Tài liệu Tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm tại xí nghiệp sông đà 12-6

Lêi nãi ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN ë níc ta ®ang cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, tèc ®é ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng v× thÕ mµ còng ph¸t triÓn nhanh chãng lµm thay ®æi bé mÆt cña ®Êt níc tõng ngµy, tõng giê. §iÒu ®ã kh«ng chØ cã nghÜa khèi l îng c«ng viÖc cña ngµnh XDCB t¨ng lªn mµ kÐo theo ®ã lµ sè vèn ®Çu t XDCB còng gia t¨ng. VÊn ®Ò ®Æt ra lµm sao ®Ó qu¶n lý vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶, kh¾c phôc t×nh tr¹ng thÊt tho¸t, l·ng phÝ vèn trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n (tõ thiÕt kÕ, lËp dù ¸n, thi c«ng ®Õn nghiÖm thu....), thêi gian thi c«ng kÐo dµi nhiÒu th¸ng, nhiÒu n¨m. ChÝnh v× lÏ ®ã h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ mét phÇn c¬ b¶n, kh«ng thÓ thiÕu cña c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n ®èi víi kh«ng chØ ®èi víi c¸c Doanh nghiÖp mµ réng h¬n lµ ®èi víi c¶ x· héi. Víi c¸c Doanh nghiÖp, thùc hiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµm c¬ së ®Ó gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng, tõ ®ã kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i, ph¸t huy nh÷ng tiÒm n¨ng ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp lu«n ®øng v÷ng trong c¬ chÕ thÞ tr êng lu«n tån t¹i c¹nh tranh vµ nhiÒu rñi ro nh hiÖn nay. Víi Nhµ níc, c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ë Doanh nghiÖp c¬ së ®Ó Nhµ níc kiÓm so¸t vèn ®Çu t XDCB vµ kiÓm tra viÖc chÊp hµnh chÕ ®é, chÝnh s¸ch tµi chÝnh cña c¸c Doanh nghiÖp. NhËn thøc ®îc vÊn ®Ò ®ã, víi nh÷ng kiÕn thøc ®· tiÕp thu ® îc t¹i trêng cïng thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 12-6. §îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c thÇy, c« gi¸o cïng toµn thÓ c¸c anh chÞ Phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n cña XÝ nghiÖp, em ®· ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi "Tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp Sông Đà 12-6". Néi dung cña ®Ò tµi ®îc chia lµm 03 ch¬ng nh sau: Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë Doanh nghiÖp x©y dùng c¬ b¶n. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 12-6. Ch¬ng 3:Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 12-6 1 Do quü thêi gian thùc tËp cã h¹n, b¶n th©n cha cã nhiÒu kiÕn thøc thùc tÕ, kinh nghiÖm nghiªn cøu cßn h¹n chÕ nªn chuyªn ®Ò kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Bëi vËy, em rÊt mong nhËn ® îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp, chØ b¶o cña thÇy, c« gi¸o vµ anh chÞ Phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n cña XÝ nghiÖp ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. Qua ®©y em còng xin bµy tá lßng c¶m ¬n s©u s¾c ®Õn c« gi¸o Mai BÝch Ngäc, c¸c anh chÞ Phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n XÝ nghiÖp S«ng §µ 12-6 ®· tËn t×nh híng dÉn vµ gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Hµ Néi, th¸ng 7 n¨m 2003 T¸c gi¶ chuyªn ®Ò NguyÔn ThÞ H¹nh Ch¬ng 1 C¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp x©y dùng c¬ b¶n 1.1. Sù cÇn thiÕt tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong Doanh nghiÖp X©y dùng c¬ b¶n. 1.1.1. §Æc ®iÓm ngµnh X©y dùng c¬ b¶n vµ s¶n phÈm x©y l¾p t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n. Còng nh bÊt k× ngµnh s¶n xuÊt nµo kh¸c. X©y dùng c¬ b¶n (XDCB) khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt - kinh doanh - Thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi ®èi tîng trë thµnh s¶n phÈm, hµng ho¸. Trong nhãm c¸c ngµnh t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi, ngµnh XDCB lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®éc lËp, cã chøc n¨ng t¸i t¹o Tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§) cho nÒn kinh tÕ, t¹o c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho x· héi, t¨ng tiÒm lùc kinh tÕ - quèc phßng cho ®Êt níc. Do vËy, XDCB lu«n thu hót mét bé phËn kh«ng nhá vèn ®Çu t 2 trong níc vµ níc ngoµi, ®ång thêi còng lµ ngµnh chiÕm tû träng lín trong tæng thu nhËp quèc d©n (GDP). So víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt, XDCB mang nh÷ng nÐt ®Æc thï víi nh÷ng ®Æc ®iÓm kü thuËt riªng ®îc thÓ hiÖn râ qua ®Æc trng vÒ s¶n phÈm x©y l¾p vµ qu¸ tr×nh t¹o s¶n phÈm. Thø nhÊt, s¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p vµ mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian s¶n xuÊt dµi, tr×nh ®é kü thuËt thÈm mÜ cao. Do vËy viÖc tæ chøc qu¶n lý ph¶i nhÊt thiÕt cã dù to¸n, thiÕt kÕ vµ thi c«ng. Trong suèt qu¸ tr×nh x©y l¾p, gi¸ dù to¸n sÏ trë thµnh thíc ®o hîp lý h¹ch to¸n c¸c kho¶n chi phÝ vµ thanh quyÕt to¸n c¸c c«ng tr×nh. Thø hai, mçi c«ng tr×nh x©y dùng g¾n víi vÞ trÝ nhÊt ®Þnh, nã th êng cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt cßn c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kh¸c nh: Lao ®éng, vËt t, thiÕt bÞ m¸y mãc... lu«n ph¶i di chuyÓn theo mÆt b»ng vµ vÞ trÝ thi c«ng mµ mÆt b»ng vµ vÞ trÝ thi c«ng thêng n»m r¶i r¸c kh¾p n¬i vµ c¸ch xa trô së ®¬n vÞ. Do ®ã, lu«n tån t¹i mét kho¶ng c¸ch lín gi÷a n¬i trùc tiÕp ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i h¹ch to¸n chi phÝ ®· g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho c«ng t¸c kÕ to¸n c¸c ®¬n vÞ. MÆt kh¸c ho¹t ®éng x©y l¾p l¹i tiÕn hµnh ngoµi trêi, thêng chÞu ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè kh¸ch quan nh: thêi tiÕt, khÝ hËu...nªn dÔ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng hao hôt, l·ng phÝ vËt t , tiÒn vèn......lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt. Thø ba, khi b¾t ®Çu thùc hiÖn hîp ®ång, gi¸ trÞ c«ng tr×nh ®· ® îc x¸c ®Þnh th«ng qua gi¸ tróng thÇu hoÆc gi¸ chØ ®Þnh thÇu. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ s¶n phÈm x©y l¾p thêng ®îc tiªu thô theo gi¸ trÞ dù to¸n hoÆc gi¸ tho¶ thuËn víi chñ ®Çu t tõ tríc. Do ®ã, cã thÓ nãi tÝnh chÊt hµng ho¸ cña s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng ®îc thÓ hiÖn râ. Thø t, xÐt vÒ qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm x©y l¾p, tõ khi khëi c«ng ®Õn khi thi c«ng hoµn thµnh, bµn giao ®a vµo sö dông, thêi gian thêng dµi, phô thuéc vµo quy m« tÝnh chÊt phøc t¹p cña tõng c«ng tr×nh. Bªn c¹nh ®ã, qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng ®îc chia thµnh nhiÒu giai ®o¹n kh¸c nhau, mçi giai ®o¹n ®îc chia thµnh nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau... Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®©y, ®ßi hái c«ng t¸c kÕ to¸n võa ph¶i ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu chung vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô kÕ to¸n mét Doanh nghiÖp s¶n xuÊt võa ph¶i ®¶m b¶o phï hîp ®Æc trng riªng cña ngµnh XDCB nh»m cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi, cè vÊn l·nh ®¹o cho viÖc tæ chøc qu¶n lý ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao trong s¶n xuÊt - kinh doanh cña Doanh nghiÖp. 3 1.1.2. Yªu cÇu vµ nhiÖm vô cña c«ng t¸c qu¶n lý, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong Doanh nghiÖp x©y dùng c¬ b¶n. 1.1.2.1. Yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Nh ®· tr×nh bµy ë trªn, s¶n xuÊt XDCB cã nh÷ng ®Æc thï riªng tõ ®ã lµm cho viÖc qu¶n lý vÒ XDCB khã kh¨n phøc t¹p h¬n mét sè ngµnh kh¸c. ChÝnh lÏ ®ã, trong qu¸ tr×nh ®Çu t, XDCB ph¶i ®¸p cøng ®îc c¸c yªu cÇu lµ :" C«ng t¸c qu¶n lý ®Çu t XDCB ph¶i ®¶m b¶o t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô ®îc x· héi vµ thÞ trêng chÊp nhËn vÒ gi¸ c¶, chÊt lîng vµ ®¸p øng c¸c môc tiªu ph¸t triÓn KT-XH trong tõng thêi k×, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng CNH- H§H, ®Èy m¹nh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña nh©n d©n. Huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ cao nhÊt c¸c nguån vèn ®Çu t trong níc còng nh c¸c nguån vèn ®Çu t níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt Nam, khai th¸c tèt tµi nguyªn, tiÒm n¨ng lao ®éng, ®Êt ®ai vµ mäi tiÒm lùc kh¸c nh»m ®éng viªn tÊt c¶ nh÷ng tiÒm n¨ng cña ®Êt n íc phôc vô cho qu¸ tr×nh t¨ng trëng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, ®ång thêi b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i. X©y dùng ph¶i theo quy ho¹ch ®îc duyÖt, thiÕt kÕ hîp lý, tiªn tiÕn, thÈm mÜ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, x©y dùng ®óng tiÕn ®é ®¹t chÊt lîng cao víi chi phÝ hîp lý vµ thùc hiÖn b¶o hµnh c«ng tr×nh" (TrÝch ®iÒu lÖ Qu¶n lý vµ x©y dùng ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 177/CP ngµy 20/10/1994 cña ChÝnh phñ {03}). ë níc ta trong nhiÒu n¨m qua, do viÖc qu¶n lý vèn ®Çu t trong lÜnh vùc XDCB cha thËt chÆt chÏ ®· ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng thÊt tho¸t vèn ®Çu t vµ kÐo theo ®ã lµ hµng lo¹t c¸c hËu qu¶ nghiªm träng kh¸c...Tõ thùc tr¹ng ®ã, Nhµ níc ®· thùc hiÖn qu¶n lý x©y dùng th«ng qua viÖc ban hµnh c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch vÒ gi¸, c¸c nguyªn t¾c c¸c ph ¬ng ph¸p lËp dù to¸n, c¸c c¨n cø ®Þnh møc kinh tÕ- kü thuËt...Tõ ®ã x¸c ®Þnh tæng møc V§T, tæng dù to¸n c«ng tr×nh...nh»m h¹n chÕ sù thÊt tho¸t vèn ®Çu t cña Nhµ níc, n©ng cao hiÖu qu¶ cho qu¸ tr×nh ®Çu t. Trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay, môc tiªu hµng ®Çu cña c¸c Doanh nghiÖp (DN) nãi chung ph¶i t¨ng cêng qu¶n lý kinh tÕ mµ tríc hÕt lµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ s¶n phÈm. 1.1.2.2. NhiÖm vô cña c«ng t¸c qu¶n lý h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 4 §Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu trªn, kÕ to¸n ngµnh ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: - Tham gia vµo viÖc lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p trªn nguyªn t¾c ph©n lo¹i chi phÝ. - X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. - Tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ x©y l¾p theo ®óng ®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p ®· x¸c ®Þnh trªn sæ kÕ to¸n. - X¸c ®Þnh ®óng chi phÝ x©y l¾p dë dang lµm c¨n cø tÝnh gi¸ thµnh. - Thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÞp thêi, chÝnh x¸c. - Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cã quyÕt ®Þnh tríc m¾t còng nh l©u dµi. 1.2. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong Doanh nghiÖp x©y dùng c¬ b¶n. 1.2.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong X©y dùng c¬ b¶n. 1.2.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt. Nh ®· biÕt, bÊt kú mét doanh nghiÖp lín hay nhá…muèn tiÕn hµnh s¶n xuÊt còng cÇn bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chi phÝ nµy lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt tiÒn ®Ò, b¾t buéc ®Ó c¸c kÕ ho¹ch, dù ¸n x©y dùng trë thµnh hiÖn thùc. Trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng th× giai ®o¹n s¶n xuÊt lµ giai ®o¹n quan träng nhÊt- n¬i ®ã lu«n diÔn ra qu¸ tr×nh biÕn ®æi cña c¶i, vËt chÊt, søc lao ®éng (lµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo), ®Ò t¹o ra c¸c s¶n phÈm, hµng ho¸ - tiÒn tÖ th× c¸c chi phÝ bá ra cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®Òu ®îc biÓu hiÖn díi h×nh th¸i gi¸ trÞ (tiÒn tÖ). HiÓu mét c¸ch chung nhÊt, chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ c¸c Doanh nghiÖp ph¶i bá ra tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. NÕu xÐt ë mét ph¹m vi hÑp h¬n, chi phÝ s¶n xuÊt XDCB lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cïng c¸c chi phÝ kh¸c mµ DN ph¶i bá ra ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. 1.2.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong s¶n xuÊt c¬ b¶n. Trong XDCB, chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung kinh tÕ,c«ng dông vµ yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i kh¸c nhau. ViÖc qu¶n lý chi phÝ, kh«ng chØ dùa vµo sè liÖu tæng hîp mµ cßn c¨n cø vµo sè liÖu cô thÓ cña tõng lo¹i chi phÝ theo tõng c«ng tr×nh (CT). H¹ng môc c«ng 5 tr×nh (HMCT). Do ®ã, ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu ®Ó h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.2.1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy c¸c chi phÝ néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ gièng nhau ®îc xÕp vµo mét yÕu tè, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh trong lÜnh vùc nµo, ë ®©u, môc ®Ých vµ t¸c dông cña chi phÝ ®ã nh thÕ nµo. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau ®©y. - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phôc, phô tïng thay thÕ, thiÕt bÞ XDCB...mµ doanh nghiÖp ®· sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú nh: Xi m¨ng, s¾t, thÐp, c¸t, ®¸, c¸c lo¹i dÇu mì vËn hµnh m¸y mãc… - Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña c¸c c«ng nh©n s¶n xuÊt trong kú. - Chi phÝ khÊu hao TSC§: Bao gåm toµn bé sè tiÒn doanh nghiÖp trÝch khÊu hao cho tÊt c¶ c¸c lo¹i TSC§ tham gia ho¹t ®éng x©y l¾p nh : c¸c lo¹i m¸y thi c«ng (m¸y vËn th¨ng, m¸y cÈu …), nhµ x ëng, ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn… - Chi phÝ dÞch mua ngoµi: Lµ toµn bé sè tiÒn DN ®· chi tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch mua ngoµi: tiÒn ®iÖn, tiÒn níc, tiÒn ®iÖn tho¹i …phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Lµ toµn bé c¸c chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngoµi chi phÝ kÓ trªn. Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ gióp nhµ qu¶n lý biÕt ®îc kÕt cÊu tû träng tõng lo¹i chi phÝ trong tæng chi phÝ qua ®ã ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ. H¬n n÷a, c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn lµ c¬ së ®Ó lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè trªn B¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, x©y dùng ®Þnh møc Vèn l u ®éng, lËp kÕ ho¹ch mua s¾m vËt t, tæ chøc lao ®éng tiÒn l¬ng, thuª m¸y thi c«ng… 1.2.1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông. 6 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Gåm toµn bé trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho thi c«ng c«ng tr×nh mµ ®¬n vÞ x©y l¾p bá ra (vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, cÊu kiÖn bª t«ng chÕ s½n …) chi phÝ nµy kh«ng bao gåm thiÕt bÞ do chñ ®Çu t bµn giao. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: gåm toµn bé tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ phô cÊp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, c«ng nh©n vËn chuyÓn vËt liÖu thi c«ng, c«ng nh©n lµm nhiÖm vô b¶o d ìng, dän dÑp trªn c«ng trêng. - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Gåm chi phÝ trùc tiÕp liªn quan ®Õn viÖc sö dông m¸y thi c«ng ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c x©y dùng vµ l¾p ®Æt c¸c CT, HMCT bao gåm: TiÒn l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, nhiªn liÖu, khÊu hao m¸y thi c«ng,...v.v... - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Bao gåm c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn tæ, ®éi x©y l¾p, tøc lµ liªn quan ®Õn nhiÒu CT, HMCT. Néi dung cña c¸c kho¶n chi phÝ nµy bao gåm: l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt, l¬ng phô cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, khÊu hao TSC§ (kh«ng ph¶i lµ khÊu hao m¸y mãc thi c«ng), chi phÝ dÞch vô mua ngoµi (®iÖn, níc, v¨n phßng phÈm ….),chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Chi phÝ tiÕp kh¸ch, nghiÖm thu bµn giao c«ng tr×nh. C¸c ph©n lo¹i nµy phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, tõ ®ã lËp ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cho kú sau. Do ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p vµ ph¬ng ph¸p lËp dù to¸n trong XDCB lµ dù to¸n ®îc lËp cho tõng ®èi tîng theo c¸c kho¶n môc gi¸ hµnh nªn c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc lµ ph¬ng ph¸p sö dông phæ biÕn trong c¸c DNXDCB. Trªn ®©y lµ c¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt th êng dïng trong doanh nghiÖp XDCB, ngoµi ra chi phÝ s¶n xuÊt cßn ®îc ph©n lo¹i thµnh: §Þnh phÝ vµ biÕn phÝ, chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. 1.2.2. Gi¸ thµnh vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh sap x©y l¾p. 1.2.2.1. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Trong s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt chØ lµ mét mÆt thÓ hiÖn sù hao phÝ, ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng SX-KD cña mét doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc xem xÐt trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt quan hÖ so s¸nh ®ã h×nh thµnh nªn kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm. 7 GÝa thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p trong kú. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ chÊt lîng tæng hîp quan träng bao qu¸t mäi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.2.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Trong XDCB, gi¸ thµnh s¶n phÈm thêng ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc sau ®©y. 1.2.2.2.1. C¨n cø vµo thêi ®iÓm vµ c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc ph©n lo¹i thµnh: - Gi¸ thµnh dù to¸n: Lµ tæng chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh khèi l îng x©y l¾p CT, HMCT ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc kinh tÕ- kü thuËt vµ ®¬n gi¸ cña Nhµ níc ban hµnh. Gi¸ thµnh dù to¸n cña CT, HMCT = Gi¸ trÞ dù to¸n cña CT, HMCT - L·i ®Þnh møc - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh ®îc x©y dùng trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp vÒ c¸c ®Þnh møc ®¬n gi¸, biÖn ph¸p thi c«ng …gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ® îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Gi¸ thµnh kÕ Gi¸ thµnh dù Møc h¹ gi¸ ho¹ch cña CT, = to¸n cña CT, thµnh kÕ ho¹ch HMCT HMCT - Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh khèi lîng x©y l¾p. C¨n cø vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp trong kú. Gi¸ thµnh s¶n phÈm bµn giao ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc. Gi¸ thµnh CP thùc tÕ CP thùc tÕ CP khèi lîng thùc cña KL KL x©y l¾p = ph¸t sinh x©y l¾p dë x©y l¾p HT dë dang trong kú dang cuèi kú bµn giao ®Çu kú Còng cÇn ph¶i nãi thªm r»ng, muèn ®¸nh gi¸ ®îc chÊt lîng cña c«ng t¸c x©y l¾p, ta ph¶i tiÕn hµnh so s¸nh c¸c lo¹i gi¸ thµnh víi nhau. Nãi chung, ®Ó ®¶m b¶o cã l·i, vÒ nguyªn t¾c khi x©y dùng kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ph¶i ®¶m b¶o mèi quan hÖ sau. Gi¸ thµnh thùc tÕ - Xem thêm -