Tài liệu Skkn một vài biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ tài nguyên và môi trường, biển đảo cho trẻ 5 tuổi.

MỘT VÀI BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO GIÁO VIÊN LỒNG GHÉP NỘI DUNG GIÁO DỤC BẢO VỆ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG, BIỂN ĐẢO CHO TRẺ 5 TUỔI. ĐẶT VẤN ĐỀ: Lý do chọn đề tài: Biển đảo quê hương hiện nay đã và đang trở thành vấn đề được Nhà nước đặc biệt quan tâm cũng như toàn thể người dân Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung. Đi kèm với những vấn đề liên quan về chủ quyền biển đảo dân tộc ta thì việc bảo vệ tài nguyên và môi trường biển, hải đảo cũng quan trọng không kém. Vì thế cho trẻ tiếp cận với vấn đề tài nguyên và môi trường biển, hải đảo là rất cần thiết. Điều này giúp trẻ có những hiểu biết ban đầu về môi trường, tài nguyên biển đảo. Từ đó, khơi dậy nhận thức bảo vệ tài nguyên – môi trường biển đảo và niềm tự hào, tinh thần dân tộc của trẻ đối với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển trong tương lai không xa. Thực tế hiện nay vấn đề môi trường và tài nguyên đang trở nên vô cùng bức thiết. Đây là mối lo ngại của toàn cầu chứ không riêng một quốc gia nào. Sự biến đổi khí hậu toàn cầu đã và đang diễn ra với những hệ lụy không lường. Con người đang phải đối diện với rất nhiều nguy cơ. Bằng chứng là môi trường tài nguyên đang dần cạn kiệt và không ngừng suy thoái. Chất lượng cuộc sống cũng vì thế mà suy giảm bởi yếu tố môi trường tác đô nô g trực tiếp đến cuô ôc sống con người. Biển và đại dương là cái nôi của sự sống, đã và đang cung cấp cho nhân loại một khối lượng rất lớn thực phẩm, dược phẩm, nguyên nhiên vật liệu, năng lượng, tài nguyên thiên nhiên… Nhưng việc phát triển kinh tế biển cũng đang làm suy giảm mạnh nguồn tài nguyên và gây ô nhiễm môi trường biển nghiêm trọng. Môi trường vùng biển Việt Nam với diện tích rộng hơn 1 triệu km2, sẽ là không gian phát triển và sinh tồn tương lai, cũng không nằm ngoài quy luật ấy. Có thể nói, con người giữ vai trò quan trọng đặc biệt trong vấn đề bảo vệ tài nguyên môi trường. Vì lẽ đó, việc giáo dục nâng cao ý thức cho con người cần được quan tâm sâu sát. Ở lứa tuổi mầm non, trong chương trình học trẻ cũng đã sớm làm quen với môi trường xung quanh và phần nào được giáo dục về bảo vệ môi trường. Ý thức bảo vệ tài nguyên và môi trường cũng dần dần từ đó được hình thành trong trẻ. Những điều này rất quan trọng để hình thành thế hệ con người biết yêu thiên nhiên và luôn hành động vì môi trường. Đặc biệt hơn, trẻ cũng cần nhận thức về giá trị của tài nguyên biển, hải đảo để bảo vệ môi trường biển đảo cũng như vấn đề nhạy cảm chủ quyền quốc gia trên biển.Thêm vào đó, mặc dù trẻ có tiếp xúc làm quen với môi trường xung quanh song điều đó vẫn là chưa đủ. Thực tế địa phương cũng còn hạn chế để trẻ tiếp xúc làm quen với tài nguyên và môi trường biển đảo. Biển, hải đảo không chỉ xa về mặt khoảng cách địa lý mà còn xa trong nhận thức đối với trẻ. Đa số các bâ ôc phụ huynh đều ít có điều kiê ôn cho trẻ tiếp xúc với môi trường biển, hải đảo. Ở trường, viê ôc cung cấp cho trẻ kiến thức về môi trường, tài nguyên biển đảo vẫn còn hạn chế và gă ôp nhiều khó khăn. Chính vì vậy việc chỉ đạo, giáo viên tích hợp nội dung giáo dục tài nguyên môi trường biển, hải đảo cho trẻ em 5 tuổi là một vấn đề hết sức cần thiết trong các trường Mầm non. Để giúp giáo viên có được kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm cần thiết trong việc tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên môi trường biển, hải đảo cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi thông qua các hoạt động hàng ngày của trẻ. Thực hiện tốt nội dung tích hợp giáo dục tài nguyên môi trường biển, hải đảo là giáo dục trẻ tình yêu, lòng tự hào ý thức bảo vệ, gữi gìn biển đảo quê hương, góp phần xây dựng biển đảo quê hương, đất nước Việt Nam càng thêm xanh, sạch đẹp, phát triển bền vững. . Do vậy, tôi luôn mong muốn có được những giải pháp để giúp giáo viên tăng thêm hiệu quả dạy học, cụ thể là công tác giáo dục trẻ bảo vệ môi trường, tài nguyên biển, hải đảo quê hương. XuÊt ph¸t tõ những lý do trên, tôi thiết nghĩ rằng cần phải hướng đến giáo dục cho trẻ có được ý thức sống hòa đồng với môi trường, từ đó có cách bảo vệ môi trường. Vì thế, tôi xin đề xuất “Một vài biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ tài nguyên và môi trường, biển đảo cho trẻ 5 tuổi”. 2. Phạm vi và giới hạn đề tài : Trong phạm vi đề tài của mình, tôi xin trình bày kinh nghiệm“Một vài giải pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ tài nguyên môi trường biển, hải đảo cho trẻ 5 tuổi”. Đề tài đã được thực hiện ở trường Mầm non Đại Cường. CƠ SỞ LÝ LUẬN: Nội dung đề tài là một vấn đề thời sự nóng, vấn đề biên giới biển đảo là vấn đề luôn được dư luận quan tâm, cho nên cùng với việc lựa chọn cách giáo dục cho trẻ mầm non bằng cách học bằng chơi, chơi bằng học theo hình thức tập trung học tập, tuyên truyền giáo dục thì mỗi người giáo viên mầm non lồng ghép vấn đề này vào bài giảng của mình chắc chắn rằng hiệu quả giáo dục sẽ rất cao. Đối với bản thân tôi là một quản lý về chuyên môn, đây là một đề tài khá khó và mới với việc chỉ đạo giáo viên áp dụng dạy trẻ mầm non. Nhưng tôi đã quyết tâm thực hiện đề tài của mình đã đưa ra bằng cách tìm kiếm thông tin qua các kênh thông tin cập nhật thời sự hằng ngày để tích lũy kiến thức để giúp giáo viên có một nền tảng cho việc giáo dục lồng ghép theo đề tài đã chọn . Và việc áp dụng đề tài phải dựa trên nguyên tắc: Nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải đảo được tích hợp phù hợp với tất cả các lĩnh vực giáo dục: phát triển nhận thức, phát triển thể chất, phát triển ngôn ngữ, phát triển thẩm mỹ, phát triển tình cảm quan hệ xã hội. Nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải đảo được tích hợp phù hợp vào hoạt động phải từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của trẻ. Các hoạt động phải gần gũi không xa lạ gắn với thực tế của địa phương, đảm bảo tự nhiên nhẹ nhàng. Hiểu được nguyên tắc đó tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải đảo cho trẻ 5 tuổi tại trường Mầm non Đại Cường” III. CƠ SỞ THỰC TIỂN: *Đặc điểm tình hình: Việc chỉ đạo giáo viên lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ tài nguyên, môi trường biển, hải đảo cho trẻ em 5 tuổi hiện nay có rất nhiều giáo viên ở các cơ sở giáo dục mầm non thực hiện, mỗi người một phương pháp, biện pháp khác nhau và hiệu quả đạt được tùy thuộc của mỗi người, song mục đích chung là góp phần hình thành nhân cách cho trẻ. Trường mầm non Đại Cường là một trong những trường nông thôn thuộc huyện Đại Lộc, trường có 4 địa điểm khang trang sạch sẽ với khu trung tâm thôn Ô Gia Nam và 3 cụm lẻ Quảng Đại, Phúc Khương, Mỹ Phiếm. Trường có 11 nhóm lớp với tổng số học sinh là 300 trẻ, có 34 đồng chí cán bộ – giáo viên – nhân viên. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao tôi đã gặp một số thuận lời và khó khăn sau: * Thuận lợi: Điều kiện cơ sở vật chất: – Có thể nói với sự nổ lực của các cấp lãnh đạo, nhà trường, giáo viên và phụ huynh học sinh, đến nay cơ sở vâ ôt chất của nhà trường đã cơ bản đáp ứng được viê ôc dạy và học. – Môi trường các lớp học khang trang, sạch sẽ, thoáng mát, trang thiết bị của trường khá đầy đủ nên cho trẻ một môi trường học tập tốt. – Phòng học có trang thiết bị hỗ trợ dạy học với các ứng dụng công nghệ thông tin đã giúp ích rất nhiều cho việc trẻ tiếp xúc với thông tin liên quan đến tài nguyên và môi trường biển, hải đảo. – Chúng tôi luôn quan tâm giúp đỡ, khuyến khích sự tìm tòi, sáng tạo của giáo viên, luôn tạo điều kiện về cơ sở vật chất và phương tiện thực hiện các hoạt động cho trẻ. – Bên cạnh đó vài giáo viên đứng lớp cũng không ngừng sáng tạo các đồ dùng dạy học từ nhiều vâ ôt liê ôu khác nhau để đa dạng các đồ dùng dạy học đồng thời tích hợp giáo dục trẻ biết bảo vê ô môi trường. Giáo viên – Tất cả giáo viên đứng lớp đều đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn, nhiệt tình, yêu trẻ. Thêm vào đó, đa số trẻ trong các lớp đều đã học qua lớp mẫu giáo bé và mẫu giáo nhỡ nên có nề nếp học tập. Biết lắng nghe, quan tâm, chia sẻ giúp đỡ cô giáo và bạn bè. – Một số giáo viên nắm chắc phương pháp dạy học, luôn trao dồi kiến thức qua sách báo, mạng intenet, học hỏi kinh nghiệm của chị em trong trường để nâng cao trình độ chuyên môn. Luôn tham gia đầy đủ các buổi học chuyên môn, dự giờ kiến tập do trường, Phòng Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Phụ huynh học sinh: Phụ huynh luôn ủng hộ nhiệt tình các hoạt động, phong trào của trường lớp. Kết hợp với giáo viên để chăm sóc giáo dục trẻ đạt kết quả tốt. Mô ôt số phụ huynh trẻ tuổi có nhâ nô thức rất cao trong viê ôc đổi mới phương pháp giáo dục trẻ nên luôn phối hợp và hỗ trợ nhiê ôt tình cho các hoạt đô nô g của lớp. * Khó khăn; Trong quá trình tìm hiểu nghiên cứu thực hiện đề tài, bản thân tôi cũng không tránh khỏi những khó khăn từ điều kiện khách quan và điều kiện chủ quan. – Hầu hết trẻ chưa được tiếp xúc nhiều với môi trường tài nguyên biển, hải đảo nên biển và hải đảo còn xa lạ với đa số trẻ. – Các cháu ở 3 lớp lớn phần lớn được sinh ra trong những gia đình có điều kiện, lại là bé đầu lòng nên rất được ông bà bố mẹ nâng niu chiều chuộng, mọi ý thích của bé đều được đáp ứng nên sự chia sẻ và thể hiện tình cảm yêu thương của trẻ với mọi người mọi vật xung quanh còn hạn chế, đặc biệt là việc tự giác trong các hành vi bảo vệ môi trường, giữ vệ sinh chung. – Một số phụ huynh nhận thức về bảo vệ tài nguyên và môi trường, biển đảo còn hạn chế. – Kiến thức về tài nguyên và môi trường biển, hải đảo của giáo viên còn chưa sâu. Tài liệu hỗ trợ dạy học về vấn đề này cũng chưa thật đầy đủ. Đa số giáo viên chưa tự tìm tòi và xác định giới hạn nội dung dạy học phù hợp. Điều này cũng làm khó người dạy vì phải đòi hỏi nhiều thời gian và lựa chọn nội dung phù hợp với nhận thức của trẻ. – Nắm bắt được tình hình thực tế của giáo viên và các cháu, tôi quyết định tìm ra biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép nội dung giáo dục trẻ có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường trẻ sống, tài nguyên và môi trường biển, hải đảo. Bước đầu khảo sát kết quả cho thấy: Đạt Chưa đạt TT Nội dung tiêu chí khảo sát 1 Biết chăm sóc và bảo vệ cây và các 50 loài đô nô g vâ ôt thân thuô ôc 60% 34 40% 2 Biết giữ gìn trật tự vệ sinh công cộng, 50 vệ sinh trường lớp. 60% 34 40% 3 Biết cất dọn đồ dùng, dồ chơi đúng 74 nơi quy định 88% 10 12% 4 Không vứt rác ra đường, biết gom rác 70 vào thùng rác 83% 14 17% 5 Phân biệt được những hành động đúng – sai đối với môi trường biển và 44 hải đảo 52% 40 48% 6 Biết tiết kiệm nước khi sử dụng 48% 44 52% KHẢO SÁT GIÁO VIÊN: Số Tỷ lượng % 40 lệ Số Tỷ lượng % lệ 1 Biết tên mô ôt số bãi biển, đảo nổi tiếng 5 của nước ta. 2 Biết tích hợp nội dung giáo dục bảo vệ tài nguyên môi trường biển, hải đảo phù hợp, lo gich vào các hoạt 10 động. 24% 16 47,6% 11 76% 52.4% Qua cuộc khảo sát tôi nhận thấy rằng trẻ có kiến thức trong việc bảo vệ môi trường còn chưa đồng đều, còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy, việc giáo dục trẻ có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường trẻ sống; tài nguyên và môi trường biển, hải đảo là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Từ thực tế trên, tôi đã bàn bạc với giáo viên dạy các lớp 5 tuổi thống nhất về phương pháp và đưa ra nhiều biện pháp thực hiện tích hợp giáo dục tài nguyên và môi trường biển, đảo cho trẻ hiệu quả nhất. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: Với nhận thức của một đứa trẻ khi nói về vấn đề bảo vệ tài nguyên môi trường, tài nguyên biển, hải đảo có vẻ xa vời song sẽ thật hiệu quả và gần gũi khi người giáo viên biết cách khéo léo đem tài nguyên biển, đảo đến gần hơn với trẻ. Nói cách khác, nó không hề khó khi ta áp dụng chỉ đơn giản là tích hợp, lồng ghép qua các hoạt động hằng ngày của trẻ. Nội dung lồng ghép đơn giản, gần gũi với trẻ giúp trẻ “Học mà chơi, chơi mà học” * Biện pháp 1: Vai trò của người quản lý trong việc chỉ đạo giáo viên lồng ghép nội dung giáo dục môi trường tài nguyên, biển, hải đảo cho trẻ 5 tuổi. Để thực hiện tốt nhiệm vụ “Chỉ đạo giáo viên tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải đảo vào chương trình giáo dục trẻ mẫu giáo 5 tuổi ở trường mầm non Đại Cường” đạt hiệu quả tốt nhất đòi hỏi người cán bộ quản lý phụ trách chuyên môn phải nắm rõ yêu cầu của ngành, có tầm nhìn xa, xây dựng kế hoạch và thực hiện nghiêm túc có hiệu quả. Phải hết sức linh hoạt, áp dụng các biện pháp vào thực tế địa bàn một cách đồng bộ, thường xuyên và phải luôn trau dồi kiến thức, cập nhập kịp thời những thông tin, tiến bộ của khoa học, để tìm ra biện pháp cụ thể chỉ đạo giáo viên đi đúng hướng. Nêu cao ý thức tự giác, tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Trau dồi đội ngũ giáo viên có kiến thức kỹ năng thành thạo trong việc lựa chọn nội dung tích hợp về tài nguyên môi trường biển, hải đảo cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi vào dạy trẻ, nhẹ nhàng, nghệ thuật không gò bó cứng nhắc, phát huy được tính tích cực của trẻ. + Vai trò của người cán bộ quản lý hết sức quan trọng, phải thực sự gương mẫu, giỏi về chuyên môn, có uy tín, tạo được niềm tin yêu với đội ngũ giáo viên. + Bản thân người quản lý phải nói được, làm được. Biết sắp xếp các công việc, xây dựng kế hoạch cụ thể rõ ràng, phân công phù hợp với từng giáo viên, điều kiện của nhà trường để dễ thực hiện. + Tổ chức tốt các buổi sinh hoạt chuyên môn hàng tháng thật thiết thực và có chất lượng, thường xuyên duyệt giáo án góp ý nhận xét cụ thể để giáo viên nắm được các hình thức, nghệ thuật lồng ghép nội dung giáo dục tài nguyên môi trường biển, hải đảo vào chương trình dạy trẻ mẫu giáo 5 tuổi. + Luôn đi sâu sát bồi dưỡng cho giáo viên về lý thuyết, hướng dẫn giáo viên thực hành tổ chức các hoạt động linh hoạt sáng tạo. Tạo điều kiện cho giáo viên về thời gian, đầu tư kinh phí để trang bị đồ dùng đồ chơi mầm non dạy học cần thiết khi tổ chức các hoạt động. Động viên khen thưởng kịp thời những giáo viên làm tốt công tác chăm sóc giáo dục trẻ, có khả năng sáng tạo, tổ chức các hoạt động đạt kết quả cao. + Biết phát huy hết khả năng của giáo viên và tập hợp sức mạnh của tập thể nhà trường. Thường xuyên lắng nghe ý kiến, rút kinh nghiệm trong quá trình thực hiện các biện pháp chỉ đạo giáo viên tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên môi trường biển, hải đảo vào chương trình giáo dục trẻ 5 tuổi. + Làm tốt công tác tuyên truyền vận động, xã hội hoá giáo dục góp phần xây dựng có sở vật chất cho trường, lớp ngày càng khang trang hiện đại hơn. *Biện pháp 2: Tìm hiểu, sưu tập tài liệu về tài nguyên và môi trường biển, hải đảo Việt Nam hiện nay và sưu tầm 1 số bài thơ, bài hát, câu truyện phù hợp với nội dung giáo dục tài nguyên, môi trường biển hải đảo để cung cấp cho Giáo viên và trẻ nhâ nô biết về môi trường tài nguyên biển, hải đảo.. Tìm hiểu, sưu tập tài liệu về tài nguyên và môi trường biển, hải đảo Việt Nam hiện nay: Trước tiên, tôi giúp cho giáo viên để các cô giáo dục trẻ nhâ nô biết đồng đều về những hình ảnh thuô cô về môi trường biển, hải đảo thông qua mô tô số hoạt đô nô g như: cho trẻ xem các video về các chủ đề môi trường biển, hải đảo; cùng mô ôt lúc cho trẻ xem nhiều hình ảnh đan xen về môi trường thiên nhiên của đất liền và môi trường biển, hải đảo sau đó hướng dẫn trẻ lựa chọn, phân biê ôt đúng các hình ảnh thuô ôc về môi trường biển, hải đảo… Tiếp đến, chỉ đạo giáo viên cho trẻ xem các hình ảnh về biển, hải đảo với điều kiê ôn luôn đan xen, đối sánh giữa các hình ảnh để trẻ nhận ra đâu là một môi trường biển, hải đảo giàu đẹp và ngược lại là sự tàn phá làm suy thoái môi trường biển, hải đảo để khơi dậy cho trẻ tình yêu biển đảo. Lồng ghép các hình ảnh gắn liền con người với tình yêu thiên nhiên biển, hải đảo. Cho trẻ xem những hình ảnh, video nói về sự ô nhiễm môi trường biển, hải đảo cũng như cuộc sống của con người ngoài biển, hải đảo. ( Hình ảnh về biển hải đảo) Tràn đầu trên biển Ô nhiễm rác thải Cá chết hàng loạt Sưu tầm 1 số bài thơ, bài hát, câu truyện phù hợp với nội dung giáo dục tài nguyên, môi trường biển hải đảo. Khi thực hiện biện pháp này, tôi đã cố gắng tìm tòi trên các phương tiện thông tin đại chúng như qua sách, báo, mạng, cập nhật các thông tin hàng ngày và tôi đã sưu tầm được: 13 bài thơ để áp dụng vào các bài học dạy trẻ theo từng chủ để như bài thơ: Xây nhà trên cát, Rong và Cá, Chú bộ đội hải quân, Bến cảng Hải Phòng, Bờ biển, vỏ ốc, xuân của biển, tấm lòng cô giáo trẻ, ước mơ của bé, quà tặng 8/3, đảo nhỏ mến yêu, người lính Hải quân, biển khơi xanh thẳm, 6 câu truyện theo đề tài áp dụng từng chủ đề đưa ra đó là: Chuyện tình Ốc và Biển, Con Ốc biển, Cây bàng tròn, San hô chết, Những công dân nhỏ tuổi, Chú bộ đội Trường Sa…… VD: Truyện “ Con Ốc Biển” “Ngày xưa trên mặt đất chưa có biển xanh. Thần Tình yêu bấy giờ là người duy nhất cai quản cõi đời………… Cả ốc biển và trái tim đều là ngôn ngữ của điều mà nó được bao bọc – đó chính là tình yêu, ốc là ngôn ngữ của biển cả, trái tim là ngôn ngữ của con người.” 11 bài hát để dạy trẻ hát và cho trẻ nghe hát: Bé yêu Biển lắm! Ba em là bộ đội Hải quân, Nơi đảo xa, Gần lắm Trường Sa, Thân thương Trường Sa, Bố em là lình biển, Nhớ ba ở đảo xa, Gần lắm Trường sa ơi; Buâng khuâng Trường sa; biển đảo quê em, biển đảo Trường sa… Ví dụ: Dạy trẻ hát bài: Ba em là bộ đội Hải quân “Con đi học với mẹ, ba giữ trời đảo xa, ở nhà con cũng ngoan, cả nhà thương ba lắm, mẹ bảo ba đen cháy, vì nắng gió Trường Sa, nhớ ba con xúng xính, làm bộ đội hải quân”. *Kết quả: Qua các bài thơ, câu truyện, bài hát mà tôi sưu tầm được để giúp giáo viên áp dụng vào dạy trẻ theo từng chủ đề tôi thấy trẻ các lớp rất hứng thú, say mê, và thể hiện tình cảm, thái độ với nội dung câu các bài thơ, bài hát, câu truyện đưa ra và giúp trẻ có tình yêu quê hương, yêu biển đảo tài nguyên biển quí giá của mình hơn. Từ đó góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện hơn về mặt thể chất và tinh thần. *Biện pháp 3: Giúp giáo viên xây dựng kế hoạch tích hợp các nội dung vào từng chủ đề, hoạt động cụ thể: Dựa vào tâm sinh lý trẻ giáo viên nên lựa chọn nội dung phù hợp, gần gũi với trẻ. Nội dung 1: Con người và môi trường tự nhiên – xã hội * Môi trường sống: – Nhận biết môi trường: phòng/nhóm/lớp học/gia đình, làng xóm. – Phân biệt môi trường sạch – môi trường bẩn. – Một số nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường. – Một số cách tránh tác hại môi trường ô nhiễm. * Môi trường xã hội: – Nhân biết môi trường xã hội: giao thông, nghề nghiệp. – Một số nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường. – Một số cách tránh tác hại môi trường ô nhiễm. * Quan tâm bảo vệ môi trường: – Tiết kiệm trong sinh hoạt: tiết kiệm điện, nước, giữ gìn đồ dùng, đồ chơi… – Tham gia vệ sinh môi trường: không vứt rác bừa bãi, tham gia vệ sinh, lau chùi, sắp xếp đồ dùng đồ chơi… – Yêu quý thiên nhiên: không bẻ cây, không bắt động vật, biết chăm sóc cây cối và con vật, không nói to nơi công cộng… Nội dung này có thể tích hợp vào các chủ đề: Trường mầm non, tiểu học, gia đình, bản thân, giao thông, nghề nghiệp. Nội dung 2: Con người với động vật thực vật – Mối quan hệ động vật, thực vật với môi trường, đối với con người (ích lợi đối với môi trường sinh thái: trong tự nhiên không có động vật, thực vật chỉ có lợi hoặc có hại, tất cả đều cần thiết cho thiên nhiên) – Chăm sóc, bảo vệ cây cối và các con vật. Nội dung này có thể tích hợp vào các chủ đề: Thế giới động vật, thực vật. Nội dung 3: Con người với thiên nhiên – Gió: ích lợi, tác hại của gió, biện pháp tránh gió. – Nắng và mặt trời: ích lợi và tác hại của nắng, các biện pháp tránh nắng. – Mưa: nhận biết và đoán được trời sắp mưa, ích lợi và tác hại của mưa, biện pháp tránh mưa. – Bão, lũ: Hiện tượng, nguyên nhân, tác hại của bão, lũ. Nội dung này có thể tích hợp vào các chủ đề: Nước, mùa hè và các hiện tượng tự nhiên. Nội dung 4: Con người và tài nguyên (đất, nước, danh lam thắng cảnh) – Tác dụng của đất, nguyên nhân gây ô nhiễm, biện pháp bảo vệ. – Các nguồn nước, ích lợi của nước, nguyên nhân gây ô nhiễm, biện pháp bảo vệ. – Danh lam thắng cảnh, giữ gìn, bảo vệ danh lam thắng cảnh. Nội dung này có thể tích hợp vào các chủ đề: Quê hương đất nước, Bác Hồ. * Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên lồng ghép các trò chơi học tập để giáo dục bảo vệ tài nguyên và môi trường biển, hải đảo: Giáo dục bảo vệ môi trường tài nguyên biển, hải đảo cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi thông qua trò chơi học tập là tổ hợp những cách thức tổ chức trò chơi học tập nhằm hình thành ở trẻ những hiểu biết sơ đẳng về môi trường tài nguyên biển, hải đảo, quan tâm đến các vấn đề đó được thể hiện qua kiến thức, thái độ, kỹ năng, hành vi và trách nhiệm của trẻ đối với môi trường tài nguyên biển, hải đảo. Vì vậy, tôi đã chỉ đạo giáo viên thực hiện biện pháp này thông qua các bước như: – Lựa chọn trò chơi học tập phù hợp nội dung GDMT. – Xây dựng môi trường phù hợp nội dung GDMT. – Tạo tình huống có vấn đề trong trò chơi học tập. – Sử dụng bài hát, bài thơ, câu đố phù hợp nội dung GDMT trong quá trình chơi trò chơi học tập. – Tổ chức linh hoạt nhóm chơi phù hợp trong quá trình chơi trò chơi học tập để giáo dục môi trường.. – Đánh giá kết quả chơi trò chơi học tập theo mục tiêu giáo dục môi trường bằng cách cho trẻ đối sánh tranh vẽ, hình ảnh để nhận biết hành vi đúng – sai; cho trẻ giải thích hành động trong tranh hay trả lời các câu hỏi nhỏ về môi trường biển, hải đảo…. Trong khi trò chuyện với trẻ, giáo viên đưa ra các tình huống giả định: Điều gì sẽ xảy ra nếu môi trường biển, đảo bị ô nhiễm ngày càng nặng? Khi ra biển chơi thấy có nhiều rác ở đó con sẽ làm gì? Nếu thấy một bạn nhỏ đang vứt rác ra biển, con sẽ nói gì với bạn. Trên cơ sở câu trả lời của trẻ, giáo viên trò chuyện giải thích để trẻ hiểu tại sao cần tham gia bảo vệ tài nguyên môi trường biển, hải đảo.Chẳng hạn như: “Vì như vậy biển, hải đảo sẽ sạch, đẹp không bị ô nhiễm, con người có thể đi đến nhiều các khu du lịch để tham quan, nghỉ ngơi, tắm mát mà không sợ bị bẩn, các loại động thực vật trên biển sẽ không bị chết mà sinh sôi, phát triển cung cấp nhiều thức ăn dưỡng chất và nguyên liệu làm thuốc chữa bệnh cho con người”Trò chơi được xem là kỹ năng, là nhu cầu không thể thiếu trong các sinh hoạt và hoạt động tập thể với trẻ mầm non hiện nay. Ví dụ: Trò chơi “Tinh mắt, nhanh tay”. Mục đích là giúp trẻ nhận biết được tên gọi, vị trí địa lý của một số bãi biển, đảo ở một số tỉnh, thành. Với trò chơi này, tôi chỉ đạo các giáo viên chuẩn bị 2 bản đồ Việt Nam; 10 chiếc vòng thể dục hoặc chạy tiếp sức; một số mảnh giấy màu xanh nước biển (tượng trưng cho biển), màu nâu (tượng trưng cho đảo, quần đảo), hồ dán; đàn, nhạc … Cách chơi: Cho đội chơi đứng trước những chiếc vòng đã được xếp nối tiếp nhau trước bản đồ. Cô giáo bật nhạc, trẻ bắt đầu chơi. Từng trẻ ở hai đội lần lượt bật nhảy liên tiếp qua 5 chiếc vòng, nên chọn những mảnh giấy màu xanh nước biển dán vào vị trí tỉnh có biển. mảnh giấy màu nâu vào vị trí tỉnh có đảo hoặc quần đảo. Dán xong để trẻ về vị trí để các bạn khác trong đội tiếp tục lên chơi. Hết bản nhạc cả hai đội đều dừng lại. Sau đó, cô và trẻ cũng kiểm tra kết quả bằng cách: Cô chỉ vào tỉnh/thành phố trẻ dán trên bản đồ, trẻ nói được tên biển hoặc tên đảo/quần đảo của tỉnh đó. Ví dụ: Cô chỉ vào thành phố Đà Nẵng, trẻ đọc Đà Nẵng có bãi biển Đà Nẵng và quần đảo Hoàng Sa. Hình ảnh bản đồ * Biện pháp 5: Chỉ đạo giáo viên lồng ghép nội dung giáo dục tài nguyên môi trường biển và hải đảo thông qua ngày hội, ngày lễ: Đầu năm học nhà trường đã triển khai nội dung giáo dục tài nguyên môi trường biển và hải đảo đến từng giáo viên. Hơn nữa nhà trường đã vẽ tranh, các lớp trang trí khung cảnh sư phạm mang nội dung giáo dục tài nguyên môi trường biển và hải đảo, điều đó giúp trẻ dẽ dàng tiếp cận hơn. Trong những ngày hội ngày lễ chúng tôi thường cho trẻ đóng kịch, hát múa có nội dung giáo dục bảo vệ môi trường. Trẻ rất hứng thú khi được hòa mình vào những nhân vật. Các ngày lễ, hô ôi là dịp để giáo dục trẻ thông qua các hoạt đô nô g tâ pô thể. Ví như: Ngày bảo vê ô môi trường; Ngày thế giới chống lại biến đổi khí hâ ôu toàn cầu; Ngày hô ôi bảo vê ô môi trường và tài nguyên biển, hải đảo… Ví dụ: Tổ chức ngày hội bảo vệ môi trường và tài nguyên biển, hải đảo. Giáo viên các lớp cho các cháu sinh hoạt vui múa hát tập thể, đọc thơ, kể chuyện về tài nguyên biển đảo, hoăc tổ chức đêm hội diễn văn nghệ” Mừng Đảng, mừng xuân”giáo viên đã cho trẻ biểu diễn những bài có nội dung về tài nguyên môi trường biển, hải đảo như các bài: Mùa xuân trên đảo, đảo xa v.v… Tạo điều kiê ôn để cho trẻ tham gia vào các chương trình học ngoại khóa như: Tham quan môi trường, triển lãm ảnh về biển đảo, tổ chức cho trẻ tự vẽ về các chú hải quân, về biển, đảo, sóng, gió…hoặc là cho trẻ tìm hiểu về thiên nhiên, động vật. Từ đó, trẻ có thể học được rất nhiều điều khi mà trong chương trình chính khóa không thể đưa vào giảng dạy. * Biện pháp 6: Phối hợp với phụ huynh để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, tài nguyên biển, hải đảo. Ở lứa tuổi mầm non, trẻ học bằng phương pháp soi gương nên người lớn luôn luôn là tấm gương sáng cho trẻ noi theo.Tuyên truyền, vận động phụ huynh về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, việc bảo vệ tài nguyên, môi trường biển và hải đảo trong cuộc sống hàng ngày; nhắc nhở phụ huynh cùng tham gia thực hiện bằng khẩu hiệu “Hãy phủ xanh ngôi nhà của chúng ta” bằng biện pháp trao đổi trực tiếp, trao đổi qua bảng tuyên truyền của lớp, chương trình phát thanh măng non. Tôi cùng giáo viên phát động phong trào thu gom phế liệu sau dịp Tết Nguyên Đán để làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ. Phụ huynh học sinh cũng rất ủng hộ, cô và trò cùng làm được nhiều đồ dùng, đồ chơi bổ sung vào các góc. Tôi nghĩ đó là con đường ngắn nhất để giáo dục trẻ bảo vệ môi trường. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC: Qua thời gian nghiên cứu và thực hiện đề tài: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp giáo dục bảo vệ tài nguyên và môi trường biển, hải đảo quê hương cho trẻ 5 tuổi với 84 cháu trường MN Đại Cường,chúng tôi đã thu được những kết quả khả quan. So với khảo sát ban đầu, tất cả các nô iô dung khảo sát đã có sự thay đổi tích cực. Trẻ đã có những nhâ ôn thức về vấn đề bảo vê ô môi trường nói chung và bảo vê ô tài nguyên, môi trường biển và hải đảo nói riêng. Đạt TT Nội dung tiêu chí khảo sát Thời gian Số Chưa đạt Tỷ lệ % Số Tỷ lượng % Đầu năm 50 60% 34 40% Cuối năm 76 90% 8 10% 2 Biết giữ gìn trật tự vệ sinh công Đầu năm 50 cộng, vệ sinh trường lớp. Cuối năm 74 60% 34 40% 88% 10 12% 3 Biết cất dọn đồ dùng, dồ chơi Đầu năm 74 đúng nơi quy định Cuối năm 82 88% 10 12% 97% 2 3% 4 Không vứt rác ra đường, biết gom Đầu năm 70 rác vào thùng rác Cuối năm 80 83% 14 17% 95% 4 5% 52% 40 48% 5 Phân biệt được những hành động Đầu năm 44 đúng- sai đối với môi trường biển Cuối năm 74 và hải đảo 88% 10 12% 6 Biết tiết kiệm nước khi sử dụng Đầu năm 40 48% 44 52% Cuối năm 74 88% 10 12% 24% 16 76% lượng 1 Biết chăm sóc và bảo vệ cây GIÁO VIÊN: 1 Biết tên 1 số bãi biển, đảo nổi Đầu năm 5 lệ tiếng của nước ta. Cuối năm 20 2 Biết tích hợp nội dung giáo dục bảo vệ môi trường tài nguyên Đầu năm 10 biển, hải đảo phù hợp, lo gich vào các hoạt động. Cuối năm 20 95% 1 5% 47,6% 11 52.4% 95% 5% 1 Như vậy, qua bảng đối chứng cho thấy kết quả của học sinh và giáo viên cuối năm so với đầu năm chuyển biến rõ rệt. Các biê ôn pháp thực hiê ôn đã khích lệ được trí tưởng tượng, sự tò mò của trẻ, trẻ có hứng thú học, tiếp thu kiến thức nhanh. Trẻ rất thích tham gia làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên liệu, yêu lao động, thích tạo ra cái đẹp. Trẻ có ý thức bảo vệ môi trường, tiết kiệm năng lượng. Và trẻ bước đầu có khái niệm về tài nguyên, môi trường biển và hải đảo của nước ta. Về bản thân giáo viên cũng đã có những kiến thức sâu hơn trong công tác tích hợp các nô iô dung giảng dạy và nâng cao nghiê ôp vụ chuyên môn.Lồng ghép các bài thơ, bài hát, câu chuyện, trò chơi học tập để giáo dục bảo vệ tài nguyên và môi trường biển, hải đảo, Xây dựng kế hoạch tích hợp các nội dung vào từng chủ đề, hoạt động phù hợp, lô gich. KẾT LUẬN: Từ những việc làm cụ thể và những kết quả đã đạt được tôi thấy rằng để làm tốt công tác giáo dục và bảo vệ môi trường biển và hải đảo trong trường mầm non giáo viên không những phải nắm chắc nội dung giáo dục bảo vệ môi trường, cần phải biết vận dụng các phương pháp giáo dục một cách linh hoạt và thực hiện nghiêm túc, giáo dục trẻ một cách thường xuyên, tạo cơ hội để trẻ được tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường. Điều quan trọng, giáo viên phải luôn gương mẫu cho trẻ làm theo, luôn có ý thức hướng dẫn và nhắc nhở trẻ kiên trì thực hiện những việc làm hàng ngày có ý nghĩa bảo vệ môi trường. Là một người quản lý chuyên môn tôi nhận ra một điều thật quan trọng trong công việc của mình là cần phải giáo dục cho trẻ ngay từ bậc học mầm non ý thức bảo vệ môi trường, đặc biệt là bảo vệ môi trường biển và hải đảo. Điều này vô cùng quan trọng trong đời sống của trẻ sau này, đó là nền móng cho sự hiểu biết về đất nước, bảo vệ và phát triển bền vững biển và hải đảo Việt Nam. VIII. ĐỀ NGHỊ: * Trên dây là đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi. Bên cạnh những việc làm được còn một số việc chưa làm được. Kính đề nghị Ban giám hiệu Trường Mầm non Đại Cường giúp đỡ để tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ./. Tôi xin chân thành cảm ơn! Đại Cường, ngày 26 tháng 02 năm 2016 Người thực hiện Nguyễn Thị Hương IX: TÀI LIỆU THAM KHẢO: Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên chu kỳ III( 2014- 2017) Tài liệu bồi dưỡng hè cho cán bộ quản lý và giáo viên mầm non ( 2012-2013, 2013-2014; 2014-2015; 2015-2016 ) Tài liệu tham khảo sách bảo vệ tài nguyên môi trường biển, hải đảo.