Tài liệu Các nhân tố ở giai đoạn triển khai ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (erp) trên địa bàn thành phố hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀOTẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐINH THỊ KIM HIỀN CÁC NHÂN TỐ Ở GIAI ĐOẠN TRIỂN KHAI ẢNH HƢỞNG ĐẾN SỰ THÀNH CÔNG CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG MÔI TRƢỜNG ỨNG DỤNG HỆ THỐNG HOẠCH ĐỊNH NGUỒN LỰC DOANH NGHIỆP (ERP)TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh –2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀOTẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐINH THỊ KIM HIỀN CÁC NHÂN TỐ Ở GIAI ĐOẠN TRIỂN KHAI ẢNH HƢỞNG ĐẾN SỰ THÀNH CÔNG CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG MÔI TRƢỜNG ỨNG DỤNG HỆ THỐNG HOẠCH ĐỊNH NGUỒN LỰC DOANH NGHIỆP (ERP)TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Kế Toán Mã Số: 60340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN BÍCH LIÊN TP. Hồ Chí Minh –2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ “Các nhân tố ở giai đoạn triển khai ảnh hƣởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trƣờng ứng dụng hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) trên địa bàn Thành Phố Hồ Chí Minh”là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu khoa học độc lập và nghiêm túc, không sao chép của bất kỳ tác giả khác. Các số liệu trong luận văn được thu thập từ thực tế có nguồn gốc rõ rãng, đáng tin cậy, được xử lý trung thực và khách quan. Trong quá trình nghiên cứu, tác giả có tham khảo và trích dẫn tài liệu của các tác giả trong nước và trên thế giới, được chú thích rõ ràng và ghi nhận trong phần Tài liệu tham khảo. Tác giả Đinh Thị Kim Hiền MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT....................................................................................1 DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................2 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ...................................................................................3 PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 1. Lý do nghiên cứu: .............................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu/Câu hỏi nghiên cứu .........................................................2 3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu: ....................................................................3 4. Phương pháp nghiên cứu: .................................................................................3 5. Các đóng góp của luận văn ...............................................................................4 6. Kết cấu của luận văn .........................................................................................5 CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU ................................................7 1.1. Các nghiên cứu có liên quan..........................................................................7 1.1.1. Nghiên cứu công bố ở ngoài nước ..........................................................7 1.1.2. Nghiên cứu công bố ở trong nước ........................................................12 1.2. Nhận xét các nghiên cứu trước và hướng nghiên cứu của tác giả ...............14 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1..........................................................................................16 CHƢƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT .......................................................................17 2.1. Hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp ERP .......................................17 2.1.1. Quá trình hình thành, phát triển và khái niệm hệ thống ERP ..................17 2.1.2. Đặc điểm cơ bản của hệ thống ERP .........................................................18 2.1.3. Lợi ích của hệ thống ERP .........................................................................19 2.14. Hạn chế của hệ thống ERP ........................................................................20 2.2. Sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP ...........21 2.2.1. Tổng quan về hệ thống thông tin kế toán .................................................21 2.2.2. Sự thành công của hệ thống thông tin kế toán .........................................22 2.2.3. Ảnh hưởng của ERP tới hệ thống thông tin kế toán.................................23 3.3.8 Xây dựng bảng câu hỏi ..............................................................................49 3.4 Phương pháp nghiên cứu .................................................................................50 3.4.1 Phương pháp nghiên cứu định tính ...........................................................50 3.4.1.1 Thiết kế nghiên cứu định tính .............................................................50 3.4.1.2 Kết quả nghiên cứu định tính ..............................................................51 3.4.2 Phương pháp nghiên cứu định lượng ........................................................52 3.4.2.1 Thiết kế nghiên cứu định lượng ..........................................................52 3.4.2.2 Quy trình thực hiện .............................................................................55 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3..........................................................................................58 Chƣơng 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN......................................59 4.1 Tổng hợp kết quả khảo sát ...............................................................................59 4.2 Thống kê mô tả các biến quan sát ....................................................................60 4.3. Kiểm định độ tin cậy của các thang đo Cronbach’s Alpha ............................62 4.4 Phân tích nhân tố khám phá EFA ....................................................................66 4.4.1 Phân tích nhân tố khám phá EFA các biến độc lập ...................................66 4.4.2. Kết quả phân tích nhân tố sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng ERP (biến phụ thuộc).............................................68 4.5 Phân tích tương quan Pearson .........................................................................69 4.6 Phân tích hồi quy tuyến tính bội ......................................................................71 4.7 Kiểm định giả thuyết nghiên cứu.....................................................................75 4.8. Kiểm định sự khác biệt ...................................................................................76 4.8.1. Kiểm định sự khác biệt theo Giới tính .....................................................77 4.8.2. Kiểm định sự khác biệt theo loại hình doanh nghiệp ...............................77 4.8.3. Kiểm định sự khác biệt theo thời gian sử dụng ERP ...............................77 4.9 Thảo luận kết quả nghiên cứu ..........................................................................78 4.9.1. Nhân tố Sự hỗ trợ từ nhà quản lý .............................................................78 4.9.2 Nhân tố Kiến thức của nhà quản lý ...........................................................79 4.9.3 Nhân tố Sự tham gia của người sử dụng hệ thống ....................................79 4.9.4 Nhân tố Kinh nghiệm và năng lực của đội dự án ......................................80 4.9.5 Nhân tố Văn hóa doanh nghiệp .................................................................80 4.9.6 Nhân tố Đào tạo và huấn luyện .................................................................81 KẾT LUẬN CHƢƠNG 4..........................................................................................82 Chƣơng 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .............................................................83 2.2.3.1. Ảnh hưởng ERP tới quá trình thu thập dữ liệu của HTTTKT ...........23 2.2.3.2. ERP ảnh hưởng tới hoạt động xử lý của HTTTKT ...........................24 2.2.3.3. ERP ảnh hưởng tới chức năng tạo thông tin của hệ thống ................24 2.2.3.4. ERP ảnh hưởng tới chức năng kiểm soát của hệ thống .....................25 2.2.3.5. ERP ảnh hưởng tới vai trò của người kế toán ....................................26 2.3. Mô hình hệ thống thông tin thành công ..........................................................26 2.3.1Chất lượng hệ thống ...................................................................................26 2.3.2 Chất lượng thông tin ..................................................................................27 2.3.3. Chất lượng dịch vụ ...................................................................................27 2.3.4. Ý định sử dụng .........................................................................................28 2.3.5. Sự hài lòng của người sử dụng .................................................................28 2.3.6. Lợi ích ròng ..............................................................................................29 2.4 Các nhân tố ở giai đoạn triển khai ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP tại các doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM ..................................................................................................................30 2.5 Các lý thuyết nền liên quan .............................................................................37 2.5.1 Lý thuyết về phổ biến công nghệ ..............................................................37 2.5.2 Lý thuyết dựa trên nguồn lực ....................................................................37 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2..........................................................................................39 Chƣơng 3.PHƢƠNG PHÁP VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU .............................40 3.1. Quy trình nghiên cứu của luận văn .................................................................40 3.2 Mô hình và giả thuyết nghiên cứu ...................................................................41 3.2.1 Mô hình nghiên cứu ..................................................................................41 3.2.1 Giả thuyết nghiên cứu ...............................................................................42 3.3. Thang đo và các nhân tố ở giai đoạn ảnh hưởng sự thành công hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP ..........................................................................43 3.3.1 Nhân tố Sự hỗ trợ từ Nhà quản lý .............................................................43 3.3.2 Nhân tố Kiến thức của Nhà quản lý ..........................................................44 3.3.3 Nhân tố Sự tham gia của người sử dụng hệ thống ....................................44 3.3.4 Nhân tố Kinh nghiệm và năng lực của đội dự án ......................................45 3.3.5 Nhân tố Văn hóa doanh nghiệp .................................................................46 3.3.6 Nhân tố Đào tạo và Huấn luyện ................................................................47 3.3.7 Thang đo sự thành công của hệ thống thông tin kế toán ...........................47 5.1. Kết luận ...........................................................................................................83 5.2 Kiến nghị..........................................................................................................84 5.2. 1 Nhân tố Sự hỗ trợ từ nhà quản lý .............................................................84 5.2.2 Nhân tố Kiến thức của nhà quản lý ...........................................................85 5.2.3 Nhân tố Sự tham gia của người sử dụng hệ thống ....................................86 5.2.4 .Nhân tố Kinh nghiệm và năng lực của đội dự án .....................................87 5.2.5. Nhân tố Văn hóa doanh nghiệp ................................................................87 5.2.6. Nhân tố Huấn luyện và đào tạo ................................................................88 5.2.7. Một số kiến nghị bổ trợ ............................................................................89 5.2.7.1. Đối với doanh nghiệp sử dụng ERP...................................................89 5.2.7.2. Đối với nhà cung cấp phần mềm ERP ...............................................91 5.3. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo......................................92 KẾT LUẬN CHƢƠNG 5..........................................................................................93 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ANOVA Phân tích phương sai DN Doanh nghiệp ERP Hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp HTTTKT Hệ thống thông tin kế toán SXKD Sản xuất kinh doanh SME Doanh nghiệp vừa và nhỏ TPHCM Thành Phố Hồ Chí Minh DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1 Thang đo Sự hỗ trợ từ Nhà quản lý Bảng 3.2 Thang đo Kiến thức của Nhà quản lý Bảng 3.3 Thang đo Sự tham gia của người sử dụng hệ thống Bảng 3.4 Thang đo Kinh nghiệm và năng lực của đội dự án Bảng 3.5 Thang đo Văn hóa doanh nghiệp Bảng 3.6 Thang đo Đào tạo và Huấn luyện Bảng 3.7Thang đosự thành công của hệ thống thông tin kế toán Bảng 3.8 Bảng tổng hợp các biến đo lường sự thành công của HTTTKT trong môi trường ứng dụng ERP Bảng 4.1 Mô tả mẫu nghiên cứu (n=242) Bảng 4.2 Kết quả thống kê mô tả các biến quan sát. Bảng 4.3 Kết quả kiểm định Cronbach’s Alpha Bảng 4.4 Kiểm định KMO và Bartlett của các biến độc lập Bảng 4.5 Kết quả phân tích nhân tố cho thang đo Sự thành công của HTTTKT trong môi trường ứng dụng ERP: Bảng 4.6 Kết quả phân tích nhân tố Sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng ERP: Bảng 4.7 Kết quả phân tích nhân tố của thang đó Sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng ERP: Bảng 4.8 Ma trận tương quan giữa các biến Bảng 4.9 Kết quả đánh giá độ phù hợp của mô hình hồi quy Bảng 4.10 Kết quả kiểm định F – ANOVA Bảng 4.11 Kết quả phân tích hồi quy mô hình DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 1.1 Khung nghiên cứu của luận văn Hình 2.1 Mô hình đánh giá sự thành công (dựa theo mô hình cập nhật sự thành công của hệ thống thông tin theo McLean & DeLone, 2003) Hình 3.1 Quy trình nghiên cứu Hình 3.2 Mô hình nghiên cứu về các nhân tố ở giai đoạn triển khai ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng ERP trên địa bàn TPHCM 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do nghiên cứu: Năm 2015, với những tín hiệu khả quan của nền kinh tế, tạo nhiều cơ hội và không ít thách thức cho doanh nghiệp.Sức cạnh tranh luôn là động lực để mọi doanh nghiệp hướng tới, trong đó ERP được coi như chìa khóa giúp tạo nên thay đổi có tính cách mạng về năng lực quản trị.Nhìn nhận đúng xu hướng phát triển của giải pháp, công nghệ giúp nhà quản trị lựa chọn đúng khi đầu tư xây dựng hệ thống ERP. Theo kết quả điều tra được công bố tại Báo cáo thương mại điện tử Việt Nam 2014 của Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin, với thành phần khảo sát gồm 91% là các DN vừa và nhỏ (SME), 9% là các DN lớn thìtỷ lệ ứng dụng ERP là 17%. Tổ chức kế toán trong môi trường ERP mang lại cho doanh nghiệp những công cụ quản lý và phân tích tài chính hữu hiệu cùng với khả năng mở rộng và phát triển gần như vô hạn.Tiêu chí đầu tiên của các phần mềm ERP là quản lý đồng bộ, chặt chẽ hơn và khoa học hơn toàn bộ thông tin của doanh nghiệp trong đó thông tin kế toán là một phần cốt lõi.Chính vì đặc điểm hạch toán kế toán đồng thời với thao tác nghiệp vụ nên hệ thống số liệu kế toán luôn phản ánh kịp thời và trung thực các hoạt động sản xuất kinh doanh ở từng khâu trên hệ thống.Trên hệ thống ERP, kế toán trở thành những người kiểm soát hoạt động sản xuất kinh doanh thông qua các số liệu kế toán mà hệ thống phản ánh. Tại TP.HCM, thị trường phần mềm ERP đang dần trở nên khá sôi động, rất nhiều doanh nghiệp có nhu cầu ứng dụng giải pháp ERP nhằm thay đổi phương thức quản lý hoạt động SXKD của mình, trong đó tổ chức hệ thống thông tin kế toán là lĩnh vực rất được quan tâm vì chất lượng thông tin kế toán ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng quản lý cũng như hoạt động của ERP. Để thông tin kế toán thực sự hữu ích, phục vụ kịp thời cho các đối tượng sử dụng thì tổ chức hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng ERP một cách khoa học và hợp lý là vô cùng 2 quan trọng. Nhiều dự án ERP đã được triển khai và nghiệm thu, sử dụng hiệu quả, điển hình như tại các đơn vị: Tập đoàn FPT, Tập đoàn Thép Việt- Pomina, Công ty cổ phần giấy Sài Gòn, Vinamilk, Đồng Tâm Group,Công ty cổ phần Bánh kẹo Biên Hòa, Công Ty Cổ Phần Giày An Lạc, Vietnamairlines, Công Ty Cổ Phần Bao Bì Nhựa Tân Tiến, Công Ty Cổ Phần Bao Bì Minh Việt,… Liên quan đến vấn đề về các nhân tố ở giai đoạn triển khai ảnh hưởng đếnsự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP, các nghiên cứu tại Việt Nam còn rất ít đề tài nghiên cứu trực tiếp, chủ yếu là các bài viết có tính chất đúc kết các kinh nghiệm triển khai, các nhân tố thành công hay thất bại khi triển khai ERP. Nhận thấy sự khiếm khuyết về lĩnh vực nghiên cứu này, đềtài “Các nhân tố ở giai đoạn triển khai ảnh hƣởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trƣờng ứng dụng hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) tại các doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM” được tác giả lựa chọn để thực hiện luận văn Thạc sĩ của mình. Luận văn tập trung tiếp cận giải quyết vấn đề các nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán ở giai đoạn triển khai hệ thống ERP tức là sau khi doanh nghiệp đã lựa chọn được phần mềm ERP phù hợp, bắt đầu xây dựng chiến lược, mục tiêu, giải pháp đến vận hành và sử dụng hệ thống. Sự thành công của hệ thống thông tin kế toán được hiểutheo quan điểm sản phẩm mong muốn của Delone và McLean (2003) gồm 5 nhân tố: chất lượng hệ thống; chất lượng thông tin; chất lượng dịch vụ; sự hài lòng của người sử dụng và lợi ích ròng. Về phạm vi các nhân tố ảnh hưởng sự thành công của hệ thống thông tin kế toán, luận án tập trung vào các nhân tố liên quan tới doanh nghiệp, nhà tư vấn triển khai, các nhân tố liên quan quy trình tạo lập và sử dụng hệ thống, vấn đề tài chính (yếu tố chi phí) nằm ngoài phạm vi luận văn. 2. Mục tiêu nghiên cứu/Câu hỏi nghiên cứu: - Mục tiêu nghiên cứu Tìm hiểu các nhân tố tác động đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP tại các doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM 3 Đo lường mức độ tác động của các nhân tố đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP tại các doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM Đề xuất kiến nghị nhằm nâng cao sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP tại các doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM - Câu hỏi nghiên cứu Liên quan tới đề tài của luận văn, 3 câu hỏi chính được đặt ra cần giải quyết là: Câu hỏi 1: Những yếu tố nào ở giai đoạn triển khai ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP tại các doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM? Câu hỏi 2: Mức độ tác động của các nhân tố đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP như thế nào? Câu hỏi 3: Các giải pháp nào cần thiết để nâng cao sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP tại các doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM? Bên cạnh đó, luận văn cũng phân tích ảnh hưởng của đối tượng khảo sát đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng ERP thông qua giới tính, loại hình doanh nghiệp, thời gian sử dụng ERP của đối tượng khảo sát. 3. Phạm vi và đối tƣợng nghiên cứu: Phạm vi nghiên cứu là các doanh nghiệp ứng dụng ERP trên địa bàn TP.HCM ở tất cả các lĩnh vực. Đối tượng phân tích là các nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng ERP trên địa bàn TPHCM. Đối tượng khảo sát là các kế toán viên ở các doanh nghiệp sử dụng phần mềm ERP, người sử dụng ERP ở các phân hệ khác liên quan trực tiếp đến phân hệ kế toán tham gia phát triển hệ thống ERP ngay từ khi doanh nghiệp quyết định triển khai ERP. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu: Để đạt mục tiêu nghiên cứu đã đề ra, tác giảsẽ sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính lẫn định lượng.Tuy nhiên, phương pháp định lượng là phương pháp 4 nghiên cứu chủ đạo đối với đề tài luận văn này. Nghiên cứu sơ bộ sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính bằng việc phỏng vấn trực tiếp với Ban dự án ERP của doanh nghiệp triển khai phần mềm ERP (Giám đốc dự án, phó giám đốc, nhân viên tư vấn triển khai) và doanh nghiệp sửdụng phần mềm ERP dựa trên bảng câu hỏi do tác giảthiết kếsơbộban đầu. Nội dung và kết quảphỏng vấn làm căn cứ đểtác giảcó thêm cơsở xây dựng các biến quan sát để xác định các nhân tố ở giai đoạn triển khai tác động đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP. Kết quả nghiên cứu sơ bộ là bảng câu hỏi hoàn chỉnh cho nghiên cứu chính thức. Nghiên cứu chính thức được thực hiện bằng phương pháp định lượng. Đây là phương pháp nghiên cứu chủ đạo đối với đềtài luận văn Thạc sỹ này. Tác giảtiến hành khảo sát mẫu lựa chọn theo phương pháp thuận tiện phi xác suất thông qua bảng câu hỏi khảo sát. Dữ liệu sơ cấp thu thập thông qua khảo sát sẽ được xử lý bằng phương pháp thống kê mô tả thông qua phần mềm thống kê SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) 20.0. Phân tích nhân tố khám phá EFA được sử dụng để xác định các nhân tố, kết hợp với hệ số Cronbach Alpha dùng để đánh giá độ tin cậy của thang đo và phân tích hồi quy bội để đánh giá tác động của các nhân tố ở giai đoạn triển khai đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP. 5. Các đóng góp của luận văn: Về mặt lý thuyết, luận văn đã hệ thống hoá cơ sở lý luận cũng nhưcác mô hình đo lường về sự thành công của hệ thống thông tin kế toán. Về mặt thực tiễn, nghiên cứu nhằm tìm kiếm bằng chứng thực nghiệm về các nhân tố ở giai đoạn triển khai ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) tại các doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM. Kết quả nghiên cứu giúp các doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM tin học hóa hệ thống thông tin kế toán được thành công, giúp cho các nhà cung cấp phần mềm ERP thực hiện tốt công việc của mình. Từ đó, các doanh nghiệp và nhà cung cấp phần mềm ERP sẽ có những chính 5 sách điều chỉnh thích hợp nhằm nâng cao sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP. 6. Kết cấu của luận văn: Luận văn được kết cấu các nội dung như sau: Phần mở đầu: giới thiệu về các lý do chọn lựa đề tài, mục tiêu nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu và kết cấu đề tài. Chương 1.Tổng quan các nghiên cứu Chương 2.Cơ sở lý thuyết Chương 3. Phương pháp và mô hình nghiên cứu Chương 4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận Chương 5. Kết luận và kiến nghị 6 Chƣơng 1 Giới thiệu tổng quan các nghiên cứu liên quan đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP trên thế giới và Việt Nam Chƣơng 2 Cơ sở lý thuyết về ERP, sự thành công của hệ thống thông tin kế toán, các mô hình đo lường sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP trên Thế giới và Việt Nam Chƣơng 3 Phương pháp và mô hình nghiên cứu các nhân tố ở giai đoạn triển khai ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP trên địa bàn TPHCM. Chƣơng 4 Kết quả nghiên cứu và thào luận về các nhân tố ở giai đoạn triển khai ảnh hưởng đến sự thành công của quá trình tổ chức hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP? Chƣơng 5 Kết luận, kiến nghị và đưa ra hướng nghiên cứu tiếp theo Căn cứ lý thuyết để xác định mô hình nghiên cứu các nhân tố ở giai đoạn triển khai ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP trên địa bàn TPHCM Trả lời câu hỏi nghiên cứu thứ 1: Những yếu tố nào ở giai đoạn triển khai ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP tại các doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM? Trả lời câu hỏi nghiên cứu thứ 2: Mức độ tác động của các nhân tố ở giai đoạn triển khai đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP như thế nào? Trả lời câu hỏi nghiên cứu thứ 3: Các giải pháp nào cần thiết để nâng cao sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP tại các doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM? Hình 1.1 Khung nghiên cứu của luận văn 7 CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU Chương này tác giả sẽ trình bày các nghiên cứu có liên quan đến những nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống ERPcũng như sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP đã được các nhà nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam thực hiện. Từ đó, tác giả sẽ đưa ra nhận xét cũng như tìm ra khiếm khuyết của lĩnh vực nghiên cứu, để tìm ra hướng nghiên cứu cho đề tài của mình. 1.1. Các nghiên cứu có liên quan 1.1.1. Nghiên cứu công bố ở ngoài nƣớc Toni M.Somers và Klara Nelson (2011) thực hiện nghiên cứu “Tác động của các nhân tố thành công then chốt qua các giai đoạn thực hiện ERP”. Bài viết này sử dụng các câu trả lời từ 86 tổ chức đã hoàn thành hoặc đang trong quá trình hoàn thành thực hiện dựán ERP. Kết quả cung cấp lời khuyên để quản lý tốt nhất nguồn lực của doanh nghiệp. Mục đích của bài viết này là: (1) đánh giá các nhân tố then chốt nhất trong việc quá trình thực hiện ERP, và (2) giải quyết mối quan hệ chặt chẽ của các nhân tố qua các giai đoạn thực hiện ERP dựa trên các tổ chức lớn, những doanh nghiệp đã triển khai ERP. Nghiên cứu dựa trên mô hình 6 giai đoạn thực hiện hệ thống của Cooper và Zmud gồm bắt đầu, thực hiện, thích nghi, chấp nhận, chương trình và thực hiện để xem xét ảnh hưởng các nhân tố đến từng giai đoạn từ đó ảnh hưởng tới thành công chung của việc tổ chức hệ thống. Nghiên cứu đề xuất 22 nhân tố thành công của quá trình triển khai ERP: (1) Sự hỗ trợ từ nhà quản lý cấp cao; (2) Nhà lãnh đạo dự án; (3) Huấn luyện và đào tạo người sử dụng; (4) Mong đợi thông tin từ nhà quản lý; (5) Phối hợp giữa nhà tư vấn triển khai và khách hàng; (6) Công cụ hỗ trợ từ nhà tư vấn triển khai; (7) Lựa chọn phần mềm thích hợp; (8) Quản trị dự án; (9) Ban chỉ đạo dự án; (10) Kinh nghiệm của nhà tư vấn; (11) Hạn chế sự hiệu chỉnh; (12) Quá trình phân tích và chuyển đổi dữ liệu; (13) Quy trình tái cấu trúc kinh doanh; (14) Cơ sở hạ tầng; (15) Nguồn lực tài chính, nhân sự; (16) Năng lực đội dự án; (17) Quản lý sự thay đổi; (18) Xác định mục tiêu 8 và chiến lược rõ ràng; (19) Đào tạo về quy trình mới; (20) Sự tương tác giữa các bộ phận; (21) Văn hóa doanh nghiệp; (22) Sự hỗ trợ từ nhà tư vấn triển khai. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Phần lớn các nhân tố then chốt trong giai đoạn bắt đầu là: Cơ sở hạ tầng, Xác định mục tiêu và chiến lược rõ ràng, Quan hệ giữ nhà tư vấn triển khai và khách hàng, Sự hỗ trợ từ nhà quản lý cấp cao, và Lựa chọn phần mềm thích hợp. Trong giai đoạn thực hiện, khi quyết định đầu tư các nhân tố then chốt là Sự hỗ trợ từ nhà quản lý cấp cao, Năng lực đội dự án, Ban chỉ đạo dự án, Phối hợp với nhà tư vấn triển khai, và Nguồn lực tài chính, nhân sự. Sự tương tác giữa các bộ phận, Văn hóa doanh nghiệp, Năng lực đội dự án, Nguồn lực tài chính, nhân sự, Công cụ hỗ trợ từ nhà tư vấn triển khai là quan trọng nhất CSFs trong giai đoạn thích nghi, đó là giai đoạn phần mềm được cài đặt và sẵn sàng sử dụng tại doanh nghiệp. Sự tương tác giữa các bộ phận, Văn hóa doanh nghiệp, Năng lực đội dự án là các nhân tố quan trọng trong giai đoạn chấp nhận nhận hệ thống. Nhân tố Hỗ trợ từ nhà tư vấn triển khai và Huấn luyện đào tạo người sử dụng quan trọng trong giai đoạn chạy chương trình.Ở giai đoạn thực tiễn Sự tương tác giữa các bộ phận và Hỗ trợ từ nhà quản lý cấp cao cùng với Sự hỗ trợ từ nhà tư vấn triển khai là các nhân tố quan trọng. Chen Guang-Hui; Li Chun-Qing; Sai Yun-Xiu (2006) cũng tiến hành nghiên cứu về các nhân tố thành công then chốt đối với chu trình thực hiện ERP với mục tiêu là thiết lập mô hình triển khai ERP tại các doanh nghiệp Trung Quốc dựa trên lý thuyết vòng đời dự án. Tổng hợp từ các nghiên cứu trước, các nghiên cứu tình huống, phỏng vấn chuyên gia, điều tra khảo sát, tác giả hình thành mộtmô hình các yếu tố thành công quan trọng được phát triển và thừa nhận rằng việc thực hiện ERP chủ yếu chịu ảnh hưởng bởi 6 nhân tố: (1) Sự hỗ trợ từ nhà quản lý; (2) Nhà quản lý dự án; (3) Các chuyên gia bên ngoài; (4) Huấn luyện và đào tạo, (5) Tính chính xác của dữ liệu, (6) Các yếu tố về quản lý dự án. Nghiên cứu chia các giai đoạn triển khai ERP gồm lập trình, điều hành, ổn định, phát triển. Số lượng phản hồi thu thập được là 178 bảng trả lời. Mỗi phản hồi thu được đều từ công ty đã triển khai ERP. 9 Các câu hỏi đã chuyển qua mail internet cho 500 tổ chức và 23 cuộc điều tra trực tiếp. Các dự án ERP thường lớn, phức tạp và liên quan đến con người và nguồn lực của doanh nghiệp, bài viết này đã báo cáo về sự phát triển của một vòng đời triển khai thực hiện dự án ERP tập trung. Nghiên cứu cho thấy rằng sự hỗ trợ của nhà quản lý và ban lãnh đạo là quan trọng hơn các nhân tố còn lại. Cũng nghiên cứu về các nhân tố thành công trong việc triển khai ERP, Robert Plant và Leslie Willcocks (2007) đã tiến hành nghiên cứu với tiêu đề “Critical success factors in International ERP implementations: A case research approach” tạm dịch “Các nhân tố thành công then chốt trong việc triển khai ERP quốc tế: Một tiếp cận theo hướng nghiên cứu tình huống”. Nghiên cứu này xem xét 22 nhân tố thành công quan trọng ảnh hưởng đến kết quả của việc triển khai ERP. Nghiên cứu kiểm tra các yếu tố thành công quan trọng ở các giai đoạn phát triển dự án khác nhau tại mỗi công ty. Kết quả nghiên cứu cho thấy Hỗ trợ từ nhà quản lý cấp cao, Xác định mục tiêu và chiến lược rõ ràng, Sự tương tác giữa các bộ phận là các nhân tố quan trọng ở giai đoạn đầu triển khai ERP.Hỗ trợ từ nhà quản lý cấp cao, Năng lực của người dùng và văn hóa doanh nghiệp là các nhân tố quan trọng trong giai đoạn cuối của quá trình triển khai ERP. Tiếp đó, Hazar Daoud và Mohamed (2013) thực hiện bài nghiên cứu Hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP và việc triển khai ở các doanh nghiệp Tunisian với mục tiêu xác định ảnh hưởng của các nhân tố đối với hệ thống thông tin kế toán và tác động của hệ thống thông tin kế toán đến thành quả hoạt động của doanh nghiệp. Các đối tượng trong bài nghiên cứu là các nhà quản lý cấp cao và chuyên gia về hệ thống thông tin kế toán. Các tác giả tiến hành nghiên cứu thực nghiệm từ 102 doanh nghiệp Tunisia áp dụng ERP, sử dụng phương pháp bình phương nhỏ nhất từng phần (PLS) để kiểm tra các mối quan hệ. Kết quả thu được cho thấy rằng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bị ảnh hưởng chủ yếu bởi nhân tố khả năng thực hành kế toán. Hoạt động của doanh nghiệp được cải thiện khi có nhân viên kế toán giỏi. Nghiên cứu cũng cho thấy rằng nhân tố khả năng thực hành kế toán bị ảnh hưởng bởi nhân tố cam kết hỗ trợ từ nhà quản lý cấp cao của dự 10 án ERP và trình độ của chuyên gia bên ngoài. Các tác giả cũng nhận định rằng rất ít nghiên cứu giải quyết được vấn đề hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ERP. Đóng góp của nghiên cứu là việc giới thiệu nhân tố khả năng thực hành kế toán như một thành phần đặc trưng của hệ thống thông tin kế toán với mô hình thành công của Delone và McLean (1992). Liên quan đến các nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán, nhiều tác giả đã thực hiện nghiên cứu tổng hợp như Ismail và King (2009) nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp sản xuất nhỏ và vừa tại Malaysian với 2 mục tiêu: (1) khám phá các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp sản xuất nhỏ và vừa tại Malaysian; (2) Kiểm định mối quan hệ giữa các nhân tố và tính hữu hiệu của hệ thống thông tin kế toán. Trong mô hình nghiên cứu các tác giả đã xây dựng 6 nhân tố: (1) sự phức tạp của hệ thống thông tin kế toán; (2) kiến thức của nhà quản lý về hệ thống thông tin kế toán; (3) kiến thức kế toán của nhà quản lý; (4) sự tham gia của nhà quản lý trong ; (5) nhà tư vấn hữu hiệu; (6) nhà cung cấp phần mềm hữu hiệu; (7) hữu hiệu từ cơ quan chính phủ và (8) công ty kế toán hữu hiệu. Kết quả nghiên cứu cho thấy kiến thức kế toán của nhà quản lý, các nhà cung cấp phần mềm và các công ty kế toán hữu hiệu có ảnh hưởng tích cực đến tính hữu hiệu của hệ thống thông tin kế toán tại doanh nghiệp. Nurhayati (2014) nghiên cứu anh hưởng của cam kết tổ chức và kiến thức của nhà quản lý đối với việc thực hiên thành công hệ thống thông tin kế toán với mục tiêu tiến hành nghiên cứu để xác định hiệu quả của cam kết tổ chức và kiến thức của nhà quản lý đến việc thực hiện thành công hệ thống thông tin kế toán trong các quỹ hưu trí ở Indonesia. Nghiên cứu sử dụng mô hình hệ thống thông tin thành công của DeLone và McLean (1992) để đánh giá sự thành công của hệ thống thông tin kế toán gồm (1) Chất lượng hệ thống; (2) Chất lượng thông tin; (3) Sử dụng; (4) Sự hài lòng của người sử dụng; (5) Tác động cá nhân; (6) Tác động tổ chức. Qua kết quả nghiên cứu cho thấy cam kết của tổ chức và kiến thức nhà quản lý ảnh hưởng đáng