Tài liệu Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh trung học tình huống t¸c h¹i cña viöc ®èt r¬m r¹”

Së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Hµ NéI Trêng trung häc phæ th«ng ngäc t¶o Cuéc thi vËn dông kiÕn thøc liªn m«n ®Ó gi¶I quyÕt t×nh huèng thùc tiÔn dµnh cho häc sinh trung häc Hä vµ tªn: NguyÔn thÞ v©n kh¸nh Ngµy sinh: 11/12/1998 Líp: 11A11 Hä vµ tªn: NguyÔn Thu Trang Ngµy sinh: 3/11/1998 Líp: 11A11 M«n häc chÝnh : Sinh häc TÝch hîp m«n: C«ng nghÖ, To¸n, Gi¸o dôc c«ng d©n N¨m häc: 2014-2015 i.T×nh huèng “t¸c h¹i cña viÖc ®èt r¬m r¹” ii. môc tiªu g¶I quyÕt t×nh huèng 1. N¾m ®îc c¸c thµnh phÇn cã trong khãi cña r¬m r¹ khi ®èt lªn. 2. HiÓu ®îc nh÷ng t¸c h¹i cña viÖc ®èt r¬m r¹. 3. §a ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m gi¶m thiÓu t¸c h¹i còng nh ®a ra c¸ch sö dông r¬m cã hiÖu qu¶. III. Tæng quan vÒ c¸c nghiªn cøu liªn quan tíi viÖc gi¶I quyÕt t×nh huèng Phóc Thä còng gièng nh Th¹ch ThÊt, Sãc S¬n… lµ mét huyÖn n»m ë ngo¹i thµnh thñ ®«. Tuy kinh tÕ cña huyÖn giê ®©y cã ph¸t triÓn h¬n tríc, song, phÇn lín nh©n d©n sèng b»ng nghÒ n«ng. NÕu ®i däc quèc lé 32 vµo thêi ®iÓm cuèi §«ng ®Çu Xu©n hay khi thu ho¹ch vô lóa HÌ Thu ta sÏ b¾t gÆp mét hiÖn tr¹ng kh«ng mÊy xa l¹: bµ con n«ng d©n v¬ r¬m, r¹ thµnh mét ®èng to ®Ó ®èt. Theo mét sè t×m hiÓu cña chóng em, nhiÒu bµ con cho r»ng viÖc ®èt r¬m r¹ mang l¹i nhiÒu c¸i lîi. Sau khi thu ho¹ch lóa vÒ, sè lîng r¬m r¹ qu¸ lín nªn viÖc ®èt ®ång sÏ gióp hä kh«ng tèn c«ng xö lÝ r¬m r¹ trªn ®ång, gióp diÖt bít cá d¹i, t¹o ra mét lîng lín nguyªn tè dinh dìng Kali cã trong tro - tèt cho ®Êt. §ång thêi, viÖc ®èt r¬m r¹ sÏ gióp diÖt mÇm mèng g©y bÖnh dÞch. Tuy nhiªn, b»ng c¸c kiÕn thøc sinh häc vµ hãa häc mµ chóng em ®· häc, chóng em kh¼ng ®Þnh viÖc ®èt r¬m r¹ lµ hµnh ®éng “lîi bÊt cËp h¹i”- lîi th× Ýt mµ h¹i th× nhiÒu. Thø nhÊt, thµnh phÇn chñ yÕu cña r¬m r¹ lµ xenluloz¬ vµ hemixenluloz¬, c¸c chÊt h÷u c¬ kÕt dÝnh dÉn tíi khi ®èt ch¸y sÏ t¹o ra rÊt nhiÒu khÝ ®éc: CO 2, SO2, NO2,… g©y « nhiÔm m«i trêng ®Æc biÖt lµ m«i trêng kh«ng khÝ. Mµ theo c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng cho biÕt: Tr¸i ®Êt cña chóng ta ®ang bÞ « nhiÔm ë cÊp b¸o ®éng, do ®ã nÕu kh«ng b¶o vÖ m«i trêng th× sím muén g× con ngêi còng ph¶i timg hµnh tinh kh¸c cho m×nh. V× vËy, hµnh ®éng ®èt r¬m r¹ ®ang trùc tiÕp hñy ho¹i cuéc sèng cña kh«ng chØ chóng ta mµ c¶ c¸c thÕ hÖ con ch¸u sau nµy. Thø hai, khãi r¬m r¹ kh«ng chØ chøa c¸c lo¹i khÝ ®éc trªn mµ cßn cã c¸c h¹t bôi nhá, bå hãng, muéi than dÉn tíi cã tÝnh cay, lµm ch¶y níc m¾t, g©y kÝch thÝch ph¶n øng ë häng khiÕn ngêi hÝt khãi dÔ bÞ ho, h¾t h¬i, buån n«n, ng¹t thë,… MÆt kh¸c, theo quan s¸t cña chóng em, c¸c b¸c n«ng d©n ®èt cho r¬m r¹ ch¸y ©m Ø, l©u mµ kh«ng ®èt thµnh mét ngän löa to. Do vËy, sinh ra rÊt nhiÒu khÝ CO- mét lo¹i khÝ ®éc cã thÓ g©y chÕt ngêi. C¬ quan h« hÊp cña ngêi hÝt ph¶i khãi sÏ bÞ biÕn ®æi cÊu tróc. §Çu tiªn lµ mòi, häng, thanh qu¶n. DÊu hiÖu ban ®Çu chØ lµ h¾t h¬i, sæ mòi nhng sau ®ã lµ viªm m·n tÝnh ®êng h« hÊp trªn; nhiÔm trïng phæi; phæi t¾c nghÏn m·n tÝnh… Ngoµi ra, khi hót mïi khãi r¬m r¹ nhiÒu, khÝ qu¶n ph¶i chèng l¹i khãi b»ng c¸ch tiÕt ra nhiÒu ®êm h¬n g©y c¶n trë lu th«ng khÝ. T¾c nghÏn g©y khã thë vµ ø ®äng ®êm trë thµnh m«i trêng cho vi khuÈn ph¸t triÓn, dÉn tíi c¶m cóm, viªm h« hÊp, nÆng h¬n cã thÓ suy h« hÊp, suy nhîc c¬ thÓ. Thø ba, khãi trong r¬m r¹ khi ®èt ¶nh hëng rÊt lín tíi giao th«ng. NÕu ®i däc quèc lé 32 vµo nh÷ng ngµy cuèi H¹ ®Çu Thu, th× kh«ng khã g× ®Ó b¾t gÆp h×nh ¶nh nh÷ng ngêi n«ng d©n ®èt r¬m. Khãi tõ r¬m kh«ng ph¶i chØ tõ mét phÝa mµ tõ nhiÒu phÝa dÉn tíi khãi mï mÞt gÇn nh kh«ng nh×n thÊy ®êng ®Ó råi ngêi ®i sau kh«ng nh×n thÊy ngêi ®i tríc, nµo cã kh¸c g× ®ang ch¬i trß ó tim. Nhng khi hä nh×n thÊy nhau kh«ng ph¶i lµ cêi mµ lµ khãc bëi nh÷ng vô tai n¹n tµn khèc. Thø t, khi ®èt r¬m, tuy thu ®îc mét lîng ion K+ lµm ph©n bãn cho ruéng nhng viÖc lµm nµy khiÕn mét lîng lín níc trong ®Êt sÏ bÞ kh« kiÖt. C©y mµ kh«ng cã níc th× ch¼ng kh¸c g× con ngêi kh«ng hÝt khÝ «xi. §Êt dÇn kh« c»n råi kh«ng cßn chÊt dinh dìng. Kh«ng chØ vËy ngêi n«ng d©n cßn chÊt r¬m r¹ thµnh ®èng ®èt ngay trªn lÒ ®êng quèc lé, dÉu r»ng nghÞ ®Þnh 34/2010/N§-CP ngµy 2/4/2010 cña chÝnh phñ qui ®Þnh ph¹t tiÒn tõ 100.000 ®Õn 200.000 ®ång ®èi víi hµnh vi ph¬i thãc lóa r¬m r¹, n«ng s¶n trªn ®êng nhng ngêi d©n vÉn v« t, hån nhiªn ®èt r¬m. Hä ®èt qu¸ nhiÒu nhng kh«ng chÊt thµnh ®èng to mµ ®èt lÎ tÎ. Nh÷ng h«m trêi nång giã, c¶ mét ®o¹n ®êng khãi phñ tr¾ng xãa g©y nªn nhiÒu hËu qu¶ nghiªm träng: ch¸y nhµ, ®øt ®êng d©y ®iÖn, thiªu rôi c©y xanh bªn ®êng… Cã thÓ nãi, mçi n¨m ë ViÖt Nam, tæng sè vô tai n¹n giao th«ng x¶y ra do viÖc ®èt r¬m r¹ kh«ng qu¸ nhiÒu nhng còng kh«ng Ýt. MÆt kh¸c, cø mçi mïa thu ho¹ch vÒ, xung quanh lµng em, em lu«n nghe thÊy nh÷ng lêi phµn nµn “Sao ngµy nµo còng ®èt r¬m r¹ thÕ nhØ?” hay “R¬m ®èt nång nÆc thÕ nµy sao mµ chÞu næi”. ThÕ råi nh÷ng ngêi d©n l¹i ngåi phµn nµn chª tr¸ch nh÷ng ngêi ®èt r¬m. Ngêi nä tr¸ch ngêi kia, ngêi nµy nãi ngêi kh¸c… cø thÕ råi hä b¾t ®Çu ghÐt nhau, thÕ lµ mÊt ®i t×nh lµng nghÜa xãm bÊy l©u. Tãm l¹i còng chØ v× viÖc ®èt r¬m r¹ kh«ng ®óng c¸ch. iv.gi¶I ph¸p gi¶I quyÕt t×nh huèng Díi gãc nh×n cña mét häc sinh, kÕt hîp víi c¸c kiÕn thøc ®· häc ë trêng chóng em ®a ra mét sè gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt vµ gi¶m thiÓu viÖc ®èt r¬m r¹: 1. ñ r¬m r¹ thµnh ph©n bãn: ViÖc ñ r¬m gióp duy tr× Nit¬ ( ®¹m) vµ Kali trong ®Êt gióp cung cÊp c¸c chÊt dinh dìng cho c¸c vô lóa sau gióp c©y ph¸t triÓn kháe m¹nh, n©ng cao n¨ng suÊt. V× thÕ ñ r¬m r¹ thµnh ph©n bãn trë thµnh lîi Ých bÒn v÷ng, l©u dµi vÒ sau. Theo mét sè th«ng tin cho biÕt, nÕu toµn bé sè r¬m r¹ sau thu ho¹ch cña c¶ níc ( kho¶ng 45 triÖu tÊn) ®îc xö lÝ sÏ ®em l¹i 20 triÖu tÊn ph©n h÷u c¬, ngêi n«ng d©n kh«ng ph¶i bá tiÒn mua ph©n hãa häc (NPK) lµ 200.000 tÊn ®¹m, 190.000 tÊn l©n vµ 460.000 tÊn Kali. Nh vËy sÏ tiÕt kiÖm kho¶ng 11.000 tØ ®ång. 2. Chóng ta cã thÓ sö dông r¬m r¹ ®Ó ®an chæi ®em b¸n t¨n thªm thu nhËp hay lµm æ cho gia sóc, gia cÇm, thøc ¨n cho tr©u bß… 3. Trång nÊm r¬m Quy tr×nh trång nÊm r¬m NÊm r¬m võa dÔ lµm võa ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ cho bµ con n«ng d©n. Kh«ng chØ vËy nÊm r¬m cßn chøa nhiÒu vitamin A,B 1,B2,PP,E,C… vµ chøa 7 lo¹i axit amin. NÊm r¬m dïng ®Ó chÕ biÕn c¸c mãn ¨n ngon vµ cã t¸c dông ®iÒu trÞ bÖnh: tèt cho gan, d¹ dµy; gi¶m nãng mïa hÌ;…§Æc biÖt lµ t¨ng cêng kh¶ n¨ng miÔn dÞch, lµm gi¶m nång ®é cholesterol vµ ng¨n ngõa s¬ vì ®éng m¹ch. 4. Tuyªn truyÒn vËn ®éng nh©n d©n kh«ng ®èt r¬m r¹ Ngoµi viÖc treo c¸c b¨ng r«n tuyªn truyÒn kh«ng ®èt r¬m r¹, chóng ta còng cã thÓ tæ chøc c¸c buæi häp ®Ó tuyªn truyÒn gi¸o dôc cho bµ con biÕt t¸c h¹i cña viÖc ®èt r¬m r¹. X©y dùng nh÷ng n¬i chuyªn tËp kÕt r¬m r¹ vµo cuèi vô thu ho¹ch ®Ó ®èt mét lÇn hoÆc dïng ®Ó ñ ph©n… v. ý nghÜa cña viÖc gi¶I quyÕt t×nh huèng §óng nh nh÷ng yªu cÇu cña mét x· héi míi ®Æt ra cho ngêi häc: cÇn kiÕn thøc, cÇn kÜ n¨ng ë lÜnh vùc vµ sù chñ ®éng trong häc tËp th× viÖc øng dông c¸c kiÕn thøc liªn m«n ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ó trong cuéc sèng hµng ngµy cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi häc sinh. Qua viÖc t×m hiÓu vµ gi¶i quyÕt t×nh huèng “ t¸c h¹i cña viÖc ®èt r¬m r¹” chóng em hiÓu h¬n vÒ nh÷ng thµnh phÇn trong khãi r¬m, nh÷ng t¸c h¹i còng nh g¶i ph¸p cña vÊn ®Ò nµy. Tõ ®ã, chóng em hiÓu r»ng nÕu cã thÓ gi¶m thiÓu viÖc ®èt r¬m r¹ th× sÏ gióp x· héi gi¶m thiªu sù « nhiÔm kh«ng khÝ, gi¶m c¸c c¨n bÖnh liªn quan ®Õn ®êng h« hÊp còng nh c¸c tai n¹n khi tham gia giao th«ng , gióp x· héi gi¶m ®îc mét nguån chi phÝ cho c¸c vÊn ®Ò trªn. Cã thÓ nãi, qua viÖc nghiªn cøu t×m hiÓu t×nh huèng trªn chóng em hiÓu ra ý nghÜa thËt sù cña viÖc hiÓu biÕt kiÕn thøc liªn m«n lµ cã thÓ vËn dông linh ho¹t kiÕn thøc kh«ng chØ mét m«n mµ lµ nhiÒu m«n ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò trong cuéc sèng. Trªn ®©y lµ mét sè th«ng tin, kiÕn thøc vµ suy nghÜ cña chóng em. Bµi viÕt cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn chóng em mong nhËn ®îc nhiÒu lêi gãp ý tõ tÊt c¶ mäi ngêi Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!