Tài liệu Tiểu luận quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với lực lượng sản xuất và việc vận dụng ở nước

CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 Quy luật quan hệ sản suất phï hợp với lực lượng s¶n xuÊt vµ việc vận dụng ở nước Lêi nãi ®Çu Bµi tiÓu luËn nµy ®îc viÕt theo yªu cÇu rÌn luyÖn, cñng cè, më réng kiÕn thøc cña m«n häc TriÕt häc M¸c – Lªnin. Trong qu¸ tr×nh viÕt, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì rÊt nhiÒu tõ c¸c bµi gi¶ng vµ sù híng dÉn viÕt tiÓu luËn cña TS Lª Ngäc Th«ng, sù gióp ®ì vÒ tµi liÖu còng nh sù ®ãng gãp ý kiÕn cña anh NguyÔn V¨n M¹nh _ cö nh©n kinh tÕ. MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng nhng ch¾c ch¾n bµi viÕt nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. V× vËy, rÊt mong ®îc sù chØ d¹y cña thÇy Th«ng cïng c¸c thÇy c« trong khoa TriÕt häc M¸c - Lªnin. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Mục lục 1 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 Trang A - Giíi thiÖu ®Ò tµi B - Néi dung I. Quan ®iÓm vµ lÝ luËn cña C¸c- M¸c 1. Quan ®iÓm vÒ Quan hÖ s¶n xuÊt vµ Lùc lîng s¶n xuÊt 2. Quy luËt sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt 5 7 7 7 9 II. Thùc tr¹ng qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam ¸p dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt 14 1. §êng lèi ph¸t triÓn quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa 14 2. Thùc tr¹ng nguån lùc cña lùc lîng s¶n xuÊt níc ta hiÖn nay 15 3. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam 16 4. Nh÷ng ®iÒu cßn tån t¹i trong viÖc vËn dông quy luËt 18 19 III. Mét sè vÊn ®Ò cña nÒn kinh tÕ viÖt nam hiÖn nay 1. Nh÷ng khã kh¨n trªn con ®êng ph¸t triÓn ®Êt níc 19 2. Bµi häc tõ sù bÊt hîp lÝ trong mèi quan hÖ quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt 20 3. Môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam 21 IV. Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó vËn dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt vµo nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay 21 1. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ hç trî h÷u hiÖu cho s¶n xuÊt kinh doanh cña mäi tÇng líp nh©n d©n 21 2. §æi míi n©ng cao néi lùc ®iÒu hµnh cña chÝnh phñ 22 C - KÕt luËn 24 2 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 A - Giíi ThiÖu §Ò Tµi Theo chủ nghĩa M¸c – Lªnin th× từ thưở sơ khai đến nay loài người ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ ®· trải qua 5 h×nh th¸i kinh tế x· hội. C¸c h×nh th¸i kinh tế x· hội đã là: thời kỳ C«ng x· Nguyªn thuỷ, thời kỳ Chiếm hữu n« lệ, thời kỳ Phong kiÕn, thêi kú T b¶n Chñ nghÜa vµ thêi kú x· héi X· héi Chñ nghÜa. Trong mçi h×nh th¸i kinh tÕ ®ã x· héi ®îc ®Æc trng bëi mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh. Sù thay thÕ kÕ tiÕp nhau cña c¸c ph¬ng thøc s¶n xuÊt trong lÞch sö quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi tõ thÊp ®Õn cao. Trong mçi ph¬ng thøc s¶n xuÊt l¹i ph¶i cã sù phï hîp gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt vµ 3 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 quan hÖ s¶n xuÊt lu«n tån t¹i song song vµ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau ®Ó h×nh thµnh lªn ph¬ng thøc s¶n xuÊt. §©y lµ hai yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt, kÕt cÊu, sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña x· héi. Lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt, chóng tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau mét c¸ch biÖn chøng, t¹o thµnh quy luËt sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt – quy luËt c¬ b¶n nhÊt cña sù vËn ®éng, ph¸t triÓn x· héi. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng và ph¸t triÓn ®Êt n íc, §¶ng vµ Nhµ níc ta chñ tr¬ng thùc hiÖn nhÊt qu¸n vµ l©u dµi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa - ®ã chÝnh lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa nµy chÞu sù t¸c ®éng rÊt lín cña quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Kinh tÕ thÞ trêng lµ thµnh tùu chung cña v¨n minh nh©n lo¹i, nã lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, ®ång thêi nã lµ ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta hiÖn nay cã 6 thµnh phÇn kinh tÕ: kinh tÕ nhµ níc, kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ, kinh tÕ t b¶n nhµ níc, kinh tÕ t b¶n t nh©n, kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ lu«n lu«n x¶y ra m©u thuÉn, vµ mét phÇn cña viÖc gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn ®ã chÝnh lµ sù vËn dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay. MÆt kh¸c quy luËt sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ mét quy luËt x· héi, nã mang tÝnh kh¸ch quan vµ lu«n t¸c ®éng ngoµi nguyÖn väng vµ ý chÝ cña con ngêi. Cho nªn viÖc nhËn thøc vµ vËn dông quy luËt nµy vµo c¸c ho¹t ®éng cã môc ®Ých cña m×nh lµ mét trong c¸c nh©n tè gióp con ngêi lµm chñ ®îc tÝnh tÊt yÕu - nghÜa lµ con ngêi ®¹t ®Õn tù do. Tãm l¹i viÖc nhËn thøc vµ vËn dông quy luËt sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµo thùc tiÔn lµ rÊt quan träng. V× vËy, em chän ®Ò tµi: “quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt vµ sù vËn dông quy luËt ë ViÖt Nam” víi mong muèn cñng cè vµ më réng nhËn thøc cña b¶n th©n vÒ vÊn ®Ò nµy. 4 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 5 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 B - Néi Dung I. Quan ®iÓm vµ lÝ luËn cña C¸c- M¸c 1. Quan ®iÓm vÒ Quan hÖ s¶n xuÊt vµ Lùc lîng s¶n xuÊt 1.1 Lùc lîng s¶n xuÊt Lùc lîng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi giíi tù nhiªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt, thÓ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña loµi ngêi. §ã lµ kÕt qu¶ cña n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ngêi trong qu¸ tr×nh t¸c ®éng vµo tù nhiªn t¹o ra cña c¶i vËt chÊt ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña loµi ngêi. Lùc lîng s¶n xuÊt lµ sù kÕt gi÷a ngêi lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt, trong ®ã ngêi lao ®éng víi tÝnh c¸ch lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh lao ®éng, s¶n xuÊt ®· sö dông søc m¹nh vµ kÜ n¨ng lao ®éng cña m×nh, sö dông t liÖu lao ®éng mµ tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng, t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Cïng víi qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt, søc m¹nh vµ kü n¨ng lao ®éng cña con ngêi ngµy cµng ®îc n©ng lªn, ®Æc biÖt lµ trÝ tuÖ cu¶ con ngêi kh«ng ngõng ph¸t triÓn, hµm lîng trÝ tuÖ cña lao ®éng ngµy cµng cao. Víi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, ngµy nay lao ®éng trÝ tuÖ ngµy cµng ®ãng vai trß chÝnh yÕu. Cïng víi lùc lîng lao ®éng, t liÖu lao ®éng còng lµ mét yÕu tè c¬ b¶n cña lùc lîng s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong t liÖu s¶n xuÊt. Tr×nh ®é ph¸t triÓn c«ng cô lao ®éng võa lµ thíc ®o tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi, võa lµ tiªu chuÈn ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a c¸c thêi ®¹i kinh tÕ kÜ thuËt. C¸c M¸c viÕt: “Thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c nhau kh«ng ph¶i ë chç chóng s¶n xuÊt ra c¸i g× mµ lµ ë chç chóng s¶n xuÊt b»ng c¸ch nµo víi nh÷ng t liÖu lao ®éng nµo”(1). Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, c«ng cô lao ®éng kh«ng ngõng ®îc c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn. §èi víi mçi thÕ hÖ th× nh÷ng t c«ng cô lao ®éng do thÕ hÖ tríc ®Ó l¹i trë thµnh xuÊt ph¸t ®iÓm cho thÕ hÖ sau. V× vËy, nh÷ng t liÖu lao ®éng ®ã lµ c¬ së sù kÕ tôc cña lÞch sö. ChÝnh sù kÕ thõa, c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn kh«ng ngõng c«ng cô lao ®éng ®· dÉn ®Õn sù biÕn ®æi toµn bé t liÖu s¶n xuÊt. Vµ xÐt ®Õn cïng th× ®ã chÝnh lµ nguyªn nh©n s©u xa cua mäi biÕn ®æi x· héi. (1) C. M¸c T b¶n toµn tËp - NXB Sù thËt, trang 188 6 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 Trong thêi ®¹i ngµy nay khoa häc ®· trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Nã võa lµ ngµnh s¶n xuÊt riªng võa th©m nhËp vµo c¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt, ®em l¹i sù thay ®æi vÒ chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt. C¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt t¸c ®éng lÉn nhau mét c¸ch kh¸ch quan lµm cho lùc lîng s¶n xuÊt lµ yÕu tè ®éc nhÊt. Nã lµ yÕu tè kh¸ch quan lµ nÒn t¶ng vËt chÊt cña toµn bé lÞch sö nh©n lo¹i. lùc lîng s¶n xuÊt ®îc kÕ thõa liªn tôc tõ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kh¸c. Mçi mét thÕ hÖ sinh ra ®Òu thÝch øng víi tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt cña thÕ hÖ tríc ®Ó l¹i v× : “lùc lîng s¶n xuÊt lµ kÕt qu¶ cña n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ngêi. Nhng b¶n th©n n¨ng lùc nµy bÞ quyÕt ®Þnh bëi ®iÒu kiÖn trong ®ã ngêi ta sèng bëi lùc lîng s¶n xuÊt ®· ®¹t ®îc bëi h×nh th¸i tríc hä kh«ng ph¶i do hä mµ do thÕ hÖ tríc t¹o ra”(2). 1.2 Quan hÖ s¶n xuÊt Quan hÖ s¶n xuÊt lµ tæng thÓ c¸c mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt x· héi), tæng thÓ nh÷ng quan hÖ ®ã t¹o thµnh h×nh thøc kinh tÕ mµ nhê ®ã c¸c nh©n tè lùc lîng s¶n xuÊt ®îc kÕt hîp víi nhau ®Ó t¹o ra søc s¶n xuÊt cña x· héi. Quan hÖ s¶n xuÊt gåm ba mÆt: quan hÖ vÒ së h÷u ®èi víi t liÖu s¶n xuÊt, quan hÖ trong tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n phÈm s¶n xuÊt, quan hÖ trong ph©n phèi s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Quan hÖ s¶n xuÊt do con ngêi t¹o ra nhng nã h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kh«ng phô thuéc ý muèn chñ quan cña con ngêi. C.M¸c viÕt: “ Trong s¶n xuÊt, ngêi ta kh«ng chØ quan hÖ víi giãi tù nhiªn. Ngêi ta kh«ng thÓ s¶n xuÊt ®îc nÕu kh«ng kÕt hîp víi nhau theo mét c¸ch nµo ®ã ®Ó ho¹t ®éng chung vµ ®Ó trao ®æi ho¹t ®éng víi nhau. Muèn s¶n xuÊt ®îc, ngêi ta ph¶i cã nh÷ng mèi liªn hÖ vµ quan hÖ nhÊt ®Þnh víi nhau, vµ quan hÖ cña hä víi giíi tù nhiªn, tøc lµ viÖc s¶n xuÊt ”.Quan hÖ x· héi lµ h×nh thøc x· héi cña s¶n xuÊt. Ba mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt thèng nhÊt víi nhau, t¹o thµnh mét hÖ thèng mang tÝnh æn ®Þnh t¬ng ®èi so víi sù vËn ®éng, ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña lùc lîng s¶n xuÊt. Trong ba mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt, quan hÖ së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt lµ quan hÖ xuÊt ph¸t, c¬ b¶n vµ ®Æc trng cña hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt, nã gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi quan hÖ tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ quan hÖ ph©n phèi s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Quan hÖ tæ chøc vµ qu¶n lý qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thêng ®îc ph©n tÝch trªn hai ph¹m vi: vi m« vµ vÜ m«. Vi m« ë tÇm trang tr¹i, c«ng ty, c¬ sá s¶n xuÊt… cßn vÜ m« ë tÇm ®iÒu tiÕt toµn bé nÒn kinh tÕ. Quan hÖ nµy t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Õn viÖc tæ chøc, ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nã cã thÓ thóc ®Èy hoÆc k×m h·m qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Quan hÖ tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt do quan hÖ së h÷u quyÕt ®Þnh vµ nã ph¶i thÝch øng víi quan hÖ së h÷u, tuy nhiªn cã trêng hîp nã kh«ng thÝch øng víi quan hÖ së h÷u, lµm biÕn d¹ng quan hÖ së h÷u. (2) C. Mac - Angghen tuyÓn tËp, trang 141 7 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 Quan hÖ vÒ ph©n phèi s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ trong ph©n tÝch hiÖn ®¹i thêng cã hai ph¬ng thøc: ph©n phèi trùc tiÕp (trùc tiÕp cho c¸c xÝ nghiÖp, doanh nghiÖp…) vµ ph©n phèi l¹i (®ãng thuÕ…). Quan hÖ nµy mÆc dï do quan hÖ së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ quan hÖ tæ chøc qu¶n lý qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chi phèi, song nã kÝch thÝch trùc tiÕp ®Õn lîi Ých cña con ngêi, nªn nã t¸c ®éng ®Õn th¸i ®é cña con ngêi trong lao ®éng s¶n xuÊt vµ do ®ã cã thÓ thóc ®Èy hoÆc k×m h·m s¶n xuÊt. 2. Quy luËt sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt 2.1 VÞ trÝ quy luËt TiÒn ®Ò xuÊt ph¸t cña quan niÖm duy vËt vÒ lÞch sö (vµ ®©y lµ mét tiÒn ®Ò cã tÝnh ch©n lý ®· ®îc kiÓm nghiÖm) lµ: tån t¹i x· héi quyÕt ®Þnh ý thøc x· héi, vµ quy luËt c¬ b¶n cña sù vËn ®éng lÞch sö lµ quy luËt vÒ mèi quan hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt cña x· héi hiÖn tån. Trong t¸c phÈm “ Gãp phÇn phª ph¸n khoa Kinh tÕ chÝnh trÞ - Lêi tùa 1859” C. M¸c viÕt: “ Trong sù s¶n xuÊt x· héi ra ®êi sèng cña m×nh, con ngêi ta cã nh÷ng quan hÖ nhÊt ®Þnh, tÊt yÕu, kh«ng phô thuéc ý muèn cña hä, tøc lµ nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt. Nh÷ng quan hÖ nµy phï hîp víi mét tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt cña hä…”. Ngêi ta thêng coi t tëng nµy cña M¸c lµ t tëng vÒ “ Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt”. Theo quan ®iÓm duy vËt, mäi qu¸ tr×nh vËn ®éng ph¸t triÓn cña x· héi tu©n theo c¸c quy luËt kh¸ch quan cña x· héi chø kh«ng ph¶i ý muèn chñ quan, vµ trong sè c¸c quy luËt x· héi ®ã, quy luËt nµy lµ quy luËt quan träng nhÊt vÒ cÊu tróc ph¬ng thøc s¶n xuÊt, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt. 2.2 Néi dung cña quy luËt Lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt, chóng tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau mµ t¸c ®éng biÖn chøng lÉn nhau h×nh thµnh quy luËt phæ biÕn cña toµn bé lÞch sö loµi ngêi, quy luËt vÒ sù phï hîp quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt. Quy luËt nµy v¹ch râ tÝnh chÊt phô thuéc kh¸ch quan cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. §Õn lît m×nh, quan hÖ s¶n xuÊt t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt. Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ quy luËt c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi. Sù t¸c ®éng cña nã trong lÞch sö lµm cho x· héi chuyÓn tõ h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi thÊp lªn h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi kh¸c cao h¬n. Tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt trong tõng giai ®o¹n lÞch sö thÓ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi trong giai ®o¹n lÞch sö ®ã. Tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt biÓu hiÖn tr×nh ®é cña c«ng cô lao ®éng, tr×nh ®é, kinh nghiÖm vµ kÜ n¨ng lao ®éng 8 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 cña con ngêi, tr×nh ®é tæ chøc vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi, tr×nh ®é øng dông khoa häc vao s¶n xuÊt. G¾n liÒn víi tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ tÝnh chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt. TÝnh chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ tÝnh chÊt cña t liÖu s¶n xuÊt vµ lao ®éng. Nã thÓ hiÖn tÝnh chÊt cña t liÖu s¶n xuÊt lµ sö dông c«ng cô thñ c«ng vµ tÝnh chÊt cña lao ®éng lµ lao ®éng riªng lÎ, nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt nh bóa, r×u, cµy. . . do mét ngêi sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra vËt dïng kh«ng cÇn ®Õn lao ®éng tËp thÓ, lùc lîng s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt c¸ nh©n. Khi m¸y mãc ra ®êi ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu ngêi míi sö dông ®îc, ®Ó lµm ra mét s¶n phÈm cÇn cã sù hîp t¸c cña nhiÒu ngêi, mçi ngêi ph¶i lµm mét bé phËn c«ng viÖc míi hoµn thµnh ®îc s¶n phÈm Êy th× lùc lîng s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt x· héi ho¸. 2.2.1 Nh÷ng t¸c ®éng cña lùc lîng s¶n xuÊt ®Õn quan hÖ s¶n xuÊt Quan hÖ s¶n xuÊt h×nh thµnh,biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn ®Òu do lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Ó lao ®éng bít nÆng nhäc vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n, con ngêi lu«n lu«n t×m c¸ch c¶i tiÕn, hoµn thiÖn c«ng cô lao ®éng míi tinh x¶o h¬n. Cïng víi sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng th× kinh nghiÖm s¶n xuÊt, thãi quen lao ®éng, kÜ n¨ng s¶n xuÊt, kiÕn thøc khoa häc cña con ngêi còng tiÕn bé. Lùc lîng s¶n xuÊt trë thµnh yÕu tè c¸ch m¹ng nhÊt. Cßn quan hÖ s¶n xuÊt lµ yÕu tè t¬ng ®èi æn ®Þnh, cã khuynh híng l¹c hËu h¬n lµ sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt lµ néi dung cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt, cßn quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi cña nã. Trong mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc th× h×nh thøc phô thuéc vµo néi dung, néi dung quyÕt ®Þnh h×nh thøc, néi dung thay ®æi tríc, sau ®ã h×nh thøc míi biÕn ®æi theo. Cïng víi sù vËn ®éng, ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt còng h×nh thµnh vµ biÕn ®æi phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt. Khi mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi, khi ®ã quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Sù phï hîp nµy lµ mét tr¹ng th¸i mµ trong ®ã quan hÖ s¶n xuÊt lµ “ h×nh thøc ph¸t triÓn ” cña lùc lîng s¶n xuÊt. Trong tr¹ng th¸i ®ã tÊt c¶ c¸c mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt ®Òu “ t¹o ®Þa bµn ®Çy ®ñ ” cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ nã t¹o ®iÒu kiÖn sö dông vµ kÕt hîp mét c¸ch tèi u gi÷a ngêi lao ®éng víi t liÖu s¶n xuÊt vµ do ®ã lùc lîng s¶n xuÊt cã c¬ së ®Ó ph¸t triÓn hÕt kh¶ n¨ng cña nã. 9 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 Khi lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn lªn mét tr×nh ®é míi, quan hÖ s¶n xuÊt cò kh«ng cßn phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Khi ®ã quan hÖ s¶n xuÊt sÏ k×m h·m lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Yªu cÇu kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn thay thÕ quan hÖ s¶n xuÊt cò b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn míi cña lùc lîng s¶n xuÊt ®Ó thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt tiÕp tôc ph¸t triÓn. Thay thÕ quan hÖ s¶n xuÊt cò b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi còng cã nghÜa lµ ph¬ng thøc s¶n xuÊt cò mÊt ®i, ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi thay thÕ. C. M¸c ®· viÕt : “ Tíi mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nµo ®ã cña chóng, c¸c lùc lîng s¶n xuÊt vËt chÊt cña x· héi m©u thuÉn víi nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt hiÖn cã...trong ®ã tõ tríc ®Õn nay c¸c lùc lîng s¶n xuÊt vÉn ph¸t triÓn. Tõ chç lµ nh÷ng h×nh thøc ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, nh÷ng quan hÖ Êy trë thµnh nh÷ng xiÒng xÝch cña c¸c lùc lîng s¶n xuÊt. Khi ®ã b¾t ®Çu thêi ®¹i mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi ” . Nhng råi quan hÖ s¶n xuÊt míi nµy sÏ l¹i trë nªn kh«ng cßn phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt ®· ph¸t triÓn h¬n n÷a _ sù thay thÕ ph¬ng thøc s¶n xuÊt l¹i diÔn ra. 2.2.2 Sù t¸c ®éng trë l¹i cña quan hÖ s¶n xuÊt ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt Sù h×nh thµnh, biÕn ®æi, ph¸t triÓn cña quan hÖ s¶n xuÊt phô thuéc vµo tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt. Nhng quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi mµ lùc lîng s¶n xuÊt dùa vµo ®ã ®Ó ph¸t triÓn, quan hÖ s¶n xuÊt còng cã tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi vµ nã t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt : cã thÓ thóc ®Èy hoÆc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt th× nã trë thµnh ®éng lùc c¬ b¶n thóc ®Èy më ®êng cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Ngîc l¹i, quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi kh«ng cßn phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt, béc lé m©u thuÉn gay g¾t víi lùc lîng s¶n xuÊt th× trë thµnh chíng ng¹i k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Song sù t¸c dông k×m h·m ®ã chØ lµ t¹m thêi, theo tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan th× nã sÏ bÞ thay thÕ b»ng kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt ®Ó thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, viÖc gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt víi quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng ph¶i gi¶n ®¬n. Nã ph¶i th«ng qua nhËn thøc vµ ho¹t ®éng c¶i t¹o x· héi cña con ngêi . Trong x· héi cã giai cÊp ph¶i th«ng qua ®Êu tranh giai cÊp, th«ng qua c¸ch m¹ng x· héi. Së dÜ quan hÖ s¶n xuÊt cã t¸c ®éng m¹nh mÏ trë l¹i ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt ( thóc ®Èy hoÆc k×m h·m ), v× nã quy ®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt, quy ®Þnh hÖ 10 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 thèng cña tæ chøc, qu¶n lý s¶n xuÊt vµ qu¶n lý x· héi, quy ®Þnh ph¬ng thøc ph©n phèi cña c¶i Ýt hay nhiÕu mµ ngêi lao ®éng ®îc hëng. Do ®ã nã ¶nh hëng ®Õn th¸i ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt chñ yÕu cña x· héi ( con ngêi ), nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn hoÆc kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ viÖc c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng, ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc vµ kü thuËt vµo s¶n xuÊt, hîp t¸c vµ ph©n c«ng lao ®éng. Mçi kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt lµ mét hÖ thèng, mét chØnh thÓ h÷u c¬ gåm ba mÆt : quan hÖ së h÷u, quan hÖ qu¶n lý vµ quan hÖ phËn phèi. ChØ trong chØnh thÓ ®ã quan hÖ s¶n xuÊt míi trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy hµnh ®éng nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt. 2.2.3 Mèi quan hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt qua sù t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau Sù thång nhÊt vµ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt x· héi hîp thµnh ph¬ng thøc s¶n xuÊt. Trong sù thèng nhÊt biÖn chøng nµy, sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi quan hÖ s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt thêng xuyªn vËn ®éng, ph¸t triÓn, nªn quan hÖ s¶n xuÊt còng lu«n lu«n thay ®ái nh»m ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Tõ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµm h×nh thµnh quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. §©y lµ quy luËt kinh tÕ chung cña mäi ph¬ng thøc s¶n xuÊt. II. THùC TR¹NG QU¸ TR×NH PH¸T TRIÓN KINH TÕ VIÖT NAM ¸P DôNG QUY LUËT quan hÖ s¶n xuÊt PH¶I PHï HîP VíI TÝNH CHÊT Vµ TR×NH §é CñA lùc lîng s¶n xuÊt 1. §êng lèi ph¸t triÓn quan hÖ s¶n xuÊt vµ lîng s¶n xuÊt theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa Qu¸ tr×nh l·nh ®¹o ®Êt níc ®i lªn chñ nghÜa x· héi §¶ng ta ®· rót ra nh÷ng kinh nghiÖm bæ Ých vµ x¸c ®Þnh r»ng mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho s¶n xuÊt chËm ph¸t triÓn ®êi sèng nh©n d©n gÆp nhiÒu khã kh¨n lµ: “ Kh«ng n¾m v÷ng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt”. Tõ ®ã §¶ng ta ®· rót ra ®îc cèt lâi ®Ó ®Èy m¹nh viÖc vËn dông quy luËt b»ng c¸ch nªu vÊn ®Ò g¾n liÒn víi c¸ch m¹ng quan hÖ s¶n xuÊt víi c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, chó träng viÖc tæ chøc l¹i nÒn s¶n xuÊt x· héi ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng h×nh thøc vµ 11 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 bíc ®i thÝch hîp. §¶ng nhËn thøc r»ng: Sù phï hîp gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng bao giê phï hîp tuyÖt ®èi kh«ng cã m©u thuÉn, kh«ng thay ®æi. Sù phï hîp quan hÖ s¶n xuÊt víi lùc lîng s¶n xuÊt kh«ng bao giê lµ sù phï hîp chung mµ bao giê còng tån t¹i díi nh÷ng h×nh thøc cô thÓ thÝch øng víi nh÷ng ®Æc ®iÓm nhÊt ®Þnh víi tr×nh ®é nµo ®ã trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. NÒn kinh tÕ kh«ng cßn lµ nÒn kinh tÕ t b¶n nhng còng cha hoµn toµn lµ nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa. Bëi vËy c«ng cuéc c¶i t¹o chñ nghÜa ph¶i chó ý ®Õn ®Æc ®iÓm cña sù tån t¹i kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong c¶i t¹o x· héi cò vµ x©y dùng x· héi míi. Trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc ph¶i tu©n thñ quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn cã ®Ó x¸c ®Þnh bíc ®i vµ nh÷ng h×nh thøc thÝch hîp. Quy luËt ®ã lu«n ®îc coi lµ t tëng chØ ®¹o c«ng cuéc c¶i t¹o x· héi cò, x©y dùng x· héi míi trªn nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt. §¹i héi VI chØ râ: “ §¶m b¶o sù phï hîp gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lu«n lu«n kÕt hîp chÆt chÏ t¹o quan hÖ s¶n xuÊt víi tæ chøc vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt ”. Kh«ng nªn nãng véi duy ý chÝ trong viÖc x¸c ®Þnh trËt tù bíc ®i còng nh trong viÖc lùa chän c¸c h×nh thøc kinh tÕ cÇn ph¶i c¶i t¹o nÒn s¶n xuÊt nhá, ®Ó ®a nÒn s¶n xuÊt tõng bíc lªn s¶n xuÊt víi quy m« réng. Trªn c¬ së s¶n xuÊt nhá x©y dùng nh÷ng h×nh thøc quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp, tõng bíc tiÕn ®Õn ®ång bé rµ so¸t l¹i qu¸ tr×nh c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa. Thêi gian qua §¶ng ta ®· ® a ra kÕt luËn: “ Theo quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, qu¸ tr×nh c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ph¶i cã bíc ®i vµ h×nh thøc thÝch hîp, ph¶i coi träng nh÷ng h×nh thøc kinh tÕ trung gian qu¸ ®é tõ thÊp lªn cao, tõ quy m« nhá ®Õn quy m« lín, trong mçi bíc ®i cña qu¸ tr×nh c¶i t¹o x· héi x· héi chñ nghÜa ph¶i ®Èy m¹nh viÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cao t¹o ra lùc lîng s¶n xuÊt. Trªn c¬ së ®ã tiÕp tôc ®a quan hÖ s¶n xuÊt lªn h×nh thøc vµ quy m« thÝch hîp ®Ó thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ”. 2. Thùc tr¹ng nguån lùc cña lùc lîng s¶n xuÊt níc ta hiÖn nay Tµi nguyªn thiªn nhiªn, tiÒn vèn, nh©n lùc lµ nh÷ng nguån lùc vËt chÊt néi t¹i, c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn mçi quèc gia. Ngµy nay, lîi thÕ so s¸nh cña sù ph¸t triÓn nhanh ®ang chuyÓn dÇn tõ yÕu tè giµu tµi nguyªn tiÒn vèn, gi¸ nh©n c«ng cµng rÎ sang lîi thÕ vÒ tr×nh ®é trÝ tuÖ tri thøc cao cña con ngêi. ChÊt x¸m trë thµnh nguån vèn lín vµ quý gi¸ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn cña mäi quèc gia, sù giµu cã vÒ tri thøc lµ thíc ®o tr×nh ®é ph¸t triÓn gi÷a c¸c níc. ViÖt Nam lµ 12 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 mét trong nh÷ng níc ®«ng d©n, d©n sè trÎ, sè ngêi trong ®é tuæi tõ 16 - 34 chiÕm 60% trong tæng sè 35.9 triÖu ngêi lao ®éng, nguån bæ sung hµng n¨m lµ 3% tøc kho¶ng 1.24 triÖu ngêi. TØ lÖ ngêi lín biÕt ch÷ kh¸ cao 88%, sè n¨m ®i häc trung b×nh cña mét ngêi d©n lµ 5 n¨m, tr×nh ®é d©n trÝ ®îc xÕp vµo lo¹i trung b×nh kh¸ cao trong khu vùc. Ngêi ViÖt Nam cã truyÒn thèng cÇn cï, ham häc háØ cÇu tiÕn bé, cã ý trÝ vµ tinh thÇn tù lùc tù cêng d©n téc ph¸t triÓn kh¸ vÒ thÕ lùc, trÝ lùc cã tÝnh c¬ ®éng cao cã thÓ tiÕp thu nhanh kiÕn thøc khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Cã thÓ nãi d©y lµ mét lîi thÕ so s¸nh cña ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp. ViÖt Nam cã nguån lùc dåi dµo, nhng cha sö dông hÕt míi chØ sö dông hÕt 50% tæng nguån lùc. Tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ n¨m 1997 lµ 6.01% ë mét sè thµnh phè lín tû l;Ö cßn cao h¬n lµ 7 - 8%vµ cã kho¶ng 27.65% lao ®éng ë n«ng th«n thiÕu viÖc lµm. Trong ®éi ngò thÊt nghiÖp 80% l¹i lµ thanh niªn mµ phÇn ®«ng lµ cha ®µo t¹o nghÒ. Tû lÖ lao ®éng ®îc ®µo t¹o cha cao, sè ngêi lao ®éng lµm trong lÜnh vùc kÜ thuËt vµ ch©n tay cao, sè lao ®éng trÝ thøc chñ yÕu tËp trung ë thµnh phè nhiÒu. HiÖn nay rÊt dåi dµo vÒ sè lîng nhng do c¬ cÊu nh©n lùc cßn nhiÒu bÊt hîp lÝ vµ m©u thuÉn trong néi t¹i nªn chÊt lîng lao ®éng cßn nhiÒu h¹n chÕ. Trong khi ®ã xu híng ®µo t¹o c«ng nh©n kÜ thuËt ®ang gi¶m c¶ vÒ gi¸ trÞ tyÖt ®èi vµ gi¸ trÞ t¬ng ®èi so víi ®µo t¹o ®¹i häc. 3. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam T¹i §¹i héi lÇn VI cña §¶ng t tëng gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn trong ®êng lèi míi kinh tÕ ph¶i thùc hiÖn th«ng qua 5 chÝnh s¸ch lín. §ã lµ: ChÝnh s¸ch bè trÝ l¹i c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ ®iÒu chØnh l¹i vÒ c¬ cÊu ®Çu t, ChÝnh s¸ch x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn chÝnh s¸ch ph¸t huy m¹nh mÏ khoa häc kÜ thuËt, ChÝnh s¸ch më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Nh÷ng chÝnh s¸ch biÖn ph¸p mang tÝnh c¸ch m¹ng ®ã suèt trong nh÷ng n¨m 1986 - 1991®· ®em l¹i cho ®Êt níc ta nhiÒu thay ®æi lín. §Õn §¹i héi VII §¶ng ta l¹i nhÊn m¹nh ®Þnh híng trong ph¸t triÓn kinh tÕ ®ã lµ: “ §Æt con ngêi vµo vÞ trÝ trung t©m thèng nhÊt t¨ng trëng kinh tÕ víi c«ng b»ng vµ tiÕn bé x· héi ” . Trªn lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh §¹i héi VII kh¼ng ®Þnh: “ Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa” . NghÜa lµ mäi ngêi ®îc tù do kinh doanh theo ph¸p luËt, ®îc b¶o hé quyÒn së h÷u vµ thu nhËp hîp ph¸p; C¸c doanh nghiÖp ®Òu tù chñ kinh doanh hîp t¸c vµ c¹nh tranh víi nhau b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt; Nhµ níc qu¶n lÝ nÒn kinh tÕ b»ng ph¸p luËt, kÕ ho¹ch chÝnh s¸ch vµ c¸c c«ng cô kh¸c. Mét thêi k× ph¸t 13 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 triÓn cña ®Êt níc ®îc më ra _ thêi k× t¨ng cêng sù kÕt hîp gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ víi ph¸t triÓn c¸c quan hÖ x· héi lµnh m¹nh. Sù kÕt hîp ®ã dùa trªn mét hÖ quan ®iÓm. Mét lµ, thóc ®Èy sù kÕt hîp Êy ngay trong tõng bíc ®i ngay ë giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Mçi chÝnh s¸ch kinh tÕ ®Òu ph¶i nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn x· häi hoµn thiÖn mèi quan hÖ gi÷a nguêi víi ngêi. Mçi chÝnh s¸ch x· héi ®Òu ph¶i cã ý nghÜa thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ x· héi. Hai lµ, b¶o ®¶m cho mäi ngêi d©n ®Òu ®îc lµm chñ TLSX, ®îc hëng nÒn gi¸o dôc c¬ b¶n, ®îc båi dìng vÒ nh©n c¸ch ®îc ch¨m sãc y tÕ, ®îc híng dÉn vµ ®µo t¹o nghÒ nghiÖp. §Æt mçi c¸ nh©n vµo "bÖ phãng" b×nh ®¼ng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ban ®Çu ®Ó v¬n lªn tù kh¼ng ®Þnh m×nh. Ba lµ, x· héi ho¸ mäi ho¹t ®éng nh»m huy ®éng tèi ®a nguån lùc t¹o søc m¹nh vËt chÊt vµ tinh thÇn thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi. Qu¸ tr×nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng QHSX míi theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa còng cã nhiÒu chuyÓn biÕn: “. . . ChÕ ®é së h÷u c¬ chÕ qu¶n lÝ vµ chÕ ®é ph©n phèi g¾n kÕt víi nhau gi¶i phãng søc s¶n xuÊt, t¹o ra ®éng lùc ph¸t triÓn m¹nh mÏ thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ”(3). C¶ trong nhËn thøc vµ hµnh ®éng thùc tÕ chóng ta ®· døt kho¸t chuyÓn h¼n nÒn kinh tÕ hiÖn vËt thuÇn nhÊt c«ng h÷u sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn trong ®ã kinh tÕ Nhµ níc ®ãng vai trß chñ ®¹o. Chøc n¨ng trùc tiÕp qu¶n lÝ kinh doanh ®îc chuyÓn giao cho c¸c doanh nghiÖp thuéc tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ theo kÕ ho¹ch ®Þnh híng vÜ m«, phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng. Ap dông chÕ ®é ph©n phèi theo lao ®éng hÕt hîp víi ph©n phèi theo vèn, tµi s¶n ®ãng gãp vµo kÕt qu¶ qu¸ tr×nh kinh doanh ph©n phèi phóc lîi ®· khuyÕn khÝch híng lµm giµu hîp ph¸p ®ång thêi b¶o ®¶m lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ngêi lao ®éng. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc míi chØ lµ bíc ®Çu cßn rÊt khiªm tèn, song mÊy n¨m qua Nhµ níc vµ nh©n d©n ta sím x©y dùng ®îc ý thøc t duy míi vµ cã nhiÒu hµnh ®éng thùc tÕ kÕt hîp t¨ng trëng kinh tÕ víi ph¸t triÓn mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi con ngêi híng tíi sù tiÕn bé b×nh ®¼ng vµ c«ng b»ng x· héi. 4. Nh÷ng ®iÒu cßn tån t¹i trong viÖc vËn dông quy luËt Trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta hiÖn nay, §¶ng vµ Nhµ níc ®· ®a ra c¸c ®ßng lèi chÝnh s¸ch vËn dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt trong ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu bíc ®Çu quan träng. Tuy nhiªn, lµ mét m« h×nh kinh tÕ (3) V¨n kiÖn §¹i héi, §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII 14 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 hoµn toµn míi, thêi gian ®a vµo thùc hiÖn cha ®îc bao l©u nªn cßn nhiÒu tån t¹i trong viÖc vËn dông quy luËt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Tèc ®é vµ chÊt lîng ph¸t triÓn kinh tÕ cha xøng víi tiÒm n¨ng. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh cã møc t¨ng trëng cao vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nhÊt nhng vÉn cha khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng. Doanh nghiÖp nhµ níc cã nguån vèn lín, ®éi ngò c¸n bé lao ®éng cã tr×nh ®é tay nghÒ cao nhng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thÊp, tèc ®é t¨ng tráng cha cao, cha t¬ng xøng víi nguån vèn vµ lao ®éng mµ nhµ nøoc ®Çu t. Kinh tÕ tËp thÓ mÆc dï ®· ®ùoc c¶i tæ vµ cã nh÷ng khëi s¾c sau NghÞ quyÕt TW III - kho¸ IX nhng lùc lîng s¶n xuÊt vÉn cßn yÕu, sè Hîp t¸c x· lµm ¨n kh¸ cßn Ýt, sè lµm ¨n trung b×nh vµ yÕu chiÕm tØ lÖ lín. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu ®ang ph¶i ®èi mÆt víi sù yÕu kÐm, cò kü l¹c hËu cña thiÕt bÞ c«ng nghÖ. PhÇn lín c«ng nghÖ mµ c¸c doanh nghiÖp ®ang sö dông cã nguån gèc tõ nh÷ng n¨m 60 – 70 cña thÕ kû XX, thËm chÝ cßn cã c¶ c«ng nghÖ cña nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX vÉn cßn ®ùoc sö dông. V× lùc lîng s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn mèi quan hÖ t¸c ®éng gi÷a con ngêi víi tù nhiªn, biÓu hiÖn tr×nh ®é s¶n xuÊt cña con ngßi, n¨ng lùc ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ngßi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt, nªn trong thêi ®¹i ngµy nay, khoa häc c«ng nghÖ lµ lùc lîng s¶n xuÊt chñ yÕu. ë níc ta hiÖn nay, khoa häc c«ng nghÖ cßn kÐm ph¸t triÓn, m¸y mãc l¹c hËu, m¹ng lãi th«ng tin cßn cha ®îc ph¸t triÓn vµ chi phÝ cao so vãi møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngßi ë ViÖt Nam. C¸c chØ sè tiªu thô ®iÖn, c«ng cô lao ®éng c¬ khÝ, ph¬ng tiÖn th«ng tin tÝnh theo ®Çu ngêi cßn thÊp. §èi täng lao ®éng chñ yÕu vÉn lµ ®ång ruéng víi nh÷ng tµi nguyªn s½n cã trong thiªn nhiªn níc ta. Ngêi lao ®éng, yÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt th× ®iÒu kiÖn t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cßn nhiÒu h¹n chÕ, lao ®éng theo kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cßn c¸ch xa nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt kÐm ph¸t triÓn, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp l¹i h¹n chÕ tËn dông søc lao ®éng dåi dµo, cha t¹o ®îc sù thay ®æi nh¶y vät c¨n b¶n ®êi sèng nh©n d©n, do ®ã còng cha t¹o ®îc thuËn lîi cho viÖc cñng cè quan hÖ s¶n xuÊt míi ®· ®ùoc x©y dùng trªn ph¹m vi c¶ níc trong 20 n¨m qua. iii. Mét sè vÊn ®Ò cña nÒn kinh tÕ viÖt nam hiÖn nay 1. Nh÷ng khã kh¨n trªn con ®êng ph¸t triÓn ®Êt níc Khã kh¨n thø nhÊt lµ tiÒm lùc kinh tÕ níc ta cßn qu¸ nhá bÐ, ®Çu t cho ph¸t triÓn cßn Ýt “ ChÊt lîng vµ hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ cßn thÊp, nguy c¬ tôt hËu cßn 15 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 lín ”. KÕt cÊu h¹ tÇng cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu hiÖn t¹i cßn c¸ch xa yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Tr×nh ®é thiÕt bÞ m¸y mãc c«ng nghÖ l¹c hËu ch¾p v¸, kh«ng ®ång bé. Vèn vµ vÊn ®Ò huy ®éng vèn ®ang vµ sÏ cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng ho¸ cña ta do nhiÒu nguyªn nh©n vÉn trong t×nh tr¹ng thÊp, c¸n c©n xuÊt nhËp khÈu mÊt c©n ®èi. Khã kh¨n thø hai lµ viÖc l·nh ®¹o x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi cã phÇn lóng tóng võa bu«ng láng, võa nhiÒu bÊt hîp lÝ trong ®IÒu tiÕt vµ ph©n phèi thu nhËp. Khã kh¨n thø ba lµ t×nh h×nh x· héi cßn nhiÒu tiªu cùc lµm tæn h¹i nghiªm träng ®Õn kØ c¬ng phÐp níc vµ trËt tù x· héi. Khã kh¨n thø t lµ sù ph©n ho¸ giµu nghÌo t¨ng nhanh ®Æt mèi quan hÖ gi÷a c¸c tÇng líp nh©n d©n vµo t×nh tr¹ng chøa ®ùng nhiÒu c¸ch biÖt bÊt b×nh ®¼ng, kho¶ng c¸ch giµu nghÌo biªn ®é ngµy cµng t¨ng. L·nh thæ miÒn nói níc ta chia lµm ba miÒn khu vùc. Riªng khu vùc ba gåm c¸c vïng s©u vïng xa chiÕm 85% diÖn tÝch thiªn nhiªn, 60% d©n sè vËy mµ møc thu nhËp b×nh qu©n b»ng 34% møc trung b×nh c¶ níc. Khã kh¨n thø n¨m lµ mét sè gi¸ trÞ cao ®Ñp vÒ quan hÖ x· héi vÒ truyÒn thèng ViÖt Nam, vÒ con ngêi ViÖt Nam ®ang bÞ xem nhÑ. Liªn minh c«ng n«ng trÝ thøc, khèi ®¹i ®oµn kÕt rêng cét cña d©n téc cha ®îc ph¸t triÓn ngang tÇm víi yªu cÇu vµ nhiÖm vô míi. §µnh r»ng khi nÒn kinh tÕ vµ hµng lo¹t yÕu tè kh¸c ®· thay ®æi th× ®Þnh híng gi¸ trÞ còng thay ®æi theo, ®ã lµ ®iÒu b×nh thêng vµ lµ lÏ ®¬ng nhiªn. Xong c¸i kh«ng b×nh thêng ë ®©y lµ xuÊt hiÖn c¸c mèi quan hÖ thÊt nh©n t©m chµ ®¹p lªn ®¹o lÝ, ch¹y theo c¸i lîi vËt chÊt, sïng b¸i ®ång tiÒn. §ã lµ nh÷ng ®iÓm ®¸ng lo ng¹i hiÖn nay. 2. Bµi häc tõ sù bÊt hîp lÝ trong mèi quan hÖ quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt §· cã mét thêi nÒn kinh tÕ lu«n lu«n tr× trÖ. MÆc dï víi néi lùc vµ tiÒm n¨ng ®Êt níc dåi dµo vµ ®iÒu kiÖn ®Êt níc lµ mét níc n«ng nghiÖp nhng thêng xuyªn ph¶i ®i vay, kªu gäi viÖn trî l¬ng thùc cña níc ngoµi. §ã lµ hËu qu¶ cña viÖc kh«ng hiÓu râ quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt lu«n lu«n ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt. Sau chiÕn tranh thø hai, §¶ng vµ C¸ch m¹ng ®· giµnh ®îc chÝnh quyÒn vµ ®øng lªn l·nh ®¹o ®Êt níc. Do nh÷ng h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é giai cÊp l·nh ®¹o lóc ®ã ®· kh«ng nh×n râ ®îc tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt cña ®Êt níc m×nh, do kh«ng n¾m v÷ng néi dung quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i lu«n lu«n phï 16 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt, dÉn ®Õn nh÷ng sai lÇm vÒ viÖc ban hµnh vµ qu¶n lÝ ®Êt níc lµm cho ®Êt níc r¬i vµo thêi k× tôt hËu. Thùc vËy sau c¸ch m¹ng thµnh c«ng ®Êt níc cßn nghÌo nµn do sù tµn ph¸ cña chiÕn tranh, tr×nh ®é d©n trÝ kÐm 90% d©n sè kh«ng biÕt ch÷, tr×nh ®é s¶n xuÊt l¹c hËu …Trong hoµn c¶nh ®¸t níc nh vËy mµ giai cÊp l·nh ®¹o l¹i ®Æt ra ph¬ng ph¸p qu¶n lÝ tËp trung vÒ t liÖu s¶n xuÊt. C¸c môc tiªu kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®Òu ®îc lËp tõ trªn xuèng. Bªn c¹nh ®ã cßn thùc hiÖn c¬ chÕ bao cÊp cµng lµm cho ®¸t níc suy tho¸i. Qua bµi häc nµy §¶ng vµ Nhµ níc cÇn nghiªn cøu kÜ h¬n vÒ néi lùc cña m×nh ®Î tr¸nh lÆp l¹i nh÷ng khuyÕt ®iÓm ®· qua. CÇn x©y dùng mét quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt. 3. Môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam Trong t×nh h×nh ®Êt níc ®ang bíc vµo thÕ kØ XXI, ®Ó ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ v÷ng m¹nh vÒ mäi mÆt §¶ng vµ Nhµ níc cÇn chó träng ph¸t triÓn tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt, lu«n lu«n ph¶i ®iÒu chØnh quan hÖ s¶n xuÊt sao cho phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn hµnh. T×nh h×nh thùc tÕ vµ yªu cÇu cuéc sèng ®Æt môc tiªu tæng qu¸t vÒ kinh tÕ lµ n©ng cao h¬n n÷a nhÞp ®é t¨ng trëng, ph¸t triÓn kinh tÕ víi tèc ®é cao h¬n, xóc tiÕn viÖc ho¹ch ®Þnh vµ chuÈn bÞ thùc hiÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 10 n¨m 2001 - 2010 nh»m môc tiªu ®Èy m¹nh C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸, hoµn thiÖn thÓ chÕ kinh tÕ thÞ trêng, chñ ®éng héi nhËp vµ n©ng cao vÞ thÕ cña níc ta trªn trêng Quèc tÕ. IV. Mét sè gi¶I ph¸p ®Ó vËn dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶I phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt vµo nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay 1. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ hç trî h÷u hiÖu cho s¶n xuÊt kinh doanh cña mäi tÇng líp nh©n d©n NhiÖm vô hµng ®Çu cña bé m¸y chÝnh quyÒn c¸c cÊp lµ ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn tù do kinh doanh theo ph¸p luËt. Yªu cÇu tríc m¾t vÒ chÝnh s¸ch vÒ th¸o gì víng m¾c trong quy ®Þnh cña thÕ chÕ, thø tù ®ang g©y phiÒn hµ khã kh¨n cho d©n, t×m kiÕm thÞ trêng tiÕp cËn c¸c nguån vèn, kÜ thuËt, ®îc cung cÊp th«ng tin ®µo t¹o nghÒ nghiÖp …, ®ång thêi thiÕt lËp kØ c¬ng theo Ph¸p luËt trong ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi. §©y chÝnh lµ ®éng lùc quan träng nhÊt thóc ®Èy kinh tÕ vµ kinh tÕ n«ng th«n ®¹t ®îc thµnh tùu to lín trong thêi gian qua vµ nay cÇn tiÕp tôc ph¸t huy m¹nh h¬n 17 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 n÷a ®Ó ®¹t ®îc sù ph¸t triÓn toµn diÖn víi chÊt lîng cao h¬n. Ph¶i thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n cña §¶ng vµ Nhµ níc ta lµ khuyÕn khÝch kinh tÕ hé n«ng d©n, c¸c h×nh th¸i kinh tÕ hîp t¸c ë n«ng th«n, kinh tÕ trang tr¹i, më mang nhanh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n theo nhiÒu tr×nh ®é quy m« c«ng nghÖ. Nh©n réng m« h×nh liªn kÕt gi÷a c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ nguån nguyªn liÖu, b¶o ®¶m tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ cña n«ng d©n, ng d©n C¸c hîp t¸c x· n«ng nghiÖp theo m« h×nh cò chuyÓn ®æi sang h×nh thøc tæ chøc míi theo LuËt hîp t¸c x· ban hµnh n¨m 1997. §èi víi c¸c n«ng, l©m trêng Quèc doanh vµ Quèc doanh, triÓn khai thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh míi ban hµnh vÒ s¾p xÕp l¹i ®æi míi tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo híng chÝnh lµ hç trî cã hiÖu qu¶ cho kinh tÕ hé n«ng d©n, ng d©n trong c¶ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. ChÝnh phñ tiÕp tôc t¨ng ®Çu t cho n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, tËp trung chñ yÕu cho viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng. §Çu t thÝch ®¸ng cho c«ng t¸c gièng, gi¶m sù phô thuéc vµo gièng trùc tiÕp tõ bªn ngoµi. §Æc biÖt coi träng chØ ®¹o híng dÉn viÖc g¾n s¶n xuÊt, chÕ biÕn n«ng, thuû s¶n, l©m s¶n víi më réng thÞ trêng tiªu thô trong vµ ngoµi níc. Nghiªn cøu viÖc miÔn thuÕ sö dông ®Êt ë vïng d©n c nghÌo, bá thuÕ bu«n chuyÓn ®èi víi n«ng - thuû s¶n. Chóng ta cÇn ®Æc biÖt trî gióp c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ lµ lo¹i h×nh kinh tÕ chiÕm sè ®«ng trong d©n c, ho¹t ®éng trªn c¶ níc, t¹o ra nhiÒu viÖc lµm trong x· héi, cã nhiÒu kh¶ n¨ng kinh doanh n¨ng ®éng cã hiÖu qu¶ … 2. §æi míi n©ng cao néi lùc ®iÒu hµnh cña chÝnh phñ Ch¬ng tr×nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh cÇn ®îc tiÕp tôc tiÕn hµnh víi tinh thÇn dùa vµo d©n, ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng cña doanh nghiÖp, tÝnh chñ ®éng vµ tr¸ch nhiÖm cña cÊp díi. §Ò cao tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n h¬n hµnh ®éng nhiÒu, thùc thi Ph¸p luËt, gi÷ g×n kû c¬ng nghiªm tóc h¬n trong bé m¸y Nhµ níc vµ trong x· héi. NhiÖm vô x©y dùng thÓ chÕ ®Æt träng t©m vµo viÖc ®ång bé ho¸ khung ph¸p lý nh»m t¹o thuËn l¬Þ cho c«ng viÖc lµm ¨n cña doanh nghiÖp vµ nh©n d©n. §ång thêi, ®æi míi ph¬ng thøc x©y dùng vµ ban hµnh v¨n b¶n ph¸p quy, b¶o ®¶m sù thèng nhÊt vÒ néi dung, ¨n khíp vÒ thêi gian thùc hiÖn gi÷a v¨n b¶n chÝnh vµ v¨n b¶n híng dÉn thi hµnh. T¨ng cêng viÖc kiÓm tra tÝnh hîp hiÕn, hîp ph¸p cña c¸c v¨n b¶n ph¸p quy. Më réng c¸c h×nh thøc lÊy ý kiÕn cña nh©n d©n, cña nh÷ng ngêi thuéc ®èi tîng ®iÒu chØnh cña thÕ chÕ tríc khi ban hµnh, kh«ng chØ ®èi víi LuËt, Ph¸p lÖnh, NghÞ ®Þnh mµ c¶ c¸c v¨n b¶n ph¸p quy do c¸c Bé, Ngµnh, ®Þa ph¬ng ban hµnh. Cã quy chÕ b¶o ®¶m cho d©n ®îc th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ®· ban hµnh. 18 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 §Ò cao kû luËt, chÊp hµnh LuËt ph¸p, thÕ chÕ ®· ban hµnh. T¨ng cêng ho¹t ®éng cña c¸c Tßa ¸n kinh tÕ, Toµ hµnh chÝnh, Toµ lao ®éng ®Ó xÐt xö c¸c tranh chÊp cã thÓ gi¶i quyÕt theo quan hÖ d©n sù. §Èy m¹nh viÖc ph©n cÊp cho chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng. ViÖc g× giao cho chÝnh quyÒn cÊp díi chÞu tr¸ch nhiÖm th× ph¶i giao ®ñ quyÒn h¹n vµ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn, ®Æc biÖt lµ quyÒn s¾p xÕp tæ chøc, bè trÝ nh©n sù vµ thu chi ng©n s¸ch. C¬ quan cÊp trªn cã nhiÖm vô kiÓm tra viÖc thùc hiÖn cña cÊp díi, kh«ng can thiÖp, lµm thay, lµm hé cho cÊp díi. CÇn so¸t xÐt sù ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm trªn c¸c lÜnh vùc gi· c¸c cÊp hµnh chÝnh, tríc hÕt lµ gi÷a cÊp Trung ¬ng vµ cÊp tØnh. ViÖc nµo cã thÓ gi¶i quyÕt vµ giao cho chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng th× ph©n cÊp ngay. C«ng viÖc nµy ®i liÒn víi viÖc ®a nhanh bé m¸y chÝnh quyÒn c¸c cÊp, ®Þa ph¬ng míi ®îc bÇu vµo vËn hµnh mét c¸ch ®ång bé, n©ng cao tr¸ch nhiÖm vµ t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng. Trªn c¬ së ®æi míi thÓ chÕ, ®Èy m¹nh ph©n cÊp, ph©n biÖt c¬ quan hµnh chÝnh c«ng quyÒn víi ®¬n vÞ sù nghiÖp lµm dÞch vô c«ng, cÇn so¸t xÐt chøc n¨ng nhiÖm vô cña bé m¸y hµnh chÝnh, kh¾c phôc sù chång chÐo, ®Ó tinh gi¶m tæ chøc vµ biªn chÕ theo nghÞ quyÕt TW VII. TiÕp tôc c¶i tiÕn c«ng t¸c ®iÒu hµnh cña chÝnh phñ. T¨ng cêng c«ng t¸c th«ng tin s¸t thùc, nhanh nh¹y h¬n. Bªn c¹nh viÖc sö dông c¸c c¬ quan chøc n¨ng trong bé m¸y hµnh chÝnh, ChÝnh phñ sÏ ph¸t huy kh¶ n¨ng cña c¸c tæ chøc kh¸c vµ c¸c nhµ nghiªn cøu vµo viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña viÖc thùc hiÖn c¸c thÓ chÕ, c¸c gi¶i ph¸p ®iÒu hµnh cña Nhµ níc. Dù b¸o t×nh h×nh ®Êt níc vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p vÒ chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, th¨m dß d luËn x· héi, ph©n tÝch ý kiÕn cña d©n chóng. ChÝnh phñ cè g¾ng dµnh nhiÒu thêi gian h¬n cho viÖc n¾m thùc tÕ kiÓm tra c«ng t¸c ë ®Þa ph¬ng, tæng kÕt thùc tiÔn vµ nghiªn cøu, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch. C - KÕt LuËn Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é vµ tÝnh chÊt cña lùc l îng s¶n xuÊt lµ quy phæ biÕn cña mäi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi, v¹ch ra tÝnh chÊt phô thuéc kh¸ch quan cña quan hÖ s¶n xuÊt vµo sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Xu híng cña s¶n xuÊt vËt chÊt lµ kh«ng ngõng biÕn ®æi ph¸t triÓn, sù biÕn ®æi ph¸t triÓn ®ã bao giê còng b¾t ®Çu tõ sù biÕn ®æi cña lùc lîng s¶n xuÊt tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng, c«ng cô lao ®éng ph¸t triÓn dÉn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi quan hÖ s¶n xuÊt 19 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 hiÖn cã, ®ßi hái kh¸ch quan ph¶i xo¸ bá quan hÖ s¶n xuÊt cò thay b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi. HiÓu vµ vËn dông mét c¸ch tèt nhÊt quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt lµ mét c«ng viÖc khã kh¨n ®ßi hái ph¶i cã mét ®Þnh hãng ®óng ®¾n tõ nhËn thøc ®Õn hµnh ®éng. Nguyªn lý quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt bao giê còng ®óng trªn mçi bíc ph¸t triÓn. V× thÕ, tõ sau §¹i héi lÇn VI cña §¶ng ®Õn nay, chóng ta lu«n lu«n thiÕt lËp sù ®ång bé gi÷a c¸c yÕu tè trong quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt, gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt víi quan hÖ s¶n xuÊt. Chóng ta coi träng vai trß cña lùc lîng s¶n xuÊt víi t c¸ch lµ ph¬ng tiÖn ®Ó ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt v× quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa ph¶i võa lµ ph¬ng tiÖn võa lµ môc tiªu cña nÒn s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa. Chñ nghÜa M¸c – Lªnin ra ®êi ®· l©u nhng nh÷ng lý luËn vÒ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi vµ c¸c quy luËt x· héi trong qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña lich sö vÉn cßn gi¸ trÞ tíi b©y giê.Vµ quy luËt x· héi quan träng nhÊt vÒ cÊu tróc ph¬ng thøc s¶n xuÊt, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ph¬ng thøc s¶n xuÊtlµ quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt ®· ®îc §¶ng vµ Nhµ níc ta vËn dông ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é ®Ó ®a níc ta ®i lªn chñ nghÜa x· héi. 20