Tài liệu Tiểu luận ngạch chuyên viên tình huống thay đổi hộ tịch.

TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN MỤC LỤC Phần I. Mở đầu ................................................................................Trang 01 Phần II. Nội dung Mô tả tình huống ..............................................................................Trang 04 Mục tiêu, xử lý tình huống...............................................................Trang 06 1. Cơ sở cho việc giải quyết tình huống................................Trang 06 2. Xác định mục tiêu cần giải quyết.......................................Trang 06 Mục tiêu trƣớc mắt..................................................Trang 06 Mục tiêu lâu dài.......................................................Trang 06 Phân tích nguyên nhân và hậu quả.................................................Trang 08 1. Nguyên nhân......................................................................Trang 08 2. Hậu quả..............................................................................Trang 08 Xây dựng phƣơng án giải quyết thực hiện.....................................Trang 12 * Lựa chọn giải pháp hợp lý..................................................Trang 12 Phƣơng án 1..................................................................Trang 12 Phƣơng án 2..................................................................Trang 13 Phƣơng án tối ƣu..........................................................Trang 13 Kế hoạch tổ chức thực hiện phƣơng án đã chọn............................Trang 15 1.1 Mục đích của phƣơng án..................................................Trang 15 1.2 Thời gian thực hiện...........................................................Trang 15 1.3 Ngƣời thực hiện.................................................................Trang 15 1.4 Tổ chức thực hiện..............................................................Trang 15 Kiến nghị ...........................................................................................Trang 16 Kết luận .............................................................................................Trang 21 Danh mục tài liệu thực hiện.............................................................Trang 24 Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN PHẦN I. LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng Nhà nước pháp quyền, hội nhập quốc tế, pháp luật nước ta ngày càng thể hiện rõ vai trò quan trọng là công cụ điều chỉnh hàng đầu các quan hệ xã hội. Vai trò của pháp luật đối với việc nâng cao tính tự quản của cộng đồng trong việc sử dụng các quy tắc, đạo đức, phong tục, tập quán và các loại quy phạm xã hội khác để quản lý xã hội. Vì cùng tham gia điều chỉnh hành vi và các quan hệ xã hội của con người nên giữa pháp luật và các quy phạm xã hội luôn có mối quan hệ biện chứng, tác động mạnh mẽ đến nhau. Pháp luật có vai trò to lớn trong việc giữ gìn, phát huy các phong tục, tập quán tốt đẹp của các dân tộc nước ta. Hiến pháp, các văn bản pháp luật khác nhau đã quy định các tiền đề cho việc áp dụng và phát huy những mặt tích cực của tập quán, phong tục, truyền thống, trong đó có Luật tục, Hương ước, Quy ước. Trong những năm đổi mới đất nước vừa qua, xét trên bình diện tổng thể, pháp luật đó có tác động tích cực đối với sự phát triển kinh tế, xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy vậy, trong mỗi lĩnh vực cũng có nhiều điều quy định pháp luật bất cập, cơ chế quản lý, kiểm tra, yêu cầu của phát triển của đất nước. Trong áp dụng pháp luật, cơ chế quản lý, kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm pháp luật cũng còn nhiều yếu kém, sơ hở, chưa kịp thời nên chưa phát huy được hiệu lực và hiệu quả của pháp luật. Đơn cử như trong quản lý, đăng ký hộ tịch là việc thực hiện thủ tục thay đổi hộ tịch. “Thay đổi hộ tịch” là việc cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đăng ký thay đổi những thông tin hộ tịch của cá nhân khi có lý do chính đáng theo quy định của Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN pháp luật dân sự hoặt thay đổi thông tin về cha, mẹ trong nội dung khai sinh đã đăng ký theo quy định của pháp luật. Đăng ký và quản lý hộ tịch có ý nghĩa quan trọng để Nhà nước thực hiện quản lý dân cư và quản lý các mặt kinh tế, xã hội, quốc phòng - an ninh đồng thời tạo cơ sở pháp lý để Nhà nước công nhận và bảo hộ các quyền nhân thân phi tài sản và quyền nhân thân gắn liền với tài sản của cá nhân. Vì vậy, việc thay đổi tên trong một số trường hợp là cần thiết, nếu không sẽ gây ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, gây sự hiểu nhầm. Trong khuôn khổ tiểu luận lớp “Bồi dưỡng ngạch chuyên viên” tôi chọn đề tài “Thay đổi hộ tịch”. Do kiến thức của bản thân còn nhiều hạn chế nên không tránh khỏi thiếu sót, kính mong được sự giúp đỡ của các Thầy cô giáo của Trường đào tạo cán bộ Lê Hồng Phong để tôi củng cố kiến thức hơn nữa. Các giải pháp nêu ra trong chuyên đề sẽ gợi ý để vận dụng có hiệu quả hơn trong việc giải quyết các tình huống tương tự có thể xảy ra trong thời gian tới, góp phần vào việc xử lý hiệu quả các vi phạm xảy ra trong công tác quản lý nhà nước về các lĩnh vực chuyên môn nói chung và về lĩnh vực hộ tịch nói riêng. Với thời lượng và kiến thức có hạn, đề tài không thể tránh được những thiếu sót, rất mong nhận được sự đóng góp, phản biện của quý thầy cô để đề tài được hoàn chỉnh và đạt được kết quả cao nhất. 2. Mục tiêu của đề tài. Đề tài sẽ gợi ý để vận dụng có hiệu quả hơn trong việc giải quyết các tình huống tương tự có thể xảy ra trong thời gian tới, góp phần vào việc xử lý hiệu quả các vi phạm xảy ra trong công tác quản lý nhà nước về các lĩnh vực chuyên môn nói chung và về lĩnh vực tư pháp hộ tịch trên địa bàn xã nói riêng. Đề tài cũng là nguồn bổ sung tình huống cho việc nghiên cứu pháp luật, tuyên truyền phổ biến pháp luật rộng rãi hơn đến mỗi người dân cũng như các cán bộ, công chức. Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN Nâng cao, tăng cường sự hiểu biết, nhận thức, mức độ phản biện và có cách nhìn nhận sâu sát với các kiến thức pháp luật, các tình huống tại cơ sở đối với người viết. 3. Phƣơng pháp nghiên cứu Trong đề tài này có sử dụng một số phương pháp nghiên cứu như: phương pháp phân tích, phương pháp tổng hợp, phương pháp phỏng vấn, phương pháp điều tra, phương pháp so sánh, phương pháp chọn lọc. 4. Phạm vi nghiên cứu Tình huống được nghiên cứu tại Phòng Tư pháp - UBND huyện Thanh Trì, Thành phố Hà Nội. 5. Bố cục tiểu luận: 3 phần Phần 1: Lời mở đầu Phần 2: Nội dung Phần 3: ết luận và kiến nghị Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN PHẦN II. NỘI DUNG 2.1. Mô tả tình huống Anh Nguyễn Văn Tài đến Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ hành chính huyện Thanh Trì trình bày với cán bộ tiếp nhận lĩnh vực hộ tịch sự việc như sau: trước đây, khi đăng ký khai sinh cho con tại UBND xã Ngũ Hiệp, con trai của anh được đặt tên là Nguyễn Tài Phú. 6 năm sau, bên họ ngoại tìm thấy mộ của cụ cố chết từ ngày xưa, theo di vật để lại cũng tên tên là Phú, vì sợ kiêng cho cháu đích tôn nên ông bà nội của cháu Phú yêu cầu cả họ gọi lái tên cháu Phú thành Phúc đồng thời buộc anh Tài phải đi sửa tên con trong Giấy khai sinh thành Phúc. hông muốn làm trái ý cha mẹ nên anh Tài đã tự điền thêm chữ “c” vào sau chữ Phú ở trong bản sao Giấy khai sinh của con, riêng bản chính Giấy khai sinh vẫn để nguyên tên là Phú. hi con đến tuổi đi học, anh Tài đã nộp bản sao Giấy khai sinh của con mang tên Nguyễn Tài Phúc cho nhà trường, do đó tất cả hồ sơ học bạ của con anh ở trường, sau này có chứng minh thư, bằng tốt nghiệp tiểu học và một số giấy tờ khác đều mang tên đó. Khi cháu Phú lên đủ 14 tuổi, khi làm hồ sơ chuyển trường mới do bố mẹ cháu chuyển nhà, nhà trường yêu cầu nộp bản chính Giấy khai sinh để đối chiếu thì phát hiện tên của cháu trong bản chính Giấy khai sinh và học bạ khác nhau nên yêu cầu anh Tài phải thay đổi tên trong bản chính Giấy khai sinh của cháu Phú cho phù hợp với hồ sơ và học bạ của cháu. Sau khi nghe anh Tài trình bày, cán bộ tiếp nhận lĩnh vực hộ tịch yêu cầu anh Tài quay về nhà trường đề nghị sửa tên trong học bạ, cơ quan có thẩm quyền khác đã cấp giấy tờ, đính chính tên theo đúng bản chính Giấy khai sinh cho thống nhất. Nhưng anh Tài thiết tha đề nghị cán bộ tiếp nhận giúp anh làm theo yêu cầu của nhà trường bằng cách ghi thêm chữ “c” vào trong bản chính Giấy khai sinh của cháu Phú. Anh cũng trình bày thêm rằng vì cha mẹ anh không chấp nhận để cháu đích tôn mang tên là Phú nên mong cán bộ giải quyết để gia đình không mâu thuẫn. Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN Cán bộ tiếp nhận hộ tịch sẽ hướng dẫn công dân như thế nào, đến cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết? 2.2. Xác định mục tiêu xử lý tình huống n t giải quyết vấn đề do tình huống đặt ra, đó là: Anh Tài muốn đổi tên con thành Nguyễn Tài Phúc cho phù hợp với học bạ và một số giấy tờ khác do việc đã tự chỉnh sửa tên trong bản sao Giấy khai sinh của con; tránh gây mâu thuẫn trong gia đình do ông bà nội cháu không muốn cháu đích tôn mang tên Phú. , tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa thông qua việc nâng cao trình độ, năng lực của đảng viên, cán bộ công chức và người dân; kiến nghị để sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện pháp luật. , bảo vệ lợi ích chính đáng của công dân, Nhà nước cụ thể là quyền và lợi ích hợp pháp của cháu Nguyễn Tài Phú về thống nhất tên trong các loại giấy tờ với Giấy khai sinh tạo điều kiện thuận lợi trong học tập và công việc sau này. t giải quyết hài hòa giữa tính pháp lý, lợi ích kinh tế và lợi ích xã hội để cái lý, cái tình được dung hòa. 2.3. Phân tích nguyên nhân và hậu quả: 2.3.1. Nguyên nhân Đối với công dân: - Do trình độ dân trí và ý thức pháp luật của công dân còn hạn chế. - Nhận thức của người dân đối với quyền và nghĩa vụ đăng ký hộ tịch còn hạn chế. Đối với cơ quan quản lý nhà nƣớc: n t: Hệ t ống văn ản quy p ạm p áp luật về ộ tịc còn p c tạp: Mặc dù công tác hộ tịch có vị trí, vai trò quan trọng đối với quản lý nhà nước và bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân như đã nêu ở trên, nhưng cho Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN đến nay, ngoại trừ các quy định mang tính nguyên tắc trong Bộ Luật Dân sự, Luật Hôn nhân và gia đình..., văn bản điều chỉnh trực tiếp trong lĩnh vực hộ tịch chỉ là Nghị định và Thông tư, chưa có đạo luật riêng về hộ tịch. Mặc khác, có tới 06 Nghị định, 01 Thông tư liên tịch và 05 Thông tư cùng điều chỉnh trong lĩnh vực hộ tịch nên tạo độ phức tạp, gây khó khăn cho cơ quan hộ tịch khi áp dụng (khó nhớ, khó áp dụng), người dân cũng khó phân biệt việc hộ tịch của mình sẽ được áp dụng theo văn bản nào. : V ệc p ân c p t ẩm quyền đăng ký ộ tịc c tr ệt để Mặc dù Nghị định số 158/2005/NĐ-CP đã có sự phân cấp đăng ký hộ tịch, nhưng chưa triệt để. Hiện nay, cả 03 cấp (tỉnh, huyện, xã) đều có thẩm quyền đăng ký hộ tịch, thậm chí có việc Bộ Tư pháp phải cho ý kiến trước khi địa phương giải quyết. Chính vì vậy, đã dẫn đến chồng chéo chức năng quản lý và đăng ký; cũng do việc phân cấp chưa triệt để nên từng cấp chủ yếu lo việc đăng ký, ít quan tâm đến nhiệm vụ quản lý, đặc biệt là công tác kiểm tra, chỉ đạo đối với cấp dưới, từ đó không kịp thời uốn nắn những sai sót (nếu có), đồng thời dẫn đến đùn đẩy nhiệm vụ hướng dẫn, chỉ đạo chuyên môn lên cấp trên. : Sự qu n tâm và đầu t c o công tác ộ tịc c đồng đều Một số địa phương vẫn còn coi nhẹ công tác tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn, có địa phương chỉ tổ chức triển khai khi có những văn bản mới mà không định kỳ tổ chức bồi dưỡng về nghiệp vụ hộ tịch; chính vì không được kịp thời bồi dưỡng nghiệp vụ nên số công chức mới thay không đáp ứng được yêu cầu công việc. t : Hạn c ế trong cả các t ủ tục àn c ín Mặc dù, việc cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực hộ tịch bước đầu đã phát huy hiệu quả; tuy nhiên, việc thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông (theo Quyết định số 181/2003/QĐ-TTg ngày 4 tháng 9 năm 2003 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Quy chế thực hiện cơ chế “một cửa” tại các cơ quan Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN hành chính Nhà nước ở địa phương) trong đăng ký hộ tịch đôi khi lại có tác động ngược lại, đặc biệt là tiến độ xử lý hồ sơ. Để giải quyết yêu cầu đăng ký hộ tịch, đòi hỏi cán bộ thụ lý hồ sơ phải chuyên sâu về chuyên môn để kiểm tra, hướng dẫn hồ sơ, nhưng thực tế trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ tham gia vào quy trình "một cửa", cụ thể là cán bộ tiếp nhận hồ sơ còn nhiều hạn chế về trình độ chuyên môn (người được bố trí vào vị trí này thường là cán bộ văn phòng), nên trong trường hợp hồ sơ của đương sự còn thiếu hoặc chưa đạt yêu cầu nhưng cán bộ tiếp nhận không phát hiện được để hướng dẫn hoặc hướng dẫn không đầy đủ nên người dân phải đi lại nhiều lần, kéo dài thời gian giải quyết. Mặt khác, theo quy định của pháp luật hộ tịch hiện hành, thì có một số việc đăng ký hộ tịch phải giải quyết ngay (như đăng ký khai sinh, đăng ký khai tử, cấp lại bản chính Giấy khai sinh, cấp bản sao giấy tờ hộ tịch từ sổ hộ tịch…) nếu cứ áp dụng theo quy trình nộp hồ sơ cho bộ phận một cửa, bộ phận một cửa chuyển cho phòng hoặc cán bộ chuyên môn kiểm tra hồ sơ… thì không thể bảo đảm trả kết quả cho công dân ngay trong ngày. năm: P ơng t c đăng ký ộ tịc còn m ng tín c t t ủ công m c độ áp dụng công ng ệ t ông t n còn ạn c ế Mặc dù việc đăng ký hộ tịch bằng điện tử đã được triển khai ở một số địa phương, nhưng mức độ còn rất hạn chế. Phương thức đăng ký hộ tịch hiện nay chủ yếu vẫn thực hiện theo phương pháp thủ công (ghi bằng tay, lưu bằng sổ giấy). Do chưa có Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, nên việc lưu sổ giấy dễ dẫn đến bị hỏng, bị mất, từ đó không đáp ứng được yêu cầu thống kê số liệu cũng như yêu cầu cấp giấy tờ hộ tịch cho người dân. Hơn nữa, phương thức đăng ký hộ tịch này không phù hợp với định hướng xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại. sáu: Độ ngũ công c công v ệc k ác n c p áp - Hộ tịc p ả k êm n ệm n ều u và k ông ổn địn Hiện nay, ở Phòng Tư pháp tham mưu giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện 20 đầu việc, trong đó có việc đăng ký và quản lý hộ tịch. Trong khi đó, trên thực tế, số Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN lượng cán bộ của phòng lại không đủ số đầu công việc; không có thời gian đầu tư cho việc nghiên cứu, nâng cao trình độ chuyên môn cũng như cập nhật kịp thời những văn bản mới; phải kiêm nhiệm nhiều công việc một lúc, không có thời gian tìm hiểu chuyên sâu lĩnh vực mà mình phụ trách. ảy: V ệc p ân c p t ẩm quyền đăng ký ộ tịc c tr ệt để (vẫn còn nhiều cấp có thẩm quyền đăng ký hộ tịch); việc quy định về ghi sổ và cấp giấy tờ hộ tịch chưa khoa học (không có sổ hộ tịch chung và cũng không có một loại giấy tờ hộ tịch chung cấp cho cá nhân trong đó tích hợp mọi thông tin về hộ tịch của cá nhân). 2.3.2 Hậu quả: - Hậu quả trực tiếp: Ở tình huống trên: cháu Nguyễn Văn Phú khi đi học các thông tin bằng cấp, học bạ, một số giấy tờ khác sẽ theo thông tin như bản chính Giấy khai sinh; nhưng vì người cha tự ý sửa trong bản sao Giấy khai sinh vì thế mà nội dung thông tin của giấy tờ và bản chính Giấy khai sinh không thống nhất. - Hậu quả gián tiếp: Các thông tin khác công dân phải dựa trên bản chính Giấy khai sinh. Giấy khai sinh còn có ý nghĩa, giá trị trong suốt cuộc đời của mỗi người, đặc biệt là trong việc chứng minh độ tuổi, quan hệ cha mẹ và con cái hay chứng minh quyền thừa kế tài sản … hi anh Tài tự ý sửa trong bản sao Giấy khai sinh của con là vi phạm quy định của pháp luật. 2.4. Xây dựng, phân tích và lựa chọn phƣơng án giải quyết tình huống Cơ sở để xây dựng phƣơng án: - Bộ luật Dân sự 2005; - Nghị định số 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 về đăng ký và quản lý hộ tịch (gọi tắt là NĐ 158); Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN - Nghị định số 06/2012/NĐ-CP ngày 02/02/2012 của Chính phủ, có liệu lực thi hành từ ngày 01/4/2012 sửa đổi bổ sung một số điều của các Nghị định về hộ tịch, hôn nhân gia đình và chứng thực; - Thông tư số 01/2008/TT-BTP ngày 2/6/2008 của Bộ Tư pháp hướng dẫn thực hiện một số quy định của Nghị định số 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 về đăng ký và quản lý hộ tịch * Lựa chọn giải pháp hợp lý: Qua phân tích tình huống trên và đối chiếu với những quy định của Pháp luật, thủ tục đăng ký thay đổi hộ tịch của cháu Nguyễn Tài phúc có thể giải quyết theo các phương án sau: Phƣơng án 1: Việc đăng ký khai sinh cho con của anh Nguyễn Văn Tài đã được thực hiện đúng pháp luật tại UBND xã Ngũ Hiệp; họ tên hợp pháp của cháu được xác định là Nguyễn Tài Phú theo nguyên tắc quy định tại Điều 26 Bộ luật Dân sự: “Họ, tên của một người được xác định theo họ, tên khai sinh của người đó”. Để có sự thống nhất giữa Giấy khai sinh và các giấy tờ khác thì nhà trường đã cấp học bạ, bằng tốt nghiệp cấp 1, cơ quan cấp chứng minh nhân dân và một giấy tờ khác phải căn cứ vào bản chính Giấy khai sinh của cháu Phú để thực hiện việc đính chính tên trong các giấy tờ đó từ Phúc thành Phú theo nguyên tắc quy định tại Điều 5 Nghị định số 158/2005/NĐ-CP: “Giấy khai sinh là giấy tờ hộ tịch gốc của mỗi cá nhân. Mọi hồ sơ, giấy tờ của cá nhân có nội dung ghi về họ, tên, chữ đệm, ngày, tháng, năm sinh; giới tính; dân tộc; quốc tịch; quê quán; quan hệ cha, mẹ, con phải phù hợp với Giấy khai sinh của người đó”. Do đó để thống nhất thông tin thì vẫn giữ nguyên tên Phú; các giấy tờ khác sẽ thay đổi theo đúng tên đã được ghi trong bản chính Giấy khai sinh. * Ƣu điểm: Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN - Giải quyết thống nhất nội dung ghi đúng như trong bản chính Giấy khai sinh của cháu Phú. - Đúng như tên khai sinh ban đầu của cháu đã được đăng ký tại UBND xã Ngũ Hiệp do bố cháu đi đăng ký khai sinh. * Nhƣợc điểm - Việc đính chính tên trong các giấy tờ khác theo tên khai sinh của cháu Phú sẽ phức tạp, nhiều thủ tục; do phải đi từng cơ quan đã cấp giấy tờ đó để đính chính tên từ Phúc thành Phú. - Gây phiền hà, mất nhiều thời gian của công dân. - Nếu công dân đi tuyên truyền cách làm trên sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện đăng ký và quản lý hộ tịch của Nhà nước. Phƣơng án 2: Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 27 Bộ luật Dân sự về “Quyền thay đổi họ, tên: 1. Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ, tên trong các trường hợp sau đây: a) Theo yêu cầu của người có họ, tên mà việc sử dụng họ, tên đó gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của người đó; …” Do ông bà nội và bố cháu đều có nguyện vọng thay đổi tên cho cháu để không bị trùng tên với người đã mất, tránh gây mâu thuẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình vì vậy áp dụng thủ tục thay đổi hộ tịch đổi tên con anh Tài từ Nguyễn Tài Phú thành một tên khác không phải Phúc (Ví dụ: Nguyễn Tài Thắng hay Nguyễn Tài Anh ….) * Ƣu điểm: - hông trùng tên với người trong dòng họ (kể cả trùng các chữ cái đầu), giải quyết được lý do gây mâu thuẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình. Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN - Cháu Phú sẽ có một cái tên khác do ông bà nội, bố, mẹ cháu lựa chọn lại để thay đổi tên. * Nhƣợc điểm - Phải tiến hành nhiều thủ tục hành chính liên tiếp: thủ tục thay đổi tên, đính chính tên thành tên mới của cháu Phú tại các cơ quan có thẩm quyền đã cấp các giấy tờ đó; gây mất thời gian của công dân. - Thời gian hoàn thành phương án phụ thuộc thực hiện các thủ tục hành chính nêu trên: 03 ngày để làm thủ tục thay đổi tên khi cán bộ tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ hành chính tiếp nhận hồ sơ đầy đủ của anh Tài; thời gian anh Tài đính chính tên của cháu Phú tại các cơ quan đã cấp giấy tờ của cháu. - Nếu công dân đi tuyên truyền cách làm trên sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện đăng ký và quản lý hộ tịch của Nhà nước. Phƣơng án 3: Theo nguyện vọng của anh Tài trình bày với cán bộ tiếp nhận hộ tịch là muốn được đổi tên con mình từ Nguyễn Tài Phú thành Nguyễn Tài Phúc. Lý do anh Tài tự sửa tên con trai từ Phú thành Phúc là do cha mẹ anh (tức ông bà nội của cháu Phú) không muốn cháu đích tôn của mình mang tên đó. Việc cháu Phú không được đổi tên có thể dẫn đến mâu thuẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 27 Bộ luật Dân sự về “Quyền thay đổi họ, tên: 1. Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ, tên trong các trường hợp sau đây: a) Theo yêu cầu của người có họ, tên mà việc sử dụng họ, tên đó gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của người đó; …” Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN Từ khi cháu đi học đã sử dụng tên Phúc, các giấy tờ đều mang tên Phúc; vì thế thay đổi tên từ Phú thành Phúc sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cháu. Theo quy định tại điểm a, khoản 1 Điều 27 Bộ luật Dân sự thì chủ thể có quyền yêu cầu thay đổi tên là người có họ, tên đó (trong trường hợp này là cháu Phú). Vì cháu mới 14 tuổi nên cha mẹ với tư cách người đại diện theo pháp luật có thể đứng ra thực hiện việc yêu cầu đổi tên vì lợi ích của cháu Phú theo hướng dẫn tại đoạn 3 khoản 1 Điều 38 Nghị định số 158/2005/NĐ-CP: “Việc thay đổi, cải chính hộ tịch … cho người chưa thành niên hoặc người mất năng lực hành vi dân sự được thực hiện theo yêu cầu của cha, mẹ hoặc người giám hộ”. Tuy nhiên vì cháu Phú đủ 14 tuổi nên việc đổi tên phải có sự đồng ý của cháu, thể hiện trong Tờ khai và được thực hiện ở Phòng Tư pháp - UBND cấp huyện có thẩm quyền thay đổi hộ tịch cho người từ đủ 14 tuổi trở lên. *Ƣu điểm: - Tạo sự đồng thuận ông bà nội, bố mẹ trong việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho cháu Phú. Giải quyết dứt điểm những sai sót do anh Tài tự ý sửa tên cháu Phú trong bản sao Giấy khai sinh; nâng cao hiểu biết của người dân về những quy định liên quan đến thay đổi hộ tịch. - Tiết kiệm được thời gian, cắt giảm được nhiều khâu thủ tục khác nhau. - Công dân được thực hiện quyền và lợi ích hợp pháp của mình. hông phải đính chính các giấy tờ khác, chỉ cần 01 thủ tục là thay đổi hộ tịch. - Góp phần tuyên truyền cho những người xung quanh để thực hiện quy định về đăng ký hộ tịch. - Giúp tạo ra nguồn dữ liệu cho việc thống kê dân cư của Nhà nước để thực hiện việc theo dõi thực trạng và sự biến động về hộ tịch, nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho công dân. * Nhƣợc điểm: Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN K T LU N: Tron 3 ph n n tr n t i in ch n ph n n th 3 đ i i q y t cho t nh h n n y - Phương án này khắc phục được việc tự ý sửa tên con trong bản sao Giấy khai sinh của anh Tài, chỉ cần làm 01 thủ tục là thay đổi tên trong bản chính Giấy khai sinh của cháu Phú . - Phương án đã đảm bảo được quyền và nghĩa vụ cho công dân. - hông làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người được thay đổi, không gây mất thời gian đính chính các giấy tờ khác đã được cấp khi đi học. - Giúp cho chính quyền thấy được tầm quan trọng của công tác Tư pháp - hộ tịch, từ đó thực hiện nhanh chóng trong việc quản lý và theo dõi chặt chẽ mọi người thuộc thẩm quyền quản lý của mình. - Tạo ra nguồn dữ liệu cho việc thống kê dân cư của Nhà nước để thực hiện việc theo dõi thực trạng và sự biến động về hộ tịch, nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho công dân. - ic n phương án trên có tính khả thi cao nhất, không phải thực hiện nhiều thủ tục vì thế việc giải quyết sẽ không mất nhiều thời gian, đảm bảo được quyền lợi của cháu Phú. 2.5. Lập ế hoạch và tổ chức thực hiện phƣơng án đã lựa chọn 1. Mục đích của phƣơng án: - hông nằm ngoài việc thực hiện đầy đủ các quyền lợi của công dân, mang lại sự thuận tiện cho công dân. - Tạo lập niềm tin của nhân dân vào cơ quan Nhà nước. 2. Thời gian thực hiện: - Sau 03 ngày làm việc kể từ ngày Bộ phận tiếp nhận và trả hồ sơ hành chính nhận huyện Thanh Trì nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN - Trường hợp cần xác minh thì thời hạn trên được kéo dài không quá 05 ngày. 3. Ngƣời thực hiện - Cán bộ một cửa là cơ quan chuyên môn nhận hồ sơ. - Cán bộ Hộ tịch của Phòng Tư pháp cấp huyện là cơ quan thẩm định hồ sơ và thực hiện hoàn thiện hồ sơ. - Chủ tịch UBND huyện kiểm tra và ký vào Quyết định thay đổi hộ tịch. 4. Tổ chức thực hiện: Căn cứ điều 36, Điều 37, Điều 38 của Nghị định 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 về đăng ký và quản lý hộ tịch về thủ tục thay đổi hộ tịch 1. Người yêu cầu thay đổi hộ tịch phải nộp Tờ khai (theo mẫu quy định), xuất trình bản chính Giấy khai sinh của người cần thay đổi và các giấy tờ liên quan để làm căn cứ cho việc thay đổi hộ tịch. Việc thay đổi hộ tịch cho cháu Phúc, cháu 14 tuổi là người chưa thành niên sẽ được thực hiện theo yêu cầu của cha, mẹ hoặc người giám hộ. Đối với việc thay đổi họ, tên cho người từ đủ 9 tuổi trở lên thì phải có sự đồng ý của người đó ở đây là cháu Phú, được thể hiện trong Tờ khai. 2. Trong thời hạn 3 ngày, kể từ ngày nhận đủ giấy tờ hợp lệ, nếu việc thay đổi hộ tịch có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật, thì cán bộ Tư pháp của Phòng Tư pháp ghi vào Sổ đăng ký thay đổi hộ tịch và Quyết định cho phép thay đổi hộ tịch. Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện ký và cấp cho đương sự một bản chính Quyết định cho phép thay đổi hộ tịch. Bản sao Quyết định được cấp theo yêu cầu của đương sự. Trường hợp cần phải xác minh, thì thời hạn nói trên được kéo dài thêm không quá 5 ngày. PHẦN III. ĐỀ XUẤT, KI N NGHỊ Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN Nhằm phát huy những kết quả đã đạt được, đồng thời khắc phục những vấn đề còn tồn tại trong công tác hộ tịch; trong thời gian tới cần tập trung vào những giải pháp sau đây: 1. Về các văn bản quy phạm pháp luật hộ tịch: Các văn bản quy phạm luật hộ tịch còn phân tán trong nhiều văn bản khác nhau và văn bản điều chỉnh trực tiếp trong lĩnh vực hộ tịch chỉ là Nghị định và Thông tư. Chính vì vậy, việc xây dựng một đạo Luật về hộ tịch làm cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất về đăng ký và quản lý hộ tịch trong toàn quốc là yêu cầu cấp thiết đặt ra trong giai đoạn hiện nay. 2. Tiếp tục phân cấp thẩm quyền đăng ý hộ tịch: 2.1. Lập Sổ bộ hộ tịch và cấp Sổ hộ tịch cá nhân: Để khắc phục tình trạng dữ liệu hộ tịch của cá nhân bị phân tán, không kết nối được với nhau thì cần cải tiến sổ hộ tịch và phương thức đăng ký, quản lý hộ tịch. Theo đó, cần lập Sổ bộ hộ tịch (do cơ quan nhà nước quản lý) và cấp Sổ hộ tịch cá nhân (do cá nhân công dân giữ để sử dụng khi cần chứng minh tình trạng hộ tịch của mình). Sổ bộ hộ tịch được lập và Sổ hộ tịch cá nhân được cấp khi công dân đăng ký khai sinh và các sự kiện hộ tịch phát sinh sau khi đăng ký khai sinh như: kết hôn, ly hôn, nuôi con nuôi, giám hộ, thay đổi, cải chính hộ tịch... cũng sẽ phải được ghi vào Sổ bộ hộ tịch và Sổ hộ tịch cá nhân. 2.2. Cấp số định danh công dân Hiện nay, khi các cơ quan nhà nước, các tổ chức cấp các loại giấy tờ liên quan đến nhân thân của mỗi cá nhân để sử dụng thường dùng nhiều số khác nhau (Số chứng minh nhân dân, Số Hộ chiếu, Mã số thuế…) nên không có sự thống nhất, kết nối với nhau dẫn đến khó khăn cho công tác quản lý xã hội. Dự thảo Luật cần quy định việc cấp số định danh công dân cho công dân Việt Nam và số này sẽ Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN được ghi vào Sổ bộ hộ tịch, Sổ hộ tịch cá nhân; theo đó, các số Chứng minh nhân dân, mã số thuế… của cá nhân cũng sẽ lấy theo số này; từ đó, mỗi cá nhân chỉ cần có một số duy nhất trong đời để thực hiện các giao dịch liên quan. 2.3. Xây dựng cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử: Cần xác định, xây dựng cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử là một yêu cầu bức thiết hiện nay. Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý hộ tịch, đặc biệt là trong thống kê, báo cáo số liệu đăng ký hộ tịch để phục vụ chính xác, kịp thời cho việc xây dựng, hoạch định chính sách kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và trong tra cứu thông tin biến động hộ tịch theo yêu cầu của người dân. 2.4. Tăng cƣờng công tác tuyên truyền: Cần coi công tác tuyên truyền là nhiệm vụ không thể thiếu của chính quyền các cấp; nâng cao nhận thức về pháp luật cho người dân, đặc biệt là bà con thuộc khu vực miền núi, vùng sâu vùng xa là đòi hỏi cấp bách, cần được thực hiện thường xuyên. Để thu hút sự tham gia của bà con, cần có những tài liệu chuẩn phục vụ công tác tuyên truyền, trong đó lưu ý trình độ của bà con theo từng vùng (tránh việc đọc văn bản), bên cạnh đó cũng cần đầu tư những khoản kinh phí cần thiết phục vụ cho công tác tuyên truyền, để bảo đảm hiệu quả của công tác tuyên truyền. 2.5. Tăng cƣờng bảo đảm các điều iện về phƣơng tiện, cơ sở vật chất cho các cơ quan tƣ pháp Các cấp chính quyền địa phương cần xác định rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác hộ tịch trong việc góp phần xây dựng các chính sách về kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng và dân số, kế hoạch hóa gia đình để quan tâm, đầu tư hơn cho công tác này. Cần dành kinh phí nhất định cho việc mở các lớp tập huấn, các đợt tuyên truyền để người dân hiểu được quyền và nghĩa vụ đăng ký hộ tịch của Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN mình. Tại các xã, phường, thị trấn cần trang bị đầy đủ phương tiện làm việc (máy tính), tủ lưu hồ sơ, sổ hộ tịch, bố trí địa điểm tiếp dân... 2.6. Tiếp tục thực hiện cải cách hành chính, tạo điều iện thuận lợi tối đa cho ngƣời dân hi có yêu cầu đăng ý hộ tịch Thực hiện yêu cầu cải cách hành chính theo hướng đơn giản hóa quy trình, rút ngắn thời gian giải quyết, giảm bớt chi phí và phiền hà cho công dân khi có yêu cầu đăng ký hộ tịch đã được thể hiện tại Nghị định số 158/2005/NĐ-CP; tuy nhiên, để người dân thực sự được hưởng lợi từ yêu cầu cải cách thủ tục hành chính, đòi hỏi trước hết là các công chức trực tiếp giải quyết yêu cầu đăng ký hộ tịch của công dân phải là những người có đạo đức, có tâm với nghề; thực hiện đúng chức trách của cán bộ công chức nói chung và cán bộ làm công tác hộ tịch nói riêng đã được quy định cụ thể trong pháp luật. K T LU N Ngày 29 tháng 12 năm 2005 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 158/2005/NĐ-CP về đăng ký và quản lý hộ tịch, thay thế Nghị định số 83/1998/NĐ-CP. Giữ nguyên quy định về đăng ký sổ kép tại Nghị định số 83/1998/NĐ-CP, Nghị định số 158/2005/NĐ-CP quy định việc lưu sổ ở hai cấp là Ủy ban nhân dân xã, phường, thị và Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. Nghị định số 158/2005/NĐ-CP cũng đã quy định rõ: Cán bộ Tư pháp hộ tịch là công chức cấp xã, giúp UBND cấp xã thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn trong đăng ký và quản lý hộ tịch; đối với những xã, phường, thị trấn có đông dân cư, số lượng công việc hộ tịch nhiều, thì phải có cán bộ chuyên trách làm công tác hộ tịch, không kiêm nhiệm các công tác tư pháp khác. Ở thời điểm hiện tại, ngoài những quy định có tính nguyên tắc liên quan đến hộ tịch và đăng ký hộ tịch tại Bộ luật Dân sự năm 2005 (quy định về quyền nhân thân), Luật Bảo vệ Chăm sóc và Giáo dục trẻ em năm 2004 (quy định về quyền Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN được đăng ký khai sinh và có quốc tịch), Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 (quy định về kết hôn; nhận cha, mẹ, con), Luật Nuôi con nuôi năm 2010 (quy định về nuôi con nuôi trong nước và nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài), còn có tới 06 Nghị định, 01 Thông tư liên tịch và 05 Thông tư điều chỉnh trực tiếp trong lĩnh vực hộ tịch . Cho đến nay, mặc dù Nhà nước ta chưa có một đạo luật riêng về hộ tịch nhưng hệ thống pháp luật điều chỉnh trong lĩnh vực hộ tịch (kể cả văn bản pháp luật điều chỉnh lĩnh vực hộ tịch trong nước và hộ tịch có yếu tố nước ngoài) đã ngày càng được tăng cường và đã phát huy hiệu quả, góp phần tích cực cho công tác đăng ký và quản lý hộ tịch, cụ thể là: - Tạo hành lang pháp lý bảo đảm cho sự quản lý của Nhà nước về công tác hộ tịch; - Bảo đảm sự thống nhất trong toàn quốc và các Cơ quan đại diện trong việc thực hiện các văn bản pháp luật về hộ tịch; - Bảo đảm công khai, minh bạch về thẩm quyền, trình tự, thủ tục, thời gian giải quyết các yêu cầu đăng ký hộ tịch; - Tạo điều kiện thuận lợi cho công dân khi có yêu cầu đăng ký hộ tịch; - Định hướng lành mạnh hóa quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài, phù hợp với thuần phong mỹ tục tốt đẹp của dân tộc Việt Nam; góp phần vào hội nhập quốc tế. Do các cấp ủy, chính quyền địa phương đã nhận thức được tầm quan trọng của công tác hộ tịch, nên đã quan tâm, đầu tư hơn cho công tác tuyên truyền, qua đó, người dân đã nhận thức được việc đăng ký hộ tịch vừa là quyền, vừa là nghĩa vụ của mình nên đã tự giác đi đăng ký, qua đó tỷ lệ đăng ký hộ tịch đã được tăng lên. Quy định về đăng ký hộ tịch lưu động ở khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015 TRƢỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG LỚP BỒI DƢỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN cũng đã được triển khai ở một số địa phương, qua mỗi đợt đăng ký lưu động, đa số các sự kiện hộ tịch phát sinh trên địa bàn tại thời điểm đó đã được đăng ký. Đánh giá lại tình huống: Để hoàn thiện thủ tục thay đổi hộ tịch (đổi tên cho con anh Tài). Ngày 03/11/2015 sau khi đã hỏi và được nghe hướng dẫn của cán bộ tiếp nhận và trả hồ sơ hành chính huyện Thanh Trì, anh Tài đã đến Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ hành chính UBND huyện làm thủ tục thay đổi hộ tịch và xuất trình các giấy tờ sau: 1.Tờ khai đăng ký việc thay đổi, cải chính, bổ sung hộ tịch, xác định lại dân tộc, xác định lại giới tính trong Giấy khai sinh (theo mẫu). 2. Bản chính Giấy khai sinh của người cần thay đổi (để thực hiện ghi chú nội dung thay đổi). 3. Bản photo CMND/Hộ chiếu và Sổ hộ khẩu của người yêu cầu. 4. Các giấy tờ liên quan để làm căn cứ cho việc thay đổi hộ tịch (ví dụ: gia phả dòng họ, quyết định nhận cha, mẹ con, Quyết định việc nuôi con nuôi, Quyết định xác định giới tính....). (nộp bản photo hoặc bản sao chứng thực). Giấy tờ phải xuất trình: 1. Chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu của người có yêu cầu (người được ủy quyền – nếu có). 2. Sổ hộ khẩu, sổ đăng ký tạm trú (đối với công dân Việt Nam ở trong nước) để xác định thẩm quyền đăng ký. 3. Giấy tờ làm căn cứ cho việc thay đổi. Sau khi xem xét hồ sơ, cán bộ tiếp nhận hồ sơ chuyển giao cho Trưởng bộ phận phụ trách một cửa huyện, ký phiếu chuyển giao hồ sơ lên Phòng Tư pháp. Phòng Tư pháp kiểm tra và thụ lý hồ sơ, tham mưu UBND huyện ký Quyết định Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ tịch” Học viên: Lƣu Mỹ Hằng - Lớp K3A - 2015