1
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU
Với tỉ lệ sinh viên Trường Đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh nhận thức
và hiểu đúng về đạo văn còn hạn chế, nhận thức sai lệch; và thưc tế khách quan cho
thấy tỉ lệ sinh viên đạo văn cao khi làm các bài luận, nghiên cứu khoa học. Tuy
nhiên, sinh viên cũng biết được những hệ quả không tốt của đạo văn đối với tư duy,
đạo đức và có nhu cầu, mong muốn tìm hiểu phương cách phòng tránh đạo văn (đặc
biệt là đạo văn không chủ đích do không hiểu đạo văn). Hiểu được vấn đề đó, nhóm
QT789 quyết định chọn làm đề tài: “Vấn đề đạo văn trong sinh viên Trường đại học
kinh tế thành phố Hồ Chí Minh và hướng giải pháp”.
Qua việc khảo sát thực tế, nhóm đã tổng hợp, phân tích, nghiên cứu, đánh giá
kết hợp với kiến thức tìm hiểu được qua giảng viên, sách báo, internet; từ đó, nhóm
QT789 làm đề tài này với mong muốn, mục tiêu giúp cho sinh viên nhà trường hiểu
đúng về vấn đề đạo văn đang tồn tại trong giới sinh viên nhà trường, đồng thời đưa
ra phương pháp, kiến nghị đối với nhà trường và đặc biệt đưa ra cách để sinh viên
kinh tế tự đánh thức tư duy, suy nghĩ, sự sáng tạo của mình trong các bài luận,
nghiên cứu khoa học và hiểu biết cách phòng tránh đạo văn.
Để giúp cho sinh viên hiểu được rõ vấn đề đạo văn, nhóm QT789 đã thực hiện
vấn đề này theo theo trình tự sau:
Thế nào là đạo văn? Hình thức của nó ra sao?.
Tại sao giới sinh viên lại đạo văn?.
Thực trạng đạo văn trong sinh viên trường Đại học kinh tế Hồ Chí Minh, những hậu
quả do đạo văn gây ra.
Từ đó, nhóm QT789 cũng gợi mở, đề xuất các giải pháp hữu ích và có tính
khả thi cao (theo đánh giá của sinh viên), để nhà trường chấn chỉnh, hạn chế vấn đề
đạo văn, đồng thời mở ra phương cách để sinh viên tự giúp mình không đạo văn, và
cách tránh đạo văn.
Với nền kinh tế Việt Nam đi lên, đề cao tính sáng tạo, hiệu quả, khác biệt
hóa trong từng “sản phẩm trên thị trường”, thì với đề tài này nhóm QT789 hi vọng:
“Ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường sinh viên có thể tối đa hóa năng lực tư duy,
2
khả năng sáng tạo, tinh thần tự lực, tạo dấu ấn riêng của mình trong các bài luận, tác
phẩm nghiên cứu khoa học; từ đó khi rời ghế nhà trường sinh viên kinh tế có thể
phát huy năng lực thực sự của mình trong việc phát triển kinh tế sự nghiệp, và để
được điều đó một trong những cách đó là hiểu đúng, hiểu đủ về đạo văn ngay khi
còn là sinh viên Trường đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh”.
I.
KHÁI NIỆM ĐẠO VĂN
Khái niệm
-
Trong giới khoa học quốc tế, hành vi “đạo văn” trong khoa
học thường được gọi là plagiarism (danh từ) hay plagiarise (động từ). Trong tiếng
3
Anh, động từ plagiarise có nghĩa là sao chép ý tưởng, ngôn từ hay thành quả của
người khác và làm như đó là của mình 1. Trong tiếng Việt, khái niệm “đạo văn” được
định nghĩa là: Lấy, hoặc căn bản lấy sáng tác văn học của người khác làm của
mình2. Mở rộng ra trong nghiên cứu khoa học, có thể gọi là “đạo văn khoa học” đối
với hành động lấy hoặc căn bản lấy thành quả khoa học của người khác làm của
mình.
-
Từ đó có thể định nghĩa đạo văn là sử dụng ý tưởng hay câu
văn của người khác một cách không thích hợp (không ghi rõ nguồn gốc), đặc biệt là
việc trình bày những ý tưởng và từ ngữ của người khác trước các diễn đàn khoa học
và công chúng bên ngoài như là ý tưởng và từ ngữ của chính mình. Ở đây, “Ý tưởng
và từ ngữ của người khác” có nghĩa là: sử dụng công trình hay tác phẩm của người
khác, lấy ý tưởng của người khác, sao chép nguyên bản từ ngữ của người khác mà
không ghi nguồn, sử dụng cấu trúc và cách lí giải của người khác mà không ghi
nhận họ, và lấy những thông tin chuyên ngành mà không đề rõ nguồn gốc.
-
Trong vài thập niên gần đây, một hình thức đạo văn khác
xuất hiện được giới khoa học đặt tên là tự đạo văn (self plagiarism). Tự đạo văn có
nghĩa là tác giả công bố một bài báo khoa học như là một công trình nghiên cứu
mới, nhưng thực chất là dùng chính những ý tưởng, dữ liệu mà họ đã nghiên cứu,
từng công bố đem vào công trình nghiên cứu mới. Theo bộ luật của Mĩ thì những
hành vi sau đây được gọi là đạo văn:
•
riêng mình
•
•
mình.
•
nguồn.
Lấy công trình nghiên cứu của người khác như là của
Sao chép từ hoặc ý tưởng của người khác
Không ghi nguồn của thông tin đã sử dụng cho bài của
Thay đổi từ ngữ nhưng lại sao chép cấu trúc câu của
Hornby AS, Wehmeier S (eds). 2005. Oxford Advanced Learner's Dictionary of
Current English. Oxford University Press, p. 1106.
2
Hoàng Phê (chủ biên). 2001. Từ điển tiếng Việt. Hà Nội: Trung tâm Từ điển học,
tr. 290.
1
4
•
Sao chép phần lớn từ ngữ hay ý tưởng từ một nguồn
nào đó để tạo nên tác phẩm của mình, cho dù có trích dẫn.
Trong thực tế thì có rất nhiều khái niệm về đạo văn nhưng nhìn chung bao gồm
những ý sau:
Chép không dẫn nguồn: đơn giản đó là chép của người khác mà không
chích dẫn nguồn gốc. Sao những ý tưởng câu văn từ một nguồn hay nhiều nguồn
khác nhau mà không hề đề cập tới nguồn gốc, xem đó là ý tường hoàn toàn do
chính mình làm ra.
Diễn đạt lại hoặc dịch lại ý tưởng của người khác: từ những ý tưởng
của người trong nước cũng như người nước ngoài đã có, đã được công nhận, đã
thành công. Sao chép lại dịch ra và dùng từ ngữ của mình diễn đạt lại vấn đề đó,
công bố cho mọi người đó là bài nghiên cứu mới của chính mình.Điều đó còn được
gọi là nhái văn .
Chép hoàn toàn hay một phần ý tưởng của người khác: lấy bài nghiên
cứu của người khác chép lại làm bài của mình.Cũng có trường hợp tự chép ý tưởng
cùa chính mình đã thành công trước đáo xào nấu thành ý tưởng mới.
Cố ý đạo hay vô tình đạo văn cũng được coi là đạo văn vì có vô tình
hay cố ý thì ý tưởng đó vẫn là của người khác.
II.
CÁC HÌNH THỨC ĐẠO VĂN
Trong thực tế, đạo văn có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức. Giáo sư Brian
Martin (Đại học Wollongong, Úc), trong bài viết “Plagiarism Struggles”, ông liệt kê
một loạt hình thức đạo văn, được tác giả Nguyễn Văn Tuấn hiện đang làm việc ở
Viện Nghiên cứu Y khoa Garvan-một trong những viện nghiên cứu y hàng đầu nước
Úc và thế giới đã trích dịch:
- Bureaucratic plagiarism (đạo văn quan chức) là loại đạo văn thường hay
thấy trong giới chính trị gia và những người có quyền cao chức trọng, những người
này có người soạn diễn văn cho mình, rồi lấy đó như là tác phẩm của mình.
5
- Competitive plagiarism (đạo văn cạnh tranh) thường hay thấy trong giới sinh
viên hay những người không có quyền thế, những người này lấy ý tưởng người khác
nhằm vào mục tiêu thăng tiến trong sự nghiệp. Ví dụ như một sinh viên chuẩn bị
làm luận văn tốt nghiệp khi ra trường.
- Cryptomnesia (đạo văn kí ức) là loại đạo văn mà người nghiên cứu nhớ đến
câu văn hay ý tưởng của người khác nhưng không nhớ người đó là ai, rồi dùng
những dữ liệu đó như là tác phẩm của chính mình. Đây là hình thức đạo văn không
cố ý (unintentional plagiarism).
- Ghostwriting (tác phẩm ma). “Tác giả ma” ở đây là một thuật ngữ dùng để
chỉ những người không đứng tên tác giả của các tác phẩm do chính họ tạo ra; thay
vào đó, đứng tên tác giả là những người khác. Do đó, tác phẩm ma là tác phẩm của
tác giả ma. Nói cách khác, người đứng tên tác giả không phải là người viết ra tác
phẩm đó.
- Gift authorship hay honorary authorship: Hiện tượng gift author là trong đó
các nhà khoa học cho tên của đồng nghiệp hay cấp trên của mình vào danh sách tác
giả dù người này chẳng biết hay chẳng dính dáng gì đến công trình nghiên cứu. Hiện
tượng gift author khá phổ biến trong khoa học, nhất là ở Việt Nam.
- Patchwriting là cách copy một văn bản từ nguồn khác, cắt bỏ và thêm vài
chữ, thay đổi cấu trúc câu văn.
- Self-plagiarism (tự đạo văn) là cách trình bày nghiên cứu trước của mình
như là một nghiên cứu mới. Nói cách khác, tác giả trích câu văn và dữ liệu trước của
chính mình đã công bố mà không ghi nguồn, làm như là dữ liệu mới!
- Supervisory ghostwriting là những trường hợp mà người hướng dẫn nghiên
cứu sử dụng dữ liệu và câu chữ của nghiên cứu sinh dưới quyền của mình mà không
ghi nguồn.
Đạo văn không phải lúc nào cũng dễ dàng phân biệt đen trắng rõ ràng. Ranh
giới giữa đạo văn và nghiên cứu thường không rành mạch. Học để sinh viên nhận ra
6
các hình thức đạo văn, đặc biệt là những gì mình chưa tỏ, là bước quan trọng hướng
tới phòng ngừa nó một cách hiệu quả. Nhiều người nghĩ đạo văn như là sao chép tác
phẩm của người khác hoặc vay mượn ý tưởng gốc của người ta. Nhưng thuật ngữ
như “sao chép” và “vay mượn” có thể che giấu mức độ nghiêm trọng của hành vi.
Không trích dẫn nguồn
-The Ghost Writer (Ý nói người viết chuyên nghiệp): Người viết lấy tác
phẩm của người khác, thậm chí từng từ một, coi như là của riêng mình.
-Sao chép nguyên bản: Người viết sao chép hầu hết nội dung từ một nguồn
nào đó.
-Bài làm kiểu xào nấu: Người viết sẽ cố gắng ngụy trang việc đạo văn bằng
cách sao chép từ nhiều nguồn khác nhau, tinh chỉnh các câu cú để làm cho chúng ăn
khớp với nhau trong khi giữ lại hầu hết các ý tưởng gốc.
-Những người nghèo cải trang: Người viết giữ lại nội dung chính của tác
phẩm và thay đổi một chút sự xuất hiện của bài mới bằng cách thay đổi các từ khóa
và cụm từ.
-Những kẻ lười biếng: Người viết bỏ nhiều thời gian để diễn giải nhiều trích
dẫn từ các nguồn khác và làm cho tất cả cùng hòa nhịp ăn khớp, thay vì cố gắng
theo đuổi ý tưởng nguyên bản của tác giả (cố ý làm sai tư tưởng của tác giả).
-Biến mình thành kẻ cắp: Người viết vay mượn tài liệu từ những công trình
của mình trước đó. (Tác phẩm trước đã trích rồi, lần này lấy nguyên lại như là của
mình sản sinh ra).
Trích dẫn nguồn tài liệu (nhưng vẫn là ăn cắp ý tưởng)
7
- Quên trích dẫn: Người viết đề cập đến tên của tác giả ở một nguồn, nhưng
lại bỏ qua việc liệt kê những thông tin cụ thể của các dữ liệu tham chiếu. Mặt nạ này
thường được các người đạo văn dùng để che khuất các thông tin về nguồn tài liệu.
- Người viết cung cấp thông tin không chính xác về nguồn tài liệu và không
ai tìm ra được.
- Người viết trích dẫn một nguồn hợp lệ, nhưng lại bỏ qua việc đặt trong dấu
ngoặc kép văn bản đã được sao chép một cách chính xác.
- Người viết trích dẫn đúng tất cả các nguồn, diễn giải và sử dụng nguồn một
cách thích hợp. Tuy nhiên, bài viết này đầy dẫy những trích dẫn mà hầu như không
có tác phẩm gốc! Đôi khi rất khó để phát hiện hình thức đạo văn này bởi vì nó trông
giống như bất kỳ tài liệu được nghiên cứu khác.
- Trong trường hợp này, người viết trích dẫn (quote) và trích nguồn (cite) ở
một vài chỗ, nhưng tiếp tục diễn giải một số lập luận từ nguồn trên và không trích
dẫn. Với thủ thuật này, người viết cố gắng chứng minh là các diễn giải đó chính là
của mình chứ không xuất phát từ nguồn trích dẫn.
III.
NGUYÊN NHÂN ĐẠO VĂN
Đạo văn không chỉ có trong sinh viên, học sinh mà ngay cả trong giới nghiên
cứu hay cả những vị Giáo sư, Phó Giáo sư, Tiến sĩ… cũng không phải là chưa bao
giờ từng đạo văn, chủ yếu là họ có biết và có thừa nhận điều đó hay không mà thôi.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến đạo văn ,khách quan có ,chủ quan có :
1.
Về mặt văn hóa
-
Nguyên nhân sâu xa của tình trạng đạo văn là truyền thống giáo dục
áp đặt và giáo điều mà cho đến tận ngày hôm nay vẫn chưa cải thiện được bao nhiêu
.Cơ sở của nền giáo dục này là sự thần thánh hoá tư tưởng của một số tác giả, biến
những tư tưởng ấy thành chân lý phổ quát mà mọi người đều phải học và làm theo.
Với lối học như thế, trí thức ngày xưa không phải là những người sáng tạo, mà là
8
những người biết nhiều chữ, thuộc nhiều sách, để lúc nào cũng có thể nói ra những
câu na ná những câu của các bậc Thánh hiền.Phương pháp giáo dục của chúng ta
hiện nay vẫn vậy. Các thầy cô giáo đọc sách rồi truyền đạt cho học sinh và đòi hỏi
các em phải nhớ. Em nào thuộc lòng và chép lại chính xác bài giảng của thầy sẽ
được điểm cao. Những bài viết không hoàn toàn giống với bài giảng của thầy sẽ
được điểm thấp hơn. Về bản chất, dạy học như vậy chính là dạy đạo văn, và việc
chấm bài cũng đề cao trình độ đạo văn. Lối dạy này khiến cho các em nhầm tưởng
rằng các kiến thức trong sách hay trên mạng đều là vô chủ, hoặc là sở hữu chung, ai
cũng có thể sử dụng mà không cần phải quan tâm đến tác giả của chúng.
Với lối học thuộc lòng sẽ làm cho học sinh khó mà sáng tạo đươc. Bởi vậy sự
sáng tạo của học sinh, sinh viên VN ko bằng với sinh viên nước ngoài.
-
Học sinh ở Việt Nam từ hồi còn bé tí đã hình thành một ý thức về sự
ganh đua, về "cái tôi" cực kỳ to lớn trong môi trường lớp học. Ý thức này phát triển
từ cấp 1, ăn sâu lên cấp 2, và bùng phát dữ dội ở cấp 3.Đa số các em học sinh,ngay
bản thân tôi trước đây cũng thế,dĩ nhiên là ý thức được quay bài là xấu, là gian lận,
là giải pháp không tốt nhưng không quay bài thì sẽ như thế nào? Lúc đó chỉ có một
suy nghĩ là sẽ phải chết nhăn răng nếu nhận điểm kém vì sức ép từ phía gia đình, sợ
bị bạn bè che dốt, vì quá nhiều áp lực bài vở và căn bản nhất là trong đầu không đủ
kiến thức để làm bài. Giữa cái xấu và cái chết thì đương nhiên trong con người ta sẽ
bùng nổ một cuộc chiến nội tâm dữ dội: người ta thà sống vinh còn hơn chết nhục
hay là chết vinh còn hơn sống nhục đây? Một người bình thường hẳn sẽ phải từ
chối cái chết vì thiếu hiểu biết, cho nên suy qua tính lại trong một nghìn lẻ một kế
thì quay bài chính là thượng sách,là lối thoát tuyệt hảo, là nấc thang lên thiên
đường và cũng là bước nhanh nhất xuống địa ngục cho những đứa nào non tay bị
thầy cô phát hiện. Khi học sinh – sinh viên trả bài hoặc làm bài thi mà không viết
đúng ý thầy hoặc nguyên văn lời thầy giảng, thì bài thi xem như không đạt. Điều
này cũng cho thấy nhiều Giáo viên vẫn còn cho cho rằng mình luôn luôn đúng,suy
nghĩ còn chưa thoáng, còn quá cứng nhắc, quá bảo thủ.
-
Thực trạng hiện nay nhiều bạn sinh viên khi mới bước chân vào giảng
đường Đại học vẫn quen với phương pháp học tập ở cấp phổ thông ( nôm na gọi là
phương pháp đọc chép ) ,thầy cô thao thao bất tuyệt trên bục giảng và đọc kiến thức
9
cho học sinh cặm cụi ghi chép nên họ vẫn thích lối giảng dạy đọc, chép hơn là thảo
luận, tranh cãi về một vấn đề nào đó được giảng viên đưa ra.
2.
Về mặt đạo đức
Đạo văn chính là sự ăn cắp, nhưng là thứ ăn cắp tồi tệ hơn ăn cắp thông
thường. Bởi ăn cắp thông thường chỉ là chiếm đoạt một cách vụng trộm tài sản của
người khác. Còn đạo văn là ăn cắp cộng với đạo đức giả. Những người đạo văn nói
chung đều là trí thức, ít nhất là trong con mắt xã hội. Lý do của việc đạo văn chắc
chắn là lòng tham, nhưng sâu xa mà nói, đạo văn phản ánh sự tự ti. Vì không dám
tin là mình có thể làm một điều gì đó có giá trị, không dám dấn than, trong khi lại
muốn nổi tiếng, muốn thăng quan tiến chức. Vậy là làm liều.
3.
Lý do khác
III.1
Không biết thế nào là đạo văn : một thực trạng đáng buồn ngày nay là
đa số các bạn sinh viên không biết như thế nào là khái niệm đạo văn.Một số bạn
không biết hành động của mình là đạo văn của người khác. Và có nhiều bạn vẫn
nghĩ đó là bình thường. Điều đó dường như trở thành thói quen đối với mỗi sinh
viên.
III.2
Trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo kém : Như đã nói, phương pháp
giáo dục của nước ta hiện nay vẫn không khác mấy về bản chất. Phổ biến trong
các trường học của chúng ta, ở mọi cấp, vẫn là lối dạy và học mang tính giáo
điều và áp đặt. Điều các thầy cô giáo truyền đạt cho học sinh những kiến thức và
thông tin cụ thể rồi đòi hỏi học sinh phải ghi nhớ. Ở các kỳ thi thường có xu
hướng buộc sinh viên chép lại và áp dụng những gì mà thầy cô đã dạy. Ai thuộc
lòng và chép lại chính xác bài giảng của thầy sẽ được điểm cao và ngược lại
những bài viết không hoàn toàn giống với bài giảng của thầy sẽ được điểm thấp
hơn . Rõ ràng, về bản chất, lối dạy như vậy chính là dạy đạo văn, và việc chấm
bài của các thầy cô cũng đề cao trình độ đạo văn, những bài đạo văn hoàn hảo sẽ
được điểm cao nhất. Chính lối dạy này khiến cho học sinh, sinh viên không có
cơ hội thể hiện suy nghĩ của bản thân ,đã không giúp mà còn hạn chế trí tưởng
tượng, sáng tạo của họ thêm vào đó còn khiến họ nhầm tưởng rằng các kiến thức
trong sách hay trên mạng đều là vô chủ, hoặc là sở hữu chung, và vì thế ai cũng
có thể sử dụng mà không cần phải quan tâm đến tác giả của chúng.
10
III.3
Không có khả năng đánh giá nguồn tài liệu từ Internet : nguồn tài liệu
trên Internet là vô tận,nhưng đa số các bạn sinh viên đã lạm dụng quá mức nguồn
tài nguyên trên. Đa số các sinh viên đều nghĩ là các bài trên mạng là đúng, nên
nhiều bạn đã tin hoàn toàn vào chúng mà không có một sự kiểm chứng lại. Điều
đó rất nguy hiểm vì chưa chắc các nguồn tài tiệu trên internet là đã chính xác và
những kiến thức sai lệch sẽ đi vào trong suy nghĩ sinh viên.
đã là thứ tài liệu có sẵn mà xài miễn phí chất lượng cao thì cần chi phải dầu tư tự
nghiên cứu và dần trở thành thành thói quen xấu trong ý thức của sinh viên.
III.4
Lẫn lộn giữa đạo văn và diễn giải : Xuất phát từ nguyên nhân kém
hiểu biết về như thế nào là đạo văn nên các bạn sinh viên đã hiểu sai và không
phân biệt đúng như thế nào là đạo văn và diễn giải.Bên cạnh đó, khi gặp phải
những thuật ngữ hoặc khái niệm chuyên ngành quá khó, sinh viên không đủ khả
năng để tự diễn giải và vô tình đạo văn.
III.5
Lười biếng,dễ giải trong quan điểm học tập: “ Làm cho có ,cho qua”
đó là suy nghĩ của không ít bạn sinh viên,các bạn không hiểu rõ được việc học
hay vấn đề mình đang nghiên cứu này đang phục vụ cho mình mà chỉ nghĩ đó
chỉ là những việc làm vô bổ,mất thời gian nên không càn quan tâm đầu tư nhiều.
III.6
Áp lực học tập,điểm số,cạnh tranh :Trong nền giáo dục hiện nay của
nước ta áp lực thành tích đã trở thành vấn đề khá là nổi cượm,sinh viên đã chạy
theo căn bệnh đó nên nghĩ rằng mình không “đạo văn” thì người khác cũng đạo
văn nếu mình không là vậy thì sẽ thua thiệt về thành tích.
III.7
Ghi chú không cẩn thận: Trong quá trình ghi chú, sự ghi chép không
rõ ràng dẫn đến khi làm tiểu luận nghiên cứu, họ sẽ không phân biệt được đâu là
trích dẫn, đâu là diễn giải, ghi chú do chúng bị ghi chép lẫn lộn với nhau. Ngoài
ra, ghi chép không đầy đủ sẽ khiến họ không thể xác định nguồn trích dẫn để
đảm bảo mình không ăn cắp ý tưởng.
III.8
Lý do tài chính : Một số bạn vì muốn đoạt giải thưởng để kiếm tiên
mà đã sử dụng công trình nghiên cứu của người khác để đi dự thi mà không nghĩ
đến hậu quả.
IV.
MỤC ĐÍCH ĐẠO VĂN
11
Người ta đạo văn vì nhiều mục đích khác nhau, có người vì mục đích học tập
nhưng nghèo ý tưởng, lười biếng, không chịu khó suy nghĩ mà dưới sức ép của thầy
cô, bạn bè nên buộc phải đạo văn. Cũng có người vì trình độ yếu kém mà lại muốn
thăng tiến trong công việc nên đạo văn để được chứng nhận bằng cấp học hàm học
vị. Chúng ta không loại trừ những người ăn cắp công sức mồ hôi của người khác chỉ
vì mục đích tiền bạc và thời gian. Lại có kẻ “vô đức vô tài” mà muốn nổi danh nên
đạo văn để được công chúng biết đến nhưng thực tế không ai ngồi không mà ăn bát
vàng cả, những kẻ như vậy không sớm thì muộn cũng bị phát giác hoặc đánh bậc lại
phía sau của sự tiến bộ xã hội mà thôi. Chúng ta cũng không thể loại trừ trường hợp
có người muốn làm cho tác phẩm của mình phong phú, hấp dẫn, đầy đủ mà lại quên
nguồn trích dẫn, hoặc chưa rõ về hình thức của nguồn trích dẫn cũng như là tài liệu
tham khảo. Dưới đây tôi xin tổng kết một số mục đích như sau:
-
Tiết kiệm thời gian,tiền bạn : quá bận rộn không đủ thời gian cũng
như tiền bạc để đầu tư tìm hiểu và nghiên cứu.
-
Cạnh tranh, làm tác phẩm thêm hấp dẫn, kết quả tốt : sử dụng câu văn
hay ý tưởng của những bài văn,tiểu luận hay của những tác giả tên tuổi sẽ giúp cho
nội dung bài làm của mình sẽ hay hơn ,hấp dẫn hơn và như thế sẽ tăng sức cạnh
tranh lên.
-
Để chứng tỏ mình có năng lực, có hiểu biết rộng : như đã đề cập ở
phần trên do áp lực học hành thi cử những sinh viên yếu kém đã chọn cách “đạo
văn” để giúp cho mình có kết quả tốt trong tập,nghiê cứu.
-
Mục đích kinh tế : với khả năng của mình thì không thể thực hiện
được các ý tưởng sáng kiến hay nên ăn cắp ý tưởng,nội dung trong những tác phẩm
nổi tiếng hay làm của mình phục vụ cho mục đích thương mại kinh doanh cá nhân.
Vì bất kỳ lý do gì thì đạo văn vẫn là gian lận trong học tập. Đạo văn
không chỉ là gian lận với nhà trường mà quan trọng hơn là lừa gạt cả những bạn bè
của mình. Ngoài ra còn những lý do khác như lừa gạt người khác, tạo sự bất công,
có thể bị phát giác và có hành động trừng phạt. Nhưng quan trọng nhất, đạo văn là
lừa gạt và hạ thấp chính bản thân mình.
12
Khảo sát mục đích đạo văn trong sinh viên Kinh tế
MỤC ĐÍCH ĐẠO VĂN CỦA SINH VIÊN KINH TẾ
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Tiết kiệm thời
gian,tiền bạc
Cạnh tranh
Để có kết
quả tốt
Chứng tỏ
năng lực
Mục đích kinh
tế
Qua biểu đồ trên ta có thấy được rằng : do áp lực cạnh tranh hơn thua điểm
số lãn nhau nên việc các bạn sinh viên ĐH Kinh tế Tp HCM lấy tài liệu,ý tưởng của
người với mục đích để cho bài nghiên cứu của mình tốt hơn chiếm tỷ trọng cao
nhất.Ngoài ra,vì thời gian làm nghiên cứu ngắn cũng là một nguyên nhân nhỏ dẫn
đến việc các bạn không thể đầu tư kỹ lượng vào bài nghiêm cức được vì như thế sẽ
tốn gian rất nhiều thời gian tiền bạc vì vậy chỉ tiêu tiết kiệm thời gian,tiền bạc cũng
chiếm tỷ trọng tương đối lớn.
V.
THỰC TRẠNG ĐẠO VĂN TRONG SINH VIÊN KINH TẾ
Là một sinh viên kinh tế nên tôi cũng rõ phần nào tình hình đạo văn trong
sinh viên kinh tế. Một điều dễ thấy nhất là qua các bài thuyết trình, các bài tiểu luận
môn học, tình trạng “copy-paste” vẫn diễn ra đầy rẫy. Cứ mỗi lần, thầy cô cho đề tài
về nghiên cứu thì google là một công cụ tìm kiếm hiệu quả nhất đối với sinh viên,
sau khi tìm kiếm những bài đúng chủ đề cần rồi, chỉ cần copy-paste vào bài tiểu luận
và chỉnh sửa phông chữ thế là xong. Việc đó dường như trở thành một chuyện bình
thường đối với các sinh viên nói chung và sinh viên kinh tế nói riêng. Và ngày nay
13
với trình độ công nghệ thông tin ngày càng tiên tiến thì việc đạo văn càng dễ xảy ra
hơn.
Việc đạo văn của sinh viên cũng có nhiều dạng hình thức khác nhau như:
- Sao chép từ một nguồn duy nhất : Ngày nay các bạn sinh viên có thể lấy tài
liệu từ các nguồn như: Internet là chiếm chủ yếu, rồi tới sách, báo, hoặc các bài luận
trong ngân hàng bài luận từ các tiệm photo hoặc trên trang tailieu.vn,… chỉ cần vài
ngàn đồng là đã có một bài hoàn chỉnh rồi. Chỉ cần một bài duy nhất nhiều bạn chỉ
cần chỉnh sửa phong chữ lại tí xíu là có bài nộp cho thầy cô rồi, rất nhanh chóng và
tiện lợi đúng không. Nhưng khi làm như vậy có bạn nào nghĩ mục đich mình làm
những bài tiểu luận, những bài thuyết trình mà thầy cô giao để làm gì không? Hay
chỉ vì điểm số? Như vậy, thì chúng ta đâu cần ngồi trong giảng đường để học làm
gì. Cái việc đơn giản chỉ là copy- paste thôi thì đâu cần phải trình độ đại học đâu.
Vâng đó là một vấn đề lớncần phải giải quyết.
- Sao chép từ nhiều nguồn khác nhau : Chẳng hạn như đề làm một bài tiểu
luận nhiều bạn sinh viên sau khi đã tìm được nhiều nguồn tài liệu, đã copy những
đoạn nào cảm thấy hay và phù hợp từ các nguồn để làm thành bài của mình mà
không có trích dẫn nguồn. Và trường hợp này đa số các bạn sinh viên sử dụng nhất.
-Diễn giải theo cách khác : Hay đơn giản các bạn dựa trên ý tưởng của người
khác để tự diễn giải theo lời văn của mình. Đó cũng là một hình thức của đạo văn,
bởi vì bạn đang cố biến ý tưởng của người khác thành ý tưởng của bạn. Và điều đó
không chỉ có ở sinh viên mà còn có ở những giảng viên đại học.
- Hay có những lúc thầy cô ra bài tập lấy điểm thì tình trạng chép lẫn nhau
mới thật sự nổi dậy. Chỉ cần một vài bạn trong lớp làm xong là coi như cả lớp đều
có bài nộp cho cô lấy điểm. Có nhiều bạn họp nhóm và cùng chia các bài tập ra để
làm với nhau, sau khi đã làm xong thì cùng trao đổi và chép lẫn nhau. Tình trạng đó
dường như vẫn không thay đổi qua nhiều năm.
- Và chúng ta vẫn thấy tình trạng tập chép trong ngày thi môn sinh hoạt công
dân hằng năm. Cứ mỗi lần thi môn sinh hoạt công dân thì các tiệm photo lại rất đắt
khách do các sinh viên chen chúc nhau để photo tài liệu vô phòng thi chép. Tôi thiết
14
nghĩ không biết cuộc thi ấy có ý nghĩa gì đối với mỗi sinh viên và giúp ích gì cho xã
hội. Đây là hình thức sao chép đáng sợ, có những bạn sinh viên sau khi đã chép mà
vẫn không biết mình chép gì.
Từ kết quả khảo sát mà nhóm đã khảo sát
Từ bản trên ta thấy có 58% số bạn cho là bình thường, tỉ lệ này chiếm khá
cao. Dường như việc đạo văn trở thành một thói quen của mọi người phần lớn nên
các bạn sinh viên coi đạo văn là bình thường. Nhưng bên cạnh đó cũng có không ít
bạn cho là đạo văn là không tốt.
15
Hiện nay, trên báo đài có đăng một số vụ đạo văn của các thầy cô, giáo sư
tiến sĩ, nhưng đó mới chỉ là tản băng nổi của vấn đề còn tản băng chiếm đó là việc
đạo văn trong sinh viên, trong trường học, trong doanh nghiêp… có rất nhiều. Theo
bản khảo sát của nhóm thì có 58% sinh viên thỉnh thoảng mới biết người khác đạo
văn, có lẻ một sô bạn vẫn chưa biết thế nào là đạo văn. Nhưng vẫn có 38% sinh viên
thường xuyên
75% số sinh viên đã từng đạo văn, một con số tương đối cao nhưng trong
thực tế có phải 25% sinh viên còn lại chưa từng đạo văn không? Hay là một số bạn
vẫn chưa biết đạo văn là gì? Hay một số bạn đã ý thức được việc đạo văn. Nhưng số
sinh viên đạo văn là con số đáng phải lo ngại hiện nay.
16
Có 58% số bạn cho là đạo văn không chỉ ảnh hưởng đến đạo đức mà còn ảnh
hưởng đến tư duy của con người. Đa số các bạn cũng ý thức đúng được việc ảnh
hưởng của đạo văn trong xã hội ngày nay.
VI.
HẬU QUẢ ĐẠO VĂN
-
Việc đạo văn có hậu quả hết sức quan trọng đối với xã hội nói
chung và đối với sinh viên kinh tế nói riêng.
-
Sinh viên kinh tế là chủ nhân của nền kinh tế đất nước, nhưng đối
với việc đạo văn như hiện nay rất dễ khiến cho các bạn thụ động lười suy nghĩ. Với
tình trạng cứ tiếp diễn như hiện nay thì đất nước chúng ta sẽ khó mà phát triển hơn
những nước khác do chúng ta lười suy nghĩ, lười vận động đầu óc, thiếu tính sáng
tạo chỉ biết dựa trên những cái đã có sẵn mà không chịu tìm tòi những cái mới.
-
Việc đạo văn được coi là ăn cắp ý tưởng của người khác, với tình
hình thả lỏng như hiện nay đã tạo ra sự thiếu công bằng. Và làm giảm uy tín của
khoa học và làm tổn hại đến sự liêm chính và khách quan của nghiên cứu khoa học
-
Trí não con người tuy nhỏ bé nhưng lại rất vĩ đại. Mọi thứ xung
quanh chúng ta đều do con người tác động và tạo ra. Bởi vậy nguồn chất xám của
chúng ta rất dồi dào, nhất là đối với thế hệ thanh thiếu niên. Nhưng việc sử dụng
nguồn chất xám ấy dường như rất ít ỏi, và đó cũng một phần là do nền giáo dục của
chúng ta chủ yếu là theo lối học thuộc lòng, chủ yếu là dựa trên những cái có sẵn,
nên tính sáng tạo trong sinh viên không cao bằng các nước phát triển. Và đó cũng là
nguyên nhân chúng ta nằm trong những nước nghèo nhất thế giới.
-
Sinh viên chúng ta tiếp cận với kiến thức và khoa học một cách
thụ động, không có gì sáng tạo và luôn luôn ỷ lại vào các tài liệu đã có sẵn mà
không có sự chọn lọc, đúc kết và sáng tạo ra những ý kiến mới của riêng mình.
-
Đối với những tác giả có công trình nghiên cứu thật sự họ sẽ cảm
thấy rất bất công vì tâm huyết, công sức, thành quả của mình đã bị đánh cắp. Nếu
tình hình này cứ tiếp diễn thì những tác giả chân chính sẽ mất đi niềm tin và mất đi
sự nhiệt tình tâm huyết đối với nền khoa học của nước nhà.
-
Đối với những bài bị phát hiện là đạo văn và bị mọi người lên án
thì chắc chắn những những người đạo văn sẽ cảm thấy ê chề và mất đi sự uy tín đối
với nhiều người. Và tương lai của họ sẽ tiêu tan vì đã mất niềm tin trong mọi người.
17
Nếu chúng ta không tự ý thức về hành động của của mình mà để cho những lợi ích
ảo đó lấy đi bao công sức, tâm huyết của người khác trong khi thực chất mình chẳng
được gì cả. Nhìn lại mới thấy mình thật tầm thường.
-
Nếu không ngăn chặn tình trạng đạo văn như hiện nay và vẫn để
cho nó phát triển thì chắc nền giáo dục của chúng ta sẽ giậm chân tại chỗ và sẽ
không bao giờ sánh bằng các nước phát triển. Nó sẽ tạo nên sức ì trong mỗi người
mà chỉ biết đạo văn thôi.
VII.
GIẢI PHÁP
Với việc nhận thức đúng về Đạo văn của sinh viên nhà trường là trung bình
2.54 , tức là sinh viên chưa chắc chắn hiểu đạo văn là gì, đặc biệt hơn là “chưa chắc
chắn nhưng thiêng về xu hướng sai khi hiểu về đạo văn”. Điều này có tác động
không nhỏ đến việc sinh viên đạo văn, nhưng điều quan trọng hơn cả là tìm ra giải
pháp để tránh và giải quyết tình trạng đạo văn trong sinh viên. Dựa trên sự mong
ước và tính khả thi của sinh viên làm sao để cho sinh viên Trường Đại học kinh tế
thành phố Hồ Chí Minh tránh và không dính vào đạo văn, nhóm chúng tôi đề ra một
số giải pháp cho tình trạng đạo văn trong sinh viên nhà trường, đặc biệt là ưu tiên,
tập trung vào vấn đề mà sinh viên quan tâm nhất: Đó là dạy cho sinh viên làm thế
nào để tránh đạo văn, với sự đánh giá về mức độ quan trọng là 4,3/5. (Với 5 tức là
mức cực kỳ quan trọng, cấp thiết).
1.
Kiến nghị
Xây dựng một hệ thống pháp luật, nhà trường xây dựng hệ thống quy định
chặt chẽ, rõ ràng về phòng chống Đạo văn.
-
Thực tế, nước ta có luật Sở hữu trí tuệ, nghị định số 47/2009/NĐ-CP
về xử phạt vi phạm hành chính quyền tác giả có thể áp dụng trong trường hợp này,
nhưng nó chưa được rõ ràng, cụ thể. Riêng, Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ
Chí Minh chưa có một quy định và hướng dẫn cụ thể về vấn đề này. Nên để sinh
viên, cũng như các cá nhân có thể phát huy tính sáng tạo, và khả năng mình, đồng
thời cũng tạo nên tính ràng buộc, kỷ luật; chúng ta phải có một hệ thống văn bản
pháp luật, các quy định về vấn đề này một cách chuẩn hóa và đồng nhất.
Thành lập Hội đồng đạo đức khoa học,thẩ, định tác phẩm
18
-
Theo GS-TS Nguyễn Văn Tuấn: “Nước ta cũng cần thành lập một ủy
ban chuyên trách về đạo đức khoa học. Cơ quan này có nhiệm vụ phải giải quyết
nhanh chóng các khiếu nại liên quan đến học thuật, xem xét các công trình đã được
đăng tải để phát hiện nếu có gian lận. Một yêu cầu là cơ quan này cần hoạt động độc
lập, không phụ thuộc vào ban lãnh đạo các trường đại học, trung tâm nghiên cứu
khác”.
Cải cách nền giáo dục
-
Thống kế của Bộ giáo dục và đào tạo: Năm học 2010-2011 số lượng
sinh viên các trường ĐH, CĐ trong cả nước là 1,459,509. Quả là một con số không
nhỏ. Trong đó có đến 30% sinh viên năm cuối phải làm luận văn tốt nghiệp, nghiên
cứu khoa học. Đấy là chưa kể đối với tất cả các sinh viên, trung bình mỗi một môn
học đều phải làm một bài tiểu luận. Mỗi một bài tiểu luận phải dày vài chục trang.
Tuy nhiên, với một phương cách đọc chép ảnh hưởng ăn sâu vào tiềm thức, thì
Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh cần phải có có sự cải tiến và hướng
tiếp cận mới đối với sinh viên. Dựa trên bảng khảo sát thu được,trong các kiến nghị
thì đây là điều được sinh viên quan tâm nhất, điểm trung bình là 3.83/5 và nó được
dựa trên 3 phương thức thực hiện chính ở bên dưới.
Tổ chức các hội thảo,cuộc thi,buổi thuyết trinh
-
Để phát huy khả năng của sinh viên kinh tế, tinh thần tự lực tự cường,
nhà trường cần kết hợp với Đoàn trường, Câu lạc bộ đội/nhóm tổ chức các cuộc hội
thảo về vấn đề đạo văn; tổ chức giảng dạy về đạo văn, cách tránh đạo văn có thể
lồng ghép trong các môn học hoặc Tuần sinh hoạt công dân. (Với mức điểm trung
bình là 4.0/5.0, đây cũng là phần được sinh viên đánh giá điểm cao nhất ở mục này).
Giáo viên là người noi gương về đạo văn
-
Noi gương là phương thức được đánh giá cao đến ảnh hưởng tới suy
nghĩ người khác, nên các giáo viên nhà trường phải là người đi đầu trong đạo văn.
Đồng thời đặt ra ra các các quy định xử lý các học sinh học viên của mình:
Ví như: Không trích dẫn nguồn tham khảo, nộp chung nội dung bài: nhận 0 điểm.
Đạo văn đề tài tốt nghiệp, các dự án, công trình nghiên cứu khoa học: Không cấm
chứng nhận ra trường vĩnh viễn, buộc thôi học.
19
Sử dụng phần mềm chống đạo văn
-
Điều này đồng nghĩa với việc giảng viên áp dụng công nghệ tin học
vào giảng dạy. Với một hệ thống thông tin, điện tử phát triển, hiện nay đã có các
phần mềm chống đạo văn trên thị trường và trên mạng internet và với khá nhiều
trường hợp sinh viên sao chép lại bài luận của các sinh viên khóa trước, tìm trong
thư viện điện tử hoặc lấy từ trên Internet xuống. Phần mềm này sẽ so sánh bài viết
của sinh viên dưới dạng tập tin tài liệu với các bài luận đã có trên Internet.Nó cũng
sử dụng các chức năng tìm kiếm trên Google trong công việc so sánh. Vận dụng
điều này, giảng viên ngoài việc yêu cầu nộp bài luận, cần yêu cầu sinh viên nộp
thêm file word của bài tiểu luận.
Ví dụ: Viper - the Anti-plagiarism Scanner...
2.
-
Góc độ sinh viên
Trước mắt điều mà nhiều sinh viên quan tâm, cũng như xã hội quan
tâm là làm thế nào để khơi dậy tinh thần nhận thức, tự giác của sinh viên; đồng thời
dạy cho sinh viên biết và hiểu cũng như cách tránh đạo văn. Điều này được sinh
viên đánh giá rất cao 4.08/5 (trung bình cộng của mục 1 ( 3.85) với mục 2 (4.3)), và
cũng là phương thức khoa học nhất để phòng tránh đạo văn.
Đánh vô tiềm thức khát vọng của sinh viên
Khơi dậy lòng tự hào của những sản phẩm chính mình
-
Sinh viên phải biết tự hào về sản phẩm của mình cũng như những
thành tựu do họ đã đạt được.Ta sẽ rất hứng thú và hài lòng khi ta nộp do chính mình
làm và số điểm đạt được do sự nổ lực cố gắng của bản thân. Ta có thể hài lòng đôi
chút về kết quả (có thể là rất tốt) nhưng điều đó chỉnh phản ảnh ta gian lận giỏi chứ
không phải học tập giỏi. Điều đó thể hiện rõ năng lực bạn, sự yếu kém trong kiến
thức tư duy, điều này thể hiện rõ khi môi trường thực tế, dẫn đến một sự nghiệp hư
hỏng.
Phản ánh năng lực thật sự
-
Một sinh viên có thể đạo văn thường xuyên mà không bị phát giác
nhưng anh ta đã không học được điều gì từ trường học. Kết quả trên bảng điểm của
họ không hề phản ảnh năng lực thực sự, và điều này sẽ thể hiện rõ khi họ làm việc
thực tế. Hậu quả cuối cùng có thể là sa thải, kết thúc sự nghiệp.
20
Mong muốn xây dựng môi trường giáo dục công bằng,văn minh
-
Bạn cần phải biết rằng khái niệm đạo văn mà chúng ta đang nhắc đến
được các quốc gia tiến bộ trên thế giới rất coi trọng. Bạn mong muốn xây dựng và
học tập trong một môi trường giáo dục thực sự công bằng và văn minh. Nơi đó, mọi
hình thức gian lận và bất công cần phải được loại bỏ. Chỉ có những nỗ lực thực sự
mới đem lại giá trị thực sự cho cuộc sống của mỗi chúng ta.
Làm thế nào để tránh đạo văn
Đây là phương pháp quan trọng nhất để giải quyết vấn đề đạo văn, đồng thời
cũng là phương pháp mà sinh viên nhà trường quan tâm nhất (4,3/5). Dưới đây là
các cách để giúp sinh viên tránh đạo văn khi làm các bài luận, và sau đó là nhóm
đưa ra cách hướng dẫn phương pháp trích dẫn đúng cho sinh viên khi làm bài luận,
bài nghiên cứu khoa học.
Sử dụng dấu ngoặc kép
-
Lưu ý rằng nếu bạn sử dụng chính xác câu từ giống như nguồn tài
liệu tham khảo thì nó phải được đặt trong dấu ngoặc kép và được trích dẫn trong
mục lục tham khảo bao gốm tên sách, tên bài báo, số trang có đoạn trích dẫn, Không
bao giờ trích dẫn chính xác mà không sử dụng dấu ngoặc kép vad trích nguồn đầy
đủ.
Hạn chế dùng dấu ngoặc kép, chỉ sử dụng khi tác giả diễn đạt ý đó hay và xúc tích
mà bạn không thể diễn đạt tốt hơn thế.
Ghi chép
-
Trong quá trình ghi chép, chúng ta thường sử dụng ngôn ngữ của tác
giả một cách rất tự nhiên, hãy lưu ý điều này khi ghi chép. Để tránh sử dụng ngôn
ngữ của tác giả, bạn nên đọc trước, hiểu ý của tác giả, và sau đó tóm tắt lại nội dung.
Diễn giải theo cách khác
-
Nên lưu ý khi diễn giải ý của tác giả theo cách hiểu của bạn, bạn có
thể sử dụng nhiều ngôn ngữ, cách diễn đạt khác nhau tuy nhiên phải nêu rõ nguồn
tài liệu tham khảo tránh cố tình biến sản phẩm của người khác thành của mình: đó
chính là đạo văn.
-
Càng nhiều nguồn tham khảo, thì bạn càng ít lặp lại nội dung đó. Lưu
ý thêm khi ghi chép bạn sẽ giảm thiểu việc diễn giải những nội dung mà chưa được
- Xem thêm -