Tài liệu Tiểu luận vấn đề mâu thuẫn trong thời kỳ quá độ đi lên cnxh ở nước ta

VÊn ®Ò m©u thuÉn trong thêi k× qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta phÇn i: më ®Çu Trong sù nghiÖp x©y dùng chñ nghi· x· héi hiÖn nay ®· ®Æt ra tríc m¾t chóng ta nhiÒu vÊn ®Ò lÝ luËn cÊp b¸ch trong ®ã cã vÊn ®Ò nguån gèc vµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn x· héi.NÕu kh«ng lµm s¸ng tá vÊn ®Ò nµy th× chóng ta sÏ kh«ng biÕt lµm thÕ nµo ®Ó cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn diÔn ra theo chiÒu híng vµ nhÞp ®é ph¸t triÓn x· héi nh ta mong muèn Trong nh÷ng n¨m tríc ®©y,khi b¾t tay vµo sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi chóng ta ®· chó träng ®Õn vÊn ®Ò nguån gèc cu¶ sù ph¸t triÓn nhng ®· kh«ng bµn b¹c mét c¸ch kÜ lìng,®Ó råi t×nh tr¹ng tr× trÖ cña nÒn kinh tÕ trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ_x· héi ®· buéc chóng ta ph¶i nh×n nhËn l¹i vÊn ®Ò nµy mét c¸ch ®óng ®¾n.ChÝnh v× vËy viÖc t×m ra cho ®îc nguån gèc vµ ®éng lùc thËt cña sù ph¸t triÓn x· héi ë nuíc ta lµ cùc k× cÇn thiÕt.T×m nguån gèc tøc lµ t×m c¸i g©y nªn sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña sù vËt.Cßn t×m ®éng lùc tøc lµ t×m c¸i thóc ®Èy sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn Êy.Theo ®ã cã thÓ thÊy r»ng m©u thuÉn võa lµ nguån gèc võa lµ ®éng lùc cña sù vËn ®éng, nhng kh«ng ph¶i c¸i nµo lµ ®éng lùc còng ®ång thêi lµ nguån gèc vµ ®éng lùc ph¸t triÓn cña sù vËt.Do ®ã chóng ta ph¶i tiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c m©u thuÉn hiÖn ®ang tån t¹i vµ t¸c ®éng trong sù vËt.Nhng ngoµi c¸c m©u thuÉn nµy chóng ta cßn ph¶i t×m c¸c yÕu tè kh¸c ®ãng vai trß lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn ®ã n÷a.Trong triÕt häc, quy luËt m©u thuÉn lµ quy luËt quan träng nhÊt cña phÐp biÖn chøng,lµ h¹t nh©n cña phÐp biÖn chøng, nã v¹ch ra nguån gèc bªn trong cña sù vËt.PhÐp biÖn chøng duy vËt ®· kh¼ng ®Þnh r»ng: “Mäi sù vËt vµ hiªn tîng trong thÕ giíi ®Òu tån t¹i m©u thuÉn bªn trong”.Mçi sù vËt hiÖn tîng ®Òu lµ mét thÓ thèng nhÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp, mÆt nµy ®èi lËp víi mÆt kia nhng l¹i liªn hÖ rµng buéc víi nhau t¹o thµnh m©u thuÉn.Kh«ng cã mét sù vËt nµo l¹i kh«ng cã m©u thuÉn, kh«ng cã mét giai ®o¹n nµo trong sù ph¸t triÓn cña mçi sù vËt hiÖn tîng l¹i kh«ng cã m©u thuÉn. M©u thuÉn nµy mÊt ®i th× m©u thuÉn kia l¹i xuÊt hiÖn.¡ng ghen ®· chØ ra r»ng: “Ngay h×nh thøc vËn ®éng ®¬n gi¶n nhÊt cña vËt chÊt-vËn ®éng c¬ häc ®ã lµ mét m©u thuÉn”.Mçi m©u thuÉn ph¶i cã hai mÆt ®èi lËp,nhng kh«ng ph¶i mÆt ®èi lËp bÊt k× nµo còng t¹o thµnh m©u thuÉn.ChØ nh÷ng mÆt ®èi lËp nµo n»m trong mét chØnh thÓ cã liªn hÖ kh¨ng khÝt víi nhau, t¸c ®éng qua lai víi nhau míi t¹o thµnh m©u thuÉn.M©u thuÉn lµ mét chØnh thÓ trong ®ã hai mÆt ®èi lËp võa thèng nhÊt víi nhau võa ®Êu tranh víi nhau. VÝ dô: Trong sinh vËt cã hai mÆt ®èi lËp nhau ®ã lµ ®ång ho¸ vµ dÞ ho¸, Hai 1 mÆt nµy thèng nhÊt víi nhau,quy ®Þnh lÉn nhau, mÆt nµy lÊy mÆt kia lµm tiÒn ®Ò tån t¹i cho m×nh. Sù ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p.Qóa tr×nh Êy cã thÓ chia ra lµm nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n l¹i cã mét ®Æc ®iÓm riªng cña nã.Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m©u thuÉn,nh÷ng sù kh¸c nhau ®ã biÕn thµnh sù ®èi lËp.Khi hai mÆt ®èi lËp cña m©u thuÉn xung ®ét víi nhau gay g¾t,nÕu cã ®iÒu kiÖn chÝn mïi,th× hai mÆt®èi lËp sÏ chuyÓn ho¸ lÉn nhau,m©u thuÉn ®îc gi¶i quyÕt.KÕt qu¶ lµ sù thèng nhÊt cña hai mÆt ®èi lËp cò bÞ ph¸ hñy,sù thèng nhÊt cña hai mÆt ®èi lËp míi ®îc h×nh thµnh cïng víi m©u thuÉn míi.M©u thuÉn nµy l¹i triÓn khai,ph¸t triÓn vµ l¹i ®îc gi¶i quyÕt lµm cho sù vËt míi lu«n lu«n xuÊt hiÖn thay thÕ sù vËt cò.Sù ®Êu tranh gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp ®· lµm cho sù vËt ®ã kh«ng thÓ tån t¹i m·i m·i V× thÕ,®Êu tranh gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp lµ nguån gèc,®éng lùc bªn trong cña mäi sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn Nghiªn cøu m©u thuÉn cho ta thÊy ®îc c¸i nµo mang l¹i cho m×nh lîi Ých vµ c¸i nµo kh«ng mang l¹i lîi Ých cho m×nh.§ång thêi nã gióp cho chóng ta x¸c ®Þnh ®óng vµ chÝnh x¸c ®éi tîng cÇn gi¶i quyÕt.Trong cuéc sèng hµng ngµy,viÖc nghiªn cøu c¸c quy luËt m©u thuÉn gióp cho chóng ta cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n mang l¹i nh÷ng lîi Ých c¬ b¶n cho b¶n th©n chóng ta,tr¸nh ®îc nh÷ng sai lÇm ®ang tiÕc do kh«ng n¾m v÷ng ®îc nh÷ng nguyªn t¾c gi¶i quyÕt m©u thuÉn mµ viÖc gi¶i quyÕt mau thuÉn ®ã lµ sù ®Êu tranh gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp.Trong bÊt k× m©u thuÉn nµo,bÊt k× giai ®o¹n nµo cña m©u thuÉn,nã chØ ®îc gi¶ quyÕt b»ng c¸ch ®Êu tranh gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp,ngoµi ra kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c Ngµy nay ®Êt níc ®ang trªn thêi k× ®æi míi v× vËy rÊt cã thÓ sÏ kh«nh tr¸nh ®îc nh÷ng sai lÇm do m©u thuÉn mang l¹i.NhÊt lµ trong quan hÖ kinh tÕ vµ x· héi nh m©u thuÉn gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt,m©u thuÉn gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ tÇng líp l·nh ®¹o.Do ®ã viÖc nghiªn cøu vµ ph©n tÝch kÜ cµng c¸c m©u thuÉn kh«ng nh÷ng lo¹i bá ®îc m©u thuÉn kh«ng cÇn thiÕt mµ cßn cã ¶nh hëng mang tÝnh tÝch cùc tíi con ®êng ph¸t triÓn ®Êt níc.Cã lµm ®îc nh vËy th× sù nghiÖp x©y dùng vµ ®æi míi ®Êt níc míi cã thÓ ®em l¹i hiÖu qu¶ nh chóng ta ®· mong muèn 2 PHÇN II: NéI DUNG I. MéT Sè LO¹I M¢U THUÉN 1. M©u thuÉn bªn trong vµ m©u thuÉn bªn ngoµi M©u thuÉn bªn trong lµ m©u thuÉn l»m ngay trong b¶n th©n s vËt hiÖn tîng, lµ sù t¸c ®éng gi÷a c¸c mÆt,thuéc tÝnh, qu¸ tr×nh trong sù vËt hiÖn tîng.Sù vËt hiÖn tîng nµo còng cã m©u thuÉn bªn trong bëi v× trong bÊt cø mét sù vËt hiÖn tîng nµo ®Òu cã m©u thuÉn bªn trong.VÝ dô: Trong x· héi th× cã m©u thuÉn gi÷a giai cÊp thèng trÞ vµ giai cÊp bÞ trÞ,trong sinh vËt th× cã m©u thuÉn giòa ®ång ho¸ vµ dÞ ho¸ M©u thuÉn bªn ngoµi lµ m©u thuÉn gi÷a c¸c sù vËt hiÖn tîng víi nhau, lµ sù t¸c ®éng gi÷a c¸c mÆt,thuéc tÝnh, qu¸ tr×nh cña sù vËt.BÊt cø sù vËt hiÖn tîng nµo còng cã m©u thuÉn bªn ngoµi bëi v× kh«ng cã sù vËt nµo tån t¹i mét c¸ch biÖt lËp,kh«ng cã sù liªn hÖ víi c¸c sù vËt,hiÖn tîng kh¸c.VÝ dô: M©u thuÉn gi÷a sinh vËt víi m«i trêng xung quanh,m©u thuÉn gi÷a quèc gia nµy víi quèc gia kh¸c M©u thuÉn bªn trong vµ m©u thuÉn bªn ngoµi ®Òu lµ nguyªn nh©n cña sù ph¸t triÓn.Nhng xÐt tíi cïng th× m©u thuÉn bªn trong cã vai trß quyÕt ®Þnh cßn m©u thuÉn bªn ngoµi tuy kh«ng qu¹n träng b»ng m©u thuÉn bªn trong nhng lµ nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc.Tuy nhiªn,tuú tõng hoµn c¶nh cô thÓ,vai trß cña m©u thuÉn bªn ngoµi khi quyÕt ®Þnh bao giê còng ph¶i th«ng qua m©u thuÉn bªn trong ®Ó ph¸t huy t¸c dông. VÝ dô: M©u thuÉn gi÷a ®éng vËt vµ thùc vËt lµ m©u thuÉn bªn ngoµi nhng ®Æt trong giíi sinh vËt nãi chung th× ®ã l¹i lµ mèi quan hÖ bªn trong hay kÕt qu¶ häc tËp,suy cho cïng lµ do c¸ nh©n cña mçi häc sinh,sinh viªn quyÕt ®Þnh nhng vai trß cña thÇy c« gi¸o vµ c¸c yÕu tè kh¸c còng rÊt quan träng 3 2. M©u thuÉn c¬ b¶n vµ kh«ng c¬ b¶n M©u thuÉn c¬ b¶n lµ m©u thuÉn quy ®Þnh b¶n chÊt cña sù vËt hiÖn tîng,nã tån t¹i trong sù vËt hiÖn tîng tõ khi nã ®îc h×nh thµnh cho ®Õn khi nã bÞ diÖt vong. Trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña sù vËt hiÖn tîng nã lu«n lu«n t¸c ®éng ®Õn mäi ho¹t ®éng cña sù vËt hiÖn tîng ®Ó h×nh thµnh nªn nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña sù vËt hiÖn tîng.VÝ dô: M©u thuÉn c¬ b¶n cña x· héi ViÖt Nam thêi k× thuéc ®Þa nöa phong kiÕn lµ m©u thuÉn gi÷a toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam víi ®Õ quèc thùc d©n vµ gi÷a giai cÊp n«ng d©n víi tÇng líp ®Þa chñ phong kiÕn Ngoµi nh÷mg m©u thuÉn c¬ b¶n,trong sù vËt hiÖn tîng cßn cã m©u thuÉn kh«ng c¬ b¶n.M©u thuÉn kh«ng c¬ b¶n chÞu sù chi phèi cña m©u thuÉn c¬ b¶n.Tuy kh«ng gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh b¶n chÊt cña sù vËt hiÖn tîng nhng m©u thuÉn kh«ng c¬ b¶n còng cã mét vai trß nhÊt ®Þnh ®èi sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña sù vËt hiÖn tîng.ViÖc ph©n tÝch m©u thuÉn c¬ b¶n vµ m©u thuÉn kh«ng c¬ b¶n lµ rÊt cÇn thiÕt. Trong c«ng t¸c c¸ch m¹ng viÖc x¸c ®Þnh ®îc m©u thuÉn c¬ b¶n vµ m©u thuÉn kh«ng c¬ b¶n rÊt quan träng bëi v× nÕu x¸c ®Þnh ®îc th× míi x¸c ®Þnh ®îc chiÕn lîc ®óng ®¾n cho phong trµo c¸ch m¹ng.ë níc ta, trong thêi k× qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét níc vèn lµ thuéc ®Þa nöa phong kiÕn,tr¶i qua hµng chôc n¨m chiÕn tranh hËu qu¶ ®Ó l¹i lµ rÊt nÆng nÒ,nh÷ng tµn d thùc d©n phong kiÕn cßn nhiÒu,lùc lîng s¶n xuÊt cßn rÊt thÊp trong khi ®ã l¹i bÞ c¸c thÕ lùc thï ®Þch ë níc ngoµi còng nh ë trong níc lu«n lu«n t×m c¸ch ph¸ ho¹i nÒn ®éc lËp cña d©n téc ta,v× vËy ®Ó thùc hiªn ®îc môc tiªu d©n giµu níc m¹nh theo con ®êng x· héi chñ nghÜa th× ®iÒu quan träng nhÊt ®ã lµ ph¶i biÕn t×nh tr¹ng kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn chiÕn th¾ng ®îc lùc lîng c¶n trë nh÷ng môc tiªu ®· ®Ò ra.Nhng ®Ó lµm ®îc viÖc ®ã th× chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng m©u thuÉn c¬ b¶n,do ®ã khi ®· x¸c ®Þnh ®îc råi th× viÖc thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu ®Ò ra lµ kh«ng qu¸ khã kh¨n ®èi víi chóng ta.Tõ ®ã tõng bíc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt hiÖn ®¹i,trung thµnh víi chñ nghÜa quèc tÕ cña giai cÊp c«ng nh©n 3. M©u thuÉn chñ yÕu vµ m©u thuÉn kh«ng chñ yÕu M©u thuÉn chñ yÕu næi lªn hµng ®Çu trong tõng mÆt,thuéc tÝnh,giai ®o¹n nhÊt ®Þnh cña sù vËt hiÖn tîng vµ quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn vÒ mÆt thuéc tÝnh,giai ®o¹n cña sù vËt hiÖn tîng.VÝ dô: Trong mçi häc k× sinh viªn cã m©u thuÉn chñ yÕu gi÷a yªu cÇu trang bÞ kiÕn thøc häc phÇn víi viÖc n¾m v÷ng kiÕn thøc mét sè häc phÇn nhÊt ®Þnh trong ®ã l¹i cã thÓ cã nh÷ng häc 4 phÇn quan träng cÇn ph¶i gi¶i quyÕt. Gi¶i quyÕt ®îc m©u thuÉn ®ã sÏ quyÕt ®Þnh bíc ph¸t triÓn cña häc k× nµy vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó bíc sang häc k× sau Cßn m©u thuÉn thø yÕu lµ m©u thuÉn kh«ng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh Ranh giíi gi÷a m©u thuÉn chñ yÕu vµ m©u thuÉn thø yÕu lµ t¬ng ®èi tuú theo tõng hoµn c¶nh cô thÓ,cã thÓ m©u thuÉn trong ®iÒu kiÖn nµy lµ chñ yÕu,song trong ®iÒu kiÖn kh¸c l¹i lµ m©u thuÉn thø yÕu vµ ngîc l¹i.M©u thuÉn chñ yÕu thêng lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cô thÓ cña m©u thuÉn c¬ b¶n trong tõng giai ®o¹n,v× vËy viÖc gi¶i quyÕt m©u thuÉn chñ yÕu còng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt m©u thuÉn c¬ b¶n.Trong c¸ch m¹ng,viÖc t×m ra m©u thuÉn chñ yÕu cña x· héi trong tõng thêi k× lµ rÊt quan träng ®Ó x¸c ®Þnh kÎ thï tríc m¾t,®Ò ra nhiÖm vô cÇn gi¶i quyÕt,cã s¸ch lîc thÝch hîp ®a x· héi tiÕn lªn 4. M©u thuÉn ®èi kh¸ng vµ m©u thuÉn kh«ng ®èi kh¸ng M©u thuÉn ®èi kh¸ng lµ m©u thuÉn gi÷a nh÷ng giai cÊp,lùc lîng x· héi,xu híng x· héi cã lîi Ých,®Þa vÞ c¬ b¶n ®èi lËp nhau.VÝ dô: M©u thuÉn gi÷a giai cÊp n« lÖ víi giai cÊp chñ n«,n«ng d©n vµ ®Þa chñ,v« s¶n vµ t s¶n M©u thuÉn kh«ng ®èi kh¸ng lµ m©u thuÉn gi÷a nh÷ng giai cÊp,lùc lîng x· héi,xu híng x· héi cã lîi Ých kh¸c nhau hoÆc ®èi lËp nhau vÒ lîi Ých tríc m¾t,t¹m thêi,kh«ng c¬ b¶n.VÝ du: M©u thuÉn gi÷a giai cÊp c«ng nh©n víi giai cÊp n«ng d©n vÒ nh÷ng mÆt lîi Ých t¹m thêi,côc bé,gi÷a ngµnh c«ng nghiÖp cÇn ®Êt n«ng nghiÖp ®Ó x©y dùng xÝ nghiÖp,cßn ngµnh n«ng nghiÖp muèn gi÷ ®Êt n«ng nghiÖp ®Ó ph¸t triÓn ch¨n nu«i,trång trät II. VÊN §Ò M¢U THUÉN TRONG THêI K× QU¸ §é §I L£N CHñ NGHÜA X· HéI ë N¦íC TA 1. C¬ së cña viÖc x¸c ®Þnh m©u thuÉn Trong ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø III cña ®¶ng (n¨m1960) chóng ta ®· cho r»ng: ”M©u thuÉn c¬ b¶n trong suèt thêi k× qu¸ ®é ë níc ta lµ m©u thuÉn gi÷a hai con ®êng TBCN vµ CNXH”.M©u thuÉn c¬ b¶n Êy ë trong níc ta biÓu hiÖn trong mçi thêi lµ cã kh¸c nhau.Trong thêi k× ®Çu,sau khi gi¶i quyÕt song m©u thuÉn gi÷a nh©n d©n ta víi ®Õ quèc phong kiÕn th× mét m©u thuÉn chñ yÕu míi næi bËt lªn trong x· héi ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a chÝnh 5 quyÒn tiªn tiÕn,chÕ ®é chÝnh trÞ tiªn tiÕn víi quan hÖ x· héi l¹c hËu.Sau khi gi¶i quyÕt c¨n b¶n ®îc m©u thuÉn trªn th× chóng ta l¹i ®øng tríc mét m©u thuÉn míi ®ã lµ m©u thu·n gi÷a chÕ ®é x· héi chñ nghÜa tiªn tiÕn vµ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt l¹c hËu.§Ó xo¸ bá ®îc m©u thuÉn nµy ta ph¶i thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa Sù nghiÖp x©y dùng x· héi chñ nghÜa ë ®©y th«ng qua c¸c ph¬ng ¸n ®îc ®Ò xuÊt ®Ó gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn võa ®îc tr×nh bµy ë trªn,ta thÊy næi bËt nªn mét quan ®iÓm ph¬ng ph¸p luËn lµ khi gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn th× ph¶i t×m c¸ch thñ tiªu cho ®îc mét trong hai mÆt ®èi lËp,thñ tiªu mÆt tiªu cùc,gi÷ l¹i mÆt tÝch cùc ®Ó t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn.§èi víi toµn bé m©u thuÉn c¬ b¶n trong suèt thêi k× qu¸ ®é ë níc ta lµ thñ tiªu con ®êng ph¸t triÓn t b¶n chñ nghÜa. XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm chØ ®¹o Êy ®· dÉn níc ta ®Õn mét sai lÇm rÊt lín ®ã lµ chóng ta t×m c¸ch xo¸ bá mäi biÓu hiÖn cña con ®êng ph¸t triÓn t b¶n chñ nghÜa, kÓ c¶ quan hÖ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa ®· cã tõ tríc NhËn thøc cña chóng ta vÒ m©u thuÉn nãi riªng,vÒ sù vËt nãi chung bao giê còng lµ mét qu¸ tr×nh.KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nhËn thøc nµy ë mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh bao giêi còng lµ sù ph¶n ¸nh m©u thuÉn trong ý thøc cña chóng ta.Qóa tr×nh nhËn thøc nµy sÏ ®a l¹i cho chóng ta sù hiÓu biÕt ®ång thêi còng lµ sù ph¶n ¸nh ngµy cµng ®óng ®¾n h¬n vÒ m©u thuÉn.Trong nh÷ng n¨m qua chóng ta ®· cã nh÷ng chñ tr¬ng hµnh ®éng sai lÇm khi sö lÝ nh÷ng m©u thuÉn c¬ b¶n trong suèt thêi k× qu¸ ®é nh véi xo¸ bá nh÷ng c¸i cha nªn xo¸,x©y nªn nhòng c¸i cha nªn x©y... Trong thiÕt häc ®· quan niÖm r»ng: §Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn cÇn thñ tiªu mét trong hai mÆt ®èi lËp, nh trong lÞch sö ®· gi¶i quyÕt m©u thuÉn cuéc ®Êu tranh gi÷a n« lÖ vµ chñ n«, gi÷a t s¶n vµ phong kiÕn...ChÝnh quan niÖm sai lÇm ®ã ®· dÉn ®Õn sai lÇm trong hµnh ®éng.Trong di s¶n lÝ luËn cña C. M¸c, F.Enghen, V.I Lªnin ®· nªu: ViÖc thñ tiªu mét trong hai mÆt ®èi lËp chØ ®îc coi lµ mét trong c¸c ph¬ng ph¸p chø kh«ng ph¶i lµ mét ph¬ng thøc duy nhÊt ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn. Ch¼ng h¹n nh m©u thu·n gi÷a ®ång ho¸ vµ dÞ ho¸, gi÷a s¶n xuÊt vµ nhu cÇu... th× kh«ng thÓ thñ tiªu mét mÆt nµo c¶ mµ ngîc l¹i chóng cßn kÝch thÝch nhau ®Ó cïng tån t¹i. Ngoµi hai trêng hîp trªn cßn cã trêng hîp n÷a kh«ng kÐm phæ biÕn,®ã lµ do kÕt qu¶ ®Êu tranh gi÷a hai mÆt ®èi lËp mµ cuèi cïng c¶ hai bªn cïng biÕn ®æi theo híng hoµ nhËp vµo nhau lµm n¶y sinh c¸i thø ba-c¸i míi vÒ chÊt so víi sù vËt cò 6 Cã ý kiÕn cho r»ng: “X¸c ®Þnh m©u thuÉn c¬ b¶n trong suèt qu¸ tr×nh qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta víi néi dung nh trªn lµ kh«ng phï hîp víi t×nh h×nh níc ta trong thêi k× ®ã,bëi v× níc ta ®i lªn chñ mghÜa x· héi kh«ng ph¶i lµ tõ chñ nghÜa t b¶n,mµ lµ tõ mét níc x· héi phong kiÕn thùc d©n,tiÒn t b¶n chñ nghÜa. ViÖc c¶n trë ®i lªn chñ nghÜa x· héi kh«ng ph¶i lµ do c¸c quan hÖ t b¶n chñ nghÜa,mµ chñ yÕu lµ c¸c quan hÖ tiÒn t b¶n chñ nghÜa.Do vËy m©u thuÉn c¬ b¶n trong suèt thêi k× qu¸ ®é ë níc ta kh«ng thÓ lµ m©u thuÉn gi÷a hai con ®êng nh ®· nãi ë trªn,mµ ph¶i lµ m©u thuÉn gi÷a mét bªn lµ xu thÕ ph¸t triÓn lªn chñ nghÜa x· héi vµ bªn kia lµ kÕt cÊu kinh tÕ-x· héi cæ truyÒn kiÓu ph¬ng ®«ng vµ thÕ lùc tù ph¸t triÓn t h÷u.ë ®©y n¶y sinh ra mét vÊn ®Ò míi mµ chóng ta còng cÇn ph¶i lu ý l¹i, ®ã lµ chóng ta cÇn ph¶i hiÓu thÕ nµo vÒ b¶n th©n kh¸i niÖm “m©u thuÉn c¬ b¶n”.Theo triÕt häc m©u thuÉn c¬ b¶n trong sù ph¸t triÓn cña sù vËt hiªn tîng lµ m©u thuÉn vÒ viÖc quy ®Þnh b¶n chÊt cña sù vËt hiÖn tîng t¸c ®éng vµo tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nã vÒ chÊt. Víi lËp lu©n trªn th× m©u thuÉn c¬ b¶n mµ chóng ta ®· thùc hiÖn kh«ng ®îc coi lµ m©u thuÉn c¬ b¶n trong suèt thêi k× qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi bëi v× sau khi gi¶i quyÕt ®îc m©u thuÉn nµy chóng ta cha cã ®îc chñ nghÜa x· héi,tøc lµ cha kÕt thóc ®îc thêi k× qu¸ ®é 2. M©u thuÉn c¬ b¶n trong thêi k× qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta M©u thuÉn gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng lµ mét trong nh÷ng m©u thuÉn c¬ b¶n gi¶i quyÕt sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña toµn bé x· héi loµi ngêi.Kh«ng cã s¶n xuÊt th× con ngêi kh«ng cã ®îc nh÷ng vËt phÈm cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña m×nh.Ngîc l¹i,b¶n th©n sù tiªu dïng,®Õn lît nã,l¹i t¹o ra nhu cÇu vÒ mét nÒn s¶n xuÊt míi.NÒn s¶n xuÊt,theo nhËn xÐt cña C.M¸c trùc tiÕp lµ tiªu dïng,th× ngîc l¹i tiªu dïng l¹i trùc tiÕp lµ s¶n xuÊt.Mçi c¸i trùc tiÕp lµ mét mÆt ®èi lËp cña nã nhng ®ång thêi gi÷a hai c¸i ®ã l¹i cã mét sù vËn ®éng m«i giíi,sù vËn ®éng m«i giíi Êy thÓ hiÖn ë chç: S¶n xuÊt lµm m«i giíi cho tiªu dïng,t¹o ra tiªu dïng b»ng ba c¸ch mét lµ t¹o ra vËt liÖu cho tiªu dïng,hai lµ x¸c ®Þnh ph¬ng thøc tiªu dïng,ba lµ lµm n¶y sinh ë ngêi tiªu dïng c¸c nhu cÇu mµ ®èi tîng lµ s¶n phÈm do s¶n xuÊt t¹o ra,ngîc l¹i tiªu dïng còng lµm m«i giíi cho s¶n xuÊt,t¹o ra kh¶ n¨ng cña ngêi s¶n xuÊt b»ng c¸ch kÝch thÝch,lµm n¶y sinh ra cho ngêi s¶n xuÊt mét nhu cÇu híng s¶n xuÊt vµo môc tiªu nhÊt ®Þnh.NÕu s¶n xuÊt t¹o ra t liÖu míi víi t c¸ch lµ ®èi tîng bªn trong, lµ môc ®Ých ®èi víi s¶n xuÊt. V× vËy, kh«ng cã s¶n xuÊt th× kh«ng cã tiªu dïng vµ ngîc l¹i, kh«ng cã tiªu dïng th× kh«ng cã s¶n xuÊt 7 ChÝnh sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng lµ nguån gèc cña sù tån t¹i, vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña x· héi. Nhng sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng míi chØ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n kÝch sù ph¸t triÓn cña x· héi. B¶n th©n cña sù ph¸t triÓn ®Õn lît nã, nÕu xÐt riªng th× l¹i lµ kÕt qu¶ ph¸t triÓn m©u thuÉn néi t¹i trong b¶n th©n nã: m©u thuÉn gi÷a lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt trong lùc lîng s¶n xuÊt chØ ph¸t triÓn ®îc khi cã quan hÖ s¶n xuÊt t¬ng øng. §©y chØ lµ mét trong nh÷ng quy luËt ph¸t triÓn néi t¹i quan träng cña x· héi. ChÝnh sù t¸c ®éng cña quy luËt nµy ®· t¹o nªn nguån gèc néi t¹i thóc ®Èy s¶n xuÊt, qua ®ã thóc ®Èy toµn bé qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö Trong thêi k× qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi hiÖn nay ë níc ta m©u thuÉn gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng ®îc biÓu hiÖn cô thÓ gi÷a mét bªn lµ yªu cÇu tho¶ m·n c¸c nhu cÇu vËt chÊt vµ v¨n ho¸ ngµy cµng t¨ng cña nh©n d©n vµ bªn kia lµ nÒn s¶n thÊp kÐm, ®ang cßn ë tr×nh ®é cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n vµ mang nhiÒu tÝnh tù tóc tù cÊp Theo l«gic phµt triÓn kh¸ch quan cña sù vËt, sau khi ph¸ vì kÕt cÊu kinh tÕ-x· héi cæ truyÒn theo kiÓu ph¬ng ®«ng th× nÒn kinh tÕ sÏ ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ tù nã sÏ ph¸t triÓn theo con ®êng t b¶n chñ nghÜa, tõ ®ã sÏ t¹o ra mét tr¹ng th¸i x· héi ph¸t triÓn cao h¬n c¶ vÒ lîng lÉn vµ chÊt so víi x· héi tiÒn t b¶n, ®¸p øng ®Çy ®ñ h¬n vÒ c¸c nhu cÇu vËt chÊt cña con ngêi. Nhng ®ång thêi nã còng kÐo theo nh÷ng hËu qu¶ tiªu cùc g¾n liÒn víi t×nh tr¹ng ngêi bãc lét ngêi. ChÝnh v× nh÷ng tiªu cùc ®ã mµ chóng ta muèn t×m ra con ®êng ®i kh¸c lµm cho con ngêi b×nh ®¼ng h¬n. Ngoµi hai m©u thuÉn c¬ b¶n trªn, trong qu¸ tr×nh ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta cßn sù t¸c ®éng cña m©u thuÉn th ba, m©u thuÉn mµ sù vËn ®éng cña nã quyÕt ®Þnh toµn bé sù ph¸t triÓn cña x· héi, ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a mét bªn lµ sù ph¸t triÓn cña c¸c lùc lîng, c¸c khuynh híng ®i lªn t b¶n chñ nghÜa vµ bªn kia lµ sù can thiÖp tù gi¸c (vµ do ®ã cã yÕu tè chñ quan) cña chóng ta vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tù gi¸c Êy cña sù vËt, híng nã ®i theo con ®êng ph¸t triÓn ®Ó cho x· héi võa giµu m¹nh võa tho¸t khái t×nh tr¹ng ngêi bãc lét ngêi. Toµn bé sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi cña chóng ta thµnh c«ng hay thÊt b¹i lµ tuú thuäc ë kÕt qu¶ gi¶i quyÕt m©u thuÉn nµy Tríc ®©y, khi xem xÐt kÕt qu¶ cña mét h×ng th¸i kinh tÕ-x· héi nhÊt ®Þnh, chóng ta chØ t×m nã trong lÜnh vùc ®êi sèng vËt chÊt cña x· héi. Nhng nh chóng ta ®· biÕt, x· héi kh«ng chØ gåm lÜnh vùc ®êi sèng vËt chÊt cho dï ®ã 8 lµ lÜnh vùc ®åi sèng quan träng ®i n÷a, mµ cßn bao gåm lÜnh vùc ®êi sèng chÝnh trÞ-tinh thÇn ®Æc biÖt lµ sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a chóng. Ngoµi hoµn c¶nh kinh tÕ lµ c¬ së ra cßn cã c¸c yÕu tè kh¸ch quan kh¸c nhau cña kiÕn tróc thîng tÇng, kÓ c¶ c¸c h×nh th¸i ý thøc x· héi nh c¸c lÝ luËn chÝnh trÞ, ph¸p lÝ, triÕt häc vµ sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a chóng ®Òu t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn tiÕn tr×nh lÞch sö thËm chÝ ®«i khi cßn lµ t¸c ®éng quyÕt ®Þnh Qóa tr×nh ®i lªn chñ nghÜa x· héi lµ mét qu¸ tr×nh diÔn ra víi sù can thiÖp mét c¸ch chñ quan cña con ngêi nh»m ®a x· héi nhanh chãng vît qua mäi ¸p bøc bãc lét ®Ó t¹o ra mét x· héi cã tr×nh ®é ph¸t triÓn võa cao h¬n võa ®Ñp h¬n t b¶n chñ nghÜa, võa giµu cã h¬n, võa kh«ng cã t×nh tr¹ng ngêi bãc lét ngêi Sù can thiÖp nµy cã thÓ lµm cho sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt diÔn ra m¹nh mÏ nh chóng ta mong muèn vµ còng cã thÓ k×m h·m sù ph¸t triÓn Êy. V× vËy, còng cã thÓ nãi toµn bé sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi cña chóng ta thµnh c«ng hay thÊt b¹i lµ tuú thuéc vµo kÕt qu¶ cña sù can thiÖp ®ang ®îc ®Ò cËp tíi, tøc lµ tuú thuéc ë kÕt qu¶ gi¶i quyÕt m©u thuÉn Êy Tríc ®©y chóng ta quan niÖm ph¸t triÓn theo con ®êng chñ nghÜa x· héi lµ sù ph¸t triÓn theo híng trong ®ã së h÷u t nh©n ®îc thay thÕ b»ng së h÷u c«ng céng, lµm ¨n c¸ thÓ ®îc thay thÕ b»ng lµm ¨n tËp thÓ, kinh tÕ t nh©n ®îc thay thÕ b»ng kinh tÕ quèc doanh hoÆc hîp doanh, kinh tÕ hµng ho¸ ®îc thay thÕ b»ng kinh tÕ ph¸t triÓn t¬ng ®èi vµ cã kÕ ho¹ch, quan hÖ bãc lét ®îc thay thÕ b»ng quan hÖ cã lµm cã hëng, kh«ng lµm kh«ng hëng, quan hÖ hµng ho¸ ®îc thay thÕ b»ng quan hÖ ph©n phèi hiÖn vËt, c¹nh tranh ®îc thay thÕ b»ng hîp t¸c, mét x· héi dêng nh ph¸t triÓn lén xén, v« tæ chøc ®îc thay thÕ b»ng mét x· héi cã trËt tù...TÊt c¶ nh÷ng biÕn ®æi trªn ®©y theo nh÷ng níc ®¹t ®Õn tr×nh ®é ph¸t triÓn cao cña t b¶n chñ nghÜa lµ sÏ diÔn ra mét c¸ch tÊt yÕu vµ tù ph¸t. Thay thÕ qóa tr×nh ph¸t triÓn tÊt yÕu, tù ph¸t Êy chóng ta sÏ dïng ý chÝ cña m×nh ®Ó thùc hiÖn c¸c biÕn ®æi ®ã. Buéc sù vËt ph¶i diÔn ra nhanh chãng theo ý chóng ta mong muèn NÕu nh×n th¼ng vµo sù vËt Êy th× ph¶i thÊy ®©y kh«ng ph¶i lµ m©u thuÉn gi÷a hai con ®êng ph¸t triÓn kh¸ch quan, mµ thùc chÊt lµ m©u thuÉn gi÷a mét bªn lµ con ®êng ph¸t triÓn tÊt yÕu kh¸ch quan theo híng t b¶n chñ nghÜa víi bªn kia lµ sù can thiÖp chñ quan cña con ngêi nh»m buéc x· héi ®i theo con ®êng chóng ta mong muèn híng tíi mét x· héi míi-chñ nghÜa x· héi. Trong thùc tiÔn x©y dùng chñ nghÜa x· héi h¬n 70 n¨m qua cho thÊy 9 nh÷ng nç lùc chñ quan cña chóng ta ®· kh«ng thµnh c«ng. Nh÷ng nç lùc Êy tuy ®· t¹o ra ®îc mét x· héi trong chõng mùc nhÊt ®Þnh cã nh÷ng nÐt ®Ñp h¬n t b¶n chñ nghÜa trong viÖc ch¨m no ®Õn con ngêi, trong mèi quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi, nhng ®ång thêi nã còng triÖt tiªu mÊt nh÷ng ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn x· héi lµm cho x· héi cña chóng ta ph¸t triÓn chËm h¬n so víi c¸c níc t b¶n vÒ nhiÒu ph¬ng diÖn. Thùc tiÔn ®ã ®É buéc chóng ta ph¶i ®i con ®êng gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn c¬ b¶n cña thêi k× ®i lªn chñ nghÜa x· héi theo c¸ch kh¸c 3. M©u thuÉn x· héi, m©u thuÉn d©n téc trong t tëng Hå ChÝ Minh KÓ tõ khi thùc d©n Ph¸p ®Æt ¸ch thèng trÞ ë cuèi thÕ kØ XIX ®Õn c¸c thËp kØ XX th× níc ta lµ mét x· héi thuéc ®Þa nöa phong kiÕn, nã lµm cho nÒn chÝnh trÞ chia lµm hai lùc lîng ®èi lËp. Mét bªn lµ nh©n d©n ViÖt Nam yªu níc vµ mét bªn lµ thùc ®©n Ph¸p cïng víi bÌ lò phong kiÕn tay sai. M©u thuÉn mµ bªn nµy vÉn lµ lùc lîng cò, thµnh phÇn cò, trang bÞ cò, c¸ch ®¸nh cò, nhng bªn kia lµ nh÷ng lùc lîng míi,trang bÞ míi, c¸ch ®¸nh míi vµ do ®ã t¹o nªn mét h×nh th¸i ®èi lËp kh¸c tríc. M©u thuÉn ®ã xem chõng ngµy cµng khã gi¶i quyÕt v× qua nhiÒu lÇn ®« hé Ph¸p ®· t¹o ra ®îc bé mÆt míi vÒ kinh tÕ-chÝnh trÞ ë ViÖt Nam. Trong khi ®ã nh©n d©n ta vÉn cha t×m ra ®îc con ®êng míi ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn Nhng chñ tÞch Hå ChÝ Minh cña chóng ta ®· nh×n nhËn sù vËt míi díi con m¾t ph©n tÝch vµ gi¶i quyÕt m©u thuÉn. Ngêi nhËn thÊy muèn ®¸nh th¾ng ®îc §Õ quèc th× ph¶i hiÓu ®îc râ lùc lîng cña chóng vµ thùc lùc cña chóng ta, nhÊt lµ ph¶i thÊy ®îc nguyªn nh©n lµm nªn søc m¹nh cña chóng vµ nguyªn nh©n ®a ®Õn yÕu kÐm cña ta. Vµ Ngêi ®· nhËn ra r»ng §Õ quèc Ph¸p m¹nh v× cã nÒn s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa cßn ViÖt Nam yÕu v× ®Êt níc cßn bÞ giam h·m trong vßng s¶n xuÊt phong kiÕn l¹c hËu. M©u thuÉn gi÷a ViÖt Nam vµ Ph¸p kh«ng nh÷ng lµ m©u thuÉn gi÷a hai d©n téc mµ cßn lµ m©u thuÉn gi÷a hai nÒn s¶n xuÊt tiªn tiÕn vµ l¹c hËu Nh×n vµo thùc tÕ gi÷a ta vµ ®Þch th× râ rµng ®Þch cã nhiÒu thuËn lîi vµ ta th× cã qu¸ nhiÒu bÊt lîi. Nhng råi Ngêi còng ®· t×m ra ®îc nh÷ng ®iÓm yÕu cña ®Þch vµ ®iÓm m¹nh cña ta, ta yÕu h¬n ®Þch vÒ ph¬ng diÖn vËt chÊt, vò khÝ, trang bÞ nhng ta m¹nh h¬n ®Þch vÒ tinh thÇn. ChÝnh u ®iÓm nµy ®· lµ c¬ së ®Ó n¶y sinh ra nh÷ng ®éng lùc m¹nh mÏ. Qua ph©n tÝch Ngêi thÊy r»ng cã thÓ dïng lùc lîng tinh thÇn ®Ó chèng l¹i lùc lîng vËt chÊt cña ®Þch v× thÕ cÇn ph¶i ph©n tÝch vµ ph¸t huy cao yÕu tè tinh thÇn cña d©n téc ®Ó biÕn ®æi 10 t¬ng quan lùc lîng gi÷a ta vµ ®Þch. Nhng thùc tÕ l¹i diÔn diÔn phong phó h¬n, phøc t¹p h¬n mµ Ngêi biÕt. V× vËy Ngêi ®· suy nghÜ vµ rót ra nh÷ng nhËn thøc míi lµm c¬ së cho hµnh ®éng cña m×nh Díi con m¾t cña Ngêi, c¸c mÆt ®èi lËp t¹o nªn m©u thuÉn gi÷a ta vµ ®Þch kh«ng ph¶i lµ nh÷ng khèi ®ång nhÊt. Mçi ®¹i lîng bao gåm nhiÒu yÕu tè t¹o thµnh. Trong ®ã cã mÆt ®ång nhÊt vµ mÆt kh¸c biÖt, cã yÕu tè c¬ b¶n vµ yÕu tè kh«ng c¬ b¶n, cã bé phËn trung t©m ®Ó g¾n bã chÆt chÏ víi nhau vµ trë thµnh h¹t nh©n cña khèi, nhng còng cã nh÷ng bé phËn g¾n víi trung t©m mét c¸ch láng lÎo. Bªn ta cã ®¶ng lµ h¹t nh©n l·nh ®¹o, liªn minh c«ng n«ng lµ nÒn t¶ng vµ xung quanh c¸c tÇng líp d©n téc, d©n chñ vµ c¸c hoµ b×nh kh¸c. Bªn ®Þch th× bän §Õ quèc hiÕu chiÕn vµ bÌ lò tay sai lµ trung t©m vµ xoay quanh nh÷ng tÇng líp ngêi, nh÷ng nhãm ngêi bÞ bng bÝt, bÞ lõa dèi. Ph¶i t¨ng cêng søc m¹nh bªn ta, tuú theo vÞ trÝ cña nhãm ngêi mµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cã nh÷ng ®èi s¸ch kh¸c nhau Víi Chñ tÞch Hè ChÝ Minh th× c¸c mÆt lµm nªn m©u thuÉn, ngoµi tÝnh ®èi lËp ra cßn cã tÝnh ®ång nhÊt, ë ®©y ngoµi ý nghÜa lµ tiÒn ®Ò tån t¹i cña c¸c mÆt ®èi lËp cßn cã sù ®ång nhÊt ë yÕu tè nµo ®Êy trong c¶ hai bªn, ®iÒu nµy nghe cã vÎ lµ h¬i v« lÝ nhng nã l¹i lµ sù thùc. Ch¼ng h¹n bªn ta cã lßng yªu níc, ®éc lËp, d©n chñ vµ hoµ b×nh, cßn bªn ®Þch vÒ c¬ b¶n th× tr¸i l¹i, nhng nÕu xÐt vÒ mét khÝa c¹nh nµo ®ã th× th× bªn ®Þch còng cã c¸c nh©n tè trªn. Cô thÓ lµ trong hµng ngò Ph¸p chèng l¹i ta, cã nh÷ng ngêi lµ chiÕn sÜ ®Êu tranh cho ®éc lËp cña d©n téc cña hä, ®Êu tranh ®Ó giµnh l¹i tù do tho¸t khái ¸ch chiÕm ®ãng cña Ph¸t xÝt §øc HiÓu ®îc b¶n chÊt cña triÕt häc M¸c-Lªnin, Hå ChÝ Minh thÊy ®îc c¸c mÆt ®èi lËp kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ®¹i lîng bÊt ®Þnh mµ lu«n lu«n biÕn ®éng, thay ®æi vµ chuyÓn ho¸ tuú theo thÕ vµ lùc cña mçi bªn. N¾m v÷ng ®îc quy luËt vËn ®éng ®ã, Hå ChÝ Minh ®· chñ tr¬ng ®oµn kÕt tÊt c¶ c¸c lùc lîng, nh÷ng ph©n tö cã thÓ ®oµn kÕt ®îc vµ thùc hiÖn chñ tr¬ng ®ã b»ng h×nh thøc liªn minh c¸c mÆt trËn réng r·i ë mäi n¬i mäi lóc. MÆt kh¸c, Ngêi ®a ra chñ tr¬ng ph©n ho¸ cao ®é lùc lîng ®Þch b»ng mäi c¸ch vµ biÖn ph¸p v× thÕ kh«ng nh÷ng lµm ®Þch mÊt mÆt víi nh©n d©n ta mµ cßn lµm cho chóng bÞ c« lËp trªn thÕ giíi 4.VÊn ®Ò gi¶i quyÕt m©u thuÉn 11 M¸c-¡nghen ®· ph©n biÖt râ rµng hai c¸ch gi¶i quyÕt m©u thuÉn. Mét lµ sù gi¶i quyÕt cuèi cïng cña mét m©u thuÉn, sù gi¶i quyÕt nµy cã thÓ thùc hiÖn b»ng nhiÒu h×nh thøc phong phó. Hai trong sè nh÷ng h×nh thøc ®ã lµ sù chuyÓn ho¸ cuèi cïng cña c¸c mÆt ®èi lËp tõ mÆt nµy sang mÆt kia, ®©y chÝnh lµ sù gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a c¸i míi vµ c¸i cò, gi÷a h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cò vµ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi míi vµ sù chuyÓn ho¸ tõ m©u thuÉn nµy sang m©u thuÉn kh¸c khi m©u thuÉn ®ã ®· lªn ®Õn tét ®é. Chóng ta cã thÓ thÊy nã trong sù chuyÓn tõ m©u thuÉn gi÷a giai cÊp n« lÖ vµ giai cÊp n« lÖ, ®ã lµ h×nh thøc cña mét giai cÊp míi, m©u thuÉn gi÷a c¸c giai cÊp n«ng d©n vµ ®Þa chñ vµ sù chuyÓn ho¸ tõ m©u thuÉn nµy lªn m©u thuÉn gi÷a v« s¶n vµ t s¶n. §iÓm ®¸ng chó ý trong viÖc gi¶i quyÕt m©u thuÉn nµy lµ chØ ®îc thùc hiÖn khi m©u thuÉn ®· lªn ®Õn cùc ®é Hai lµ gi¶i quyÕt m©u thuÉn thêmg xuyªn cã nghÜa lµ m©u thuÉn kh«ng chØ ®îc gi¶i quyÕt mét lÇn cuèi cïng, kh«ng ph¶i sau khi ra ®êi nã tån t¹i cho tíi khi ph¸t triÓn tét ®Ønh míi ®îc gi¶i quyÕt mµ ngîc l¹i, m©u thuÉm thêng xuyªn ®îc gi¶i quyÕt vµ thêng xuyªn ®îc c¶i t¹o l¹i. Víi c¸ch gi¶i quyÕt nµy, m©u thuÉn kh«ng nh÷ng mÊt ®i kh«ng bÞ thñ tiªu hoµn toµn mµ chØ lµ sù t¸i lÆp l¹i sù thèng nhÊt gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp bÞ ph¸ vì do qu¸ tr×nh ®Êu tranh gi÷a chóng. Kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt m©u thuÉn b»ng c¸ch tù ®iÒu chØnh kh«ng ph¶i lµ v« h¹n. Trong nhiÒu trêng hîp, khi m©u thuÉn ph¸t triÓn cµng cao th× kh¶ n¨ng ®ã cµng gi¶m ®i vµ ®Õn mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh, m©u thuÉn hoµn toµn mÊt hÕt kh¶ n¨ng tù ®iÒu chØnh, tøc lµ dÉn ®Õn sù gi¶i quyÕt hoµn toµn m©u thuÉn ®ã phÇn iii: kÕt luËn 12 Nghiªn cøu quy luËt m©u thuÉn gióp ta nh×n nhËn vµ ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n vÒ vÊn ®Ò. §ã lµ viÖc rÊt cÇn thiÕt trong cuéc sèng, nã gióp ta thÊy ®îc nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt trong quan hÖ x· héi. Ngoµi ra nghiªn cøu quy luËt nµy cßn gióp ta tr¸nh ®îc nh÷ng bµi häc gi¸n tiÕp trong hµnh ®éng. Tuy viÖc gi¶i quyÕt lµ rÊt cÇn thiÕt song kh«ng ph¶i bÊt k× m©u thuÉn nµo còng ®îc gi¶i quyÕt mµ ph¶i ph©n biÖt ®©u lµ m©u thuÉn cÇn ®îc gi¶i quyÕt vµ ®©u lµ m©u thuÉn cÇn ®îc b¶o vÖ. Kinh nghiÖm ph©n tÝch m©u thuÉn ë níc ta trong thêi k× chèng thùc d©n Ph¸p ®· gióp ta cã ®îc nh÷ng thµnh c«ng rùc rì trong chiÕn ®Êu. Ngµy nay trªn con ®êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi theo híng c«ng nghiÖp hiÖn ®ai ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, chóng ta ph¶i cã c¸i nh×n s©u xa trong lÜnh vùc ph©n tÝch m©u thuÉn gi÷a c¸c ®êng lèi vµ ph¬ng híng ph¸t triÓn. CÇn tr¸nh ®îc nh÷ng bµi häc cña mét sè níc x· héi chñ nghÜa ®i tríc nh Liªn X« (cò) vµ mét sè níc §«ng ¢u...Do ph©n tÝch m©u thuÉn kh«ng ®óng ®¾n ®· g©y ra sù tan vì vÒ chÝnh trÞ dÉn ®Õn sù ph¸t triÓn kh«ng theo ý muèn. V× vËy ®èi víi níc ta viÖc ph©n tÝch m©u thuÉn tr¸nh dÉn ®Õn nh÷ng sai lÇm lµ rÊt cÇn thiÕt. Cã gi¶m bít ®îc nh÷ng sai lÇm trªn con ®êng ph¸t triÓn th× ®Êt níc míi v÷ng vµng trªn con ®êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña m×nh. 13 nh÷ng tµi liÖu tham kh¶o 1. TriÕt häc M¸c-Lªnin. Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o Dôc 2. Ph. ¡nghen: BiÖn chøng cña tù nhiªn. Nhµ xuÊt b¶n Sù ThËt Hµ Néi 1971 3. Lªnin - S®® 4. TriÕt häc sè 2, th¸ng 4 n¨m 1996 “Vµi suy nghÜ vÒ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt m©u thuÉn” 5. VI.L£nin: Toµn tËp, tËp 29- Nhµ xuÊt b¶n TB, M: 1981 môc lôc phÇn i: më ®Çu................................................................................1 phÇn ii: néi dung...........................................................................3 i. mét sè lo¹i m©u thuÉn 1. M©u thuÉn bªn trong vµ m©u thuÉn bªn ngoµi..............................................4 2. M©u thuÉn c¬ b¶n vµ m©u thuÉn kh«ng c¬ b¶n.............................................4 3. M©u thuÉn chñ yÕu vµ m©u thuÉn thø yÕu.....................................................5 14 4. M©u thuÉn ®èi kh¸ng vµ m©u thuÉn kh«ng ®èi kh¸ng..................................5 ii. vÊn ®Ò m©u thuÉn trong thêi k× qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta..........................................................6 1. C¬ së cña viÑc x¸c ®Þnh m©u thuÉn..................................................................6 2. M©u thuÉn c¬ b¶n trong thêi k× qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta.....7 3. M©u thuÉn x· héi, m©u thuÉn d©n téc trong t tëng Hå ChÝ Minh..............9 4. VÊn ®Ò gi¶i quyÕt m©u thuÉn.............................................................................10 iii. kÕt luËn......................................................................................12 tµi liÖu tham kh¶o......................................................................13 15