tr×nh bµy tÝch luü t b¶n vÒ mÆt chÊt vµ vÒ mÆt lîng, ý nghÜa thùc
tiÕn rót ra khi nghiªn cøu lý thuyÕt nµy víi viÖc qu¶n lý c¸c doanh
nghiÖp ë níc t¨ hiÖn nay khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh
híng x· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc
®Æt vÊn ®Ò
Sù chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp
sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ bíc ®i ®óng ®¾n
cu¶ §¶ng vµ Nhµ níc ta. Nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc trong 15 n¨m qua lµ
sù cè g¾ng cña nhiÒu cÊp nhiÒu ngµnh, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ®em l¹i bé
mÆt ph¸t triÓn cho ViÖt Nam t¹o bíc ®i vµ kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ trong khu vùc
vµ trªn thÕ giíi. Mét trong c¸c yÕu tè ®em l¹i thµnh c«ng th× vÊn ®Ò huy
®éng vèn vµ sö dông vèn lµ yÕu tè quan träng vµ c¬ b¶n nhÊt bëi lÎ nã lµ
®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, yªu cÇu tÊt yÕu ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña bÊt kú
quèc gia nµo trªn thÕ giíi ®Æc biÖt lµ ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay.
TÝch luü vèn ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt ®¸p øng cho môc tiªu
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Trong doanh nghiÖp vÊn ®Ò tÝch luü vèn ®îc xem lµ yÕu tè ®Ó doanh
nghiÖp cã thÓ më réng s¶n xuÊt t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ ®em l¹i thu
nhËp cao trong t¬ng lai, cïng víi nã viÖc ph©n bè vµ sö dông hiÖu qu¶ còng
lµ bµi to¸n ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp cÇn cã sù lùa chän vµ ®a ra c¸c quyÕt
®Þnh cÇn thiÕt. ThÊy râ ®îc tÇm quan träng cña viÖc tÝch luü vèn hiÖn nay,
trong giíi h¹n cña bµi viÕt nµy em tËp trung nghiªn cøu vÊn ®Ò tÝch luü t
b¶n ë c¸c gãc ®é mÆt ch¸t vµ mÆt lîng ®ång thêi ®a ra c¸c gi¶i ph¸p cã tÝnh
kh¶ thu nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch luü ®¸p øng nhu cÇu trong doanh
nghiÖp nãi riªng vµ kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung trong giai ®o¹n tíi. Bµi
viÕt díi d¹ng ®Ó ¸n cña m«n Kinh tÕ chÝnh trÞ nªn néi dung gåm cã:
PhÇn I : Lý luËn chung vÒ tÝch luü t b¶n
PhÇn II: Lµm râ c¸c kh¸i niÖm: doanh nghiÖp, vèn doanh nghiÖp
trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
PhÇn III: ý nghÜa thùc tiªnh÷ng mµ viÖc nghiªn cøu.
§îc sù híng dÉn vµ gióp ®ì cña thÇy c« gi¸o Kinh tÕ ChÝnh trÞ, sù
cè g¾ng cña b¶n th©n, em ®· hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Trong qu¸ tr×nh lµm
bµi em kh«ng thÓ tr¸nh ®îc sai sãt vµ h¹n chÕ. RÊt mong sù ®ãng gãp ý
1
kiÕn söa ch÷a kh¾c phôc sai sãt ®Ó bµi viÕt nµy trë nªn hoµn thiÖn vµ mang
l¹i ý nghÜa thùc tiÔn.
2
Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
A. Lý luËn chung vÒ tÝch luü t b¶n
I. MÆt chÊt cña tÝch luü t b¶n.
1. Thùc chÊt vµ ®éng c¬ cña tÝch luü t b¶n.
§Ó lµm râ kh¸i niÖm thÕ nµo lµ tÝch luü t b¶n?
Chóng ta cÇn ph©n biÖt t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc
lÆp ®i lÆp l¹i vµ ®æi míi kh«ng ngõng theo mét qui m« kh«ng ®æi n¨m sau
b»ng n¨m tríc, cßn t¸i s¶n xuÊt më réng còng lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®æi
míi kh«ng ngõng víi qui m« n¨m sau lín h¬n n¨m tríc. §Æc trng chñ yÕu
cña chñ nghÜa t b¶n lµ t¸i s¶n xuÊt më réng (më réng s¶n xuÊt) muèn thùc
hiÖn ®iÒu ®ã th× sè gi¸ trÞ thÆng d mµ nhµ t b¶n bãc lét cña c«ng nh©n
kh«ng ®îc ®em hÕt cho tiªu dïng mµ ph¶i giµnh mét phÇn cho tÝch luü ®Ó
mua thªm t b¶n kh¶ biÕn vµ t b¶n bÊt biÕn cho ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n
suÊt. Nh vËy tÝch luü t b¶n b»ng c¸ch t b¶n ho¸ gi¸ trÞ thÆng d.
VÝ dô: Cã mét nhµ t b¶n c¸ biÖt cã lîng t b¶n lµ 100(®v) trong ®ã
gåm 80c vµ 20v. NÕu m’=100% th× sÏ thu ®îc 20m. Gi¶ sö trong 20m ®ã
mét nöa dµnh cho tiªu dïng c¸ nh©n vµ mét nöa cho tÝch luü (10m) sè 10m
nµy 8m cho c phô thªm vµ 2m cho v phô thªm. Nh vËy ®Çu n¨m sau lîng t
b¶n sÏ lµ 110(®v) trong ®ã 88c vµ 22v.
ë ®©y hëng thô cña nhµ t b¶n vµ ý muèn lµm giµu cña hä vÒ c¬ b¶n
lµ thèng nhÊt víi nhau v× ý muèn lµm giµu tuy tríc m¾t cã thÓ ¶nh hën tíi
hëng thô cña nhµ t b¶n nhng vÒ l©u dµi nã l¹i t¨ng hëng thô cña nhµ t b¶n
do ®ã ý muèn chñ quan cña nhµ t b¶n phï hîp víi qui luËt kh¸ch quan cña
nÒn s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa. Ngµy nay t b¶n tÝch luü chiÕm mét tû träng
ngµy cµng lín trong toµn t b¶n, lóc ®Çu b»ng mét lîng t b¶n nhá vµ tµi khÐo
lÐo cña m×nh mµ nhµ t b¶n ®· lµm cho qui m« vµ lîi nhuËn kh«ng ngõng
lín m¹nh. C¸c-mac ®· nãi “T b¶n øng tríc chØ lµ mét giät níc trong dßng
s«ng cña sù tÝch luü mµ th«i”.
§éng c¬ cña TLTB vµ t¸i s¶n xuÊt më réng TBCN. Môc ®Ých cña s¶n
xuÊt t b¶n lµ sù lín lªn kh«ng ngõng cña gi¸ trÞ ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã
c¸c nhµ t b¶n kh«ng ngõng tÝch luü vµ t¸i s¶n xuÊt më réng xem ®ã lµ ph¬ng tiÖn ®Ó bãc lét c«ng nh©n vµ lµm giµu cho b¶n th©n.
3
Nh vËy tÝch luü gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh lµm cho nÒn s¶n xuÊt t b¶n lín
nhanh muèn t¸i s¶n xuÊt më réng th× ph¶i cã vèn lín tÝch luü lµ nguån
gèc c¬ b¶n t¹o ra vèn lín ®ã. TÝch luü vèn g¾n chÆt víi qu¸ tr×nh t¸i s¶n
xuÊt më réng v× vËy muèn më réng s¶n xuÊt th× nhµ t b¶n ph¶i tÝch luü vèn
vµ chiÕm dông vèn . MÆt kh¸c do c¹nh tranh, c¸c nhµ t b¶n buéc ph¶i tÝch
luü kh«ng ngõng lµm cho t b¶n cña m×nh t¨ng lªn. NÕu kh«ng tÝch luü th×
kh«ng thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng ®ång nghÜa víi sù ph¸ s¶n. Trªn thùc tÕ
ban ®Çu nhµ t b¶n rÊt tiÕt kiÖm ®Ó ®Çu t më réng s¶n xuÊt ®Ó hy väng vµo
kÕt qu¶ ®Çu t s¶n xuÊt cña m×nh vµ tiªu dïng t b¶n t¨ng lªn cïng víi thêi
gian cïng víi sù lín m¹nh cña qui m« tÝch luü.
ë níc ta th× tÝch luü lµ ®Ó më réng s¶n xuÊt n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n
xuÊt vµ x· héi v× môc tiªu cu¶ giai cÊp c«ng nh©n vµ cña toµn x· héi, môc
tiªu “d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh”. TÝch luü vèn ®îc
chóng ta coi lµ chiÕn lîc vµ lµ ch×a kho¸ cña sù thµnh c«ng trong qu¸ tr×nh
ph¸t triÓn.
2. MÆt lîng cña tÝch luü.
MÆt lîng cña tÝch luü TB chÝnh lµ qui m« khèi lîng cña t b¶n cho
tÝch luü, nh©n tè ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn khèi lîng t b¶n dµnh cho tÝch luü
chÝnh lµ khèi lîng gi¸ trÞ thÆng d vµ tû lÖ ph©n chia khèi lîng gi¸ trÞ thÆng
d k cho tiªu dïng vµ ®Çu t cña nhµ t b¶n. Do ®ã nh©n tè lµm t¨ng qui m«
tÝch luü còng chÝnh lµ nh©n tè lµm t¨ng lîng gi¸ trÞ thÆng d c¸c nh©n tè ®ã
lµ:
Mét lµ møc ®é bãc lét søc lao ®éng c«ng nh©n lµm thuª cho nhµ t
b¶n cã nghÜa lµ hä ®· b¸n søc lao ®éng cña m×nh cho nhµ t b¶n. TËn dông
thuÇn lîi nµy nhµ t b¶n bãc lét søc lao ®éng b»ng c¸ch c¾t xÐn vµo tiÒn
c«ng nhng biÖn ph¸p mµ nhµ t b¶n ¸p dông chñ yÕu ®ã lµ t¨ng cêng ®é lao
®éng vµ kÐo dµi ngµy lao ®éng. ViÖc t¨ng cêng ®é lao ®éng vµ kÐo dµi
ngµy lao ®éng ®· lµm khèi lîng gi¸ trÞ thÆng d t¨ng lªn vµ ®· lµm t¨ng tÝch
luü. ViÖc t¨ng cêng ®é lao ®éng vµ kÐo dµi ngµy lao ®éng cßn mang l¹i
thuËn lîi n÷a ®ã lµ nhµ t b¶n ®îc nhiÒus¶n phÈm lao ®éng h¬n trong khi
kh«ng cÇn t¨ng thªm t b¶n bÊt biÕn mµ chØ cÇn t¨ng thªm nguyªn vËt liÖu.
Hai lµ tr×nh ®é n¨ng xuÊt x· héi, viÖc n©ng cao n¨ng xuÊt x· héi lµm
t¨ng thªm gi¸ trÞ thÆng d vµ t¨ng thªm yÕu tè vËt chÊt cho qóa tr×nh tÝch luü
4
khoa häc kÜ thuËt ph¸t triÓn th× qui m« cña tÝch luü cµng lín vµ do ®ã ¶nh hëng ®Õn qui m« cña t b¶n x· héi.
Ba lµ sù chªnh lÖch gi÷a t b¶n sö dông vµ t b¶n tiªu dïng. Trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt c¸c bé phËn cÊu thµnh nªn m¸y mãc ®Òu ho¹t ®éng tøc lµ nã
tham gia hÕt vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nhng chóng chØ hao mßn dÇn do ®ã gi¸
trÞ ®îc chuyÓn tõng s¶n phÈm do vËy cã sù chªnh lÖch gi÷a t b¶n sö dông vµ
t b¶n tiªu dïng. Nh÷ng m¸y mãc khi ®· khÊu hao hÕt nhng vÉn thÓ dïng
cho s¶n xuÊt ch¼ng kh¸c nµo lùc lîng t b¶n.
Bèn lµ qui m« cña t b¶n øng tríc; víi mét tr×nh ®é bãc lét kh«ng ®æi
th× khèi lîng gÝa trÞ thÆng d phô thuéc vµo t b¶n øng tríc, do vËy t b¶n øng
tríc cµng nhiÒu th× khèi lîng gi¸ trÞ thÆng d cµng lín.
XuÊt ph¸t tõ c«ng thøc
m'
m
v
Khi m’ kh«ng ®æi th× v cµng lín th× khèi lîng gi¸ trÞ thÆng d cµng
nhiÒu t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng qui m« cña tÝch luü TB. Ngµy nay do cÊu t¹o
h÷u c¬ t b¶n c/m t¨ng lªn míi nh×n ta tëng r»ng ngêi lao ®éng ngµy cµng ®îc nghØ ng¬i thÕ nhng thùc tÕ ngîc l¹i hä cµng ph¶i lµm viÖc c¨ng th¼ng bÞ
v¾t kiÖt søc bëi cêng ®é lao ®éng vµ sù tËp trung cao ®é trong lao ®éng.
3. Mèi quan hÖ gi÷a tÝch luü, tÝch luü tËp trung t b¶n.
Mét trong nh÷ng qui luËt cña tÝch luü t b¶n lµ qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp
trung vèn ngµy cµng t¨ng. TÝch tô vèn lµ sù t¨ng lªn cña qui m« t b¶n c¸
biÖt b»ng viÖc biÕn mét phÇn lîi nhuËn thµnh vèn ®Çu t phô thªm vµo chu k×
s¶n xuÊt tiÕp theo tÝch tô vèn lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tÝch luü vèn. Khèi l îng lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp t¹o ra ngµy cµng lín chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó
doanh nghiÖp cã thÓ chuyÓn mét phÇn lîi nhuËn ®Ó tÝch luü vèn vµ kh«ng
ngõng t¨ng qui m« s¶n xuÊt.
Trong qu¸ tr×nh tÝch luü vèn cßn x¶y ra qu¸ tr×nh tËp trung t b¶n.
kh¸c víi tÝch luü vµ tÝch tô tËp trung t b¶n lµ tËp trung khèi lîng lín vµo tay
mét ngêi nµy th× nã biÕn khái tay nhiÒu ngêi ë n¬i kh¸c. Sù tiÕn bé cña tÝch
luü còng lµm t¨ng thªm vËt liÖu cho sù tËp trung tøc lµ lµm t¨ng thªm vËt
liÖu theo sù tËp trung tøc lµ lµm t¨ng thªm nh÷ng t b¶n c¸ biÖt v× vËy muèn
5
thùc hiÖn th× tríc ®ã ph¶i tËp trung t b¶n. Nh vËy tËp trung vèn lµ sù t¨ng
thªm qui m« vèn cña doanh nghiÖp c¸ biÖt b»ng c¸ch hîp nhÊt nhiÒu doanh
nghiÖp c¸ biÖt cã s½n thµnh mét doanh nghiÖp míi cã qui m« lín h¬n.
TËp trung vèn cã thÓ ®îc thùc hiÖn theo kiÓu c¸ lín nuèt c¸ bÐ hoÆc
chÝnh qu¸ tr×nh c¹nh tranh sÏ thóc ®Èy c¸c nhµ doanh nghiÖp riªng lÎ liªn
kÕt l¹i víi nhau h×nh thµnh nªn nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ lín nh»m t¨ng søc
c¹nh tranh trªn thÞ trêng vµ mÆt kh¸c còng lµ sù ph¸ s¶n. H¬n n÷a tËp trung
vèn cßn ®îc thùc hiÖn qua con ®êng tÝn dông, chÝnh tÝn dông lµm t¨ng u thÕ
cña doanh nghiÖp cã vèn lín giµnh quyÒn chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh
doanh, t¨ng søc c¹nh tranh trªn th¬ng trêng, th«n tÝnh vèn cña c¸c doanh
nghiÖp c¹nh tranh. TÝch tô vµ tËp trung tuy cã sù kh¸c nhau vÒ nguån tÝch
luü nhng nã ®Òu gióp c¸c doanh nghiÖp cã ®ñ vèn ®Ó th¾ng trong c¹nh
tranh.
HiÖn nay trªn thÕ giíi m« h×nh KTTT ®ang ®îc ¸p dông réng r·i vµ
®em l¹i hiÖu qu¶ bªn c¹nh nh÷ng mÆt h¹n chÕ. Sù c¹nh tranh trong nÒn kinh
tÕ ®Æc biÖt ë c¸c níc TB chñ nghÜa diÔn ra ngµy cµng khèc liÖt ®ßi hái c¸c
doanh nghiÖp kh«ng ngõng tÝch luü më réng s¶n xuÊt th«ng qua c¸c thÞ trêng cæ phiÕu, tµi chÝnh, tÝn dông t¹o ra mét xu híng gi¶m tiªu dïng ®Ó cã
®îc nh÷ng kho¶n thu nhËp lín h¬n trong t¬ng lai.ë c¸c níc ®ang trong giai
®o¹n ph¸t triÓn th× vÊn ®Ò ®Æt ra lµ nh÷ng khã kh¨n vÒ kÜ thuËt, c«ng nghÖ
qu¶n lý tiÕn tiÕn tr×nh ®é chuyªn m«n, ®Æc biÖt lµ vèn yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn
sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Hä ph¶i kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n ®ã, tríc m¾t
®iÒu quan träng nhÊt hä ph¶i huy ®éng vèn ®Çu t cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
VÊn ®Ò lµ ph¶i huy ®éng vèn ë ®©u vµ nh thÕ nµo ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ tèi u
ph¶i ch¨ng lµ tõ néi lùc: th«ng qua tiÕt kiÖm trong mäi tÇng líp d©n c mäi
tæ chøc x· héi, mäi cÊp mäi ngµnh ®Ó ®Èy m¹nh tÝch luü, vµ huy ®éng tõ níc ngoµi qua c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî, cho vay, liªn doanh liªn kÕt. ViÖt
Nam hiÖn nay còng gÆp nhiÒu vÊn ®Ò tån t¹i trong viÖc huy ®éng vµ sö dông
vèn cho qu¸ tr×nh tÝch luü vµ t¸i s¶n xuÊt më réng ®ã lµ bµi to¸n khã ®Æt ra
®ßi hái sõ nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp c¸c thµnh phÇn kinh tÕ.
Tãm l¹i viÖc nghiªn cøu mÆt chÊt vµ mÆt lîng TLTB cã ý nghÜa thùc
hiÖn ®èi víi níc ta. NÕu ta tr×u tîng ho¸ quan hÖ TBCN th× c¸c doanh
nghiÖp cña chóng ta cïng ph¶i tÝch luü ®Ó më réng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ho¸
s¶n xuÊt. Nguån gèc cña sù tÝch luü còng lµ s¶n phÈm thÆng d do ngêi lao
®éng t¹o ra t¹o thµnh vèn cho c¸c doanh nghiÖp v× vËy c¸c doanh nghiÖp
6
cÇn t¨ng qui m« tÝch luü më réng s¶n xuÊt lµm ¨n hiÖu qu¶. Quy luËt chung
cña sù tÝch luü t b¶n.
TÝch luü t b¶n lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn ph©n cùc trong x· héi, x· héi
sÏ xuÊt hiÖn hai giai cÊp ®èi lËp nhau vÒ quyÒn lîi mét giai cÊp gåm mét sè
Ýt ngêi víi sè lîng cña c¶i khæng lå. Mét giai cÊp nghÌo lµm c«ng ¨n l¬ng.
§ã lµ biÓu hiÖn cña sù m©u thuÉn trong x· héi t b¶n “sù ®èi lËp gi÷a tÝnh x·
héi ho¸ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt chiÕm h÷u t nh©n t b¶n chñ nghÜa”. Sù m©u
thuÉn sÏ ngµy cµng trë nªn gay g¾t ®ßi hái giai cÊp t b¶n tù ®iÒu chØnh ®Ó
cho ngêi lao ®éng cã cuéc sèng ®Çy ®ñ h¬n.
II. Lµm râ h¬n kh¸i niÖm vÒ doanh nghiÖp, vèn
doanh nghiÖp trong nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN.
1. ViÖc øng dông lý thuyÕt nµy vµo thùc tiÔn lµ yªu cÇu kh¸ch quan
®Ó nh»m môc ®Ých em xin tr×nh baú c¸c kh¸i niÖm lµm c¬ së cho viÖc lµm
râ vÊn ®Ò. Doanh nghiÖp lµ chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp cã t c¸ch ph¸p nh©n thùc
hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ trêng nh»m môc ®Ých t¨ng thªm gi¸
trÞ tµi s¶n do m×nh së h÷u. Vèn lµ toµn bé nguån lùc mµ doanh nghiÖp cã
thÓ cã cho qu¸ tr×nh ®Çu vµo ho¹t ®éng kinh doanh ®em l¹i lîi nhuËn cho
doanh nghiÖp. Trong t×nh h×nh hiÖn nay doanh nghiÖp cã vai trß chñ ®¹o
trong nÒn kinh tÕ, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta ló h×nh
thøc mµ doanh nghiÖp tån t¹i lµ doanh nghiÖp nhµ níc doanh nghiÖp liªn
doanh liªn kÕt vµ doanh nghiÖp t nh©n. Hä lµm ¨n nhanh nhËy vµ hiÖu qu¶
®em l¹i bé mÆt ph¸t triÓn cho ViÖt Nam.
§Ó tiÕn hµnh c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp cÇn ph¶i
cã t liÖu s¶n xuÊt vµ nh©n c«ng mµ muèn cã nã doanh nhiÖp ph¶i cã vèn ®Ó
trang tr¶i cho ho¹t ®éng cña m×nh ngoµi vèn do chÝnh chñ doanh nghiÖp bá
ra hoÆc ®îc bæ xung tõ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Ngoµi
ra ®Ó më réng s¶n xuÊt th× doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng nguån vèn nhµn
rçi tõ trong d©n c, c¸c tÇng líp x· héi hoÆc qua c¸c kªnh thu vèn nh ng©n
hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông, tõ ng©n s¸ch nhµ níc, tõ níc ngoµi.
2. Vai trß cña vèn.
Vèn cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc t¹o ra mäi cña c¶i vËt chÊt cho
x· héi vµ tiÕn bé x· héi, nã lµ nh©n tè v« cïng quan träng ®Ó thùc hiÖn qu¸
tr×nh øng dông tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, chuyÓn
7
dÞch c¬ cÊu vµ ®Èy nhanh tèc ®é kinh tÕ nhê ®ã ®êi sèng nh©n d©n ngµy
mét n©ng cao c¸c nguån lùc vÒ con ngêi tµi nguyªn ®îc khai th¸c hiÖu qu¶
h¬n tõ ®ã t¸c ®éng m¹nh ®Õn c¬ cÊu kinh tÕ cña ®Êt níc ®îc chuyÓn dÞch
nhanh chãng theo híng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. §¹i héi §¶ng IX ®·
®Æt ra môc tiªu phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2020 níc ta trë thµnh mét níc c«ng
nghiÖp tiÕn tíi ra nhËp c¸c tæ chøc th¬ng m¹i WTO, AFTA... vµ héi nhËp
víi thÕ giíi. §Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu ®ã ®ßi hái sù nç lùc cña toµn §¶ng
toµn d©n, mäi c¸ nh©n mäi tæ chøc trong nÒn kinh tÕ ®Æc biÖt ph¶i nhÊn
m¹nh vai trß chñ ®¹o cña doanh nghiÖp vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i sö dông nguån
vèn sao cho ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt nhiÒu yªu cÇu ®Æt ra lµ c¸c doanh nghiÖp
ph¶i ®æi míi c«ng nghÖ t¹o ra s¶n phÈm níi cã søc c¹nh tranh cao kh«ng
nh÷ng thÕ vèn cßn ®Ó t¨ng cêng ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ®Çu t
cho lÜnh vùc míi vµo c«ng nghÖ mòi nhän ®Ó më réng ¶nh hëng trªn thÞ trêng cña doanh nghiÖp. Thùc tÕ ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i huy
®éng vãn viÖc nµy phô thuéc vµo chÝnh s¸ch huy ®oäng vèn cña nhµ níc vµ
kh¶ n¨ng cña tõng doanh nghiÖp. v× vËy doanh nghiÖp cÇn ph¶i thùc hiÖn
tiÕt kiÖm dån tiÒn cho më réng s¶n xuÊt ë k× tiÕp theo.
Ngµy nay hÖ thèng doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh thËt ®a d¹ng hä
chñ ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn m«i trêng ngµy cµng hoµn thiÖn hä ho¹t
®éng v× quyÒn lîi thiÕt thùc cña b¶n th©n hä. Doanh nghiÖp muèn ph¸t triÓn
s¶n xuÊt ngoµi viÖc ®a vµo nguån vèn tù cã hä ph¶i dùa vµo nguån lùc tõ
néi bé vµ tõ bªn ngoµi doanh nghiÖp.
III. ý nghÜa thùc tiÔn cña viÖc nghiªn cøu.
1. Thùc tr¹ng cña doanh nghiÖp ë níc ta hiÖn nay.
Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ buéc doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt
víi rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc. §iÒu cÇn thiÕt nhÊt lµ g¾n liÒn víi
viÖc thùc hiÖn lé tr×nh héi nhËp cÇn ph¶i x©y dùng vµ thùc hiÖn cho ®îc mét
lé tr×nh n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ x¸c ®Þnh c¸c c«ng
viÖc cô thÓ cho tõng ngµnh, tõng giai ®o¹n ®ång thêi khÈn tr¬ng ban hµnh
c¸c chÝnh s¸ch biÖn ph¸p cô thÓ vµ tæ chøc thùc hiÖn triÖt ®Ó kiªn quyÕt
nh»m thùc hiÖn lé tr×nh ®ã. NÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay ®· t¹o m«i trêng
thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ®ång thêi cã thªm mét sè lo¹i thÞ truêng
8
míi nh thÞ trêng chøng kho¸n, thÞ trêng lao ®éng, thÞ trêng khoa häc c«ng
nghÖ...
VÒ vèn ®Çu t n¨m 2000 chÝnh phñ vµ ngµnh ng©n hµng ®· ®a ra nhiÒu
biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t vay vèn song tû lÖ sè doanh nghiÖp cã sè vay
ng©n hµng vÉn giò ë møc lµ 74% trong khi ®ã tû lÖ doanh nghiÖp ®i vay tõ
nguån kh¸c t¨ng lªn 63%. §Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp t nh©n viÖc ®i
vay c¸c nguån vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn vÉn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Ho¹t
®éng xuÊt nhËp khÈu hiÖn nay cßn nhiÒu bÊt cËp vÒ c¬ chÕ xuÊt khÈu vµ
chÊt lîng ho¹t ®éng nhÊt lµ nh÷ng yÕu kiÖn trong viÖc æn ®Þnh thÞ trêng
thiÕu linh ho¹t vµ chñ ®éng trong xö lý gi¸ vµ thiÕt lËp c¸c kªnh ph©n phèi
cho hµng ho¸ ViÖt Nam tû lÖ hµng gia c«ng cßn lín, s¶n phÈm cã hµm lîng
c«ng nghÖ cao chiÕm tû träng kh«ng ®¸ng ®Ó dÞch vô cho viÖc coi träng nh
mét lÜnh vùc ®em l¹i hiÖu qu¶ cao cho xuÊt khÈu. Mét vÊn ®Ò quan träng
kh¸c cã liªn quan ®Õn søc c¹nh tranh trong doanh nghiÖp lµ chi phÝ ®Çu vµo
cña chóng ta qu¸ cao. TÝnh chung tõ 1996 ®Õn nay chi phÝ ®Çu vµo t¨ng
32,42% trong khi tû lÖ t¨ng gi¸ ®Çu ra lµ 22,82% lµm cho tû suÊt doanh lîi
b×nh qu©n cña doanh nghiÖp tõ 16,8% gi¶m xuèng cßn 6,2% thÊp h¬n xÊp
xØ 2 lÇn so víi c¸c níc trong khu vùc vµ 3 lÇn so víi Ch©u ¢u. VÊn ®Ò gi¸
n«ng s¶n thÊp thu nhËp cña n«ng d©n ngµy cµng thu hÑp mÆt kh¸c kh«ng
kÐm phÇn quan träng dÉn c¸c chi phÝ ®Çu vµo qu¸ cao vÒ ®iÖn, x¨ng dÇu,
ph©n bãn, thuû lîi, cµy bõa... mµ trong thêi gian qua chóng ta quan t©m
nhiÒu h¬n ®Õn c¸c biÖn ph¸p b¶o hé xö lý ®Çu ra h¬n lµ c¸c biÖn ph¸p ®Çu
vµo ®Ó chi phÝ s¶n xuÊt vµ b¸n hµng cho n«ng d©n. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã lµ
cho ViÖt Nam trë thµnh mét n¬i ®¾t ®á søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ thÞ
trêng ViÖt Nam gi¶m dÇn c¸c nhµ ®Çu t e ng¹i, thËm chÝ mét sè nhµ ®Çu t
lín ®· rót vèn khái ViÖt Nam ... VÊn ®Ò lµ ë chç hÇu hÕt c¸c chi phÝ ®Çu
vµo hiÖn nay cña doanh nghiÖp ®Òu liªn quan ®Õn c¸c ngµnh ®éc quyÒn nh
®iÖn, x¨ng dÇu, bu chÝnh viÔn th«ng, hµng kh«ng... Trong thêi gian võa qua
c¸c ngµnh nµy liªn tôc t¨ng gi¸ hoÆc duy tr× møc gi¸ cao víi nhiÒu lý do
kh¸c nhau, trong ®ã cã lý do ph¶i tr¶ nî ®Çu t. §· ®Õn lóc chóng ta cÇn cã
mét sù nh×n nhËn ®i vµo thùc chÊt ho¹t ®éng vµ hiÖu qu¶.
Qua nh÷ng con sè ®iÒu tra cho thÊy sè doanh nghiÖp nhµ níc míi
thµnh lËp t¨ng lªn ®¸nh kÓ, tæng doanh thu hµng n¨m lµm ra sÊp xØ 300 tû
®ång, sù ph©n bæ doanh nghiÖp theo ngµnh hîp lý h¬n tèc ®é t¨ng trëng
b×nh qu©n cña doanh nghiÖp nhµ níc 11,7% gÊp 1,5 lÇn tèc ®é t¨ng trëng
b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ. Sè doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i chiÕm 11,3% tæng
9
doanh nghiÖp trong ®ã 11,3% sè doanh nghiÖp nhµ níc 69,0% sè doanh
nghiÖp ®Þa ph¬ng. L·i thùc hiÖn n¨m 1999 lµ 15.271 tû ®ång. §èi víi khu
vùc t nh©n khi nhµ níc ban hµnh luËt c«ng ty vµ luËt doanh nghiÖp th× ®Õn
n¨m 1995 ®· cã 15.276 doanh nghiÖp vµ ®Õn n¨m 1999 sè doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp ®· lªn ®Õn 30.500 t¨ng gÊp 74 lÇn so víi n¨m 1991. Tæng vèn
®Çu t n¨m 1991 lµ 6.430 tû ®ång ®Õn n¨m 2000 ®· lªn ®Õn xÊp xØ 160.000
tû ®ång. Khu vùc kinh tÕ t nh©n cã mÆt trong hÇu hÕt c¸c ngµnh kinh tÕ
quèc d©n tû träng % cña khu vùc t nh©n chiÕm 22,44% khu vùc ®Çu t nhµ níc 35,4% khu vùc doanh nghiÖp nhµ níc 42,16%. Tuy nhiªn vÉn cßn nhiÒu
nh÷ng tån t¹i cÇn ph¶i kh¾c phôc. Sè lîng doanh nghiÖp nhµ níc cßn nhiÒu,
qui m« cßn nhá, chång chÐo vÒ ngµnh nghÒ vµ tæ chøc qu¶n lý, sù ph©n bæ
doanh nghiÖp theo vïng l·nh thæ cßn cha hîp lý. Cßn tån t¹i nhiÒu doanh
nghiÖp lµm ¨n thua lç ph¶i gi¶i thÓ hoÆc s¸t nhËp víi nh÷ng doanh nghiÖp
lµm ¨n thua lç. HiÖn nay cã 1.822 doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç chiÕm
30,8% tæng sè doanh nghiÖp víi sè l·i luü kÕ lµ 5.079 tû ®ång. Doanh
nghiÖp cßn bÞ rµng buéc bëi chÕ ®é b¶o toµn vµ ph¸t triÓn víi ®iÒu kiÖn ®i
vay ng©n hµng, chÕ ®é tiÒn l¬ng, tiÒn thëng vµ c¸c quyÒn lîi thiÕt thùc kh¸c
cña ngêi lao ®éng.
§¹i héi §¶ng IX ®· kh¼ng ®Þnh ph¶i chó träng ph¸t triÓn c¸c doanh
nghiÖp võa vµ nhá, chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt khÈu, tËp trung ®Çu t cho c¸c
mÆt hµng cã lîi th× xuÊt khÈu chñ lùc, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp tù do
c¹nh tran t×m kiÕm thÞ trêng chuÈn bÞ cho viÖc tham gia AFTA, APEC... c¸c
gi¶i ph¸p ®Ò ra cho doanh nghiÖp hiÖn nay lµ hoµn chØnh chÝnh s¸ch, ph¸p
luËt x©y dùng m«i trêng kinh doanh æn ®Þnh më réng thÞ trîng trong níc vµ
ngoµi níc, t¨ng cêng c¸c dÞch vô hç trî cho c¸c doanh nghiÖp nhÊt lµ
doanh nghiÖp t nh©n ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ hiÖu qu¶. Tuy nhiªn biÖn ph¸p c¬
b¶n vÉn lµ xuÊt ph¸t tõ néi lùc cña mçi doanh nghiÖp vÒ sù hng thÞnh vµ
phån vinh cña níc ta.
§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp cÇn cã vèn ®Çu t ban
®Çu vµ vèn bæ sung ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn s¶n xuÊt kinh
doanh h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau: nguån vèn chñ së høu vµ
nguån vèn vay. Nguån vèn chñ së h÷u biÓu hiÓn quyÒn së h÷u cña ngêi chñ
vÒ c¸c tµi s¶n hiÖn cã ë doanh nghiÖp. C¸c C«ng ty doanh nghiÖp Nhµ níc
th× nguån vèn ban ®Çu cã thÓ lÊy tõ ng©n s¸ch Nhµ níc, c¸c C«ng ty liªn
doanh th× c¸c thµnh viªn tham gia gãp vèn. §èi víi C«ng ty cæ phÇn hoÆc
C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n th× nguån vèn ®îc huy ®éng bëi c¸c cæ ®«ng.
10
Ngoµi ra nguån vèn nµy cã thÓ bao gåm c¸c quü ph¸t triÓn, quü dù tr÷, quü
khen thëng, vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. Nguån vèn vay: nguån vèn nµy rÊt
c¬ b¶n vµ chiÓm tû lÖ ®¸ng kÓ bëi nã kh«ng chØ bæ sung cho viÖc më réng
s¶n xuÊt mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn linh ho¹t trong viÖc hoµn tr¶ c¸c kho¶n nî
hÕt h¹n vµ gi¶m sè lîng vèn vay. Nguån vèn nµy ®îc h×nh thµnh tõ viÖc vay
tÝn dông ng©n hµng díi h×nh thøc tÝn dông øng tríc trong ®ã doanh nghiÖp
®îc sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, doanh nghiÖp cã thÓ ph¶i dïng
thÕ chÊp hoÆc kh«ng dïng thÕ chÊp.
Mét h×nh thøc vay n÷a lµ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu: chØ riªng doanh
nghiÖp Nhµ níc, C«ng ty cæ phÇn cã ph¸t hµnh cæ phiÕu míi cã quyÒn vay
vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh tr¸i phiÕu. Doanh nghiÖp cã thÓ vay b»ng tÝn dông
th¬ng m¹i ®ã lµ h×nh thøc vay lÉn nhau cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.
T×nh h×nh thu hót vèn ®Çu t trong doanh nghiÖp thµnh tùu vµ h¹n
chÕ. Tríc ®æi míi trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ quan liªu bao cÊp cña mét
nÒn kinh tÕ chØ huy, ViÖt Nam kh«ng cã thÞ trêng tµi chÝnh. Mäi nguån lùc
®Òu ®îc tËp trung vµo tay Nhµ níc ®Ó ph©n phèi theo kÕ ho¹ch cho tõng dù
¸n ®Çu t vµ tõng doanh nghiÖp. Nh÷ng n¨m ®æi míi ®· ®em l¹i hËu qu¶ râ
rÖt. Trong n¨m n¨m 1991 - 1995 íc tÝnh huy ®éng vèn ®Çu t cho ph¸t triÓn
toµn x· héi kho¶ng 15 ®Õn 16 tû USD, trong ®ã phÇn cña Nhµ níc chiÕm
gÇn 43% bao gåm c¶ ®Çu t tõ ng©n s¸ch Nhµ níc, tÝn dông ®Çu t Nhµ níc.
Doanh nghiÖp Nhµ níc tù ®Çu t, phÇn vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi chiÕm
37% ®Çu t cña t nh©n chiÕm 20%. §Çu t cña c¸c doanh nghiÖp ®îc h×nh
thµnh vµ ho¹t ®éng hiÖu qu¶, phÇn lín ë d¹ng quy m« võa vµ nhá nhng cã
mét sè doanh nghiÖp t nh©n ë quy m« lín. Thùc tÕ, nguån vèn mµ c¸c
doanh nghiÖp ®· tÝch luü vµ huy ®éng lµ kh¸ ®a doanh nghiÖp¹g vµ phong
phó. ViÖc b¶n th©n doanh nghiÖp lµm ¨n ph¸t ®¹t ®· t¹o cho t×nh h×nh tµi
chÝnh cña hä trë nªn m¹nh mÏ lµ tiÒn ®Ò cho viÖc tÝch luü cho më réng s¶n
xuÊt. MÆt kh¸c ®¸p øng cho nhu cÇu ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp ®· sö
dông c¸c c«ng cô huy ®éng ®¹t hiÖu qu¶ ®ã lµ viÖc c¸c doanh nghiÖp vay
lÉn nhau song tû lÖ nµy chØ chiÕm mét tû lÖ nhá. ThÞ trêng tÝn dông qua hÖ
thèng ng©n hµng lµ thÞ trêng vèn chñ yÕu cho t×nh h×nh hiÖn nay vµ cã ý
nghÜa ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. HÖ thèng ng©n hµng huy dodäng
tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ tiÒn göi cña d©n c th«ng qua hÖ hèng
c¸c quü tiÕt kiÖm vµ c¸c hîp t¸c x· tÝn dông. ThÞ trêng tr¸i phiÕu vµ cæ
phiÕu lµ hiÖn tîng míi ë ViÖt Nam. §©y còng lµ bíc khëi ®Çy míi cho viÖc
lËp thÞ trêng chøng kho¸n. C«ng cô nµy còng ®îc doanh nghiÖp sö dông
11
trong viÖc huy ®éng vèn ®Çu t. C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cßn tiÕn hµnh
ph¸t hµnh tr¸i phiÕu l·i suÊt 21%/n¨m mét sè doanh nghiÖp kh¸c thuéc c¸c
ngµnh ®iÖn, xi m¨ng, giao th«ng, x©y dùng ®ang lËp ®Ò ¸n ®Ó ph¸t hµnh tr¸i
phiÕu. Tr¸i phiÕu vµ cæ phiÕu C«ng ty do c¸c doanh nghiÖp ®îc cæ phÇn ho¸
ph¸t hµnh. HiÖn nay ®· cã kho¶ng 100 C«ng ty cæ phÇn cã ph¸t hµnh cæ
phiÕu song c¸c C«ng ty nµy cã sè vèn nhá sè vèn nhá, sè lîng cæ ®éng v×
h¹n chÕ cßn lo¹i cæ phiÕu do c¸c doanh nghiÖp ph¸t hµnh g¾n víi hai h×nh
thøc cæ phÇn ho¸. Mét h×nh thøc t nh©n ho¸ mét phÇn vèn cña doanh nghiÖp
b»ng c¸ch ph¸t hµnh vµ b¸n cæ phiÕu, h×nh thøc kh¸c lµ gi÷ nguyªn vèn cña
doanh nghiÖp Nhµ níc nhng ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ó huy ®éng thªm. cho tíi
nay míi chØ cã h×nh thøc ®Çu ®îc thùc hiÖn, 23 doanh nghiÖp cã ®Ò ¸n xin
ChÝnh phñ cho phÐp cæ phÇn ho¸, trong ®ã ®· cã 5 doanh nghiÖp thùc hiÖn
xong cæ phÇn ho¸. Con sè cô thÓ cña ViÖn Qu¶n lý Kinh tÕ Trung ¬ng ®Õn
n¨m 1998 tæng sè vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp do Trung ¬ng qu¶n lý lµ
1299 tû ®ång chiÕm 16% doanh nghiÖp do ®Þa ph¬ng qu¶n lý 6.800 tû ®ång
chiÕm 84% ph©n theo thµnh phÇn doanh nghiÖp th× doanh nghiÖp quèc
doanh tæng sè vèn ®Çu t 589 dù ¸n sè vèn ®Çu t 6.781 tû ®ång chiÕm 83%,
doanh nghiÖp d©n doanh tæng sè dù ¸n 374 dù ¸n huy ®éng 1.325 tû ®ång
chiÕm 17%. Nh vËy tæng sè vèn lµ 8.106 tû ®ång. Cho ®Õn n¨m 2000 tæng
sè vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp quèc doanh lµ 5.232 tû ®ång cña doanh
nghiÖp d©n doanh lµ 7.173 tû ®ång n©ng tæng sè vèn ®Çu t lµ 12.406 tû
®ång.
Vèn níc ngoµi: thµnh t huy ®éng vèn cña Nhµ níc cã ¶nh hëng trùc
tiÕp vµ lµ c¬ së cho c¸c doanh nghiÖp. Theo con sè cña Uû ban Nhµ níc vÒ
hîp t¸c vµ ®Çu t trong n¨m 1988 - 1995 th× vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
(FDI) tæng c«ng 18.464 triÖu $ vèn ®Çu t ®¨ng ký 5.863 triÖu $ vèn ®Çu t
thùc hiÖn viÖn trî chÝnh thøc ph¸t triÓn ODA cho ViÖt Nam b×nh qu©n mçi
n¨m ®¹t kho¶ng 480 triÖu USD. Thùc tÕ nh÷ng n¨m qua cho thÊy tiÒm n¨ng
vèn tõ níc ngoµi tuy vèn lín, nhng viÖc khai th¸c vµ sö dông cßn nhiÒu bÊt
cËp, viÖc ph©n bè c¸c dù ¸n ODA d©n tr¶ thêi gian thÈm ®Þnh kÐo dµi ¶nh
hëng kh«ng nhá ®Õn t×nh h×nh thùc tÖ. Khèi lîng vèn ®Çu t níc ngoµi t¨ng
nhanh, ®· cã hµng ngµn doanh nghiÖp vµ nhµ ®Çu t níc ngoµi cña 62 níc vµ
nhµ ®Çu t ë ViÖt Nam. Ngµy cµng cã nhiÒu tËp tËp ®oµn lín cã n¨ng lùc tµi
chÝnh vµ c«ng nghÖ cao ®Õn ®Çu t t¹i ViÖt Nam, qui m« vèn b×nh qu©n cña
mét dù ¸n t¬ng ®èi lín trong ®ã cã c¸c dù ¸n ®Çu t víi sè vèn hµg tr¨m triÖu
USD. Ban ®Çu x©y dùng ®îc mét sè c¬ së c«ng nghÖ quy m« lín vµ cã
12
tr×nh ®é c«ng nghÖ cao nh dÇu khÝ, th«ng tin viÔn th«ng ®iÖn tö cao cÊp t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp
ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. C¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®i vµo ho¹t ®éng ®·
trùc tiÕp t¹o ra h¬n 300 ngµn viÖc lµm míi t¹o ra h¬n mét triÖu viÖc lµm
trong c¸c ngµnh x©y dùng vµ c¸c ngµnh dÞch vô kh¸c. PhÇn n÷a t¹o ®iÒu
kiÖn kÝch thÝch ®µo t¹o c¸n bé kü thuËt c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n lµnh
nghÒ. §¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®ã kh«ng ph¶i kh«ng cßn nhiÒu h¹n chÕ. ViÖc
vay vèn ®Çu t ng©n hµng cña doanh nghiÖp ®ßi hái qu¸ nhiÒu giÊy tê thËm
chÝ nhiÒu ng©n hµng cßn tõ chèi viÖc cho vay víi lý do lµ kh¸ch hµng míi.
ChÝnh v× vËy doanh nghiÖp ph¶i sö dông c¸c nguån vèn kh¸c ngoµi ng©n
hµng cã tÝnh rñi ro cao, l·i suÊt lín, hoÆc gian dèi víi c¸n bé ng©n hµng ®Ó
vay vèn hËu qu¶ lµ doanh nghiÖp ®Çu t trong t×nh tr¹ng bÊt æn ®Þnh, thiÕu
ch¾c ch¾n, kÐm hiÖu qu¶ thËm chÝ ®· x¶y ra mét sè vÞ ®æ bÕ g©y thiÖt h¹i
cho x· héi. Tõ chÝnh s¸ch ®Õn thùc tÕ cßn mét kho¶ng c¸ch lín vµ c¸c biÖn
ph¸p ®Çu t, c¸c cam kÕt vÒ ®æi míi thñ tôc hµnh chÝnh trong lÜnh vùc nµy
vÉn cha ®îc thùc hiÖn lµ bao nhiªu. khu vùc quèc doanh vÉn ®îc khuyÕn
khÝch ®Çu t h¬n khu vùc d©n doanh ®Çu t míi vÉn ®îc khuyÕn khÝch h¬n
®Çu t më réng mÆc dï vÒ mÆt kinh tÕ, ®Çu t më réng cã t¸c dông trùc tiÕp
t¨ng hiÖu qu¶ nÒn kinh tÕ, t¨ng qui m« vèn c¸ biÖt. ThÞ trêng chøng kho¸n ë
giai ®o¹n hiÖn nay ®· ®îc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng ®îc mét thêi gian nhng
hÇu hÕt c¸c C«ng ty sö dông viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ®Ó huy ®éng vèn
nguyªn nh©n lµ do c¸c doanh nghiÖp chØ huy ®éng vèn díi h×nh thøc nµy
khi mµ hä cÇn më réng qui m« lín, viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ph¶i qua
nhiÒu thñ tôc giÊy tê. Trong néi bé C«ng ty hä vÉn kh«ng muèn chia sÎ
quyÒn së h÷u vµ quyÒn kiÓm so¸t cho c¸c cæ ®«ng. VÒ vèn ®Ó huy ®éng vèn
níc ngoµi thùc sù cha ®em l¹i hiÖu qu¶. Tríc hÕt khèi lîng vèn ®Çu t thùc
hiÖn cña FDF trong n¨m 2001 cã biÓu hiÖn ch÷ng l¹i theo íc tÝnh cña Bé kÕ
ho¹ch vµ ®Çu t con sè nµy chØ ®¹t 2,2 tû USD t¨ng kho¶ng 3,2% so víi n¨m
2000, kh¸ thÊp kÓ tõ khi n¨m 1994 trë l¹i ®©y. íc tÝnh trong n¨m 2001 chØ
cã kho¶ng 40 dù ¸n quy m« võa vµ nhá hoµn thµnh x©y dùng c¬ b¶n, b¾t
®Çu ®i vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Trong h×nh thøc ®Çu t BOT n¬i tËp trung
kh¸ nhiÒu dù ¸n lín míi ®¹t 3%. §Æc biÖt t×nh tr¹ng kh«ng chÊp hµnh
nghiªm chØnh chÕ ®é thèng kª b¸o c¸o c¸c t×nh h×nh c¬ së vµ nh÷ng ¸ch t¾c
trong viÖc triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n do cßn nhiÒu víng m¾c trong kinh
doanh. Víi ph¸t triÓn ODA viÖc c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông cha tèt nhÊt lµ
kh©u chuÈn bÞ vµ tæ chøc thùc hiÖn. Vèn ODA kh«ng ®îc hoµn l¹i ®îc u
13
tiªn sö dông cho c¸c ch¬ng tr×nh ®Æc biÖt. Khã kh¨n chung cho viÖc huy
®éng vèn níc ngoµi chñ yÕu lµ do chÝnh s¸ch hai gi¸ vµ viÖc ¸p dông nhiÒu
lo¹i chi phÝ kh¸c nhau gi÷a ®Çu t trong níc vµ ®Çu t níc ngoµi nhÊt lµ c¸c cíc hµng kh«ng gi¸ ®iÖn phÝ qu¶ng c¸o... ®ang lµ trë ng¹i lín cho viÖc thu
hót vèn. C©n ®èi ngo¹i tÖ cho c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi ®ang lµ vÊn ®Ò næi
lªn nhiÒu dù ¸n triÓn khai sím nh»m vµo thÞ trêng trong níc, kh¶ n¨ng ®¸p
øng ngo¹i tÖ cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i h¹n chÕ nhÊt lµ thêi ®iÓm cuèi
chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp.
2. VÊn ®Ò sö dông vèn hiÖu qu¶.
Giê hÕt vÊn ®Ò tiÕt kiÖm ®Æt lªn hµng ®Çu, tiÕt kiÖm trong sinh ho¹t
hµng ngµy cña chñ thÓ doanh nghiÖp ë c¸c ban ngµnh c¬ quan. TiÕt kiÖm
trong mäi c¬ quan cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ rÊt cÇn thiÕt bëi nã quyÕt ®Þnh
trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn vµ më réng s¶n xuÊt v× vËy vÊn ®Ò lµ lµm sao tiÕt
kiÖm trë thµnh mét khÈu hiÖu ph¬ng ch©m cho mäi doanh nghiÖp v× mét
cuéc sèng trong t¬ng lai sÏ trë nªn ®Çy ®ñ vµ h¹nh phóc h¬n n÷a. ViÖc x©y
dùng c¬ së s¶n xuÊt vµ mua s¾m trang thiÕt bÞ ph¶i ®îc sù c©n nh¾c kü
cµng bëi v× khi mét quyÕt ®Þnh trong ®Çu t kh«ng phï hîp sÏ dÉn ®Õn t×nh
tr¹ng l·ng phÝ g©y thÊt tho¸t tµi s¶n. c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i xem
l¹i bé m¸y hµnh chÝnh vµ bé m¸y ho¹t ®éng. Tr¸nh t×nh tr¹ng cång kÒnh dêm dµ, chång chÐo lªn nhau c¶n trë viÖc thùc hµnh tiÕt kiÖm. Yªu cÇu ®Æt ra
cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i ph©n bè mét c¸ch hîp gi÷a tiªu dïng vµ tÝch
luü nhËn thÊy vai trß cña viÖc tiÕt kiÖm ®èi víi sù ph¸t triÓn ®Ó trë thµnh
phong trµo thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµo tËp trung vèn ®Ó ph¸t triÓn bÒn
v÷ng. Trong c¸c dù ¸n ®Çu t doanh nghiÖp ph¶i lùa chän c¸c dù ¸n vµ ph¬ng
¸n s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ thi cã hiÖu qu¶ biÓu hiÖn ë chç doanh nghiÖp cã
thÓ hoµn tr¶ nguån vay phï hîp víi thêi gian vay ®©y lµ bµi to¸n khã cho
doanh nghiÖp v× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt rÊt nhiÒu nh÷ng sai sãt hoÆc ®æ vì
x¶y ra. ViÖc ph©n bè hiÖu qu¶ thÓ hiÖn ë chç nhµ doanh nghiÖp ®æi míi
c«ng nghÖ thóc cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt, doanh nghiÖp tù t×m tßi nghiªn cøu
®Çu t tµi lùc, trÝ lùc ®Ó nghiªn cøu t¹o ra nh÷ng t liÖu lao ®éng kü thuËt hiÖn
®¹i cã kh¶ n¨ng t¹o ra n¨ng suÊt cao. H¬n n÷a th«ng qua chuyÓn giao mµ
c«ng nghÖ cã thÓ di chuyÓn gi÷a c¸c quèc gia ngµy nay xu híng héi nhËp
t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng nµy trë nªn thuËn lîi vµ dÔ dµng. §Ó thuËn lîi
cho qu¸ tr×nh ®Çu t doanh nghiÖp nªn tiÕn hµnh c¸c lo¹i quü tiÕt kiÖm
nguån vèn nµy cho doanh nghiÖp cã thÓ sö dông ngay khi cÇn thiÕt hoÆc ®Ó
14
dïng gãp vèn kinh doanh mua cæ phÇn hoÆc tr¸i phiÕu cña c¸c C«ng ty cæ
phÇn kh¸c.
§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m biÖn
ph¸p tÝch cùc ®Ó cã thÓ dùa vµo sö dông hoÆc b¸n sè tµi s¶n, vËt t hiÖn ø
®äng, chËm lu©n chuyÓn. §èi víi nh÷ng tµi s¶n, vËt t kÐm hoÆc mÊt phÈm
chÊt, kü thuËt l¹c lËu tån ®éng nhiÒu n¨m, nhng kh«ng thÓ sö dông ®îc n÷a
th× doanh nghiÖp thùc hiÖn thanh lý, nhng ph¶i thùc hiÖn ®óng c¸c nguyªn
t¾c qu¶n lý tµi chÝnh, b¶o vÖ m«i trêng kh«ng ®Ó thÊt tho¸t. c¸c kho¶n
chªnh lÖch do thanh lý tµi s¶n h¹ch to¸n doanh nghiÖp theo chÕ ®é hiÖn
hµnh. Trêng hîp doanh nghiÖp thanh lý tµi s¶n mµ bÞ lç kh«ng cã k¶h n¨ng
tù bï ®¾p th× Bé tµi chÝnh xem xÐt ®Ó h¹ch to¸n gi¶m vèn. Bé tµi chÝnh híng dÉn kiÓm tra viÖc thùc hiÖn thanh lý tµi s¶n hiÖn vËt cña doanh nghiÖp
®¶m b¶o th¸o gì khã kh¨n cho doanh nghiÖp, võa qu¶n lý ®îc chèng thÊt
tho¸t vèn vµ tµi s¶n. C¸c kho¶n nî khã ®ßi cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp
cÇn tiÕn hµnh bï ®¾p b»ng dù tr÷ quü ®ång thêi tiÕn hµnh rót kinh nghiÖm
kh¾c phôc nh÷ng sai ph¹m nµy. Kh©u mµ doanh nghiÖp quan t©m lµ qu¶n lý
c¸c vèn lu ®éng vèn cè ®Þnh sao cho ®¹t hiÖu qu¶ tr¸nh sö dông l·ng phÝ vµ
g©y thÊt tho¸t muèn vËy doanh nghiÖp cÇn tiÕn hµnh ®èi víi vèn cè ®Þnh lµ
vèn do tÝnh chÊt lín sö dông trong thêi gian dµi nªn cÇn phaØ thùc hiÖn
nguyªn t¾c khÊu hao. Doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt t×nh h×nh tiªu thô s¶n
phÈm do tµi s¶n cè ®Þnh ®ã chÕ t¹oa ra xem xÐt hao mßn v« h×nh cña tµi s¶n
cè ®Þnh, xem xÐt nhiÖm vô ®Çu t cho tµi s¶n cè ®Þnh tíi viÖc trÝch lËp khÊu
hao tµi s¶n cè ®inh. Vèn lu ®éng doanh nghiÖp sö dông c¸c biÖn ph¸p tÝnh
chØ tiªu vßng quay cña vèn, thêi gian vËn dông cña nguyªn vËt liÖu... Nh×n
chung doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®æi míi c¸c c«ng t¸c nh qu¶n lý ®Çu t x©y
dùng c¬ b¶n, ®æi míi qu¶n lý vèn vay dµi h¹n, x¸c ®Þnh vèn yªu cÇu hîp lý
ban hµnh c¬ chÕ qu¶n lý c«ng nî thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o toµn vµ ph¸t
triÓn vèn. X©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh doanh cña doanh nghiÖp: x©y
dùng c¬ chÕ tµi chÝnh, n©ng c¸o søc c¹nh tranh hiÖu qu¶ sö dông vèn vµ tµi
s¶n cña doanh nghiÖp, t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp tiÕn hµnh qu¶n lý
chÆt chÏ ®¹t hiÖu qu¶ cao.
3. C¸c gi¶i ph¸p t¨ng tÝch luü.
ThÞ trêng vèn ë níc ta ph¸t triÓn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho qu¸ tr×nh
tÝch luü vèn cho c¸c doanh nghiÖp. §Ó cã nguån vèn cho ph¸t triÓn chóng
ta cÇn tiÕn hµnh khai th¸c tèi ®a c¸c nguån lùc trong níc mang tÝnh quyÕt
15
®Þnh: vèn ng©n s¸ch Nhµ níc vèn tÝn dông Nhµ níc, vèn cña c¸c doanh
nghiÖp, vèn trong d©n c ®ång thêi khai th¸c vµ ph¸t huy kh¶ n¨ng tranh thñ
vèn ë níc ngoµi mang tÝnh quan träng. Nguån vèn tÝn dông cña c¸c tæ chøc
tµi chÝnh quèc tÕ HDF, AHB, WB... c¸c nguån vèn trùc tiÕp tõ níc ngoµi
viÖc huy ®éng vèn trong thêi gian tíi ph¶i ®¶m b¶o c¸c môc tiªu ®ång bé,
®a d¹ng ho¸ c¸c c«ng cô h×nh thøc vay vèn nh»m thu hót kh¬i dËy tiÒm
n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ, sö dông vèn cã hiÖu qu¶ nh»m ®¶m b¶o ph¸t triÓn
néi lùc. Thùc hiÖn néi dung nµy ®ßi hái chóng ta ph¶i linh ho¹t phï hîp
®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc trong thêi kú ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ do ®ã
ph¶i cã chÝnh s¸ch c¬ chÕ, gi¶i ph¸p huy ®éng vèn thÝch hîp. VÊn ®Ò huy
®éng vèn trong níc, b¾t ®Çu tõ vèn trong d©n c, ®Ó ®a nguån vèn trong d©n
c vµo dßng ch¶y cña ®Çu t ph¸t triÓn ph¶i t¹o lßng tin cho nh©n d©n bï vèn
vµo ®Çu t ph¸t triÓn v× tiÒm lùc trong d©n c lµ rÊt lín. V× vËy Nhµ níc cÇn
ph¶i æn ®Þnh l·i suÊt, tiÒn tÖ vµ hÖ thèng luËt ph¸p cã chÝnh s¸ch khuyÕn
khÝch lµm giµu ®Ých ®¸ng. Muèn vËy ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc c«ng
cô huy ®éng vèn ®Ó mäi ngêi d©n ë bÊt cø n¬i nµo thêi ®iÓm nµo cã c¬ héi
bá vèn ph¸t triÓn. T¨ng l·i suÊt tiÕt kiÖm khuyÕn khÝch sö dông tµi kho¶n c¸
nh©n thùc hiÖn thanh to¸n tiÒn göi ë bÊt kú n¬i ®©y cã thÓ hiÖn ®¹i ho¸
thanh to¸n tÝn dông ®iÖn tö. T¹o m«i trêng ®Çu t th«ng tho¸ng thùc hiÖn
quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó t¨ng lîng vçn ®Çu t. Cô thÓ khuyÕn khÝch m¹nh
mÏ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt lµ ®Çu
t trong c¸c lÜnh vùc vµ c¸c vïng u tiªn bæ sung sa ®èi chÝnh s¸ch ®Çu t ®¬n
gi¶n ho¸ quy chÕ ®Çu t trong níc theo h×nh thøc kinh tÕ chuyÓn giao t¹o
khu«n khæ ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ gãp
vèn ®Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, c¸c doanh nghiÖp ®îc hëng u ®·i vÒ thuÕ
vµ c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi khi thùc hiÖn c¸c dù ¸n x©y dùng kinh doanh
chuyÓn giao BOT. Më réng nhiÒu h×nh thøc huy ®éng vèn chuyÓn tiÒn vÒ
quü ®Çu t. TiÕp tôc ph¸t hµnh c«ng tr¸i, c«ng tr×nh ®èi víi mét sè c«ng tr×nh
cã kh¶ n¨ng håi vèn vµ tËp trung cho s¶n xuÊt. Xóc tiÕn thµnh lËp c¸c c¬ së
chøng kho¸n víi quy m« phï hîp. Ban hµnh c¸c v¨n b¶n cô thÓ quy ®Þnh
h×nh thøc huy ®éng vèn vµ sö dông nguån vèn hîp lý ®Ó cã hiÖu qu¶ tr¸nh
l·ng phÝ.
Huy ®éng vèn níc ngoµi môc tiªu chó träng thu hót vèn ®Çu t trùc
tiÕp ë níc ngoµi ®ång thêi më réng c¸c h×nh thøc tÝn dông tµi trî víi l·i
suÊt u tiªn dµi cho c¸c lÜnh vùc ®Çu t cã hiÖu qu¶, qu¶n lý vµ sö dông vèn
®óng hiÖu qu¶ ®óng môc ®Ých sö dông nh»m ®a uy tÝn cña ViÖt Nam trªn thÞ
16
trêng quèc tÕ c¸c gi¶i ph¸p bao gåm: NhËn thøc ®óng vai trß thùc tÕ cña
vèn vµ c«ng nghÖ níc ngoµi ®èi víi c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ t¹o m«i
trêng æn ®Þnh vµ thuËn lîi ®Ó ®Çu t tõ nguån vèn FDI vµ ODA. Ph¸t hµnh
tr¸i phiÕu cña ChÝnh phñ vµ doanh nghiÖp Nhµ níc ra thÞ trêng thÕ giíi. ®a
d¹ng ho¸ c¸c nguån vèn tµi trî ph¸t triÓn cho nhiÒu ngµnh. Gi¶i quyÕt chÊm
døt nî cò ®Ó vay thªm ®Çu t cho c¬ së vËt chÊt. §èi víi c¸c nguån vèn cÇn
kh¾c phôc sù yÕu kÐm chËm trÔ trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, ®Êu thÇu...
nh»m ®Èy nhanh qu¸ tr×nh gi¶i ng©n vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. §èi
víi ®Çu t trùc tiÕp FDI cÇn khÈn tr¬ng thùc hiÖn luËt ®Çu t níc ngoµi hÕt søc
quan t©m c¶i thiÖn m«i trêng c¶ vÒ c«ng cô vÜ m« vµ xo¸ trë ng¹i cho c¸c
nhµ ®Çu t níc ngoµi.
C¸c nguån tÝch luü vµ ®Çu t trong níc vµ níc ngoµi cho nÒn kinh tÕ ë
ViÖt Nam chØ cã t¸c ®éng tíi c¸c doanh nghiÖp muèn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh
tÝch luü c¸c doanh nghiÖp cÇn cã biÖn ph¸p kh¸c nhau ®Ó thu hót vµ sö dông
vèn. §èi víi nguån vèn huy ®éng vµ tÝch luü tõ néi bé c¸c doanh nghiÖp
cÇn ph¶i thùc hµnh tiÕt kiÖm. TiÕt kiÖm ph¶i nh»m vµo c¸c ®èi tîng phï hîp
®Æc biÖt tiÕt kiÖm trong chi tiªu mua s¾m c¸c dÞch vô ®¾t tiÒn g©y l·ng phÝ,
tiÕt kiÖm thêi gian nguyªn vËt liÖu, ®Æc biÖt doanh nghiÖp cÇn x©y dùng
chiÕn lîc ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó ®¶m b¶o doanh thu ngµy cµng m¹nh t×m
c¸c biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ t¨ng lîi nhuËn. §ång thêi c¶i tiÕn c«ng t¸c
qu¶n lý ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh tham mu gióp l·nh ®¹o doanh nghiÖp
chØ ®¹p s¸t thùc ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng hiÖu
qu¶. C¸c lo¹i rñi ro bÊt thêng mang tÝnh chÊt bÊt kh¶ kh¸ng nh thiªn tai,
ho¶ ho¹n... g©y mÊt vèn, doanh nghiÖp ph¶i mua b¶o hiÓm tµi s¶n ®Ó khi cã
rñi ro vèn vµ bÞ mÊt, sÏ ®îc bï ®¾p b»ng tiÒn båi thêng, tõ c¸c C«ng ty b¶o
hiÓm. §èi víi trêng hîp bÞ mÊt tµi s¶n v× c¸c nguyªn nh©n kh¸c ph¶i x¸c
®Þnh râ nguyªn nh©n quy tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n tËp thÓ vµ xö lý theo quy
®Þnh. §èi víi c¸c trêng hîp c«ng nî khã ®ßi, kh«ng thu håi ®îc ph¶i gi¶m
gi¸ c¸c ®Çu t ng¾n h¹n (cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ng¾n h¹n mµ c¸c doanh nghiÖp
®· mua). Gi¶m gi¸ hµng tån kho doanh nghiÖp ph¶i h¹ch to¸n vµ chi phÝ
kinh doanh b»ng c¸ch trÝch dù phßng. ®èi víi rñi ro tû gi¸, ®îc coi nh bÊt
kh¶ kh¸ng ®èi víi doanh nghiÖp do ®ã còng cÇn cã mét c¬ chÕ ®Ó ®èi phã
l¹i víi sù thay ®æi nµy. Nh÷ng rñi ro mÊt vèn do nguyªn nh©n chñ quan,
phÇn thiÖt h¹i sau khi b¾t båi thêng thu håi phÕ liÖu.... Ph¶i lÊy tõ lîi nhuËn
sau thuÕ ®Ó båi ®¾p. VÒ phÇn thu hót vèn cña c¸c doanh nghiÖp: doanh
nghiÖp cã thÓ vay vèn tõ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, ng©n s¸ch Nhµ níc díi
17
h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng hoÆc tÝn dông th¬ng m¹i. Song ®Ó viÖc huy
®éng vèn nµy doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn dµng buéc nhÊt
®Þnh nh cÇn cã tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc ®îc b¶o l·nh b»ng tµi s¶n, gÇn ®©y
Ng©n hµng Nhµ níc ®· cã h×nh thøc vay tÝn chÊp nhng ®ßi hái doanh
nghiÖp ph¶i cã ®Çy ®ñ ®é tin cËy. Doanh nghiÖp cÇn ph¶i hoµn chØnh giÊy tê
vÒ mÆt ph¸p lý ®Ó viÖc huy ®éng trë nªn ®¬n gi¶n h¬n, mét ®iÒu cÇn thiÕt
n÷a lµ doanh nghiÖp ph¶i lµm ¨n hiÖu qu¶ phï hîp víi quy ®Þnh cña luËt
ph¸p, chøng minh c«ng viÖc kinh doanh cña m×nh lµ cã l·i vµ dù b¸o thùc
tiÔn vÒ nhu cÇu vµ biÕn ®éng thÞ trêng. Xu híng hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp
cÇn ph¶i hoµn thµnh c¸c thñ tôc giÊy tê ®Ó tham gia vµo thÞ trêng chøng
kho¸n, cã thÓ nãi díi h×nh thøc nµy cã thÓ ®em l¹i cho doanh nghiÖp kh¶
n¨ng thu hót vèn cao vµ nhanh chãng.
18
KÕt thóc vÊn ®Ò
Doanh nghiÖp cã vèn trë thµnh mét bé phËn quan träng trong chiÕn lîc ®Çu t ph¸t triÓn cña níc ta. Gãp phÇn ph¸t huy néi lùc vµ néi thÕ so s¸nh
nã cßn t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, n©ng cao søc c¹nh
tranh vµ hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ. ý thøc ®îc vÊn ®Ò nµy ®ßi hái Nhµ níc
ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tÝch luü vµ sö
dông vèn trong doanh nghiÖp. Th«ng qua c¸c dù ¸n ®Çu t trong níc vµ níc
ngoµi ®Çu t trong níc lµ quyÕt ®Þnh, ®Çu t níc ngoµi lµ quan träng trong
qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt níc. VÒ phÇn doanh nghiÖp “Bé phËn chiÕn lîc
trong ®Çu t vµ ph¸t triÓn” cÇn ph¶i lu«n coi träng vÊn ®Ò tÝch luü vèn vµ
t×m c¸c biÖn ph¸p sö dông. Nguån tÝch luü, ngoµi viÖc huy ®éng víi tõ t¸c
®éng cña chÝnh s¸ch ®Çu t Nhµ níc b¶n th©n hä cÇn ph¶i tù thùc hµnh tiÕt
kiÖm trong néi bé, ph©n bæ vµ qu¶n lý vèn chÆt chÏ t¹o tiÒn ®Ò cho qu¸
tr×nh tÝch luü vèn ®ång thêi hä ph¶i thu hót vèn ®Çu t qua c¸c bé phËn d©n
c, qua viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu... t¹o nguån lùc tµi
chÝnh dåi dµo ®¸p øng cho nhu cÇu më réng s¶n xuÊt. Nghiªn cøu vÊn ®Ò
tÝch lòy t b¶n kh«ng nh÷ng lµm chóng ta hiÓu râ ph¬ng thøc lµm giµu chñ
nghÜa t b¶n mµ cßn cã ý nghÜa thùc tiÔn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong nÒn
kinh tÕ ë ViÖt Nam hiÖn nay, gióp chóng ta cã c¸i nh×n hoµn thiÖn h¬n ®Ó
thu hót vèn sao cho ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Thùc hiÖn môc tiªu: “D©n giµu,
níc m¹nh x· héi c«ng b»ng, v¨n minh” ®a ViÖt Nam cã vÞ thÕ trªn trêng
quèc tÕ lµ nç lùc cña toµn §¶ng toµn d©n lµ sù cè g¾ng kh«ng ngõng, kh«ng
mÖt mái cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong ®ã cã vai trß tÝch cùc cña
c¸c doanh nghiÖp.
19
Tµi liÖu tham kh¶o
1. C¸cM¸c quyÓn I - tËp 3 Nhµ xuÊt b¶n Hµ Néi - 1963
2. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VI, VII, VIII, IX.
3. V¨n b¶n ph¸p luËt: LuËt tæ chøc doanh nghiÖp, LuËt ®Çu t níc ngoµi.
4. Gi¸o tr×nh: Lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª - 1998.
5. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ChÝnh trÞ - TËp I - Nhµ xuÊt bµn Gi¸o dôc
6. T¹p chÝ - Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn
- Tµi chÝnh
- Kinh tÕ vµ dù b¸o
- Ph¸t triÓn kinh tÕ
- Kinh tÕ Ch©u ¸
7. B¸o doanh nghiÖp ViÖt Nam
20
- Xem thêm -
.DOC 
20 
39 
60 
