LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
Môc lôc
Trang
2
3
lêi c¶m ¬n
Më ®Çu
Ch¬ng I.
tæng quan tµi liÖu vÒ c©y l¹c vµ t¶o Chlorella vulgaris .
1.1. Tæng hîp nghiªn cøu vÒ c©y l¹c.
1.2. Tæng hîp nghiªn cøu vÒ t¶o Chlorella.
5
13
Ch¬ng II.
§èi tîng – néi dung – ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
2.1.
2.2.
2.3.
§èi tîng, ®Þa ®iÓm vµ thêi gian nghiªn cøu.
Néi dung nghiªn cøu.
Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.
15
16
16
Ch¬ng III.
KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn.
3.1. ¶nh hëng cña t¶o Chlorella vulgaris lªn sù n¶y mÇm cña 2 gièng l¹c 23
3.2. ¶nh hëng cña t¶o Chlorella vulgaris lªn cêng ®é h« hÊp cña
2 gièng l¹c trong giai ®o¹n n¶y mÇm.
3.3. ¶nh hëng cña t¶o Chlorella vulgaris lªn chiÒu dµi rÔ mÇm cña 2 gièng l¹c.
3.4. ¶nh háng cña t¶o Chlorela vulgaris lªn sù h×nh thµnh nèt sÇn
cña 2 gièng l¹c.
3.5. ¶nh hëng cña t¶o Chlorella vulgaris lªn hµm lîng diÖp lôc cña
2 gièng l¹c trong giai ®o¹n ra hoa ré.
3.6. ¶nh hëng cña t¶o Chlorella vulgaris lªn cêng ®é quang hîp cña
2 gièng l¹c trong giai ®o¹n h×nh thµnh qu¶.
3.7. ¶nh hëng cña t¶o Chlorella vulgaris lªn cêng ®é h« hÊp l¸ cña 2
gièng l¹c trong giai ®o¹n h×nh thµnh h¹t.
KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
tµi liÖu tham kh¶o
1
25
27
29
31
32
35
38
39
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
Lêi c¶m ¬n
§Ó hoµn thµnh ®îc luËn v¨n nµy t«i ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì tËn
t×nh
cña c¸c thÇy c« gi¸o trong c¸c phßng thÝ nghiÖm Di truyÒn - Vi sinh – Sinh
lý ho¸ sinh, c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Sinh häc, cïng toµn thÓ tËp thÓ líp
40A khoa Sinh häc còng nh c¸c b¹n cïng lµm ®Ò tµi tèt nghiÖp .
§Æc biÖt, t«i xin ch©n thµnh bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c víi sù nhiÖt t×nh,
t×nh th¬ng cña thÇy gi¸o NguyÔn §×nh Ch©u ®· trùc tiÕp gióp ®ì, híng dÉn
t«i hoµn thµnh luËn v¨n nµy .
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
T¸c gi¶ .
Më ®Çu
L¹c ( Arachis hypogeae L.) thuéc hä ®Ëu ( Fabaceae) lµ c©y trång ng¾n
ngµy cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. L¹c lµ c©y c«ng nghiÖp, ®ång thêi lµ c©y thùc phÈm
cho ngêi vµ gia sóc. Ngoµi ra sau khi thu ho¹ch l¹c cßn ®Ó l¹i cho ®Êt mét lîng
®¹m kh¸ lín do nèt sÇn cña bé rÔ vµ th©n l¸ ®Ó l¹i gãp phÇn c¶i t¹o ®Êt vµ t¹o
sù c©n b»ng sinh th¸i n«ng nghiÖp.
Ngµy nay, c¨n cø vµo c¸c tµi liÖu kh¶o cæ häc, vÒ thùc vËt häc d©n téc,
vÒ ng«n ng÷ häc, vÒ sù ph©n bè c¸c gièng l¹c ngêi ta ®· kh¼ng ®Þnh r»ng
Arachis hypogeae (l¹c trång) ®îc b¾t ®Çu tõ nam Mü.
2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
HiÖn nay cã h¬n 100 níc trång l¹c. Ch©u ¸ ®øng hµng ®Çu vÒ diÖn tÝch
trång l¹c còng nh s¶n lîng.
Theo NguyÔn Danh §«ng s¶n lîng l¹c thÕ giíi n¨m 1948 lµ 9,5 triÖu
tÊn, 30 n¨m sau ®¹t 19 triÖu tÊn, riªng n¨m 1991 lµ 19,25 triÖu tÊn.
ë ViÖt Nam theo Ng« ThÕ D©n n¨m 1990 s¶n lîng l¹c ®¹t 218000 tÊn
b»ng 2,2 lÇn so víi n¨m 1980, n¨m 1993 lµ 218400 tÊn ( NguyÔn Ngäc QuÕ).
N¨ng suÊt l¹c ë níc ta cßn rÊt thÊp, hiÖn nay míi chØ ®¹t 1 tÊn/ ha vµ chªnh lÖch
gi÷a c¸c vïng.
L¹c lµ mét trong c¸c c©y xuÊt khÈu cña níc ta. MÆc dï l¹c cã vai trß
quan träng nh vËy xong nghiªn cøu vÒ chóng ë níc ta nh×n chung cßn Ýt. Tµi
liÖu nghiªn cøu c¬ b¶n còng nh øng dông cßn h¹n chÕ. Trêng §¹i häc N«ng
nghiÖp I, ViÖn khoa häc N«ng nghiÖp vµ c¸c Nhµ khoa häc ®· cã mét sè c«ng
tr×nh nghiªn cøu vÒ Sinh häc, gièng kÜ thuËt vµ kinh tÕ s¶n xuÊt l¹c. Së N«ng
nghiÖp NghÖ An, trêng §¹i häc Vinh cã mét sè c«ng tr×nh øng dông tiÕn bé
khoa häc vµo s¶n xuÊt l¹c nh»m n©ng cao n¨ng xuÊt vµ chÊt lîng l¹c.
NguyÔn M¹nh Hïng (2002) ®· nghiªn cøu ¶nh hëng cña dÞch huyÒn phï t¶o
Chlorella vulgaris lªn c¸c chØ tiªu sinh trëng cña hai gièng l¹c L.V.T vµ l¹c Sen
NghÖ An . KÕt qu¶ cho thÊy t¶o Chlorella vulgaris ®· kÝch thÝch sù n¶y mÇm,
h« hÊp mÇm, sù sinh trëng cña rÔ mÇm, hµm lîng diÖp lôc, cêng ®é h« hÊp l¸,
cêng ®é quang hîp, chiÒu dµi th©n c©y, kh¶ n¨ng ph©n cµnh cÊp 1vµ 2 cao h¬n
®èi chøng cña hai gièng l¹c L.V.T vµ l¹c Sen NghÖ An.{11}
MÆt kh¸c l¹c lµ c©y cã thÓ t¸c ®éng ®Ó t¨ng n¨ng suÊt vµ chÊt lîng lín
trong híng ®ã chóng t«i thùc hiÖn ®Ò tµi “ ¶nh hëng cña t¶o Chlorella
vulgaris lªn mét sè chØ tiªu sinh trëng ph¸t triÓn cña hai gièng l¹c L14 vµ l¹c
Chïm trong phßng thÝ nghiÖm di truyÒn ” .
Môc §Ých cña §Ò TµI :
- X¸c ®Þnh ¶nh hëng cña t¶o Chlorella vulgaris lªn c¸c chØ tiªu sinh trëng cña hai gièng l¹c L14 vµ l¹c Chïm, ®ång thêi t×m ra nång ®é t¶o thÝch
hîp ¶nh hëng lªn c¸c chØ tiªu ®ã.
- TËp dît tæng hîp tµi liÖu thuéc lÜnh vùc nghiªn cøu.
- RÌn luyÖn c¸c ph¬ng ph¸p, thao t¸c, kÜ n¨ng lµm thÝ nghiÖm vµ lµm
quen víi ph¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc.
3
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
4
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
Ch¬ng I
TæNG QUAN TµI LIÖU VÒ c©y l¹c vµ T¶O
CHLORELLAVULGARIS.
1.1.Tæng hîp nghiªn cøu vÒ c©y l¹c:
1.1.1. Nguån gèc c©y l¹c:
Nguån gèc c©y l¹c ®Õn nay cßn cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau.Theo
c¸c nhµ lÞch sö tù nhiªn ngêi Inca ®· trång l¹c nh mét lo¹i rau cã tªn “ ynchis
”, ë vïng duyªn h¶i cña Peru.
N¨m 1609 ngêi T©y Ban Nha ®Æt tªn lµ “ mani ”. Nhµ truyÒn gi¸o Ch©u
¢u Bartolome Lascasas khi ®i du lÞch däc T©y Ban Nha tõ 1510-1547 còng
gÆp c©y l¹c víi tªn “ mani” {10}.
NhiÒu dÉn chøng c©y l¹c ®îc ®a vµo Ch©u ¢u tõ thÕ kû 16, n¨m 1570
Nicolas Monarder ®· m« t¶ c©y l¹c vµ ghi chó gièng c©y nµy “ ®îc göi cho t«i
tõ Peru ”. Jean de Lery, n¨m 1578 còng ph¸t hiÖn thÊy c©y l¹c cã tªn “ manobi
” ë ®¶o trong vÞnh Pao de janeiro. {10}
ë thÕ kû 19 nhiÒu t¸c gi¶ cho r»ng c©y l¹c cã nguån gèc tõ ch©u Phi.
C¨n cø vµo sù m« t¶ cña Theophraste vµ Pline ®· gäi mét c©y thuéc bé §Ëu cã
bé phËn díi ®Êt ¨n ®îc, trång ë Ai CËp vµ mét sè vïng §Þa Trung H¶i lµ
Arachidna (l¹c). §Õn thÕ kû 20, c¸c nhµ khoa häc míi kh¼ng ®Þnh Arachidna
kh«ng ph¶i lµ c©y l¹c mµ lµ c©y Laturus toberosa.{10}
Ngµy nay, c¨n cø vµo kh¶o cæ häc, thùc vËt häc d©n téc, vÒ ng«n ng÷
häc, vÒ sù ph©n bè c¸c gièng l¹c vµ mÆc dï trªn thÕ giíi hiÖn nay kh«ng t×m
thÊy lo¹i Arachis hypogeae ( l¹c trång) ë tr¹ng th¸i hoang d¹i. Nhng ngêi ta
®· kh¼ng ®Þng r»ng Arachis hypogeae cã nguån gèc tõ nam Mü. Tuy nhiªn n¬i
cã l¹c trång nguyªn thuû nhÊt l¹i ®ang cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau.
Theo B.B.Hizgrinys, trung t©m trång l¹c nguyªn thuû nhÊt lµ vïng
Cranchaco n»m trong thung lòng Paragoay vµ Parafia.{4}
Theo viÖn sÜ Vavil«p, Braxin vµ Paragoay lµ trung t©m trång l¹c nguyªn
thuû nhÊt. Xong mét sè t¸c gi¶ kh¸c l¹i cho r»ng l¹c trång cã nguèn gèc tõ
miÒn ®«ng Bol«via.{4}
Tõ thÕ kû 16 ngêi Bå §µo Nha ®· nhËp c©y l¹c vµo bê biÓn t©y Phi theo
c¸c thuyÒn bu«n b¸n n« lÖ t©y Phi.
Ngêi T©y Ban Nha ®a c©y l¹c tõ bê biÓn phÝa t©y Mªhic« ®Õn Philipin,
tõ ®ã l¹c sang Trung Quèc, NhËt B¶n, §«ng Nam ¸.Tõ thÕ kû 16 vÒ sau, c¸c
nhµ bu«n b¸n, truyÒn gi¸o Bå §µo Nha, Hµ Lan,T©y Ban Nha hay ®Õn gi¶ng
®¹o nhÊt ë vïng Trung Bé cã thÓ ®ã lµ c¬ héi ®Ó l¹c tõ ch©u ¢u vµo NghÖ An
vµ Hµ TÜnh. {4}
5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
N¨m 1753 C.Linner ®· m« t¶ cô thÓ vµ ph©n lo¹i ®Æt tªn c©y l¹c lµ
Arachis hypogeae L. {13}
1.1.2. Gi¸ trÞ vÒ c©y l¹c:
N¨m 1841 lÇn ®Çu tiªn ®· nhËp vµo Ph¸p mét lîng 70 tÊn l¹c cho nhµ
m¸y Ðp dÇu ë Rouen. Còng n¨m ®ã ®îc coi lµ n¨m ®Çu tiªn sö dông l¹c vµo
c«ng nghiÖp vµ bu«n b¸n trªn thÕ giíi . {4}
ë níc ta l¹c lµ c©y ®îc ®¸nh gi¸ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vÒ nhiÒu mÆt :
Thùc phÈm cho con ngêi, thøc ¨n cho vËt nu«i, nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp,
n«ng s¶n xuÊt khÈu, c©y lu©n canh c¶i t¹o ®Êt .
1.1.2.1 Gi¸ trÞ dinh dìng .
Trong l¹c chøa lîng lín c¸c chÊt dinh dìng . Theo NguyÔn Danh §«ng
(1984) th× qu¶ l¹c cã c¸c thµnh phÇn nh sau:{4}
- Vá qu¶: + Gluxit 80 - 90% .
+ Protªin 4 - 7%.
+ Lipit 2 - 3% .
- Vá lôa:
+ Protªin 13%.
+ Xellul« 18%.
+ Lipit 1%
+ Kho¸ng 2%.
- L¸ mÇm : + Lipit 50%.
+ Protªin 30%.
- MÇm:
+ Lipit 42%.
+ Protªin 27%.
KÕt qu¶ ph©n tÝch cña Lª Do·n Diªn (1993) cho thÊy:{3}
- Vá qu¶:
+ Gluxit 10,6 - 21,2% .
+ Protªin 4,8 - 7,2%.
+ Lipit
1,2 - 2,8% .
+ Tinh bét 0,7%
+ X¬ th« 65,7 - 79,3%
+ ChÊt kho¸ng 1,9 - 4,6%
- Vá lôa:
+ Protªin 11 - 13,4%.
+ Lipit 0,5 –1,9%
+ Kho¸ng 21%.
+ X¬ th« 21,4 - 34,9%
- L¸ mÇm :
+ Lipit 16,6%.
+ Protªin 43,2%.
+ Gluxit 31,2%
+ ChÊt kho¸ng 6,3% .
6
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
Nh×n chung h¹t l¹c chøa kho¶ng 22 - 26% Protªin, 45-50% Lipit lµ nguån
bæ sung ®¹m vµ chÊt bÐo cho con ngêi.
Ngoµi ra th©n l¹c, l¸ l¹c cßn lµm thøc ¨n cho gia sóc, lµm ph©n bãn cho
c©y trång (cã hµm lîng ®¹m t¬ng ®¬ng víi ph©n chuång). Trªn thÕ gíi cã tíi
80% s¶n lîng l¹c dïng ®Ó chÕ biÕn dÇu ¨n, 12% dïng ®Ó chÕ biÕn b¸nh møt,
kÑo b¬, kho¶ng 6% cho ch¨n nu«i .
ë ViÖt Nam, 70% s¶n lîng lµ dïng cho xuÊt khÈu, sè cßn l¹i ®îc ®a vµo
Ðp dÇu. §©y lµ lo¹i thùc phÈm ¨n ngon h¬n mì lîn vµ h¹n chÕ ®îc chÊt
Cholesterol lµm x¬ cøng ®éng m¹ch còng nh kh«ng bÞ «i thiu trong ®iÒu kiÖn
b¶o qu¶n kh«ng tèt .
1.1.2.2.Vai trß cña l¹c trong hÖ sinh th¸i .
RÔ l¹c cã rÊt nhiÒu nèt sÇn trong ®ã cã vi khuÈn Rhizobium. Cã kh¶ n¨ng
cè ®Þnh Nit¬ trong khÝ quyÓn. V× vËy sau thu ho¹ch l¹c ®Ó l¹i cho ®Êt mét lîng
®¹m kh¸ lín.
Theo Lª Minh Dô (1993) trång c©y hä ®Ëu ë mét sè lo¹i ®Êt dèc æn ®Þnh
lµm t¨ng nguån h÷u c¬, kho¸ng vµ R2O3 t¨ng hµm lîng l©n dÔ tiªu trong ®Êt,
lµm cho c¸c nhãm ph«tphat canxi t¨ng lªn, nhãm ph«tphat s¾t vµ nh«m gi¶m .
7
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
1.1.3. Sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y l¹c .
Sù sinh trëng cña c©y l¹c b¾t ®Çu ®îc tÝnh tõ giai ®o¹n h¹t n¶y mÇm, tøc lµ
l¹c chuyÓn tõ giai ®o¹n tiÒm sinh sang tr¹ng th¸i sèng .
§Çu tiªn h¹t l¹c hót níc, tiÕp theo lµ ho¹t ®éng cña c¸c enzim ph©n gi¶i
vµ kÕt qu¶ lµ xuÊt hiÖn c©y mÇm .
+ Sù hót níc cña h¹t :
Muèn c¸c enzim ho¹t ®éng ®îc h¹t l¹c ph¶i hót ®ñ níc. Lîng níc h¹t l¹c
cÇn hót ®Ó n¶y mÇm rÊt lín, theo sè liÖu nghiªn cøu cña §¹i häc N«ng
NghiÖp I Hµ Néi trong ®iÒu kiÖn tèt nhÊt (®é Èm 100%, nhiÖt ®é 30 0C) h¹t cã
thÓ hót lîng níc b»ng 60-65% träng lîng h¹t.Thêi gian h¹t hót níc trong ®iÒu
kiÖn thuËn lîi kho¶ng 24 giê, mµ chñ yÕu lµ 8 giê ®Çu, lóc nµy h¹t cã thÓ hót
70-90% lîng níc c©n thiÕt .
+ Ho¹t ®éng cña enzim ph©n gi¶i:
Khi cã ®ñ níc cÇn thiÕt th× c¸c enzim b¾t ®Çu ho¹t ®éng, c¸c enzim ë ®©y
chñ yÕu lµ Lipaza thuû ph©n lipÝt, Pr«tªaza thuû ph©n pr«tªin, ë ®©y sù ph©n
gi¶i x¶y ra trong néi nhñ cña h¹t ®Ó tæng hîp pr«tªin cÊu t¹o c©y con vµ gi¶i
phãng n¨ng lîng ®Ó sö dông trong ho¹t ®éng sèng.
+ Sù n¶y mÇm cña h¹t l¹c:
BiÓu hiÖn bªn ngoµi ®Çu tiªn cña qu¸ tr×nh n¶y mÇm lµ ph«i dµi ra, ®©m
thñng vá h¹t, mÇm lé ra ngoµi, trong ®iÒu kiÖn thuËn lîi chØ kho¶ng 30 – 40
giê sau khi gieo ®· quan s¸t ®îc trôc ph«i nµy. Trôc ph«i dµi rÊt nhanh, sau 4
ngµy cã thÓ ®Õn 2- 3 cm vµ cã thÓ thÊy phÇn cæ rÔ. {4}
L¹c n¶y mÇm theo kiÓu n©ng h¹t. Nh÷ng quan s¸t ë níc ta cho thÊy: ChiÒu
cao th©n phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm di truyÒn cña gièng vµ ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh.
D¹ng c©y bß kho¶ng 70 – 150 cm, d¹ng c©y ph¸t triÓn th¼ng ®øng kho¶ng 40
– 80 cm.
L¸ l¹c sinh trëng vµ ph¸t triÓn t¬ng øng víi sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn
cña chiÒu cao c©y, l¸ l¹c lµ n¬i diÔn ra qu¸ tr×nh quang hîp.
Sù ph¸t triÓn cña bé rÔ: RÔ l¹c thuéc rÔ cäc gåm 1 rÔ chÝnh ¨n s©u vµ hÖ
thèng rÔ phô rÊt ph¸t triÓn. Sè lîng rÔ phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh.
Sù h×nh thµnh nèt sÇn: ë l¹c nèt sÇn quan s¸t ®îc ®Çu tiªn ë giai ®o¹n 4 –
5 l¸. Nh÷ng nèt sÇn ®Çu tiªn thêng nhá, nèt sÇn mµu hång nh¹t. Lîng nèt sÇn
t¨ng c¶ vÒ chÊt lîng vµ sè lîng nhanh nhÊt trong thêi kú ra hoa, ®©m tia h×nh
thµnh qu¶. Lîng nèt sÇn lín nhÊt cã thÓ ®¹t tõ 800 – 4000 nèt sÇn. Nèt sÇn
cã c¶ ë rÔ phô vµ rÔ chÝnh nhng tËp trung ë rÔ chÝnh. Nèt sÇn ®îc t¹o ra do sù
x©m nhËp cña vi khuÈn Rhizobium vµo l«ng hót cña rÔ lµm rÔ sinh trëng
kh«ng b×nh thêng, l«ng hót rông ®i tÕ bµo rÔ ph©n chia m¹nh t¹o nªn nh÷ng
nèt sÇn. Nh÷ng nèt sÇn cã kh¶ n¨ng cè ®Þnh Nit¬ ph¶i cã dÞch mµu hång ®á,
®ã lµ mµu cña Leghªm«gl«bin trong dÞch. {4}
8
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
Sù ra hoa, ®©m tia vµ h×nh thµnh qu¶: Hoa l¹c ®îc mäc ra tõ c¸c m¾t cña
c¸c cµnh, ë mçi vÞ trÝ cã thÓ ra tõ 3 –5 hoa, c¸c hoa l¹c ra ®Çu tiªn tõ 4 cµnh
cÊp 2 chiÕm 50 – 60% sè qu¶ ch¾c cña c©y. Hoa ®Çu tiªn cã ë giai ®o¹n 8 –
9 l¸.
Sè lîng hoa cã thÓ thay ®æi tõ 50 – 200 hoa. Hoa l¹c ra nhiÒu nhÊt ë cµnh 1,
2 cña cµnh cÊp 2 ( thø cÊp ) chiÕm 60 – 80% tæng sè hoa.
Thêi gian ra hoa kÐo dµi tõ 25 – 40 ngµy tuú gièng vµ ®iÒu kiÖn sinh
trëng, cã khi hoa ra kÐo dµi 15 – 20 ngµy vµ trung b×nh 5 – 10 hoa /ngµy/
c©y.
Hoa në tõ 7 – 9 giê s¸ng thô phÊn 8 – 10 giê sau khi thô phÊn, tÕ bµo
cuèng hoa ph¸t triÓn thµnh tia, chiÒu dµi cña tia cã thÓ ®¹t tíi 16 cm. Tia mäc
dµi ra theo híng ®©m xuèng ®Êt, sau ®ã ®Çu tia ph×nh to ra vµ ph¸t triÓn thµnh
qu¶ l¹c.
Qu¸ tr×nh h×nh thµnh qu¶ l¹c ®îc tãm t¾t nh sau:
Sau khi ®©m tia xuèng ®Êt:
5 – 6 ngµy: §Çu nót tia b¾t ®Çu ph×nh ngang.
9 ngµy : Qu¶ lín nhanh thÊy râ ë phÇn cuèng .
12 ngµy: Qu¶ t¨ng kÝch thíc gÊp 2 lÇn khi 9 ngµy.
20 ngµy : Qu¶ ®Þnh h×nh nhng vá qu¶ cßn mäng níc, h¹t ®· h×nh thµnh
râ.
30 ngµy: Vá qu¶ cøng, s¨n l¹i, h¹t ®Þnh h×nh.
45 ngµy: Vá qu¶ kh«, cã g©n râ, vá qu¶ thu hÑp râ rÖt, vá qu¶ máng dÇn
vµ b¾t ®Çu mang mµu s¾c ®Æc trng.
60 ngµy: H¹t chÝn hoµn toµn vµ cã thÓ thu ho¹ch.
9
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
1.1.4. Sinh th¸i häc c©y l¹c.{13}
- NhiÖt ®é: NhiÖt ®é thÝch hîp nhÊt cho l¹c sinh trëng, ph¸t triÓn lµ tõ
24 – 330C, nhiÖt ®é díi cho n¶y mÇm lµ 120C, cho thô tinh lµ 170C. Gieo h¹t
®· ñ nøt nanh gÆp trêi l¹nh kÐo dµi h¹t sÏ bÞ chÕt, hoÆc bÞ ®ïi gµ, mËt ®é gi¶m,
mäc kh«ng ®Òu, c©y sinh trëng kÐm lµm n¨ng suÊt gi¶m nhiÒu. Cã trêng hîp
c©y chÕt nhiÒu ë giai ®o¹n 3 – 4 l¸ do rÐt ®Ëm. NhiÖt ®é quyÕt ®Þnh thêi gian
sinh trëng cña l¹c.
- ¸nh s¸ng: C¸c gièng l¹c ë ViÖt Nam kh«ng mÉn c¶m víi ®é dµi ngµy
vµ thÝch nghi tèt nhÊt víi ®iÒu kiÖn ¸nh s¸ng Ýt. Tuy nhiªn, sè lîng hoa phô
thuéc nhiÒu vµo sè giê n¾ng, giê n¾ng nhiÒu kÕt hîp nhiÖt ®é cao c©y l¹c sÏ ra
hoa nhiÒu, qu¶ nhiÒu h¬n.
- Lîng níc, ®é Èm: L¹c lµ c©y chÞu h¹n giái h¬n ®Ëu t¬ng vµ ®Ëu
xanh.Tuy nhiªn, h¹n vµo lóc ra hoa lµm gi¶m sè hoa, qu¶ vµ h¹n vµo lóc h×nh
thµnh qu¶ lµm gi¶m träng lîng qu¶, h¹t, tû lÖ nh©n. Ma nhiÒu vµo thêi kú qu¶
chÝn dÔ lµm thèi qu¶ vµ h¹t n¶y mÇm t¹i ruéng.
- §Êt : Qu¸ tr×nh h×nh thµnh qu¶ díi ®Êt nªn thµnh phÇn c¬ giíi cña ®Êt
quan träng h¬n ®é ph×, ®Êt c¸t ven biÓn, ven s«ng, ®Êt ®á bazan, ®Êt x¸m ®Òu
thÝch hîp cho trång l¹c. L¹c lµ c©y chÞu chua giái cã thÓ trång ë n¬i cã nång
®é pH = 4,5. Tuy nhiªn, thÝch hîp nhÊt lµ n¬i ®Êt cã nång ®é pH = 6 – 7.
- Dinh dìng kho¸ng:
* §¹m : Nhu cÇu ®¹m cña l¹c cao h¬n nhiÒu so víi c¸c lo¹i c©y ngò cèc
v× hµm lîng prr«tªin trong l¹c rÊt cao 22 – 26%, cao h¬n 1,5 lÇn ë c©y ngò
cèc. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c©y sinh trëng tèt, cÇn bãn mét lîng ®¹m 20 – 30
kgN/ha (kho¶ng 40 – 50 kg Urª /ha).
Patra (1974) cho biÕt n¨ng suÊt t¨ng 46% khi bãn Urª trªn l¸ trong thêi kú
®©m tia. §¹m hÊp thô 10% tæng nhu cÇu trong thêi kú sinh trëng sinh dìng,
40 – 50% trong thêi kú ra hoa vµ qu¶ chÝn.
* L©n: PhÇn lín P trong c©y cã d¹ng v« c¬ ®ãng nhiÒu vai trß quan träng
trong qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ cña tÕ bµo, thiÕu P lµm ¶nh hëng ®Õn chøc n¨ng
cña tÕ bµo, lµm gi¶m sè lîng nèt sÇn vµ kh¶ n¨ng cè ®Þnh ®¹m.
* Kali: K cÇn thÝch hîp cho qu¸ tr×nh quang hîp vµ ph¸t triÓn qu¶.
Burkhant vµ Collins (1941) ®· quan s¸t triÖu chøng thiÕu Kali: Th©n c©y mµu
®á chãi, l¸ xanh nh¹t, sau ®ã chuyÓn sang vµng, nÕu thiÕu S, P, Ca sÏ lµm gi¶m
lîng K trong c©y, thiÕu N th× K sÏ t¨ng lªn trong th©n vµ thÓ hiÖn trong n¨ng
suÊt. (Theo Anderson (1971) vµ Hall (1979) ), nÕu lîng K2O qu¸ nhiÒu sÏ lµm
gi¶m n¨ng suÊt cña nh÷ng gièng l¹c ®øng, chÝn sím (Willur 1979 ).
* Can xi: L¹c cÇn hÊp thô Caxi míi ph¸t triÓn ®îc, do vËy Ca ¶nh hëng
®Õn n¨ng suÊt vµ chÊt lîng cña l¹c ®Æc biÖt sau khi hoa thô phÊn, h×nh thµnh
tia ®©m xuyªn vµo ®Êt. §Ó h×nh thµnh qu¶ tia ph¶i hÊp thô Ca tõ xung quanh.
10
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
Dï Ca cã thõa ë rÔ, ë th©n, ë l¸ còng kh«ng cã Ých g× cho qu¶. Qu¶ muèn ph¸t
triÓn b×nh thêng th× Ca ph¶i cã ë m«i trêng xung quanh qu¶ (Vader 1994,
Bledsoe 1966). ThiÕu Ca ¶nh hëng ®Õn ®é ch¾c vµ chÊt lîng qu¶, gi¶m sè tia
h×nh thµnh qu¶ còng nh tæng sè tia trªn c©y, th©n, l¸ sinh trëng vµ ph¸t triÓn
kh«ng b×nh thêng, nèt sÇn vµ chÊt lîng kh« gi¶m.
Ngoµi ra, mét sè yÕu tè kh¸c nh : Cu, Zn, Mn, S, Mg, Mo ®Òu ¶nh hëng
nhÊt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt vµ chÊt lîng cña c©y l¹c.
1.1.5. S¶n xuÊt l¹c trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam.
1.1.5.1. T×nh h×nh s¶n xuÊt l¹c trªn thÕ giíi.
DiÖn tÝch l¹c trªn thÕ giíi tÝnh ®Õn 1989 lµ 19912000 ha. N¨m níc s¶n
xuÊt l¹c nhiÒu nhÊt lµ Ên §é 810000 ha,Trung Quèc 3012000 ha, Senegal
800000 ha, Nigeria 784000 ha, Mü 666000 ha. ë ViÖt Nam tÝnh ®Õn 1990
diÖn tÝch l¹c c¶ níc lµ 200000 ha.
N¨ng suÊt l¹c b×nh qu©n toµn thÕ giíi 1989 lµ1173kg/ha. N¨ng suÊt b×nh
qu©n cao nhÊt lµ Israel 6515 kg/ha, sau ®ã lµ Mü 2719 kg/ha, vµ ®iÒu kú diÖu
Trung Quèc ®¹t n¨ng suÊt b×nh qu©n 1791 kg/ha trªn c¶ diÖn tÝch 3 triÖu ha.
{13}
§Õn n¨m 2000 diÖn tÝch trång l¹c trªn thÕ giíi lµ 21,35 triÖu ha, n¨ng suÊt
b×nh qu©n ®¹t 1,43 tÊn/ ha.
Ph©n bè diÖn tÝch trång l¹c trªn thÕ giíi: Ch©u ¸ 63,177%, Ch©u Phi
30,81%, Ch©u Mü 5,8% Ch©u ¢u 0,22%. {15}
1.1.5.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt l¹c ë ViÖt Nam.
Trong vßng 6 n¨m tõ n¨m 1985 – 1990 diÖn tÝch l¹c c¶ níc biÕn ®éng tõ
212700 – 201400 ha, víi n¨ng suÊt b×nh qu©n tõ 9,5 – 10,6 t¹/ ha (1990).
S¶n xuÊt l¹c ë níc ta cã thÓ chia lµm 5 vïng chÝnh:
- Trung du, ®ång b»ng B¾c Bé: 5 v¹n ha.
- Khu 4 cò ( Thanh ho¸, NghÖ An, Hµ TÜnh vµ duyªn H¶i Trung Bé): 6,5
v¹n ha.
- T©y Nguyªn: 2 v¹n ha ( TËp trung §¨k Lak, Kom Tum, Gia Lai ).
- §«ng Nam Bé ( §ång Nai, T©y Ninh, S«ng BÐ, T.P Hå ChÝ Minh ): 5 v¹ha.
- §ång b»ng s«ng Cöu Long: 1,3 v¹n ha.
Hai vïng hµng ho¸ lín nhÊt vÒ l¹c ë níc ta lµ NghÖ An, Hµ TÜnh vµ §«ng
Nam Bé.
1.2. Tæng hîp nghiªn cøu vÒ t¶o Chlorella.
T¶o ( Algae) lµ nh÷ng thùc vËt bËc thÊp, trong tÕ bµo cã chøa diÖp lôc vµ
sèng chñ yÕu ë níc. Theo nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy kho¶ng 1/3 sinh
khèi thùc vËt trªn tr¸i ®Êt cã nguån gèc tõ t¶o. HiÖn nay, sè loµi vi t¶o ®· ph¸t
hiÖn ®îc kho¶ng 26000 loµi. Trong ®ã, cã 50 loµi ®· ®îc nghiªn cøu chi tiÕt
theo quan ®iÓm sinh lý – ho¸ sinh (Sasson 1994), trong nh÷ng loµi t¶o ®· biÕt
11
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
th× c¸c chi Spirulina, Nostoc, Anabaena vµ Chlorella ®îc nghiªn cøu nhiÒu
nhÊt. Nh÷ng loµi t¶o nµy cã thÓ t¹o nªn mét sinh khèi giµu dinh dìng vµ giµu
c¸c ho¹t chÊt sinh häc hoÆc cã thÓ cè ®Þnh Nit¬, lµm giµu thªm cho ®Êt, mét
sè loµi ®îc sö dông ®Ó xö lý níc th¶i vµ vÖ sinh m«i trêng.
T¶o Chlorella vulgaris lÇn ®Çu tiªn ®îc Beijerinck ph¸t hiÖn vµ m« t¶ vµo
n¨m 1890. ThÕ nhng gi¸ trÞ thùc tiÔn cña nã th× m·i ®Õn n¨m 1940 trë l¹i ®©y
míi ®îc biÕt ®Õn. §øc lµ níc ®Çu tiªn trong lÜnh vùc nµy .
N¨m 1953, c¸c nhµ khoa häc vïng Essen (CHLB §øc) ®· sö dông khÝ
th¶i CO2 cña nhµ m¸y c«ng nghiÖp vïng Rubin ®Ó nu«i trång t¶o Chlorella
sp.vµ Scenedesmus acutus.
N¨m 1957, Tamia vµ céng sù ë viÖn sinh häc Tokugawa (Tokyo) ®·
c«ng bè kÕt qu¶ nu«i trång t¶o Chlorella ë ngoµi trêi. NhËt B¶n ®· s¶n xuÊt
Chlorella vµ b¸n sinh khèi loµi t¶o nµy lµm thøc ¨n bæ sung (Pr«tªin) cho ngêi, gia sóc, gia cÇm. Vµ còng tõ Chlorella, hä ®· chiÕt ra mét ho¹t chÊt gäi lµ
“nh©n tè sinh trëng Chlorella” cïng 15 lo¹i Vitamin kh¸c nhau, ®îc øng dông
réng r·i trong y häc.{7}
T¶o Chlorella còng ®îc Tamia coi nh mét nh©n tè sinh trëng. Trªn thÕ
giíi còng cã nhiÒu c«ng tr×nh khoa häc nghiªn cøu ¶nh hëng cña t¶o
Chlorella:
N¨m 1974, Myphazarov vµ Taubaev khi nghiªn cøu t¶o Chlorella b»ng
c¸ch: Bæ sung mét lîng dÞch t¶o Chlorella hîp lý vµo khÈu phÇn ¨n hµng ngµy
cña bß, gµ, lîn th× møc ®é hÊp thô chÊt dinh dìng ®îc gia t¨ng vµ träng lîng
cña chóng t¨ng tõ 15 – 20%.{17}
Vâ Hµnh vµ céng sù (1992) ®· nghiªn cøu ¶nh hëng cña t¶o Chlorella
vµ Spirulina lªn sù ph¸t triÓn cña t»m víi c¸c gièng BL x 621, 732 x7532, 621
x 7042 ë mËt ®é thÝch hîp víi lîng dÞch t¶o bæ sung lµ 20 ml/ngµy vµo khÈu
phÇn ¨n hµng ngµy cña t»m. KÕt qu¶ cho thÊy träng lîng trung b×nh (gam/con)
ë cuèi tuæi 5 so víi ®èi chøng t¨ng tõ 5,17 – 12,35% ®èi víi t¶o Spirulina vµ
10,18 – 16,33% ®èi víi t¶o Chlorella.
N¨ng suÊt kÐn t¨ng trung b×nh 8,74% ®èi víi t¶o Chlorella vµ Spirulina.
{7}
NguyÔn M¹nh Hïng (2002) ®· nghiªn cøu ¶nh hëng cña dÞch huyÒn
phï t¶o Chlorella lªn c¸c chØ tiªu sinh trëng cña hai gièng l¹c L.V.T vµ l¹c Sen
NghÖ An. KÕt qu¶ cho thÊy t¶o Chlorella vulgaris ®· kÝch thÝch sù n¶y mÇm,
h« hÊp mÇm, sù sinh trëng cña rÔ mÇm, hµm lîng diÖp lôc, cêng ®é h« hÊp l¸,
cêng ®é quang hîp, chiÒu dµi th©n c©y, kh¶ n¨ng ph©n cµnh cÊp 1 vµ 2 cao
h¬n ®èi chøng cña hai gièng l¹c L.V.T vµ l¹c Sen NghÖ An.{11}
12
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
Ch¬ng II
®èi tîng – néi dung – ph¬ng ph¸p nghiªn cøu .
2.1. §èi tîng, ®Þa ®iÓm vµ thêi gian nghiªn cøu.
2.1.1. §èi tîng nghiªn cøu.
2.1.1.1. T¶o Chlorella vulgaris:
T¶o Chlorella vulgaris ®îc Beijerinck ph¸t hiÖn vµ m« t¶ n¨m 1890. Lµ
t¶o ®¬n bµo, h×nh trßn, kÝch thíc 2 – 300 micromet, sinh s¶n v« tÝnh b»ng tù
bµo tö (4 – 8 trong mçi tÕ bµo), lµ d¹ng thùc vËt næi thuéc hä Oocystaceae,
bé Protococales, ngµnh t¶o lôc (Chlorophyta).{7}
Trong ®Ò tµi nµy t¶o Chlorella vulgaris ®îc lÊy tõ phßng nu«i trång t¶o
khoa Sinh, nh©n lªn trong phßng thÝ nghiÖm Di truyÒn cña khoa Sinh trêng
§¹i häc Vinh.
2.1.1.2. Gièng l¹c L14:
Gièng l¹c L14 do ViÖn khoa häc kü thuËt n«ng nghiÖp ViÖt Nam chän
t¹o tõ gièng Trung Quèc nhËp néi. §îc ®a vµo gieo trång ë Thanh Ho¸ tõ vô
xu©n 2001. Gièng L14 cã thÓ gieo trång c¶ vô xu©n, vô thu vµ vô ®«ng.
Thêi gian sinh trëng tõ 125 – 135 ngµy. N¨ng suÊt trung b×nh ®¹t 30
– 35 t¹/ha. C©y sinh trëng khoÎ, d¹ng ®øng, ra cñ tËp trung, cñ to vµ ®Òu, h¹t
to,vá h¹t mµu hång nh¹t.
Träng lîng trung b×nh 100 qu¶ tõ 180 – 200 gam.
Träng lîng trung b×nh 100 h¹t tõ 120 – 150 gam.
2.1.1.3. Gièng l¹c Chïm:
Gièng l¹c Chïm ®îc xem lµ gièng l¹c ®Þa ph¬ng, ®îc trång tõ rÊt l©u vµ
nhiÒu ë NghÖ An vµ Hµ TÜnh.
L¹c Chïm trång ®îc c¶ vô xu©n vµ hÌ thu.
Th©n cµnh kh¸ ph¸t triÓn, th©n d¹ng bß, l¸ mµu xanh nh¹t, qu¶ ng¾n,
g©n râ, eo bông râ.
Trong lîng trung b×nh 100 qu¶ tõ 130 – 140 gam.
Träng lîng trung b×nh100 h¹t tõ 100 – 110 gam.
13
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
2.1.2. §Þa ®iÓm vµ thêi gian nghiªn cøu.
- §Ò tµi ®îc thùc hiÖn t¹i phßng thÝ nghiÖm Di truyÒn khoa Sinh trêng
§¹i häc Vinh.
- Thêi gian nghiªn cøu b¾t ®Çu tõ th¸ng 6 - 2002 ®Õn th¸ng 5 – 2003.
2.2. Néi dung nghiªn cøu:
- X¸c ®Þnh nång ®é dÞch t¶o tèi u ¶nh hëng lªn sù n¶y mÇm vµ chiÒu dµi
rÔ mÇm cña 2 gièng l¹c L14 vµ l¹c Chïm.
- X¸c ®Þnh cêng ®é h« hÊp cña 2 gièng l¹c L14 vµ l¹c Chïm, khi ®· xö
lý c¸c nång ®é dÞch t¶o kh¸c nhau trong c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau.
- X¸c ®Þnh sè lîng nèt sÇn cña 2 gièng l¹c L14 vµ l¹c Chïm khi ®· xö
lý c¸c nång ®é dÞch t¶o kh¸c nhau.
- X¸c ®Þnh hµm lîng diÖp lôc cña 2 gièng l¹c L14 vµ l¹c Chïm khi ®·
xö lý c¸c nång ®é dÞch t¶o kh¸c nhau.
- X¸c ®Þnh ¶nh hëng cña t¶o Chlorella vulgaris lªn cêng ®é quang hîp
cña 2 gièng l¹c nãi trªn trong thêi kú h×nh thµnh qu¶.
2.3. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.
2.3.1. Ph¬ng ph¸p thèng kª tÝnh gi¸ trÞ trung b×nh.
X
Trong ®ã:
1 n
Xi.ni
n i 1
X
Xi
ni
n
: lµ gi¸ trÞ trung b×nh.
: lµ tæng c¸c lÇn nghiªn cøu.
: lµ gi¸ trÞ riªng tõng phÇn tö.
: lµ tÇn sè cña gi¸ trÞ Xi.
: lµ sè lîng phÇn tö nghiªn cøu.
14
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
2.3.2. Ph¬ng ph¸p bè trÝ thÝ nghiÖm ë vên thùc ®Þa.{16}
Bè trÝ thÝ nghiÖm theo « vu«ng la tinh.
ThÝ nghiÖm nh¾c l¹i 3 lÇn.
Sè lÇn
nh¾c l¹i
Nh¾c l¹i
lÇn 1
C¸c l« thÝ 1 2 3 4 5
nghiÖm
N Ta
M mia
Nh¾c l¹i
lÇn 2
4 5 N
Ta 1
M
mia
2
3
Nh¾c l¹i
lÇn 3
4 5 N Ta 1 2 3
M mia
Trong ®Ò tµi nµy chóng t«i chØ thùc hiÖn ®îc 2 lÇn nh¾c l¹i lµ lÇn 1 vµ 2.
2.3.3. Ph¬ng ph¸p nu«i t¶o .
Nu«i t¶o Chlorella vulgaris trong m«i trêng Tamia.{7}
2.3.4. Ph¬ng ph¸p ®Õm t¶o Chlorella vulgaris.{8}
§Õm t¶o b»ng buång ®Õm Goriaev.
Buång ®Õm Goriaev cã 25 « vu«ng to, mçi « vu«ng to l¹i cã 16 «
vu«ng nhá. DiÖn tÝch mçi « vu«ng nhá b»ng 1/400 mm2, chiÒu cao mçi «
vu«ng nhá nµy lµ 1/10 mm. V× vËy, thÓ tÝch mçi « vu«ng nhá b»ng 1/4000
mm3 = 1/4.106 cm3.
ThÓ tÝch toµn buång ®Õm lµ:
V = 25 x 16/4. 106 = 1/104cm3.
Gi¶ sö ta ®Õm ®îc 25 « vu«ng to lµ a tÕ bµo, vËy trong 1 ml níc mÉu cã:
1/104 cm3 --> a tÕ bµo.
1 cm3 (ml) --> b tÕ bµo.
b = a/1/104 = a x 104 tÕ bµo/ml.
ë ®©y chóng t«i dïng dÞch huyÒn phï cã 149,2 .10 6 &150,85 .106 tÕ
bµo/ml lµm nguån cho c¸c thÝ nghiÖm. Sè tÕ bµo t¶o nµy ®îc thu gom qua läc
vµ nghiÒn n¸t tõ ®ã pha c¸c l« thÝ nghiÖm gåm 7 nång ®é nh ë b¶ng sau:
B¶ng 1: Nång ®é dÞch t¶o ë c¸c l« thÝ nghiÖm.
L« thÝ nghiÖm
Sè ml dÞch t¶o Níc m¸y(ml)
1
8
16
2
12
12
3
16
8
4
20
4
5
24
0
15
Tæng sè(ml)
24
24
24
24
24
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
Níc m¸y
Tamia
0
0
24
dd Tamia 24ml
24
24
2.3.5. Ph¬ng ph¸p thÝ nghiÖm vÒ ¶nh hëng cña t¶o lªn sù n¶y mÇm
cña 2 gièng l¹c:
Chän mçi l« thÝ nghiÖm 30 h¹t l¹c tèt ®ång ®Òu nhau, ng©m h¹t l¹c vµo t¶o
®· nghiÒn vµ níc m¸y ë nång ®é kh¸c nhau (nh b¶ng 1) trong 4 giê. Sau ®ã
lÊy ra cho vµo ®Üa Petri, phÝa díi vµ phÝa trªn lµ giÊy läc gi÷ Èm, cßn ë gi÷a lµ
l¹c ®· ®îc ng©m. Cho vµo tñ gi÷ Èm ë nhiÖt ®é 300C. ThÝ nghiÖm ®îc lÆp l¹i 3
lÇn. KÕt qu¶ lÊy gi¸ trÞ trung b×nh cña 3 lÇn thÝ nghiÖm.
2.3.6. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh cêng ®é h« hÊp cña 2 gièng l¹c (Theo
ph¬ng ph¸p cña Boysen – Jensen vÒ x¸c ®Þnh cêng ®é h« hÊp cña thùc vËt).
{12 - 16}
Mçi thÝ nghiÖm cho mét lo¹i nång ®é t¶o xö lý h¹t l¹c, dïng 2 b×nh tam
gi¸c hoÆc b×nh cÇu ®¸y b»ng dung tÝch 250 ml (500ml), ®a ®i ®a l¹i trong
phßng ®Ó thµnh phÇn kh«ng khÝ trong c¸c b×nh ®Òu gièng nhau.
Cho vµo mçi b×nh 20ml dung dÞch Ba(OH) 2 nång ®é 0,1N vµ cho thªm
mçi b×nh 3 – 5 giät Phªnolphtalªin (lµ chÊt chØ thÞ mµu), ®Ëy l¹i b»ng nót thêng.
C©n nguyªn liÖu h« hÊp (h¹t l¹c ®ang n¶y mÇm hoÆc l¸ l¹c), cho vµo tói
®îc may b»ng v¶i mµn, treo vµo nót cao su cã mãc treo. Sau ®ã më nhanh nót
thêng ra, ®Ëy b»ng b×nh nót cao su cã mang nguyªn liÖu h« hÊp (tr¸nh trêng
hîp tói nguyªn liÖu ch¹m ph¶i dung dÞch kiÒm), b×nh ®èi chøng còng më ra vµ
®Ëy l¹i cïng thêi ®iÓm víi b×nh cã mÉu. Sau ®ã ®Æt nhanh c¶ 2 b×nh vµo buång
tèi trong thêi gian 1 giê (30 phót), CO2 do h¹t l¹c h« hÊp th¶i ra sÏ ®îc
Ba(OH)2 hÊp thô theo ph¶n øng:
CO2
+
Ba(OH)2
-->
BaCO3 + H2 O
Sau khi mÉu ®· h« hÊp ®îc mét thêi gian, lÊy b×nh ra khái bãng tèi vµ thay
nhanh nót mang mÉu nghiªn cøu b»ng nót thêng. L¾c ®Òu c¸c b×nh trong 1
thêi gian (l¾c chuyÓn ®éng trßn) ®Ó cho kiÒm hÊp thô hoµn toµn CO2 theo ph¶n
øng trªn.
ChuÈn ®é lîng Ba(OH)2 d b»ng axÝt H2SO4 0,1N hoÆc HCl 0,1N ®Õn khi
dung dÞch mÊt mµu hång. Trong thÝ nghiÖm nµy chóng t«i sö dông axÝt HCl
0,1N.
KÕt qu¶ thÝ nghiÖm tÝnh cêng ®é h« hÊp theo c«ng thøc:
I = (V1 V2 ).2,2.60 CO2/g nguyªn liÖu)
(mg
t.g
16
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
I : Lµ cêng ®é h« hÊp.
V1 : Lîng ml axit HCl dïng khi chuÈn ®é Ba(OH) 2 d ë b×nh ®èi
chøng kh«ng cã mÉu .
V2 : Lîng ml axit HCl dïng khi chuÈn ®é Ba(OH)2 d ë b×nh cã mÉu
nghiªn cøu .
2,2 : Lµ ®¬ng lîng gam (1 ml axit HCl 0,1N chuÈn ®é lîng kiÒm d t¬ng
øng víi 2,2 mg CO2 ) .
t : Lµ thêi gian nguyªn liÖu h« hÊp .
g : Lµ sè gam nguyªn liÖu h« hÊp .
2.3.7. Ph¬ng ph¸p ®o chiÒu dµi rÔ mÇm cña 2 gièng l¹c:
§o theo ph¬ng ph¸p phæ biÕn lµ dïng b×a dÎo, ®o chiÒu dµi thanh b×a ®ã
b»ng thíc Pame. Sau ®ã, ®o chiÒu dµi rÔ mÇm t¬ng øng ë thanh b×a trªn, thíc
chia kho¶ng c¸ch ®Õn mm.
17
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
2.3.8. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nèt sÇn cña 2 gièng l¹c:
Gieo h¹t l¹c, khi h¹t n¶y mÇm. KÓ tõ ngµy gieo ®Õn ngµy thø 6 tiÕn hµnh
th¨m dß sè lîng nèt sÇn ®îc h×nh thµnh. Chu kú ®îc lÆp l¹i sau 3 ngµy ®Õn khi
tÊt c¶ c¸c l« ®Òu cã nèt sÇn th× tiÕn hµnh ®Õm tæng sè nèt sÇn b»ng ph¬ng ph¸p
“®¸nh b¾t c¶”.
2.3.9. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng diÖp lôc b»ng m¸y ®o mµu
quang phæ:
§Ó x¸c ®Þnh hµm lîng diÖp lôc b»ng m¸y ®o mµu quang phæ, ph¶i chiÕt
diÖp lôc b»ng dung m«i hoµ tan .
ë ®©y chóng t«i dïng dung m«i Etanon 960.
C©n P gam l¸ t¬i (lÊy l¸ thø 4) vµo lóc 8 giê s¸ng, kh«ng ít. Sau ®ã, chiÕt
b»ng Etanon 960. Dïng cèi xø ®Ó nghiÒn (cho thªm mét Ýt CaCO 3 ®Ó trung hoµ
hÕt axÝt tù do trong l¸). ChiÕt dÞch läc b»ng m¸y hót ch©n kh«ng. Cho dÞch läc
vµo b×nh ®Þnh møc 20 ml ( lªn ®ñ 20 ml b»ng Etanol 96 0). Dïng m¸y quang
phæ tö ngo¹i ®o mËt ®é quang ë bíc sãng = 665 nm vµ = 649 nm. TÝnh
nång ®é diÖp lôc theo c«ng thøc. ( theo Wintermans – De Mots 1965) {12}
Ca (mg/l) = 13,70 E665 – 5,76 E649.
Cb (mg/l) = 25,80 E 649 – 7,60 E665.
Ca+b (mg/l) = 6,10 E665 + 20,04 E649.
TÝnh hµm lîng theo c«ng thøc:
A
C.V
P.1000
Hµm lîng diÖp lôc a:
A(a )
C.V
(mg/g)
P.1000
Hµm lîng diÖp lôc b:
A(b)
C.V
P.1000
(mg/g)
Hµm lîng diÖp lôc a + b :
A( a b)
Trong ®ã:
C.V
P.1000
(mg/g)
C: lµ nång ®é diÖp lôc tÝnh ra mg/l.
V: lµ thÓ tÝch dÞch chiÕt diÖp lôc tÝnh ra ml.
A: lµ hµm lîng diÖp lôc trong mÉu tÝnh ra mg/g.
P: lµ träng lîng mÉu tÝnh ra gam.
A(a): lµ hµm lîng diÖp lôc a.
A(b): lµ hµm lîng diÖp lôc b.
18
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
A(a+b): lµ hµm lîng diÖp lôc a + b.
2.3.10. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh cêng ®é quang hîp (theo Ivan«p –
K¬tx¬vic).{16 - 18}
C©n A gam nguyªn liÖu ( l¸ l¹c lÊy l¸ thø 4). LÊy 2 b×nh tam gi¸c
(500ml) thËt s¹ch, ®a ®i ®a trong kh«ng khÝ ®Ó kh«ng khÝ trong 2 b×nh nh
nhau. Sau ®ã, cho nguyªn liÖu (l¸ l¹c) vµo b×nh 1, b×nh 2 kh«ng cã mÉu. §Ëy
kÝn c¶ 2 b×nh ®a ra ngoµi ¸nh s¸ng 30 phót (1 giê). §a c¶ 2 b×nh vµo lÊy l¸ l¹c
ra thËt nhanh vµ ®Ëy nót l¹i, b×nh 2 còng më nót cïng lóc. Cho vµo mçi b×nh
20 ml Ba(OH)2 0,1N l¾c ®Òu Ýt phót ®Ó ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn:
CO2
+
Ba(OH)2
-->
BaCO3
+
H2O
Cho vµo mçi b×nh vµi giät Phenolphtalªin vµ chuÈn ®é b»ng axÝt HCl
0,1N cho ®Õn lóc dung dÞch mÊt mµu hång.
Ba(OH)2
+
2HCl
-->
BaCl2
+
H2O
Cêng ®é quang hîp tÝnh theo c«ng thøc:
I
Trong ®ã:
(V1 V2 ).2,2.60
t. A
I : lµ cêng ®é quang hîp.
V1: lµ sè ml axit HCl dïng ®Ó chuÈn ®é Ba(OH)2 d trong
b×nh 1 cã mÉu.
t : lµ thêi gian nguyªn liÖu quang hîp.
A : lµ sè gam nguyªn liÖu quang hîp (l¸ l¹c).
2,2 : lµ ®¬ng lîng gam (1 ml axit HCl 0,1N t¬ng øng víi
2,2mg CO2).
Ch¬ng III
KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn.
3.1. ¶nh hëng cña t¶o Chlorella vulgaris lªn sù n¶y mÇm cña 2 gièng l¹c:
3.1.1. Gièng l¹c L14.
Sù sinh trëng cña c©y l¹c b¾t ®Çu ®îc tÝnh tõ giai ®o¹n h¹t n¶y mÇm, tøc lµ
l¹c chuyÓn tõ giai ®o¹n tiÒm sinh sang tr¹ng th¸i sèng. V× vËy, chóng t«i t¸c
®éng b»ng dÞch t¶o Chlorella vulgaris lªn nh÷ng ®ît nguyªn ph©n ®Çu tiªn cña
giai ®o¹n tiÒm sinh ®Ó h¹t chuyÓn sang tr¹ng th¸i sèng.
L¹c gièng ®îc ng©m víi dÞch t¶o Chlorella vulgaris trong vßng 4 giê. Sau
®ã, ®a lªn tñ gi÷ Èm, gi÷ Êm trong 3 ngµy. KÕt qu¶ sè lîng n¶y mÇm thÓ hiÖn
ë b¶ng sau:
B¶ng 2: Sè lîng h¹t n¶y mÇm vµ tû lÖ % n¶y mÇm.
19
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Hoµng
V¨n Th©n
1
L« TN
LÇn TN
1
2
3
X
SL
NM
26
28
27
27
Tû
lÖ%
86,7
93,3
90,0
90,0
2
SL
NM
29
29
30
29,3
Tû
lÖ%
96,7
96,7
100
97,8
3
SL
NM
26
27
27
26,7
Tû
lÖ%
86,7
90,0
90,0
88,9
4
SL
NM
25
26
29
26,7
Tû
lÖ%
83,3
86,7
96,7
89,0
5
SL
NM
15
24
26
25
Tû
lÖ%
83,3
80,0
86,7
83,3
NM
SL
NM
25
25
24
24,7
Tû
lÖ%
83,3
83,3
80,0
82,2
Tamia
SL
NM
23
25
25
24,3
Tû
lÖ%
76,7
83,3
83,3
81,1
KÕt qu¶ ë b¶ng 2 chóng t«i thÊy:
- C¸c l« ®îc xö lý t¶o ®Òu cã sè lîng h¹t l¹c n¶y mÇm cao h¬n 2 l« ®èi chøng
lµ níc m¸y vµ Tamia chøng tá t¶o ®· kÝch thÝch sù n¶y mÇm cña h¹t l¹c.
- Sè lîng h¹t l¹c n¶y mÇm cao nhÊt trong 3 lÇn xö lý lµ l« 2 víi tû lÖ 97,8%,
l« xö lý b»ng m«i trêng Tamia tû lÖ h¹t n¶y mÇm thÊp nhÊt ®¹t 81,1%.
Nh×n chung, c¸c l« xö lý t¶o vµ ®èi chøng cã sè lîng h¹t l¹c n¶y mÇm thÊp
®iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch h¹t gièng ë ®©y cha thËt tèt.
L« TN
LÇn TN
1
2
3
X
3.1.2. Gièng l¹c Chïm.
KÕt qu¶ thÓ hiÖn ë b¶ng sau:
B¶ng 3: Sè lîng h¹t n¶y mÇm vµ tû lÖ % n¶y mÇm.
1
2
3
4
5
NM
SL
NM
28
30
29
29
Tû
lÖ%
93,3
100
96,7
96,7
SL
NM
30
29
30
29,7
Tû
lÖ%
100
96,7
100
99,0
SL
NM
27
29
29
28,3
Tû lÖ
%
90,0
96,7
96,7
94,4
SL
NM
30
29
28
29
Tû lÖ
%
100
96,7
93,3
96,7
SL
NM
28
24
27
26,3
Tû
lÖ%
93,3
80,0
90,0
87,8
SL
NM
29
29
27
28,3
Tû lÖ
%
96,7
96,7
90,0
94,4
Tamia
SL
NM
26
25
26
25,7
Tû lÖ
%
86,7
83,3
86,6
85,5
KÕt qu¶ b¶ng 3 chóng t«i thÊy:
- C¸c l« ®îc xö lý b»ng dung dÞch t¶o hÇu nh cã sè lîng h¹t n¶y mÇm
cao h¬n 2 l« ®èi chøng (trõ l« 5).
- Sè lîng h¹t n¶y mÇm cao nhÊt trong 3 lÇn xö lý lµ l« 2 víi tû lÖ 99%,
l« xö lý b»ng m«i trêng Tamia cã tû lÖ h¹t n¶y mÇm thÊp nhÊt ®¹t 85,5%.
- L« 5 sè lîng h¹t n¶y mÇm thÊp h¬n l« ®èi chøng níc m¸y, ®iÒu nµy cã
thÓ gi¶i thÝch do l« 5 cã nång ®é t¶o qu¸ ®Æc nªn ®· ¶nh hëng ®Õn sù n¶y mÇm
cña h¹t.
Qua 3 lÇn lÆp l¹i thÝ nghiÖm víi 2 gièng l¹c, chóng t«i thÊy ë c¸c nång ®é
t¶o xö lý kh¸c nhau, tû lÖ n¶y mÇm cña l¹c kh«ng gièng nhau. HÇu nh c¸c l«
xö lý b»ng t¶o ®Òu cã tû lÖ h¹t n¶y mÇm cao h¬n 2 l« ®èi chøng níc m¸y vµ
Tamia. Trong ®ã, l« xö lý b»ng m«i trêng Tamia cã tû lÖ h¹t n¶y mÇm thÊp
nhÊt. Nh vËy, m«i trêng Tamia kh«ng thÝch hîp cho h¹t n¶y mÇm, cßn t¶o
Chlorella vulgaris cã kh¶ n¨ng lµm t¨ng tû lÖ n¶y mÇm cña 2 gièng l¹c trªn
20
- Xem thêm -
.DOC 
33 
16 
69 
