Tài liệu Giải pháp góp phần phát triển sản xuất kinh doanh của tổng công ty cổ phần may nhà bè đến năm 2020 luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh

1 MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong những năm gần đây, với mục tiêu đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, đồng thời từng bước tham gia hội nhập kinh tế khu vực và thế giới, việc đẩy mạnh xuất khẩu được Nhà nước đặc biệt quan tâm. Xuất khẩu phát triển đã đem lại nguồn thu ngoại tệ lớn cho Đất nước, giải quyết công ăn việc làm cho hàng triệu lao động, thúc đẩy các ngành công nghiệp khác phát triển. Ngành dệt may nước ta là một ngành công nghiệp mũi nhọn trong quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước. Là hàng hóa tiêu dùng thiết yếu, hàng năm ngành dệt may có những đóng góp đáng kể cho nguồn thu ngân sách đặc biệt là nguồn thu ngoại tệ từ xuất khẩu. Tổng công ty cổ phần May Nhà Bè - là một trong những doanh nghiệp dệt may đứng đầu Thành phố Hồ Chí Minh. Trong thời gian qua Tổng công ty cổ phần May Nhà Bè luôn hoàn thành nhiệm vụ sản xuất với các chỉ tiêu kinh tế do Nhà nước giao và ngày càng chiếm lĩnh các thị trường Quốc tế. Tuy nhiên, trong bối cảnh tự do hóa thương mại, công ty đang vấp phải sự cạnh tranh gay gắt của các đối thủ lớn mạnh từ các nước như: Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia… đặc biệt là Trung Quốc. Đứng trước tình hình đó đòi hỏi Công ty phải không ngừng nâng cao uy tín cũng như thương hiệu của mình. Vì vậy, yêu cầu cấp bách cho ngành dệt may là phải tìm giải pháp để tăng kim ngạch xuất khẩu trong thời gian tới. Đó cũng là lý do tác giả chọn đề tài “Giải pháp góp phần phát triển sản xuất - kinh doanh của Tổng công ty cổ phần May Nhà Bè đến năm 2020” làm đề tài của luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Nghiên cứu đặc điểm sản xuất kinh doanh ngành may và các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ngành may Việt Nam nói chung và may Nhà Bè nói riêng. Đánh giá những thành công, tồn tại trong phát triển sản xuất kinh doanh của Tổng công cổ phần may Nhà Bè trong thời gian qua và nêu lên những nguyên nhân tồn tại. 2 Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của Tổng công ty cổ phần May Nhà Bè. Đề xuất giải pháp nhằm góp phần phát triển sản xuất kinh doanh của NBC trong tình hình hội nhập kinh tế toàn cầu hiện nay. 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU  Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các hoạt động sản xuất kinh doanh của NBC. Tập trung nghiên cứu các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh.  Phạm vi nghiên cứu Giới hạn trong các hoạt động sản xuất kinh doanh của NBC và các đối thủ của NBC tại Thành phố Hồ Chí Minh. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Phương pháp thu thập số liệu. Các phương pháp nghiên cứu được áp dụng trong luận văn bao gồm: phân tích, thống kê, mô tả, so sánh – đối chiếu, trao đổi ý kiến chuyên gia. Công cụ bao gồm: bảng câu hỏi khảo sát, ma trận nội bộ (IFE), ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài (EFE), ma trận hình ảnh cạnh tranh, ma trận SWOT. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, kết cấu luận văn bao gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý thuyết về phát triển sản xuất kinh doanh ngành may mặc. Chương 2: Phân tích thực trạng của Tổng công ty cổ phần may Nhà Bè đến năm 2020. Chương 3: Một số giải pháp góp phần phát triển sản xuất – kinh doanh của Tổng công ty cổ phần may Nhà Bè đến năm 2020. 3 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT KINH DOANH NGÀNH MAY MẶC 1 1.1 Tổng quan về ngành may Việt Nam Lịch sử hình thành và phát triển ngành may Việt Nam  Ngành may mặc được hình thành từ cuối thế kỷ 19: Các hoạt động dệt may mang tính chất truyền thống thủ công ở Việt Nam đã có từ rất lâu đời. Một số làng nghề truyền thống vẫn tồn tại và phát triển như Vạn Phúc (Hà Đông – Hà Nội), Triều Khúc (Thanh Trì – Hà Nội), Mẹo (Hưng Hà – Thái Bình)… Sự hình thành của ngành dệt may Việt Nam với vai trò là một ngành công nghiệp được đánh dấu bởi sự ra đời của nhà máy liên hợp dệt Nam Định năm 1897. Năm 1976, các sản phẩm bắt đầu được xuất khẩu tới các nước thuộc khối Hợp đồng tương trợ kinh tế với bạn hàng đầu tiên và quan trọng nhất là Liên Xô cũ thông qua các hợp đồng gia công. Theo thỏa thuận, Việt Nam nhập khẩu bông từ Liên Xô cũ và bán thành phẩm cho Liên Xô. Năm 1986, Việt Nam bắt đầu ký các hợp đồng gia công khối lượng lớn với Liên Xô (được gọi là thỏa thuận 19/5), theo đó, Liên Xô cung cấp tất cả các nguyên liệu và thiết kế mẫu mã còn Việt Nam thực hiện công đoạn sản xuất. Với các hợp đồng gia công như vậy, ngành dệt may Việt Nam phát triển nhanh chóng trong các năm 1987 – 1990, các xí nghiệp dệt may được thành lập khắp trên cả nước, thu hút hàng trăm nghìn lao động và là nguồn đóng góp đáng kể vào Ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, với sự sụp đổ của Liên Xô cũ và các nước Đông Âu, giai đoạn 1990 – 1992 là giai đoạn khó khăn nhất cho ngành dệt may Việt Nam cả về đầu vào và đầu ra. Nhờ có tiến trình đổi mới và quá trình dịch chuyển sản xuất ngành công nghiệp Dệt may sử dụng nhiều lao động từ các nước phát triển sang các nước đang phát triển, ngành dệt may Việt Nam bước sang một giai đoạn mới có sự hội nhập quốc tế rộng rãi hơn được đánh dấu bởi Hiệp định buôn bán hàng dệt may giữa Việt Nam và cộng đồng Châu Âu ký kết ngày 15/12/1992. Các khách hàng quốc tế lớn của ngành dệt may Việt Nam hiện nay là Mỹ, Nhật Bản và EU. 4 1.2 Hiện trạng ngành may công nghiệp Việt Nam Việt Nam thuộc Top 10 nước xuất khẩu hàng dệt may: theo số liệu của Trung tâm thương mại thế giới, Việt Nam đứng trong danh sách TOP 10 các nước có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất thế giới về hàng dệt may trong giai đoạn 2007 – 2009 và đứng ở vị trí thứ 7 trong năm 2010 với thị phần xuất khẩu gần 3%, sau Trung Quốc (thị phần 36.6%), Bangladesh 4,32%, Đức 5,03%, Italy 5%, Ấn Độ 3,9% và Thổ Nhĩ Kỳ 3,7%. Có thể nói khái quát về thực trạng ngành may như sau:  Thành tựu ngành dệt may của Việt Nam: Bình quân giai đoạn 2006 – 10/2011, ngành dệt may đóng góp trên 15% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Trong những năm 2006 – 2008, dệt may là ngành hàng có giá trị xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam (chỉ đứng sau dầu thô). Tuy nhiên, từ năm 2009 tính đến hết 10 tháng đầu năm 2011, dệt may đã vươn lên vị trí hàng đầu mặc dù tỷ trọng trong tổng kim ngạch xuất khẩu có giảm nhẹ. Bảng 1.1: Kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may (2007 – 10/2011) Chỉ tiêu Kim ngạch xuất khẩu dệt may (tr USD) % tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam Tăng trưởng so với cùng kỳ năm trước so với giá hiện thời 2007 2008 2009 2010 10T’ 2011 7.75 9, 120 9, 066 11, 175 11, 693 16, 02% 14, 05% 16, 02% 15, 60% 14, 98% 17, 68% -0.59% 23, 26% 29, 10% Nguồn: Bloomberg (Ngày 10/11/2011) Xuất khẩu dệt may tăng trưởng mạnh trở lại từ năm 2010 nhờ mở rộng thị trường và giá xuất khẩu tăng: Tính theo giá hiện thời, kim ngạch xuất khẩu ngành dệt may Việt Nam tăng trưởng mạnh trong năm 2008 gần 18%. Tuy nhiên, đến năm 2009, dưới ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam giảm nhẹ gần 0,6% so với năm 2008 xuống còn 9,066 triệu USD. Theo Hội nghị Liên Hiệp về Thương Mại và Phát triển, sự sụt giảm này có thể do các nhà sản xuất giảm giá hàng bán để khuyến khích người mua trong điều kiện nhu cầu tiêu thụ sụt giảm và do người mua chuyển sang sử dụng các sản phẩm rẻ tiền hơn để cắt giảm chi tiêu trong tình hình kinh tế khó khăn. Trong năm 2010, giá trị xuất khẩu dệt may 5 của Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ trở lại với tốc độ tăng trên 20% (năm 2010) do các đơn hàng gia công được chuyển dần từ Trung Quốc sang Việt Nam, đồng thời, Việt Nam đã mở rộng thị trường xuất khẩu sang các thị trường mới như Đài Loan, Hàn Quốc, các nước ASEAN, và gần 30% (10 tháng năm 2011) so với cùng kỳ năm trước. Trong 10 tháng đầu năm 2011, kim ngạch xuất khẩu ngành dệt may tiếp tục tăng trưởng cao gần 30% so với cùng kỳ năm 2010. Theo Bộ Công Thương, giá xuất khẩu dệt may của Việt Nam tăng liên tục trong những tháng đầu năm 2011 kể từ tháng 3/2011. Riêng trong tháng 9/2011, giá các mặt hàng dệt may xuất khẩu tăng 0,4% so với tháng 8/2011 và tăng 11,8% so với cùng kỳ năm trước [21] Các thị trường chủ yếu chiếm gần 90% tổng kim ngạch xuất khẩu: Việt Nam xuất khẩu hàng dệt may đi 54 thị trường trên toàn thế giới. Trong đó, các khách hàng lớn nhất của Việt Nam là Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada và Đài Loan. 9 tháng đầu năm 2011, kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may đến các thị trường này chiếm gần 89,5% tổng kim ngạch. Việt Nam có xu hướng giảm phụ thuộc vào khách hàng lớn nhất thị trường Mỹ: Thị trường Mỹ vẫn là khách hàng nhập khẩu lớn nhất cho các hàng hóa của Việt Nam nói chung và các sản phẩm dệt may nói riêng. Bình quân giai đoạn 2006 – 2010, giá trị xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam sang Mỹ chiếm trên 55% tổng giá trị xuất khẩu của ngành ra thị trường thế giới. Đồng thời, ngành hàng dệt may là ngành hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ, chiếm bình quân trên 40% giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này trong các năm 2005 – 2010. Với những khó khăn vĩ mô chung và chính sách thắt chặt chi tiêu của Chính phủ Mỹ sau khi gỡ bỏ trần nợ công hồi đầu tháng 8/2011, các đơn hàng từ Mỹ có xu hướng sụt giảm. Đồng thời, ngành dệt may Việt Nam cũng chủ động đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường gần hơn như Hàn Quốc và giảm phụ thuộc vào thị trường khắt khe. Do đó, trong 9 tháng đầu năm 2011, xuất khẩu dệt may của Việt Nam sang Mỹ cũng tăng trưởng chậm hơn tốc độ tăng trưởng xuất khẩu sang các thị trường chủ yếu khác 15,25% trong khi tăng trưởng 6 xuất khẩu vào Hàn Quốc tăng gần 142%. (Tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ giảm từ 55% xuống còn gần 50% giai đoạn này) [20] Kim ngạch xuất khẩu sang EU tăng trưởng mạnh trong năm 2011: Thị trường EU: EU là thị trường lớn thứ hai cho các sản phẩm dệt may xuất khẩu của Việt Nam với doanh thu gần 1,9 tỷ USD, chiếm trên 18% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam trong 9 tháng năm 2011. Tốc độ tăng trưởng giá trị xuất khẩu dệt may sang thị trường EU đạt trên 2 con số trong năm 2007 – 2008, nhưng ở mức thấp hơn so với xuất khẩu sang thị trường Mỹ, và sụt giảm mạnh hơn trong năm 2009 (-3, 11%) trong điều kiện kinh tế khủng hoảng trước khi tăng trưởng trở lại 17,5% trong năm 2010. Trong 9 tháng đầu năm 2011, kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường EU tăng mạnh trên 40% với các khách hàng lớn nhất của Việt Nam tại khu vực này là Đức 42,35%, Anh 47,67%, Tây Ban Nha 34,6%, Hà Lan 49,4% và Pháp 49,43%. Tăng trưởng xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản và Hàn Quốc khá tốt: Nhật Bản và Hàn Quốc là hai khách hàng lớn thứ 3 và thứ 4 của ngành dệt may xuất khẩu Việt Nam trong 9 tháng năm 2011 với tỷ trọng trong tổng kim ngạch lần lượt là 11,7% và trên 6%. Theo Hiệp định đối tác kinh tế song phương Việt Nam – Nhật Bản, sản phẩm dệt may là một trong các mặt hàng có mức cam kết tự do hóa mạnh mẽ nhất và năm 2010 là năm đầu tiên Việt Nam được hưởng ưu đãi thuế cho mặt hàng này. Chính vì vậy, tăng trưởng xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam sang Nhật Bản đang trong giai đoạn đầu tăng trưởng mạnh dù Nhật Bản vừa chịu tác động kinh tế mạnh mẽ từ thảm họa sóng thần đầu năm 2011. Việt Nam cũng đang được hưởng lợi từ những thay đổi cơ cấu sản xuất ngành dệt may của Hàn Quốc theo hướng tập trung vào phân khúc thị trường cao cấp, tạo nhiều cơ hội cạnh tranh hơn cho sản phẩm của Việt Nam trên phân khúc thị trường sản phẩm trung cấp. Đồng thời, theo cam kết Hiệp định thương mại tự do ASEAN (ở Hàn Quốc, dệt may là một trong những sản phẩm mà Việt Nam được hưởng thuế suất rất thấp) [16]  Hạn chế của ngành dệt may Việt Nam Việt Nam phụ thuộc lớn vào nguồn đầu vào nhập khẩu: 7 Tính chung cho cả ngành dệt may, Việt Nam là nước xuất khẩu ròng. Tuy nhiên, do ngành dệt may chủ yếu hiện nay đang sản xuất theo hình thức gia công theo đơn hàng, hình thức sản xuất cấp thấp nhất và đang hướng đến nâng cấp sản xuất theo hình thức OEM (Orginal Equipment Manufacturer) được hiểu là những khách hàng thường có những thương hiệu nhất định và OBM, năng lực sản xuất ngành đối với các loại nguyên liệu và phụ liệu còn hạn chế, Việt Nam phải nhập khẩu đầu vào cho ngành với giá trị rất lớn, chiếm bình quân khoảng 60% tổng kim ngạch xuất khẩu trong giai đoạn 2007 – 10T/2011. Trong kim ngạch nhập khẩu nói chung, vải là sản phẩm được nhập khẩu nhiều nhất, chiếm bình quân gần 62% giá trị nhập khẩu nguyên liệu dệt may hàng năm trong giai đoạn 2007 - 10T’2011 và đạt trên 5,5 triệu USD trong 10 tháng đầu năm 2011. Chiếm tỷ trọng lớn thứ 2 là nguyên phụ liệu với tỷ trọng bình quân gần 20% và đạt trên 1,6 triệu USD trong 10 tháng đầu năm 2011. Bông và xơ sợi các loại đứng thứ 3 và thứ 4 với tổng kim ngạch nhập khẩu 10 tháng đầu năm 2011 trên 2,17 triệu USD, tăng gần 51% so với cùng kỳ năm trước. Theo con đường thương mại quốc tế chính thức, Việt Nam vẫn nhập khẩu các nguyên liệu ngành dệt may nhiều nhất từ Trung Quốc, tiếp đến là Hàn Quốc, Đài Loan và Hồng Kông. Năng lực ngành dệt may hạn chế dẫn tới giá trị nhập siêu vải lớn: Theo một báo cáo của Viện nghiên cứu kinh tế Đài Loan, Việt Nam là nước có giá trị nhập siêu tương đối lớn đối với các mặt hàng vải trong những năm qua do chất lượng và chủng loại các sản phẩm dệt của Việt Nam chưa đáp ứng được nhu cầu của các doanh nghiệp may trong nước. Ngoài ra, các doanh nghiệp may Việt Nam chủ yếu là gia công xuất khẩu nên phải sử dụng các nguyên liệu do khách hàng chỉ định từ các nguồn nguyên liệu bên ngoài. Ngược lại, kim ngạch xuất nhập khẩu của ngành may luôn có giá trị đáng kể trong nhiều năm trở lại đây. Điều này cũng phản ánh một phần chính sách hạn chế nhập khẩu các sản phẩm may vào Việt Nam và các biện pháp ưu đãi xuất khẩu cho các doanh nghiệp xuất khẩu may mặc. Tuy nhiên, các số liệu trên không bao gồm khối lượng lớn các mặt hàng may mặc của Trung Quốc được đưa vào Việt Nam qua đường tiểu ngạch. 8 Giá xuất khẩu tăng nhưng chậm hơn giá đầu vào:theo số liệu của VITAS Trong 8 tháng đầu năm 2011, giá các mặt hàng dệt may xuất khẩu của Việt Nam thị trường lớn nhất là Mỹ có xu hướng tăng, trong đó đơn giá bình quân các mặt hàng may mặc tăng khoảng 4,8%, trong khi đơn giá mặt hàng dệt bình quân tăng trên 16%. Trong tháng 9/2011, theo Bộ Công Thương, giá các mặt hàng dệt may xuất khẩu tiếp tục tăng 0,4% so với tháng trước và tăng 11,8% so với cùng kỳ năm 2010. Tuy nhiên, giá nguyên liệu nhập khẩu cho ngành dệt may cũng tăng mạnh trong thời gian này, (trong 8 tháng đầu năm, giá bông nhập khẩu đã tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm trước giá sợi nhập khẩu cũng tăng khoảng 38%). Theo số liệu của Phòng Thương mại ngành dệt may Trung Quốc, riêng trong nửa năm đầu 2011, giá vải sợi bông Trung Quốc xuất khẩu sang Việt Nam đã tăng trên 33% so với cùng kỳ năm 2010. Những con số này cho thấy, kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam lớn và tăng trưởng cao chưa hẳn là tín hiệu tích cực về lợi ích của các Doanh nghiệp dệt may Việt Nam khi ngành còn phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên, phụ liệu nhập khẩu trong điều kiện giá đầu vào tăng cao và khả năng đàm phán tăng giá đầu ra hạn chế. 1.2 Vai trò ngành dệt may và sự cần thiết phải phát triển sản xuất kinh doanh ngành may Là một ngành công nghiệp nhẹ, ngành dệt may xuất khẩu đã đem lại cho đất nước những nguồn thặng dư đáng kể. Do vậy việc tăng cường xuất khẩu hàng dệt may là rất cần thiết, phù hợp với xu thế phát triển chung của thế giới và yêu cầu của hoạt động xuất khẩu trong nước. Nhận thức được tầm quan trọng của xuất khẩu nên nước ta hiện nay áp dụng chiến lược: Hướng vào xuất khẩu, chuyển dịch cơ cấu hàng xuất khẩu sang dạng chế biến sâu, mở ra những mặt hàng mới và có lợi nhuận cao. Đặc biệt ngành dệt may xuất khẩu là một ngành đang được coi trọng và đóng vai trò chủ lực trong nền kinh tế Việt Nam hiện nay. Ngành dệt may góp phần đảm bảo nhu cầu tiêu dùng của nhân dân, giải quyết một số lượng lớn công ăn việc làm. Ở Việt Nam hiện nay, nhu cầu về may mặc đang ngày càng được nâng cao, từ ăn chắc mặc bền đang chuyển dần sang ăn ngon mặc đẹp hợp thời trang và hiện đại, do vậy việc phát triển ngành dệt may đang là một trong những ngành có triển vọng 9 mang lại hiệu quả cao. Mặt khác ngành dệt may cũng thu hút được một lượng nhân công lớn, tạo việc làm, tạo phúc lợi cho xã hội. Xu hướng chuyển dịch các ngành công nghiệp sử dụng nhiều lao động trong đó có ngành dệt may từ các nước phát triển sang các nước đang phát triển, giúp cho Việt Nam giải quyết được công ăn việc làm cho một số không nhỏ người lao động – giảm được tỷ lệ thất nghiệp đang còn cao. Lợi thế của ngành dệt may là đòi hỏi một lượng vốn đầu tư tương đối ít (so với các ngành công nghiệp khác), phát huy hiệu quả tương đối nhanh, giải quyết lao động xã hội phù hợp với bước đi ban đầu của các nước đang phát triển. Ngành dệt may Việt Nam có rất nhiều lợi thế như: Giá nhân công rẻ, trình độ tay nghề của người lao động ở vào mức khá so với ở nơi khác. Điều này rất quan trọng vì nước ta hiện nay có một lực lượng lao động nhàn rỗi khá lớn (nhất là lao động nữ) rất phù hợp với ngành công nghiệp nhẹ, ngành sử dụng nhiều lao động này. Thêm vào đó, trong sản xuất hàng dệt may chúng ta đảm bảo cung ứng được một phần nguyên liệu phụ do sản xuất trong nước, không phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu. 1.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp ngành may 1.3.1 Các yếu tố bên trong doanh nghiệp  Nguồn nhân lực Bất kỳ một doanh nghiệp nào khi tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh cũng đều phải hội đủ hai yếu tố, đó là nhân lực và vật lực. Trong đó, nhân lực đóng vai trò cực kỳ quan trọng, có tính quyết định tới sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Một là, do sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường nên các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển buộc phải cải tiến tổ chức của mình theo hướng tinh giảm gọn nhẹ, năng động, trong đó yếu tố con người mang tính quyết định. Con người – với kỹ năng, trình độ của mình, sử dụng công cụ lao động tác động vào đối tượng lao động để tạo ra sản phẩm hàng hóa cho xã hội. Quá trình này cũng được tổ chức và điều khiển bởi con người. Con người thiết kế và sản xuất ra hàng hóa và dịch vụ, kiểm tra chất lượng, đưa sản phẩm ra bán trên thị trường, phân 10 bố nguồn tài chính, xác định các chiến lược chung và các mục tiêu cho tổ chức. Không có những con người làm việc có hiệu quả thì mọi tổ chức đều không thể nào đạt đến các mục tiêu của mình. Hai là, sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật cùng với sự phát triển kinh tế buộc các nhà quản trị phải biết làm cho tổ chức của mình thích ứng. Do đó, việc thực hiện các nội dung hoạch định, tuyển dụng, duy trì, phát triển, đào tạo, động viên và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho con người thông qua tổ chức, nhằm đạt được mục tiêu đã định trước là vấn đề quan tâm hàng đầu. Ba là, nghiên cứu quản trị nguồn nhân lực giúp cho nhà quản trị đạt được mục đích, kết quả thông qua người khác. Một quản trị gia có thể lập kế hoạch hoàn chỉnh, xây dựng sơ đồ tổ chức rõ ràng, có hệ thống kiểm tra hiện đại chính xác, v.v… nhưng nhà quản trị đó vẫn có thể thất bại nếu không biết tuyển đúng người cho đúng việc, hoặc không biết cách khuyến khích nhân viên làm việc. Để quản trị có hiệu quả, nhà quản trị cần biết cách làm việc và hòa hợp với người khác, biết cách lôi kéo người khác làm cho mình. Bốn là, nghiên cứu quản trị nguồn nhân lực giúp cho các nhà quản trị học cách giao dịch với người khác, biết tìm ra ngôn ngữ chung và biết nhạy cảm với nhu cầu của nhân viên, biết cách đánh giá nhân viên chính xác, biết lôi kéo nhân viên say mê với công việc, tránh được các sai lầm trong tuyển chọn, sử dụng nhân viên, biết cách phối hợp thực hiện mục tiêu của tổ chức và mục tiêu của các cá nhân, nâng cao hiệu quả của tổ chức và dần dần có thể đưa chiến lược con người trở thành một bộ phận hữu cơ chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác của tổ chức. Tóm lại, quản trị nguồn nhân lực đóng vai trò trung tâm trong quá trình điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung của các doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp có thể tồn tại, phát triển và đi lên trong cạnh tranh. Vai trò trọng tâm này xuất phát từ vai trò của con người: con người là yếu tố cấu thành doanh nghiệp; bản thân con người vận hành doanh nghiệp và con người quyết định sự thắng bại của doanh nghiệp. Chính vì vai trò quan trọng của nguồn nhân lực nên quản trị nguồn nhân lực là một lĩnh vực quản trị quan trọng trong mọi doanh nghiệp.[6] 11  Năng lực tài chính Năng lực tài chính của một doanh nghiệp thể hiện chủ yếu ở nguồn vốn tự có, tỷ lệ nợ xấu, khả năng thanh khoản, mức trích lập quỹ dự phòng, khả năng sinh lợi. Năng lực tài chính của doanh nghiệp là một trong những cơ sở để khách hàng đặt niềm tin vào doanh nghiệp.[1]  Hệ thống công nghệ thông tin Hiện nay công nghệ thông tin và viễn thông đóng vai trò then chốt trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong xu hướng toàn cầu hiện nay, khi mà khoảng cách địa lý không còn là rào cản lớn cho hoạt động kinh doanh dịch vụ. Chính nhờ có công nghệ thông tin làm cho khách hàng sử dụng dịch vụ mọi lúc, mọi nơi, giúp cho khách hàng tiết kiệm được thời gian chi phí. Như vậy cho thấy rằng công nghệ thông tin đóng vai trò quan trọng trong quá trình cạnh tranh của các doanh nghiệp.  Hoạt động marketing Ngày nay, marketing đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của sản xuất kinh doanh, đây là công cụ đắc lực để quảng bá thương hiệu, sản phẩm dịch vụ đến khách hàng. Trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, thương hiệu đóng vai trò quan trọng vì doanh nghiệp tồn tại và phát triển được nhờ vào niềm tin và lòng trung thành của khách hàng đối với doanh nghiệp.[5] Các hoạt động marketing thường tập trung vào:  Chủng loại sản phẩm  Thiết kế sản phẩm  Thị phần  Giá sản phẩm  Quan hệ công chúng  Quảng cáo  Bán hàng 12  Hoạt động sản xuất Hoạt động sản xuất trong doanh nghiệp liên quan đến việc tạo ra sản phẩm, dịch vụ, hoạt động sản xuất bao gồm:  Quy trình sản xuất  Công nghệ sản xuất  Chất lượng sản phẩm  Chi phí  Công suất 1.3.2 Các yếu tố bên ngoài 1.3.2.1 Môi trường vĩ mô: Các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô ảnh hưởng đến tất cả các ngành kinh doanh nhưng không nhất thiết phải theo một cách xác định. Việc phân tích môi trường vĩ mô sẽ giúp cho chúng ta biết được doanh nghiệp trả lời câu hỏi: Doanh nghiệp đang trực diện với những gì? Nhằm giúp doanh nghiệp có những quyết định phù hợp. Có thể nói cách khác, mục đích của việc nghiên cứu môi trường vĩ mô là nhằm phát triển một danh mục có giới hạn những cơ hội mang lại lợi ích cho doanh nghiệp, cũng như các mối đe dọa của môi trường mà doanh nghiệp cần phải tránh né. Các yếu tố môi trường vĩ mô gồm có: [2]  Yếu tố kinh tế Yếu tố kinh tế ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nói chung và của Tổng công ty may Nhà Bè nói riêng. Với các yếu tố kinh tế như là: chính sách kinh tế, tăng trưởng kinh tế, lãi suất, cán cân thanh toán, tỷ lệ thất nghiệp. Sự thay đổi của một trong các môi trường này đều ảnh hưởng ít, nhiều đến hoạt động kinh doanh của tổ chức.  Yếu tố chính trị Các yếu tố chính trị ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh doanh của các tổ chức kinh doanh. Sự ổn định chính trị, hệ thống pháp luật rõ ràng, sẽ tạo được môi trường thuận lợi cho hoạt động kinh doanh lâu dài của doanh nghiệp, là cơ sở đảm bảo sự thuận lợi, bình đẳng cho các doanh nghiệp tham gia cạnh tranh có hiệu quả. Doanh nghiệp cần phải phân tích các chính sách mới của Nhà nước như: chính sách thuế, luật cạnh tranh, luật lao động, chính sách tín dụng, luật bảo vệ môi trường… 13  Yếu tố văn hóa – xã hội Đây là yếu tố quan trọng góp phần làm nên thành công của doanh nghiệp nói chung và của NBC nói riêng. Các giá trị văn hóa xã hội tạo nên nền tảng của xã hội, sở thích, thái độ mua sắm của khách hàng. Bất kỳ sự thay đổi nào của các giá trị này đều ảnh hưởng đến hiệu quả chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp.  Yếu tố tự nhiên Trong những năm gần đây, yếu tố tự nhiên đã được rất nhiều tổ chức quan tâm, các yếu tố này như: tốc độ tăng dân số, tài nguyên thiên nhiên, đất đai, khí hậu, khoáng sản, điều kiện thời tiết, môi trường nước và không khí. Nhiều doanh nghiệp xem đây là yếu tố đầu vào quan trọng để ra quyết định trong quá trình hoạt động kinh doanh của mình. Những yếu tố này ảnh hưởng gián tiếp đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.  Yếu tố kỹ thuật công nghệ Ngày nay, khoa học kỹ thuật và công nghệ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế xã hội, nó đã là thay đổi diện mạo cả thế giới, đã tạo ra rất nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh. Các tổ chức mà đặc biệt là các doanh nghiệp có điều kiện trang bị các thiết bị, các dây chuyền sản xuất hiện đại, để từ đó tạo ra các sản phẩm dịch vụ mới với chất lượng cao hơn, năng suất cao hơn, chi phí thấp hơn. 1.3.2.2 Môi trường vi mô: Các yếu tố thuộc môi trường vi mô bao gồm các yếu tố trong ngành và là các yếu tố bên ngoài đối với tổ chức, quyết định tính chất và mức độ cạnh tranh trong ngành sản xuất kinh doanh đó. Môi trường vi mô có 5 yếu tố cơ bản: [4]  Khách hàng Khách hàng ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh doanh của một tổ chức, khi mua sản phẩm dịch vụ, người mua có quyền yêu cầu nhà cung cấp và họ yêu cầu nhà cung cấp phải đáp ứng một số điều khoản họ đưa ra thì họ mới mua hàng hóa và dịch vụ của tổ chức. 14 Người mua đóng vai trò quan trọng đối với bất kỳ một số hoạt động kinh doanh nào, nếu sản phẩm dịch vụ của công ty được người mua tin dùng và tín nhiệm, thì tổ chức đó sẽ nhanh chóng thành công và ngược lại.  Đối thủ cạnh tranh Trong lĩnh vực ngành may việc xác định và phân tích đối thủ cạnh tranh có một vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Nhằm để giữ vững thị phần hoặc mở rộng thị phần, các doanh nghiệp phải giành lấy các cơ hội của nhau, xây dựng đội ngũ phân tích đối thủ cạnh tranh để hiểu biết về những hành động của các đối thủ cạnh tranh. Để từ đó xây dựng chiến lược hoặc giải pháp riêng cho mình.  Người cung cấp Những công ty trong quá trình hoạt động kinh doanh của mình bao giờ cũng liên kết với các nhà cung cấp để cung cấp các nguồn lực (nguyên vật liệu, vốn, nhân lực…) Các nhà cung cấp có thể gây ra những áp lực mạnh lên hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, ví dụ như: các nhà cung cấp có thể đầu cơ làm giá, tăng giá bán nguyên vật liệu, khi biết mình độc quyền cung cấp.  Sản phẩm thay thế Trong hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp phải chú ý đến các sản phẩm, dịch vụ thay thế, vì chính các sản phẩm thay thế này sẽ hạn chế tiềm năng và lợi nhuận của doanh nghiệp, thậm chí lôi kéo khách hàng của doanh nghiệp, nếu không chú ý đến những sản phẩm thay thế tiềm ẩn. Do đó, trong quá trình hoạt động kinh doanh doanh nghiệp phải thường xuyên kiểm tra và nghiên cứu các sản phẩm dịch vụ thay thế tiềm ẩn, từ đó cải tiến và nâng cấp công nghệ để kịp thời cho ra sản phẩm dịch vụ mới, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của khách hàng... 1.4 Các công cụ xây dựng giải pháp phát triển sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp ngành may 1.4.1 Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong IFE Ma trận nội bộ IFE cho phép các doanh nghiệp đánh giá tác động của các yếu tố bên trong. Ma trận nội bộ được xây dựng qua 5 bước sau: 15 Bước 1: Liệt kê từ 5 – 20 yếu tố có vai trò quyết định đến sự thành công của doanh nghiệp. Bước 2: Phân loại tầm quan trọng từ 0.0 (không quan trọng) đến 1.00 rất quan trọng cho mỗi yếu tố. Tổng các mức phân loại được ấn định cho các nhân tố này bằng 1. Bước 3: Phân loại từ 1 – 4 cho mỗi yếu tố được liệt kê ở trên để cho thấy cách thức mà các chiến lược hiện tại của công ty phản ứng với các yếu tố này: Bước 4: Phản ứng tốt (4 điểm) + phản ứng trên trung bình (3 điểm) phản ứng trung bình (2 điểm) và phản ứng kém (1 điểm) Bước 5: Nhân tầm quan trọng của mỗi biến số với mức phân loại của nó để xác định số điểm. Cộng điểm quan trọng của mỗi yếu tố để xác định tổng số điểm quan trọng cho doanh nghiệp. Bảng 1.2: Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong (IFE) Yếu tố bên trong Mức độ quan trọng Tổng cộng 1 Phân loại Số điểm quan trọng 1 2 3 .. [10] 1.4.2 Ma trận hình ảnh cạnh tranh. Ma trận hình ảnh cạnh tranh sẽ nhận diện ra được những đối thủ cạnh tranh chủ yếu cùng những ưu thế và khuyết điểm đặc biệt của họ. Ma trận hình ảnh cạnh tranh sẽ cho doanh nghiệp biết vị trí của mình so với các đối thủ cạnh tranh. Những điểm mạnh và điểm yếu của đối thủ cạnh tranh để từ đó có những giải pháp thích hợp cho doanh nghiệp của mình. Tổng số điểm của từng đối thủ cạnh tranh sẽ được đem so sánh tổng số điểm của doanh nghiệp. 16 Sau đây là các bước xây dựng ma trận hình ảnh cạnh tranh: Bước 1: Lập danh mục từ 10 đến 20 yếu tố có ảnh hưởng quan trọng đến hoạt động kinh doanh. Bước 2: Lập mức độ quan trọng cho mỗi yếu tố được tính từ 0.00 (không quan trọng) tới 1.00 (quan trọng nhất) tổng cộng các mức độ quan trọng bằng 1.00 và cho thấy tầm quan trọng yếu tố của công ty với ngành. Bước 3: Điểm hay các mức phân loại cho thấy cách thức của doanh nghiệp ứng phó với mỗi nhân tố, từ 4 là phản ứng tốt nhất đến 1 là kém nhất dựa vào sự đánh giá, phân tích của các chuyên gia và trực giác của con người thực hiện. Bước 4: Nhân điểm mức độ quan trọng của từng yếu tố với mức phân loại để xác định số điểm quan trọng của từng yếu tố với mức phân loại để xác định số điểm quan trọng. Bước 5: Cộng tổng số điểm quan trọng của các yếu tố để xác định tổng số điểm của ma trận cho từng doanh nghiệp và so sánh. Bảng 1.3: Ma trận hình ảnh cạnh tranh Stt Các yếu tố 1 Yếu tố 1 2 Yếu tố 2 3 ………… N Nhân tố n Tổng cộng Mức độ quan trọng 1.00 Doanh nghiệp A Điểm Điểm quan trọng Doanh nghiệp B Điểm Điểm quan trọng XX Doanh nghiệp C Điểm Điểm quan trọng YY ZZ [1] 1.4.3 Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài EFE Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài (EFE) cho phép tổng hợp và đánh giá tác động của các yếu tố bên ngoài đối với hoạt động của tổ chức. Có 5 bước lập ma trận: Bước 1: Liệt kê từ 5 – 20 yếu tố bên ngoài có vai trò quyết định đến sự thành công của doanh nghiệp. 17 Bước 2: Phân loại tầm quan trọng từ 0.0 (không quan trọng) đến 1.0 (rất quan trọng) cho mỗi yếu tố. Tổng các mức phân loại được ấn định cho các nhân tố này bằng 1. Bước 3: Phân loại từ 1 – 4 mỗi yếu tố được liệt kê ở trên để cho thấy cách thức mà các chiến lược hiện đại của công ty phản ứng với yếu tố này : phản ứng tốt (4 điểm), phản ứng trên trung bình (3 điểm), phản ứng trung bình (2 điểm) và phản ứng yếu (1 điểm). Bước 4: Nhân tầm quan trọng của mỗi biến số với mức phân loại của nó để xác định điểm số. Bước 5: Cộng số điểm quan trọng của mỗi yếu tố để xác định tổng số điểm quan trọng cho doanh nghiệp. Bảng 1.4: Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài (EFE) Yếu tố bên ngoài chủ yếu Mức độ quan trọng Phân loại Số điểm quan trọng 1 2 3 .. Tổng cộng 1 1.4.4 Ma trận SWOT phải qua 8 bước: [1] Bước 1: Liệt kê các điểm mạnh chủ yếu bên trong công ty. Bước 2: Liệt kê điểm yếu bên trong công ty. Bước 3: Liệt kê các cơ hội bên ngoài công ty. Bước 4: Liệt kê các mối đe dọa quan trọng bên ngoài công ty. Bước 5: Kết hợp điểm mạnh bên trong với các cơ hội bên ngoài và ghi kết quả của nhóm giải pháp SO. Bước 6: Kết hợp những điểm yếu bên trong với những cơ hội bên ngoài và ghi kết quả nhóm giải phải WO. Bước 7: Kết hợp điểm mạnh bên trong với mối đe dọa bên ngoài và ghi kết quả của nhóm giải pháp ST. 18 Bước 8: Kết hợp điểm yếu bên trong với nguy cơ bên ngoài và ghi kết quả nhóm giải pháp WT. Bảng 1.5: Ma trận SWOT SWOT Những điểm mạnh chủ Những cơ hội (O) Kết hợp S – O Những nguy cơ (T) Kết hợp S – T yếu bên trong (S) Sử dụng những điểm mạnh Sử dụng những điểm bên trong để tận dụng những mạnh bên trong để tránh cơ hội bên ngoài. hoặc giảm đi mối đe dọa bên ngoài. Những điểm yếu (W) Kết hợp W – O Kết hợp W – T Cải thiện những điểm yếu Những chiến lược phòng bên trong bằng cách tận dụng thủ nhằm giảm những những cơ hội bên ngoài. điểm yếu bên trong và tránh mối đe dọa bên ngoài. [3] TÓM TẮT CHƯƠNG 1 Trong chương một, tác giả đã trình bày đặc điểm của ngành may và vai trò của ngành may, các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, tác giả cũng đưa ra các công cụ giúp nhà quản trị đánh giá được điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp thông qua các ma trận IFE, đồng thời các chuyên gia cũng có thể đánh giá các cơ hội và nguy cơ bên ngoài ảnh hưởng đến doanh nghiệp thông qua ma trận EFE. Và cuối cùng tác giả cũng giới thiệu ma trận SWOT giúp cho nhà quản trị doanh nghiệp xây dựng và lựa chọn giải pháp để triển khai cho doanh nghiệp của mình nâng cao năng lực cạnh tranh và mục đích cuối cùng là làm tăng doanh thu, tăng lợi nhuận, tăng giá trị của doanh nghiệp giúp cho doanh nghiệp tồn tại và phát triển mạnh mẽ. 19 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA TỔNG CÔNG TY CỔ PHẦN MAY NHÀ BÈ 2.1 GIỚI THIỆU TỔNG QUAN TỔNG CÔNG TY CỔ PHẦN MAY NHÀ BÈ 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển Tổng công ty May Nhà Bè trước kia là một doanh nghiệp nhà nước, là thành viên của Tổng công ty dệt may Việt Nam thuộc Bộ Công Nghiệp. Hiện nay, Tổng công ty đã hoàn thành quá trình cổ phần hóa (tháng 4/ 2005) với tên Công ty cổ phần May Nhà Bè (NHABECO). Tháng 10/ 2008 công ty đổi tên thành Tổng công ty May Nhà Bè – công ty cổ phần. Tên doanh nghiệp: Tổng công ty cổ phần May Nhà Bè Tên giao dịch quốc tế: NHABE GARMENT CORPORATION – JOINT STOCK COMPANY. Trụ sở chính: 04 đường Bến Nghé, phường Tân Thuận Đông, quận 7, Tp.HCM Điện thoại: (08) 38720077 – 38729124 Fax: (08) 38725107 Email: [email protected] Website: http://www.nhabe.com.vn Vốn điều lệ : 140.000.000.000 đồng. Số người lao động: 6.155 người. Công ty có văn phòng giao dịch tại chi nhánh Hà Nội: 28 Tràng Tiền – Hà Nội. Ngành nghề hoạt động: hiện nay công ty có 2 hình thức hoạt động kinh doanh. Sản xuất hàng may mặc tiêu thụ trong nước và xuất khẩu; công ty thực hiện việc mua nguyên liệu hay nguyên liệu tiết kiệm được trong định mức để sản xuất thành phẩm và bán theo giá FOB cho các thương nhân nước ngoài theo đơn đặt hàng của họ. 20 Gia công hàng may mặc cho khách hàng, khách hàng tiến hành giao nguyên phụ liệu cho công ty, lên kế hoạch nhận hàng, tiến hành sản xuất và giao hàng theo hợp đồng ký kết.  Lĩnh vực kinh doanh. Lĩnh vực chính của công ty là: Gia công sản phẩm: NBC là Tổng công ty thuộc thành viên của Tập Đoàn dệt may Việt Nam. Vì vậy hoạt động sản xuất kinh doanh theo phương thức gia công sản phẩm và tự kinh doanh là một trong những hoạt động đem lại nguồn thu ổn định cho NBC. Gia công các loại quần áo may sẵn như quần tây, áo vest, jacket, váy và một số sản phẩm may mặc khác để xuất khẩu sang nhiều quốc gia, khu vực trên thế giới như: Mỹ, Nhật, Canada, EU, ASEAN. Sản xuất kinh doanh xuất khẩu: NBC đã trực tiếp nhập khẩu nguyên phụ liệu và sản xuất thành phẩm may mặc xuất khẩu sang các quốc gia khác. Nguồn thu nhập từ hoạt động này chiếm tỷ trọng cao nhất trong các hoạt động sản xuất kinh doanh của NBC. Sản xuất kinh doanh nội địa: bên cạnh việc gia công, sản xuất sản phẩm cho xuất khẩu, NBC đã thành lập trung tâm cung ứng tiếp thị và trung tâm thiết kế thời trang sản xuất sản phẩm theo mẫu thiết kế để tiêu thụ trong nước. 2.1.1.1 Danh hiệu và giải thưởng 1995 – 2002: Huân chương Lao động hạng nhất, nhì, ba. 1996 – 2009: Hàng Việt Nam chất lượng cao. 1998 – 2008: Cờ thi đua của Chính phủ. 2004: Chủ tịch Nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động do thành tích đặc biệt xuất sắc trong thời kỳ đổi mới. 2004 – 2008: Top 10 doanh nghiệp ngành may trong cuộc thi bình chọn “Doanh nghiệp tiêu biểu ngành dệt may Việt Nam” 2006: Huân chương Độc lập hạng nhất. 2008: Một trong ba mươi doanh nghiệp đầu tiên được lựa chọn của chương trình Thương hiệu quốc gia. 2008: Doanh nghiệp xuất sắc toàn diện Châu Á – Thái Bình Dương.