Tài liệu Giải pháp tài chính nâng cao năng lực cạnh tranh của tổng công ty liksin

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ------------------------ NGUYỄN NGỌC ĐỨC GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA TỔNG CÔNG TY LIKSIN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh - Năm 2010 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ------------------------ NGUYỄN NGỌC ĐỨC GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA TỔNG CÔNG TY LIKSIN CHUYÊN NGÀNH : KINH TẾ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG MÃ SỐ : 60.31.12 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ TẤN PHƯỚC TP. Hồ Chí Minh - Năm 2010 LỜI CẢM ƠN Để hoàn tất xong luận văn thạc sĩ kinh tế này, tôi muốn gởi lời biết ơn chân thành nhất đến những người đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc đời tôi. Đó chính là ba mẹ và các giảng viên Đại học Kinh Tế Thành phố Hồ Chí Minh. Đặc biệt, tôi xin gởi lời cảm ơn sâu sắc đến Người hướng dẫn khoa học của tôi – TS. Lê Tấn Phước đã nhiệt tình hướng dẫn và chỉ bảo tôi trong quá trình thực hiện luận văn này. Để đáp lại tấm chân tình đó, tôi sẽ cố gắng vận dụng các kiến thức mà mình đã được trang bị vào thực tiễn cuộc sống một cách có hiệu quả nhất nhằm đem lại lợi ích cho mình và cho người khác. Trân trọng. HVCH. NGUYỄN NGỌC ĐỨC LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Các giải pháp nêu trong luận văn được rút ra từ những cơ sở lý luận và quá trình nghiên cứu thực tiễn. NGUYỄN NGỌC ĐỨC MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................. 1 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU ................................................................. 2 LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 3 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH VÀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP .................................................................... 6 1.1 Khái quát và nội dung của giải pháp tài chính ..................................................... 6 1.2 Cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ....................................... 6 1.2.1 Khái niệm cạnh tranh ............................................................................................... 6 1.2.2 Khái niệm năng lực cạnh tranh ................................................................................ 8 1.2.3 Các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ................................ 10 1.2.3.1 Chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp............................................................ 10 1.2.3.2 Năng lực tài chính của doanh nghiệp ................................................................... 10 1.2.3.3 Trình độ công nghệ ............................................................................................... 10 1.2.3.4 Năng lực quản lý và điều hành kinh doanh ......................................................... 11 1.2.3.5 Khả năng nắm bắt thông tin và phản ứng đối với sự thay đổi ............................ 11 1.2.3.6 Chất lượng đội ngũ lao động ................................................................................ 11 1.2.4 Tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp ... 11 1.3 Mối quan hệ giữa giải pháp tài chính và năng lực cạnh tranh ........................... 12 1.3.1 Gia tăng năng lực tài chính đảm bảo các yếu tố đầu vào ....................................... 14 1.3.2 Gia tăng năng lực tài chính nâng cao trình độ công nghệ ...................................... 15 1 1.3.3 Gia tăng năng lực tài chính tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm.................... 15 1.3.4 Nâng cao khả năng tài chính góp phần gia tăng năng lực cạnh tranh ................... 16 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................................. 17 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VỀ GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH VÀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA TỔNG CÔNG TY LIKSIN. ............................ 18 2.1 Kết quả hoạt động kinh doanh của Tổng công ty Liksin trong thời gian qua (2004– 2009) ...................................................................................................................... 18 2.2 Thực trạng giải pháp tài chính tại Tổng công ty Liksin trong thời gian qua (2004 – 2009) ..................................................................................................................... 23 2.2.1 Phân tích các giải pháp tài chính để thực hiện huy động vốn tại đơn vị............... 23 2.2.2 Phân tích các giải pháp tài chính trong việc sử dụng vốn tại đơn vị giai đoạn 2004 – 2009 ................................................................................................................................. 29 2.2.3 Đánh giá thực trạng các giải pháp tài chính đã thực hiện trong thời gian qua (2004 - 2009)................................................................................................................................. 38 2.3 Thực trạng về năng lực cạnh tranh của Tổng công ty Liksin hiện nay ............ 38 2.3.1 Tác động của môi trường vĩ mô đến năng lực cạnh tranh của công ty hiện nay .. 38 2.3.2 Đánh giá năng lực cạnh tranh về khả năng tài chính.............................................. 40 2.3.3 Đánh giá năng lực cạnh tranh về trang thiết bị, kỹ thuật ...................................... 41 2.3.4 Đánh giá năng lực cạnh tranh về nguồn nhân lực .................................................. 42 2.3.5 Năng lực cạnh tranh về sản phẩm và thị trường sản phẩm .................................... 43 2.3.6 Năng lực cạnh tranh từ mô hình công ty mẹ - công ty con .................................... 45 2.4 Đánh giá năng lực cạnh tranh chung của Tổng công ty Liksin ......................... 45 2.5 Những tồn tại và bài học kinh nghiệm về nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp Việt Nam............................................................................................ 47 2 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................................. 55 CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH NHẰM TĂNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA TỔNG CÔNG TY LIKSIN .................................................................. 56 3.1 Cơ hội và thách thức đối với Tổng công ty Liksin hiện nay ............................... 56 3.1.1 Cơ hội ........................................................................................................................ 56 3.1.2 Thách thức................................................................................................................. 59 3.2 Phương hướng và mục tiêu phát triển của Tổng công ty Liksin từ nay đến 2020. ................................................................................................................................... 61 3.3 Một số giải pháp tài chính nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh tại Tổng công ty Liksin ............................................................................................................................. 62 3.3.1 Giải pháp vĩ mô ........................................................................................................ 62 3.3.2 Giải pháp vi mô ........................................................................................................ 67 3.4 Gia tăng năng lực hoạt động nhằm tăng năng lực cạnh tranh của Tổng công ty Liksin .............................................................................................................................. 76 3.4.1 Đào tạo nguồn nhân lực ........................................................................................ 77 3.4.2 Phát triển ứng dụng công nghệ thông tin ............................................................. 78 3.4.3 Triển khai các đòn bẩy kinh tế.............................................................................. 79 3.4.4 Sản phẩm mới ........................................................................................................ 79 3.4.5 Đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước và thị trường nước ngoài ............... 80 3.4.6 Phổ biến và nâng cao nhận thức về cạnh tranh trong doanh nghiệp ................. 81 3.4.7 Thúc đẩy hoạt động đầu tư.................................................................................... 82 3.4.8 Tăng cường bảo vệ môi trường ............................................................................ 82 3.5 Một số kiến nghị ...................................................................................................... 83 3.5.1 Đối với nhà nước ................................................................................................... 83 3 3.5.2 Đối với hệ thống Ngân hàng ................................................................................. 84 3.5.3 Đối với lãnh đạo Tổng công ty Liksin ................................................................. 84 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ............................................................................................... 85 KẾT LUẬN CHUNG ..................................................................................................... 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................. 87 PHỤ LỤC ........................................................................................................................ 88 4 1 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT AFTA Khu vực mậu dịch tự do Châu Á DNNN Doanh nghiệp nhà nước HĐQT Hội đồng quản trị UBND Ủy ban nhân dân TMCP Thương mại cổ phần XDCB Xây dựng cơ bản CNVC-LĐ Công nhân viên chức-lao động GDP Tổng sản lượng nội địa GNP Tổng sản lượng quốc gia XHCN Xã hội chủ nghĩa SXKD Sản xuất kinh doanh BĐS Bất động sản TNHH Trách nhiệm hữu hạn TSCĐ Tài sản cố định WTO Tổ chức thương mại thế giới. HTSX DN Hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp 2 DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Kết quả thực hiện một số chỉ tiêu sản xuất kinh doanh giai đoạn 2004 – 2009 Bảng 2.2: Nguồn vốn kinh doanh của đơn vị Bảng 2.3 : Tình hình chiếm dụng vốn của đơn vị Bảng 2.4: Phân tích tỷ suất đầu tư Bảng 2.5: Phân tích vốn luân chuyển Bảng 2.6: Phân tích các tỷ số thanh khoản Bảng 2.7: Phân tích tỷ số hoạt động Bảng 2.8: Phân tích các tỷ số đòn cân nợ Bảng 2.9: Phân tích các tỷ số lợi nhuận Biểu đồ 2.1: Tổng doanh thu thực hiện 2004 - 2009 Biểu đồ 2.2: Cơ cấu doanh thu năm 2009 Biểu đồ 2.3: Cơ cấu vốn Liksin năm 2009 3 LỜI MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài Mô hình công ty mẹ – công ty con là một tổ chức kinh tế năng động, hiện đại, từ tổ chức ban đầu, liên kết có thể mở rộng ra với quy mô đa sở hữu ngày càng lớn, với sự hoạt động đa ngành, đa phương, thậm chí đa quốc gia, là tổ chức kinh tế mang tính xã hội hóa. Ở các nước tư bản chủ nghĩa, người ta đã sử dụng mô hình này như kết quả tất yếu của quá trình tích tụ tập trung sản xuất để đáp ứng yêu cầu khắc phục mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất xã hội hóa cao với quan hệ sản xuất dựa trên cơ sở chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất; để nâng cao tỷ suất lợi nhuận trong điều kiện nguồn vốn gặp nhiều khó khăn. Nhưng quy luật thị trường, quy luật cạnh tranh với mục đích lợi nhuận tối đa đòi hỏi các công ty phải không ngừng mở rộng quy mô, mở rộng thị trường, đổi mới công nghệ… Như chúng ta đã biết năm 2008, cuộc đại khủng hoảng tài chính toàn cầu nổ ra đã gây tác động và ảnh hưởng đến hầu hết các nền kinh tế trên thế giới và các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp xuất nhập khẩu, đã chịu nhiều ảnh hưởng tiêu cực do thị trường nước ngoài bị thu hẹp, đồng USD tăng giá mạnh, hoạt động tín dụng bị thắt chặt,… Trong bối cảnh chịu tác động tiêu cực của khủng hoảng tài chính, Chính phủ Việt Nam đã thực hiện các chính sách nhằm xoa dịu sự ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng này đến nền kinh tế nước ta. Các giải pháp này đã giúp giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực từ khủng hoảng. Tuy nhiên, từ cuộc khủng hoảng tài chính đã dẫn đến suy thoái kinh tế toàn cầu, song những dấu hiệu tăng trưởng, phục hồi nhanh chóng trong thời gian gần đây từ các nền kinh tế lớn trên thế giới khiến chúng ta có cơ sở vững chắc để hy vọng rằng sự suy giảm sẽ được khắc phục dần, kinh tế thế giới đang bắt đầu bước vào thời kỳ hậu khủng hoảng. Bản thân nền kinh tế Việt Nam hiện nay cũng đang xuất hiện một số dấu hiệu phục hồi, cho dù vẫn phải đối diện với nhiều khó khăn và nguy cơ khó lường, như xuất khẩu giảm, nhập siêu cao, tái lạm phát... 4 Thực tế này đã đặt ra nhiều câu hỏi mới cần giải đáp đối với việc tìm giải pháp tài chính cho các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và phân tích thực trạng giải pháp tài chính tại đơn vị, đồng thời tìm hiểu các yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhằm đề ra những giải pháp tài chính thiết thực giúp đơn vị nâng cao năng lực cạnh tranh trong quá trình hội nhập kinh tế. Chính vì thế, tôi đã chọn đề tài nghiên cứu “Giải pháp tài chính nâng cao năng lực cạnh tranh của Tổng công ty Liksin ”. 2. Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở phân tích thực trạng giải pháp tài chính và tình hình sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Liksin trong thời gian qua; đánh giá những mặt mạnh và những mặt còn tồn tại của đơn vị để tìm ra nguyên nhân chủ yếu tác động đến quá trình kinh doanh; cuối cùng xem xét một số yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh trong và ngoài nước, từ đó đề xuất một số giải pháp tài chính giúp đơn vị đẩy mạnh hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh và tăng cường khả năng cạnh tranh trong quá trình hội nhập kinh tế. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đề tài chỉ tập trung phân tích thực trạng giải pháp tài chính và năng lực cạnh tranh của Tổng công ty giai đoạn từ năm 2004 đến năm 2009 từ đó xây dựng kế hoạch hoạt động cho đơn vị từ nay đến năm 2020. 4. Phương pháp nghiên cứu Đề tài chỉ sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh các số liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo quyết toán của đơn vị đã được kiểm toán qua các năm, số liệu được công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng và các tài liệu có liên quan về ngành In, Bao bì để từ đó tác giả đề ra những giải pháp tài chính thiết thực, chứ không lập bảng câu hỏi để khảo sát, đo lường mức độ tác động của các yếu tố đến quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị. Cụ thể, nghiên cứu được thực hiện trên cơ sở sử dụng những phương pháp sau đây: 5 - Phương pháp luận theo chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử để nhìn nhận sự việc theo sự vận động và phát triển của nó. - Phương pháp thống kê, mô tả nhằm tập hợp các số liệu và đánh giá thực trạng nhằm đưa ra cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính và năng lực cạnh tranh của Tổng công ty Liksin. - Phương pháp phân tích, so sánh nhằm đối chiếu, so sánh các số liệu, thông tin trong quá khứ để tìm hiểu nguyên nhân và có các định hướng phù hợp. 5. Những đóng góp của đề tài Luận văn trình bày và phân tích các vấn đề lý luận, thực tiễn liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ của Tổng công ty Công nghiệp – In – Bao bì Liksin. Tuy còn nhiều hạn chế nhưng đề tài cũng có những đóng góp cho việc đánh giá thực trạng giải pháp tài chính và tình hình sản xuất kinh doanh các sản phẩm in, bao bì tại Tổng công ty Liksin giai đoạn 2004 – 2009 và từ đó tác giả đã đưa ra một số giải pháp tài chính để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành In, Bao bì nhằm giúp cho các nhà quản trị có thể vận dụng trong thực tế để hoàn thiện và phát triển thêm hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ theo mô hình công ty mẹ - công ty con trong quá trình hội nhập kinh tế. 6. Bố cục của đề tài Nội dung chính của đề tài bao gồm 3 chương: Chương 1: Tổng quan về giải pháp tài chính và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Chương 2: Phân tích thực trạng về giải pháp tài chính và năng lực cạnh tranh của tổng công ty Liksin. Chương 3: Các giải pháp tài chính nhằm tăng năng lực cạnh tranh của tổng công ty Liksin 6 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH VÀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP 1.1 KHÁI QUÁT VÀ NỘI DUNG CỦA GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH 1.1.1. Khái quát về giải pháp tài chính: Giải pháp tài chính được hiểu là tổng thể các giải pháp, các cách thức liên quan đến lĩnh vực tài chính được vận dụng để quản lý các hoạt động tài chính của doanh nghiệp trong những điều kiện cụ thể nhằm đạt được mục tiêu nhất định. Trong đó, việc nghiên cứu, phân tích tình hình tài chính là một khâu quan trọng để doanh nghiệp đề ra giải pháp tài chính phù hợp. 1.1.2. Nội dung của giải pháp tài chính: - Giải pháp tài chính bao gồm các giải pháp liên quan đến việc chi tiêu tiền, tức là liên quan đến việc đầu tư của doanh nghiệp; giúp cho nhà lãnh đạo biết được cách thức để thực hiện đầu tư cho tốt, cũng như có thể lựa chọn trong rất nhiều cơ hội đầu tư thì doanh nghiệp sẽ phải đưa ra quyết định lựa chọn cơ hội đầu tư nào. - Giải pháp tài chính bao gồm các giải pháp liên quan đến việc huy động vốn, tìm kiếm nguồn tài trợ cho các dự án đầu tư đã được lựa chọn, giúp cho doanh nghiệp biết được nên dùng những nguồn tài trợ nào để tài trợ cho nhu cầu vốn đầu tư đã được hoạch định đó. - Giải pháp tài chính bao gồm các giải pháp liên quan đến việc thực hiện chính sách phân phối của doanh nghiệp, giúp cho doanh nghiệp biết được nên thực hiện chính sách cổ tức như thế nào. 1.2 CẠNH TRANH VÀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP 1.2.1 Khái niệm cạnh tranh: 7 Theo quan điểm của giới nghiên cứu kinh tế chính trị, cạnh tranh là một hiện tượng kinh tế xã hội phức tạp, có nhiều cách tiếp cận khác nhau. Chính vì vậy, tồn tại nhiều quan niệm khác nhau về cạnh tranh. Trong đó một khái niệm khá phổ biến là cạnh tranh có thể được hiểu như một quan hệ kinh tế mà ở đó các chủ thể kinh tế ganh đua nhau tìm mọi biện pháp bao gồm cả nghệ thuật lẫn thủ đoạn để đạt mục tiêu kinh tế của mình, thông thường là chiếm lĩnh thị trường, giành lấy khách hàng cũng như các điều kiện sản xuất, thị trường có lợi nhất, với mục đích cuối cùng là tối đa hoá lợi ích của chủ thể. Qua khái niệm trên chúng ta có thể thấy rằng, cạnh tranh bao gồm một số nội dung: Thứ nhất, cạnh tranh đó là sự ganh đua, thi tài nhằm giành lấy phần thắng của các chủ thể tham dự cạnh tranh. Thứ hai, mục đích trực tiếp của cạnh tranh thường là một đối tượng cụ thể như sản phẩm, dự án, khách hàng. Tuy nhiên, mục đích cuối cùng của mọi cạnh tranh là tối đa hoá lợi ích của các chủ thể tham gia cạnh tranh. Thứ ba, cạnh tranh luôn diễn ra trong một môi trường cụ thể với những ràng buộc chung mà các đối tượng tham gia đều phải tuân thủ như thị trường, các quy định pháp lý, các tập quán kinh doanh. Thứ tư, trong quá trình cạnh tranh, các chủ thể tham gia cạnh tranh có thể sử dụng các công cụ cạnh tranh khác nhau như đặc tính và chất lượng sản phẩm, giá bán, nghệ thuật bán hàng, dịch vụ bán hàng và các công cụ thanh toán. Tóm lại, cạnh tranh kinh tế là sức mạnh mà hầu hết các nền kinh tế thị trường đều dựa vào để đảm bảo rằng các doanh nghiệp thỏa mãn được các nhu cầu và mong muốn của người tiêu dùng. Khái niệm cạnh tranh ngày nay là khái niệm người mua được quyền chọn lựa cho dù họ là cá nhân hay doanh nghiệp, nếu được quyền chọn lựa các nhà cung cấp khác nhau thì họ sẽ có nhiều khả năng mua được những sản phẩm chất lượng cao với giá cả hợp lý. Trong xu thế toàn cầu hóa thì sản phẩm, hàng hóa người tiêu dùng chọn lựa sẽ nhiều hơn và các nhà cung cấp sẽ phải 8 cạnh tranh với nhau nhiều hơn để bán được hàng, cạnh tranh cả ở trong nước và quốc tế. 1.2.2 Khái niệm năng lực cạnh tranh: Năng lực cạnh tranh (competitiveness) là thuật ngữ được dùng để nói đến các đặc tính cho phép một hãng cạnh tranh một cách có hiệu quả với các hãng khác nhờ có chi phí thấp hoặc sự vượt trội về công nghệ và kỹ thuật trong so sánh quốc tế. Năng lực cạnh tranh có thể được định nghĩa như là khả năng của một công ty tồn tại trong kinh doanh và đạt được một số kết quả mong muốn dưới dạng lợi nhuận, giá cả, lợi tức hoặc chất lượng các sản phẩm cũng như năng lực của nó để khai thác các cơ hội thị trường hiện tại và làm nảy sinh các thị trường mới. Năng lực cạnh tranh của một công ty là một hàm số của các nhân tố như: - Các nguồn lực của chính công ty (chẳng hạn vốn con người, vốn vật chất và trình độ công nghệ) - Sức mạnh thị trường của công ty - Thái độ của công ty đối với các đối thủ cạnh tranh và các đại lý kinh tế khác - Năng lực của công ty để thích ứng với những tình huống thay đổi - Năng lực của công ty để tạo ra thị trường mới - Môi trường định chế, được cung cấp một cách rộng rãi bởi chính phủ, bao gồm cơ sở hạ tầng vật chất và chất lượng của các chính sách của chính phủ. Năng lực cạnh tranh có thể bao gồm năng lực cạnh tranh ngắn hạn và năng lực cạnh tranh dài hạn. Năng lực cạnh tranh ngắn hạn được biểu thị bởi: giá cả; chất lượng và chức năng của sản phẩm; thị phần; khả năng sinh lợi; lợi tức trên tài sản và giá cổ phiếu. Một số sáng tạo giới hạn nhằm cải thiện các sản phẩm hiện hành (chẳng hạn dưới dạng hiệu quả, chi phí và chất lượng) có thể cũng bao hàm ở đây. Trái lại năng lực cạnh tranh dài hạn thể hiện việc một công ty hoạt động tốt như thế nào so với các công ty tương tự khác trong việc phát triển công nghệ mới để tạo ra các sản phẩm và quá trình mới và cuối cùng là thị trường hoàn toàn mới. Điều này 9 bao hàm lợi thế của các sản phẩm hàng đầu và những lợi ích thu được nhờ việc giới thiệu các nhóm sản phẩm hoàn toàn mới dựa trên các phát minh và sự sáng tạo thu được từ các hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) quan trọng. Theo Randall, khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp là khả năng giành được và duy trì thị phần trên thị trường với một mức lợi nhuận nhất định. Có một quan điểm khác lại cho rằng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp được hiểu là tích hợp các khả năng và nguồn nội lực để duy trì và phát triển thị phần, lợi nhuận và định vị những ưu thế cạnh tranh của doanh nghiệp đó trong mối quan hệ với các đối thủ cạnh tranh trực tiếp và tiềm năng trên cùng một thị trường mục tiêu. Như vậy, trên thực tế có nhiều quan điểm khác nhau về khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên nhiều giác độ khác nhau. Tuy nhiên, khi tiếp cận đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, ta thấy được một số nội dung cơ bản sau: - Trong nền kinh tế thị trường, yêu cầu của khách hàng (thị trường) phải trở thành chuẩn mực đánh giá sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Điều này xuất phát từ khách quan là yêu cầu của khách hàng vừa là mục tiêu vừa là động lực sản xuất kinh doanh. - Yếu tố chính yếu tạo nên sức mạnh trong việc thu hút khách hàng đó là thực lực của doanh nghiệp. Thực lực này phải xuất phát từ yếu tố nội tại của doanh nghiệp, được thể hiện ở uy tín của doanh nghiệp. - Khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, tự thân nó đã hàm ý nói đến việc so sánh với các đối thủ cạnh tranh cùng hoạt động trên một thị trường. Để tạo nên sức mạnh cạnh tranh thực sự, doanh nghiệp phải tạo ra lợi thế so sánh với các đối thủ cạnh tranh để có thể lôi kéo được khách hàng. - Các biểu hiện khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp luôn có quan hệ ràng buộc. Một doanh nghiệp có sức cạnh tranh mạnh khi nó đáp ứng các yêu cầu của khách hàng một cách tốt nhất. Tuy nhiên trên thực tế, việc đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của khách hàng bởi vì có khi doanh nghiệp có lợi thế điểm này nhưng lại yếu về một số mặt khác. Chính vì vậy, việc tìm ra và đánh giá đúng các điểm mạnh, điểm 10 yếu của doanh nghiệp có ý nghĩa quan trọng trong việc đề ra các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh. 1.2.3 Các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Cạnh tranh là một quá trình tiếp diễn liên tục không ngừng vận động. Doanh nghiệp phải luôn phấn đấu duy trì và phát triển các yếu tố cạnh tranh nhằm đảm bảo được lợi thế cạnh tranh trước các đối thủ. Các yếu tố cạnh tranh của doanh nghiệp có thể bao gồm: 1.2.3.1 Chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp Khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp về cơ bản được xác lập bởi chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu có được một chiến lược kinh doanh đúng thì khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp được củng cố và nâng cao. Một chiến lược kinh doanh trước hết phải xác định được mục tiêu chiến lược mà doanh nghiệp mong muốn đạt được. Kế tiếp, phải xác định được việc xây dựng các chiến lược quan trọng chiến lược phát triển thị trường, chiến lược marketing hỗn hợp, chiến lược đảm bảo nguồn nguyên liệu, chiến lược tài chính, chiến lược phát triển nguồn nhân lực. 1.2.3.2 Năng lực tài chính của doanh nghiệp Để cạnh tranh có hiệu quả, vấn đề năng lực tài chính của doanh nghiệp có tính chất rất quan trọng, một doanh nghiệp có năng lực cạnh tranh cao là một doanh nghiệp có quy mô lớn về vốn đầu tư và vốn kinh doanh. Một quy mô vốn lớn là nền tảng đảm bảo cho doanh nghiệp tiến hành các hoạt độnghướng tới lợi nhuận cao nhất, đầu tư được công nghệ tiên tiến làm cho chi phí trên một đơn vị sản phẩm giảm. Khi doanh nghiệp tham gia thị trường với quy mô nhỏ thì phải chấp nhận bất lợi về chi phí, do vậy rất khó có thể cạnh tranh với các đối thủ. 1.2.3.3 Trình độ công nghệ: Trình độ máy móc, thiết bị và công nghệ có ảnh hưởng rất lớn đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Nó là yếu tố vật chất đóng vai trò quan trọng bậc nhất thể hiện năng lực sản xuất của doanh nghiệp và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng 11 sản phẩm. Trình độ công nghệ, mức độ hiện đại tiến tiến của thiết bị ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm. Một doanh nghiệp có trang thiết bị tiên tiến, công nghệ hiện đại thì sản phẩm của họ có chất lượng cao. 1.2.3.4 Năng lực quản lý và điều hành kinh doanh Sức cạnh tranh của doanh nghiệp được đánh giá bởi sự linh hoạt và biết thực hành của doanh nghiệp để luôn đáp ứng nhu cầu luôn luôn thay đổi của thị trường. Sự linh hoạt và biết thực hành trong quản lý sẽ giảm được chi phí quản lý, do vậy nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm. 1.2.3.5 Khả năng nắm bắt thông tin và phản ứng đối với sự thay đổi Thông tin về thị trường mua bán, về thị hiếu, tâm lý khách hàng, giá cả, và đối thủ cạnh tranh... có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc ra quyết định kinh doanh của doanh nghiệp. Đủ thông tin và xử lý đúng và kịp thời thông tin sẽ giúp cho doanh nghiệp hạn chế rủi ro kinh doanh đồng thời có thể tạo ra những lợi thế so sánh của doanh nghiệp so với các đối thủ cạnh tranh. 1.2.3.6 Chất lượng đội ngũ lao động Lao động là yếu tố quyết định đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, qua đó tác động, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Trình độ tay nghề, chuyên môn nghiệp vụ và tinh thần lao động của người lao động là yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ đến sức cạnh tranh của doanh nghiệp. 1.2.4 Tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Trong nền kinh tế thị trường, cạnh tranh là một tất yếu bởi bản thân nền kinh tế cũng vận động theo quy luật cạnh tranh. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải bằng mọi nỗ lực đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng thông qua các biện pháp khác nhau như cải tiến mẫu mã, nâng cao chất lượng, hạ giá thành, cung cấp những dịch vụ tốt nhất cho khách hàng. Cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường là động lực rất lớn cho sự phát triển, nhưng trong cuộc chơi ấy, muốn giành thắng lợi doanh nghiệp phải nâng cao năng lực cạnh tranh. 12 Cạnh tranh có thể đưa lại lợi ích cho người này và thiệt hại cho người khác, nhưng xét trên phạm vi toàn xã hội thì cạnh tranh đem đến những tác động tích cực, nó làm cho sản phẩm tốt hơn, giá rẻ hơn, khách hàng được chăm sóc tốt hơn. Cạnh tranh trên thị trường tạo ra các lợi ích sau: - Thứ nhất, phân bổ nguồn lực của xã hội với tỷ lệ cân đối, hợp lý, góp phần hình thành cơ cấu kinh tế hợp lý. - Thứ hai, thúc đẩy tiến bộ khoa học công nghệ, tăng năng suất lao động. - Thứ ba, sử dụng với hiệu quả cao nhất các yếu tố đầu vào. - Thứ tư, thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của xã hội vì số lượng hàng hóa, dịch vụ ngày càng nhiều, chủng loại phong phú, chất lượng càng cao nhưng giá cả ngày càng hạ. Bên cạnh những tác động tích cực, cạnh tranh trên thị trường cũng tạo ra những tác động tiêu cực đối với nền kinh tế như sau: - Thứ nhất, cạnh tranh thị trường thiếu kiểm soát sẽ tạo ra cơ chế kinh tế hình thành tự phát, gây bất lợi cho tăng trưởng và phát triển kinh tế. - Thứ hai, cạnh tranh thị trường vô chính phủ sẽ dẫn đến tình trạng hình thành một cuộc chơi không bình đẳng “cá lớn nuốt cá bé”. - Thứ ba, cạnh tranh thị trường không lành mạnh sẽ dẫn đến phát sinh các tiêu cực trong nền kinh tế thị trường. Vì vậy, chấp nhận cạnh tranh như là sự tất yếu của nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp phải tìm mọi cách khai thác lợi thế của riêng mình, từ đó phát triển năng lực cạnh tranh để tồn tại và phát triển. 1.3 MỐI QUAN HỆ GIỮA GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH VÀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH Khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp phụ thuộc rất nhiều vào mức độ đánh giá và tín nhiệm của các nhà đầu tư, các đối tác kinh doanh trên thị trường. Người ta thường dựa vào 2 nguồn thông tin, dữ liệu sau đây để đánh giá: