Tài liệu Giải pháp nâng cao hiệu quả chống buôn lậu ma túy tại chi cục hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế nội bài

Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp MỤC LỤC CHƯƠNG 1:.......................................................................................................11 NHỮNG NHẬN THỨC CHUNG VỀ MA TÚY VÀ HOẠT ĐỘNG CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY QUA ĐƯỜNG HÀNG KHÔNG...............................11 1.1 MỘT SỐ NHẬN THỨC CHUNG VỀ MA TÚY..................................11 1.1.1 Khái niệm và phân loại ma túy..............................................................11 1.1.1.1 Khái niệm.........................................................................................11 1.1.1.2 Phân loại ma túy..............................................................................12 1.1.2 Một số loại ma túy thường gặp..............................................................14 1.1.2.1 Các chất kích thích..........................................................................14 1.1.2.2 Các chất gây ảo giác.......................................................................16 1.1.2.3 Các chất ức chế thần kinh...............................................................16 1.1.3 Tác động của ma túy đến con người......................................................18 1.1.3.1 Tác động tích cực............................................................................18 1.1.3.2 Tác động tiêu cực............................................................................18 1.2 HOẠT ĐỘNG CỦA HẢI QUAN TRONG CÔNG TÁC CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY QUA ĐƯỜNG HÀNG KHÔNG...............................20 1.2.1 Vai trò của Hải quan trong công tác chống buôn lậu ma túy qua đường hàng không......................................................................................................20 1.2.2 Tổ chức bộ máy chống buôn lậu ma túy của hải quan Việt Nam hiện nay ...............................................................................................................21 1.3 TÌNH HÌNH BUÔN LẬU MA TÚY CỦA BỌN TỘI PHẠM MA TÚY QUA ĐƯỜNG HÀNG KHÔNG Ở VIỆT NAM HIỆN NAY........................24 1.3.1 Phương thức hoạt động chủ yếu............................................................24 1.3.2 Đối tượng...............................................................................................24 1.3.3 Tình hình hoạt động...............................................................................25 1.3.4 Việc sản xuất, chế biến ma túy tại Việt Nam.........................................28 Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp 1.4 CÁC BIỆN PHÁP NGHIỆP VỤ CỦA HẢI QUAN VIỆT NAM TRONG PHÒNG CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY QUA ĐƯỜNG HÀNG KHÔNG.............................................................................................................29 CHƯƠNG 2.......................................................................................................34 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU SÂN BAY QUỐC TẾ NỘI.........................34 2.1 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU SÂN BAY QUỐC TẾ NỘI BÀI................................................................................34 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển Chi cục hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài........................................................................................................34 2.1.2 Cơ cấu tổ chức của Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài. ...............................................................................................................35 2.1.3 Chức năng nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của đội kiểm soát phòng chống ma túy tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài. . . ...............................................................................................................38 2.2 TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CÔNG TÁC CHỐNG MA TÚY TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU SÂN BAY QUỐC TẾ NỘI BÀI.................39 2.2.1 Tình hình buôn lậu ma túy qua sân bay quốc tế Nội Bài.......................39 2.2.2 Các biện pháp chống ma túy tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài................................................................................................40 2.2.3 Quá trình thực hiện công tác chống ma túy tại Chi cục.........................49 2.2.4 Những kết quả cụ thể mà Chi cục đạt được...........................................55 2.2.5 Những hạn chế trong quá trình thực hiện công tác chống ma túy tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài.............................................60 CHƯƠNG 3.......................................................................................................63 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU SÂN BAY QUỐC TẾ NỘI BÀI.........................................................................................63 3.1 DỰ BÁO TÌNH HÌNH CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU SÂN BAY QUỐC TẾ NỘI BÀI TRONG THỜI GIAN TỚI.........................................................................................................63 Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp 3.2 PHƯƠNG HƯỚNG, NHIỆM VỤ CÔNG TÁC PHÒNG CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY CỦA CHI CỤC TRONG NHỮNG NĂM TỚI........64 3.3 CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU SÂN BAY QUỐC TẾ NỘI BÀI.........................................................................................66 3.3.1 Nhóm giải pháp về nghiệp vụ................................................................66 3.3.2 Nhóm giải pháp về tổ chức bộ máy và con người..................................69 3.3.3 Nhóm giải pháp về trang thiết bị............................................................70 3.3.4. Nhóm giải pháp nâng cao phối hợp giữa các lực lượng trong ngành Hải quan với các cơ quan hữu quan trong và ngoài nước......................................71 3.4 CÁC ĐIỀU KIỆN ĐỂ THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP TRÊN.............72 Kết luận:............................................................................................................75 NHẬN XÉT CỦA NGƯỜI HƯỚNG DẪN LUẬN VĂN...............................78 Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp Danh mục bảng biểu - Bảng 2.1: Kết quả về giám sát quản lý tại Chi cục hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài qua các năm. - Bảng 2.2 – Các vụ việc do hải quan bắt giữ và số vụ phối hợp thực hiện với các cơ quan liên quan của Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài. Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp Danh mục từ viết tắt - UBND: ủy ban nhân dân CBL: chống buôn lậu GLTM: gian lận thương mại KS&PCMT: kiểm soát và phòng chống ma túy - XNK: xuất nhập khẩu - XNC: xuất nhập cảnh - CSĐTTP: cảnh sát điều tra tội phạm - SBQT: sân bay quốc tế Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp Lời mở đầu 1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu Tệ nạn ma túy đã và đang trở thành hiểm họa lớn của nhân loại. Hậu quả do tệ nạn ma túy gây ra rất nghiêm trọng đến các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh – quốc phòng, làm tổn hại sức khỏe của một bộ phận nhân dân, đồng thời là nguyên nhân làm phát sinh các loại tội phạm, đe dọa sự ổn định, phồn vinh và sự trường tồn của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác phòng, chống ma túy, những năm qua, Đảng và Nhà nước đã đề ra nhiều chủ trương, chính sách và chỉ đạo hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng, chống ma túy. Và đã thu được những kết quả đáng khích lệ, góp phần ngăn chặn tình trạng thẩm lậu ma túy xuyên quốc gia; hoạt động truy tố, xét xử được nghiêm minh, kịp thời; hợp tác quốc tế về phòng, chống ma túy được tăng cường và đẩy mạnh. Tuy nhiên, những kết quả thu được mới chỉ là bước đầu, chưa thực sự vững chắc, công tác chống ma túy còn có những hạn chế, bất cập. Một số chỉ tiêu đề ra trong “Kế hoạch tổng thể chống ma túy đến 2010” chưa ngăn chặn hiệu quả tình trạng thẩm lậu ma túy từ nước ngoài vào. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế nêu trên, trước hết là do việc quán triệt, tổ chức triển khai thực hiện các chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các chương trình, kế hoạch phòng, chống ma túy của Chính phủ ở một số đơn vị còn chậm và chưa nghiêm. Sự phối hợp giữa các cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể, quần chúng ở một số nơi thiết chặt chẽ. Bộ máy tổ chức phòng, chống ma túy chưa thống nhất, đồng bộ. Cán bộ chuyên trách làm công tác này vẫn còn thiếu về số lượng, hạn chế về chuyên môn, nghiệp vụ và chưa được đảm bảo về chế độ, chính sách. Một số văn bản pháp luật về phòng, chống và kiểm soát ma túy chưa kịp thời được ban hành, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp với tình hình thực tế. Kinh phí đầu tư cho công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy chưa tương xứng với những mục tiêu, nhiệm vụ đề ra. Thời gian tới, do tác động của tình hình ma túy khu vực và thế giới, tình hình tệ nạn ma túy ở Việt Nam sẽ còn diễn biến phức tạp. Tội phạm về ma túy liên tục thay đổi về phương thức, thủ đoạn, địa bàn hoạt động và mang tính quốc tế cao hơn; gắn kết chặt chẽ với các loại tội phạm tham nhũng, rửa tiền và buôn bán vũ khí; lợi dụng những sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý, kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy để buôn bán, điều chế ma túy tổng hợp ở trong nước. Số người sử dụng các loại ma túy tổng hợp, tân dược gây nghiện và các loại ma túy mới có xu hướng gia tăng… Vì vậy, nếu không có những giải pháp đồng bộ, lâu dài, tệ nạn ma túy có thể vượt ra khỏi tầm kiểm soát, để lại những hậu quả nghiêm trọng, khó lường cho xã hội. Trong quá trình thực tập và tìm hiểu tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài, nhận thấy vấn đề về chống ma túy là một vấn đề rất quan trọng trước tình hình buôn lậu ma túy ngày càng diễn biến phức tạp nên em đã chọn đề tài cuối khóa là: “Giải pháp nâng cao hiệu quả chống buôn lậu ma túy tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài” làm bài luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận của hoạt động chống buôn lậu ma túy qua đường hàng không, đồng thời phân tích thực trạng công tác chống buôn lậu ma túy qua đường hàng không của Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài để đề ra các giải pháp hữu hiệu cho cuộc đấu tranh chống buôn lậu ma túy qua cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu hoạt động buôn lậu ma túy qua đường hàng không, các biện pháp đấu tranh chống buôn lậu ma túy qua đường hàng không. Phạm vi nghiên cứu: Phân tích hoạt động chống buôn lậu ma túy qua đường hàng không tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài từ năm 2008 đến năm 2012. 4. Phương pháp nghiên cứu Đề tài này được xây dựng trên cơ sở phân tích tình hình thực tế, đồng thời sử dụng phương pháp tổng hợp, phương pháp thống kê, phương pháp so sánh, phương pháp khảo sát thực tiễn để đạt được mục đích đã nêu trên. 5. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận, kết cấu của đề tài gồm ba chương: Chương 1: Những nhận thức chung về ma túy và hoạt động chống buôn lậu ma túy qua đường hàng không. Chương 2: Thực trạng hoạt động chống buôn lậu ma túy tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài. Chương 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chống buôn lậu ma túy tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài. Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp CHƯƠNG 1: NHỮNG NHẬN THỨC CHUNG VỀ MA TÚY VÀ HOẠT ĐỘNG CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY QUA ĐƯỜNG HÀNG KHÔNG 1.1 MỘT SỐ NHẬN THỨC CHUNG VỀ MA TÚY 1.1.1 Khái niệm và phân loại ma túy 1.1.1.1 Khái niệm Hàng nghìn năm về trước, loài người đã biết tới ma túy với nhiều tên gọi, định nghĩa khác nhau. Theo định nghĩa của tổ chức Y tế Thế giới (WHO): Ma tuý theo nghĩa rộng nhất là mọi thực thể hoá học hoặc là những thực thể hỗn hợp, khác với tất cả những cái được đòi hỏi để duy trì một sức khoẻ bình thường, việc sử dụng những cái đó sẽ làm biến đổi chức năng sinh học và có thể cả cấu trúc của vật”. Trong cách hiểu đơn giản, điều đó có nghĩa là mọi vật chất khi đưa vào trong cơ thể người sẽ thay đổi chức năng sinh lý học hoặc tâm lý học loại trừ thực phẩm, nước và ôxy. Theo khái niệm khoa học: Ma túy là các chất có nguồn gốc tự nhiên (morphin...), bán tổng hợp (heroin được bán tổng hợp từ morphin) hay tổng hợp (amphetamine) có tác dụng lên thần kinh trung ương gây cảm giác như giảm đau, hưng phấn hay cảm thấy dễ chịu... mà khi dùng nhiều lần thì sẽ phải sử dụng lại nó nếu không sẽ rất khó chịu. Theo Luật phòng, chống ma tuý của Việt Nam tại điều 2: Chất ma tuý là chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành. Chất gây nghiện là chất kích thích hoặc ức chế thần kinh, dễ gây tình trạng nghiện đối với người sử dụng. Chất hướng thần là chất kích thích, ức chế thần kinh hoặc gây ảo giác, nếu sử dụng nhiều lần có thể dẫn tới tình trạng nghiện với người sử dụng. Tiền chất là các chất không thể Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp thiếu được trong quá trình điều chế, sản xuất ma tuý được quy định do chính phủ ban hành. Thuốc gây nghiện, hướng thần là các loại thuốc chữa bệnh được quy định trong danh mục do Bộ Y tế do chính phủ ban hành. Người sử dụng ma tuý là người sử dụng chất ma tuý, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần và bị lệ thuộc vào chất này. Nói một cách khái quát và dễ hiểu nhất, ma túy là các chất có nguồn gốc tự nhiên (morphin...), bán tổng hợp (heroin được bán tổng hợp từ morphin) hay tổng hợp (amphetamine ) khi được đưa vào cơ thể (bằng cách: tiêm, chích, hút, hít, nhai, nuốt…) sẽ tác dụng lên thần kinh trung ương gây cảm giác như giảm đau, hưng phấn hay cảm thấy dễ chịu... mà khi dùng nhiều lần thì sẽ phải sử dụng lại nó nếu không sẽ rất khó chịu. Các chất ma tuý thường dùng là thuốc phiện, cần sa, heroin, cocain, moocphin, seduxen …. Các chất ma túy có đặc điểm chung là gây cho người sử dụng những biểu hiện như : Có sự ham muốn không kiềm chế được và phải sử dụng chúng bằng bất cứ giá nào. Khuynh hướng tăng dần liều sử dụng và thời gian sử dụng từ đó sẽ dẫn đến nghiện. Bị lệ thuộc về tinh thần và vật chất, nghĩa là nếu đã nghiện mà ngừng sử dụng sẽ có hội chứng cai thuốc làm cho cơ thể có những phản ứng bất lợi, thậm chí có thể chết. 1.1.1.2 Phân loại ma túy Hiện nay trên thế giới, người ta đã biết trên 400 chất ma túy như: Thuốc phiện, Heroin, Cocain, Morphin, Seduxen, Lexomin Dolargan, Rượu, Trà, Thuốc lá, Cafe…Tùy theo đặc tính mà người ta phân thành các loại khác nhau.  Theo luật pháp: Ma túy được chia ra: Ma túy hợp pháp và Ma túy bất hợp pháp. Ma túy hợp pháp: Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp Bao gồm: Rượu, bia; Ni-cô-tin (thuốc lá); Ca-phê-in; Thuốc bác sĩ cho toa như thuốc ngủ an thần; Một số loại dược phẩm trong nhóm amphetamines như dexamphetamine, methylphenidate, phentermine… Tuy nhiên có một vài giới hạn đối với số thuốc hợp pháp. Những loại này có thể trở thành bất hợp pháp, ví dụ việc thiếu niên dưới 18 tuổi mua rượu bia hay thuốc lá là bất hợp pháp. Những loại thuốc chữa bệnh cũng có thể trở thành bất hợp pháp nếu mua qua bạn bè, chợ đen, hay không có toa của bác sĩ. Ma túy bất hợp pháp: Những loại ma túy được xem là bất hợp pháp gồm có: Cần sa; Bạch phiến; Các loại thuốc gây ảo giác; Cô-ken; Methaqualone và những loại gây nghiện không có toa của bác sĩ; Các loại amphetamine bất hợp pháp như: methamphetamine, crytalmethaphetamine…  Theo nguồn gốc: Ma túy được chia ra: Ma túy tự nhiên, Ma túy bán tổng hợp và Ma túy tổng hợp. Ma túy tự nhiên: Có thể kể tên một số loại như: thuốc phiện, cần sa… Đây là các chất ma túy có sẵn trong tự nhiên, là những ancaloit của một số loài thực vật như: thuốc phiện, cần sa, coca.... Ma túy được chiết xuất từ nhựa cây thuốc phiện, từ lá cây côca, từ lá hoa quả cây cần sa. Ma túy bán tổng hợp: điển hình là heroin Ma túy tổng hợp: Một số loại như: ectasy, đá (hay crystal menth), Morphine, các loại ma túy tổng hợp từ hóa chất độc hại thuốc nhóm amphetamin, ketamin, mathaphetamin… Các chất ma túy tổng hợp thường độc hại hơn thuốc phiện rất nhiều lần.  Theo tác dụng: Ma túy được chia thành 3 nhóm chính: chất kích thích, chất ức chế thần kinh và chất gây ảo giác. Chất kích thích: Là chất có tác dụng làm tăng hoạt động của hệ thần kinh và nhiều bộ phận trong cơ thể. Các loại thuốc kích thích bao gồm: Nicotine trong Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp thuốc lá, Caffeine trong trà, cà phê, các loại nước tăng lực, chocolate, nước coke, Amphetamin và những loại thuốc cùng họ hoặc có công thức hóa học gần như : Metamphetamin, Methylenedioxymathamohetamine, Dexamphetamin.... Chất ức chế: là chất có tác dụng làm suy giảm, làm chậm lại hoạt động của hệ thần kinh. Một số loại thuốc ức chế thần kinh có tác dụng gây nghiện: Thuốc có tác dụng an thần, gây ngủ (như: rượu, Benzo- đai-zê-pin); Thuốc giảm đau thuộc nhóm á phiện (Thuốc phiện, Morphin, Pethidine, Codein, Bạch phiến, Methadone, Buprenorphine…); Cần sa ở liều lượng nhẹ; Những ma túy dạng bốc hơi hoặc dạng hít (Xăng, thuốc chùi sơn, keo, dung dịch pha loãng sơn…) Chất ảo giác: Có tác dụng tạo ra ảo giác như thấy hoặc nghe những điều không có thực, thấy thời gian và không gian thay đổi, thấy sự vật xung quanh di chuyển hoặc thấy sự vật có màu sắc đậm hơn hay khác hơn bình thường.Bao gồm : LSD (lysergic acid diethylamide), DMT (dimethyltryptamine), Psilocybin (magic mushroom), Mescaline (peyote cactus) DO hay STP (chất tổng hợp từ Mescaline), MDMA (ecstasy, thuốc lắc) ở liều lượng mạnh, Phencyclidine or PCP (angel dust), Ketamine, cần sa ở liều lượng mạnh (marijuana, hash, hash oil). 1.1.2 Một số loại ma túy thường gặp 1.1.2.1 Các chất kích thích Chúng ta có thể nên ra một số loại chất kích thích hay được biết đến như sau :  Methamphetamin Methamphetamin có dạng bánh hay dạng bọt dẻo màu trắng, hồng nâu, dạng viên, con nhộng, viên nén xanh lá cây, màu vàng, da cam, màu trắng, màu hồng. Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp Methaphetamin được tổng hợp từ amphetamin, methamphetamin mạnh hơn mathetamin, có khả năng gây nghiện nặng và tác động lên hệ thần kinh. Chất này thường được dùng bất hợp pháp trong thể thao dưới dạng các chất có tên Doping. Lúc đầu Methamphetamin kích thích mạnh hệ thần kinh gây hưng phấn, tạo cảm giác bay bổng, mạnh mẽ, dễ bị kích động, não thiếu tập trung. Sử dụng Methamphetamin nhiều thì tính mạng sẽ bị đe dọa, dễ gây đột tử.  Cocain Cocain được chiết xuất từ cây Coca, có tác dụng kích thích thần kinh và gây nghiện. Người dùng Cocain lúc đầu thấy sảng khoái vì thần kinh được kích thích, có những phản xạ hưng phấn, sau đó mê man. Cocain có khả năng làm liệt các đoạn dây thần kinh cảm giác, ức chế sự dẫn truyền qua các dây thần kinh. Nó còn tác động lên hệ thần kinh trung ương, lúc đầu gây hoang tưởng, sau đó tác động ức chế thần kinh trung ương. Khi sử dụng liều cao, Cocain gây trạng thái ngộ độc cho người dùng: chân tay co quắp, liệt hệ hô hấp, có gây tử vong.  Amphetamin Amphetamin thường có viên màu hồng, dạng bột, dạng viên nén, con nhộng, ống tiêm…Trên thị trường, Amphetamin còn gọi là maxiton hoặc seconal, có tác dụng gây chán ăn nên biệt dược còn được bán cho người giảm béo. Amphetamin và các dẫn xuất của nó khi xâm nhập vào hệ thần kinh, đầu tiên sẽ tác động lên hệ thần kinh thị giác, thần kinh vận động, khiến thị trường của mắt bị khuyếch đại, hình ảnh bị sai lệch về kích thước, đồng thời không phân biệt được sáng tối và gây ra những cơn co ở vùng đầu, mặt, cổ và các cơ cánh tay. Sau đó dẫn đến sai lệch về nhận thức và ngôn ngữ, dẫn đến hành động vô lý mà bản thân không thể kiểm soát được. Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp Amphetamin nếu lạm dụng liều cao sẽ có cảm giác hưng phấn theo hướng hiếu động, hăng hái, cuồng nhiệt, nhưng sau đó lại mệt mỏi, trầm uất. Việc sử dụng Amphetamin với thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, không làm chủ được mình, thích gây gổ, ảo giác, huyết áp cao, chứng sợ hãi và loạn thần kinh. 1.1.2.2 Các chất gây ảo giác Chất gây ảo giác được biết đến và sử dụng nhiều nhất, đó là cần sa. Cần sa có tên khoa học là Cannabis sativa.L, cây thân thảo. Với liều thấp, cần sa có tác dụng kích thích lên hệ thần kinh, người dùng có cảm giác hưng phấn. Với liều cao, cần sa có tác dụng gây ảo giác mệt mỏi, giấc ngủ chập chờn, gây tổn thương hệ thần kinh. Cần sa có thể sử dụng bằng cách hút, có thể ăn, hoặc uống như nước chè. 1.1.2.3 Các chất ức chế thần kinh Thuốc phiện, moocphin, heroin, seduxen là những chất gây ức chế thần kinh dược biết đến nhiều nhất không chỉ bởi những lợi ích mà nó mang lại trong y học mà còn bởi các tác hại lớn mà nó gây ra cho sức khỏe con người và cộng đồng xã hội.  Heroin Heroin có dạng bột, được sản xuất từ Morphin. Đây là dạng ma túy giảm đau mạnh nhưng độc hại và nguy hiểm. Sử dụng Heroin thường xuyên dẫn tới nghiện, biếng ăn, viêm phổi, táo bón, các bệnh về tim, vô sinh bất lực. Sử dụng ở liều cao sẽ ảnh hưởng đến thần kinh, giảm hoạt động của bộ não, nhịp thở chậm, có thể gây tử vong.  Thuốc phiện Cây thuốc phiện có tên khoa học là Papaver somniferum, còn gọi là cây anh túc, á phiện. Thuốc phiện là nhựa được lấy từ quả còn xanh của cây thuốc Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp phiện, nhựa hơi khô có màu sẫm, đặc quánh có thể đóng gói. Thuốc phiện thuộc nhóm chất ức chế thần kinh, làm giảm đau, chữa ho, trị ỉa chảy…Dân nghiện thường dùng thuốc phiện bằng cách hút, thậm chí chích nước xái của thuốc phiện.  Morphin Morphin là hóa chất tự nhiên chiết xuất từ nhựa cây thuốc phiện, có tác dụng giảm đau, mất cảm giác khi bị chấn thương. Morphin có tác dụng chọn lọc và tác động trực tiếp với hệ thần kinh. Nó làm giảm ôxi hóa, gây axit trong máu, giảm kiểm dự trữ, người nghiện chân tay bị phù, môi thâm tím. Nó chỉ giảm đau chứ không chữa đau, chỉ gây thỏa mái tạm thời,chứ không chữa khỏi buồn bực.  Seduxen Seduxen là loại thuốc giải lo âu, được chỉ định điều trị các bệnh rối loạn, lo âu. Thông thường, liều dùng 15mg/ngày thì khả năng nghiện thấp. Nếu dùng trên 30mg/ngày thì khả năng nghiện rất cao. Việc sử dụng seduxen cần có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, việc lạm dụng thuốc này sẽ dẫn tới các tác dụng phụ nguy hiểm. Theo các Nghị định số 67/2001/ND-CP, Số 17/2001/ND-CP, Số 163/2007/ND-CP, Chính phủ đã ban hành Danh mục tổng cộng có khoảng 265 chất ma túy và tiền chất cần kiểm soát. Một số loại thường gặp ở Việt Nam là: thuốc phiện, morphin, heroin, cần sa, ma túy tổng hợp. Thời gian gần đây có xuất hiện một số loại ma túy mới xuất hiện trên thị trường Việt Nam như: ma túy đá,paramethoxymethamphetamin (viết tắt là PMMA),chlorophenylpiperazin (viết tắt là m-CPP)…với những tác hại khôn lường. 1.1.3 Tác động của ma túy đến con người 1.1.3.1 Tác động tích cực Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp Ma túy có thể dùng để làm thuốc chữa bệnh. Có một số loại ma tuý nếu dùng đúng liều lượng, đúng lúc, đúng bệnh chúng sẽ có chức năng làm giảm đau, giảm co thắt cơ trơn, an thần, tăng lực ... Ví dụ, cần sa có nhiều tác dụng trong y học, không chỉ trong Đông y mà còn ở cả Tây y. Tại nhiều quốc gia, cần sa là liều thuốc dân gian dùng để chữa các bệnh như nhiễm trùng tiểu tiện, đau ngực, mất ngủ, phong thấp khớp, tiêu chảy, ho suyễn, nhức đầu, lở bao tử, ung bướu. Người dân Ai cập dùng cần sa để chữa bệnh đau mắt; người Ấn Độ xưa thì chế thuốc viên gồm cần sa với đường để người uống vui, yêu đời hơn; ngay đến Hoa Đà - người thầy trong y học Trung Quốc - cũng dùng cần sa để người bệnh bớt đau khi thực hiện phẫu thuật. Còn trong Tây y, hoạt chất cần sa được làm thuốc an thần, chống nôn ói cho người bệnh ung thư. Một chất khác cũng được dùng trong y học để làm dịu cơn đau, đó là Moocphin. Từ thời xa xưa, người dân Nam mỹ đã biết nhai lá coca với vôi để khống chế cái đói, cái mệt. Ngày nay, Tây y dùng cocaine làm thuốc tê trong tai mũi họng, răng miệng….. 1.1.3.2 Tác động tiêu cực Bên cạnh những lợi ích mà các chất ma túy có thể mang lại, một điều tất yếu là ma túy dễ dàng gây nên nghiện nếu người dùng không dùng theo đúng mục đích, không theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Trong cơ thể con người, khi cơ thể bị đau đớn, tuyến yên sẽ tiết ra một hoocmon có tên là endorphin có tác dụng làm giảm đau. Khi đưa ma túy vào cơ thể, ma túy sẽ thay thế dần endorphin. Tuyến yên ngày càng tiết ít endorphin, do vậy người nghiện phải tăng dần liều lượng ma túy để bù lượng endorphin bị giảm, nếu không cơ thể sẽ bị đau đớn khi vận động hoặc va chạm. Tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp nghiện ma túy. Khi đã nghiện ma túy, tuyến yên không tiết chất endorphin nữa nên cơ thể cứ phải lệ thuộc vào ma túy với liều dùng ngày càng cao hơn. Ma túy có tác hại lớn không chỉ đối với bản thân người bệnh, gia đình mà còn với toàn xã hội. Thứ nhất, ma túy có ảnh hưởng đến bản thân người bệnh - Ma túy gây thoái hoá nhân cách, rối loạn hành vi, lối sống buông thả, dễ vi phạm pháp luật. Mâu thuẫn và bất hoà với bạn bè, thầy cô giáo và gia đình. - Ma tuý làm huỷ hoại sức khoẻ của con người. Một khi bị nghiện, người bệnh sẽ bị lệ thuộc vào ma tuý dẫn tới sức khoẻ giảm sút, mất khả năng lao động, học tập, làm việc, nếu dùng ma tuý quá liều có thể dẫn đến cái chết. - Tiêm chích ma tuý dùng chung bơm kim tiêm không tiệt trùng dẫn đến lây nhiễm viêm gan virus B, C, đặc biệt là HIV (dẫn đến cái chết). Tiêm chích ma tuý là một trong những con đường lây nhiễm HIV phổ biến nhất tại Việt Nam. Người nghiện ma tuý có thể mang virus HIV và lây truyền cho vợ/bạn tình và con cái họ. Thứ hai, ma túy có ảnh hưởng đối với gia đình và xã hội Về mặt kinh tế: Gia đình phải chịu nhiều bất hạnh, kinh tế cạn kiệt do chi tiêu cho việc sử dụng ma túy. Theo nghiên cứu, nhu cầu về tiền của con nghiện là rất lớn, mỗi ngày ít nhất từ 50.000 đ đến 100.000 đ, thậm chí từ 1.000.000 đ đến 2.000.000 đ. Xã hội phải chịu một gánh nặng lớn do việc chạy chữa cho những người bệnh. Về mặt xã hội: Ma túy gây ra những tác hại không nhỏ đối với toàn xã hội. Cụ thể: Thứ nhất, gây mất trật tự an toàn xã hội, gia tăng các tệ nạn xã hội: Lừa đảo, trộm cắp, giết người, mại dâm, băng nhóm... Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp Thứ hai, ảnh hưởng đến đạo đức, thuần phong mỹ tục lâu đời của dân tộc. Làm giảm sút sức lao động sản xuất trong xã hội. Tăng chi phí ngân sách xã hội cho các hoạt động ngăn ngừa, khắc phục, giải quyết các hậu quả do ma tuý đem lại. Ma tuý còn là nguồn gốc, là điều kiện nảy sinh, lan truyền đại dịch HIV/AIDS - một hiểm hoạ toàn cầu chưa có thuốc chữa. Thứ ba, ảnh hưởng đến giống nòi, huỷ diệt giống nòi: do các chất ma tuý ảnh hưởng đến hệ thống hoocmon sinh sản, làm giảm khả năng sinh hoạt tình dục, ảnh hưởng đến quá trình phân bào hình thành các giao tử, tạo cơ hội cho các gien độc có điều kiện hoạt hoá, dẫn tới suy yếu nòi giống. 1.2 HOẠT ĐỘNG CỦA HẢI QUAN TRONG CÔNG TÁC CHỐNG BUÔN LẬU MA TÚY QUA ĐƯỜNG HÀNG KHÔNG 1.2.1 Vai trò của Hải quan trong công tác chống buôn lậu ma túy qua đường hàng không. Cuộc chiến phòng chống, ngăn chặn ma túy mà trọng yếu là tại các sân bay luôn diễn ra căng thẳng và nguy hiểm. Chống buôn lậu ma túy qua khu vực cửa khẩu sân bay chiếm một vị trí hết sức quan trọng trong đối với ngành Hải quan. Là “lực lượng gác cửa” của nền kinh tế, vai trò của đội ngũ Hải quan trong công tác chống buôn lậu ma túy qua đường hàng không giữ một vị trí vô cùng quan trọng. Trong nhiều năm qua, các cán bộ Hải quan đã nỗ lực với quyết tâm cao phát hiện, ngăn chặn thành công nhiều vụ buôn lậu lớn, đặc biệt là về ma túy. Đội ngũ của công tác chống ma túy luôn phải cảnh giác và trách nhiệm thì nặng nề và quan trọng đối với phát triển kinh tế cũng như sự ổn định về chính trị của đất nước. Song song với tình hình buôn lậu và vận chuyển trái phép các chất ma túy qua các sân bay đang diễn ra hết sức phức tạp và có chiều hướng ngày một gia tăng, vai trò, trách nhiệm của các công chức Hải quan khu vực cửa khẩu sân bay ngày càng nặng nề và quan trọng. Lực lượng Hải quan cần tạo mọi điều Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp kiện thuận lợi cho hoạt động thương mại quốc tế và các mối quan hệ giao lưu hợp tác quốc tế phát triển, cũng đồng thời cần phải chủ động, sáng tạo để phát hiện kịp thời và cương quyết ngăn chặn hiện tượng buôn lậu ma túy tại các cửa khẩu sân bay, góp phần giữ vững an ninh quốc phòng và trật tự an toàn xã hội của đất nước. Trong quá trình hoạt động, để làm tốt vai trò trong công cuộc phòng chống ma túy, Hải quan Việt Nam đã tăng cường phối hợp với các lực lượng chuyên trách phòng, chống ma túy của các ngành Công an, cơ quan an ninh cửa khẩu trong các lĩnh vực trao đổi thông tin, hỗ trợ điều tra bắt giữ và đào tạo lực lượng, trang bị phương tiện chuyên dụng. Mặt khác, ngành Hải quan cũng tranh thủ tối đa sự giúp đỡ về đào tạo nhân lực và trang thiết bị tiên tiến để nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng chống ma túy của toàn ngành. Mở rộng hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực trao đổi thông tin và trợ giúp điều tra với Tổ chức hải quan quốc tế, Hải quan các nước và vùng lãnh thổ cũng là một trong những chiến lược dài hạn của ngành Hải quan để thúc đẩy quá trình ngăn chặn tội phạm và tệ nạn ma túy. 1.2.2 Tổ chức bộ máy chống buôn lậu ma túy của hải quan Việt Nam hiện nay Với tình hình phức tạp của tội phạm ma túy trên các địa bàn, từ năm 2005, ngành Hải quan đã thành lập một số đơn vị chuyên trách kiểm soát ma túy tại một số Cục hải quan tỉnh, thành phố và một số Chi cục được xác định là các địa bàn trọng điểm về ma túy (trước năm 2005 ngành hải quan chỉ xây dựng đơn vị chuyên trách kiểm soát ma túy tại cơ quan trung ương, và tại các địa phương lực lượng này được bố trí trong Đội kiểm soát và tại các Chi cục không có lực lượng chuyên trách). Hiện nay, lực lượng Kiểm soát ma tuý chuyên trách của ngành Hải quan đã được thành lập ở ba cấp: Tại cơ quan Tổng cục hải quan; tại Cục hải quan Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp các tỉnh, thành phố; tại các Chi cục hải quan cửa khẩu trọng điểm về ma tuý. Biên chế thuộc lực lượng Kiểm soát ma tuý chuyên trách của toàn ngành Hải quan là hơn 221 cán bộ. Đứng đầu trong công tác chỉ đạo phòng chống buôn lậu trái phép qua đường hàng không là Cục Điều tra chống buôn lậu. Cục Điều tra chống buôn lậu được thành lập theo Quyết định số 1016/QĐ-BTC ngày 11/5/2010 của Bộ Tài chính, là đơn vị trực thuộc Tổng cục Hải quan, có chức năng tham mưu, giúp Tổng cục trưởng Tổng cục hải quan quản lý, hướng dẫn, chỉ đạo, kiểm tra các đơn vị trong ngành hải quan và trực tiếp tổ chức thực hiện công tác thu thập, xử lý thông tin nghiệp vụ hải quan; áp dụng biện pháp kỹ thuật nghiệp vụ quản lý rủi ro trong hoạt động nghiệp vụ hải quan; thực thi bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, chống hàng giả trong lĩnh vực hải quan; phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới nói chung và đường hàng không nói riêng (gọi chung là kiểm soát hải quan); phòng, chống ma túy trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn được giao và theo quy định của pháp luật. Dưới mỗi Cục hải quan tỉnh, thành phố đều có các Đội kiểm soát phòng chống ma túy. Đội Kiểm soát phòng, chống ma tuý có chức năng trực tiếp tổ chức đấu tranh chống buôn bán, vận chuyển trái phép các chất ma tuý và tiền chất qua đường hàng không trong phạm vi địa bàn hoạt động hải quan Đội Kiểm soát phòng, chống ma tuý thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Luật Hải quan, các quy định khác của Pháp luật có liên quan và những nhiệm vụ, quyền hạn theo Quyết định số 1168/QĐ-TCHQ ngày 09/6/2010 của Tổng cục hải quan quy định chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức và mối quan hệ công tác của Đội Kiểm soát phòng, chống ma tuý trực thuộc Cục hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố.