Tài liệu Tiểu luận vận dụng cặp phạm trù nguyên nhân kết quả để nói về vấn đề ô nhiễm môi trường đô thị (2)

CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 vËn dông cÆp ph¹m trï nguyªn nh©n kÕt qu¶ ®Ó nãi vÒ vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ lêi nãi ®Çu Trong bèi c¶nh toµn cÇu nãi chung m«i trêng ®ang bÞ « nhiÔm trÇm träng ®Æc biÖt lµ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn . ViÖt Nam còng n»m trong t×nh tr¹ng nµy trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. Do vËy , b¶o vÖ m«i trêng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng ®îc §¶ng vµ nhµ níc ta rÊt quan t©m trong chiÕn lîc ph¸t triÓn chung vÒ kinh tÕ x· héi trong giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc . §Ó cã mét sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cÇn ph¶i cã mét ch¬ng tr×nh hµnh ®éng thèng nhÊt vµ cã thÓ bæ sung hç trî lÉn nhau gi÷a ph¸t triÓn s¶n xuÊt víi c«ng t¸c b¶o vÖ vµ kiÓm so¸t m«i trêng . NÕu kh«ng cã mét chÝnh s¸ch ®óng ®¾n vÒ b¶o vÖ m«i trêng , nÒn kinh tÕ sÏ bÞ thiÖt h¹i tríc m¾t còng nh l©u dµi. §ång thêi sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc còng thiÕu bÒn v÷ng . NhÊt lµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn níc ta ®ang ®i lªn con ®êng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®· ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng m«i trêng ®« thÞ ngµy cµng « nhiÔm . Do vËy trong khu«n khæ bµi tiÓu luËn triÕt häc nµy em xin dùa vµo cÆp ph¹m trï triÕt häc nguyªn nh©n - kÕt qu¶ ®Ó ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Ò bøc xóc cña « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ vµ mét sè biÖn ph¸p kh¾c phôc sù « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ . Do ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn em viÕt tiÓu luËn nªn cã lÏ kh«ng thÓ tr¸nh ®îc nh÷ng thiÕu sãt vËy em rÊt mong ®îc c¸c thÇy c« gi¸o , b¹n bÌ gióp ®ì vµ gãp ý kiÕn . Híng triÓn khai tiÓu luËn cña em ®îc thÓ hiÖn qua kÕt cÊu nh sau: PhÇn I : Lêi nãi ®Çu . PhÇn II : Néi dung . I, VËn dông lý luËn thùc tiÔn triÕt häc : 1. CÆp ph¹m trï Nguyªn nh©n vµ kÕt qu¶ : 2. Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a nguyªn nh©n vµ kÕt qu¶ II, VËn dông vµo thùc tÕ : 1 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 1. Mét sè nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn ®Õn « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ . 2. HiÖn tr¹ng hËu qu¶ cña « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ . 3. Xö lý triÖt ®Ó c¸c c¬ së g©y « nhiÔm nghiªm träng trong c¸c khu d©n c ®« thÞ . III , Mét sè m©u thuÉn vµ c¸ch gi¶i quyÕt m©u thuÉn : 1. Mét sè m©u thuÉn . 2. Gi¶i quyÕt m©u thuÉn vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc PhÇn III : KÕt luËn chung. 2 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 I, vËn dông lý luËn triÕt häc ( cÆp ph¹m trï nguyªn nh©n kÕt qu¶ vµ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a nguyªn nh©n vµ kÕt qu¶ ) 1. CÆp ph¹m trï nguyªn nh©n kÕt qu¶ : Nguyªn nh©n lµ sù t¸c ®éng gi÷a c¸c mÆt hiÖn tîng qu¸ tr×nh g©y ra c¸c biÕn ®æi nhÊt ®Þnh. KÕt qu¶ lµ nh÷ng biÕn ®æi xuÊt hiÖn do sù t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a c¸c mÆt hiÖn tîng qu¸ tr×nh mµ cã. VÝ dô : §« thÞ ho¸ lµ nguyªn nh©n cña sù « nhiÔm m«i trêng ngµy cµng trÇm träng hay chÊt th¶i c«ng nghiÖp ®éc h¹i lµ nguyªn nh©n cßn « nhiÔm m«i trêng lµ kÕt qu¶ . 2. Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a nguyªn nh©n vµ kÕt qu¶ . Mèi quan hÖ nh©n qu¶ cã tÝnh kh¸ch quan, tÝnh kh¸ch quan nµy quy ®Þnh mèi quan hÖ nh©n qu¶ dùa trªn lËp trêng duy vËt . Do tÝnh phæ biÕn cña mèi liªn hÖ nh©n qu¶ nªn mét nguyªn nh©n cã thÓ sinh ra nhiÒu kÕt qu¶, mét kÕt qu¶ cã thÓ còng do nhiÒu nguyªn nh©n. Ta cã thÓ lÊy vÝ dô trªn thùc tÕ nh : nguyªn nh©n lµ bÇu «z«n bÞ thñng ¶nh hëng ®Õn søc kháe vµ sù tån t¹i cña loµi ngêi . Nhng kÕt qu¶ cña sù « nhiÔm m«i trêng còng do nhiÒu nguyªn nh©n g©y nªn do con ngêi , do c«ng nghiÖp , chÊt th¶i ®éc h¹i ... vµ chÝnh nh÷ng nguyªn nh©n nµy l¹i g©y nªn nhiÒu kÕt qu¶ kh¸c... NhiÒu nguyªn nh©n nhng chØ g©y ra mét kÕt qu¶ do vËy muèn cã ®îc mét kÕt qu¶ tèt th× ph¶i biÕt ph¸t hiÖn nhiÒu nguyªn nh©n, ph¶i biÕt h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng cña nguyªn nh©n ngîc chiÒu t¹o ®iÒu kiÖn cho nguyªn nh©n cïng chiÒu; ph¶i chó träng ®Õn nguyªn nh©n chñ yÕu, nguyªn nh©n bªn trong . Ch¼ng h¹n nh trong qu¸ tr×nh b¶o vÖ m«i trêng nh hiÖn nay th× mäi ngêi cïng cã ý thøc b¶o vÖ th× sÏ nh©n lªn thuËn lîi ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ tèt h¬n . HoÆc trong dù ¸n b¶o vÖ m«i trêng cña ChÝnh phñ cã thuËn lîi vÒ vèn ®Çu t níc ngoµi vµ kü thuËt xö lý chÊt th¶i ... th× kÕt qu¶ ®¹t hiÖu qu¶ cao . Nhng thùc tÕ cã kh«ng Ýt nguyªn nh©n t¸c ®éng ngîc chiÒu lµm h¹n chÕ hoÆc triÖt tiªu kÕt qu¶ theo dù ®Þnh. Cã thÓ lÊy vÝ dô nh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n b¶o vÖ m«i trêng, th× cã mét sè c¸n bé ®îc giao nhiÖm vô thùc hiÖn lîi dông tham nhòng cña c«ng... Khi x¸c ®Þnh mét mèi liªn hÖ nh©n qu¶ cô thÓ trong mét thêi gian nµo ®ã nguyªn nh©n cã tríc kÕt qu¶ v× chØ cã t¸c ®éng lÉn nhau míi g©y ra sù biÕn ®æi. Nhng khi xÐt c¶ qu¸ tr×nh mèi liªn hÖ nh©n qu¶ th× ta thÊy cã thÓ chuyÓn ®æi vÞ trÝ cho nhau mét c¸ch biÖn chøng . 3 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 VÝ dô : b¶o vÖ m«i trêng tèt vµ mäi ngêi cã ý thøc gi÷ g×n m«i trêng tèt th× sÏ ®a ®Õn kÕt qu¶ m«i trêng trong s¹ch vµ lµ nguyªn nh©n cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc bÒn v÷ng, søc khoÎ cña mäi ngêi ®îc b¶o vÖ tèt h¬n ; kinh tÕ ®Êt níc cã ph¸t triÓn bÒn v÷ng, mäi ngêi khoÎ m¹nh th× ®a ®Õn kÕt qu¶ ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña nh©n d©n míi ®îc c¶i thiÖn . Nãi chung , chóng lu«n cã mèi liªn hÖ phæ biÕn víi nhau t¸c ®éng qua l¹i, qui ®Þnh sù th©m nhËp vµ chuyÓn ho¸ lÉn nhau cña sù vËt hiÖn tîng, qu¸ tr×nh. II . VËn dông vµo thùc tÕ : 1. Mét sè nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn ®Õn « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ : Mét kÕt qu¶ do nhiÒu nguyªn nh©n vµ ngîc l¹i , « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ hiÖn nay do mét sè nguyªn nh©n c¬ b¶n sau ®©y vµ tõ mét nguyªn nh©n « nhiÔm m«i trêng còng sinh ra nhiÒu kÕt qu¶. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ vµ do t¸c ®éng cña c¬ chÕ thÞ trêng gi¸ ®Êt t¨ng cao nªn nhiÒu ao hå bÞ lÊp dÇn ®Ó x©y nhµ vµ c«ng tr×nh thËm chÝ cã n¬i kh«ng cßn ao vµ ®Êt trèng n÷a dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu r·nh tho¸t níc, níc th¶i tõ c¸c hé gia ®×nh trµn ch¶y ra ®êng v× kh«ng cã hÖ thèng tho¸t níc ®iÒu nµy ®· g©y « nhiÔm m«i trêng rÊt nghiªm träng nhiÒu chç bÞ ngËp ngay c¶ lóc trêi kh«ng ma cã thÓ nãi lµ "thiÕu níc s¹ch thõa níc bÈn". NhiÒu nhµ m¸y tríc ®©y n»m ë ngo¹i thµnh nay do ®« thÞ ho¸ ®· lät vµo gi÷a c¸c ®« thÞ víi d©n c ®«ng ®óc g©y « nhiÔm m«i trêng cho nh÷ng ngêi sèng xung quanh . H¬n n÷a viÖc më réng kh«ng gian ®« thÞ sÏ dÇn dÇn chiÕm dông ®Êt n«ng nghiÖp, tµi nguyªn ®Êt bÞ khai th¸c triÖt ®Ó tû lÖ c©y xanh vµ mÆt níc trong ®« thÞ bÞ gi¶m dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu «xy kh«ng khÝ ngét ng¹t, « nhiÔm. BÒ mÆt ®Êt thÊm níc, tho¸t níc bÞ suy gi¶m dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ngËp óng ë néi thµnh còng nh ngo¹i thµnh.Thùc tÕ lµ th¸ng 8/2001 c¶ thµnh phè Hµ Néi bÞ ngËp trong níc ma v× níc kh«ng tho¸t ®îc dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ngËp óng « nhiÔm m«i trêng nghiªm träng trong thµnh phè . Kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn mét nguyªn nh©n ®ã lµ sù bïng næ vÒ ph¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi trong ®« thÞ vît qu¸ kh¶ n¨ng chÞu t¶i cña hÖ thèng giao th«ng g©y ra t×nh tr¹ng t¾c nghÏn giao th«ng, th¶i ra nhiÒu khÝ bôi ®éc h¹i (NO,CO),tiÕng ån g©y « nhiÔm m«i trêng kh«ng khÝ vµ tiÕng ån trÇm träng trong ®« thÞ . §« thÞ ho¸ lµm t¨ng dßng ngêi di c tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ lµm t¨ng søc Ðp vÒ nhµ ë vµ vÖ sinh m«i trêng ®« thÞ . Mét sè d©n c kh«ng t×m ®îc chç ë vµ 4 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 viÖc lµm æn ®Þnh ®· lÊn chiÕm ®Êt c«ng t¹o thµnh c¸c xãm liÒu xãm bôi , nhµ æ chuét ... víi ®iÒu kiÖn m«i trêng rÊt kÐm mÊt vÖ sinh ... Do qu¸ tr×nh x©y dùng ph¸t triÓn kinh tÕ hiÖn nay c¸c nhµ m¸y c«ng nghiÖp , c¸c ngµnh nghÒ s¶n xuÊt phô ph¸t triÓn nhanh ngµy cµng nhiÒu do ®ã møc ®é « nhiÔm ë nh÷ng n¬i cã nhµ m¸ys¶n xuÊt c«ng nghiÖp, s¶n xuÊt ngµnh nghÒ phô lµ rÊt nghiªm träng . §ã lµ mét sè nguyªn nh©n vµ hËu qu¶ cña viÖc « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ t¹o nªn mét th¸ch thøc rÊt lín ®èi víi m«i trêng ë níc ta . NÕu kh«ng cã gi¶i ph¸p kÞp thêi vµ t¬ng xøng cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng m«i trêng ®« thÞ ngµy cµng « nhiÔm, kh«ng bÒn v÷ng vµ khã kh¾c phôc . HiÖn tr¹ng m«i trêng ®« thÞ ë níc ta hiÖn nay lµ rÊt nghiªm träng. Do vËy em xin ®îc ®Ò cËp ®Õn thùc tr¹ng m«i trêng ®« thÞ níc ta, hËu qu¶ cña møc ®é « nhiÔm. 2, Thùc tr¹ng hËu qu¶ cña viÖc « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ : a, HiÖn tr¹ng m«i trêng níc : Tû lÖ d©n c ®îc cÊp níc m¸y cßn rÊt thÊp chÊt lîng níc cßn kÐm. CÊp níc s¹ch cho ®« thÞ lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó ®¶m b¶o sinh m«i trêng ®« thÞ ,"tû lÖ d©n ®« thÞ ®îc cÊp níc s¹ch tÝnh chung lµ 53% . Nguån níc cung cÊp cho ®« thÞ hiÖn nay lµ kho¶ng 70% lµ lÊy tõ nguån níc mÆt, 50% lÊy tõ nguån níc ngÇm"(1). ë mét sè thµnh phè do khai th¸c nguån níc ngÇm qu¸ møc ®· g©y sôt lón ®Êt ë ®« thÞ vµ nguån níc ngÇm chím bÞ « nhiÔm chÊt h÷u c¬. Khai th¸c níc ngÇm qu¸ møc ë mét sè vïng ven biÓn lµm níc bÞ mÆn ho¸ . HiÖn nay , c«ng nghÖ xö lý cÊp níc t¹i nhiÒu nhµ m¸y cßn nhiÒu l¹c hËu chÊt lîng níc cÊp kh«ng ®¶m b¶o vÖ sinh . * Tho¸t níc vµ xö lý níc th¶i cha ®¹t yªu cÇu tèi thiÓu. HÖ thèng tho¸t níc t¹i c¸c ®« thÞ hiÖn nay ®Òu lµ hÖ thèng chung cho c¶ tho¸t níc ma , níc th¶i c«ng nghiÖp . HÖ thèng tho¸t níc nµy cã 3 nhîc ®iÓm chÝnh lµ cha cã tr¹m xö lý níc th¶i tËp trung tiÕt diÖn c¸c ®êng cèng nhá vµ bÞ bïn c¹n l¾ng ®äng lµm kh¶ n¨ng tho¸t níc kÐm, hÖ thèng cèng r·nh tha, nhiÒu nhiÒu ®êng phè kh«ng cã cèng tho¸t níc . HÖ thèng cèng r·nh tho¸t níc yÕu kÐm cïng víi hå ao bÞ san lÊp ®· g©y ra t×nh tr¹ng óng ngËp trÇm träng trong mïa ma ë rÊt nhiÒu n¬i, ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ con ngêi vµ s¶n xuÊt kinh tÕ . LÊy vÝ dô nh trËn ma th¸ng 8 -2001 ®· lµm c¶ thñ ®« trµn ngËp trong níc ma, c¸n bé c«ng nh©n viªn kh«ng thÓ ®i lµm ®îc vµ mét sè nhµ m¸y (1) Côc m«i trêng. B¸o c¸o quan tr¾c m«i trêng 12 - 2000 5 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 còng bÞ ®ãng cöa v× còng bÞ ngËp dÉn ®Õn s¶n xuÊt bÞ ®×nh ®èn ¶nh hëng ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc ta , h¬n thÕ n÷a nã cßn ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ cña ngêi d©n. Tuy nhiªn hiÖn nay ë Hµ Néi ®· x©y dùng tr¹m b¬m tho¸t níc Yªn Së b¾t ®Çu n¹o vÐt s«ng, tho¸t níc nh»m gi¶i quyÕt c¬ b¶n t×nh tr¹ng óng ngËp trong mïa ma nhng hÖ thèng tho¸t níc ë néi ®« vÉn cha ®îc n©ng cÊp ®¸ng kÓ nªn t×nh tr¹ng ngËp óng trong thêi gian gÇn ®©y vÉn x¶y ra nghiªm träng Níc th¶i bÖnh viÖn : chøa rÊt nhiÒu mÇm mèng g©y bÖnh truyÒn nhiÔm vµ c¸c ho¸ chÊt ®éc h¹i. Mµ c¸c nguån níc th¶i nµy chØ ®îc xö lý s¬ bé l¹i th¶i trùc tiÕp vµo nguån níc mÆt ®ã chÝnh lµ nguyªn nh©n chñ yÕu g©y nªn « nhiÔm m«i trêng níc mÆt ë ®« thÞ cßn c¸c nguyªn nh©n kia chØ lµ nguyªn nh©n bªn trong . Vµ cho dï nã lµ nhiÒu nguyªn nh©n hay mét nguyªn nh©n th× nã còng g©y nªn nhiÒu kÕt qu¶ bëi nã cã mèi liªn hÖ biÖn chøng víi nhau . * HiÖn tr¹ng « nhiÔm m«i trêng níc ë ®« thÞ T×nh h×nh chung ë c¸c ®« thÞ lµ m«i trêng níc mÆt ®Òu lµ n¬i tiÕp nhËn c¸c nguån níc cha ®îc xö lý nªn ®· bÞ « nhiÔm cã n¬i bÞ « nhiÔm nÆng . "Nång ®é chÊt « nhiÔm trong níc mÆt thêng cao nh chÊt r¾n löng l¬ nhu cÇu «xy sinh ho¸ , nhu cÇu oxy ho¸ häc , nit¬rit , nit¬rat .. gÊp tõ hai ®Õn 5 lÇn thËm chÝ tõ 10 ®Õn 15 lÇn tiªu chuÈn cho phÐp (TCCP) ®èi víi nguån níc mÆt . Lîng hãa häc c«li vît TCCP hµng tr¨m lÇn . Ngoµi chÊt « nhiÔm h÷u c¬ trªn m«i truêng níc mÆt ®« thÞ ë mét sè n¬i cßn bÞ « nhiÔm kim lo¹i nÆng vµ ho¸ chÊt ®éc h¹i nÆng nh thuû ng©n asen ,clo, phenon...” dÉn ®Õn t×nh tr¹ng søc khoÎ ngµy cµng suy tho¸i sè bÖnh nh©n t¹i khoa chèng ®éc ë c¸c bÖnh viÖn ngµy cµng t¨ng nhanh nhµ níc ®· ph¶i ®Çu t rÊt nhiÒu tiÒn vµo ch÷a trÞ cho ngêi d©n vµ cßn dÉn ®Õn nhiÒu ¶nh hëng kh¸c. b, HiÖn tr¹ng m«i trêng kh«ng khÝ : * ¤ nhiÔm bôi rÊt trÇm träng ë hÇu hÕt c¸c ®« thÞ ®Òu bÞ « nhiÔm rÊt trÇm träng tíi møc b¸o ®éng "nång ®é bôi trung b×nh ë c¸c thµnh phè lµ 0,4 ®Õn 0,5 mg/m, nång ®é bôi ë c¸c khu d©n c bªn c¹nh c¸c nhµ m¸y , xÝ nghiÖp hay gÇn ®êng giao th«ng lín ®Òu vît TCCP tõ 1,5 ®Õn 3 lÇn n¬i bÞ « nhiÔm lín nhÊt trong c¸c ®Þa ®iÓm lµ khu d©n c gÇn c¸c nhµ m¸y xi m¨ng H¶i Phßng..." (3). ¤ nhiÔm bôi chñ yÕu do giao th«ng vËn t¶i x©y dùng söa ch÷a nhµ cöa vµ mét phÇn do s¶n xuÊt c«ng nghiÖp g©y ra . Tuy vËy , theo sè liÖu cña tr¹m quan tr¾c m«i trêng quèc gia cho thÊy « nhiÔm bôi ë c¸c khu d©n c ®« thÞ gÇn c¸c khu c«ng nghiÖp tõ n¨m 1995 ®Õn nay cã chiÒu híng gi¶m dÇn cã thÓ lµ do viÖc kiÓm so¸t c¸c nguån th¶i c«ng nghiÖp (3) Côc m«i trêng. B¸o c¸o kÕt qu¶ quan tr¾c m«i trêng 12 - 2000 6 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 ngµy cµng tèt h¬n, ngîc l¹i « nhiÔm bôi ë khu d©n c th«ng thêng trong khu ®« thÞ ngµy cµng t¨ng cã thÓ lµ do ho¹t ®éng ®« thÞ ho¸ ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng giao th«ng vµ x©y dùng trong ®« thÞ ngµy cµng gia t¨ng . * ¤ nhiÔm c¸c khÝ SO2 , CO , NO2 . "Nång ®é khÝ SO2 , CO , NO2 ë mét sè khu trung c gÇn khu c«ng nghiÖp th× vît qu¸ møc ®é cho phÐp nhiÒu lÇn, ë mét sè nót giao th«ng lín trong ®« thÞ nång ®é khÝ NO2 vît qu¸ TCCP " .(4) * ¤ nhiÔm tiÕng ån ®« thÞ : Theo kÕt qu¶ quan tr¾c cho thÊy møc ®é ån µo ngoµi nhµ vµo buæi tèi th× vît qu¸ TCCP. Tû lÖ c©y xanh thÊp còng lµ nguyªn nh©n ¶nh hëng ®Õn « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ tû lÖ c©y xanh ë c¸c khu c«ng nghiÖp , khu ®« thÞ cßn qu¸ thÊp cho dï trong thêi gian gÇn ®©y ë kh¾p c¸c níc ta hÇu hÕt ®· quan t©m trång c©y xanh h¬n . " ë mét sè khu c«ng nghiÖp khi thÈm duyÖt x©y dùng th× kh«ng thùc hiÖn yªu cÇu cña Khoa häc c«ng nghÖ m«i trêng lµ ph¶i dµnh 15% diÖn tÝch ®Ó trång c©y xanh "(5) c, ¤ nhiÔm chÊt th¶i r¾n ë ®« thÞ lµ vÊn ®Ò bøc xóc * ChÊt th¶i r¾n sinh ho¹t Lîng chÊt th¶i r¾n sinh ho¹t th¶i ra víi khèi lîng cùc kú lín mµ vÊn ®Ò thu gom xö lý chÊt th¶i r¾n vÉn cha ®îc kh¾c phôc mµ hiÖn nay ë ViÖt Nam, ngêi tiªu dïng thêng sö dông tói nil«ng dùng mäi vËt dông, ®å ¨n thøc uèng ... mµ thµnh phÇn nilong , chÊt dÎo , cao su trong chÊt th¶i sinh ho¹t ngµy cµng t¨ng nhanh thµnh phÇn nµy kh«ng thÓ ph©n hñy b»ng gi¶i ph¸p ch«n lÊp, hay tù tiªu huû . *ChÊt th¶i r¾n y tÕ : Lîng r¸c th¶i nguy h¹i ph¸t sinh hµng ngµy tõ c¸c c¬ së y tÕ ë níc ta lín "íc tÝnh tõ 50 ®Õn 70 tÊn /ngµy (chiÕm 20% tæng r¸c th¶i y tÕ ph¸t sinh)" (6) * T×nh h×nh thu gom vµ xö lý chÊt th¶i r¾n ë ®« thÞ níc ta . HiÖn nay t×nh h×nh thu gom chÊt th¶i cßn rÊt thÊp so víi yªu cÇu ®Æt ra. Tuy vËy tû lÖ thu gom chÊt th¶i r¾n ë ®« thÞ ngµy mét t¨ng nhng ë mét sè n¬i cha cã tæ chøc thu gom chÊt th¶i r¾n vµ cha cã b·i r¸c ®æ chung BiÖn ph¸p xö lý chÊt th¶i r¾n hiÖn nay chñ yÕu lµ ch«n lÊp nhng cha cã b·i ch«n lÊp chÊt th¶i r¾n nµo ®¹t tiªu chuÈn kü thuËt vÖ sinh m«i trêng g©y mÊt vÖ sinh mü quan vµ ¶nh hëng tíi kh«ng khÝ trong lµnh . T¹p chÝ b¶o vÖ m«i trêng sè 6 - 2001 TrÝch b¸o c¸o dù ¸n ®iÒu tra kh¶o s¸t ®Þnh híng b¶o vÖ m«i trêng n¨m 2000 (6) T¹p chÝ b¶o vÖ m«i trêng sè 5 n¨m 2001 (4) (5) 7 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 * Nhµ vÖ sinh cha hîp tiªu chuÈn vÖ sinh XÝ vµ cÇu tiªu kh«ng hîp vÖ sinh lµ vÊn ®Ò bøc xóc vÒ vÖ sinh m«i trêng ë nhiÒu ®« thÞ níc ta , ë mét sè n¬i trong thµnh phè vÉn cßn tån t¹i xÝ thïng hay cÇu tiªu ngay trªn s«ng , kªnh r¹ch rÊt mÊt vÖ sinh. * ViÖc t¸i sö dông vµ t¸i chÕ chÊt th¶i r¾n . T¸i sö dông vµ chÕ chÊt th¶i r¾n lµ mét gi¶i ph¸p quan träng vµ lµ xu híng ph¸t triÓn cña tÊt c¶ c¸c níc ®ang ®îc ¸p dông ®Ó gi¶m lîng gi¶m lîng chÊt th¶i cÇn vËn chuyÓn vµ xö lý ®ång thêi mang l¹i lîi Ých kinh tÕ kh«ng nhá nhng tiÕc r»ng ë níc ta cha ph¸t triÓn c«ng nghiÖp t¸i sö dông vµ t¸i chÕ chÊt th¶i . 3, Xö lý triÖt ®Ó c¸c c¬ së g©y « nhiÔm nghiªm träng trong c¸c khu d©n c ®« thÞ : Do hËu qu¶ cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®« thÞ tríc ®©y kh«ng xÐt tíi yªu cÇu b¶o vÖ m«i trêng vµ thiÕu tÇm nh×n xa nªn nhiÒu xÝ nghiÖp n»m ë ngoµi ph¹m vi ®« thÞ nay ®· lät vµo khu d©n c ®« thÞ , c¸c c¬ së nµy thuêng dïng thiÕt bÞ l¹c hËu c¬ së vËt chÊt yÕu kÐm nªn g©y ra « nhiÔm m«i trêng trÇm träng víi m«i trêng xung quanh . Xö lý triÖt ®Ó c¸c c¬ së g©y « nhiÔm m«i trêng nghiªm träng lµ rÊt cÇn thiÕt , vµ lµ mét ®Ò ¸n lín do Bé Khoa häc vµ B¶o vÖ m«i trêng thùc hiÖn vµ mét sè thµnh phè ®· ®ãng cöa b·i ch«n r¸c kh«ng hîp vÖ sinh vµ chÕ biÕn thµnh ph©n compos , ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc di chuyÓn mét sè c¬ së g©y « nhiÔm m«i trêng nghiªm träng . Mét sè xÝ nghiÖp g©y « nhiÔm m«i trêng nghiªm träng ë thµnh phè ®· ®îc di chuyÓn toµn bé hay mét vµi c«ng ®o¹n s¶n xuÊt ra khái néi thµnh nhng nh×n chung qu¸ tr×nh xö lý c¸c c¬ së nµy cßn gÆp khã kh¨n c¶ vÒ kinh tÕ kü thuËt vµ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan .(7) III, Mét sè m©u thuÉn vµ c¸ch gi¶i quyÕt m©u thuÉn : (®Ò xuÊt vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc ®Ó qu¶n lý m«i trêng xanh s¹ch ®Ñp) 1, Mét sè m©u thuÉn : Nh chóng ta ®· thÊy hiÖn tr¹ng « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ hiÖn nay lµ rÊt nghiªm träng do ®ã ta cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p qu¶n lý m«i trêng ®« thÞ mét c¸ch chÆt chÏ ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶ cña « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ . Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh qu¶n lý cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ yÕu kÐm trong c«ng t¸c qu¶n lý Bé m¸y tæ chøc qu¶n lý m«i trêng ®« thÞ nãi chung vµ qu¶n lý m«i trêng ®« thÞ nãi riªng ë trung ¬ng còng nh ®Þa ph¬ng hiÖn cha t¬ng xøng víi nhiÖm vô ®Æt ra kh«ng thèng nhÊt qu¶n lý tõ trung ¬ng cho ®Õn ®Þa ph¬ng (cÊp quËn, phêng ...) (7) B¸o c¸o dù ¸n ®iÒu tra kh¶o s¸t ®Þnh híng b¶o vÖ m«i trêng ®« thÞ 2000 8 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 §éi ngò c¸n bé thiÕu vÒ sè lîng yÕu vÒ chÊt lîng . CÇn ph¶i ®µo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé vÒ qu¶n lý m«i trêng . HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ m«i trêng cßn cha ®Çy ®ñ vµ thiÕu ®ång bé, mét sè v¨n b¶n ®· l¹c hËu kh«ng phï hîp nhng cha ®îc thay thÕ hay söa ®æi kÞp thêi .ViÖc thùc thi luËt lÖ ®· ban hµnh cha nghiªm , cßn nhiÒu hµnh vi g©y « nhiÔm m«i trêng cha ®îc xö lý kÞp thêi . Nguyªn t¾c qu¶n lý m«i trêng "g©y « nhiÔm ph¶i nép ph¹t " cha ®îc ¸p dông triÖt ®Ó . C¬ chÕ ph©n phèi cßn kÐm hiÖu qu¶ . NhËn thøc vµ ý thøc chÊp hµnh cña céng ®ång d©n c vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt cha cao . C¸c c«ng tr×nh lín mang tÇm chiÕn lîc quèc gia nh c¸c quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña quèc gia ... ®· ®îc phª duyÖt mµ kh«ng th«ng qua thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng §Çu t b¶o vÖ m«i trêng cßn thÊp ®Æc biÖt lµ viÖc ®Çu t cho viÖc xö lý chÊt th¶i cßn thiÕu kÓ c¶ cña khu vùc nhµ níc lÉn t nh©n cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh lÉn c«ng tr×nh c«ng céng nh c¸c b·i ch«n lÊp chÊt th¶i c¬ së tËp trung chÊt th¶i nguy h¹i .Tãm l¹i viÖc viÖn trî cho ®Çu t cho m«i trêng lµ rÊt nhá , cha ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn . Quy ho¹ch m¹ng líi quan tr¾c vµ ph©n tÝch m«i trêng quèc gia cha ®îc chÝnh phñ phª duyÖt nªn gÆp khã kh¨n trong viÖc x¸c ®Þnh. Nguån kinh phÝ ho¹t ®éng cña m¹ng líi cha thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c vµ kÞp thêi diÔn biÕn m«i trêng níc ta . C«ng t¸c ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho lÜnh vùc b¶o vÖ m«i trêng cha ®îc quan t©m ®Çy ®ñ vÒ sè luîng còng nh chÊt lîng , chuyªn gia m«i trêng cßn kÐm h¬n c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c . Do ý thøc cña kh«ng Ýt c¸ nh©n tæ chøc vÒ b¶o vÖ m«i trêng cßn rÊt kÐm , ®©y chÝnh lµ tån t¹i khã kh¾c phôc bëi ®ã lµ do ý thøc kÐm 2, Gi¶i quyÕt m©u thuÉn & BiÖn ph¸p kh¾c phôc : Qua ®©y cã lÏ chóng ta còng thÊy ®îc nh÷ng nguyªn nh©n cña sù « nhiÔm m«i trêng vµ tÇm quan träng cña m«i trêng víi ®êi sèng con ngêi vµ ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®ång thêi còng thÊy ®îc møc ®é trÇm träng cña sù « nhiÔm m«i trêng ¶nh hëng nh thÕ nµo . VËy em xin ®îc ®a ra mét sè ®Ò xuÊt vÒ biÖn ph¸p gi¶i quyÕt vµ kh¾c phôc « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ ®ã lµ : + CÇn bæ xung chÝnh s¸ch thuÕ phÝ, quü m«i trêng chÝnh s¸ch vÒ ¸p dông c«ng nghÖ s¹ch h¬n , c«ng nghÖ Ýt chÊt th¶i , c«ng nghÖ xö lý chÊt th¶i . + T¨ng cêng sö dông c¸c c«ng cô kinh tÕ trong qu¶n lý kÕt hîp c¸c c«ng cô qu¶n lý cã tÝnh mÖnh lÖnh . §¶m b¶o c«ng b»ng c¸c lîi Ých vÒ m«i trêng . 9 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 + T¨ng cêng c¸c biÖn ph¸p cìng chÕ tµi chÝnh ®èi víi hµnh vi kh«ng tu©n thñ quy ®Þnh b¶o vÖ m«i trêng . + CÇn ®Èy m¹nh phong trµo v¨n ho¸ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng ®ã lµ kh«i phôc cñng cè ph¸t huy truyÒn thèng ®Þa ph¬ng trong gi÷ g×n vÖ sinh phêng khu phè nh phong trµo trång c©y xanh s¹ch ®Ñp + VËn ®éng d©n c cã ý thøc b¶o vÖ m«i trêng , mçi ngêi d©n tù m×nh ph¶i cã ý thøc b¶o vÖ m«i trêng xanh s¹ch ®Ñp ... kÕt luËn chung Qua ph©n tÝch trªn ®©y chóng ta cã thÓ thÊy râ thùc tr¹ng « nhiÔm m«i trêng còng nh møc ®é « nhiÔm m«i trêng ®« thÞ ë ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc . Do vËy ChÝnh Phñ cÇn t×m ra nhiÒu biÖn ph¸p ng¨n chÆn sù suy tho¸i m«i trêng nãi chung vµ m«i trêng ®« thÞ nãi riªng. VËy nhiÖm 10 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 vô cña ChÝnh Phñ lµ ph¶i b¶o vÖ m«i trêng song ChÝnh Phñ kh«ng thÓ tù m×nh lµm ®îc tÊt c¶. Do vËy ®Ó b¶o vÖ m«i trêng cÇn cã sù tham gia cña mäi c«ng d©n. Hîp søc cïng nhau kh«ng cßn lµ ®iÒu lùa chän mµ lµ ®iÒu cÇn thiÕt . Bëi v× tÊt c¶ chóng ta cïng hÝt thë mét bÇu kh«ng khÝ , uèng mét dßng níc , lao ®éng nghØ ng¬i vµ gi¶i trÝ trong cïng mét m«i trêng . Do ®ã nhµ níc cÇn tiÕp tôc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch céng ®ång d©n c thùc hiÖn ho¸ chñ tr¬ng cña §¶ng "b¶o vÖ m«i trêng lµ sù nghiÖp cña toµn §¶ng toµn d©n " lµm tèt nhiÖm vô ho¸ b¶o vÖ m«i trêng tríc m¾t cÇn x©y dùng ch¬ng tr×nh b¶o vÖ m«i trêng ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng tõ céng ®ång lµ c¸ch tiÕp cËn phï hîp nhÊt cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng m«i trêng ®Êt níc ThÕ kû 21 . Qua ®©y em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Ph¹m V¨n Duyªn cïng c¸c thÇy c« gi¸o vµ b¹n bÌ ®· tËn t×nh híng dÉn em hoµn thµnh tiÓu luËn nµy . tµi liÖu tham kh¶o 1. T¹p chÝ b¶o vÖ m«i trêng sè 15,6 vµ 10 n¨m 2001 2. B¸o c¸o dù ¸n "®iÒu tra kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ ®Þnh híng b¶o vÖ m«i trêng ®« thÞ ViÖt Nam" 3. Côc m«i trêng .B¸o c¸o kÕt qu¶ quan tr¾c m«i trêng . 4. S¸ch gi¸o khoa triÕt häc M¸c -Lªnin-2001- §HQLKDHN 11