Tài liệu Tiểu luận sự hình thành nhân cách con người trong nền kinh tế thị trường ở vn

Lêi nãi ®Çu LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n nèi tiÕp tõ thÊp lªn cao. øng víi mçi giai ®o¹n lµ mét h×nh th¸i kinh tÕ phï hîp víi nã. Sù ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ nèi tiÕp nhau lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn. Thùc tiÔn ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta hiÖn nay ®ang ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i gi¶i quyÕt. Trong ®ã , viÖc lµm râ vÞ trÝ cña nh©n c¸ch & sù ¶nh hëng cña c¬ chÕ thÞ trêng trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh & ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña con ngêi lµ ®ßi hái cÊp thiÕt c¶ vÒ mÆt lý luËn, thùc tiÔn qu¶n lý ®Êt níc còng nh c«ng cuéc c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia. VÒ b¶n chÊt, con ngêi muèn tån t¹i víi t c¸ch lµ thµnh viªn cña x· héi th× tÊt yÕu con ngêi ph¶i tu©n theo mét c¬ chÕ x· héi mµ hä ®ang sèng. Nãi c¸ch kh¸c, chÝnh con ngêi t¹o ra c¬ chÕ ho¹t ®éng x· héi, nhng kh«ng ph¶i tuú tiÖn theo ý muèn chñ quan mµ bÞ quy ®Þnh bëi nh÷ng quy luËt ph¸t triÓn kh¸ch quan cña x· héi, vµ sù biÓu hiÖn vÒ th¸i ®é, hµnh vi, c¸ch øng xö … ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò cña x· héi chÝnh lµ nh©n c¸ch cña con ngêi. Vµ kinh nghiÖm thùc tÕ cña ViÖt Nam vµ cña thÕ giíi cho r»ng : Kinh tÕ kh«ng thÓ ph¸t triÓn lµnh m¹nh & l©u dµi nÕu thiÕu nÒn t¶ng nh©n c¸ch-®¹o ®øc. Vµ con ngêi kh«ng ph¶i lµ s¶n phÈm thô ®éng cña kinh tÕ mµ cã mét søc m¹nh tinh thÇn lín lao t¸c ®éng ngîc l¹i víi kinh tÕ. Trong nh÷ng trang viÕt nµy, em xin ®îc ®Ò cËp ®Õn mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®îc quan t©m : §ã lµ sù h×nh thµnh nh©n c¸ch con ng êi trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy TrÇn Thµnh ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. 1 PhÇn A: Giíi thiÖu ®Ò tµi Trong c¸c t¸c phÈm kinh ®iÓn cña m×nh, C.Mac & Anghen cho r»ng : Con ngêi ph¶i ®îc ®Æc biÖt chó träng v× con ngêi lµ s¶n phÈm cao nhÊt cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi trong tù nhiªn & x· héi. Con ngêi cã sù quan hÖ thèng nhÊt víi tù nhiªn & x· héi. Trong sù thèng nhÊt biÖn chøng Êy, con ngêi võa lµ ®iÓm xuÊt ph¸t, võa lµ kh©u trung gian, lµ tæng hoµ cña c¸c mèi quan hÖ x· héi nªn con ngêi lu«n ®ãng vai trß chñ thÓ cña sù vËn ®éng & ph¸t triÓn trong lÞch sö. ChÝnh v× vËy, §¶ng & Nhµ Níc ta lu«n x¸c ®Þnh con ngêi võa lµ môc tiªu võa lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña ®Êt níc. Ngay tõ ®¹i héi §¶ng lÇn thø III n¨m 1960 §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh : “Con ngêi lµ vèn quý nhÊt”. Nhng viÖc h×nh thµnh mét con ngêi, mét nh©n c¸ch bao giê còng tr¶i qua mét qu¸ tr×nh h×nh thµnh & ph¸t triÓn c¶ vÒ mÆt sinh häc-x· héi. Vµ mçi bíc tiÕn cña nh©n lo¹i lµ mét bíc tiÕn cña nh©n c¸ch con ngêi. §Æc biÖt ë ViÖt Nam, khi nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc th× nã ®· lµm thay ®æi mäi mÆt ®êi sèng kinh tÕ-x· héi, tøc lµ sù thay ®æi hÖ thèng gi¸ trÞ x· héi, ®ång thêi t¹o ra nh÷ng chuÈn mùc x· héi míi. §iÒu ®ã ®· t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn c¸ch suy nghÜ & lèi sèng cña ngêi d©n. Con ngêi ViÖt Nam dÇn h×nh thµnh nh÷ng híng gi¸ trÞ míi : MÉu ngêi cò ®· thay ®æi, thay vµo ®ã h×nh thµnh nªn con ngêi míi n¨ng ®éng, s¸ng t¹o & hoµn thiÖn h¬n. Do ®ã ®Ó x· héi cña chóng ta ph¸t triÓn theo kÞp c¸c níc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi mµ kh«ng ®¸nh mÊt b¶n s¾c cña con ngêi ViÖt Nam lµ môc tiªu & ý nguyÖn thiªng liªng, cao ®Ñp mµ §¶ng & nhµ níc ®· chØ ra. V× vËy theo em, nh©n c¸ch con ngêi ®Æc biÖt lµ nh©n c¸ch con ngêi trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ vÊn ®Ò cÇn ®îc nghiªn cøu ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p hîp lý nh»m t¹o nªn nh÷ng con ngêi cña c¬ chÕ míi cã ®Çy ®ñ ®øc lÉn tµi, vµ cã nh©n c¸ch tèt. 2 PhÇn B: Néi dung nghiªn cøu I. Lý luËn chung vÒ nh©n c¸ch con ngêi trong c¬ chÕ thÞ trêng 1. C¬ së lý luËn a. Nh©n c¸ch lµ g× ? Ngµy nay, chóng ta cã thÓ nhËn thÊy cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ nh©n c¸ch, còng nh bÊt cø lÜnh vùc nµo kh¸c, mét vÊn ®Ò cã thÓ nh×n nhËn tõ nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau. V× vËy nghiªn cøu vÒ nh©n c¸ch vµ tÝnh quy luËt cña sù h×nh thµnh nh©n c¸ch, chóng ta thÊy r»ng con ngêi khi míi sinh ra th× cha ph¶i lµ mét nh©n c¸ch, nã chØ mang tiÒm n¨ng cña mét con ngêi, mét c¸ thÓ h×nh thµnh nªn nh©n c¸ch. Nh©n c¸ch chØ ®îc h×nh thµnh & ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng x· héi, trong mèi quan hÖ nhiÒu chiÒu gi÷a c¸ nh©n víi gia ®×nh, x· héi. VËy nh©n c¸ch lµ g×? Nh©n c¸ch lµ toµn bé nh÷ng ®Æc tÝnh vµ phÈm chÊt x· héi, t©m-sinh lý cña c¸ nh©n t¹o thµnh chØnh thÓ ®ãng vai trß chñ thÓ tù ý thøc, tù ®¸nh gi¸, tù kh¼ng ®Þnh, tù ®iÒu chØnh mäi ho¹t ®éng cña m×nh lµ thÕ giíi quan riªng biÖt cña mçi c¸ nh©n. Nãi c¸ch kh¸c nh©n c¸ch lµ nh÷ng gi¸ trÞ lµm ngêi cña mçi c¸ nh©n. b. C¬ chÕ thÞ trêng lµ g× ? ThÞ trêng lµ s¶n phÈm cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. VËy c¬ chÕ thÞ trêng lµ c¬ cÊu, chÕ ®é, h×nh thøc x· héi cña c¸c tæ chøc vµ ho¹t ®éng kinh tÕ, trong ®ã mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi con ngêi ®îc biÓu hiÖn th«ng qua viÖc mua b¸n trao ®æi b»ng tiÒn, qu¸ tr×nh ®ã lµ do thÞ trêng ®iÒu tiÕt. Nãi mét c¸ch tæng qu¸t h¬n : c¬ chÕ thÞ trêng chÝnh lµ “bé m¸y” kinh tÕ ®iÒu tiÕt toµn bé sù vËn ®éng cña kinh tÕ thÞ trêng, ®iÒu tiÕt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt & lu th«ng hµng ho¸ th«ng qua sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ ®Æc biÖt lµ quy luËt gi¸ trÞ-quy luËt kinh tÕ c¨n b¶n cña s¶n xuÊt & lu th«ng hµng ho¸. 2. C¬ së thùc tiÔn a. C¬ chÕ thÞ trêng trong x· héi t b¶n vµ trong x· héi chñ nghÜa §Õn ®¹i héi toµn quèc lÇn thø VIII, §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh râ h¬n vai trß cña kinh tÕ thÞ trêng : “kinh tÕ thÞ trêng ®· ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc to lín ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Nã ch¼ng nh÷ng kh«ng ®éc lËp mµ cßn lµ mét nh©n tè kh¸ch quan cÇn thiÕt cña viÖc x©y dùng & ph¸t triÓn ®Êt níc theo con ®êng x· héi chñ nghÜa.” kinh tÕ thÞ trêng kh«ng ®ång nhÊt víi kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa, kh«ng ph¶i lµ thµnh qu¶ riªng cña chñ nghÜa t b¶n. Kinh tÕ thÞ trêng ®· tõng xuÊt hiÖn kh¸ 3 sím tríc chñ nghÜa t b¶n & lµ thµnh qu¶ chung cña v¨n minh nh©n lo¹i. ViÖc chuyÓn nÒn kinh tÕ ®Êt níc sang vËn hµnh theo kinh tÕ thÞ trêng kh«ng ®¬n thuÇn chØ lµ qu¸ tr×nh thay ®æi l¹i cÊu tróc nÒn s¶n xuÊt x· héi víi sù ®æi míi c¬ cÊu së h÷u t liÖu s¶n xuÊt, c¬ cÊu sö dông nh©n lùc, lao ®éng … mµ cßn ®æi míi nhiÒu mÆt, nhiÒu lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ-x· héi nh c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ vµ qu¶n lý x· héi. ThÞ trêng t b¶n chñ nghÜa chÞu t¸c ®éng tÊt yÕu cña chÝnh trÞ t s¶n vµ g¾n víi nã lµ kiÓu qu¶n lý kinh doanh t b¶n chñ nghÜa, dÉn ®Õn sù kh¸c nhau c¨n b¶n tõ ®iÓm xuÊt ph¸t ®Õn môc tiªu cuèi cïng cña nÒn s¶n xuÊt. ThÞ trêng x· héichñ nghÜa chÞu sù t¸c ®éng tÊt yÕu cña nÒn chÝnh trÞ v« s¶n & g¾n víi nã lµ kiÓu tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt, tiÕn tíi mét x· héi kh«ng cã ®èi cùc giµu nghÌo - tiÒn ®Ò cña sù ®èi cùc giai cÊp & x· héi. b. Kinh tÕ thÞ trêng lµ mét yÕu tè kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh vËn ®éng & ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam. Trong lÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c níc x· héichñ nghÜa ®· xuÊt hiÖn m« h×nh “kinh tÕ chØ huy” hay m« h×nh kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp. M« h×nh nµy xÐt vÒ mÆt thùc chÊt lµ xo¸ bá c¸c thµnh phÇn kinh tÕ víi t c¸ch lµ c¬ së cña sù tån t¹i & ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, vµ trong m« h×nh ®ã quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ hÇu nh bÞ h×nh thøc ho¸ nÕu kh«ng muèn nãi lµ bÞ phñ nhËn. Cïng víi sù kÐm hiÖu qu¶ cña m« h×nh kinh tÕ ®ã th× chóng ta ph¶i thõa nhËn vai trß to lín cña kinh tÕ hµng ho¸ hay kinh tÕ thÞ trêng. Kinh tÕ thÞ trêng b¶n th©n nã cã nh÷ng mÆt tÝch cùc lµ t¹o ra nh÷ng ®éng lùc míi ®Ó ph¸t huy n¨ng lùc s¸ng t¹o, khai th¸c mäi nguån lùc x· héi. §ã lµ nguån lùc tæng hîp to lín vÒ nhiÒu mÆt cã kh¶ n¨ng ®a nÒn kinh tÕ vît khái thùc tr¹ng thÊp kÐm, ®a nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn kÓ c¶ trong ®iÒu kiÖn vèn ng©n s¸ch nhµ níc cßn h¹n hÑp. H¬n n÷a chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng lµ tiÒn ®Ò më ®êng cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc nh»m x©y dùng nÒn t¶ng c¬ së vËt chÊt kü thu©t ®i lªn chñ nghÜax· héi. Tuy nhiªn, §¶ng ta kh«ng coi c¬ chÕ thÞ trêng lµ liÒu thuèc v¹n n¨ng v× vËy kh«ng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nã vÒ mäi ph¬ng diÖn. Bëi lÏ tuyÖt ®èi ho¸ vai trß cña kinh tÕ thÞ trêng sÏ r¬i vµo mét sai lÇm nguy hiÓm tõ phÝa kh¸c. kinh tÕ thÞ trêng b¶n th©n nã vèn cã nh÷ng giíi h¹n, nh÷ng khuyÕt tËt mang tÝnh tù ph¸t nh : ThÊt nghiÖp, l¹m ph¸t, khñng ho¶ng kinh tÕ, ph©n ho¸ giµu-nghÌo … H¬n thÕ n÷a, c¬ chÕ thÞ trêng cßn lµ m«i trêng thuËn lîi ®Ó ph¸t sinh nhiÒu tiªu cùc & tÖ n¹n x· héi. Thùc tÕ nh÷ng n¨m qua cho thÊy tuy míi ¸p dông c¬ chÕ thÞ trêng cha ®îc bao l©u mµ bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu cßn cã nh÷ng tiªu cùc nh : Lõa ®¶o, hèi lé, trèn thuÕ, nî lÇn khã tr¶, th¬ng m¹i ho¸ mét c¸ch trµn lan …lµm gi¸ trÞ ®¹o ®øc tinh thÇn bÞ b¨ng ho¹i & xuèng cÊp, ®ång tiÒn ®· chi phèi quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi, sù ph©n ho¸ giµu nghÌo & bÊt c«ng x· héi cã chiÒu híng t¨ng lªn, lèi sèng Ých kû, thùc dông cã nguy c¬ ngµy cµng t¨ng. Sù ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ ®· lµm cho 4 hÖ thèng gi¸ trÞ x· héi cã nhiÒu thay ®æi & chuÈn mùc míi ®· phÇn nµo chi phèi ®Õn ®êi sèng cña tõng c¸ nh©n trong x· héi, tõ ®ã h×nh thµnh nh÷ng con ngêi míi. V× vËy viÖc h×nh thµnh nh©n c¸ch con ngêi trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ang lµ vÊn ®Ò ®îc sù quan t©m nhiÒu cña c¸c nhµ nghiªn cøu kinh tÕ x· héi. c. ViÖc h×nh thµnh nh©n c¸ch con ngêi trong c¬ chÕ thÞ trêng. Sù chuyÓn biÕn nÒn kinh tÕ tõ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng dÉn ®Õn nh÷ng t¸c ®éng lín bao trïm lªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng v¨n ho¸ trong ®ã cã lÜnh vùc ®¹o ®øc, nh©n c¸ch con ngêi. Cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vÒ sù ¶nh hëng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Õn nh©n c¸ch con ngêi : - Thø nhÊt: Quan niÖm ®¹o ®øc cña x· héi ®· bÞ mÊt ®Þnh híng hoÆc lµ ®ang khñng ho¶ng. - Thø hai: Cã biÕn ®éng th¸i qu¸, cã suy tho¸i, cã tha ho¸, cã bi kÞch. - Thø ba: Cã xu híng tiÕn bé, tÝch cùc. Lo¹i ý kiÕn thø nhÊt xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ kh¸ch quan lµ c¸c hiÖn tîng tiªu cùc xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu trong ®êi sèng x· héi nh : tham nhòng, hèi lé, l·ng phÝ cña c«ng & c¸c tÖ n¹n x· héi kh¸c. NhiÒu gi¸ trÞ truyÒn thèng bÞ xãi mßn, mét sè t tëng míi cha ®îc kiÓm nghiÖm ®· ®îc ®Ò cao. Bªn c¹nh ®ã, nhiÒu gi¸ trÞ cò ®· tá ra l¹c hËu vÉn ®îc duy tr× nh thíc ®o “phÈm chÊt “ cña con ngêi. Trong cuéc sèng ®êi thêng ngêi ta vÉn ®ßi hái mét sù hy sinh v« ®iÒu kiÖn, mét sù tËn tuþ quªn m×nh nh trong cuéc chiÕn tranh tríc ®©y. TÊt c¶ c¸c yÕu tè Êy t¹o nªn mét thùc tr¹ng phøc t¹p cña c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc, dÉn ®Õn mét c¸i nh×n rÊt tiªu cùc ë mét bé phËn c¸n bé & nh©n d©n ta. Lo¹i ý kiÕn thø hai chØ ra xu híng biÕn ®éng th¸i qu¸ cña c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc hiÖn nay. Tõ chç lÊy con ngêi tËp thÓ, con ngêi x· héichñ nghÜa lµm mÉu mùc sang coi träng con ngêi c¸ nh©n, thËm chÝ lµ c¸ nh©n Ých kû, tõ chç lÊy lý tëng, ®¹o ®øc lµm mÉu chuyÓn sang coi nhÑ ®¹o ®øc phÈm gi¸, coi träng gi¸ trÞ thùc dông, t«n sïng ®ång tiÒn, coi ®ång tiÒn lµ trªn hÕt, lÊy ®ång tiÒn lµm thíc ®o gi¸ trÞ con ngêi thay cho gi¸ trÞ ®¹o ®øc truyÒn thèng. TiÒn th©m nhËp vµo nhiÒu mèi quan hÖ cña ®¹o ®øc x· héi, thËm chÝ trë thµnh nguyªn t¾c xö thÕ vµ tiªu chuÈn hµnh vi cña kh«ng Ýt ngêi. Lo¹i ý kiÕn thø ba chØ ra mét xu híng biÕn ®éng cã gi¸ trÞ tÝch cùc trong ®êi sèng x· héi hiÖn nay. Ngêi ta thõa nhËn cã sù thay ®æi c¸c gi¸ trÞ con ngêi, tõ dòng c¶m, hy sinh trong chiÕn ®Êu sang n¨ng ®éng, s¸ng t¹o & nh¹y bÐn trong s¶n xuÊt kinh doanh. Tiªu biÓu lµ nh÷ng con ngêi biÕt lµm giµu cho m×nh & cho ®Êt níc. §iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn trong chÝnh s¸ch cña ®¶ng vµ nhµ níc lµ khuyÕn khÝch lµm 5 giµu cho c¸ nh©n vµ x· héi, nhng kh«ng quªn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ kh«ng quªn quan t©m ®Õn nh÷ng ®èi tîng ®îc hëng chÝnh s¸ch x· héi. d. Sù thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a lîi Ých c¸ nh©n vµ lîi Ých x· héi trong c¬ chÕ thÞ trêng x· héichñ nghÜa. Sù thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a lîi Ých c¸ nh©n vµ lîi Ých x· héi lµ nh©n tè qui ®Þnh nh©n c¸ch ®¹o ®øc s©u s¾c nhÊt. Trong quan hÖ ®ã, yÕu tè x· héi gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh. Thùc chÊt cña viÖc tæ chøc trËt tù x· héi lµ s¾p xÕp c¸c quan hÖ lîi Ých sao cho khai th¸c ®îc cao nhÊt kh¶ n¨ng cña mçi thµnh viªn vµo c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ, x· héi & thóc ®Èy c¸c qu¸ tr×nh ®ã ph¸t triÓn lªn tr×nh ®é cao h¬n. x· héi lµ ®iÒu kiÖn, lµ m«i trêng ®Ó lîi Ých c¸ nh©n ®îc kh¼ng ®Þnh, x· héi cµng ph¸t triÓn th× c¸ nh©n tiÕp nhËn ®îc ngµy cµng nhiÒu nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn. Tho¶ m·n nhu cÇu cña con ngêi lµ môc tiªu & nhiÖm vô cña mäi chÕ ®é x· héi. Nh÷ng c¸ nh©n cã tµi n¨ng, phÈm chÊt, kinh nghiÖm, thùc hiÖn tèt nghÜa vô ®èi víi x· héi sÏ gãp phÇn thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn. Nh÷ng c¸ nh©n bÞ tho¸i ho¸, biÕn chÊt vÒ nh©n c¸ch th× g©y hËu qu¶ xÊu ®Õn x· héi, c¶n trë sù ph¸t triÓn cña x· héi. Khi xem xÐt vai trß cña c¸ nh©n ®èi víi x· héi cÇn chó ý r»ng c¸ nh©n chØ cã vai trß tÝch cùc ®èi v¬Ý x· héi mét khi sù t¸c ®éng cña c¸ nh©n ®ã phï hîp víi qui luËt ph¸t triÓn kh¸ch quan cña lÞch sö, cßn møc ®é t¸c dông l¹i tuú thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña x· héi vµ vÞ trÝ x· héi cña b¶n th©n c¸ nh©n ®ã. Sù thèng nhÊt gi÷a lîi Ých c¸ nh©n vµ lîi Ých x· héi cã mÆt kh¸ch quan & chñ quan. MÆt kh¸ch quan biÓu hiÖn ë tr×nh ®é ®¹t ®îc cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, ë møc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cho phÐp tho¶ m·n nhu cÇu hîp lý ngµy cµng t¨ng cña mäi thµnh viªn trong x· héi. MÆt chñ quan ®îc biÓu hiÖn ë kh¶ n¨ng nhËn thøc vµ vËn dông qui luËt vÒ sù kÕt hîp gi÷a lîi Ých c¸ nh©n vµ lîi Ých x· héi-mét ®éng lùc ph¸t triÓn cña x· héi x· héichñ nghÜa. Thùc tÕ ë níc ta viÖc chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®· cã t¸c dông thóc ®Èy LLSX, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn cho x· héi cã kh¶ n¨ng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho c¸ nh©n, ®ång thêi do lîi Ých c¸ nh©n ®îc quan t©m ®Çy ®ñ h¬n nªn ®· t¨ng tÝnh n¨ng ®éng, tÝch cùc, tù gi¸c cña nhiÒu c¸ nh©n, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nh©n c¸ch. Song c¬ chÕ thÞ trêng còng dÉn tíi xu híng tuyÖt ®èi ho¸ lîi Ých c¸ nh©n, lîi Ých tríc m¾t dÉn tíi ph©n ho¸ thu nhËp trong x· héi, m©u thuÉn gi÷a c¸c lîi Ých c¸ nh©n vµ gi÷a c¸ nh©n víi tËp thÓ, c¸ nh©n & x· héi n¶y sinh & ph¸t triÓn. Nh÷ng m©u thuÉn nµy nÕu kh«ng ®îc kÞp thêi gi¶i quyÕt sÏ dÉn tíi h¹n chÕ, ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch. Do ®ã ph¸t huy nh÷ng u thÕ, ph¸t hiÖn & t×m c¸ch h¹n chÕ nh÷ng khuyÕt tËt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nh©n c¸ch, ph¸t huy yÕu tè con ngêi trong sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi, tõng bíc h×nh thµnh & thùc hiÖn chiÕn lîc x©y dùng con ngêi míi x· héichñ nghÜa lµ ph¬ng híng gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n vµ x· héi ë níc ta hiÖn nay. 6 II. Thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò 1. Nh÷ng t¸c ®éng cña c¬ chÕ thÞ trêng ®Õn nh©n c¸ch con ngêi a. Theo híng tÝch cùc Do ¶nh hëng nÆng nÒ cña nhiÒu n¨m chiÕn tranh, cña c¬ chÕ thÞ trêng tËp trung quan liªu bao cÊp … nÒn kinh tÕ níc ta ®· tôt hËu nghiªm träng so víi khu vùc & quèc tÕ. Trong bèi c¶nh ®ã, kinh tÕ thÞ trêng lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng ®a nÒn kinh tÕ níc ta ra khái khñng ho¶ng, phôc håi s¶n xuÊt, ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng trëng b¾t kÞp thêi ®¹i,lµm cho ®êi sèng con ngêi ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn, n©ng cao, nh÷ng yªu cÇu sinh ho¹t vËt chÊt c¬ b¶n ngµy cµng ®îc ®¸p øng ®Çy ®ñ & nhanh chãng h¬n. kinh tÕ thÞ trêng ®· ®îc nh©n d©n hëng øng réng r·i & ®i vµo cuéc sèng rÊt nhanh, gãp phÇn kh¬i dËy tiÒm n¨ng s¸ng t¹o, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô s«i næi h¬n, bé m¨t x· héi ®îc thay ®æi. Cô thÓ lµ viÖc h×nh thµnh nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, bíc ®Çu chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, gi¶m l¹m ph¸t, t¨ng nhanh xuÊt khÈu vµ cã bíc ph¸t triÓn míi vÒ ®èi ngo¹i, khëi ®éng tiÕn tr×nh d©n chñ ho¸, æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi, gi¶i quyÕt mét phÇn thiÕu thèn trong ®êi sèng vËt chÊt. ChÝnh nh÷ng thµnh tùu ®ã ®ang t¹o ra ®iÒu kiÖn míi cho sù h×nh thµnh & ph¸t triÓn nh©n c¸ch con ngêi. kinh tÕ thÞ trêng cßn lµ ®iÒu kiÖn kÝch thÝch n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng ngõng, sù t×m tßi s¸ng t¹o cña c¸ nh©n trong s¶n xuÊt lu«n ®îc khuyÕn khÝch. Nãi mét c¸ch kh¸c, kinh tÕ thÞ trêng lµ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn tÝnh n¨ng ®éng cña c¸ nh©n, lîi Ých c¸ nh©n ®îc kÝch thÝch. Do vËy, trong kinh tÕ thÞ trêng con ngêi tù v¬n lªn, t×m tßi s¸ng t¹o trong lao ®éng, s¶n xuÊt ®Ó s¶n phÈm ngµy cµng ®îc n©ng cao vÒ sè lîng & chÊt lîng. §ång thêi, nã cßn ®ßi hái mçi con ngêi ph¶i häc tËp, rÌn luyÖn b¶n th©n, tay nghÒ ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. §©y còng lµ mét híng tèt ®Ñp bï ®¾p nh÷ng thiÕu hôt trong hÖ gi¸ trÞ cña con ngêi ViÖt Nam b. Theo híng tiªu cùc NÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn kÐo theo nhiÒu tiªu cùc n¶y sinh trong ®êi sèng x· héi. Cã nh÷ng lóc, nh÷ng n¬i, kinh tÕ thÞ trêng kh«ng nh÷ng kh«ng lµm cho con ngêi ta n¨ng ®éng h¬n, tèt ®Ñp h¬n mµ ngîc l¹i, nã lµm tha ho¸ b¶n chÊt con ngêi, biÕn con ngêi thµnh g· n« lÖ sïng b¸i ®ång tiÒn, hoÆc kÎ ®¹o ®øc gi¶ chØ biÕt t«n träng søc m¹nh & lîi Ých c¸ nh©n, s½n sµng chµ ®¹p lªn nh©n phÈm, v¨n ho¸, ®¹o ®øc lu©n lý. Khi nãi ®Õn mÆt tr¸i cña kinh tÕ thÞ trêng, C.Mac ®· chØ ra r»ng : “§ã lµ mét thø mËu dÞch kh«ng cã l¬ng t©m, nã lµm cho quan hÖ gi÷a con ngêi víi con ngêi ch×m ngËp trong b¨ng gi¸ cña sù tÝnh to¸n lîi kû. Bëi v×, ngoµi quan hÖ lîi h¹i trÇn truång, ngoµi sù giao dÞch tiÒn mÆt l¹nh lïng, v« t×nh sÏ ch¼ng cßn mèi quan hÖ nµo kh¸c.” §iÒu nµy ®· g©y nh÷ng t¸c ®éng xÊu, lµ qu¸ tr×nh khëi 7 nªn chÊt men kÝch thÝch lµm kh¸ nhiÒu c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ vµ mét sè c¸n bé kh¸c “lao vµo” bÊt chÊp thñ ®o¹n, ph¸p luËt, l¬ng t©m, ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých xÊu xa cña m×nh. §iÒu nµy ®óng víi nhËn xÐt cña T.J.Dunning mµ C.Mac ®· dÉn l¹i trong “t b¶n”: “víi mét lîi nhuËn thÝch ®¸ng th× t b¶n trë nªn can ®¶m, ®îc ®¶m b¶o 10 % lîi nhuËn th× ngêi ta cã thÓ dïng t b¶n vµo ®©u còng ®îc, ®îc 20 % th× nã ho¹t b¸t h¼n nªn, ®îc 50 % th× nã trë nªn thËt t¸o b¹o, ®îc 100 % th× nã chµ ®¹p nªn mäi luËt lÖ cña loµi ngêi, ®îc 300 % th× nã kh«ng cßn téi ¸c nµo kh«ng d¸m ph¹m, dï cã nguy c¬ treo cæ.” MÆt kh¸c, lîi nhuËn còng tù ph¸t ®Èy con ngêi tíi nh÷ng hµnh vi ph¸ ho¹i m«i trêng, lµm tha ho¸ ®¹o ®øc, nh©n phÈm. Sù c¹nh tranh trªn thÞ trêng lµm cho con ngêi n¨ng ®éng, s¸ng t¹o h¬n, nhng nhiÒu khi còng lµm mÊt ®i lßng nh©n ¸i, tÝnh vÞ tha, biÕn con ngêi thµnh nh÷ng “cç m¸y” chØ biÕt tÝnh to¸n mét c¸ch sßng ph¼ng, l¹nh lïng, thiÕu nh©n c¸ch, ®Ò cao chñ nghÜa c¸ nh©n víi triÕt lý sèng “sèng chÕt mÆc bay” m©u thuÉn víi chñ nghÜa tËp thÓ, kÎ thï cña chñ nghÜa x· héi. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cña nhiÒu níc ®· chØ ra r»ng : nÒn kinh tÕ thÞ trêng thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n ho¸ c¬ cÊu x· héi, nã thÓ hiÖn ë sù ph©n biÖt kh¸ xa gi÷a ngêi giµu & ngêi nghÌo. Bªn c¹nh mét bé phËn d©n c cã thu nhËp cao, chÝnh ®¸ng nhê søc lùc cña m×nh trong kinh doanh. Th× ë níc ta hiÖn nay, ®ang xuÊt hiÖn khuynh híng lµm giµu b»ng bÊt cø gi¸ nµo kÓ c¶ lõa ®¶o, lµm hµng gi¶, g©y téi ¸c thËm chÝ s½n sµng chµ ®¹p lªn chÝnh l¬ng t©m & nh©n c¸ch cña chÝnh m×nh. Ngoµi ra, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn cßn kÐo theo nh÷ng tÖ n¹n nh : rîu chÌ, cê b¹c, m¹i d©m … nhÊt lµ mét sè c¸c nhµ doanh nghiÖp lín ®· t×m c¸ch kiÕm thªm tiÒn b»ng c¸ch ¨n hèi lé, tham nhòng lµm hao hôt hµng tû ®ång cña nhµ níc … §ã lµ c¨n bÖnh nan y khã kh¾c phôc trong kinh tÕ thÞ trêng. Qu¶ kh«ng sai khi vÝ kinh tÕ thÞ trêng nh mét con dao hai lìi, nÕu biÕt sö dông th× rÊt cã lîi, cßn kh«ng th× dÔ bÞ ®øt tay. Nh÷ng ph©n tÝch nãi trªn cho ta thÊy kinh tÕ thÞ trêng víi môc tiªu x©y dùng con ngêi míi x· héichñ nghÜa lµ mét m©u thuÉn biÖn chøng trong thùc tiÔn níc ta hiÖn nay. §©y chÝnh lµ hai mÆt ®èi lËp cña mét m©u thuÉn x· héi. Gi÷a kinh tÕ thÞ trêng vµ qu¸ tr×nh x©y dùng con ngêi võa cã sù thèng nhÊt, võa cã sù ®Êu tranh.kinh tÕ thÞ trêng võa ®µo t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng, ph¸t huy nguån lùc, võa t¹o ra nh÷ng ®éc tè ®Çu ®éc, huû ho¹i con ngêi. c. Nguyªn nh©n c¬ b¶n cña sù ¶nh hëng tiªu cùc cña kinh tÕ thÞ trêng trong viÖc h×nh thµnh nh©n c¸ch. Nh÷ng mÆt tiªu cùc nãi trªn, ®îc h×nh thµnh trong c¬ chÕ thÞ trêng. VËy lµm nh thÕ nµo ®Ó nh×n ra nguyªn nh©n & gi¶i ph¸t tÝch cùc nhÊt ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ã. Cã thÓ nãi, mét trong nh÷ng nguyªn nh©n ®ã lµ trong qu¸ tr×nh ®æi míi, chóng ta cha lêng hÕt nh÷ng phøc t¹p & nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vµ trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ 8 trêng, chËm ph¸t hiÖn & kh¾c phôc nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh nh÷ng s¬ hë trong c¸c quyÕt ®Þnh. §ãlµ bÖnh chñ quan duy ý chÝ, lèi suy nghÜ & hµnh ®éng ®¬n gi¶n, nãng véi, ch¹y theo nguyÖn väng chñ , kh«ng chÊp hµnh nghiªm chØnh ®êng lèi & nguyªn t¾c cña §¶ng. Cïng víi nh÷ng khã kh¨n trong kinh tÕ cßn cã nh÷ng khã kh¨n trong c¸c lÜnh vùc kh¸c : hÖ thèng ph¸p luËt, thÓ chÕ vµ bé m¸y cha chuyÓn kÞp víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ & c¬ chÕ thÞ trêng. TrËt tù kû c¬ng cha ®îc chÊp hµnh nghiªm chØnh, nhµ níc cßn thiÕu chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p cã hiÖu lùc ®Ó ng¨n chÆn nh÷ng nguån thu nhËp phi ph¸p vµ ®iÒu tiÕt møc thu nhËp, bu«ng láng ph¸p chÕ, xö lý c¸c vô viÖc vi ph¹m ph¸p luËt kh«ng nghiªm, thiÕu sù chÆt chÏ & phèi hîp ®ång bé trong c«ng t¸c qu¶n lý, ®iÒu hµnh ®· lµm ¶nh hëng kh«ng tèt ®Õn viÖc h×nh thµnh & ph¸t triÓn nh©n c¸ch con ngêi. 2. Vai trß cña chñ thÓ x· héi-c¸ nh©n trong viÖc ®Þnh híng nh©n c¸ch Mçi c¸ nh©n sèng trong m«i trêng x· héi ®Òu chÞu ¶nh hëng cña mét nÒn v¨n ho¸ nhÊt ®Þnh. Theo c¸c nhµ triÕt häc th× v¨n ho¸ lµ toµn bé nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt, tinh thÇn do con ngêi t¹o ra trong qu¸ tr×nh thùc tiÔn lÞch sö, x· héi vµ ®Æc trng cho tr×nh ®é ®¹t ®îc trong sù ph¸t triÓn cña lÞch sö x· héi. Mäi ngêi thÓ hiÖn v¨n ho¸ cña m×nh trong trang phôc, ¨n uèng, c«ng viÖc vµ hµng lo¹t c¸c hµnh ®éng kh¸c. NÕu thiÕu nh©n c¸ch, v¨n ho¸ sÏ ph¸t triÓn mét chiÒu, nÒn v¨n minh sÏ bÞ mÐo mã, con ngêi sÏ trë thµnh ph¬ng tiÖn thuÇn tuý cho nÒn v¨n minh trÝ tuÖ chø kh«ng ph¶i trÝ tuÖ con ngêi. Tãm l¹i, v¨n ho¸ lµ s¶n phÈm cña loµi ngêi, v¨n ho¸ ®îc t¹o ra vµ ph¸t triÓn trong quan hÖ qua l¹i gi÷a con ngêi & x· héi. Song chÝnh v¨n ho¸ l¹i tham gia vµo viÖc t¹o nªn con ngêi vµ duy tr× sù bÒn v÷ng, trËt tù x· héi. §ã lµ qu¸ tr×nh gi¸n tiÕp häc hái, qua ®ã c¸ nh©n cã thÓ phÊt triÓn b¶n chÊt x· héi, cã kh¶ n¨ng tham gia vµo ®êi sèng x· héi, mèi quan hÖ nµy diÔn ra suèt chu tr×nh sèng cña con ngêi. Vµ nh©n c¸ch con ngêi ®îc hiÓu mét c¸ch toµn diÖn lµ tµi-®øc, lµ sù thèng nhÊt gi÷a mÆt c¸ nh©n & x· héi. III. Gi¶i ph¸p. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng: Muèn x©y dùng chñ nghÜax· héi tríc hÕt ph¶i cã con ngêi x· héichñ nghÜa, yÕu tè con ngêi gi÷ vai trß quan träng trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng v× con ngêi lµ chñ thÓ cña mäi s¸ng t¹o, mäi cña c¶i vËt chÊt vµ v¨n ho¸. Con ngêi ph¸t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, cêng tr¸ng vÒ thÓ chÊt, phong phó vÒ tinh thÇn lµ môc tiªu, ®éng lùc cña sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜax· héi. Nh vËy, ®Ó x©y dùng con ngêi toµn diÖn vÒ mäi mÆt, ®Æc biÖt lµ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay th× vÊn ®Ò h×nh thµnh nh©n c¸ch con ngêi ®ãng mét vai trß cùc kú quan träng & ®Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu ®ã chóng ta cÇn mét sè biÖn ph¸p nhÊt ®Þnh : 9 - Thø nhÊt : Sím h×nh thµnh ®îc m«n häc vÒ ®¹o ®øc kinh doanh ®Ó tæ chøc gi¸o dôc ®Çy ®ñ cho c¸c ®èi tîng nh : häc sinh phæ th«ng, sinh viªn trong c¸c trêng ®¹i häc, trung häc chuyªn nghiÖp, c¸c c¸n bé, c«ng nh©n viªn cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c viªn chøc nhµ níc. - Thø hai : Ph¶i vËn dông tiªu chuÈn ®¹o ®øc kinh doanh vµo viÖc gi¸o dôc trong c¸c m«n khoa häc chuyªn nghµnh cho thÝch hîp. - Thø ba : Ph¶i ®a c¸c tiªu chuÈn ®¹o ®øc kinh doanh vµo trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, trong c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é cña nhµ níc, trong c¸c ®iÒu lÖ, néi qui ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. - Thø t : Tæ chøc thùc hiÖn c¸c tiªu chuÈn ®¹o ®øc kinh doanh trong lÜnh vùc ®êi sèng x· héi. - Thø n¨m : TiÕn hµnh kiÓm tra, ®¸nh gi¸, khen thëng & xö ph¹t ®óng møc ®èi víi nh÷ng ngêi vµ tæ chøc lµm tèt hoÆc vi ph¹m. - Thø s¸u : Ph¶i tiÕn tíi x©y dùng mét trung t©m quèc gia nghiªn cøu vµ t vÊn vÒ ®¹o ®øc kinh doanh. Tham gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ vÒ ®¹o ®øc kinh doanh, mçi doanh nghiÖp cÇn cã c¸n bé ®ñ tiªu chuÈn thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸o dôc ®¹o ®øc kinh doanh. PhÇn C: KÕt luËn Nh vËy vÊn ®Ò ®¹o ®øc x· héi hiÖn nay ®ang diÔn ra phøc t¹p, cã sù ®Êu tranh gi÷a c¸i tiÕn bé vµ c¸i l¹c hËu, gi÷a c¸i thiÖn vµ c¸i ¸c, gi÷a hai lèi sèng : Lèi sèng cã lý tëng, lµnh m¹nh, trung thùc, sèng b»ng lao ®éng cña m×nh, cã ý thøc ch¨m lo cho lîi Ých tËp thÓ, víi lèi sèng thùc dông, dèi t¸, Ých kû, ¨n b¸m, ch¹y theo ®ång tiÒn …. §¹o ®øc míi võa ph¶i ®Êu tranh víi c¸c hÖ thèng ®¹o ®øc kh¸c, võa ph¶i ®Êu tranh tù ®æi míi, tù kh¼ng ®Þnh m×nh trong ®iÒu kiÖn míi. §ã lµ t×nh huèng mµ c«ng cuéc ®æi míi ®Æt ra cho ®¹o ®øc, ®ßi hái c«ng t¸c gi¸o dôc ph¶i ®îc t¨ng cêng ®Ó gãp phÇn tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh ®æi míi. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®inh híng x· héichñ nghÜa, cïng víi viÖc chñ ®éng tõng bíc x©y dùng & t¹o lËp nh÷ng kÕt cÊu x· héi, nh÷ng thÓ chÕ phï hîp ®Ó cã mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn lµnh m¹nh theo ®Þnh híng x· héiViÖt Nam, t¨ng cêng c«ng t¸c gi¸o dôc vÒ nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc c¬ b¶n. §ã lµ sù h×nh thµnh vÒ lý tëng, niÒm tin vµo chñ nghÜax· héi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ®Êu tranh c¸ch m¹ng. Cã nh vËy, chóng ta míi ph¸t huy ®îc nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc vµ ng¨n chÆn, h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ trêng. 10 Tµi liÖu tham kh¶o 1. S¸ch triÕt häc Mac-Lªnin tËp II. 2. VÒ kinh tÕ thÞ trêng -§inh Nguyªn Khiªm -T¹p chÝ nghiªn cøu trao ®æi 3. Sù biÕn ®æi thang gi¸ trÞ ®¹o ®øc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi viÖc x©y dùng ®¹o ®øc- NguyÔn ThÕ KiÖt-NguyÔn ChÝ Mü 4. Gi¸o dôc ®¹o ®øc víi viÖc h×nh thµnh & ph¸t triÓn nh©n c¸ch trong giai ®o¹n hiÖn nay-TrÇn SÜ Ph¸n 5. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam-V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø V 6. C.Mac-F.Anghen toµn tËp 7. Con ngêi ViÖt Nam bíc vµo nÒn kinh tÕ thÞ trêng-D¬ng LiÔu-T¹p chÝ nghiªn cøu trao ®æi 8. D©n chñ vµ c¬ chÕ thùc hiÖn d©n chñ-Hoµng ChÝ B¶o-T¹p chÝ triÕt häc th¸ng 2-1996 Lêi cam kÕt cña sinh viªn Em xin cam kÕt bµi viÕt cña em ®Òu do em tù t×m tµi liÖu vµ ®¸nh m¸y kh«ng hÒ sao chÐp cña ai. 11 Môc lôc Lêi nãi ®Çu......................................................................................................1 PhÇn A: Giíi thiÖu ®Ò tµi........................................................................2 PhÇn B: Néi dung nghiªn cøu..............................................................3 I. Lý luËn chung vÒ nh©n c¸ch con ngêi trong c¬ chÕ thÞ trêng......................................................................................................3 1. C¬ së lý luËn..................................................................................................3 2. C¬ së thùc tiÔn...............................................................................................4 II. Thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò.......................................................................8 1. Nh÷ng t¸c ®éng cña c¬ chÕ thÞ trêng ®Õn nh©n c¸ch con ngêi.........................8 2. Vai trß cña chñ thÓ x· héi-c¸ nh©n trong viÖc ®Þnh híng nh©n c¸ch..............10 III. Gi¶i ph¸p....................................................................................................11 PhÇn C: KÕt luËn.......................................................................................12 Tµi liÖu tham kh¶o.....................................................................................13 12