Tài liệu Đề tài nghiên cứu vận dụng những chuẩn mực đạo đức trong tư tưởng hồ chí minh để xây dựng đạo đức, lối sống cho sinh viên việt nam hiện nay

ĐỀ TÀI 2: Vận dụng những chuẩn mực đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh để xây dựng đạo đức, lối sống cho sinh viên Việt Nam hiện nay MỤC LỤC A. MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1 B. NỘI DUNG .................................................................................................................... 2 Chương 1: Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức ........................................................... 2 1.1 Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức.............................................................................. 2 1.1.1 Đạo đức là cái gốc của người cách mạng................................................................................. 2 1.1.2 Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội................................................. 3 1.2. Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng .................................................................... 3 1.2.1 Trung với nước, hiếu với dân ................................................................................................... 3 1.2.2 Cần kiệm, liêm, chính, chí công vô tư ..................................................................................... 3 1.2.3 Thương yêu con người, sống có tình có nghĩa ......................................................................... 4 1.2.4 Có tinh thần quốc tế trong sáng ............................................................................................... 5 1.3 Quan điểm về nguyên tắc xây dựng đạo đức mới ........................................................................... 5 1.3.1 Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức ....................................................................... 5 1.3.2 Xây dựng đi đôi với chống....................................................................................................... 6 1.3.3 Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời................................................................................................ 6 Chương 2 : Vận dụng những chuẩn mực đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh để xây dựng đạo đức, lối sống cho sinh viên Việt Nam hiện nay. .................................................................................... 7 2.1 Thực trạng, nguyên nhân đạo đức, lối sống sinh viên Việt Nam hiện nay ..................................... 7 2.2 Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh .................................................................. 9 2.3 Liên hệ với sinh viên Thương mại ............................................................................................... 12 C.KẾT LUẬN .................................................................................................................. 14 A. MỞ ĐẦU Hồ Chí Minh là một trong những nhà tư tưởng, một lãnh tụ cách mạng thế giới đã bàn nhiều về vấn đề đạo đức và giáo dục đạo đức.Người cho rằng, đối với các dân tộc phương Đông giàu tình cảm, trọng đạo lí, việc tu dưỡng đạo đức của mỗi cá nhân, mỗi con người có vai trò vô cùng quan trọng.Riêng với thế hệ trẻ, việc tu dưỡng này còn quan trọng hơn, vì họ là “người chủ tương lai của nước nhà”1; là cái cầu nối giữa các thế hệ- “người tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người phụ trách dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai”2.Việc giáo dục đạo đức và chăm lo cho việc rèn luyện đạo đức của sinh viên đã được Hồ Chí Minh quan tâm từ rất sớm. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức rất sâu sắc, phong phú, cả về lý luận và thực tiễn, đã trở thành một bộ phận vô giá của văn hóa dân tộc và nhân loại, một sức mạnh to lớn làm nên mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Chính vì vậy, việc vận dụng những chuẩn mực đạo đức trong Tư tưởng Hồ Chí Minh để xây dựng đạo đức, lối sống cho sinh viên Việt Nam hiện nay là rất quan trọng và cần thiết. 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.5, tr.185. 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.10, tr.488. 1 B. NỘI DUNG Chương 1: Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức 1.1 Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức 1.1.1 Đạo đức là cái gốc của người cách mạng Khi đánh giá vai trò của đạo đức trong đời sống, từ rất sớm, Hồ Chí Minh đã khẳng định đạo đức là nguồn nuôi dưỡng và phát triển con người, như gốc của cây, ngọn nguồn của sông núi.”Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”1. Người cho rằng, làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang , nhưng nó cũng là mọt niềm vui rất nặng nề, “Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng pải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được đạo đức cách mạng vẻ vang”2.Người nói, cán bộ, Đảng viên muốn cho dân tin, dân phục thì không phải cứ “ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến.Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách đạo đức”3. “Vì muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho loài người là một công việc to tát, mà tự mình không có đạo đức, không có căn bản, tự mình hủ hóa, xấu xa thì còn làm nổi việc gì?”4. Trong di chúc, Người căn dặn:”Mỗi Đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”5. Tư tưởng Hồ Chí Minh là đạo đức trong hành động, lấy hiệu quả thực tế làm thước đo. Chính vì vậy, Hồ Chí Minh luôn đặt đạo đức bên cạnh tài năng, gắn đức với tài, lời nói đi đôi với hành động và hiệu quả trên thực tế.Người nói: “ Phải lấy kết quả thiết thực đã góp sức bao nhiêu cho sản xuất và lãnh đạo sản xuất mà đo ý chí cách mạng của mình.Hãy kiên cường chống bệnh nói suông, thói phô trương hình thức, lối làm việc không nhằm mục đích nâng cao sản xuất”6. 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.5, tr.252-253. 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.9, tr.283. 3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.5, tr.552. 4. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.5, tr.253. 5. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.12, tr.498. 6. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.10, tr.312 2 Như vậy, trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, đức và tài, hồng và chuyên, phẩm chất và năng lực thống nhất làm một.Trong đó: đức là gốc của tài; hồng là gốc của chuyên; phẩm chất là gốc của năng lực.Tài là thể hiện cụ thể của đức trong hiệu quả hành động. 1.1.2 Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội Theo Hồ Chí Minh, sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội chưa phải là ở lý tưởng cao xa, ở mức sống vật chất dồi dào, ở tư tưởng được tự do giải phóng, mà trước hết là ở những giá trị đạo đức cao đẹp, ở phẩm chất của những người cộng sản ưu tú, bằng tấm gương sống và hành độngcủa mình, chiến đấu cho lý tưởng đó trở thành hiện thực. Tấm gương đạo đức trong sáng của một nhân cách vĩ đại, song cũng rất đời thường của Hồ Chí Minh chẳng những có sức hấp dẫn lớn lao, mạnh mẽ với nhân dân Việt Nam mà còn cả với nhân dân thế giới. Tấm gương đó tư lâu, là nguồn cổ vũ động viên tinh thần quan trọng đối với nhân dân ta và nhân loại tiến bộ đoàn kết đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội. 1.2. Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng 1.2.1 Trung với nước, hiếu với dân Đây là phẩm chất quan trọng nhất, bao trùm nhất và chi phối các phẩm chất khác. Từ khái niệm cũ "trung với vua, hiếu với cha mẹ" trong đạo đức truyền thống của xã hội phong kiến phương Đông, Hồ Chí Minh đưa vào đó một nội dung mới, phản ánh đạo đức ngày nay cao rộng hơn là “Trung với nước hiếu với dân”. Đó là một cuộc cách mạng trong quan niệm đạo đức. “Trung với nước hiếu với dân, suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”. Câu nói đó của Người vừa là lời kêu gọi hành động, vừa là định hướng chính trị-đạo đức cho mỗi người Việt Nam không phải chỉ trong cuộc đấu tranh cách mạng trước mắt, mà còn lâu dài về sau. 1.2.2 Cần kiệm, liêm, chính, chí công vô tư Theo Hồ Chí Minh thì: 3 Cần tức là lao động cần cù, siêng năng; lao động có kế hoạch, sáng tạo, có năng suất cao; lao động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười biếng, không ỷ lại, không dựa dẫm. Phải thấy rõ "lao động là nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc của chúng ta". Kiệm tức là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của dân, của nước, của bản thân mình; phải tiết kiệm từ cái to đến cái nhỏ, nhiều cái nhỏ cộng lại thành cái to; "không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi"1, không phô trương hình thức, không liên hoan, chè chén lu bù. Liêm tức là "luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân"; "không xâm phạm một đồng xu, hạt thóc của Nhà nước, của nhân dân". Phải "trong sạch, không tham lam"2."Không tham địa vị.Không tham tiền tài. Không tham sung sướng. Không ham người tâng bốc mình.Vì vậy mà quang minh chính đại, không bao giờ hủ hoá". Chính, "nghĩa là không tà, thẳng thắn, đứng đắn". Đối với mình: không tự cao, tự đại, luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ, luôn tự kiểm điểm để phát triển điều hay, sửa đổi điều dở của bản thân mình. Đối với người: không nịnh hót người trên, không xem khinh người dưới, luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đoàn kết thật thà, không dối trá, lừa lọc. Đối với việc: việc công lên trên, lên trước việc tư, việc nhà. Chí công vô tư, là sự công bằng, công tâm, không thiên tư, thiên vị; làm việc gì cũng không nghĩ đến mình trước, chỉ biết Đảng, vì dân tộc.Người nói: "Đem lòng chí công vô tư mà đối với người, với việc". “Khi làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì mình nên đi sau”; phải "lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ". 1.2.3 Thương yêu con người, sống có tình có nghĩa Kế thừa truyền thống nhân nghĩa của dân tộc, kết hợp truyền thống nhân nghĩa với chủ nghĩa nhân đạo cộng sản, tiếp thu tinh thần nhân văn của nhân loại qua nhiều thế kỷ, qua hoạt động thực tiễn, Hồ Chí Minh đã xác định tình yêu thương con người là phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất.Tình yêu thương con người trong tư tưởng Hồ Chí Minh có phạm vị rất rộng lớn, đó là tình thương bao la dành cho những người cùng khổ, những người lao động bị áp bức, bóc lột không chỉ ở Việt Nam mà còn trên khắp thế giới. 1,2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.5, tr.636, 640. 4 Yêu thương con người là nghiêm khắc với mình, độ lượng với người khác; phải có tình nhân ái với cả những ai có sai lầm, đã nhận rõ và cố gắng sửa chữa, đánh thức những gì tốt đẹp trong mỗi con người.Người nói “cần làm cho phần tốt trong con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu mất dần đi”. Bác căn dặn, Đảng phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau, trên nguyên tắc tự phê bình và phê bình chân thành, thẳng thắn, không “dĩ hoà vi quý”, không hạ thấp con người, càng không phải vùi dập con người. 1.2.4 Có tinh thần quốc tế trong sáng Chủ nghĩa quốc tế là một trong những phẩm chất quan trọng nhất của đạo đức cộng sản chủ nghĩa. Nó được bắt nguồn từ bản chất của giai cấp công nhân.Nội dung của chủ nghĩa quốc tế trong tư tưởng Hồ Chí Minh rất rộng lớn và sâu sắc.Người khẳng định: “Bốn phương vô sản đều là anh em”; giúp bạn là tự giúp mình; thắng lợi của mình cũng là thắng lợi của nhân dân thế giới.Người đã góp phần to lớn, tạo ra một kiểu quan hệ quốc tế mới: đối thoại thay cho đối đầu, kiến tạo một nền văn hoá hoà bình cho nhân loại. 1.3 Quan điểm về nguyên tắc xây dựng đạo đức mới 1.3.1 Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức Hồ Chí Minh coi đây là nguyên tắc quan trọng bậc nhất trong xây dựng một nền đạo đức mới. Đối với cán bộ đảng viên Hồ Chí Minh nêu: “…Trước mặt quần chúng không phải ta cứ viết lên trán hai chữ cộng sản mà được họ yêu mến. Quần chúng chỉ yêu quý những người có tư cách, đạo đức muốn hướng dẫn nhân dân mình phải làm mực thước cho người ta bắt trước”1. Luận điểm ấy đã khẳng định rất rõ vấn đề nêu gương có tầm quan trọng đặc biệt trong đời sống đạo đức, nhất là đối với trách nhiệm của cán bộ, đảng viên. Nói đi đôi với làm đối lập hoàn toàn với thói đạo đức giả của giai cấp bóc lột, nói một đằng làm một nẻo, thậm chí nói mà không làm. Ngay sau thắng lợi của Cách Mạng Tháng Tám, Hồ Chí Minh đã chỉ ra những biểu hiện của thói đạo đức giả ở một số cán bộ, “vác mặt làm quan cách mạng”, nói mà không làm. Sau này, Người đã nhiều lần bàn đến việc tẩy sạch căn bệnh quan liêu, coi thường quần chúng của một số cán 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.5, tr.552. 5 bộ, đảng viên “miệng thì nói “dân” chủ, nhưng làm việc thì họ theo lối“quan” chủ. Miệng thì nói “phụng sự quần chúng”, nhưng họ làm trái ngược với lợi ích của quần chúng, trái ngược với phương châm và chính sách của Đảng và Chính phủ”1, làm tổn hại uy tín của Đảng và Chính phủ trước nhân dân. Nêu gương về đạo đức là một nét đẹp của truyền thống văn hoá phương Đông. Nói đi đôi với làm phải gắn liền với noi gương về đạo đức. Hồ Chí Minh đã có lần chỉ rõ: “Nói chung thì các dân tộc phương Đông đều giàu tình cảm, và đối với họ một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài văn tuyên truyền”2. 1.3.2 Xây dựng đi đôi với chống Theo Hồ Chí Minh trong đời sống hàng ngày cái tốt, cái xấu, đạo đức, phi đạo đức luôn luôn đan xen lẫn nhau. Chính vì vậy vừa phải xây dựng đạo đức mới, vừa phải chống cái phi đạo đức.Muốn xây phải chống, chống nhằm mục đích cho xây. Cũng vì vậy Hồ Chí Minh căn dặn toàn Đảng: "Phải cương quyết quýet sạch chủ nghĩa cá nhân nâng cao đạo đức cách mạng bồi dưỡng tư tưởng tập thể, tinh thần đoàn kết, tính tổ chức và kỷ luật"3. Khi xây dựng, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức mới phải gắn liền chống lại cái xấu, cái sai, cái vô đạo đức thường diễn ra hàng ngày. Để xây và chống có kết quả để tạo thành phong trào quần chúng rộng rãi. Muốn xây dựng đạo đức mới, chung quy lại phải chống cho được chủ nghĩa cá nhân. Trong tác phẩm: Nâng cao đạo đức cách mạng quýet sạch chủ nghĩa cá nhân được công bố vào ngày 3/2/1969, nhân kỷ niệm lần thứ 39 ngày thành lập Đảng cộng sản Việt Nam đã mang ý nghĩa xây đi đôi với chống. Muốn nêu cao đạo đức cách mạng phải quét sạch chủ nghĩa cá nhân. 1.3.3 Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời. Một nền đạo đức mới chỉ có thể được xây dựng trên cơ sở sự tự giác tu dưỡng đạo đức của mỗi người. Hồ Chí Minh chỉ ra rằng, phải làm thế nào đó để mỗi người tự nhận thấy sâu sắc việc trau dồi đạo đức cách mạng là một việc “sung sướng vẻ vang nhất trên đời”. Người nhắc lại luận điểm của khổng tử “chính tâm, tu thân…” Và chỉ rõ “Chính tâm, tu thân tức là cải tạo. Cải tạo cũng phải trường kỳ gian khổ, vì đó là một cuộc cách mạng 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.6, tr.292. 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.1, tr.263. 3.Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.12, tr.439. 6 trong bản thân mỗi người. Bồi dưỡng tư tưởng mới để đánh thắng tư tưởng cũ, đoạn tuyệt con người cũ để trở thành con người mới không phải là một công việc dễ dàng… Dù khó khăn gian khổ nhưng muốn cải tạo thì nhất định thành công”1. Đạo đức cách mạng là đạo đức dân thân, đạo đức trong hành động vì độc lập tự do của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân. Chỉ có trong hành động, đạo đức cách mạng mới bộc lộ rõ giá trị của mình. Do vậy, đạo đức cách mạng đòi hỏi mỗi người phải tự giác rèn luyện thông qua hoạt động thực tiễn, trong công việc, trong các mối quan hệ của mình, phải nhìn thẳng vào mình, không tự lừa dối, huyễn hoặc; phải thấy rõ cái hay, cái tốt, cái thiện của mình để phát huy và thấy rõ cái dở, cái xấu, cái ác của mình để khắc phục; phải kiên trì rèn luyện, tu dưỡng suốt đời như công việc rửa mặt hàng ngày. Hồ Chí Minh đưa ra một lời khuyên rất dễ hiểu: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời xa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”2. Chương 2 : Vận dụng những chuẩn mực đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh để xây dựng đạo đức, lối sống cho sinh viên Việt Nam hiện nay. 2.1 Thực trạng, nguyên nhân đạo đức, lối sống sinh viên Việt Nam hiện nay   Thực trạng Đạo đức, lối sống Không thể phủ nhận những gì thanh niên học sinh sinh viên đã và đang làm được, nhưng bên cạnh những cái được là sự xuống dốc của đạo đức và trong lối sống, cách sinh hoạt của giới trẻ hiện nay. Đánh nhau, tham gia vào các tệ nạn xã hội, thậm chí lập các băng đảng xã hội nằm ngoài tầm kiểm soát của pháp luật; tình trạng sống buông thả, không coi trong thuần phong mỹ tục, sự gia tăng tỉ lệ sống thử trước hôn nhân của sinh viên, tỉ lệ nạo phá thai và nhiễm các bệnh truyền nhiễm; nhẹ hơn là không có văn minh công cộng, không biết tôn trọng mọi người và sự “ thần tượng” mộng mị không đáng quá của giới trẻ. 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.7, tr.148. 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.9, tr.293. 7  Thái độ học tập Một thực tế đáng báo động là hiện nay ngày càng đông sinh viên Việt Nam chưa có thái độ nhận thức đúng đắn với việc học tập. Báo cáo của giáo sư tiến sĩ Phạm Công khanh, trường đại học sư phạm hà nội cho thấy 55% sinh viên không có hứng thú với chuyện học trên giảng đường, vô lễ với giáo viên, coi giảng đường đại học là chỗ “ ăn chơi” của tuổi trẻ.   Nguyên nhân: Do sự phát triển của nền kinh tế: Kinh tế nước ta trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội, với đa dạng hóa các thành phần kinh tế, các loại hình kinh doanh. Một bộ phận gia đình khá giả chiều chuộng con cái về mặt vật chất mà bỏ rơi tinh thần và trách nhiệm hay những bậc phụ huynh mải làm ăn kinh tế mà lơ là con cái trước những cám dỗ và tác động xấu của thời kì bùng nổ thông tin. Ở những vùng nông thôn hẻo lánh hay vùng sâu vùng xa với điều kiện kinh tế chưa phát cao như ở thành thị song vấn đề đạo đức của thanh thiếu niên vẫn bị ảnh hưởng do sự truyền bá, lan truyền những thói hư tật xấu kết hợp với văn hóa yếu kém.Những tiêu cực mà hằng ngày phải chứng kiến tạo thành nếp, gương xấu thì tạo ra nét sống, nét văn hóa không đẹp. Chính sự vô tâm của cha mẹ tạo ra thói sống không cảm xúc ở thanh niên, thậm chí sự quan tâm thái quá lại thúc đẩy sự li thoát gia đình hay sự ỷ lại của sinh viên. Sự phát triển kinh tế kéo theo những hệ quả không thể tránh khỏi, nhưng tác động của nó đến giới trẻ là rất lớn.  Do sự không nghiêm của pháp luật Người làm luật còn vi phạm luật, vậy học sinh sinh viên cũng coi thường luật. Dù cho luật pháp được thắt chặt hơn, hình phạt gắt gao hơn, nhưng vẫn có cách lách luật và có người không sợ luật, nhầ dột từ phía trên vậy sao mà không ướt hết, mối mọt từ trụ cột trỏ đi, sao mà không đổ nhà.  Lỗ hổng trong công tác giáo dục và quản lí giáo dục Trong tất cả các cấp bậc giáo dục đều có môn giáo dục đạo đức cho học sinh sinh viên, Nhưng đó là những kiến thức giáo điều, không sát với thực tiễn, nặng về lí thuyết và khá nhàm chán, không thu hút được sự quan 8 tâm của giới trẻ như các chuyện của sao, phim truyền hình, các loại hoạt động vui chơi giải trí khác.  Sự lôi kéo hay lây nhiễm thói quen xấu, đặc biệt là đối với sinh viên, những người trẻ vừa bước ra khỏi sự quản lí của cha mẹ, gia đinh, những cái đầu còn non kinh nghiệm và thiếu chín chắn. 2.2 Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh Được ví như mùa xuân của xã hội, nhiệm vụ của thanh thiếu niên không chỉ là học tập, rèn luyện, mà còn phải biết cống hiến và hy sinh. Trong bài nói chuyện tại buổi lễ khai mạc trường Đại học nhân dân Việt Nam, Hồ Chí Minh đã ân cần chỉ bảo: "Nhiệm vụ của thanh niên không phải là hỏi nước nhà đã cho mình những gì. Mà phải tự hỏi mình đã làm gì cho nước nhà! Mình phải làm thế nào cho ích lợi nước nhà nhiều hơn? Mình đã vì lợi ích nước nhà mà hy sinh phấn đấu chừng nào?".Lời nói của Người tuy giản dị mà thật sâu sắc biết bao. Ngày nay, còn nhiều bạn trẻ đang mải mê theo đuổi những giá trị vật chất thấp kém, tầm thường mà quên đi trách nhiệm, nghĩa vụ lớn lao của mình đối với Tổ quốc, với non sông đất nước. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Thanh niên cần phải có tinh thần và gan dạ sáng tạo, cần phải có chí khí hăng hái và tinh thần tiến lên, vượt mọi khó khăn, gian khổ để tiến mãi không ngừng". Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, người thanh niên cũng phải sống xứng đáng với truyền thống vẻ vang của dân tộc. Trong bối cảnh hội nhập và mở cửa hiện nay, đất nước đang đứng trước những thời cơ và những thử thách lớn lao, hơn bao giờ hết, vai trò và trách nhiệm của thanh niên, của tuổi trẻ lại càng vinh dự và nặng nề. Tương lai của đất nước, của dân tộc đang nằm trong tay thế hệ trẻ. Chúng ta có thể sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không? Chúng ta có thể đi tắt, đón đầu thời đại được hay không?Chúng ta có thể vượt ra khỏi đói nghèo, tụt hậu để trở thành một quốc gia giàu có, vững mạnh, phát triển về mọi mặt được hay không?Tất cả đang trông chờ vào ý chí, nghị lực và bản lĩnh của tuổi trẻ, tất cả đang được quyết định bởi những việc làm, những hành động cụ thể của tuổi trẻ hôm nay. Chúng ta không thể quên lời căn dặn thiết tha của Người: "Thanh niên ta có vinh dự to thì cũng có trách nhiệm lớn. Để làm tròn trách nhiệm, thanh niên ta phải nâng cao tinh thần làm chủ tập thể, trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân”. Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt niềm tin lớn vào thế hệ trẻ, quan tâm đặc biệt đến sự phát triển toàn diện của họ, trong đó có sự phát triển về thể chất. Người đã nêu một tấm gương 9 sáng về rèn luyện thể dục, thể thao, đồng thời kêu gọi mọi người, nhất là thanh niên, phải thường xuyên rèn luyện sức khoẻ, coi đó là trách nhiệm và bổn phận của thanh niên. Họ cần có những hoạt động vui chơi lành mạnh: "Thanh niên phải chuyên tâm học hành và công tác, nhưng cũng cần có vui chơi. Vui chơi lành mạnh là một bộ phận trong sự sinh hoạt của thanh niên”. Rõ ràng, trong bối cảnh ngày nay, lời nhắc nhở đó của Bác có ý nghĩa rất quan trọng. Có lẽ, một phần do thiếu những sân chơi lành mạnh, bổ ích mà không ít bạn trẻ đã và đang lao vào những trò chơi dại dột, vô cùng nguy hiểm, như đua xe trái phép, cá độ bóng đá, cờ bạc, nghiện ngập, hút xách. Hoặc có không ít nam nữ thanh niên mải mê truy tìm những cảm giác xa lạ trên sàn nhảy, vũ trường với đủ các loại thuốc kích thích.Vui chơi, giải trí là điều không thể thiếu được đối với lứa tuổi thanh niên, song các hoạt động đó phải mang tính giáo dục, tính văn hoá và lành mạnh.Vui chơi để có thêm niềm tin và ý chí trong học tập, rèn luyện. Hổ Chí Minh đã từng nhắc nhở: "Trong vui chơi cũng có giáo dục. Cần có những thú vui chơi văn hoá, thể dục có tính chất tập thể và quần chúng". Để giáo dục thế hệ trẻ, Hồ Chí Minh rất chú trọng tới vai trò của nhà trường, của ngành giáo dục - đào tạo.Có thể nói, trường học là môi trường thuận lợi nhất để giáo dục thanh niên trên mọi phương diện. Nhà trường là nơi tuổi trẻ tiếp thu những tri thức, những kinh nghiệm để chuẩn bị bước vào đời, trau dồi đạo đức ý chí, luyện rèn những phẩm chất cần thiết cho một tương lai tươi sáng. Trong Đời sống mới, Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh vai trò của nhà trường trong chế độ mới: "Cốt nhất là phải dạy học trò biết yêu nước, thương nòi, phải dạy cho họ ý chí tự lập tự cường, quyết không chịu thua kém ai, quyết không chịu làm nô lệ" Hiện nay, do hoàn cảnh kinh tế của đất nước còn nhiều khó khăn, do cơ chế, chính sách chưa thực sự hoàn thiện, đồng bộ nên trong bản thân các trường học, các cơ quan, bộ phận của ngành giáo dục - đào tạo vẫn còn tồn tại những hạn chế, thiếu sót. Những căn bệnh phổ biến, như "bệnh thành tích", hiện tượng tiêu cực, bất công, gian lận trong thi cử, ngồi "nhầm" chỗ, "nhầm" lớp… vẫn chưa được khắc phục một cách triệt để. Trong điều kiện hiện nay, chúng ta càng phải quán triệt tư tưởng có tính chỉ đạo của Hồ Chí Minh: dù khó khăn đến đâu cũng phải quyết tâm dạy thật tốt, học thật tốt. Bên cạnh trường học, tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cũng có vai trò quan trọng đối với việc giáo dục, bồi dưỡng thanh niên. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là một tổ chức cách mạng 10 do chính Hồ Chủ tịch và Đảng Cộng sản Việt Nam sáng lập, rèn luyện, là đội ngũ của những người thanh niên Việt Nam ưu tú. Trong suốt quá trình cách mạng Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã cónhững đóng góp to lớn vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Để phát huy vai trò của tuổi trẻ, Hồ Chí Minh căn dặn: "Trung ương Đoàn cần phải tăng cường hơn nữa việc giáo dục tinh thần yêu nước, giác ngộ giai cấp và đạo đức cách mạng cho đoàn viên và thanh niên". Trong bối cảnh ngày nay, lời nhắc nhủ đó của Người lại càng có ý nghĩa hơn bao giờ hết. Con người Việt Nam vĩ đại nhất, tiêu biểu nhất cho tinh thần và ý chí đó chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Là nhà ái quốc vĩ đại, cuộc đời cao cả của Người chính là tấm gương sáng ngời cho thế hệ trẻ hôm nay noi theo và học tập. Việc giáo dục tuổi trẻ thông qua những tấm gương cách mạng là một vấn đề hết sức quan trọng. Hồ Chí Minh là người rất thấu hiểu điều này và Người đã từng nhắc nhở: "Có số thanh niên tưởng xây dựng chủ nghĩa xã hội ngày nay là trên trời rơi xuống, không biết sự gian nan, cực khổ cũ. Các đồng chí già phải kể lại cho họ nghe.Đó là một cách giáo dục thanh niên". Đối với những tấm gương anh hùng cách mạng, với những chiến công của các anh hùng dũng sĩ đã lập nên trong công cuộc cứu nước và giữ nước, Người căn dặn: "Chúng ta phải ghi chép và thường nhắc lại những sự tích ấy… để giáo dục thanh niên ta rèn luyện một ý chí kiên quyết quật cường, một tâm lý quả cảm xung phong, tin tưởng vào tương lai tươi sáng của Tổ quốc". Người thanh niên có giáo dục phải là người "uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây". Đạo lý này được lưu giữ từ nghìn đời nay và đã trở thành một lẽ sống q quý báu của dân tộc ta. Với những anh hùng liệt sĩ đã cống hiến máu xương mình cho Tổ quốc, chúng ta phải đời đời ghi nhớ công ơn của họ. Trong “Di chúc" để lại cho đồng bào cả nước, Hồ Chí Minh căn dặn: "Đối với các liệt sĩ mỗi địa phương (thành phố, làng xã) cần xây dựng vườn hoa và bia kỷ niệm ghi sự hy sinh anh dũng của các liệt sĩ, để đời đời giáo dục tinh thần yêu nước cho nhân dân ta". Những tư tưởng quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục thanh niên sẽ mãi mãi tỏa sáng trong suốt hành trình lịch sử của dân tộc Việt Nam. Trong bối cảnh thời đại và quốc tế ngày nay, những tư tưởng đó lại càng có giá trị hơn bao giờ hết.Thấm nhuần và quán triệt một cách sâu sắc những lời dạy đó sẽ giúp thanh niên có thêm niềm tin và sức mạnh. Đó cũng là biểu hiện sinh động của phong trào toàn dân, trong đó có thanh niên "sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại". 11 2.3 Liên hệ với sinh viên Thương mại Tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh là sự kết tinh những truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta và tinh hoa văn hóa của nhân loại, là tài sản vô giá và là tấm gương sáng để người Việt Nam học tập và noi theo. Vậy sinh viên Đại học Thương Mại vận dụng những chuẩn mực trong tư tưởng Hồ Chí Minh như thế nào? Nhận thức của họ về vấn đề này ra sao? Một cuộc điều tra thăm dò với 100 sinh viên đã được thực hiện để tìm hiểu với các nội dung sau: ĐIỀU TRA VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC VỚI SINH VIÊN THƯƠNG MẠI Câu 1: Đạo đức có vai trò như thế nào với bạn? A. Rất quan trọng B. Quan trọng C. Không có vai trò gì Câu 2: Mức độ hiểu biết của bạn về tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức? A. Hiểu biết đầy đủ toàn diện B. Biết sơ sơ C. Không nắm rõ Câu 3: Theo bạn tu dưỡng đạo đức theo các phẩm chất Hồ Chí Minh là đúng hay sai? A. Đúng B. Sai Câu 4: Bạn đã hưởng ứng như thế nào với cuộc vận động “ học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”? A. Hưởng ứng nhiệt tình B. Có hưởng ứng C. Không quan tâm Câu 5: Ý kiến của bạn về các cuộc vận động, các cuộc thi tìm hiểu hay các hoạt động liên quan tới vấn đề tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức ở Đại học Thương Mại? A. Hiệu quả cao B. Có hiệu quả C. Hiệu quả thấp 12 Kết quả của cuộc điều tra cho thấy 100/100 sinh viên đều cho rằng đạo đức có vai trò rất quan trọng đối với họ, tuy nhiên lại chỉ có 57/100 sinh viên hiểu biết sơ sơ và 43/100 sinh viên không nắm rõ hay kém hiểu biết về tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức. 83/100 sinh viên trả lời rằng họ đã hưởng ứng rất nhiệt tình với cuộc vận đông: “ học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, 15/100 sinh viên có hưởng ứng và 2/100 sinh viên không quan tâm. 95/100 sinh viên nhận xét rằng: ở trường Đại học Thương Mại, các cuộc vận động, các cuộc thi tìm hiểu và các hoạt động có lien quan đến tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức đều đạt hiệu quả cao và 5/100 sinh viên còn lại cho rằng có hiệu quả. Một điều nữa là 100/100 sinh viên đều đồng ý rằng tu dưỡng đạo đức theo các phẩm chất đạo đức của Hồ Chí Minh là đúng đắn. Như vậy, bởi vì đã có những nhận thức đúng đắn về vấn đề này cho nên trong những năm gần đây sinh viên Thương Mại đã tổ chức và tham gia vào rât nhiều các hoạt động bổ ích, cụ thể và tích cực. Đó là các hoạt động như: Tổ chức các phong trào các diễn đàn “ Thanh niên làm theo lời bác” có nội dung mang tính giáo dục sâu sắc, hưởng ứng và thực hiện nhiệt tình cuộc vận động “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, đẩy mạnh các phong trào tình nguyện, hiến máu cứu người “ ngày chủ nhật đỏ năm 2010”, diễu hành cổ đông: “ toàn dân không vứt rác, đổ rác ra đường, phố và nơi công cộng”, tình nguyện: vì một cổng trường an toàn giao thông. Tóm lại, sinh viên Thương Mại có tấm lòng nhân đạo sâu đậm, yêu thương con người, luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác, biết quan tâm chia sẻ giữa những người bạn với nhau, tham gia vào các câu lạc bộ tình nguyện như C25 Việt Nam, câu lạc bộ máu, một số hội đồng hương nhằm giúp đỡ và hỗ trợ và làm những hành động giúp ích rất nhiều cho cộng đồng. Tuy nhiên, vấn đề nào cũng có hai mặt của nó, bên cạnh những người tốt còn có những người chưa tốt mặc dù chỉ chiếm một số lượng rất nhỏ.Một số sinh viên chưa thực sự cố gắng tu dưỡng đạo đức hoàn thiện bản thân, xuất hiện lối sống thực dụng, chạy theo đồng tiền mà quên đi đạo lí phải trái, đề cao lợi ích cá nhân lên trên hết, không biết chia sẻ quan tâm người khác,…điều đó thật là đáng buồn. Kết luận, sinh viên Thương Mại đã và đang vận dụng rất hiệu quả tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức qua các hành động thiết thực, hữu ích và giúp ích cho cộng đồng. Góp phần xây dựng một cộng đồng lành mạnh văn minh, góp công vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. 13 C.KẾT LUẬN Tóm lại, những chuẩn mực đạo đức trong Tư tưởng Hồ Chí Minh là tấm gương sáng, là bài học lớn để sinh viên Việt Nam nói riêng và cả dân tộc nói chung học tập và làm theo. Chúng ta cần gìn giữ và phát huy những giá trị đạo đức cao đẹp, chăm lo rèn luyện đạo đức, bồi dưỡng trí tuệ, xứng đáng là những chủ nhân tương lai của đất nước. 14 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002. 2. Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb. Giáo dục, Hà Nội, 2011. 3. http://luanvan.co/luan-van/tu-tuong-ho-chi-minh-ve-nhung-chuan-muc-daoduc-cach-mang-va-su-van-dung-vao-viec-xay-dung-dao-duc-loi-song-cua-sinh-5385/ 4.http://luanvan.co/luan-van/van-dung-tu-tuong-ho-chi-minh-ve-dao-duc-trongsu-nghiep-xay-dung-dao-duc-loi-song-moi-trong-hoc-sinh-sinh-vien-viet-nam-5258/ 5. http://www.doko.vn/luan-van/Tu-tuong-Ho-Chi-Minh-ve-nhung-chuan-mucdao-duc-cach-mang-cua-con-nguoi-Viet-Nam-moi-van-dung-vao-viec-xay-dung-daoduc-loi-song-c-227857 15