Tài liệu Bài giảng tài chính quốc tế chương 1

TÀI CHÍNH QU C T Nguyen Thi Hong Vinh GI I THI U MÔN H C • M c tiêu • N i dung chính • ði u ki n c n thi t • Giáo trình và tài li u tham kh o • Phương pháp ñánh giá k t qu h c t p Nguyen Thi Hong Vinh GI I THI U MÔN H C • S ñơn v h c trình: 4 ñvht (60 ti t) • ði u ki n tiên quy t: ñã nghiên c u môn Kinh t vĩ mô Nguyen Thi Hong Vinh 1 M c tiêu môn h c Giúp Sinh Viên: • N m ñư c ki n th c cơ b n v các khía c nh tài chính-ti n t qu c t • Hi u và phân tích ñư c các chính sách kinh t mà các Chính Ph có th áp d ng ñ tác ñ ng ñ n các dòng lưu chuy n tài chính qu c t . • ðánh giá và phân tích các ho t ñ ng kinh doanh ñ u tư trên các th trư ng tài chính và tác ñ ng ñ n các dòng lưu chuy n TCQT. Nguyen Thi Hong Vinh N i dung chính • Cơ s h t ng c a các quan h ti n t tài chính qu c t • S bi n ñ ng c a t giá h i ñoái và tác ñ ng c a nó ñ n dòng lưu chuy n TCQT • Các lý thuy t v t giá • S hình thành và phát tri n c a các th trư ng tài chính qu c t Nguyen Thi Hong Vinh Giáo trình và tài li u tham kh o • N.V.Ti n, Giáo trình Tài chính qu c t , NXB Th ng kê, 2008 • H Di u, Nguy n Văn Ti n (2001) Giáo trình Tài chính qu c t . H c vi n Ngân hàng. • N.V.Ti n, 2001, “Tài chính qu c t hi n ñ i trong n n kinh t m ”, tái b n l n I, NXB Th ng kê • Tr n Ng c Thơ, Nguy n Ng c ð nh (2005) Giáo trình Tài chính Qu c t . ð i h c Kinh t TP.HCM. • Moosa, I.M., 1998, “International Finance: an analytical approach” The McGraw-Hill Companies, INC., Australia • Maurice D.Levi (1996) International Finance, Mc.Graw-Hill, Inc. • Keith Pilbeam(1998), International Finance, Macmillan, London Nguyen Thi Hong Vinh 2 Phương pháp ñánh giá SV • ðánh giá theo quá trình: 30% (lên l p ñ y ñ , tham gia thuy t trình, ki m tra…) • Bài thi cu i khóa: 70% Hình th c thi: tr c nghi m, câu h i tr l i ng n, bài t p, tình hu ng, … Nguyen Thi Hong Vinh CHƯƠNG 1: T NG QUAN V TÀI CHÍNH QU C T 1. Khác bi t gi a TCQT và TC n i ñ a? 2. T i sao c n nghiên c u TCQT ? 3. TCQT nghiên c u v n ñ gì? Nguyen Thi Hong Vinh N I DUNG 1. ð i tư ng nghiên c u c a TCQT 2. ð c trưng c a TCQT 3. T m quan tr ng c a TCQT 4. N i dung nghiên c u c th Nguyen Thi Hong Vinh 3 1. ð i tư ng nghiên c u c a TCQT • TCQT nghiên c u các quan h tài chính qu c t phát sinh t các lưu chuy n qu c t c a hàng hóa, d ch v , tài s n và các y u t s n xu t như v n, lao ñ ng và k thu t. • Các khía c nh ti n t - tài chính qu c t Nguyen Thi Hong Vinh Khía c nh ti n t qu c t • Giá tr ñ ng ti n qu c gia • Tương quan giá tr gi a các ñ ng ti n qu c gia (t giá) • S hình thành và s v n ñ ng c a t giá trong ñ i s ng kinh t qu c t • Can thi p t giá c a chính ph Nguyen Thi Hong Vinh Khía c nh tài chính qu c t • S v n ñ ng c a các dòng v n qu c t • M i liên h gi a dòng hàng hóa (thương m i) và dòng v n (tài chính) trong n n kinh t m • Các m i liên h gi a t giá, lãi su t, và m c giá chung • Các ho t ñ ng kinh doanh ti n t và tài chính qu c t Nguyen Thi Hong Vinh 4 1. ð i tư ng nghiên c u c a TCQT • t m vĩ mô, TCQT nghiên c u: - Cơ s h t ng c a các quan h TCQT - Tác ñ ng c a các quan h TCQT ñ n n n kinh t các qu c gia và h th ng TCQT - Tác ñ ng c a bi n ñ ng t giá t i các quan h tài chính và thông qua ñó t i n n kinh t các qu c gia - M i liên h gi a các chính sách kinh t c a các chính ph và các quan h TCQT Nguyen Thi Hong Vinh 1. ð i tư ng nghiên c u c a TCQT • t m vi mô, TCQT nghiên c u: - Các ho t ñ ng huy ñ ng v n và ñ u tư qu c t c a các doanh nghi p; - Các ho t ñ ng qu n tr r i ro t giá c a các doanh nghi p. - Các th trư ng tài chính qu c t c th : th trư ng trái phi u qu c t , options, swaps… Nguyen Thi Hong Vinh 2. ð c trưng c a TCQT • R i ro h i ñoái • R i ro chính tr • S thi u hoàn h o c a th trư ng • Cơ h i kinh doanh toàn c u Nguyen Thi Hong Vinh 5 R i ro t giá h i ñóai - R i ro do t giá h i ñoái bi n ñ ng b t l i l i nhu n c a ñ ng ngo i t có th bi n m t - Gi s $1 = ¥100 và b n mua 100 c phi u c a Toyota v i m c giá ¥10,000/1 c phi u - M t năm sau, nhà ñ u tư thu ñư c lãi 10% b ng yen: ¥110,000 - Nhưng n u ñ ng yen gi m giá $1 = ¥120, vi c ñ u tư th t s ñã thua l Nguyen Thi Hong Vinh R i ro chính tr - Các chính ph có quy n ñi u ch nh s bi n ñ ng c a hàng hóa, v n,và nhân l c xuyên biên gi i. - Nh ng lu t này có th thay ñ i theo hư ng không mong ñ i Nguyen Thi Hong Vinh Th trư ng không hoàn h o - Nh ng gi i h n lu t pháp v s di chuy n c a hàng hóa, nhân l c và v n - Chi phí giao d ch - Chi phí v n chuy n - Thu l i t c Nguyen Thi Hong Vinh 6 Ví d v th trư ng không hòan h o • Nestlé ñã phát hành 2 lo i c phi u là c phi u vô danh và c phi u ñ nh danh - Ngư i nư c ngoài ch ñư c phép mua c phi u vô danh - Công dân Th y Sĩ ñư c mua c phi u ñ nh danh - C phi u vô danh ñ t hơn Vào 18/11/1988, Nestlé bãi b vi c gi i h n ñ i v i ngư i nư c ngoài, cho phép h n m gi c c phi u ñ nh danh và vô danh Nguyen Thi Hong Vinh Gi i h n s h u v n c a ngư i nư c ngoài t i Nestlé 12,000 10,000 Bearer share SF 8,000 6,000 4,000 Registered share 2,000 0 11 20 31 9 18 24 Source: Financial Times, November 26, 1988 p.1. Adapted with permission. Nguyen Thi Hong Vinh Ví d v th trư ng không hòan h o • Sau ñó, biên ñ giá gi a hai lo i c phi u nhanh chóng thu h p l i - ði u này cho th y có m t s chuy n ñ i tài s n t ngư i s h u CP nư c ngòai sang ngư i s h u CP Th y Sĩ • Ngư i nư c ngoài n m gi c phi u vô danh c a Nestlé ph i ñ i m t v i r i ro chính tr c a m t qu c gia • Tình hu ng minh h a c a Nestlé bao g m c t m quan tr ng c a th trư ng không hoàn h o và nguy cơ c a r i ro chính tr Nguyen Thi Hong Vinh 7 Toàn c u hóa n n kinh t th gi i • S n i lên c a th trư ng tài chính tòan c u • S n i lên c a ñ ng Euro như m t ñ ng ti n toàn c u • T do hóa thương m i và liên k t kinh t • Tư nhân hóa Nguyen Thi Hong Vinh S n i lên c a th trư ng tài chính tòan c u • Bãi b nh ng quy ñ nh trên th trư ng tài chính c ng v i phát tri n công ngh làm gi m chi phí giao d ch và chi phí thông tin, d n ñ n: • S ñ i m i tài chính, như: - Th trư ng ti n t options và futures - Trái phi u v i nhi u ñ ng ti n khác nhau - C phi u niêm y t xuyên biên - Các qu tài chính qu c t Nguyen Thi Hong Vinh S n i lên c a ñ ng Euro như m t ñ ng ti n toàn c u • M t s ki n quan tr ng trong l ch s ti n t th gi i h th ng • Hơn 300 tri u ngư i Châu Âu c a 22 qu c gia ñang s d ng chung m t ñ ng ti n trong nhu c u h ng ngày • Vào tháng 5 2004, hơn 10 qu c gia tham gia vào kh i Châu Âu và s d ng ñ ng euro • Ph m vi giao d ch c a ñ ng euro có th tr nên r ng l n hơn ñôla trong tương lai g n Nguyen Thi Hong Vinh 8 Euro Area 22 Countries participating in the euro: • • • • • • • • • • • • Italy Austria Belgium • Latvia Cyprus • Lithuania Czech Republic • Luxembourg Estonia • Malta Finland • Poland France • Portugal Germany • Slovak Republic Greece • Slovenia Hungary • Spain Ireland • The Netherlands Nguyen Thi Hong Vinh Giá tr c a ñ ng Euro so v i ðôla M January 1999 to Dec 2004 Nguyen Thi Hong Vinh Giá tr c a ñ ng Euro so v i ðôla M Nguyen Thi Hong Vinh 9 S liên k t kinh t • Trên 50 năm, thương m i qu c t ñã tăng g p ñôi, m c tăng nhanh như GDP th gi i • Có s thay ñ i l n trong thái ñ c a nhi u chính ph trên th gi i khi có t m nhìn m r ng l i ích và ng h t do hóa thương m i như m t cách ch c ch n nh t ñem l i s th nh vư ng cho công dân c a h Nguyen Thi Hong Vinh • 10 N N KINH T L N NH T TH GI I GDP( T USD) • NƯ C • • • • • • • • • • M NH T ð C ANH PHÁP ITALIA TRUNG QU C CANADA TÂY BAN NHA MÊHICÔ • NGu n: T p chí NH sô 1+2 /2006 10.948,6 4300,9 2403,2 1794,9 1757,6 1468,3 1417 856,5 838,7 626,1 Nguyen Thi Hong Vinh T NG QUAN N N KINH T TOÀN C U, 2003-2004 Ch th Năm S lư ng * Qu c gia tiên ti n 2004 29 * Qu c gia ñang phát tri n và m i phát tri n 2004 179 * T p ñoàn Xuyên Qu c Gia (TNCs) 2003 62,000 * Công ty 2003 927,000 nư c ngoài có v n c a TNCs Nguyen Thi Hong Vinh 10 149.9 148.8 Average Annual FDI (in Billions) 1999-2004 116.8 160 140 60.3 22.2 19.4 11.5 22.9 40.4 50.4 28.6 36.9 30.7 16.4 1.8 8.6 13.2 13.4 42.7 64.9 47.2 46.8 2.8 Outflows A us tra l Ca ia na da Ch in Fr a an G ce er m an y Ita ly Ja pa M n N ex et he ico rla nd s Sp ai Sw n e S U wit den ni te zerl d K and U ing do ni te m d St at es 8.4 7 29.3 29.2 80 60 40 20 0 Inflows 99.6 120 100 Nguyen Thi Hong Vinh T do hoá thương m i • Hi p ñ nh chung v thương m i và thu quan (GATT) m t hi p ñ nh nhi u bên gi a các qu c gia thành viên ñã giúp gi m nh ng hàng rào thu quan • T ch c thương m i th gi i WTO có quy n c ng c nh ng lu t thương m i qu c t • Vào ngày 1 tháng 1 năm 2005, k t thúc th i kỳ h n ng ch nh p kh u hàng d t • ðây là m t s ki n trong l ch s XNK Nguyen Thi Hong Vinh MNCS • M t công ty ñư c thành l p m t qu c gia và s n xu t, bán hàng nhi u qu c gia khác • Có kh ang 60 ngàn MNCs trên th gi i • Nhi u MNCs thu ngu n nguyên li u thô t m t qu c gia, v n tài chính t qu c gia khác, s n xu t hàng hóa v i lao ñ ng và trang thi t b v n t i qu c gia th ba và bán s n ph m c a nó t i th trư ng m t qu c giá khác n a Nguyen Thi Hong Vinh 11 Top 10 MNCs 1 General Electric United States 2 Vodafone Group PLC United Kingdom 3 Ford Motor Company United States 4 British Petroleum Co. PLC United Kingdom 5 General Motors United States 6 Royal Dutch/Shell Group UK/Netherlands 7 Toyota Motor Corporation Japan 8 Total Fina Elf France 9 France Telecom France 10 ExxonMobile Corporation United States Nguyen Thi Hong Vinh 3. T m quan tr ng c a TCQT • N n kinh t m t nư c luôn là ñ i tư ng ch u nh hư ng sâu s c b i các s ki n x y ra nư c ngoài. • Tính ch t m c a c a n n kinh t nh hư ng ñ n chính sách kinh t , ti n t c a m t qu c gia. Nguyen Thi Hong Vinh 3. T m quan tr ng c a TCQT • Trư c th p k 1970: TCQT ch ñư c gi ng d y như m t ph n c a môn h c Kinh t qu c t • T th p k 1970: TCQT tr thành m t lĩnh v c riêng bi t trong nghiên c u kinh t Nguyen Thi Hong Vinh 12 3. T m quan tr ng c a TCQT T th p niên 1970: R i ro t giá do s s p ñ Bretton Woods năm 1971; c a h th ng T do hóa các ho t ñ ng kinh t và ti n b trong lĩnh v c giao thông v n t i và vi n thông; S liên k t c a các th trư ng tài chính Nguyen Thi Hong Vinh 3. T m quan tr ng c a TCQT Các quan h TCQT tr nên ph c t p hơn: Các ho t ñ ng ñ u tư tr c ti p nư c ngoài Các ho t ñ ng ñ u tư trên các th trư ng ti n t qu c t , th trư ng trái phi u qu c t và th trư ng c phi u qu c t ; Xu t hi n và l n m nh c a các MNCs, các ho t ñ ng mua l i – sát nh p công ty (M&A) xuyên biên; Các lu ng v n ODA Nguyen Thi Hong Vinh 4. N i dung nghiên c u c th • Ph n 1: Gi i thi u t ng quan • Ph n 2: Môi trư ng tài chính qu c t • Ph n 3: T giá và các lý thuy t v t giá • Ph n 4: Các th trư ng tài chính qu c t Nguyen Thi Hong Vinh 13 4. N i dung nghiên c u c th • Ph n 1: Gi i thi u t ng quan • Ph n 2: Môi trư ng tài chính qu c t - Chương 1: T ng quan v TCQT • Ph n 3: T giá và các lý thuy t v t giá • Ph n 4: Các th trư ng tài chính Nguyen Thi Hong Vinh qu c t 4. N i dung nghiên c u c th • Ph n 1: Gi i thi u - Chương 2: Cán cân t ng quan thanh toán qu c t • Ph n 2: Môi - Chương 3: H th ng trư ng tài chính ti n t qu c t qu c t - Chương 4: Th trư ng • Ph n 3: T giá và ngo i h i các lý thuy t v t giá • Ph n 4: Các th trư ng tài chính qu c t Nguyen Thi Hong Vinh 4. N i dung nghiên c u c th • Ph n 1: Gi i thi u - Chương 5: Mô hình t ng quan cung c u ngo i t và • Ph n 2: Môi trư ng cơ ch xác ñ nh t giá tài chính qu c t - Chương 6: các h c • Ph n 3: T giá và các lý thuy t v t giá thuy t v t giá • Ph n 4: Các th trư ng tài chính qu c t Nguyen Thi Hong Vinh 14 4. N i dung nghiên c u c th • Ph n 1: Gi i thi u t ng quan • Ph n 2: Môi trư ng tài chính qu c t • Ph n 3: T giá và các lý thuy t v t giá • Ph n 4: Các th trư ng tài chính qu c t - Chương 7: Th trư ng ti n t qu c t - Chương 8: Th trư ng trái phi u qu c t Nguyen Thi Hong Vinh 15