Tài liệu Chuyển dịch cơ cấu đầu tư tỉnh thái nguyên giai đoạn 2005 2013, định hướng đến năm 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH –––––––––––––––––––––––––––––––– NGUYỄN THẾ HUÂN CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU ĐẦU TƢ TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2005-2013, ĐỊNH HƢỚNG ĐẾN NĂM 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2014 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN THẾ HUÂN CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU ĐẦU TƢ TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2005-2013, ĐỊNH HƢỚNG ĐẾN NĂM 2020 Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Phạm Quốc Chính THÁI NGUYÊN - 2014 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn tốt nghiệp của tôi với tên đề tài: “Chuyển dịch cơ cấu đầu tư tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2005-2013, định hướng đến năm 2020” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong luận văn là trung thực, do chính tác giả thu thập và phân tích. Nội dung trích dẫn đều chỉ rõ nguồn gốc. Kết quả trong luận văn là hoàn toàn trung thực và chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công trình khoa học nào. Thái Nguyên, ngày …….tháng 12 năm 2014 Học viên Nguyễn Thế Huân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám hiệu và Quý thầy cô trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên, Quý thầy cô các trƣờng đại học đã tham gia giảng dạy lớp Cao học Quản lý Kinh tế K9. Các thầy cô đã nhiệt tình, tận tụy truyền đạt những kiến thức quý giá, hỗ trợ cho tôi trong suốt thời gian theo học tại Trƣờng, cũng nhƣ thời gian thực hiện luận văn này. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy giáo TS. Phạm Quốc Chính, thầy đã ủng hộ và hƣớng dẫn tôi thực hiện luận văn cao học này. Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến tập thể lãnh đạo và cán bộ Cục Thống Kê tỉnh Thái Nguyên, Sở Kế hoạch và Đầu tƣ tỉnh Thái Nguyên và Văn phòng UBND tỉnh Thái Nguyên cũng nhƣ các bạn bè, đồng nghiệp, gia đình đã hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi về thời gian, vật chất, tinh thần để tôi hoàn thành đƣợc luận văn này. Do thời gian và trình độ có hạn nên luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi thiếu sót, tôi rất mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp của Quý thầy cô, bạn bè, cùng toàn thể những ai quan tâm đến vấn đề nghiên cứu của đề tài. Thái Nguyên, ngày …… tháng ….. năm 2014 TÁC GIẢ Nguyễn Thế Huân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN............................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................. ii MỤC LỤC ......................................................................................................................iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................................vii DANH MỤC CÁC BẢNG ..........................................................................................viii DANH MỤC CÁC HÌNH.............................................................................................. ix MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .............................................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................... 2 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 3 4. Đóng góp của luận văn................................................................................................ 3 5. Bố cục của luận văn .................................................................................................... 4 Chƣơng 1: CẤU ĐẦU TƢ ................................................................................................................ 5 1.1. Cơ cấu đầu tƣ ............................................................................................................ 5 1.1.1. Khái niệm cơ cấu đầu tƣ ....................................................................................... 5 1.1.2. Phân loại cơ cấu đầu tƣ ......................................................................................... 5 1.1.3. Cơ cấu đầu tƣ hợp lý ............................................................................................. 6 1.2. Chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ ....................................................................................... 6 1.2.1. Khái niệm chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ .................................................................. 6 1.2.2. Tính tất yếu của chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ ......................................................... 7 1.2.3. Tác động của chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ tới chuyển dịch cơ cấu kinh tế ........... 8 1.3. Những nhân tố ảnh hƣởng đến chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ ................................... 10 1.3.1. Nhân tố về điều kiện tự nhiên ............................................................................. 10 1.3.2. Nhân tố về nguồn nhân lực ................................................................................. 10 1.3.3. Nhân tố về vốn đầu tƣ ......................................................................................... 11 1.3.4. Nhân tố về môi trƣờng pháp lý và chính sách .................................................... 11 1.3.5. Nhân tố về công nghệ và khả năng ứng dụng khoa học công nghệ .................. 11 1.3.6. Các xu hƣớng tác động của nền kinh tế thế giới ................................................ 12 1.3.7. Các nhân tố khác ................................................................................................. 12 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ iv 1.4. Kinh nghiệm của một số nƣớc trên thế giới về chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ ......... 12 1.4.1. Hàn Quốc ............................................................................................................. 12 1.4.2. Đài Loan .............................................................................................................. 13 1.4.3. Ấn Độ và Trung Quốc......................................................................................... 14 1.4.4. Các nƣớc ASEAN ............................................................................................... 14 1.4.5. Thành phố Đà Nẵng ........................................................................................ 15 1.4.6. Tỉnh Bắc Kạn .................................................................................................. 16 Chƣơng 2: CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU ĐẦU TƢ .............................................................. 18 2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu........................................................................................ 18 2.1.1. Cơ sở phƣơng pháp luận ..................................................................................... 18 ............................................................. 19 2.1.2.1. Phƣơng pháp thu thập tài liệu .......................................................................... 19 2.1.2.2. Phƣơng pháp tổng hợp tài liệu ......................................................................... 19 2.1.2.3. Phƣơng pháp phân tích tài liệu ........................................................................ 19 2.2. Các chỉ tiêu nghiên cứu chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ .............................................. 19 2.2.1. Chỉ tiêu đánh giá mức độ chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ ngành giữa hai thời kỳ ..... 19 2.2.2. Hệ số ICOR (Incremental Capital – Output Ratio) ............................................ 20 Chƣơng 3: THỰC TRẠNG CƠ CẤU ĐẦU TƢ VÀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU ĐẦU TƢ Ở TỈNH THÁI NGUYÊN, GIAI ĐOẠN 2005 - 2013 .................. 22 3.1. Tổng quan về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Thái Nguyên ............ 22 3.1.1. Điều kiện tự nhiên ............................................................................................... 22 3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội .................................................................................... 23 3.2. Những thuận lợi và khó khăn của tỉnh Thái Nguyên trong chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ ....................................................................................................................... 31 3.2.1. Những thuận lợi................................................................................................... 31 3.2.2. Những khó khăn .................................................................................................. 33 3.3. Phân tích thực trạng chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ theo ngành kinh tế ở tỉnh Thái Nguyên, giai đoạn 2005- 2013 ............................................................................. 34 3.3.1. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ theo ngành kinh tế và trong nội bộ ngành ................................................................................................................. 34 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ v 3.3.1.1. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ theo ngành kinh tế ............................. 34 3.3.1.2. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ trong nội bộ ngành............................. 41 3.3.2. Tốc độ chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ ...................................................................... 48 3.4. Đánh giá thực trạng chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ ở tỉnh Thái Nguyên ................... 49 3.4.1. Những kết quả đạt đƣợc ...................................................................................... 49 3.4.2. Những vấn đề đặt ra cần giải quyết .................................................................... 49 3.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế ........................................................................ 50 Chƣơng 4: GIẢI PHÁP CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU ĐẦU TƢ Ở TỈNH THÁI NGUYÊN ĐẾN NĂM 2020 ........................................................................................ 53 4.1. Bối cảnh trong và ngoài tỉnh tác động đến chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ ở tỉnh Thái Nguyên .................................................................................................................. 53 .............................................................................................. 53 .................................................................. 54 4.2. Dự báo kịch bản chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ, xác định tổng vốn đầu tƣ và nguồn huy động vốn đầu tƣ cho nền kinh tế ở tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020 ....... 56 4.2.1. Dự báo kịch bản chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ ở tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020 .. 56 4.2.2. Nguồn huy động vốn đầu tƣ cho nền kinh tế Thái Nguyên đến năm 2020....... 60 4.3. Giải pháp chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ và sử dụng hiệu quả vốn đầu tƣ theo ngành kinh tế ở tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020 ........................................................ 65 4.3.1. Giải pháp chuyển dịch cơ cấu đầu tƣ theo ngành kinh tế ở tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020 .................................................................................................. 65 4.3.1.1. Ngành nông nghiệp – lâm nghiệp – thủy sản .................................................. 65 4.3.1.2. Ngành công nghiệp – xây dựng ....................................................................... 67 4.3.1.3. Ngành dịch vụ .................................................................................................. 67 4.3.2. Giải pháp sử dụng hiệu quả vốn đầu tƣ trong nội bộ ngành kinh tế ở tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020 .......................................................................................... 68 4.3.2.1. Ngành nông nghiệp – lâm nghiệp – thủy sản .................................................. 68 4.3.2.2. Ngành công nghiệp .......................................................................................... 72 4.3.2.3. Ngành dịch vụ .................................................................................................. 74 4.4. Một số kiến nghị ..................................................................................................... 77 KẾT LUẬN .................................................................................................................. 80 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ vi TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 82 PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 83 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt TT Nội dung 1. GTGT Giá trị gia tăng 2. TD&MNPB Trung du và Miền núi phía bắc 3. KHCN Khoa học công nghệ 4. ATK An toàn khu 5. KCN Khu Công nghiệp 6. ICOR 7. ODA 8. FDI 9. UBND 10. GDP Tỷ số gia tăng của vốn so với sản lƣợng (Incremental Capital - Output Ratio) Viện trợ phát triển chính thức (Official Development Assistant) Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (Foreign Direct Investment) Ủy ban nhân dân Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product) Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1. Tốc độ tăng GDP của tỉnh Thái Nguyên thời kỳ 2000-2013....................24 Bảng 3.2. Năng suất lao động của các khu vực kinh tế trên địa bàn tỉnh .................28 Bảng 3.3. Vốn đầu tƣ cho các ngành kinh tế qua từng giai đoạn .............................34 Bảng 3.4. Đóng góp của các ngành vào tăng trƣởng kinh tế trong từng giai đoạn ..........36 Bảng 3.5. Hệ số ICOR giai đoạn 2005-2013 ............................................................38 Bảng 3.6. So sánh giữa cơ cấu đầu tƣ và hệ số ICOR qua các giai đoạn tƣơng ứng với các ngành kinh tế ........................................................................39 Bảng 3.7. Bảng so sánh giữa cơ cấu đầu tƣ và cơ cấu đóng góp trong các ngành kinh tế theo các giai đoạn ........................................................................40 Bảng 3.8. Giá trị đầu tƣ và mức đóng góp vào GDP trong nội bộ ngành nông nghiệp ... 41 Bảng 3.9. Cơ cấu đầu tƣ và cơ cấu đóng góp vào GDP trong nội bộ ngành nông nghiệp .................................................................................. 41 Bảng 3.10. Giá trị đầu tƣ và đóng góp vào GDP trong nội bộ ngành công nghiệp .......... 43 Bảng 3.11. Tỷ lệ cơ cấu đầu tƣ và tỷ lệ đóng góp vào GDP trong nội bộ ngành công nghiệp ..............................................................................................44 Bảng 3.12. Giá trị đầu tƣ và mức đóng góp vào GDP trong nội bộ ngành dịch vụ .......................................................................................... 46 Bảng 3.13. Cơ cấu đầu tƣ và đóng góp vào GDP trong nội bộ ngành dịch vụ .............46 Bảng 4.1. Các phƣơng án phát triển kinh tế Thái NguyênError! Bookmark not defined. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/