Tài liệu Skkn một vài biện pháp giúp trẻ 5 tuổi tham gia học tập hứng thú, tích cực

Đề tài: MỘT VÀI BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5 TUỔI THAM GIA HỌC TẬP HỨNG THÚ, TÍCH CỰC I.ĐẶT VẤN ĐỀ: Tầm quan trọng của vấn đề: Lúc sinh thời Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Trẻ em như búp trên cành Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan” Đó phải chăng là lời nhắn nhủ đối với chúng ta, những người đi ươm mầm cho tương lai của đất nước, các cháu đang lớn lên từng ngày từng giờ dưới bàn tay chăm lo dạy dỗ của các cô giáo, là những người ngày đêm miệt mài vì đàn em thân yêu. Chúng ta hãy dành những gì tốt đẹp nhất cho trẻ. Bởi trẻ em là những người chủ tương lai của đất nước, đang mang những trọng trách lớn lao của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đưa nước ta đi lên sánh vai cùng với bè bạn Năm Châu . Với vai trò to lớn ấy, bậc học mầm non được xem là bậc học nền tảng, là cơ sở, tạo tiền đề cho các bậc học tiếp theo. Do vậy, mục tiêu, nhiệm vụ của giáo dục mầm non là vô cùng quan trọng, giúp các em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em bước vào lớp một ở trường phổ thông. Việc giúp trẻ lĩnh hội được các nội dung kiến thức để hoàn thiện bản thân là mong muốn không chỉ riêng của nhà trường, gia đình mà là mong muốn chung của toàn xã hội. Để giúp trẻ phát triển tốt thì ta cần tạo tiền đề vững chắc cho trẻ ngay từ khi trẻ bước vào mẫu giáo, đặc biệt chú trọng việc chăm sóc giáo dục, trang bị vốn kiến thức, các kỹ năng, kỹ xảo cho trẻ, bởi các cháu cần được giáo dục một cách toàn diện nhất. Do vậy, việc tạo hứng thú cho trẻ tham gia học tập tích cực là một yêu cầu hết sức cần thiết và không thể thiếu trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ. Thực trạng: Năm học 2012 – 2013, tôi được phân công giảng dạy tại lớp lớn 2. Đây là năm học tiếp tục hưởng ứng phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực và cũng là năm học đầu tiên thực hiện việc đánh giá trẻ 5 tuổi theo bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi do Bộ Giáo Dục quy định. Theo tôi có một vài khó khăn và thuận lợi như sau: a.Thuận lợi: Được sự quan tâm hỗ trợ của nhà trường về cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện dạy học đảm bảo cho việc học tập và vui chơi của trẻ. Sự phối hợp chặt chẽ của các bậc phụ huynh, tham gia đóng góp các nguồn quỹ cùng với nhà trường chung tay trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ. Đa số trẻ đã được học qua các lớp bé, nhỡ do vậy trẻ tiếp thu tốt kiến thức mà cô giáo truyền thụ. Giáo viên nhiệt tình, năng động trong các hoạt động và đã phối hợp tốt với các ban ngành, đoàn thể trong nhà trường để hoàn thành nhiệm vụ năm học. b. Khó khăn: Nhìn chung các cháu còn rụt rè, nhút nhát, chưa hòa đồng cùng bạn trong các hoạt động học tập và vui chơi. Là năm đầu tiên thực hiện Bộ công cụ đánh giá sự phát triển trẻ em 5 tuổi, với yêu cầu đến cuối tuổi mẫu giáo lớn trẻ phải đạt được 120 chỉ số theo qui định. Việc lựa chọn các chỉ số để đưa vào từng chủ đề một cách phù hợp nhằm phát huy được tính tích cực ở trẻ giáo viên cũng gặp khó khăn. Một số phụ huynh chưa quan tâm đúng mức đến việc học tập, vui chơi cũng như ăn, ngủ của trẻ hoặc nuông chiều tạo cho trẻ một thói quen xấu, trẻ lười nhát, không có nề nếp, thói quen học tập, trẻ không hứng thú, tích cực khi tham gia vào các hoạt động học tập, vui chơi của trẻ. Lý do chọn đề tài: Hoạt động học tập không phải là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo nhưng nó giữ vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình giáo dục mà không hoạt động nào có thể thay thế được. Bởi thông qua các hoạt động học tập trẻ được giáo dục một cách toàn diện đồng thời góp phần phát triển nhân cách cho trẻ. Đối với trẻ việc học tập có ý nghĩa vô cùng to lớn, thông qua hoạt động học tập trẻ tiếp thu, lĩnh hội vốn hiểu biết về các sự vật hiện tượng xung quanh, trẻ nắm được các chuẩn mực đạo đức, qui tắc ứng xử cần thiết trong cuộc sống hằng ngày, trẻ biết yêu quí cái đẹp, ghét cái xấu, mong muốn tạo ra cái đẹp, …Đó là hành trang tri trức vô cùng quí giá để trẻ bước vào lớp 1 và tiếp tục theo học ở trường phổ thông sau này. Năm học 2012 – 2013 là năm học tiếp tục hưởng ứng phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực và đây cũng là năm học đầu tiên thực hiện việc đánh giá trẻ 5 tuổi theo Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi. Với các mục tiêu và nhiệm vụ đặt ra không ngoài mục đích giúp trẻ mầm non có một sự khởi đầu vững chắc, trẻ sẽ tự tin hơn khi bước vào ở bậc học phổ thông. Cùng với những khó khăn và thuận lợi nêu trên, với vai trò là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn trăn trở làm sao để nâng cao chất lượng giáo dục trẻ? Với mong muốn đó, tôi đi sâu vào tìm tòi, nghiên cứu và đưa ra “Một vài biện pháp giúp trẻ 5 tuổi tham gia học tập hứng thú, tích cực” nhằm góp phần giúp trẻ phát triển một cách toàn diện hơn. Giới hạn đề tài: Đề tài chú trọng và xoay quanh và các biện pháp nhằm giúp trẻ tham gia học tập hứng thú, tích cực. Với kinh nghiệm còn hạn chế, vốn hiểu biết chưa nhiều nên trong quá trình nghiên cứu và thực hiện các biện pháp chủ yếu đi sâu vào các nội dung như tạo môi trường học tập thuận lợi đối với trẻ, chú trọng việc đổi mới về nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức của giáo viên, phát huy tính tích cực tự giác của trẻ, tạo cơ hội để trẻ thể hiện khả năng của bản thân, mạnh dạn tham gia vào các hoạt động, phối kết hợp chặt chẽ cùng với các ban ngành đoàn thể trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ II.CƠ SỞ LÝ LUẬN: Việc khơi nguồn cảm hứng tích cực tham gia học tập ở trẻ là điều hết sức cần thiết. Bởi lẽ, hoạt động của cá nhân là yếu tố quan trọng quyết định trực tiếp đến sự phát triển tâm lý của trẻ, chỉ có thông qua hoạt động trẻ mới lĩnh hội được những kinh nghiệm của xã hội loài người và biến thành kinh nghiệm của bản thân, tạo nên sự phát triển toàn diện về mọi mặt. Đối với trẻ mẫu giáo thì nhu cầu muốn tìm hiểu khám phá về thế giới xung quanh ngày càng phát triển, trẻ mong muốn tìm hiểu bản chất của các sự vật hiện tượng, trẻ thường hay đặt ra các câu hỏi tại sao? Vì sao? Như thế nào? …Với sự phát triển một cách tự nhiên đó, nếu chúng ta kịp thời có những biện pháp tạo ra hứng thú thúc đẩy trẻ hoạt động một cách hứng thú tích cực thì hiệu quả của quá trình giáo dục trẻ ngày càng cao, chất lượng phổ cập giáo dục mầm non ngày càng tiến triển hơn. Nếu trẻ không tích cực hoạt động, mọi thuận lợi từ phía môi trường bên ngoài và thuận lợi về mặt sinh học đều trở nên vô tác dụng. Cá nhân trẻ càng tích cực hoạt động bao nhiêu tâm lý càng phát triển bấy nhiêu và càng nhanh chóng hoàn thiện bản thân. Việc học tập của trẻ mẫu giáo chỉ mới đúng nghĩa là “tập đi học, làm quen với hoạt động”. Tuy nhiên, việc học tập của trẻ em nói chung có ý nghĩa rất lớn trong việc phát triển trí tuệ, hình thành được kỹ năng ban đầu của hoạt động học tập như trẻ biết tập trung chú ý, tích cực phát biểu, tham gia sôi nổi trong giờ học,… phân biệt được nhiệm vụ học tập khác với nhiệm vụ khác trong vui chơi và trong cuộc sống. Với những cơ sở đó, chúng ta là những cô giáo mầm non nói chung chúng ta cần thực hiện tốt việc tổ chức các hoạt động học tập cũng như vui chơi cho trẻ để làm hành trang, chuẩn bị điều kiện cho trẻ bước vào lớp một và tham gia học tập thật tốt ở trường phổ thông sau này. III. CƠ SƠ THỰC TIỄN: Với việc lựa chọn và đưa ra đề tài “Một vài biện pháp giúp trẻ tham gia học tập hứng thú, tích cực”. Đây là một đề tài khá mới mẻ và thu hút sự quan tâm của phần lớn các giáo viên mầm non. Đặc biệt, đối với bản thân tôi, đây là năm đầu tiên tôi nghiên cứu về đề tài này. Tuy là một giáo viên tuổi nghề còn chưa dày dặn, vốn kinh nghiệm chưa nhiều nhưng qua thực tế tại đơn vị mình cũng như qua việc học hỏi rút kinh nghiệm ở các trường bạn, tôi thấy phần lớn trẻ tham gia vào các hoạt động học tập với sự chủ ý áp đặt của giáo viên là chính, đa số trẻ còn thụ động, chưa thể hiện được tính tích cực của cá nhân, chưa phát huy tối đa khả năng vốn có của trẻ. Đối với trẻ mẫu giáo thì điều này càng thể hiện rõ nét hơn qua các hoạt động học tập, đa số trẻ chỉ biết làm theo sự sắp đặt trước, trẻ chưa tích cực tự giác, chưa mạnh dạn thể hiện khả năng của mình cũng như đề xuất ý kiến với cô với bạn trong giờ học, …Việc tạo hứng thú cho trẻ tham gia học tập hứng thú tích cực không chỉ cần thiết đối với trẻ ở trường mà việc học tập của trẻ ở nhà cũng rất quan trọng. Tuy nhiên, khi được hỏi về việc học tập của trẻ ở nhà ra sao? Nhiều phụ huynh có ý kiến cho rằng các cháu chưa tự giác học, nếu có yêu cầu các cháu tập viết hay học thuộc các chữ cái, chữ số, …Thì phụ huynh cần phải nhắc đi nhắc lại nhiều lần hay cần có sự giám sát, kèm cặp bên cạnh thì cháu mới hoàn thành nhiệm vụ, cháu chưa tỏ ra hứng thú, tích cực với việc học ở nhà. Với yêu cầu của chương trình giáo dục mầm non mới là đổi mới về nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức, chú trọng phương pháp học tập lấy trẻ làm trung tâm, phải luôn luôn phát huy được tính tích cực, tự giác, sáng tạo của trẻ. Bên cạnh đó, việc đánh giá trẻ 5 tuổi theo Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi cũng đang đặt ra nhiều yêu cầu đòi hỏi trẻ phải tích cực hoạt động để tiếp nhận những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo một cách chắc chắn và thành thạo nhất. Xuất phát từ thực tế đó, cũng như nhiều chị em đồng nghiệp khác , bản thân tôi ra sức học hỏi kinh nghiệm chuyên môn, trao dồi năng lực sư phạm, tìm tòi các biện pháp tác động kịp thời để cải thiện chất lượng giáo dục trẻ, một phần giúp trẻ hứng thú tham gia, học tập tích cực, mặt khác giúp bản thân tôi hiểu sâu sắc hơn về nội dung của chương trình giáo dục mầm non mới, thực hiện tốt hơn việc đánh giá trẻ 5 tuổi theo Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi, tổ chức tốt các hoạt động chăm sóc giáo dục. Đồng thời giúp phụ huynh có sự nhìn nhận mới về khả năng của trẻ, khuyến khích con em mình học tập ở mọi lúc mọi nơi, kết hợp chặt chẽ với nhà trường để thực hiện nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ một cách có hiệu quả. IV.NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: Tạo hứng thú cho trẻ tham gia học tập tích cực đây là điều hết sức cần thiết mà người lớn mà đặc biệt là các cô giáo mầm non cần phải hết sức chú ý. Người giáo viên cần coi trọng việc tạo hứng thú, kích thích năng lực trí não, hoạt động của trẻ là niềm hạnh phúc nghề nghiệp. Khi trẻ có hứng thú trẻ sẽ tham gia hoạt động tích cực và đạt hiệu quả hơn. Biện pháp1. Tạo không gian học tập đẹp mắt để thu hút trẻ vào các hoạt động học tập: Đối với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo, tư duy của trẻ chủ yếu là tư duy trực quan hình ảnh. Việc cung cấp cho trẻ các hình ảnh trực quan sinh động, nhiều màu sắc sẽ thu hút sực chú ý của trẻ.Vì vậy, để cung cấp kiến thức cho trẻ chúng ta cần quan tâm đến các giáo cụ trực quan ở trường, lớp cũng như tạo ra các đồ dùng, đồ chơi đẹp mắt để thu hút trẻ, khi trẻ được tận mắt nhìn và trực tiếp sờ mó, tìm tòi khám phá trên các đồ dùng sẽ kích thích sự hứng thú, sáng tạo của trẻ, từ đó trẻ tham gia học tích cực hơn. Với đặc điểm đó, nhà trường chú trọng cung cấp các đồ dùng, đồ chơi cho trẻ được học tập và trải nghiệm tương đối đảm bảo. Trên cơ sở đó, tôi thường xuyên thay đổi, sắp xếp, bố trí các đồ dùng đồ chơi sao cho trẻ dễ dàng lấy và thực hành, trải nghiệm trong mỗi giờ học. Để đảm bảo đồ dùng, đồ chơi cho trẻ ở lớp theo thông tư 02 của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo, ngoài những trang thiết bị đồ dùng đồ chơi được nhà trường cấp phát, ngay từ đầu năm học tôi đã lên kế hoạch cho việc làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ ở các góc, vạch ra kế hoạch rõ ràng cho việc làm đồ dùng, đồ chơi cụ thể như sau: Rà soát lại các đồ dùng, đồ chơi trong lớp, những đồ dùng nào có thể mua sắm, đồ dùng nào cần làm, bổ sung từ từ theo từng chủ điểm, đồ chơi nào cần phải bổ sung trước…. Tận dụng các nguyên vật liệu để làm đồ chơi cho trẻ: Ngoài những đồ dùng, đồ chơi có sẵn tôi tận dụng những nguyên vật liệu ở dạng phế liệu sẵn có ở địa phương như: Thùng catton xốp, đĩa video cũ, giấy báo có trang bìa quảng cáo, chai nhựa, vỏ hộp sữa chua, hộp đựng cơm, vải vụn, chuổi hạt, vỏ ốc, ống chỉ, tăm tre, khối gỗ, … tất cả những nguyên vật liệu cần đảm bảo an toàn về tính mạng, không gây độc hại, không sắc nhọn, không nặng nề đối với trẻ. Từ những nguyên vật liệu trên tôi làm ra rất nhiều đồ dùng, đồ chơi phục vụ các hoạt động. Ví dụ: Từ cành khô, vỏ cây, dăm bào, bột cưa, mo cau, rễ tre, vỏ sò, ốc, hến, vỏ các loại hột…chúng tôi tạo làm thành những bông hoa, cây xanh, con vật, đắp nổi thành những bức tranh để cho trẻ hoạt động. Ví dụ: Các loại hộp sữa, bình nước rửa chén, hộp bơ, bình C, các loại chai lọ bằng nhựa, vải vụn, bao ni lông, bìa vở, …chúng tôi tạo thành đồ chơi cho trẻ: Lắp ráp thành những ngôi nhà, xích đu, cầu trượt, các con vật, các đồ dùng trong gia đình như soong, nồi chén, bát, tủ đứng, tủ lạnh, quạt điện … Các nguyên vật liệu trên cũng là nguồn cho trẻ hoạt động trẻ dùng hột, hạt, sò, hến, ốc … xếp thành chữ cái, chữ số, đếm, phân loại xếp nhà, trường lớp, cây hoa,… Chúng tôi làm các con rối bằng vải vụn để trẻ chơi trong hoạt động phát triển ngôn ngữ, tự vẽ các câu chuyện (Tranh chưa tô màu) để trẻ tập tô màu và kể chuyện theo tranh … Những đồ chơi sáng tạo Tạo nhiều đồ dùng, đồ chơi phong phú, hấp dẫn cùng với cách bố trí, sắp xếp một môi trường học tập vừa gọn gàng, khoa học với nhiều màu sắc tôi thấy khả năng chú ý học tập của trẻ cao hơn, cháu tham gia học tích cực hơn. Nhưng để giờ học đạt hiệu quả cao hơn ngoài việc tạo không gian học tập đẹp mắt giáo viên cần có sự đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức tiết học một cách linh hoạt. Biện pháp 2. Sự đổi mới về phương pháp, nội dung và hình thức tổ chức của giáo viên trong các hoạt động: Để kích thích tính tự giác, tích cực, độc lập của học sinh và tạo hứng thú học tập cho học sinh đòi hỏi ở người giáo viên rất nhiều điều. Trước hết, giáo viên phải có tay nghề vững vàng, phải biết yêu nghề, mến trẻ, tức là phải có năng lực sư phạm bao gồm năng lực khoa học tức là vốn hiểu biết về các sự vật hiện tượng bên ngoài một cách chính xác, logich và khoa học, hiểu về học sinh tức là nắm bắt được đặc điểm tâm lý lứa tuổi của trẻ, biết được trẻ cần gì và nhu cầu hứng thú của trẻ ra sao, …Bên cạnh đó, việc lựa chọn nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức các hoạt động sao cho gây được hứng thú, tích cực ở trẻ là điều hết sức cần thiết. Chẳng hạn, phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm được coi là phương pháp dạy học tích cực, giáo viên nên giao nhiệm vụ tổ chức cho trẻ cùng thảo luận khám khá để tìm ra kiến thức mà trẻ cần đạt ở bài học. Ví dụ: Để tạo hứng thú, hấp dẫn cho trẻ khi tham gia hoạt động LQVT với đề tài “Nhận biết các khối cầu, khối vuông, khối chữ nhật, khối trụ” tôi tận dụng các vỏ hộp đựng kẹo, sữa, bánh, …có các dạng hình khối khác nhau, kích cở khác nhau và có nắp rời, tôi tháo rời các nắp hộp và trộn lẫn vào nhau. Sau đó tôi cho trẻ trải nghiệm, yêu cầu trẻ tìm các nắp đậy vừa cho từng hộp, cho trẻ nói về các dạng hình khối của hộp và dạng hình của nắp hộp tương ứng. Ngoài ra có thể yêu cầu trẻ đặt nắp hộp lên giấy và đồ theo viền của hộp. Với cách làm như vậy không chỉ giúp trẻ nhận biết cụ thể từng dạng hình khối một cách cụ thể mà qua đó củng cố được tên gọi, đặc điểm của các hình cơ bản, giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng nhưng rất hiệu quả, trẻ tham gia học một cách hứng thú, tích cực. Với chương trình GDMN mới, tùy vào đặc điểm tình hình lớp, tùy vào tình hình thực tế của địa phương mà giáo viên có thể lựa chọn nội dung, đề tài và sử dụng các phương pháp và hình thức tổ chức sao cho phù hợp, qua đó giúp trẻ tiếp nhận kiến thức một cách nhẹ nhàng, thoải mái thông qua các hoạt động “Chơi mà học, học mà chơi”. Đối với nội dung này, bản thân tôi đã không ngừng học tập và nghiên cứu, tìm hiểu kỹ về nội dung giáo dục mầm non mới, vận dụng các phương pháp và hình thức tổ chức sáng tạo để thu hút trẻ. Tùy vào từng hoạt động mà tôi có cách dẫn dắt vào bài học thu hút sự chú ý của trẻ như cho trẻ khám phá hộp quà, khám phá những chiếc túi kỳ diệu, .. bên trong đó chứa đựng nội dung của bài học mà cô cần cung cấp cho trẻ. Ví dụ: Để tạo hứng thú cho trẻ trong hoạt động KPKH, tôi tổ chức cho trẻ tô màu các bức tranh, trẻ tiến hành tô màu bức tranh bên trái rồi tô màu bức tranh bên phải, sau khi tô xong trẻ sẽ khám phá ra sự khác nhau về số lượng và hình ảnh ở mỗi bức tranh. Hoặc có thể ghép 2 tranh lại sẽ tạo nên một hình ảnh cụ thể và hình ảnh đó chính là nội dung mà chúng ta cần cung cấp cho trẻ như: chiếc ô tô, ngôi nhà hay con vật, …với cách làm như vậy tôi thấy trẻ ở lớp tham gia học một cách tự giác, tích cực và thể hiện sự thích thú khi hoàn thành công việc. Bên cạnh việc tìm kiếm vận dụng các phương pháp dạy học tích cực, bản thân tôi kết hợp với việc ứng dụng công nghệ thông tin, đưa trò chơi kidsmart vào bài dạy để tạo hứng thú cho trẻ, với những hình ảnh rõ nét, âm thanh sống động cùng với sự hỗ trợ của các phần mềm ứng dụng như phần mền powerpoint, violet, …tôi đã thiết kế thành công các bài giảng điện tử thật hấp dẫn, các hình ảnh, con vật, chữ cái, chữ số biết nhảy múa, ẩn hiện đã lôi cuốn trẻ, tạo cho trẻ sự tò mò, hứng thú, thích khám phá các sự vật, hiện tượng, trẻ được trải nghiệm trên mày vi tính, phát triển tư duy thông qua các trò chơi học tập trên máy và các trò chơi kidsmart. Với việc ứng dụng tốt CNTT trong quá trình dạy học tôi thấy trẻ rất hứng thú và tham gia học tập một cách tích cực và giờ học đạt hiệu quả. Đến tuổi mẫu giáo lớn, tư duy trực quan hình tượng phát triển lên một chất lượng mới gọi là tư duy trực quan sơ đồ, trực quan sơ đồ là loại tư duy vẫn mang tính trực quan nhưng hình ảnh trực quan đó trở nên khái quát hơn. Với đặc điểm này, tôi vận dụng để tạo ra các trò chơi học tập như: tìm nhà theo sơ đồ, đi đến chỗ có thức ăn, … Cách tiến hành: Tùy thuộc vào nhu cầu hứng thú của trẻ cô có thể tiến hành cho trẻ học ở mọi lúc mọi nơi, có thể là giờ hoạt động có chủ đích, giờ học động góc hoặc trong giờ vui chơi tự do của trẻ, …cô cho trẻ quan sát hình ảnh (sơ đồ), sau đó tùy vào từng nội dung của sơ đồ mà cô có thể nêu lên tình huống và yêu cầu trẻ thực hiện. Ví dụ: Với nội dung của sơ đồ H1 cô có thể nói : Các con ơi! có một bạn Thỏ do mãi rong chơi nên đã quên mất đường về nhà, các con có thể giúp bạn ấy tìm đường về đúng nhà của mình không? Hoặc đối vơi sơ đồ H2, Ồ! Có một bạn kiến rất đói bụng đang đi tìm thức ăn, cháu có thể vẽ đường đi giúp bạn kiến tìm đến miếng mồi không? Lưu ý, với dạng hoạt động này chúng ta nên tổ chức cho trẻ học tập theo các nhóm nhỏ, như vậy sẽ giúp “Trẻ phát triển tốt khả năng hợp tác với bạn bè và mọi người xung quanh; Giúp trẻ có mối quan hệ tích cực với bạn bè và người lớn” (Chuẩn 10 gồm 6 chỉ số và Chuẩn 11 gồm 5 chỉ số) thuộc lĩnh vực phát triển tình cảm và quan hệ xã hội của Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi. Thông qua các hoạt động học tập như trên giúp cho tư duy trẻ phát triển và đồng thời trẻ sẽ tự tin hơn trong học tập. Bên cạnh đó, đối với trẻ 5 tuổi chúng ta đã lồng ghép được các chỉ số về phát triển nhận thức cũng như các chỉ số của lĩnh vực phát triển tình cảm và quan hệ xã hội để cung cấp cho trẻ, trẻ tiếp nhận kiến thức một cách nhẹ nhàng nhưng hiệu quả cao. Hoặc tôi có thể vẽ một hình tròn trên giấy và hỏi trẻ hình này giống vật gì? Và trẻ sẽ có thể liệt kê ra nhiều vật như quả bóng, miệng ly, miệng chén, ông mặt trời, …Nhờ loại tư duy này phát triển, trẻ 5 tuổi có khả năng giải quyết được những bài toán dưới dạng sơ đồ. Với việc tổ chức các hoạt động học thông qua các bài toán dưới dạng sơ đồ vừa hấp dẫn, đẹp mắt không chỉ giúp trẻ tiếp thu tốt các kiến thức mà giáo viên cần cung cấp mà kích thích cho trẻ tham gia học tập tích cực hơn. Bên cạnh đó, để phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ trong các hoạt động, cô giáo cần nêu câu hỏi hoặc các tình huống có vấn đề để tất cả trẻ trong lớp đều phải suy nghĩ và làm việc, một số cầu hỏi mở nhằm khuyến khích cách cảm nhận, suy nghĩ riêng, hay trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ. Ví dụ: Nếu răng của con bị sâu thì con phải làm gì? Nếu bị lạc đường con phải làm như thế nào để được về nhà? Con sẽ làm gì khi thấy bạn đánh nhau? hoặc thấy bạn lấy trộm đồ chơi của người khác con sẽ làm như thế nào?… Khi đặt câu hỏi chúng ta cần chú ý cho trẻ thời gian để suy nghĩ và đừng vì thấy trẻ trả lời chậm chạp mà trả lời thay cho trẻ, như vậy vô tình sẽ kìm hãm khả năng tư duy của trẻ. Song song với việc đổi mới về phương pháp, nội dung và hình thức tổ chức giáo viên cần tạo cơ hội cho trẻ thể hiện khả năng của mình. Biện pháp 3: Tạo cơ hội để trẻ thể hiện khả năng của bản thân Như vậy để thực hiện tốt hoạt động có mục đích học tập, giáo viên cần tận dụng mọi hoàn cảnh để khơi gợi vốn kinh nghiệm, kỹ năng đã có của đứa trẻ ở mọi lúc mọi nơi. Khi trẻ thể hiện được khả năng của bản thân là lúc trẻ tự tin tham gia học tập tích cực. Muốn vậy, chúng ta cần tạo một môi trường học tập vui chơi thật sự gần gũi và thân thiện đối với trẻ, trường học, lớp học phải là ngôi nhà thứ 2 của trẻ, nơi mà trẻ được yêu thương được mọi người quan tâm, có bạn bè và cô giáo luôn bên cạnh để động viên trẻ. Có như vậy trẻ mới trở nên mạnh dạn, tự tin tham gia vào các hoạt động, tập cho trẻ có thói quen trao đổi trò chuyện, tự khám phá, suy nghĩ, đề xuất ý kiến, tranh luận, thảo luận với các bạn và với cô làm cho trẻ trở nên mạnh dạn, tự tin hơn trong các hoạt động. Nhờ vậy, chúng ta mới phát huy được tính tích cực, tự giác ở trẻ, giúp trẻ tự thể hiện được khả năng của bản thân. Với những cử chỉ, điệu bộ, ánh mắt, giọng nói ân cần và gần gũi cô có thể tạo cho trẻ một niềm tin, trẻ học tập tự nhiên, thoải mái, trẻ tự mình nói lên ý muốn, ý thích, khả năng của bản thân. Thực tế ở lớp tôi, một số cháu đầu năm còn rụt rè, nhút nhát như cháu Tuyền, Linh, Hiệp. Vậy mà, qua thời gian được vui chơi và học tập cùng nhóm bạn, cháu đã trở nên mạnh dạn hơn. Đặc biệt có nhiều cháu còn bộc lộ khả năng của mình trước lớp như cháu biết quán xuyến lớp, phụ giúp cô chuẩn bị đồ dùng cho tiết học, … nhiều cháu còn bộc lộ năng khiếu của mình như mạnh dạn hát, kể chuyện, đọc thơ, … để tặng cô và các bạn sau mỗi giờ học, giờ chơi. Đến nay nhiều cháu đã trở nên tiến bộ hơn rất nhiều như cháu Trâm, Thủy, Duyên, Kiệt. Bên cạnh việc tạo cơ hội để trẻ thể hiện khả năng của mình, các cô giáo cũng như các bậc phụ huynh cần phải biết khen thưởng trẻ đúng thời điểm và kịp thời. Ví dụ: Khi trẻ hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, cô có thể thưởng cho trẻ một lời khen ngợi, động viên, hoặc tặng cho cháu một món quà nhỏ ngay trong lúc đó để khích lệ tinh thần, tạo nguồn hứng thú cho trẻ tham gia hoạt động tích cực hơn và hiệu quả hơn. Biện pháp 4. Tổ chức cân đối, hài hòa giữa hoạt động học tập và hoạt động vui chơi: Đối với bậc học Mầm non giáo viên cần phải vận dụng phương châm “Học mà chơi, chơi mà học” Chính vì vậy ngoài việc tổ chức hoạt động chung giáo viên còn phải tổ chức hoạt động góc, việc tổ chức đan xen là hoạt động tư duy có tác dụng tốt đối với sự phát triển của trẻ ở lứa tuổi mầm non, hoạt động vui chơi tạo điều kiện giúp trẻ giao lưu lẫn nhau tạo cho trẻ được tiếp xúc, được hoà mình vào môi trường xung quanh, môi trường thiên nhiên, môi trường xã hội, môi trường gia đình … Nhu cầu hứng thú học tập có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự thành công trong học tập của trẻ. Trẻ không thích học là một trong những nguyên nhân chính khiến trẻ không có kết quả học tập tốt. Ngược lại ham học, thích học là nguồn động lực để thành công trong học tập. Nhưng để trẻ có được hứng thú học tập chúng ta cần phải biết cân đối giữa học tập và vui chơi, tránh gây áp lực nặng nề đối với trẻ. Với yêu cầu này, ở lớp tôi thường tổ chức đan xen các hoạt động vừa vui chơi, vừa học tập, có thế học bằng hình thức vui chơi. Ví dụ: Sau mỗi giờ học căng thẳng tôi thường cho trẻ xem phim hoạt hình, hay nghe ca nhạc dành cho thiếu nhi với thời lượng vừa phải. Nhờ vậy, tôi thấy trẻ ở lớp hứng thú hơn, tham gia học tích cực, không tỏ ra mệt mỏi. Nên hạn chế để trẻ sinh hoạt giải trí, nghệ thuật hay xem truyền hình quá nhiều lấn chiếm thời gian để học tập. Trong quá trình tổ chức các hoạt động cho trẻ chúng ta cần điều chỉnh thời gian của trẻ một chút sao cho có sự cân bằng giữa việc học và việc giải trí. Như thế, trẻ không những sẽ vui thích học tập mà còn học được nhiều hơn và có hiệu quả hơn. Để giúp trẻ tham gia học tập hứng thú, tích cực thì ngoài việc vận dụng các biện pháp nêu trên là cô giáo mầm non chúng ta cần phải thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường với phụ huynh và các đoàn thể. Biện pháp 5. Tuyên truyền, phối hợp giữa nhà trường, phụ huynh và các đoàn thể trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Mô hình nhà trường kết hợp với gia đình đối với ngành học mầm non rất phù hợp và có hiệu quả, để phụ huynh có thể hiểu các cháu đến trường hoạt động như thế nào? Bằng nhiều biện pháp thiết thực như tuyên truyền, vận động, giải thích các vấn đề liên quan đến công tác chăm sóc, giáo dục trẻ như nội dung chương trình giáo dục mầm non mới, đặc biệt đối với trẻ 5 tuổi là nội dung hướng dẫn đánh giá trẻ 5 tuổi theo Bộ chuẩn, để trẻ thực hiện tốt 120 chỉ số của Bộ chuẩn qui định. Ngoài việc thực hiện tốt các hoạt động ở lớp có lồng ghép các chỉ số để rèn luyện cho trẻ, bản thân tôi thường xuyên trao đổi, cung cấp thông tin đến các bậc phụ huynh về nội dung, yêu cầu cần đạt của trẻ 5 tuổi theo Bộ chuẩn, trao đổi cách chăm sóc, giáo dục trẻ, phối hợp chặt chẽ cùng với phụ huynh trong việc rèn luyện, kiểm tra kiến thức của trẻ. Qua đó, vừa giúp phụ huynh có những kiến thức về nuôi dạy con cái, tạo cho trẻ có được nề nếp, thói quen học tập tích cực,. đồng thời bản thân tôi cũng nắm bắt được đặc điểm riêng, khả năng, ý thích của từng trẻ để tổ chức tốt các hoạt động nhằm đem lại hứng thú cho trẻ mà không gây áp lực đối với trẻ. Trong năm học chúng tôi tham mưu với BGH nhà trường cho tôi mở hội giảng về hoạt động có chủ đích, mời phụ huynh đến dự, để phụ huynh nắm bắt về các hoạt động chương trình, thấy được hiệu quả về sự hoạt động ở trẻ và nắm được các chỉ số trẻ 5 tuổi cần đạt ở cuối tuổi mẫu giáo lớn. Qua giờ dạy phụ huynh, một mặt giúp các bậc phụ huynh thấy được khả năng của con em mình, qua đó phụ huynh có thể phối hợp cùng nhà trường rèn luyện, bồi dưỡng, nâng cao hiểu biết cho trẻ, giúp trẻ tham gia học tích cực hơn. Mặt khác, có thể kêu gọi sự hỗ trợ, giúp đỡ của phụ huynh về cơ sở vật chất, trang thiết bị cũng như hỗ trợ về nguyên vật liệu và một số đồ chơi làm sẵn (tự tạo) để tạo môi trường học tập đầy đủ, tiện nghi, giúp trẻ có điều kiện học tập tốt hơn, từ đó tạo ra hứng thú cho trẻ trong học tập. V.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU: Từ việc áp dụng “Một vài biện pháp giúp trẻ tham gia học tập hứng thú, tích cực” bản thân đã đạt những kết quả đáng khích lệ như sau: Đối với giáo viên: Thông qua việc thực hiện các biện pháp nêu trên bản thân đã tích góp được những kinh nghiệm trong công tác chăm sóc giáo dục, từ việc vận dụng chương trình giáo dục mầm non mới, đến việc lựa chọn nội dung, phương pháp và các hình thức cũng như việc ứng dụng CNTT trong quá trình tổ chức các hoạt động đến nay có nhiều chuyển biến tốt, chất lượng giờ dạy đạt hiệu quả cao, đem lại hứng thú tích cực cho trẻ. Đối với trẻ: – Đa số trẻ tham gia học tập tốt, trong đó có 90% trẻ có hứng thú học tập và tham gia học tập một cách tích cực, tự giác, các cháu trở nên mạnh dạn, tự tin hơn khi tham gia các hoạt động, trẻ biết thể hiện khả nằng, nói lên ý thích của bản thân, trẻ có nề nếp, thói quen học tập tốt, kỹ năng thực hành, luyện tập ở trẻ thành thạo hơn. VI.KẾT LUẬN: “ Vì lợi ích mười năm trồng cây Vì lợi lích trăm năm trồng người” Trẻ em là những mầm non tương lai của đất nước. Để trẻ có một sự phát triển toàn diện về mọi mặt, chúng ta cần tạo cho trẻ có một sự khởi đầu hoàn hảo nhất, tạo nền móng cho sự phát triển của trẻ sau này. Muốn vậy, là những cô giáo mầm non, chúng ta cần giúp trẻ có được hứng thú tích cực trong quá trình học tập. Đây là nhiệm vụ quan trọng cần thiết mà giáo viên cần thực hiện tốt trong quá trình tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. Muốn trẻ tiếp thu tốt kiến thức giáo viên phải gây được hứng thú, lôi cuốn trẻ, tránh áp đặt, gây nhàm chán cho trẻ trong quá trình học. Qua việc áp dụng “Một vài biện pháp giúp trẻ tham gia học tập hứng thú tích cực” trong quá trình giáo dục, bản thân rút ra được những kinh nghiệm như sau: – Cô giáo cần tạo không gian thật đẹp mắt, xây dựng tốt môi trường giáo dục, vì nó là một trong những yếu tố góp phần tạo nên sự thành công cho chương trình đổi mới, môi trường đẹp, an toàn, hấp dẫn góp phần khơi gợi tính tò mò, nhu cầu nhận thức, tìm hiểu khám phá, thúc đẩy trẻ tích cực hoạt động. – Giáo viên nên tích cực học tập, nghiên cứu để nâng cao về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, linh hoạt trong việc đổi nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức tiết học, mới trao dồi kỹ năng về tin học để ứng dụng tốt trong việc tổ chức các hoạt động học tập và vui chơi cho trẻ. Việc xây dựng mục tiêu, nội dung kế hoạch hoạt động cần dựa trên khả năng, nhu cầu của trẻ tại lớp vì hơn ai hết cô giáo là người nắm rõ đặc điểm, khả năng của từng trẻ. – Cần tạo cơ hội để trẻ thể hiện khả năng của mình và tập cho trẻ có thói quen trao đổi trò chuyện, tự khám khá, suy nghĩ, đề xuất ý kiến, tranh luận, thảo luận với cô và các bạn trong các hoạt động, góp phần giúp trẻ trở nên tự tin, mạnh dạn hơn. – Phải tổ chức cân đối, hài hòa giữa hoạt động họa tập và hoạt động vui chơi để gây hứng thú, giảm bớt sự căng thẳng cho trẻ sau mỗi giờ học. Khi tổ chức hoạt động thông qua các trò chơi cần chú ý sao cho tất cả trẻ cùng được tham gia, cần có bài tập, câu hỏi phù hợp với khả năng của từng trẻ (không quá khó hay quá dễ, không áp đặt làm mất sự hứng thú của trẻ). – Thực hiện tốt công tác phối hợp với phụ huynh để giúp giáo viên nắm rõ hơn đặc điểm cá nhân trẻ, phụ huynh trực tiếp tham gia vào các hoạt động của lớp sẽ giúp trẻ cố gắng và thấy hứng thú hơn nhiều. VII. ĐỀ NGHỊ: Trong quá trình áp dụng “Một vài biện pháp giúp trẻ tham gia học tập hứng thú, tích cực” tôi xin có một số đề nghị như sau: Đối với nhà trường: – Cần tăng cường đầu tư hơn nữa về cơ sở vật chất, mua sắm đồ dùng đồ chơi cần thiết phục vụ cho hoạt động học tập và vui chơi của trẻ. – Cần trang bị thêm phần mềm trò chơi kidsmart để thu hút trẻ trong quá trình học tập, đồng thời góp phần tạo môi trường hoạt động của trẻ được phong phú, đa dạng hơn. Đối với phụ huynh và các đoàn thể xã hội: – Cần quan tâm và phối hợp chặt chẽ với nhà trường trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Thường xuyên hợp tác giúp đỡ nhà trường về CSVC, trang thiết bị để tạo một môi trường giáo dục hoàn thiện, giúp trẻ tự tin hơn và hoạt động một cách tích cực mang lại hiệu quả cao hơn. – Phối hợp với nhà trường trong việc giáo dục, tạo cho trẻ có thói quen, nề nếp học tập từ nhỏ như đi học chuyên cần, đúng giờ, giúp trẻ thực hiện tốt các yêu cầu trên lớp. Phụ huynh nên sắp xếp phù hợp thời gian học và chơi của trẻ, thường xuyên trao đổi với giáo viên để nắm bắt thông tin về việc ăn, ngủ và học tập của con em, nắm được các yêu cầu đạt được của Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi để có hướng tác động tích cực đối với trẻ. – Bố mẹ phải là tấm gương cho con trẻ vì trẻ nhỏ thường làm theo những gì người lớn làm hơn là nghe người lớn nói. Vì thế, một phương pháp hữu hiệu để thúc đẩy niềm say mê hứng thú học tập đó là hãy là tấm gương cho con cái noi theo. Trong những thời gian rảnh ở nhà, cha mẹ có thể đọc sách cùng con, rồi cả gia đình có thể cũng bàn luận về một vấn đề nào đó hay yêu cầu trẻ giải thích một vấn đề nào đó. Điều này vừa tạo cho gia đình một không gian ấm cúng, vừa trở thành cái nôi nuôi dưỡng lòng ham học cho trẻ. Đại Quang, ngày 05 tháng 01 năm 2013. Người viết Lê Thị Thanh Nga VIII. PHẦN PHỤ LỤC: Một số hình ảnh minh hoạ về hoạt động học tập tích cực của trẻ. Bé ngoan chăm học Xem tài của bé Vui cùng trò chơi kidsmart Cùng khám phá hộp quà Chúng mình cùng giúp cô nhé! Vui múa hát IX: TÀI LIỆU THAM KHẢO: – Tài liệu bồi dưỡng chuyên môn hè năm 2012-2013 – Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. – Đề cương bài giảng “ Tâm lý học trẻ em tuổi mầm non” – Biên soạn Thạc sĩ Phạm Thị Mơ – Đại học Sư phạm Đà Nẵng. – Giáo trình giáo dục học cho trẻ mầm non – Biên soạn Thạc sĩ Nguyễn Thị Nguyệt, Đại học Sư phạm Đà Nẵng ********************** X.MỤC LỤC Đặt vấn đề …………………………………………………Trang 1-2 Cơ sở lí luận ……………………………………………..Trang 3 III. Cơ sở thực tiễn ………………………………………….Trang 3-4 Nội dung nghiên cứu ……………………………………Trang 4-11 Biện pháp1. Tạo không gian học tập đẹp mắt để thu hút trẻ vào các hoạt học tập. (Trang 4- 6) động Biện pháp 2. Sự đổi mới về phương pháp, nội dung và hình thức tổ chức của giáo viên trong các hoạt động. ( Trang 6- 9) Biện pháp 3: Tạo cơ hội để trẻ thể hiện khả năng của bản thân. (Trang 9-10) Biện pháp 4: Tổ chức cân đối giữa hoạt động học tập và hoạt động vui chơi. (Trang 10-11) Biện pháp 5. Tuyên truyền, phối hợp giữa nhà trường, phụ huynh và các đoàn thể trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. ( Trang 11) Kết quả nghiên cứu …………………………………… Trang 11-12 Kết luận . ………………………………………………Trang12- 13 VII. Đề nghị ……………………………………………… Trang 13 VIII.Phục lục……………………………………………………………… Trang 14-15 Tài liệu tham khảo:……………………………………. Trang 16 Mục lục………………………………………………………Trang 17 *************************