài ý thức). Những việc đơn giản là gì? Ví dụ nhƣ việc cô mua cái kính cận mà cô đang đeo chẳng hạn. Nếu là em, đặc biệt là các bạn nữ, em sẽ chọn một chiếc kính nhƣ thế nào? Có phải em hay quan trọng đến giá tiền và kiểu dáng? Còn cô, khi chọn chiếc kính này, cô đã cố tìm một chiếc kính giữa hàng ngàn chiếc kính. Cô đã cố tìm một chiếc kính với độ to của mắt kính là vừa phải để đảm bảo đôi mắt của cô có thể đƣợc nhìn qua mắt kính và đảm bảo mắt kính đủ rộng để cô quan sát đƣợc rộng, là một chiếc kính màu trắng kim loại để không làm tối mặt, chiếc kính phải có thể đƣợc đeo khít vào mũi sao cho dù có tập thể thao thì nó cũng không bị trễ xuống. Cô rất sợ chọn phải chiếc kính hay bị trễ xuống. Là một chiếc kính thiết kế với gọng kính sao cho dù kính bị rơi xuống cũng đảm bảo khả năng xƣớc của mắt kính là nhỏ nhất. Là một chiếc kính thiết kế sao cho khi cô đeo vào giống trí thức chứ không giống nhƣ những học sinh tuổi teen. Là một chiếc kính giá của nó không quá rẻ và Chu Như Minh Trang 10 Đường biển học cũng không quá đắt. May thay, ở cả cửa hàng đó, cô chọn đƣợc đúng một cái. Trong cuộc sống có làm việc và hƣởng thụ, làm việc cần trí tuệ thì hẳn nhiều ngƣời có thể tƣởng tƣợng ra nhƣng hƣởng thụ nhƣ thế nào cũng cần trí tuệ. Một ví dụ thật đơn giản là một ngƣời giỏi Tiếng Anh, ngƣời đó sẽ tự tin đi du lịch khắp thế giới và một ngƣời khác có rất nhiều tiền, rất giàu nhƣng chẳng dám đi du lịch vì không biết Tiếng Anh chẳng hạn. Em hãy tƣởng tƣợng nếu em bỏ tiền ra và mua đƣợc một chiếc kính hay bị tuột xuống khiến em luôn thấy khó chịu và hay phải chỉnh kính, chiếc kính mới dùng một thời gian đã bị xƣớc hết hoặc rỉ hết thì em sẽ có cảm giác nhƣ thế nào? Còn bí quyết tại sao cô lại muốn chọn một cái kính nhƣ vậy. Ít nhất là tại sao cô lại biết chọn một cái kính không hay bị rơi xuống khỏi mũi trong bất cứ trƣờng hợp nào dù là vận động mạnh nhƣ chơi thể thao, mà nhiều bạn khác mua kính lại mua phải một cái kính hay bị tuột xuống một cách khó chịu và vƣớng víu, bí quyết này cô sẽ nói ở chƣơng III. Hẳn em sẽ bất ngờ với câu trả lời đấy. Khi đi mua áo, cô phải tìm đƣợc cái áo nào đơn giản nhƣng không lỗi thời, sang trọng nhƣng không lòe loẹt, nữ tính nhƣng không sexy, đứng đắn mà không cứng nhắc, lịch sự mà không đắt, một số áo để phục vụ cho công việc, một số để đi chơi, mà một số để mặc ở nhà. Chọn một ngƣời bạn đời và chọn công ty để làm việc ta nên chọn nhƣ thế nào? Nếu chọn sai công ty, ta có thể sẽ bị mất một vài năm nhƣng chọn sai bạn đời, rất có thể ta sẽ mất cả đời. Và hẳn em đã có thể nhận ra đƣợc trí tuệ của cô ảnh hƣởng đến những công việc đó của cô? Một điều có thể khẳng định ở đây là, dù trong cuộc sống chúng ta chủ đích làm công việc gì thì cũng cần có trí tuệ bất kể đó là việc nhỏ nhất hay việc lớn nhất. Việc nhỏ nhất cần trí tuệ Việc vừa vừa cần trí tuệ Việc lớn nhất cần trí tuệ Trí tuệ đóng vai trò quan trọng nhƣ thế chẳng nhẽ ta lại không luyện rèn nó? Trên đời này liệu có nhiều thứ có tầm quan trọng nhƣ trí tuệ hay Chu Như Minh Trang 11 Đường biển học không? Ngƣời ta mất quyển sách, mất vài nghìn ngƣời ta còn biết tiếc, nhƣng ngƣời ta mất trí tuệ lại không tiếc? Nếu không có trí tuệ minh mẫn rất dễ ta sẽ có suy nghĩ và hành động sai gây hậu quả đáng tiếc đúng không? Khi không có trí tuệ, không chỉ ta gây hậu quả nặng nề về vật chất, sức khỏe mà còn cả mặt tinh thần khi phải hứng chịu những thất bại nữa. Ví dụ, một bạn mua phải chiếc kính bị rỉ, bị tuột, bị xƣớc mắt kính ngoài việc mất tiền, bạn còn có cảm giác tiếc tiền và day dứt nữa. Có thể bạn sẽ day dứt và tiếc nuối trong vài ngày chẳng hạn. Việc tinh thần bị ảnh hƣởng lại tiếp tục ảnh hƣởng đến sức khỏe của bạn. Đó là hậu quả cả về vật chất, sức khỏe và tinh thần. Vậy hẳn là trí tuệ có tầm ảnh hƣởng rộng hơn là chỉ ảnh hƣởng đến việc em có đƣợc vào đại học không và có kiếm đƣợc việc không đúng không? Trí tuệ ảnh hƣởng đến cách chúng ta suy nghĩ, nói chuyện, hành động và cả thần sắc của chúng ta. Một ngƣời thông minh thì có khi chƣa cần phải nói chuyện mà chỉ cần ngƣời khác nhìn thấy thần sắc của ngƣời thông minh thôi, họ cũng thấy đƣợc thuyết phục rồi. Và nếu ngày ngày chúng ta không suy nghĩ thì nói chuyện, không nói chuyện thì hành động và cả thần sắc của chúng ta. Tất cả đều chịu ảnh hƣởng của trí tuệ! Suy nghĩ Thần sắc Trí tuệ Lời nói Hành động Thứ hai, trí tuệ ảnh hƣởng đến chất lƣợng cuộc sống của các em. Em hãy suy nghĩ xem cuộc sống của chúng ta gồm hai việc lớn: Làm việc và hƣởng Chu Như Minh Trang 12 Đường biển học thụ (cô tạm chia là nhƣ vậy). Chúng ta học tập, làm việc để rồi sau đó ta hƣởng thụ những thành quả lao động của mình. Làm việc bao gồm học tập (tạm chia là nhƣ vậy cho gọn), bán hàng, thiết kế, kinh doanh,… còn hƣởng thụ bao gồm hƣởng thụ vật chất nhƣ cơm ăn, áo mặc, vui chơi, dã ngoại và hƣởng thụ tinh thần nhƣ hạnh phúc, vui vẻ, sảng khoái, thỏa mãn. Trí tuệ không chỉ góp phần định hình đến cách chúng ta làm mọi việc trong cuộc sống mà một ngƣời thông minh còn có cảm giác hạnh phúc, vui vẻ, thỏa mãn với trí tuệ, với kiến thức mà mình thu nhận và phát triển đƣợc. Động lực học tập cực kỳ lớn chính là niềm vui và sự thỏa mãn trong chính trí tuệ. Một nhà khoa học thích học âm nhạc, vẽ không phải để sau này kiếm tiền đối với những việc đó mà có khi chỉ là vì ông ấy thấy vui và thấy mình sống thực sự trong công việc học nhạc và vẽ đó. Ở đây lại liên quan đến một câu hỏi rất “triết” là: Sống là gì? Có phải sống chỉ là làm việc và hƣởng thụ số tiền mà mình làm ra hay không? Vậy thì sống là gì và trí tuệ đóng góp nhƣ thế nào đến cuộc sống của chúng ta? Có một sự thật là nhƣ thế này. Cửa sổ của nhà một cô bạn đối diện với cửa sổ nhà một anh bạn. Khi cô này nhìn sang nhà anh này, lúc nào cũng thấy anh ta đang học. Cô thắc mắc không hiểu anh ta học gì mà học nhiều thế trong khi cô ấy thì ghét học vô cùng. Một ngƣời học sinh có thể sẽ nghĩ học hành là một trách nhiệm, là một khó khăn trong khi một học sinh khác lại coi học tập là một sở thích, một niềm đam mê là nhƣ vậy. Một ngƣời học sinh có thể sẽ khó chịu vì phải học, lại có ngƣời thực sự hạnh phúc khi đƣợc học là nhƣ vậy”. Sống là gì? Trí tuệ là gì? Chu Như Minh Trí tuệ ảnh hƣởng thế nào đến chất lƣợng cuộc sống? Trang 13 Đường biển học 1.2.Xét trên bình diện xã hội Tất cả mọi sản phẩm mà con ngƣời tiêu dùng, mọi máy móc dùng trong sản xuất, mọi lý luận khoa học của xã hội đều có sự tham gia của trí tuệ. Không có trí tuệ con ngƣời sẽ không biết trồng lúa và vì thế sẽ chẳng có cơm ăn, con ngƣời sẽ không thể chế tạo ra ô tô để đi, con ngƣời cũng chẳng biết lấy gỗ mà làm nhà … +) Trí tuệ là cái biến đất thành đồng lúa, biến cát thành thủy tinh, biến nƣớc thành điện, biến gỗ thành nhà… +) Trí tuệ là cái biến gạch thành vàng, biến than thành kim cƣơng, biến sắt thƣờng thành xe máy… +) Trí tuệ là cái biến thất thế thành có thế, biến thiếu thốn thành đủ đầy, biến thất bại thành thành công, biến khó khăn thành thuận lợi, biến đau khổ thành vui sƣớng… Đồng lúa ĐẤT vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv vv Chính vì vậy, trí tuệ đóng vai trò tối quan trọng trong mọi công việc, mọi mối quan hệ tƣơng tác có ý thức của một ngƣời. Tất cả việc đều thành đƣợc là do trí tuệ góp phần. Trí tuệ là vũ khí khiến một con ngƣời làm việc thành công, dù là việc lớn hay nhỏ. Trí tuệ len lỏi và hiện diện trong từng tƣơng tác nhỏ có chủ đích giữa hai con ngƣời, trong từng sản phẩm của xã hội. Trí tuệ chính là một phần không thể thiếu của một ngƣời, góp phần xác định ta là ai. Nếu không có trí tuệ liệu chúng ta có ngày hôm nay? Tất cả thể hiện trí tuệ là sức mạnh vô song, là vũ khí của con ngƣời. Đây là mở đầu, tôi trình bày tác dụng của trí tuệ nhƣ vậy để bạn dễ hiểu, nhƣng để hiểu thực sự tác dụng của nó, có lẽ bạn phải đọc hết quyển sách này. Chu Như Minh Trang 14 Đường biển học 2.Thƣớc đo của trí tuệ Bạn Nam này thông minh thế? Bạn Huy trông thế mà dốt thật Đầu tiên, chúng ta hãy nhìn xung quanh xem con ngƣời chúng ta thƣờng nghĩ nhƣ thế nào về trí tuệ. Con ngƣời, kể cả những ngƣời trí thức có nhiều ngƣời vẫn còn cái nhìn hết sức mơ hồ về trí tuệ. Nếu có một ngƣời nào đó có bằng đại học, thạc sỹ, tiến sỹ thì mọi ngƣời đều cho ngƣời đó là ngƣời thông minh. Ngƣợc lại, một ngƣời chỉ tốt nghiệp cấp 3 và đi học nghề, thậm chí không đƣợc đi học liền bị cho là ngƣời ngu xuẩn. Liệu điều đó có đúng? Một thực tế nữa là, trong những ngƣời kinh doanh, ngƣời nào kiếm ra đƣợc nhiều tiền thƣờng đƣợc cho là thông minh, ai bị lỗ thì bị coi là dốt. Liệu điều đó có đúng? Trong làm ăn, ngƣời nào thành công đƣợc cho là thông minh, ngƣời nào thất bại bị coi là dốt nát. Liệu điều đó có đúng? Trong giáo dục, thầy cô nào có nhiều học sinh liền đƣợc cho là dạy giỏi, thầy cô nào ít học sinh theo học liền mang tiếng dạy không giỏi. Liệu điều đó có đúng? Trong gia đình, khi con cái làm sai điều gì, liền bị bố mẹ cho là dốt là không tiến lên đƣợc. Liệu điều đó có đúng? Khi một học sinh, nhận đƣợc một bài kiểm tra điểm kém, hai bài kiểm tra điểm kém, ba bài kiểm tra điểm kém, học sinh đó liền nghĩ có phải mình là đứa dốt nát, mình không thể học giỏi đƣợc. Liệu điều đó có đúng? Một học sinh nhận đƣợc học bổng du học Mỹ giỏi hơn một học sinh trƣợt học bổng đó và phải học ở Việt Nam. Liệu điều đó có đúng? Một học sinh liên tục đạt 12 năm học sinh giỏi, luôn luôn đạt thành tích cao trong các kỳ thi và đƣợc nhiều thầy cô để ý là một ngƣời giỏi. Một học sinh chƣa bao giờ đạt danh hiệu giỏi, chẳng có thành tích gì đáng nể và chẳng có thầy cô nào chú ý chỉ là một học sinh bình thƣờng. Liệu điều đó có đúng? Chu Như Minh Trang 15 Đường biển học Bây giờ, bạn hãy tự hỏi chính mình: Bằng cách nào mà bạn xác định đƣợc ngƣời này thông minh còn ngƣời kia là ngu xuẩn? Có phải bạn hay đƣa ra những lý lẽ rất giống với những câu tôi viết ở trên? Sau đó, bạn hãy đọc tiếp những dòng sau và lại kiểm tra lại trí nhớ của mình xem những dòng sau là đúng hay sai. Liệu trên đời này không có những thạc sỹ, tiến sỹ đƣa ra những nghiên cứu sai lầm? Liệu trên đời này không có những ngƣời nông dân phát chế ra máy móc nông nghiệp, thậm chí cả máy bay? Liệu trên đời này không có những ngƣời kinh doanh có lúc hái ra rất nhiều tiền, đƣợc cả thế giới ngƣỡng mộ rồi thì lại phá sản và cả thế giới lại rùng mình? Liệu trên đời này không có những ngƣời mới đi học đến lớp 4 mà lại làm Chủ tịch những tập đoàn lớn? Liệu trên đời này không có những ngƣời con hay vụng về, lƣời nấu cơm nhƣng lại trở thành ngƣời có sự nghiệp lớn? Liệu trên đời có học sinh “giỏi” nào không bao giờ bị điểm kém? Liệu trên đời này ngƣời nào đi du học cũng thành công hơn ngƣời học trong nƣớc? Liệu trên đời này một học sinh luôn đạt thành tích giỏi, ngoan ngoãn, nghe lời sẽ chắc chắn thành công hơn một học sinh bƣớng bỉnh, cố chấp và điểm kém? 12 10 10 8 Nam 7 Hoa 6 Mai 4 2 2 0 Điểm Chu Như Minh Trang 16 Đường biển học Điểm có tỷ lệ thuận với độ thông minh? Làm thế nào để ta biết trí tuệ của ta đang đứng ở đâu? Ta có thực sự thông minh không? Bạn có câu trả lời chƣa? Vậy thì, cái gì mới là thƣớc đo của trí tuệ đây? Liệu cái con ngƣời mà ta nghĩ họ là thông minh có đúng là thông minh? Liệu cái con ngƣời mà ta nghĩ là dốt có đúng là dốt? Liệu chỉ số IQ hay chỉ số EQ là thƣớc đo hoàn toàn chính xác? Liệu trí tuệ con ngƣời chỉ cần đƣợc đo bằng khả năng logic hay toán học của ngƣời đó? Tự bạn sẽ có câu trả lời thấu đáo nếu bạn hiểu nội dung của quyển sách này? Hãy nghĩ về nó sau khi đọc xong quyển sách nhé. Tôi xin chúc mừng những bạn nào sau khi đọc chƣơng I này thấy có một cái gì đó trong mình bị lung lay. Vâng, có phải bạn thấy sự hiểu biết về trí tuệ của bạn đã bị lung lay? Bạn không biết thế nào là trí tuệ? Bạn không biết bằng cách nào mà trí tuệ hình thành? Bạn càng không biết nhƣ thế nào là giỏi là dốt? Nếu bạn thấy đƣợc rằng những quan điểm cũ của bạn về trí tuệ trƣớc khi đọc quyển sách này đã bị lung lay, dƣờng nhƣ bạn không hiểu rõ ràng, thấu suốt về trí tuệ thì đúng là bạn đã chịu tƣ duy, suy nghĩ khi đọc chƣơng I. Chính tôi là một ngƣời đã học rất nhiều cấp bậc, rất nhiều kiến thức, đƣợc nhiều ngƣời cho là thông minh nhƣng mãi đến bây giờ, tôi mới hiểu trí tuệ là gì và thực sự, tôi có thông minh hay không. Vậy, bạn có thông minh không? Chu Như Minh Trang 17 Đường biển học CHƢƠNG II: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH TRÍ TUỆ 1. Quá trình hình thành trí tuệ Trƣớc khi xét đoán rằng ai đó có trí tuệ cao hay không, thì ta phải hiểu trí tuệ là gì? Thế trí tuệ là gì? Khi cố gắng tìm câu trả lời cho câu hỏi này, nhiều ngƣời sẽ không thể không bối rối. Bạn đã khẳng định đƣợc chắc chắn trí tuệ là gì chƣa? Hay là bạn có thể tìm đƣợc một định nghĩa chính xác về trí tuệ ở đâu không? Muốn biết trí tuệ là gì thì phải hiểu tại sao con ngƣời lại có trí tuệ. Đó là gợi ý của tôi. Bây giờ bạn hãy dành thời gian để suy nghĩ xem trí tuệ là gì. Sau đó, bạn hẵng đọc phần này. Khi bạn làm nhƣ vậy thì bạn mới có thể hiểu phần này một cách thấu đáo. Sau khi bạn suy nghĩ câu trả lời của riêng bạn rồi thì trong khi đọc phần này, bạn hãy liên tục tƣ duy xem những gì tôi viết có là đúng không, bạn rất nên tổng hợp những gì tôi viết và liên hệ những điều đó với những tình huống trong cuộc sống của bạn. Tóm lại, bạn hãy tƣ duy về những gì tôi viết nhé. SAU ĐÂY LÀ QUÁ TRÌNH BẠN TÍCH LŨY HIỂU BIẾT CỦA BẤT CỨ MỘT ĐỐI TƢỢNG NÀO! Tại sao hai ngƣời bằng tuổi nhau và có thể dành cùng một thời gian học nhƣ nhau nhƣng hiểu biết của ngƣời này thì rộng, ngƣời kia lại hẹp vậy? Giỏi Dốt Khi con ngƣời ta sinh ra, để đảm bảo cho cuộc sống của mình, con ngƣời phải ăn, mặc, ở, đi lại...Đó là những nhu cầu thiết yếu liên quan đến sinh tồn của con ngƣời. Và con ngƣời luôn đấu tranh để đƣợc sống! Lúc đầu tiên, khi một bà mẹ cho một đứa trẻ ăn cơm, thì nó chẳng biết cái thứ đấy Chu Như Minh Trang 18 Đường biển học có tên là “cơm”. Nó chỉ có thể dùng mắt quan sát thấy nhiều hạt trắng trắng, có mùi rất đặc trƣng và ăn đƣợc. Nó lại thấy cả nhà nó ăn cái hạt đấy và ngƣời ta gọi nó là “cơm”. Rồi nó thấy nhà nào cũng dùng cơm làm thức ăn chính. Vậy là nó biết: “Con ngƣời ăn cơm”. Nó ngày ngày ăn cơm cho đến lúc nó 6 tuổi, ba mẹ cho nó ra đồng. Ra đồng, nó thấy mọi ngƣời đang gặt lúa và tách ra các hạt thóc. Rồi nó thấy mẹ nó tách vỏ hạt thóc ra một cái hạt gọi là gạo. Rồi mẹ nó lấy gạo đó nấu cơm. Vậy là nó biết hạt cơm là đƣợc nấu từ gạo. Gạo chính là hạt thóc của cây lúa trồng ngoài đồng. Sau đó, năm lớp 4, nó học môn Khoa học và biết đƣợc đất nƣớc ta là một nƣớc nông nghiệp lúa nƣớc. Nó ngỡ ngàng về tầm quan trọng của cây lúa. Nó đƣợc thầy cô dạy về sản lƣợng lúa của cả nƣớc các năm, nó biết đƣợc lƣợng thóc xuất khẩu qua các năm là do nó đƣợc học ở trƣờng học. DỮ LIỆU TỪ THỰC TẾ CUỘC SỐNG TIẾP THU TỪ LÝ LUẬN Nghe thầy, cô giảng về đất nƣớc ta là nƣớc nông nghiệp lúa nƣớc Dùng mũi ngửi thấy hạt có mùi đặc Nghe thầy, cô dạy về sản lƣợng thóc trƣng qua các năm Dùng tai nghe mọi ngƣời gọi hạt đó là Nghe thầy, cô dạy về sản lƣợng xuất “hạt cơm” khẩu thóc các năm Dùng mắt thấy nhiều hạt trắng trắng Rồi sau đó, khi lớn lên, cậu bé đó chọn nghề Kỹ sƣ Nông Nghiệp và dựa vào những kiến thức thực tế mà bố mẹ cho tiếp xúc từ bé, dựa vào những kiến thức lý luận, thông tin mà nhà trƣờng dạy chính là quá trình THU THẬP DỮ LIỆU (dữ liệu chính là những gì mắt nhìn thấy, tai nghe thấy, mũi ngửi thấy…mà con ngƣời sử dụng giác quan để thu thập) và vì thu thập đƣợc các dữ liệu đó nên cậu bé đã BIẾT chúng, cậu bé đó tự biết sàng lọc những kiến thức đó, so sánh để biết những dữ liệu nào, kiến thức nào viết trong sách là đúng, kiến thức nào là sai, tổng hợp, khái quát chúng, chế biến chúng. Đây chính là quá trình của TƢ DUY, và do tƣ duy nên cậu bé đó đã HIỂU những kiến thức đó. Sau đó thì cậu phát triển những kiến thức đó để tạo ra các công thức phân bón khác nhau. Đây chính là quá trình ỨNG DỤNG. Sau đó khi so sánh tác dụng của công thức này và công thức Chu Như Minh Trang 19 Đường biển học kia thì thấy rằng công thức hiệu quả nhất giúp cho cây lúa giúp tăng năng suất lúa lên 30%. Loại phân bón này là do cậu bé đó nghĩ ra và trƣớc đây chƣa từng ai nghĩ ra cả. Đúng vậy, bằng những kiến thức, những dữ liệu cậu bé đó học đƣợc qua thực tế, qua trƣờng học và sách vở. Đó là những kiến thức, dữ liệu từ ngƣời khác, từ bên ngoài nhƣng những kiến thức, dữ liệu đó thông qua bộ não tƣ duy của cậu bé đó, cậu bé đó đã tự tạo ra sản phẩm của mình, tạo ra trí tuệ của mình. Đây là việc biến kiến thức của ngƣời khác thành của mình và phát huy tự tạo ra sản phẩm của riêng mình vậy. Trong trƣờng hợp trên, một ngƣời từ chỗ chỉ dùng giác quan quan sát một cái hạt chính là hạt cơm, rồi lại dùng giác quan quan sát đồng lúa, rồi lại dùng giác quan nghe những kiến thức thầy cô dạy ở nhà trƣờng, rồi tự dùng chính suy nghĩ, ý thức của mình “phân tích, tổ hợp, sáng tạo, tìm tòi…” dựa trên dữ liệu, thông tin từ giác quan, sáng tạo ra một loại phân bón mới. Các bạn chú ý với việc sử dụng ngôn từ ở đây. Bất cứ khi nào tôi sử dụng từ “dữ liệu” có nghĩa là “toàn bộ thông tin, hình ảnh,… mà các giác quan con ngƣời thu thập đƣợc”. Trí tuệ đã đƣợc hình thành ở đây. Nếu cậu bé đó không biết “hạt cơm” càng không biết cây lúa thì làm sao ngƣời đó nghĩ ra đƣợc phân bón dành cho lúa? Điều đó, sự hình thành trí tuệ đƣợc nói tới ở đây là gì? Chúng ta hãy dung các sơ đồ sau để mô tả quá trình đó: Thông tin dữ liệu từ giác quan Chu Như Minh Tƣ duy Trang 20