“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
A- PhÇn më ®Çu
I- Lý do chän ®Ò tµi :
Thùc tr¹ng hiÖn nay chóng ta thÊy r»ng gi¸o dôc ®ang cµng ngµy cã nhiÒu
sù ®æi míi vµ còng tõ ®ã nhËn thøc vÒ gi¸o dôc cña mäi ngêi ®ang ngµy mét n©ng
cao.Trong thùc tÕ c¸c níc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc ®· vµ ®ang rÊt coi träng
®Çu t cho ®æi míi PPDH. NhËt B¶n cho r»ng cò chØ phï hîp víi viÖc ®µo t¹o c«ng
chøc ngoan ngo·n, biÕt thõa lÖnh. Nga cho r»ng “DiÖn m¹o cña d©n téc Nga sÏ
phô thuéc vµo c¸ch d¹y nh thÕ nµo”….ë hÇu hÕt c¸c níc c¸ch d¹y häc ¸p ®Æt ,tËp
trung vµo gi¸o viªn ®· vµ ®ang ®îc thay thÕ b»ng c¸ch d¹y häc tham gia,tÝch
cùc ,c¸ch d¹y häc tËp trung vµo ngêi häc, tËp trung vµo qu¸ tr×nh,vµo viÖc tæ chøc
cho ngêi häc ®îc ho¹t ®éng.
Còng trong t×nh tr¹ng gi¸o dôc nh cña c¸c níc kÐm ph¸t triÓn ,hiÖn nay gi¸o
dôc níc ta ®ang cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n nhÊt lµ cßn l¹c hËu vµ chËm trÔ vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.§©y còng chÝnh mét trë ng¹i rÊt lín ®èi víi chÊt lîng gi¸o dôc.
ChÊt lîng gi¸o dôc ë níc ta ®ang cßn nhiÒu b¨n kho¨n tr¨n trë, nhÊt lµ
nh÷ng vïng kinh tÕ cßn khã kh¨n,nhËn thøc vÒ gi¸o dôc cßn l¹c hËu, sè häc sinh
yÕu kÐm vÉn tån t¹i kh¸ nhiÒu hay vÉn cßn rÊt ®«ng. Bªn c¹nh ®ã th× ®éi ngò gi¸o
viªn cßn nhiÒu h¹n chÕ thiÕu kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y cha nãi lµ cã mét sè
gi¸o viªn d¹y cßn cha cã nhiÖt huyÕt, cha thùc sù yªu nghÒ, cha thùc sù t×m tßi
häc hái thêng xuyªn.
MÆt kh¸c, hiÖn nay ch¬ng tr×nh ®æi míi SGK cßn ®ang míi tiÕn hµnh
trong bèi c¶nh sè lîng häc sinh yÕu kÐm cßn nhiÒu. Mµ ch¬ng tr×nh ®ßi hái tÝnh t
duy cao, ®ßi hái häc sinh ph¶i cã ®ñ lîng kiÕn thøc nhÊt ®Þnh th× míi hiÓu vµ theo
häc ®îc. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hai kh«ng víi bèn néi dung chóng ta kh«ng
thÓ cø gi¶ng d¹y theo c¸ch ®Òu ®Òu ®îc, bëi träng t©m vÉn lµ gi¶m häc sinh yÕu
kÐm .
V× vËy, vai trß ngêi gi¸o viªn khi gi¶ng d¹y ®èi tîng nµy lµ rÊt quan träng. CÇn
ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó cã häc sinh kh¸ giái còng nh n©ng cao chÊt lîng cña häc sinh
yÕu kÐm trong mét líp häc. Lµm thÕ nµo häc sinh kh¸ giái kh«ng c¶m thÊy nhµm
ch¸n, nhng häc sinh yÕu kÐm kh«ng c¶m thÊy ch¸n n¶n. §Ó ngµy cµng n©ng cao
chÊt lîng cña häc sinh ,kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng häc sinh yÕu kÐm hiÖn t¹i .V× lÝ
do ®ã t«i tiÕp tôc chän ®Ò tµi:
“PH¦¥NG PH¸P phô ®¹o HäC SINH YÕU, KÐM M¤N TO¸N THCS”
II- NhiÖm vô , môc ®Ých cña ®Ò tµi :
+ Th«ng qua ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y tÝch cùc s¸ng t¹o cña ngêi gi¸o viªn híng dÉn häc sinh häc tËp cô thÓ h¬n.
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
1
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
+ Bªn c¹nh chuyÓn ®æi c¸ch thøc d¹y häc theo lèi “truyÒn thô mét chiÒu”
sang c¸ch thøc d¹y häc theo lèi “Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc ,s¸ng t¹o cña ngêi häc ®Ó
hä chñ ®éng ph¸t hiÖn, tiÕp nhËn kiÕn thøc,rÌn luyÖn kh¶ n¨ng tù häc,tinh thÇn
hîp t¸c vµ kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc trªn trong häc tËp vµ thùc tiÔn,tõ dè cã
niÒm vui ,høng thó trong häc tËp”.
+ Gióp häc sinh cßn ë møc ®é cha t duy ®éc lËp,s¸ng t¹o ®îc vÉn cã thÓ
tiÕp thu ®îc kiÕn thøc tho¸t khái møc häc yÕu kÐm.
+ Mét ®Ò tµi khoa häc chØ cã hiÖu qu¶ khi nã quay l¹i phôc vô thùc tiÔn
cuéc sèng .§Ò tµi gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng häc tËp chñ yÕu cho häc sinh yÕu
kÐm.Gióp c¸c em cßn n»m trong t×nh tr¹ng häc sinh yÕu kÐm cã thÓ võa «n kiÕn
thøc cò nhng vÉn n¾m n¾m b¾t kiÕn thøc míi .
III- Ph¹m vi thùc hiÖn :
+ §èi víi häc sinh yÕu kÐm vÒ bé m«n To¸n THCS
+ KiÕn thøc ph¶i n»m trong ch¬ng tr×nh SGK cña Bé GD vµ §µo T¹o
+ C¸c gi¸o viªn ®ang gi¶ng d¹y m«n To¸n ë c¸c Trêng THCS phô huynh
häc sinh ,chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng.
IV-§èi tîng vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu:
1. §èi tîng : ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y häc sinh yÕu kÐm
2. Kh¸ch thÓ nghiªn cøu:Líp 8h trêng THCS NghÜa Hµnh –T©n Kú –
NghÖ An
V- C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:
1. Tæng kÕt trao ®æi c¸c ý kiÕn vÒ kinh nghiÖm kÕ ho¹ch
2. Quan s¸t
3. §µm tho¹i
4.§iÒu tra
B- NéI DUNG
I-C¬ së lÝ luËn
Ph¬ng ph¸p phô ®¹o ®èi víi häc sinh yÕu kÐm To¸n ph¶i ®Æt díi môc tiªu
tæng thÓ cña gi¸o dôc nãi chung vµ gi¸o dôc nhµ trêng nãi riªng. §µo t¹o ra
nh÷ng con ngêi ®Çy ®ñ vÒ c¸c mÆt trÝ tuÖ,®¹o ®øc ,lµ ngêi cã ®Çy ®ñ kiÕn thøc,
nh©n c¸ch……
Ph¬ng ph¸p phô ®¹o ®èi víi häc sinh yÕu kÐm To¸n THCS ph¶i b¸m s¸t t×nh
h×nh thùc tr¹ng häc tËp,sinh ho¹t cña tËp thÓ líp .§ång thêi n¾m ch¾c n¨ng lùc
tiÕp thu cña ®èi tîng ,kiÕn thøc hiÖn t¹i,nhËn thøc vÒ qu¸ tr×nh häc tËp,sù quan
t©m cña phô huynh häc sinh ,cña §¶ng vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng n¬I c«ng t¸c
còng nh hoµn c¶nh cña gia ®×nh c¸c em trong diÖn yÕu kÐm .
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
2
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm To¸n THCS ph¶i ®¶m b¶o tÝnh khoa
häc ,tÝnh cô thÓ.Ph¬ng ph¸p ®a ra ph¶i phï hîp víi ®èi tîng, n¨ng lùc cña häc
sinh yÕu kÐm .§îc c¸c em tù ý thøc quan t©m vµ cã nhu cÇu ®éng c¬ thùc
hiÖn.Kh«ng nªn ®Æt ra môc tiªu kÕt qu¶ qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp.
Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS kh«ng chØ phôc vô
cho viÖc bæ sung kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ m«n To¸n mµ cßn h×nh thµnh ®îc c¸c kü
n¨ng c¬ b¶n ®Ó häc tËp tèt bé m«n To¸n .Nh vËy ,vai trß cña ngêi gi¸o viªn lµ
rÊt quan träng trong mçi tiÕt d¹y ë líp.Sù quan t©m gióp ®ì cô thÓ ®èi víi c¸c em
cÇn thÓ hiÖn hÕt søc khÐo mµ t¹o cho c¸c em häc tËp mét c¸ch tù tin trong
líp.Th«ng thêng gi¸o viªn trÎ thêng rÊt hay ch¸n n¶n vµ buån phiÒn ®èi víi
nh÷ng líp cã nh÷ng häc sinh yÕu kÐm ®iÒu ®ã cµng lµm cho kho¶ng c¸ch gi÷a
häc sinh vµ gi¸o viªn cµng cã nhiÒu sù l·nh c¶m kh«ng cã sù th«ng c¶m lÉn nhau.
ViÖc thùc hiÖn ph¬ng ph¸p phô ®¹o yÕu kÐm lµ viÖc rÊt quan träng hiÖn nay.
§Æc biÖt lµ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiªm tóc c«ng cuéc ®æi míi trong nghµnh
gi¸o dôc nãi chung vµ nghµnh gi¸o dôc T©n Kú nãi riªng ®ang diÔn ra rÊt m¹nh
mÏ vµ quyÕt liÖt.
Cuèi cïng ®Ó thùc hiÖn tèt cuéc vËn ®éng hai kh«ng th× chóng ta ph¶I t×m tßi
ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp ®èi tîng .LÊy häc sinh lµm trung t©m, c¸c kÕ
ho¹ch ®Ò ra ®ßi hái ph¶i vËn dông c¸c kiÕn thøc tri thøc cña t©m lý häc gi¸o dôc
vµo thùc tÕ vµ gi¸o viªn ph¶I cã nh÷ng phÈm chÊt n¨ng lùc cÇn thiÕt nhÊt.
II.THùC TR¹NG VÊN §Ò
ViÖc lËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn ®îc tiÕn hµnh ë líp 9C cña trêng THCS NghÜa
Hµnh – T©n Kú – NghÖ An. §©y còng lµ løa tuæi ®Çu cña thêi kú thanh niªn
nªn c¸c em “kh«ng cßn lµ trÎ con còng cha ph¶i lµ lµ ngêi lín”. §©y lµ løa tuæi
“B×nh minh cuéc ®êi” vµ lµ giai ®o¹n h×nh thµnh nh©n c¸ch vµ quyÕt ®Þnh t¬ng lai
cña c¸c em. ë løa tuæi c¸c em tÝnh tËp thÓ rÊt cao ,quan hÖ b¹n bÌ chiÕm h¬n h¼n
so víi quan hÖ cña ngêi lín tuæi hoÆc Ýt tuæi h¬n.C¸c em cã nhu cÇu t×m hiÓu vµ
®¸nh gi¸ nh÷ng ®Æc ®iÓm t©m lý cña m×nh.
Ho¹t ®éng häc tËp cña c¸c em ®ßi hái tÝnh n¨ng ®éng vµ tÝnh ®éc lËp cao
h¬n nhiÒu ph¸t triÓn t duy lý luËn ,tri gi¸c cã môc ®Ých ®· ®¹t tíi møc ®én cao
,quan s¸t trë nªn cã môc ®Ých vµ cã hÖ thèng vµ toµn diÖn h¬n. §· chÞu sù ®iÒu
khiÓn cña hÖ thèng tÝn hiÖu thø hai nhiÒu h¬n vµ kh«ng t¸ch khái t duy ng«n ng÷.
ë gia ®×nh c¸c em ®· cã quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm ®îc ngêi lín trao ®æi mét sè
vÊn ®Ò trong gia ®×nh .
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
3
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
Giai ®o¹n nµy tù ý thøc c¸c em ph¸t triÓn rÊt cao vµ c¸c em kh«ng chØ nhËn
thøc c¸i t«i cña m×nh trong hiÖn t¹i mµ cßn nhËn thøc vÒ vÞ trÝ c¸i t«i cña m×nh
trong x· héi ,trong t¬ng lai kh«ng chØ hiÓu râ c¸c phÈm chÊt nh©n c¸ch béc lé râ
mµ cßn cã thÓ hiÓu ®îc nh÷ng phÈm chÊt phøc t¹p biÓu hiÖn nh÷ng quan hÖ nhiÒu
mÆt cña nh©n c¸ch. Løa tuæi nµy th¸i ®é cña c¸c em víi m«n häc trë nªn cã lùa
chän, vÒ c¸c m«n häc quan träng c¸c em rÊt tÝch cùc, cßn c¸c m«n häc kh¸c c¸c
em cßn Ýt quan t©m h¬n .
§©y lµ løa tuæi høng thó nhËn thøc rÊt réng r·i mang tÝnh phª ph¸n, c¸c em
®Òu muèn khao kh¸t thÓ hiÖn m×nh muèn ®îc lËp c«ng, lµ løa tuæi nhiÖt t×nh hëng øng c¸c c«ng viÖc cao ®Ñp vµ hÕt lßng víi c«ng viÖc. §©y còng lµ løa tuæi cã
khuynh híng s¸ng t¹o.
ChÝnh v× vËy trong løa tuæi nµy rÊt ®Ï bÞ tù ¸i, kh«ng muèn thõa nhËn minh lµ
mét häc sinh yÕu kÐm. HoÆc cã lóc c¸c em vÉn muèn häc nhng v× hæng kiÕn thøc
nªn kh«ng biÕt b¾t ®Çu tõ ®©u. Cø ngåi vµo häc ,lµm bµi tËp lµ thÊy kh«ng cßn
hµo høng v× kh«ng thÓ lµm ®îc, kh«ng hiÓu g× c¶. Nh÷ng lóc nh vËy c¸c em
chuyÓn sang nh÷ng c«ng viÖc kh¸c mét c¸ch dÔ dµng. Nh vËy cµng ngµy c¸c em
l¹i cµng bÞ hæng kiÕn thøc nhiÒu h¬n vµ dÉn tíi ngåi nhÇm líp.
Bªn c¹nh nh÷ng nÐt chung cña løa tuæi th× cßn nh÷ng nÐt riªng cña tËp thÓ
líp 8H.
Líp 9C gåm 44 em häc sinh trong ®ã 20 häc sinh nam vµ 24 häc sinh n÷. §Þa
bµn c tró cña c¸c em tËp trung nhiÒu ë x· T©n H¬ng ,tuyÖt ®¹i ®a sè gia ®×nh lµ
gia ®×nh nhµ n«ng, hoµn c¶nh gia ®×nh hÇu hÕt cßn nhiÒu khã kh¨n v× vËy c¸c em
®· lµm quen víi lao ®éng .
§a sè c¸c em cã søc khoÎ tèt, ®Æc ®iÓm sinh lý ph¸t triÓn b×nh thêng,
kh«ng cã em nµo bÞ khuyÕt tËt hay khñng ho¶ng vÒ tinh thÇn. Thµnh tÝch häc tËp
vÒ m«n To¸n ë líp 7: cã 22 em häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n chiÕm 50% sè häc
sinh cña líp . Khi kiÓm tra kh¶o s¸t chÊt lîng ®Çu n¨m cã 38 em díi ®iÓm trung
b×nh .ý thøc häc tËp cßn nhiÒu h¹n chÕ ,phô huynh thiÕu quan t©m ®Õn vÊn ®Ò
häc tËp cña con c¸i, nhiÒu em kh«ng thùc sù quan t©m tíi häc tËp ®Õn møc thÝch
th× lµm bµi kiÓm tra kh«ng thÝch th× th«i.
- VÒ thuËn lîi :
+ Gi¸o viªn chñ nhiÖm líp rÊt quan t©m tíi häc trß
+ B¶n th©n cã mét Ýt kinh nghiÖm häc hái ®îc th«ng nh÷ng gi¸o viªn kinh
nghiÖm l©u n¨m
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
4
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
+ §Þa bµn c¸c em hÇu hÕt ë c¸c xãm cã ®iÒu kiÖn giao th«ng thuËn lîi do
®ã viÖc ®i thùc tÕ t¹i gia ®×nh kh¸ dÔ dµng
- Khã kh¨n:
+ C¸c em bÞ hæng nÆng vÒ kiÕn thøc
+ Phô huynh thiÕu quan t©m ®Õn häc tËp cña häc sinh
+ Kh¶ n¨ng tiÕp thu cña nhiÒu em cßn nhiÒu h¹n chÕ
+ §iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt cña trêng cßn nhiÒu h¹n chÕ(häc 2 ca) vµ cßn
nh÷ng khã kh¨n kh¸c ¶nh hëng trùc tiÕp tíi qu¸ tr×nh gi¸o dôc cña nhµ trêng .
III- C¸c vÊn ®Ò cÇn lu ý
- Häc sinh n»m trong diÖn yÕu kÐm thêng hay tù ¸i rÊt dÔ dÉn tíi sù coi thêng m«n häc
- Gi¸o viªn thùc hiÖn ph¶i quyÕt t©m cao,bÒn bØ kh«ng nãng n¶y, xö lý t×nh
huèng ph¶i hÕt søc s ph¹m
- Gi¸o viªn ph¶i coi träng nh nh÷ng häc sinh b×nh thêng kh¸c
- VÒ møc ®é s¸ng t¹o trong häc tËp ®a sè cßn nhiÒu h¹n chÕ
C. gi¶i ph¸p thùc hiÖn
1.Môc tiªu:
+ Häc kú 1:Gi¶m sè lîng häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n tõ 22 (chiÕm 50%)
em xuèng 16 em (chiÕm 36,4%)
+ Häc kú 2: Cßn 10 em
2.C¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn
I.Nh÷ng biÖn ph¸p chung
a, §èi víi nhµ trêng :
- X©y dùng kÕ ho¹ch phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm ngay tõ ®µu n¨m häc
- Thµnh lËp c¸c líp yÕu kÐm ngay tõ ®Çu n¨m häc vµ n¾m v÷ng sè lîng häc
sinh yÕu kÐm ë c¸c khèi
- Cö chuyªn tr¸ch vÒ theo dâi vµ kiÓm tra thêng xuyªn vÒ vÊn ®Ò phô ®¹o
häc sinh yÕu kÐm.
- Gi¸o viªn phô tr¸ch nµy ®îc tÝnh tiÕt d¹y nh mét gi¸o viªn chñ nhiÖm cña
mét líp,cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn nh mét gi¸o viªn chñ nhiÖm líp ®ã.
- Ph¸t ®éng phong trµo thi ®ua gi÷a c¸c m«n víi nhau cã phÇn thëng cho
nh÷ng em häc tËp cã tiÕn bé ,ch¨m häc,häc tËp ®Çy ®ñ.
- X©y dùng quy ®Þnh vÒ chuyªn m«n trong thùc hiÖn gi¶ng d¹y häc sinh
yÕu kÐm cã khen chª ®èi víi tõng gi¸o viªn hµng th¸ng
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
5
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
- Cö gi¸o viªn cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ cã nghiÖp vô tay nghÒ kh¸ trë
lªn, cã u tiªn vÒ c¸c vÊn ®Ò kh¸c nh c«ng t¸c phæ cËp, c«ng t¸c chñ nhiÖm…v…
v..
- Thêng xuyªn phèi hîp chÆt chÏ víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ®Æc biÖt lµ
c¸n bé phô tr¸ch c«ng t¸c hai kh«ng cña x· së t¹i
b, §èi víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng:
- Thµnh lËp ban chØ ®¹o phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm gåm :
+ Phã chñ tÞch v¨n x· lµm trëng ban
+ Uû viªn v¨n ho¸ lµm phã ban
+ C¸c «ng (bµ) xãm trëng lµm ban viªn
+ Mçi xãm cö bÝ th chi ®oµn theo dâi thêng xuyªn vµ ®«n ®èc tham mu víi
trëng ban.
+ §Æt vÊn ®Ò phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm lµ mét vÊn ®Ò nghÞ sù thêng xuyªn
trong c¸c lÇn häp xãm vµ sinh ho¹t chi bé
+ Thêng xuyªn b¸o c¸o t×nh h×nh cho xãm trëng
II. Nh÷ng ph¬ng ph¸p cô thÓ ®èi víi gi¸o viªn trùc
tiÕp gi¶ng d¹y m«n to¸n
Khi tiÕp nhËn líp ®Ó gi¶ng d¹y cÇn n¾m ®îc t×nh h×nh cô thÓ cña häc sinh
trong líp.Gi¸o viªn gi¶ng d¹y còng ph¶i hÕt søc quan t©m hiÓu râ hoµn c¶nh tõng
em.TiÕn hµnh kh¶o s¸t t×nh h×nh n¾m b¾t kiÕn thøc nh thÕ nµo, bÞ hæng phÇn nµo
vµ ®a ra ph¬ng ¸n ®Ó phô ®¹o cho c¸c nhãm.
§Æc thï cña ho¹t ®éng gi¸o dôc lµ nã kh«ng chØ diÔn ra trong ph¹m vi nhµ trêng
mµ cßn chÞu nhiÒu t¸c ®éng chñ quan, kh¸ch quan gi¸o dôc nhµ trêng dï tèt ®Õn
mÊy nhng thiÕu gi¸o dôc trong gia ®×nh vµ ngoµi x· héi th× kÕt qu¶ sÏ kh«ng cao
®îc.V× vËy ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm muèn b¶o d¶m tÝnh thèng
nhÊt, liªn tôc vµ toµn diÖn cña nã ®ßi hái cã sù liªn kÕt víi c¸c lùc lîng gi¸o dôc
ngoµi nhµ trêng. Do ®ã gi¸o viªn ph¶i phèi hîp víi gia ®×nh phæ biÕn ®Ó gia ®×nh
hiÓu râ chñ tr¬ng cña nhµ trêng,t×nh h×nh häc tËp cña häc sinh hµng tuÇn.
Häp phô huynh cña c¸c häc sinh yÕu kÐm trao ®æi th¼ng th¾n vÒ kiÕn thøc vµ
cach hç trî vÒ thêi gian cho c¸c em.§ång thêi theo dâi kiÓm tra ho¹t ®éng häc ë
nhµ.§èi víi nh÷ng phô huynh kh«ng ®i th× b¸o víi chÝnh quyÒn xãm kÕt hîp ®Õn
nhµ cïng víi c¸c tæ chøc ®oµn thÓ cña xãm vËn ®éng lµm viÖc t¹i nhµ.Nh vËy
,mét phÇn ®· n©ng nhËn thøc vÒ x· héi ho¸ trong céng ®ång d©n c ë ®Þa ph¬ng.
Th¨m c¸c gia ®×nh häc sinh t×m hiÓu cô thÓ vµ chi tiÕt h¬n vÒ hoµn c¶nh gia
®×nh cña tõng em
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
6
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
ThiÕt kÕ, tæ chøc, híng dÉn häc sinh thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng häc tËp víi c¸c
h×nh thøc ®a d¹ng, phong phó, cã søc hÊp dÉn phï hîp víi ®Æc trng bµi häc, víi
®Æc ®iÓm vµ tr×nh ®é cña ngêi häc, víi ®iÒu kiÖn cña líp, c¬ së gi¸o dôc vµ ®Þa
ph¬ng.
Mét trong nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra cña c¶i c¸ch lµ ph¶i ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y
häc theo híng tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh, díi sù tæ chøc híng
dÉn cña gi¸o viªn. Häc sinh tù gi¸c, chñ ®éng t×m tßi, ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt
nhiÖm vô nhËn thøc vµ cã ý thøc vËn dông linh ho¹t, s¸ng t¹o c¸c kiÕn thøc ®·
häc vµo bµi tËp vµ thùc tiÔn. Trong ®ã cã ®æi míi d¹y häc m«n to¸n, Trong trêng
phæ th«ng, d¹y to¸n lµ d¹y ho¹t ®éng to¸n häc. §èi víi häc sinh cã thÓ xem viÖc
gi¶i to¸n lµ h×nh thøc chñ yÕu cña ho¹t ®éng to¸n häc. Qu¸ tr×nh gi¶I to¸n ®Æc
biÖt lµ gi¶i to¸n h×nh häc lµ qu¸ tr×nh rÌn luyÖn ph¬ng ph¸p suy nghÜ, ph¬ng ph¸p
t×m tßi vµ vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tÕ. Th«ng qua viÖc gi¶i to¸n thùc chÊt lµ
h×nh thøc ®Ó cñng cè, kh¾c s©u kiÕn thøc rÌn luyÖn ®îc nh÷ng kÜ n¨ng c¬ b¶n
trong m«n to¸n.
Trong ho¹t ®éng d¹y häc theo ph¬ng ph¸p ®æi míi, gi¸o viªn cÇn gióp häc sinh
chuyÓn tõ thãi quen thô ®éng sang thãi quen chñ ®éng. Muèn vËy GV cÇn chØ cho
HS c¸ch häc, biÕt c¸ch suy luËn, biÕt tù t×m l¹i nh÷ng ®iÒu ®· quªn, biÕt c¸ch t×m
tßi ®Ó ph¸t hiÖn kiÕn thøc míi. C¸c ph¬ng ph¸p thêng lµ nh÷ng quy t¾c, quy tr×nh
nãi chung lµ c¸c ph¬ng ph¸p cã tÝnh chÊt thuËt to¸n. Tuy nhiªn còng cÇn coi
träng c¸c ph¬ng ph¸p cã tÝnh chÊt t×m ®o¸n. Häc sinh cÇn ®îc rÌn luyÖn c¸c thao
t¸c t duy nh ph©n tÝch, tæng hîp, ®Æc biÖt ho¸, kh¸i qu¸t ho¸, t¬ng tù, quy l¹ vÒ
quen. ViÖc n¾m v÷ng c¸c ph¬ng ph¸p nãi trªn t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh cã thÓ
®äc hiÓu ®îc tµi liÖu, tù lµm ®îc bµi tËp, n¾m v÷ng vµ hiÓu s©u c¸c kiÕn thøc c¬
b¶n ®ång thêi ph¸t huy ®îc tiÒm n¨ng s¸ng t¹o cña b¶n th©n vµ tõ ®ã häc sinh
thÊy ®îc niÒm vui trong häc tËp.
Lµ mét gi¸o viªn to¸n trong qu¸ tr×nh tù häc båi dìng thêng xuyªn vÒ ®æi míi
ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay b¶n th©n còng nhËn thÊy ®îc yªu cÇu trªn lµ rÊt phï
hîp vµ thiÕt thùc. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc gi¶i to¸n gi¸o viªn ph¶i biÕt híng dÉn,
tæ chøc cho häc sinh t×m hiÓu vÊn ®Ò ph¸t hiÖn vµ ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c
kiÕn thøc ®· häc trong mét bµi to¸n ®Ó tõ ®ã häc t×m ®îc cho m×nh ph¬ng ph¸p
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trong bµi . ChØ trong qu¸ tr×nh gi¶i to¸n tiÒm n¨ng s¸ng t¹o cña
häc sinh ®îc béc lé vµ ph¸t huy, c¸c em cã ®îc thãi quen nh×n nhËn mét sù kiÖn
díi nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau, biÕt ®Æt ra nhiÒu gi¶ thuyÕt khi ph¶i lý gi¶i mét vÊn
®Ò, biÕt ®Ò xuÊt nh÷nh gi¶i ph¸p kh¸c nhau khi sö lý mét t×nh huèng.
VÒ kh¸ch quan cho thÊy hiÖn nay n¨ng lùc häc to¸n cña häc sinh cßn rÊt nhiÒu
thiÕu xãt ®Æc biÖt lµ qu¸ tr×nh vËn dông c¸c kiÕn thøc ®· häc vµo bµi tËp vµ thùc
tiÔn. Tû lÖ häc sinh yÕu kÐm cßn cao c¸c em lu«n cã c¶m gi¸c häc h×nh khã h¬n
häc ®¹i sè. T×nh tr¹ng phæ biÕn cña häc sinh khi lµm to¸n lµ kh«ng chÞu nghiªn
cøu kÜ bµi to¸n, kh«ng chÞu khai th¸c vµ huy ®éng kiÕn thøc ®Ó lµm to¸n. Trong
qu¸ tr×nh gi¶i th× suy luËn thiÕu c¨n cø hoÆc luÈn quÈn. Tr×nh bµy cÈu th¶, tuú tiÖn
…
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
7
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
VÒ phÝa gi¸o viªn phÇn lín cha nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ ý nghÜa cña viÖc d¹y gi¶i
to¸n. HÇu hÕt GV cha cho HS lµm to¸n mµ chñ yÕu gi¶i to¸n cho häc sinh, chó ý
®Õn sè lîng h¬n lµ chÊt lîng. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc gi¶i to¸n GV Ýt quan t©m
®Õn viÖc rÌn luyÖn c¸c thao t¸c t duy vµ ph¬ng ph¸p suy luËn. Th«ng thêng GV
thêng gi¶i ®Õn ®©u vÊn ®¸p hoÆc gi¶i thÝch cho häc sinh ®Õn ®ã, kh«ng nh÷ng vËy
mµ nhiÒu GV coi viÖc gi¶i xong mét bµi to¸n kÕt thóc ho¹t ®éng . GV cha thÊy ®îc trong qu¸ tr×nh gi¶i to¸n nã gióp cho häc sinh cã ®îc ph¬ng ph¸p, kÜ n¨ng,
kinh nghiÖm, cñng cè, kh¾c s©u kiÕn thøc mµ cßn bæ xung nguån kiÕn thøc míi
phong phó mµ tiÕt d¹y lý thuyÕt míi kh«ng thÓ cã ®îc.
Trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c b¶n th©n t«i kh«ng ngõng häc tËp nghiªn cøu vµ vËn
dông lý luËn ®æi míi vµo thùc tÕ gi¶ng d¹y cña m×nh. Qua qu¸ tr×nh tËp huÊn, ®îc
sù céng t¸c cña ®ång nghiÖp vµ sù chØ ®¹o cña ban gi¸m hiÖu nhµ trêng t«i ®· tiÕn
hµnh nghiªn cøu vµ vËn dông quan ®iÓm trªn vµo c«ng t¸c gi¶ng d¹y cña m×nh vµ
thÊy rÊt cã hiÖu qu¶.
Ch¼ng h¹n, trong mét líp cã 4 em häc sinh bÞ hæng vÒ kiÕn thøc céng hai sè
nguyªn (To¸n 6). Gi¸o viªn tæ chøc thµnh mét nhãm ho¹t ®éng riªng ,c¸c em tËp
hîp l¹i thi ®ua häc c¸ch thùc hiÖn céng hai sè nguyªn.
Sau ®ã gi¸o viªn ra mét bµi kiÓm tra nhá ®Ó kiÓm tra, kÕt qu¶ ®îc c«ng
khai vµ khen thëng nh÷ng em ®¹t kÕt qu¶ tèt. Bµi tËp ph¶i ra tõ møc ®é phï hîp
víi c¸c ®èi tîng yÕu kÐm trong nhãm.Tríc hÕt lµ häc sinh ph¶i n¾m ®îc ®Þnh
nghÜa céng hai sè nguyªn vµ yªu cÇu ph¶i thùc hiªn thµnh th¹o, råi míi sang phÇn
kh¸c.§éng viªn khuyÕn khÝch t¹o c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn cho ngêi häc tham gia tÝch
cùc,chñ ®éng s¸ng t¹o vµo qu¸ tr×nh kh¸m ph¸ vµ lÜnh héi kiÕn thøc .
Th«ng thêng ë nhng em nµy ®Òu bÞ hæng rÊt nhiÒu kiÕn thøc c¬ b¶n, nh vËy
kh«ng chØ cã duy nhÊt mét nhãm em mµ cßn cã nhiÒu em nh thÕ. ë líp 8H, trong
sè 22 em bÞ hæng th× hÇu hÕt c¸c em bÞ hæng nÆng vÒ kiÕn thøc nµy.
T«i thÊy r»ng, ®©y lµ mét c«ng viÖc hÕt søc khã kh¨n vµ phøc t¹p v× kh«ng
cã em nµo n¾m ®îc quy t¾c vµ c¸ch thùc hiÖn céng hai sè nguyªn.Trao ®æi víi
gi¸o viªn chñ nhiÖm líp th× thÊy r»ng c¸c em ®Òu lµ häc sinh yÕu kÐm tõ líp 6.
Trao ®æi víi gi¸o viªn bé m«n th× ®a sè c¸c em nµy còng thuéc diÖn yÕu
kÐm cÇn phô ®¹o.
Thµnh lËp c¸c nhãm tæ trong líp,cö ra líp trëng líp phã phô tr¸ch häc tËp.
Thêng xuyªn quan t©m vÊn ®Ò häc bµi vµ lµm bµi tËp vÒ nhµ ®èi víi tõng
em, gi¸o viªn cã thÓ mÊt ®i mét tiÕt d¹y ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ vÊn ®Ò häc bµi vµ
lµm bµi ë nhµ cña tõng c¸ nh©n vµ tõng nhãm cô thÓ. i¸o viªn võa kiÓm tra võa
söa ch÷a tõng lçi nhá cho c¸c em.
Dïng c©u hái ®Ó t×m hiÓu møc ®é høng ths häc tËp cua m«n to¸n ®Ó biÕt
c¸ch gióp ®ì t¹o høng thó cho häc sinh.Thêng xuyªn th¨m hái ®éng viªn kÞp thêi
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
8
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
nh÷ng em ®· cè g¾ng häc tËp,®éng viªn nh÷ng em cßn cha cã sù tiÕn bé vÒ ý thøc
häc tËp.
So¹n bµi ®Çy ®ñ tríc khi lªn líp nh vËy míi ®¶m b¶o phï hîp víi ®èi tîng,gi¸o viªn ph¶i cã sù chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vÒ néi dung vµ dông cô häc tËp.
Tríc hÕt gi¸o viªn ph¶i cã ph©n phèi ch¬ng tr×nh phï hîp víi néi dung cña
ch¬ng tr×nh häc chÝnh kho¸. §ã lµ ch¬ng tr×nh cò cã liªn quan trùc tiÕp tíi bµi
häc tiÕn hµnh song song ë líp. Nh vËy sau khi ®· ®îc «n l¹i kiÕn thøc cò th× kiÕn
thøc ®ã ®îc phôc vô ngay cho bµi häc ë líp 9.Ch¼ng h¹n nh ch¬ng tr×nh To¸n 9
chuÈn bÞ häc trong nh÷ng tuÇn tíi lµ ch¬ng tam gi¸c ®ång d¹ng th× nh÷ng buæi
phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm tríc ®ã lµ ph¶i «n vÒ tØ sè cña hai sè, tÝnh chÊt tØ lÖ
thøc, tÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng nhau.
Tæ chøc th¶o luËn c¸c bµi häc nh»m n©ng cao sù m¹nh d¹n trong qu¸ tr×nh
häc tËp, v× th«ng thêng nh÷ng em nµy rÊt Ýt khi ph¸t biÓu trong c¸c giê häc chÝnh
kho¸ .Th¶o luËn lµm thÕ nµo thu hót ®îc c¸c em ®Òu tham gia mét c¸ch tÝch
cùc.Th¶o luËn vÒ mét bµi to¸n phï hîp víi tr×nh ®é cña häc sinh, nh÷ng c¸ch häc
thuéc ®Þnh lÝ quy t¾c nh thÕ nµo cho nhanh thuéc cho ®Ô hiÓu.Khi gÆp vÊn ®Ò
kh«ng hiÓu ta gi¶i quyÕt nh thÕ nµo ? Khi gÆp bµi tËp kh«ng lµm ®îc ta ph¶i lµm
nh thÕ nµo ?(Bµi tËp c¬ b¶n) Sö dông ph¬ng ph¸p d¹y häc c¬ b¶n nhÊt ®èi víi c¸c
em nh ph¬ng ph¸p thuyÕt tr×nh .
Bªn c¹nh ho¹t ®éng phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm vÉn lµ ho¹t ®éng d¹y häc
chÝnh kho¸, gi¸o viªn cÇn tËp trung chó ý h¬n ®èi víi c¸c ®èi tîng nµy. §Æt c©u
hái phï hîp cho c¸c em liªn hÖ víi kiÕn thøc ®îc «n tríc ®ã, võa tÇm ®Ó c¸c em
suy nghÜ ®îc ®Ó tr¶ lêi.
§èi víi c¸c em, tiÕp thu ®îc kiÕn thøc c¬ b¶n trong ch¬ng tr×nh míi lµ mét sù
cè g¾ng hÕt søc.VËy nªn, khi tiÕn hµnh kiÓm tra bµi cò th× nªn cÈn träng ,tr¸nh
lµm cho c¸c em c¶m thÊy tù ti mÆc c¶m víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc phô ®¹o. KÕt
hîp víi gi¸o viªn chñ nhiÖm cã h×nh thøc khen chª hµng tuÇn vµo c¸c giê sinh
ho¹t.Mçi häc sinh cã mét quyÓn sæ theo dâi ®iÓm kiÓm tra hµng tuÇn yªu cÇu phô
huynh ký vµo sæ xem xÐt kÕt qu¶ hµng tuÇn ®Ó xem xÐt ®éng viªn kÞp thêi t¹o
thªm høng thó häc tËp cho häc sinh.
Khi ra ®Ò kiÓm tra trong c¸c tiÕt häc chÝnh kho¸ nªn ra ®Ò cã tÝnh hÖ thèng
c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vµ vËn dông ®îc c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n chiÕm 60% tæng
®iÓm. §Ò ra ®¬n gi¶n kh«ng phøc t¹p kh«ng ®¸nh lõa häc sinh kh«ng lµm cho häc
sinh c¶m thÊy qua khã kh¨n.Thêng lµ nh÷ng ®Ò bµi vËn dông trùc tiÕp c¸c kiÕn
thøc c¬ b¶n ,®éng viªn c¸c em tù gi¸c lµm bµi chÞu khã suy nghÜ. NÕu kÕt qu¶ tèt
th× cã thÓ n©ng dÇn yªu cÇu cña ®Ò bµi.
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
9
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
ViÖc ®¸nh gi¸ häc sinh ®ßi hái tÝnh kh¸ch quan ,c«ng b»ng ,trung thùc vµ
chÝnh x¸c t¹o c¬ héi cho häc sinh kh¼ng ®Þnh m×nh.KÝch thÝch tÝnh tÝch cùc c¸
nh©n lµ ®éng lùc cho häc sinh häc tËp vµ rÌn luyÖn.ViÖc ®¸nh gi¸ toµn diÖn vµ cã
sù tham gia cña c¸n bé líp,cña tËp thÓ vµ cña chÝnh ®èi tîng .
Tæ chøc c¸c trß ch¬i To¸n häc trong c¸c buæi phô ®¹o cã hiÖu qu¶ t¹o
høng thó , kÝch thÝch ham häc hái cña c¸c em.
Thêng xuyªn gÆp mÆt trao ®æi víi Ban chÊp hµnh héi cha mÑ häc sinh
nh»m gióp héi n¾m th«ng tin kÕt qu¶ häc tËp cña líp .Nh÷ng häc sinh cßn thiÕu
cè g¾ng hay gia ®×nh cßn thiÕu quan t©m ®Õn häc tËp cña häc sinh.§«n ®èc chi
héi phô huynh thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña chi héi gãp phÇn thóc ®Èy gi¸o dôc
häc sinh häc tËp.HoÆc cã thÓ sö dông ph¬ng ph¸p ®Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nhng
ph¶i lu ý víi 4 møc ®é nh sau:
+ Møc 1:
Gi¸o viªn ®Æt vÊn ®Ò ,nªu c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò;ngêi häc thùc hiÖn gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò theo sù híng dÉn cña gi¸o viªn.G¸o viªn ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña ngêi
häc vµ kÕt luËn.
+ Møc 2:
Gi¸o viªn ®Æt vÊn ®Ò ,gîi ý ®Ó ngêi häc t×m ra c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò,gi¸o viªn
cïng ngêi häc thùc hiÖn c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò;gi¸o viªn cïng ngêi häc cïng
®¸nh gi¸ ,kÕt luËn.
+ Møc 3:
Gi¸o viªn cung cÊp th«ng tin t¹o t×nh huèng ,ngêi häc ph¸t hiÖn vµ x¸c ®Þnh vÊn
®Ò n¶y sinh tù lùc ®Ò xuÊt c¸c gi¶ thuyÕt vµ lùa chän c¸c gi¶i ph¸p ,thùc hiÖn c¸ch
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò víi sù gióp ®ì cña gi¸o viªn (nÕu cÇn ),gi¸o viªn cung ngêi häc
cïng ®¸nh gi¸ vµ kÕt luËn.
+ Møc 4:
Ngêi häc tù ph¸t hiÖn vÊn ®Ò ,t×m c¸ch gi¶i quyÕt vµ tù ®¸nh gi¸ chÊt lîng,
hiÖu qu¶ ,cã ý kiÕn bæ sung cña gi¸o viªn khi kÕt thóc.
Khi gi¶ng d¹y ®Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ngêi gi¸o viªn d¹y häc sinh yÕu kÐm cÇn
chó ý nh÷ng ®iÓm sau:
+ Mét vÊn ®Ò (®èi víi ngêi häc ) ®îc biÓu thÞ bëi mét hÖ thèng nh÷ng
mÖnh ®Ò c©u hái tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn :
- Ngêi häc cha gi¶i ®¸p dîc c©u hái ®ã hoÆc cha thùc hiÖn ®îc hµnh ®éng
®ã.
- Ngêi häc ®îc häc mét quy t¾c cã tÝnh chÊt thuËt gi¶i nµo ®Ó gi¶i ®¸p c©u
hái hoÆc thùc hiÖn yªu cÇu ®Æt ra
+ ThÕ µo lµ bµi to¸n (t×nh huèng) cã vÊn ®Ò ?
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
10
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
Bµi to¸n cã vÊn ®Ò cÇn tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau:
- Tån t¹i mét vÊn ®Ò:bµi to¸n ph¶i bao hµm mét vÊn ®Ò theo nghÜa nªu ë trªn
- Gîi nhu cÇu nhËn thøc :ngêi häc ph¶i c¶m thÊy cÇn thiÕt ,thÊy cã nhu cÇu
høng thó vµ mong muèn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã
- G©y niÒm tin ë kh¶ n¨ng ngêi häc lµm cho hä thÊy tuy hä cha cã lêi gi¶i
ngay nhng ®· cã mét sè kiÕn thøc ,kü n¨ng liªn quan ®Õn vÊn ®Ò ®Æt ra vµ nÕu tÝch
cùc suy nghÜ th× cã nhiÒu hy väng gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò ®ã.
+ C¸ch t¹o t×nh huèng cã vÊn ®Ò :
- Dù ®o¸n nhê nhËn xÐt trùc quan,®o ®¹c thùc nghiÖm
- LËt ngîc vÊn ®Ò
- Xem xÐt t¬ng tù
- Kh¸i qu¸t ho¸
- Gi¶i bµi tËp mµ cha biÕt mµ cha biÕt thuËt ng÷ ®Ó gi¶i tiÕp
- T×m sai lÇm trong lêi gi¶i
- Ph¸t hiÖn nguyªn nh©n sai lÇm vµ söa ch÷a sai lÇm
Bªn c¹nh ®ã kÕt hîp víi ph¬ng ph¸p d¹y häc hîp t¸c trong nhãm nhá,gåm
c¸c bíc nh sau:
- Bíc 1: Lµm viÖc chung víi c¶ líp
- Bíc 2: Lµm viÖc theo nhãm
- Bíc 3: B¸o c¸o kÕt qu¶ th¶o luËn tríc líp
Khi tiÕn hµnh ph¬ng ph¸p nµy ë c¸c líp phô ®¹o th× gi¸o viªn ®a ra t×nh huèng
phï hîp ®Ó gióp c¸c em thùc hiÖn nhÑ nhµng kh«ng phøc t¹p
* Ph¬ng ph¸p d¹y häc cô thÓ trong tõng d¹ng ®èi v¬i m«n To¸n THCS:
III. CAÙC VÍ DUÏ HEÄ THOÁNG KIEÁN THÖÙC VAØ REØN LUYEÄN KYÕ NAÊNG
THOÂNG QUA BAÛNG, SÔ ÑOÀ
+VD1:oân taäp chöông I “ Soá höõu tæ, soá thöïc “ (ÑS7) ta coù theå laäp baûng heä thoáng
sau:
+Baûng 1:
Daïng bieåu
-Soá thaäp phaân höõu haïn
dieãn thaäp Soá thöïc
-Soá thaäp phaân voâ haïn tuaàn hoaøn
Sè v« tû
-Soá thaäp phaân voâ haïn khoâng tuaàn hoaøn
phaân
a 0
a neáu a 0
Giaù trò
a
a a
tuyeät ñoái
Tính chaát : Vôùi moïi a R
a a
-a neáu a 0
cuûa moät soá
{
}
{
Caên baäc
hai
a x neáu x2 = a
( a 0)
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
{
Soá döông a coù hai caên baäc 2 laø a vaø a
11
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
Truïc soá thöï
c
caùc ñieåm bieåu dieãn
soá thöïc laáp ñaày
truïc soá
|
-
| | | | |
0 1 1 3
Tính chaát
Tyû leä thöùc
vaø daõy tyû
soá baèng
nhau
a c
b d
a c e
b d
f
a c
* ad bc
b d
a c a b
*ad bc ;
b d c d
a c e a c a e a c e
*
b d f
bd b f bd f
VD2 :OÂn taäp chöông I töù giaùc ( HH8). Baøi taäp 87/111 SGK ñaõ Graph hoaù
kieán thöùc baèng baûng sau:
* Baûng 2
TÖÙ
GIAÙC
HÌNH HÌNH
CHÖÕ VUOÂNG
NHAÄT
HÌNH
THOI
HÌNH
BÌNH
HAØNH
HÌNH
THANG
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
12
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
Ñeå deã heä thoáng hoaù kieán thöùc hôn .Giaùo vieân coù theå thieát keá vaø toång keát theo
baûng sau:
*Baûng 3: GV giôùi thieäu sô ñoà , yeâu caàu HS vieát ñieàu kieän töông öùng treân moãi
muõi teân ñeå ñöôïc hình theo yeâu caàu
TÖÙ GIAÙC
HÌNH
THANG
HÌNH
THANG
CAÂN
HÌNH BÌNH
HAØNH
HÌNH
THANG
VUOÂNG
HÌNH THOI
HÌNH CHÖÕ
NHAÄT
HÌNH
VUOÂNG
?1 Ñeå CM töù giaùc laø hình bình haønh coù maáy caùch ? ñoù laø nhöõng caùch naøo?
?2 Coù maáy con ñöôøng ñeå chöùng minh 1 töù giaùc laø hình thoi?
?4 Coù caùch naøo chöùng minh tröïc tieáp 1 töù giaùc laø hình chöõ nhaät khoâng?Thoaû
maõn Ñk gì?
?5 Caùc muõi teân ôû sô ñoà treân coù theå ñaùnh ngöôïc laïi ñöôïc khoâng ? Vì sao?
Caùch 2:Haõy ghi soá thöù töï ôû phaàn kieán thöùc töông öùng leân muõi teân ñeå daãn ñeán
hình töông öùng:
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
13
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
1. Töù giaùc coù 1 caëp caïnh ñoái song song.
2. Töù giaùc coù 2 caëp caïnh ñoái song song töøng ñoâi moät.
3. Töù giaùc coù 1 caëp caïnh ñoái vöøa song song vöøa baèng nhau.
4. Töù giaùc où 2 ñöôøng cheùo caét nhau taïi trung ñieåm cuûa moãi ñöôøng.
5. Töù giaùc coù 4 caïnh baèng nhau.
6. Töù giaùc coù 3 goùc vuoâng.
7. Hình thang coù 2 ñöôøng cheùo baèng nhau.
8. Hình thang coù 1 goùc vuoâng.
9. Hình thang 2 goùc ôû ñaùy baèng nhau.
10.Hình thoi coù 1 goùc vuoâng.
11.Hình bình haønh coù 1 goùc vuoâng.
12.………………
VD3: OÂn taäp chöông III ( Hình hoïc 9-Goùc vôùi ñöôøng troøn )
Coù theå heä thoáng hoaù kieán thöùc baèng baûng sau: ( Tuyø töøng phaàn
kieán thöùc caàn kieåm tra GV coù theå ñeå troáng 2 trong 3 phaàn töông öùng
trong baûng .
GOÙC
HÌNH VEÕ
TÍNH CHAÁT
O
Goùc ôû taâm
AOB = sd AB
A
B
C
ACB =
Goùc noäi tieáp
A
B
O
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
B
14
A
x
1
2
sd AB
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
Goùc taïo bôûi tia tieáp
tuyeán vaø daây cung
xAB =
I
AIB =
A
SdAB SdCD
2
I
C
A
SdAB SdCD
2
B
AIB =
Goùc coù ñænh naèm beân
ngoaøi ñöôøng troøn
sd AB
D
C
Goùc coù ñænh naèm beân
trong ñöôøng troøn
1
2
D
VÍ DUÏ 4 : chöông tam giaùc (HH 7) coù Btheå thöïc hieän baèng baûng sau:
Chöùng minh 2 tam
giaùc thöôøng baèng
nhau
Chöùng minh 2 tam
giaùc vuoâng baèng
nhau (suy töø 3 ñieàu
kieän treân)
Xeùt moät trong 3 ñieàu
kieän baèng nhau
1). c. g. c
2). g. c. g
3).c. c. c
1). 2 caïnh goùc vuoâng baèng nhau töøng ñoâi moät
2). Caïnh huyeàn vaø goùc nhoïn baèng nhau töøng ñoâi moät
3). Caïnh goùc vuoâng vaø goùc nhoïn baèng nhau töøng ñoâi
moät
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
15
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
4). Caïnh huyeàn vaø caïnh goùc vuoâng baèng nhau töøng
ñoâi moät
1). 2 caïnh baèng nhau
Chöùng minh moät tam
giaùc laø caân(*)
2). 2 goùc keà vôùi 1 caïnh baèng nhau
3). Tam giaùc vuoâng coù goùc 450 (vuoâng caân)
1). Tam giaùc coù 3 caïnh baèng nhau
Chöùng minh moät tam
giaùc laø ñeàu(**)
2). Tam giaùc coù 3 goùc baèng nhau
3). Laø tam giaùc caân coù 1 goùc baèng 600
Ví duï 5: Oân taäp Caùc taäp hôïp soá:
Cho sô ñoà sau:
N
1/ Vieát kí hieäu I, R ,Z , Q vaøo sô ñoà treân
2/ Haõy ghi caùc soá sau ñaây vaøo sô ñoà ven: 6 ; 7 ; 0 ;
1
2
;
2
;
3/ Tìm caùc taäp
3
; 4,75 ;
3,1415...
Q , R
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
16
2
;
3 ;
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
Ví duï 6: Oân taäp chöông Haøm soá: Caùc baûng sau coù moâ taû baèng quan heä haøm soá
khoâng?
x
y
-1
0
2
3
-2
1
1
3
x
1
1
2
y
2
3
4
3
5
Haøm soá y= ax bieåu thò moái quan heä naøo giöõa hai ñaïi löôïng x vaø y. tính
chaát cuûa ñoà thò bieåu dieãn haøm soá.
VÝ Dô 7:
Oân taäp chöông I haøm soá baäc nhaát ( Ñaïi soá 9) :
Giaùo vieân giôùi thieäu hình veõ vaø yeâu caàu hoïc sinh ñieàn yeáu toá thích hôïp vaøo
daáu ……..
Ñeå daãn daét cho HS GV coù theå söû duïng heä thoáng caâu hoûi sau:
+ d1 caét truïc tung taïi ñieåm 3 ñôn vò cho ta bieát ñieàu gì? (tung ñoä goác baèng 3)
+ d2 //d1 Cho ta bieát ñieàu gì veà heä soá goùc ? ( a= a’ = 2 ) .
+ Döïa vaøo daáu hieäu naøo ñeå bieát ñöôïc toaï ñoä giao ñieåm cuûa d2 vôùi truïc Oy?
( a’= -2)
+ d3 caét truïc Oy taïi ñieåm 3 ñv , caét Ox taïi ñieåm 2 ñv cho ta bieát ñöôïc HS naøo
cuûa HS? ( b”= 3)
Khi aáy laøm theá naøo ñeå xaùc ñònh ñöôïc HS a? ( b=3 ,x=1 , y= 0)
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
17
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
y
3
0
3
2
x
1
...
3.2 Caùc pheùp toaùn vaø kó naêng giaûi toaùn
+Vaän duïng kieán thöùc veà caùc pheùp toaùn vaø phöông phaùp giaûi toaùn ñeå giaûi
caùc baøi taäp minh hoaï.
*Ví duï: - Baøi 102 cho tính chaát tæ leä thöùc (Chöông I-ÑS7); - Baøi 70 cho tam
giaùc caân (Chöông II)
Trong tröôøng hôïp baøi toaùn (hình hoïc) coù nhieàu caâu hoûi, neân taäp trung minh
hoaï vaøi caâu troïng taâm
Noùi chung ñoái vôùi caùc baøi toaùn luyeän taäp thuoäc khaâu naøo cuûa baøi oân taäp thì
GV vaãn phaûi löu yù:
+ Suy nghó tìm caùch giaûi, graph hoaù caùch giaûi (phaân tích – toång hôïp)
+ Tìm nhöõng caùch giaûi khaùc nhau (neáu coù theå) vaø choïn caùch hay nhaát ñeå giaûi
vaø töø ñoù höôùng daãn HS laøm theo;
+ Thieát keá heä thoáng caâu hoûùi, vieäc laøm ñeå toå chöùc hoaït ñoäng giaûi toaùn cho HS:
+ Chuù yù khai thaùc baøi taäp, toång quaùt hoaù, töông töï vaø môû roäng baøi toaùn, ñeå ra
caùc baøi toaùn khoù hôn.
Löu yù: Trong quaù trình oân luyeän kó naêng, GV quan taâm söûa chöõa caùc baøi sai
soùt HS thöôøng gaëp nhö: veõ hình thieáu chính xaùc, laäp luaän chöùng minh thieáu
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
18
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
chaët cheõ... trong hình hoïc; nhaàm laãn trong vieäc söû duïng caùc pheùp tích luyõ thöøa,
nhìn nhaän caùc haïng töû ñoàng daïng... trong ñaïi soá; löu yù quaù trình töï luyeän giaûi
baøi taäp ôû nhaø cho HS.
IV- YEÂU CAÀU VAØ PHAÏM VI ÖÙNG DUÏNG :
* Treân ñaây toâi ñaõ neâu moät giaûi phaùp ñeå thöïc hieän baøi oân taäp chöông . Thöïc teá
baûn thaân vaø caùc ñoàng nghieäp trong toå chuyeân moân ñaõ vaän duïng . keát quaû thu
ñöôïc theo ñaùnh giaù cuûa chuùng toâi phaàn lôùn ñaõ khaéc phuïc ñöôïc caùc trôû ngaïi nhö
ñaõ neâu ôû phaàn ñaët vaán ñeà.
* giaûi phaùp daïy baøi oân taäp chöông neâu treân coù theå aùp duïng cho ña soá caùc baøi
oân taäp chöông trong chöông trình toaùn caáp THCS .Nhöng ñeå thaønh coâng ñoøi
hoûi ngöôøi daïy phaûi ñaàu tö thôøi gian nghieân cöùu kyõ noäi dung cô baûn cuûa
chöông sau ñoù thieát laäp ñöôïc maãu baûng ; maãu sô ñoà vaø heä thoâng caâu hoûi , baøi
taäp phuø hôïp vôùi noäi dung vaø ñoái töôïng hoïc sinh .
………………………………………………
V/ DẠY HỌC CÁC KHÁI NIỆM, ĐỊNH NGHĨA :
Thông thường các khái niệm được định nghĩa tuần tự, khái niệm sau được định
nghĩa dựa vào định nghĩa của khái niệm trước. Ví dụ ở chương I ĐẠI SỐ 9 có
khái niệm sau :
- Căn bậc hai của số a ≥ 0 là một số x sao cho x2 = a
- Với số a > 0 a được gọi là căn bậc hai số học của a. Số 0 cũng gọi là căn
bậc hai số học của 0
- Phép tìm căn số học của một số không âm được gọi là phép khai phương…
1) Cách dạy khái niệm :
Dạy khái niệm là hướng dẫn HS quan sát, nhận xét, phát hiệm những dấu
hiệu đặc trưngcủa các đối tượng, ghi nhớ những dấu hiệu ấy để so sánh
được và phân biệt được các đối tượng thuộc những khái niệm khác. Từ đó
hình thành, củng cố vững chắc khái niệm và cuối cùng là vận dụng thành
thạo khái niệm vào tư duy.
Việc dạy học khái niệm toán học ở trường THCS phải đạt được những yêu
cầu là làm cho HS :
+ nắm vững các dấu hiệu đặc trưng của một khái niệm
+ Nhận dạng được các khái niệm, biết thể hiện khái niệm bằng cách
cho những ví dụ về những đối tượng thuộc khái niệm đã cho.
+ Biệt vận dụng khái niệm vào tư duy.
Việc giảng dạy khái niệm thường được tiến hành theo bốn bước :
a) Tiếp cận khái niệm
b) Hình thành khái niệm
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
19
“Ph¬ng ph¸p phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm m«n To¸n THCS”
c) Củng cố khái niệm
d) Vận dụng khái niệm
a) Tiếp cận khái niệm, khám phá khái niệm :
Việc tiếp cận khái niệm được thực hiện bằng cách quy nạp và suy diễn.
- Phương pháp tiếp cận bằng quy nạp thường được thực hiện bằng cách cho
HS nhiều ví dụ cụ thể về một khái niệm để HS quan sát, nhận dạng khái niệm,
tìm những dấu hiệu đặc trưng bằng cách nêu lên những yêu cầu của những bài
toán thực tế hoặc những nhu cầu tính toán. Các khái niện như căn bậc hai, đơn
thức, quy đồng mẫu thức, phân tích đa thức thành nhân tử được hình thành nhờ
quy nạp. Chẳng hạn căn bậc hai được xuất phát từ việc tính độ dài cạnh hình
vuông khi biết diện tích, tổng quát hơn là phải tìm cơ số của một bình phương.
- Phương pháp tiếp cận bằng suy diễn thưòng được thực hiện trong các
trường hợp khái niệm cần định nghĩa là một trường hợp đặc biệt, hoặc là mở
rộng, khái quát hóa, hoặc tương tự với một khái niệm đã có trước.
b) Hình thành khái niệm :
Việc hình thành các khái niệm thường được thực hiện bởi một trong hai cách :
Quy nạp hoặc suy diễn.
- Hình thành khái niệm bằng quy nạp nghĩa là dùng một số đối tượng cụ
thể, GV hướng dẫn HS quan sát hoặc thực hiện một số họat động để nhận dạng
khái niệm .Nhờ khái quát hóa và trừu tượng hóa ta đi tới định nghĩa khái niệm
- Hình thành khái niệm bằng suy diễn nghĩa là hình thành khái niệm mới
dựa trên định nghĩa của những khái niệm trước đó.
c) Củng cố khái niệm :
Sau khi đã hình thành khái niệm cần củng cố khái niệm để khái niệm ấy xác định
được một vị trí vững chắc trong trí nhớ của HS. Việc củng cố khái niệm được
thực hiện bằng các họat động của HS như sau :
+ Làm những bài tập về nhận dạng và thể hiện khái niệm
+ Hoạt động ngôn ngữ.
+ Khái quát hóa, đặc biệt hóa, hệ thống hóa…
d) Vận dụng khái niệm :
Vận dụng khái niệm là một mục tiêu quan trọng của việc dạy học khái niệm . Nó
là khâu cuối cùng trong bốn khâu của quá trình học tập : Học, hỏi, hiểu, hành.Vì
thế sau khi khái niệm đã được củng cố cần tạo cơ hội cho vận dụng khái niệm
vào nhiều dạng bài tập khác nhau.
2/ Ví dụ cụ thể :
a) Tiếp cận khái niệm : Khái niệm căn bậc hai HS đã được học ở lớp 7. Căn
bậc hai số học của một số không âm là giá trị không âm của căn bậc hai
của số đó. Vì thế phương pháp tiếp cận và hình thành khái niệm này là
phương pháp suy diễn. Trước hết cần làm cho HS nhớ lại định nghĩa căn
bậc hai của một số không âm.
b) GV có thể yêu cầu HS làm bài tập sau :
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
20
- Xem thêm -
.DOC 
32 
1 
87 
