Tài liệu Skkn-một số biện pháp phụ đạo học sinh yếu, kém môn toán lớp 4

MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ĐỀ TÀI MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM MÔN TOÁN LỚP 4 I. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Chương trình toán lớp 4 là một bộ phận của chương trình toán ở tiểu học, là sự kế thừa và phát triển những thành tựu về dạy toán 4 ở nước ta. Thực hiện đổi mới cấu trúc nội dung và phương pháp dạy học, mục tiêu chương trình toán lớp 4, yêu cầu giáo viên trang bị cho học sinh một số chuẩn kiến thức và kỉ năng cơ bản để các em áp dụng kiến thức và kỹ năng vào học tập và cuộc sống . Năm học 2013 -2014 tôi được phân công dạy lớp 4C. Đầu năm nhận lớp qua khảo sát chất lượng, tôi đã phát hiện một số em còn yếu toán tiếp thu bài quá chậm không nắm được kiến thức cơ bản. Các em còn lơ là trong việc học toán ảnh hưởng đến giờ học của các em trong thời gian kế tiếp. Các em thực hiện sai đối với những bài toán rất đơn giản. Trên lớp các em không hứng thú với môn học này. Điều đó đã thôi thúc tôi tìm tòi, nghiên cứu để đưa ra những giải pháp tốt nhất giúp các em có kiến thức cơ bản về môn Toán để theo kịp chương trình làm tiền đề cho việc tiếp thu kiến thức ở các lớp sau. Đó chính là lý do tôi chọn nghiên cứu đề tài: “ Một số biện pháp phụ đạo học sinh yếu, kém môn Toán lớp 4” nhằm chia sẻ cùng đồng nghiệp. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài. Qua thực tế giảng dạy tôi thấy còn rất nhiều học sinh khi học bài mới nhưng nhũng kiến thức cũ có liên quan thì không nắm được, chẳng hạn: Khi học phép cộng, phép trừ số có nhiều chữ số nhưng các em chưa biết đặt tính sao cho các chữ số “Cùng hàng phải thẳng cột”, học phép nhân nhưng các em không thuộc bảng nhân, học chia cho số có 2,3 chữ số các em lại chưa thạo chia cho số có 1 chữ số… Có những em nắm được nội dung lý thuyết nhưng khi vận dụng thực hành lại không áp dụng được, 1 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- dẫn đến các em chán nản trong giờ học toán. Tôi chọn đề tài nghiên cứu này nhằm giúp học sinh yếu môn toán nắm kiến thức ngày càng vững vàng hơn, hăng say trong giờ học toán nâng cao chất lượng giảng dạy và làm nền tảng vững chắc cho các lớp trên. Nhiệm vụ cơ bản của đề tài này là khắc phục không còn học sinh yếu kém, không còn học sinh bỏ học vì không theo kịp kiến thức môn học này. Chính vì vậy, việc nghiên cứu thực hiện đề tài này nhằm từng bước xoá bỏ tỷ lệ học sinh học yếu bỏ học giữa chừng. 3. Đối tượng nghiên cứu. Môn toán lớp 4 Tài liệu và sách giáo khoa lớp 4 Học sinh trường tiểu học Đinh Tiên Hoàng, chủ yếu là học sinh lớp 4 mà tập trung cơ bản là học sinh yếu kém của lớp 4C tôi đã giảng dạy năm học 2013-2014 thông qua các tiết dạy trên lớp và vở bài tập của học sinh ở lớp. 4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu Các loại sách giáo khoa và sách giáo viên toán lớp 4 của BGD&ĐT. Các loại sách tham khảo liên quan đến toán lớp 4. 5. Phương pháp nghiên cứu * Phương pháp nghiên cứu lí luận * Phương pháp quan sát Tôi đã vận dụng phương pháp này ở khâu quan sát việc giảng dạy của giáo viên và khả năng tiếp thu bài của học sinh kết hợp với ghi chép tỉ mỉ khi đi dự giờ giáo viên khối 4, 5. *Phương pháp điều tra. Phương pháp này nhằm điều tra thực trạng của học sinh lớp 4 trong trường, trong lớp mình. Từ đó, nắm bắt được khả năng của học sinh. 2 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- + Điều tra trực tiếp từng học sinh bằng cách giáo viên phát phiếu học tập cho các em học sinh. + Điều tra gián tiếp: Thông qua phụ huynh học sinh, giáo viên chủ nhiệm các lớp khối 4 để biết thêm được ý thức, kết quả học tập của các em. Với phương pháp này, có thể nắm bắt được khá chính xác về đối tượng. Từ đó tôi có những phương pháp phù hợp để dạy giải toán cho học sinh. * Phương pháp khảo nghiệm Để so sánh đối chiếu khả năng nhận thức của học sinh thông qua phương pháp truyền đạt của giáo viên giữa phương pháp cũ và phương pháp mới, tôi đã tiến hành dạy cho 2 đối tượng (thử nghiệm và đối chứng) và kiểm tra chất lượng thông qua một bài kiểm tra để so sánh kết quả một cách cụ thể. II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận Môn Toán là môn học mà chúng ta cần phải học và vận dụng vào trong cuộc sống sau này, cho dù làm bất cứ công việc gì cũng có sự tính toán mới đạt được mục đích và yêu cầu mà mình mong muốn. Môn toán ở tiểu học là một môn học độc lập, chiếm phần lớn thời gian trong chương trình học của các em. Nó là một môn khoa học nghiên cứu có hệ thống phù hợp với hoạt động nhận thức tự nhiên của con người. Đối với môn Toán là môn học tự nhiên nhưng rất trừu tượng, đa dạng, lôgic và hoàn toàn gắn với thực tiễn cuộc sống hàng ngày. Bởi vậy, nếu học sinh không có phương pháp học đúng sẽ không nắm được kiến thức cơ bản về Toán học. Môn Toán là một trong những môn học có vị trí rất quan trọng. Nó là chìa khoá để mở ra các môn học khác. Đồng thời nó có khả năng phát triển tư duy lôgic, phát triển trí tuệ cần thiết giúp con người vận dụng vào cuộc sống hàng ngày. Trong giờ toán, bên cạnh việc tìm tòi và sáng tạo phương pháp giảng dạy phù hợp với yêu cầu bài học và đối tượng học sinh. Mỗi giáo viên cần phải giúp các em có phương pháp lĩnh hội tri thức toán học. Học sinh có phương pháp học toán phù hợp với từng dạng 3 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- bài toán thì việc học mới đạt kết quả cao. Từ việc học tốt môn toán, các em có được nền tảng vững chắc để học tốt các môn học khác. 2. Thực trạng a) Thuận lợi, khó khăn *Thuận lợi Bản thân tôi đã nhiều năm đứng lớp, tiếp xúc được nhiều đối tượng học sinh, hiểu và nắm được tâm lí của những học sinh yếu. Đồng thời đã qua nhiều năm giảng dạy lớp 4 nên đã tích luỹ được một số kinh nghiệm trong việc hướng dẫn và giúp đỡ học sinh lớp 4 học toán một cách hiệu quả. Bản thân tôi đã nhận thức đúng ý nghĩa, tầm quan trọng của việc học toán nên tôi đã tìm hiểu kĩ mục tiêu, nội dung bài dạy rồi soạn bài, lên lớp truyền đạt đầy đủ những nội dung mà mục tiêu yêu cầu, kết hợp nhiều phương pháp, hình thức tổ chức thích hợp nhằm phát huy tính tích cực của học sinh. Trong giảng dạy tôi có mở rộng nội dung bài dạy cho phù hợp với nhiều đối tượng học sinh, học tập thực hành phù hợp để ôn tập kiến thức và kĩ năng trong từng giai đoạn học tập của học sinh. Nhìn chung, học sinh có hứng thú học tập, tất cả đều hiểu bài và làm bài tập tốt, biết cách trình bày bài và giải đúng kết quả. * Khó khăn. Do điều kiện kinh tế còn khó khăn và trình độ học vấn chưa cao nên đa số phụ huynh là người dân tộc thiểu số chưa chú ý đến việc học hành của con, đặc biệt là chưa nhận thức đúng vai trò của môn toán trong trường Tiểu học. Học sinh chưa ý thức được nhiệm vụ của mình, chưa chịu khó, chưa tích cực tư duy suy nghĩ tìm tòi cho mình những phương pháp học đúng, để biến tri thức của thầy thành của mình. Cho nên sau khi học xong bài, các em chưa nắm bắt được lượng kiến thức thầy giảng, rất nhanh quên và kĩ năng tính toán chưa nhanh, nhất là đối với những học sinh khó khăn. b) Thành công, hạn chế 4 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- *Thành công : Thành công của tôi trong những năm thực hiện đề tài này là đã giúp đỡ được một số em học yếu môn toán có tiến bộ hơn. Từ việc học tốt môn toán, các em có được nền tảng vững chắc để học tốt các môn học khác. Do đó việc lắp chỗ hổng kiến thức toán giúp học sinh nắm một cách có hệ thống kiến thức toán theo chuẩn kiến thức kỹ năng qui định là cần thiết. Khắc phục được tình trạng học sinh yếu kém giảm, tạo điều kiện cho học sinh hứng thú say mê học tập, tạo ra mối đoàn kết thương yêu giúp đỡ lẫn nhau trong học tập của học sinh, các em thi đua học tập kết quả ngày càng tiến bộ. *Hạn chế : Ban đầu một số học sinh chưa tự giác học tập, giáo viên mất nhiều thời gian cho đối tượng học sinh yếu. c) Mặt mạnh, mặt yếu *Mặt mạnh : Tạo ra phong trào thi đua học tập giữa các em học sinh và các nhóm học tập xây dựng được không khí học tập trong lớp học sôi nổi hứng thú và đưa kết quả học tập ngày càng cao. *Mặt yếu: Hoàn cảnh của các em học sinh yếu đều khó khăn, bố mẹ làm nông, 4 trong số phụ huynh của các em chưa học hết lớp 5. Đa số phụ huynh đều thiếu quan tâm đến việc học hành của con em mình. Chưa ý thức được tầm quan trọng của việc học đối với các em. Có em còn phải đi làm thêm những công việc như mót cà phê, nhặt hạt điều…có em ở lứa tuổi này phải chứng kiến cảnh chia tay của bố mẹ dẫn đến em đó dường như mất niềm tin trong cuộc sống. Các em có cảm giác sợ cô giáo hỏi bài hoặc chú ý đến mình chứ không phải là tích cực học tập. Thường có tư tưởng chán học và nếu không được coi trọng đầu tư phụ đạo rất có thể các em học đã yếu lại càng yếu hơn. Nguy cơ bỏ học sẽ là điều sớm muộn. d) Nguyên nhân và các yếu tố tác động Tỷ lệ học sinh yếu kém bộ môn Toán của một số học sinh là vì các em không có thói quen tự học ở nhà, cha mẹ cũng không thể hướng dẫn cho con em học vì nhiều lý do. Bên cạnh đó, có học sinh yếu kém do chưa nhận thức đúng mục đích, động cơ học 5 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- tập. Một số em do hoàn cảnh khó khăn thỉnh thoảng lại nghỉ ở nhà để trông nhà giúp bố mẹ nên đã yếu lại càng yếu hơn, không theo kịp chương trình học tập. Với rất nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến học sinh yếu môn toán nhưng trong đó có một số nguyên nhân khác từ phía giáo viên như sau: Giáo viên chưa theo dõi sát sao, kịp thời các biểu hiện sa sút của HS nên nhiều HS đã kém lại càng thêm kém, lỗ hổng kiến thức ngày càng lớn. Giáo viên chỉ chú trọng đến HS đại trà, trong giảng dạy chưa nắm vững yêu cầu kiến thức kĩ năng của từng bài dạy dẫn đến dạy dàn trải, không xoáy sâu trọng tâm. Trong lúc HS chưa nắm vững kiến thức cơ bản thì GV lại muốn nâng cao, mở rộng kiến thức một cách tùy tiện, tốc độ giảng dạy bài mới và luyện tập còn nhanh khiến cho HS yếu không theo kịp. Trong khi đó, việc thực hiện lập kế hoạch bộ môn và điều chỉnh dạy học cho phù hợp với tình hình thực tế lớp học là rất quan trọng và rất cần thiết nhưng một số giáo viên lại cho là phiền phức mất thời gian nên chỉ thực hiện hình thức, đối phó dẫn đến chất lượng học tập của học sinh yếu ngày càng yếu hơn. e) Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra. Do sự chú ý, óc quan sát, trí tưởng tượng đều phát triển chậm khi phân tích tổng hợp thường dựa vào các dấu hiệu dễ thấy bên ngoài, khó phân biệt được các dấu hiệu bản chất của bài tập khả năng phân tích tổng hợp kém, phát triển chậm. Hoạt động tư duy kém linh hoạt, các em gặp khó khăn khi chuyển từ hình thức thao tác tư duy này sang hình thức tư duy khác. Lý thuyết sang thực hành vào bài toán cụ thể. Sự phát triển nhận thức của học sinh cùng lứa tuổi không đều trong hoạt động tư duy. Có những nét riêng với từng em, việc lĩnh hội kiến thức trước đó không đầy đủ, thiếu vững chắc, thái độ học toán của các em chưa tốt. Các em không thích môn toán vì khô khan không hình ảnh như những môn học khác. Hoạt động tư duy kém sử dụng ngôn ngữ toán học còn lúng túng nhiều chỗ lẫn lộn. Không hệ thống được lượng kiến thức đã học. Không vận dụng được kiến thức của bài trước cho bài sau. Các em học yếu tính chậm, chủ yếu dựa vào trực quan hoặc lời gợi ý, góp ý của giáo viên mới tính 6 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- được, hoặc nhớ bài một cách máy móc. Đặt tính chưa đúng. Từ việc lĩnh hội kiến thức thiếu vững chắc đó, các em có thái độ thờ ơ với việc học không chịu cố gắng ngại khó thiếu tự tin thụ động chán nản trong học tập. 3. Giải pháp, biện pháp. a) Mục tiêu của giải pháp, biện pháp Trong quá trình học tập, học sinh yếu kém thường không hứng thú với tiết học toán, thiếu kiến thức cơ bản về môn Toán. Trong giờ học, các em thường không tự phát hiện ra kiến thức, mà chỉ dừng lại ở mức nhắc lại rập khuôn một quy tắc có sẵn. Nhìn chung các em lười tư duy. Khi thảo luận nhóm các em thường ỷ lại các bạn cùng nhóm, không dũng cảm đưa ra ý kiến của cá nhân. Khi nhận xét bài của bạn làm thì thường trả lời đúng hoặc sai mà không có lý giải vì sao đúng? Vì sao sai ?. Ở nhà thường không có góc học tập dành riêng cho mình, sách vở không bao bọc cẩn thận, chu đáo. Các em thường có tâm lý tự ti, mặc cảm với bạn bè cùng trang lứa, kém chuyên cần trong học tập, ít tham gia các hoạt động tập thể có ý nghĩa như lao động, văn nghệ… Nhận thức được rõ vấn đề này do đó cần có những mục tiêu giải pháp phù hợp với lứa tuổi và thực tế để tạo điều kiện cho các em có điều kiện tham gia học tập tốt nhất. b) Nội dung và cách thức thực hiện. Vào những ngày đầu năm học, giáo viên theo dõi từng học sinh trong quá trình học tập và kết quả khảo sát phát hiện ra các em học yếu toán, cộng , trừ, nhân, chia sai tính toán chậm và không nắm cách tính. Tìm hiểu lý do học yếu từng em, sau đó liên hệ với gia đình học sinh đề ra kế hoạch phụ đạo phù hợp. Ngay sau khi khảo sát chất lượng của lớp đầu năm, giáo viên đã theo sát lớp tìm hiểu kĩ từng đối tượng. Sau 2 tuần lễ, giáo viên lên kế hoạch phụ đạo học sinh yếu toán, giúp các em nhớ lại các kiến thức đã hỏng dần dần giúp các em lắp lại chổ hỏng kiến thức, nắm chắc kiến thức cơ bản đã học để các em tiếp tục học tốt trong thời gian còn lại. 7 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Tổ chức phân dạng HS yếu môn toán: Mỗi học sinh yếu môn toán đều có nguyên nhân riêng rất đa dạng. Có thể chia ra một số đối tượng thường gặp là: * Đối tượng 1: Do quên kiến thức cơ bản, kỹ năng tính toán yếu. * Đối tượng 2: Do chưa nắm được phương pháp học môn Toán, năng lực tư duy bị hạn chế (loại trừ những học sinh bị bệnh lý bẩm sinh). Nhiều học sinh thể lực vẫn phát triển bình thường nhưng năng lực tư duy toán học kém phát triển. * Đối tượng 3: Do lười học, phương pháp học tập chưa tốt * Đối tượng 4: Do thiếu điều kiện học tập hoặc do điều kiện khách quan tác động - học sinh có hoàn cảnh đặc biệt (gia đình xảy ra sự cố đột ngột, hoàn cảnh éo le, trẻ khuyết tật, điều kiện sức khỏe chưa tốt…). Dù cho học sinh yếu ở dạng nào thì trước hết bản thân người giáo viên phải có ý thức về vai trò của mình. Có như vậy người giáo viên mới có trách nhiệm, sự nhiệt tình và thấy cần thiết trong việc tự bồi dưỡng và nâng cao nghiệp vụ, tích cực đổi mới phương pháp dạy học nhằm gây hứng thú cho các em trong lớp nói chung và với học sinh yếu kém môn Toán nói riêng. Xây dựng hình ảnh đẹp, tạo niềm tin cho học sinh, phụ huynh và lãnh đạo địa phương. Nắm vững bản chất của môn học: đây là bộ môn học khá khô khan và tính tích hợp rõ ràng. Do vậy khi dạy học cần lựa chọn hình thức phong phú, hấp dẫn. Có câu hỏi gợi ý một cách lôgic đi từ đơn giản đến phức tạp; cần liên hệ, xâu chuỗi kiến thức đã học giúp học sinh tự phát hiện kiến thức mới. Đặc biệt thiết kế bài dạy cần phải có những câu hỏi đơn giản hơn dành cho học sinh yếu kém sao cho các em học yếu cũng có cơ hội được phát biểu ý kiến. Chú ý khen ngợi các em khi các em có những biểu hiện tiến bộ dù là rất nhỏ. Ngoài chương trình đã có theo quy định, có chương trình giảng dạy dành riêng cho đối tượng này. 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Để thực hiện được biện pháp này tôi đã đăng ký với BGH nhà trường cho các em tổ chức học nhóm vào các buổi chiều thứ 3, thứ 6 và sáng thứ 7 hàng tuần. Chương trình giảng dạy đựơc tiến hành theo các bước sau: * Tổ chức học nhóm vào các buổi chiều ngày thứ 4 ,6 Bước 1: Tiến hành kiểm tra lại chất lượng 4 học sinh để đánh giá thực chất (ngày 10/10/2013) * Đề kiểm tra: Bài 1: Đọc, viết số a) Đọc số : 10 672 b) Viết số : Sáu mươi hai nghìn ba trăm bốn mươi hai. Bài 2: Đặt tính rồi tính a) 1486 + 2740 = ? c) 65 x 7 =? b) 8314 - 195 = ? d) 189 : 9 =? Kết quả cụ thể một số em học yếu: STT Họ và tên ĐÁNH GIÁ BÀI 1 a BÀI 2 b a b c d 1 Y Wel Đúng Đúng Sai Sai Sai Sai 2 Y Si-măn Đúng Đúng Sai Sai Đúng Sai 3 HVon Đúng Đúng Sai Sai Sai Sai 4 Y Tũ Đúng Đúng Đúng Sai Sai Sai Bước 2: Dựa vào kết quả khảo sát trên đánh giá thực chất xem các em hổng kiến thức ở dạng nào. Qua bài kiểm tra cho thấy các em vẫn chưa thành thạo trong cộng trừ có nhớ, chưa thuộc bảng cửu chương. 9 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Bước 3: Tổ chức xếp lại vị trí ngồi học và phân công nhiệm vụ cho 4 em học khá, giỏi trong lớp kèm cặp, giúp đỡ 4 em này vào các buổi chiều thứ 4, 6 (Giáo viên nêu rõ mục đích yêu cầu sau khi phân công và so sánh kết quả học tập của các em sau mỗi tuần ) cụ thể : Cặp 1: Em Linh kèm cặp em Y Wel Cặp 2 : Em Thao kèm cặp em Ysi-măn Cặp 3: Em HWai kèm cặp em HVon Cặp 4 : Em Thảo kèm cặp em Y Tũ Nội dung: Giáo viên hướng dẫn cho cặp đôi những nhiệm vụ ban đầu cần thiết như: + Yêu cầu cặp đôi của mình thuộc bảng “ Phép cộng trừ trong phạm vi 10” + Hướng dẫn cách cộng, trừ nhẩm Ví dụ 1 : 8 +5 ( tách 5 thành 2 và 3 để có 2+8 = 10; 10 +3 = 13 ) Ví dụ 2: 15-7 (tách 15 thành 10 và 5, lấy 10- 7 =3; 3+5 = 8) Tiếp tục giúp bạn mình học thuộc bảng cửu chương bằng cách nắm được cấu tạo của từng bảng nhân, chia sau đó bạn khá soát lỗi giúp bạn học yếu. Tổ chức thi đua giữa 4 bạn của 4 cặp để đánh giá sự tiến bộ của 4 cặp đôi. Bước 4: Khảo sát chất lượng môn Toán của 4 em lần 2 ( ngày 10/ 11/2013) *Đề kiểm tra lần 2 như sau: Bài 1. Đặt tính rồi tính a) 7282 + 1386 = c) 126 x 8= b) 981287 – 783299 = d) 18418 : 4 = Bài 2. Thùng thứ nhất có 16 lít dầu. Thùng thứ hai nhiều gấp đôi thùng thứ nhất. Hỏi thùng thứ hai có bao nhiêu lít dầu? 10 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Kết quả bài làm của 4 em đó như sau: STT Họ và tên ĐÁNH GIÁ BÀI 1 a b c BÀI 2 d 1 Y Wel Đúng Đúng Đúng Đúng Đúng 2 Y Si-măn Đúng Đúng Đúng Sai Đúng 3 HVon Đúng Đúng Đúng Đúng Sai 4 Y Tũ Đúng Đúng Đúng Đúng Đúng * Phụ đạo vào buổi sáng thứ 7 Trong những buổi học phụ đạo, tôi hướng dẫn cho học sinh giải các dạng toán đã học trong tuần. Ưu tiên 4 bạn này được thường xuyên lên bảng thực hiện trước. Các bạn khác nhận xét, bổ sung. Nếu các bạn đó thực hiện sai thì được các bạn khác phát hiện và yêu cầu bạn đó nêu lại cách thực hiện, nêu rõ xem mình sai ở bước nào. Tôi tiến hành ôn lại những kiến thức cũ có liên quan đến nội dung những bài học sẽ học trong tuần kế tiếp và đồng thời cho các em thực hành lại những kiến thức dã học ở tuần qua bằng cách cho những bài tập vừa sức với học sinh. Chẳng hạn: trước khi học phần phép chia, tôi ôn cho học sinh về phép chia cho số có 1 chữ số, đồng thời ôn lại bảng chia nhằm giúp các em dễ dàng ước lượng tìm thương của phép chia cho số có 2, 3 chữ số. Do là học sinh yếu nên việc hiểu và nhớ của các em còn chậm và mau quên. Các kiến thức cũ phải được giáo viên củng cố lại nhiều lần khi có liên quan đến nội dung bài mới, giúp các em biết được mối liên hệ, biết phân biệt, biết được sự chuyển tiếp giữa các dạng nội dung với nhau. Chẳng hạn phải cho học sinh thấy rõ sự khác biệt của các dạng toán có mối liên quan với nhau. Tìm 2 số khi biết tổng và tỉ số của 2 số đó. Tìm 2 số khi biết hiệu tỉ số của 2 số đó. Tìm 2 số khi biết tổng và hiệu của 2 số đó. Bằng cách cho xem 3 đề toán thuộc 3 dạng này và chỉ rõ sự khác nhau giữa chúng. 11 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trong từng mạch kiến thức giáo viên cần cốt lại cách thực hiện bằng lời nói đơn giản, dễ hiểu, “Nôm na” nhằm khắc sâu kiến thức. Nói rõ hơn đó là giúp học sinh thấy rõ cách nhớ của từng đơn vị kiến thức. * Ví vụ: Để nắm cách tìm thành phần chưa biết của phép tính: Số bị chia và số chia, thừa số, số hạng, số trừ và số bị trừ không bị lẫn lộn, ta có thể cho học sinh nắm cách nhận biết đơn giản nhất. Thực hiện một phép tính cụ thể đơn giản có liên quan đến phép tính của đề, sau đó cho học sinh nhận dạng tìm số nào trong phép tính đó. (Tìm các thành phần còn lại; tìm số bị trừ ; thực hiện cộng, tính nhân khi tìm số bị chia…) Chẳng hạn trong bài: Tìm x biết 365 : x = 73. Đối với dạng bài này tôi đưa ra ví dụ cụ thể như sau: 15 : 3 = 5. Như vậy học sinh sẽ dễ dàng nhận thấy trong phép chia 15 : 3 = 5 thì( số 3) chính là thành phần cần tìm trong phép tính 365 : x = 73. Sau đó hỏi muốn tìm số 3 ta phải làm như thế nào? ( lấy 15 : 5 = 3 ), vậy muốn tìm x ta làm như thế nào? ( 365 : 73 ). Làm tương tự với các dạng tìm x khác. Hoặc dạng đổi đơn vị đo khối lượng từ đơn vị lớn đổi ra đơn vị nhỏ hơn: ta thực hiện phép tính nhân (2kg =….g. Ta có: 2 x 1000 = 2000 g) và ngược lại từ đơn vị nhỏ đổi ra đơn vị lớn ta thực hiện tính chia (chẳng hạn: 36000 kg = …..tấn, ta có: 36000: 1000 = 36 tấn.) Khi phụ đạo về phép chia ở 1,2 tiết đầu tôi cho các em làm việc nhóm đôi, tôi quan sát thấy nhóm nào thực hiện chia tốt sẽ cho các em làm việc cá nhân. Đôi lúc tổ chức cho các em thi đua thực hiện phép chia, đố vui về bảng nhân bảng chia. Hay khi dạy về đơn vị đo thời gian (giây; thể kỉ) tôi cho học sinh quan sát sự chuyển động trên mặt đồng hồ có 3 kim và nêu khoảng thời gian kim giây đi từ một vạch nhỏ đến vạch nhỏ liền kề là 1 giây, khoảng thời gian kim giây đi hết một vòng trên đồng hồ là 60 giây tức là 1 phút, và giới thiệu 1 phút bằng 60 giây. Khi giảng dạy giáo viên chú ý theo dõi học sinh yếu hơn, khuyến khích các em học tập tích cực phát biểu ý kiến. Đặt những câu hỏi dễ, cho những bài tập vừa sức đối với mục tiêu quan trọng cơ bản của tiết học, giáo viên thường xuyên gọi các em yếu 12 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- thực hành nhiều hơn. Có thể chẻ nhỏ bài tập hoặc cho thêm nhiều bài tập trắc nghiệm với mức độ yêu cầu vừa sức với các em, giúp các em khắc phục tính ngại khó, giúp các em hiểu các thuật ngữ, cách suy luận, chỉ rõ những kiến thức quan trọng cần khắc sâu, cần nhớ kĩ. Kích thích động viên đúng lúc khi các em có tiến bộ hay đạt được một số kết quả. Đồng thời phân tích chỉ cho các em chỗ sai nếu có, nhắc nhở đúng mức thái độ lơ là khi học, tránh nói chạm lòng tự ái học sinh. Điều quan trọng cần nói đến nữa là giáo viên cần tạo không khí cởi mở, tạo tình cảm thân thiện, gần gũi, tránh sự nặng nề hoặc tạo áp lực cho các em để các em cảm thấy thích học, để dần dần thay đổi về “chất”. Dạy cho các em phương pháp học, giáo viên giúp các em có thể tự đánh giá bài làm của mình bằng cách thử lại kết quả bài toán. Chẳng hạn : Lấy phép trừ để thử kết quả phép cộng ( hoặc ngược lại ) Lấy phép nhân để thử kết quả phép chia ( hoặc ngựơc lại) Lấy kết quả thay vào thành phần chưa biết để thực hiện ( dạng bài tìm một thành phần chưa biết ) Lớp tôi được trang bị loại bàn ghế 2 chỗ ngồi. Tôi đã phân công nhiệm vụ cho từng em (bàn trưởng, bàn phó) để mỗi em đều được giữ một chức vụ và đều phải xác định được nhiệm vụ của mình, góp phần trong việc đưa thành tích của nhóm đôi ngày một đi lên. Tạo phong trào thi đua sôi nổi giữa các nhóm, tổ nhằm nâng cao chất lượng học tập, tính đoàn kết, thi đua lành mạnh giữa các tổ, tăng cường trách nhiệm đối với những bạn tổ truởng, tổ phó về chất lượng học tập của tổ mình. Tổ chức bình bầu tổ học tốt vào các tiết sinh hoạt lớp ngày thứ 6 hàng tuần về nhiều mặt như : Chuyên cần, vệ sinh, học tập… c) Điều kiện thực hiện giải pháp. 13 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Các biện pháp đã trình bày trên đây cần được tiến hành đồng bộ, thường xuyên và đều khắp thì kết quả đạt được sẽ khả quan. Tuy nhiên tuỳ từng đối tượng, điều kiện giảng dạy mà giáo viên vận dụng những biện pháp trên một cách linh hoạt và mềm dẻo. d) Mối quan hệ giữa các biện pháp và giải pháp Trước đây, khi chưa áp dụng những biện pháp trên, số lượng học sinh yếu kém bộ môn này thường là rất khó tiến bộ. Các em gần như mất gốc lượng kiến thức cơ bản, gây tâm lý chán nản lười học thậm chí có những em có tư tưởng muốn bỏ học giữa chừng. Trong thời gian qua, nhờ áp dụng những biện pháp này đối với 4 em học sinh yếu kém môn toán lớp 4C đã dần nắm được kiến thức cơ bản, tạo cơ sở ban đầu để học sinh lĩnh hội những kiến thức mới sau này. Các em đã hứng thú hơn với những giờ học toán. Ở đây các em đựơc học tập, được bộc lộ rõ khả năng của mình, đặc biệt các em được học hỏi không chỉ ở thầy cô mà còn ở cả bạn bè. Tình cảm giữa các bạn trong lớp với nhau ngày càng trở nên thân thiện, gần gũi. e) Kết quả khảo nghiệm và giá trị khoa học của đề tài “Một số biện pháp phụ đạo học sinh yếu kém môn Toán lớp 4” *Kết quả khảo nghiệm STT HỌ VÀ TÊN ĐIỂM KIỂM TRA ĐỊNH KỲ MÔN TOÁN NĂM HỌC 2013-2014 GKI 14 HKI GKII HKII ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1 Y Wel Êcăm 4 5 6 7 2 Y Si-măn Hđơk 3 5 5 6 3 Hvon Bya 4 5 6 6 4 Y Tũ Enuôl 5 6 7 7 * Giá trị khoa học của đề tài Muốn khắc phục tình trang học sinh yếu kém về học lực nói chung trước hết người giáo viên cần nhận thức được vai trò của mình trong dạy học, mỗi giáo viên cần trang bị cho mình những kiến thức sư phạm cần thiết, cần phải học hỏi nhiều hơn nữa về chuyên môn nghiệp vụ, cải tiến, đổi mới phương pháp. Cần có sự tận tâm, có cái nhìn thiện cảm đối với những đối tượng học sinh không may mắn về nhiều mặt. Công bằng trong việc đánh giá chất lượng học sinh, tạo niềm tin vững chắc từ phía học sinh, đồng nghiệp và phụ huynh học sinh.Phát hiện kịp thời những kiến thức bị hổng của học sinh để kịp thời phụ đạo bằng nhiều hình thức. Phát hiện những tiến bộ dù là rất nhỏ của các em để kịp thời khuyến khích , động viên. Xây dựng nề nếp, phương pháp tự học tự rèn ở học sinh. Duy trì khối đoàn kết trong lớp học. Giáo dục cho học sinh thấy tầm quan trọng của phong trào “Xây dựng trường học thân thiện- Học sinh tích cực” 4. Kết quả. Qua các biện pháp nêu trên đã giúp các em học sinh yếu của lớp có sự tiến bộ một cách rõ rệt, đưa chất lượng học tập của các em nâng dần. Cụ thể đầu năm học 2013-2014 các em trong lớp như: Y Si-măn Hđơk, Hvon Bya, Y Tũ Enuôl, Y Wel Êcăm học rất yếu toán, kĩ năng tính toán rất chậm. Đến cuối năm các em đã cơ bản thực hiện được các dạng toán nhân, chia, cộng, trừ cho số có nhiều chữ số, phân biệt được việc tìm số chia, số bị chia, thừa số, số trừ, số bị trừ trên số tự nhiên và phân số, nắm rõ các dạng toán hình, toán điển hình …Và quan trọng hơn là biết cách thử lại khi 15 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- thực hiện xong 1 bài toán, không có học sinh nào phải kiểm tra lại, đạt chỉ tiêu mà lớp đã đề ra. III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Với những kinh nghiệm trên tôi đã góp phần nâng cao chất lượng của giờ dạy học toán nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung. Đồng thời tạo sự say mê hứng thú cho học sinh khi học toán và từ đó học sinh ngày càng yêu thích môn toán hơn Một số kinh nghiệm mang nội dung “Biện pháp phụ đạo học sinh yếu kém môn toán lớp 4” sẽ phần nào giúp đồng nghiệp có thêm những kinh nghiệm nhằm duy trì sĩ số, giúp đỡ các em học yếu kém xoá đi mặc cảm và tiến bộ hơn trong học tập. Những biện pháp tôi vừa trình bày không phải quá xa lạ đối với chúng ta, nó tựa như những thứ “Rau cỏ trị bệnh” mà ta bắt gặp trong cuộc sống đời thường. Bất cứ ai cũng có thể hiểu và áp dụng được. Tuy vậy, trong thực tế không phải lúc nào đối tượng học sinh yếu kém cũng đựơc giáo viên chú trọng nó đòi hởi ở lương tâm người thầy, cần phải coi học sinh như chính những đứa con mà mình dứt ruột đẻ ra. Những cố gắng của người giáo viên đạt kết quả tốt, được học sinh tin yêu đó mới chính là phần thưởng lớn nhất trong cuộc đời dạy học của mình. Tôi mong muốn những biện pháp cũng như quan điểm của mình được đồng nghiệp đón nhận và triển khai trong tương lai để chứng minh tính khả thi của sáng kiến kinh nghiệm rất mong Ban giám hiệu và các đồng chí góp ý kiến để sáng kiến kinh nghiệm ngày càng hoàn thiện hơn. 2. Kiến nghị Giáo viên kiên trì bền bỉ chịu khó trong công tác phụ đạo học sinh yếu, theo dõi sát từng đối tượng học sinh trong lớp để kịp thời 16 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- phát hiện những kiến thức các em chưa nắm hoặc còn mập mờ nhằm đề ra kế hoạch phụ đạo phù hợp . Giáo viên cần nắm vững chuẩn kiến thức kĩ năng cơ bản toán 4 là một yêu cầu tối thiểu mà mỗi học sinh lớp 4 đều phải đạt được. Đó là cơ sở để các em học tốt môn toán ở các lớp trên, để các em áp dụng những đều đã học vào thực tế cuộc sống. Đồng thời giáo viên phải biết sử dụng đội ngũ học sinh giỏi trong lớp hỗ trợ giáo viên trong việc phụ đạo. Bản thân giáo viên thường xuyên nghiên cứu thay đổi phương pháp hình thức tổ chức giờ học, phụ đạo sao cho học sinh hứng thú học tập. Nhà trường cần tạo điều kiện hơn nữa về cơ sở vật chất để học sinh yếu kém được phụ đạo thường xuyên. Tổ chức nhiều các hoạt động ngoại khoá, kích thích sự hứng thú để học sinh cảm thấy “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui” Krông Ana, ngày 10 tháng 12 năm 2014 Người thực hiện Phạm Thị Huế 17 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM CẤP TRƯỜNG ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG CHẤM 18 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM - MÔN TOÁN LỚP 4 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 19 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Phạm Thị Huế Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng