Tài liệu Skkn-một số biện pháp nâng cao công tác chủ nhiệm thcs

SKKN: Một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM, GIẢI PHÁP CÔNG TÁC Đề nghị công nhận danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở ” năm học 2011 – 2012 Tên đề tài: Một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm I. Sơ lược lý lịch: - Họ và tên: Nguyễn Đăng Thắng Bí danh (nếu có): Không Nam, nữ: Nam - Ngày, tháng, năm sinh: 14 - 7 – 1978 - Quê quán: Điền Hòa, Phong Điền, Thừa Thiên Huế. - Nơi thường trú: Thôn 5, Điền Hòa, Phong Điền, Thừa Thiên Huế. - Đơn vị công tác: Trường THCS Điền Hòa, Phong Điền, Thừa Thiên Huế. - Chức vụ niện nay: Giáo viên TPT đội, tổ phó tổ Hành chính, phó bí thư Chi đoàn. - Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ: Đại học sư phạm, Địa lí. - Những khó khăn, thuận lợi trong việc thực hiện nhiệm vụ: * Thuận lợi: - Được sự quan tâm chỉ đạo của phòng giáo dục và đào tạo Phong Điền, BGH nhà trường, ban hoạt động ngoài giờ lên lớp, tổng phụ trách đội. - Được sự quan tâm sâu sát của ban chấp hành hội cha mẹ học sinh. - Nhà trường có đội ngũ giáo viên giỏi huyện, tỉnh có nhiều kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm. - Đội ngũ cán bộ giáo viên được phân công làm công tác chủ nhiệm luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm và là tấm gương sáng mẫu mực cho học sinh noi theo. - Cơ sở vật chất, của nhà trường được đầu tư mua sắm, xây dựng đầy đủ. * Khó khăn: - Một số GVCN trẻ thiếu kinh nghiệm chưa nhận thức đúng đắn về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của người GVCN và chưa thực sự quan tâm đến công tác chủ nhiệm. - Hình thức tổ chức 1 tiết sinh hoạt chủ nhiệm chưa phong phú, hấp dẫn lôi cuốn học sinh còn mang nặng đánh giá phê bình làm căng thẳng tiết sinh hoạt lớp. Người thực hiện: Nguyễn Đăng Thắng. 1 SKKN: Một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm - Việc tìm hiểu học sinh của một số GVCN chỉ dừng lại trên sổ sách mà chưa đi sâu vào hoàn cảnh thực tế của từng em đặc biệt là những học sinh cá biệt để có biện pháp uốn nắn kịp thời. - Một số GVCN chưa thực sự thể hiện mình là cầu nối giữa học sinh lớp chủ nhiệm với các tổ chức xã hội trong và ngoài nhà trường để cùng giáo dục học sinh. II. Sơ lược những đặc điểm, tình hình đơn vị: 1. Đặc điểm tình hình đơn vị: Trường THCS Điền Hòa được thành lập năm 1977. Tổng số học sinh hiện nay là 327 em/ 12 lớp, đội ngũ cán bộ giáo viên và nhân viên đã đạt chuẩn và trên chuẩn nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao nâng cao chất lượng dạy – học và các hoạt động. 2. Thuận lợi: Trường THCS Điền Hòa có truyền thống đi đầu trong công tác triển khai mục tiêu giáo dục, các phong trào thi đua của Bộ và của Ngành. Do đó ngay từ đầu năm học ban giám hiệu đã triển khai việc giáo dục kĩ năng sống qua các môn học và các phong trào hoạt động của nhà trường. Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh nhà trường luôn đoàn kết một lòng cùng chung sức phấn đấu xây dựng nhà trường vững mạnh và pát triển toàn diện. 3. Khó khăn: Cơ sở vật chất trang thiết bị dạy học còn thiếu và xuống cấp có ảnh hưởng không nhỏ đến phong trào thi đua dạy và học. Địa phương và phụ huynh học sinh ở vùng bãi ngang nên điều kiện đầu tư cho phong trào giáo dục và học tập của học sinh còn gặp nhiều khó khăn nên luôn có phần nào ảnh hưởng đến giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. III. Mục đích yêu cầu của sáng kiến kinh nghiệm: Xây dựng tập thể lớp vững mạnh là nhiệm vụ trọng tâm của các nhà trường phổ thông. Do tầm quan trọng của lớp học đối với sự hình thành nhân cách học sinh, các trường phổ thông đều cử ra một giáo viên chủ nhiệm. Người chịu trách nhiệm quản Người thực hiện: Nguyễn Đăng Thắng. 2 SKKN: Một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm lý và giáo dục, người điều khiển và phối hợp mọi hoạt động của các thành viên trong lớp cũng như tổ chức mối quan hệ giữa lớp học với nhà trường, với gia đình và xã hội. Trong nhà trường phổ thông, giáo viên chủ nhiệm lớp là người thay mặt hiệu trưởng, được hiệu trưởng cử ra làm công tác quản lý và giáo dục học sinh trong một lớp học cụ thể và chịư trách nhiệm về chất lượng giáo dục toàn diện của học sinh trong tập thể đó. Có thể nói công tác của GVCN là rất phức tạp, muôn màu, muôn vẻ, mỗi giáo viên có một cách làm khác nhau nhưng kết quả đều hướng về một mục tiêu chung, đó là thực hiện theo nội dung kế hoạch của nhà trường nhằm đạt được mục đích, kế hoạch của nhà trường, tất cả các lớp đều có mô hình hoạt động dường như giống nhau. Chính vì vậy qua quá trình công tác, đúc rút kinh nghiệm từ đồng nghiệp chúng tôi tạm thời đưa ra một số giải pháp và xem như là kế hoạch, là nội dung công tác của một GVCN để quý thầy cô giáo tham khảo, góp ý nhằm đưa ra một kế hoạch thống nhất cho toàn trường, góp phần nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm của quý thầy cô. IV. Những giải pháp chính của sáng kiến kinh nghiệm: 1.Tìm hiểu, nắm bắt điều kiện, hoàn cảnh sống của từng học sinh - Tìm hiểu học sinh và tập thể học sinh vừa là điều kiện để làm công tác chủ nhiệm lớp vừa là nội dung quan trọng trong công tác của người giáo viên chủ nhiệm lớp, góp phần tạo nên sự thành công trong việc giáo dục học sinh của nhà trường. Chính vì vậy,GVCN cần tạo điều kiện về thời gian, không gian và các phương tiện để tìm hiểu học sinh về các lĩnh vực sau: - Đặc diểm về thể chất sinh lí của từng học sinh: thể lực( cân nặng, chiều cao…), sức khỏe (khỏe mạnh hay bệnh tật, vóc dáng bình thường hay bị khuyết tật…).GVCN phải nắm các đặc điểm đó có ảnh hưởng gì đến học sinh. - Những đặc điểm về tâm lí của mỗi học sinh như: khả năng nhận thức, tư duy ( thông minh nhanh nhẹn hay bình thường chậm chạp…) trong các hoạt động học tâp, vui chơi giải trí, giao tiếp… Người thực hiện: Nguyễn Đăng Thắng. 3 SKKN: Một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm - Mắm vững tính cách và từng hành vi đạo đức của từng học sinh, như chăm học hay lười học, khiêm tốn hay ba hoa, trung thực hay giả dối, mạnh dạn hay nhút nhát… - GVCN phải biết nguyên nhân học yếu để có biện pháp giúp đỡ khắc phục, phải nắm được sở trường học sinh giỏi để có hướng bồi dưỡng. - GVCN cần có kế hoạch gặp mặt từng đối tượng học sinh: cá biệt, khá, giỏi cụ thể từng tháng, từng kì. * Muốn nắm được các thông tin trên GVCN cần phải thông qua các hình thức như: các loại hồ sơ của học sinh, các buổi sinh hoạt lớp, tranh thủ gặp lớp trong những giờ giải lao, giờ nghỉ để tư vấn tìm hiểu các em học sinh trong lớp và hiểu được tập thể lớp…trong công tác này giáo viên cần chú trọng lập phiếu điều tra tình hình học sinh của lớp vào đầu năm học để có thông tin chính xác về các em học sinh. Ví dụ: chúng tôi đề xuất một mẫu phiếu điều tra sau để quý thầy cô tham khảo, bổ sung và có thể sử dụng: PHÒNG GD & ĐT PHONG ĐIỀN TRƯỜNG THCS ĐIỀN HOÀ SƠ YẾU LÝ LỊCH HỌC SINH LỚP....... I.Phần bản thân: Họ và tên:............................................... Ngày tháng năm sinh:....................... Nam/nữ............. Dân tộc:............. Đoàn TNCS HCM Địa chỉ liên lạc:....................Điện thoại:........................... Số anh chị em:......................Là con thứ mấy:.................... Diện gia đình (TB, LS, KK, XĐGN):................................. Hoàn cảnh gia đình:............................................................ Thành tích đạt được ở THCS: ............................................................................................ ĐTB (Năm học trước):.......Môn học ưa thích:..........Điểm TB:........ Năng khiếu, sở trường:.......................................................... Nguyện vọng:........................................................................ Người thực hiện: Nguyễn Đăng Thắng. 4 SKKN: Một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm Các chức vụ đã tham gia:...................................................... Nếu được đề cử vào BCS lớp, em thấy bản thân thích hợp với vai trò nào?................................................................................. Đè xuất,đóng góp ý kiến:...................................................... .............................................................................................. II Phần gia đình: Họ tên cha:............................................... Nghề nghiệp:............................................SĐT:..................... Địa chỉ:................................................................................... Đã tham gia BCH Hội PHHS: Có Chưa Họ tên mẹ:............................................... Nghề nghiệp:............................................SĐT:..................... Địa chỉ:................................................................................... Đã tham gia BCH Hội PHHS: Có Chưa Nếu không sống với ba mẹ thì điền các thông tin sau đay: Họ tên người nuôi dưỡng:.................................................... Nghề nghiệp:............................SĐT:.................................... Địa chỉ:................................................................................... Đã tham gia BCH Hội PHHS: Có Chưa Họ tên và chữ ký của học sinh .............................................. Ngoài ra GVCN cần có những kênh thông tin từ các học sinh là cán sự lớp, đội cờ đỏ và các em học sinh mà mình đặt niềm tin để thông qua đó hiểu rõ hơn về tình hình của lớp. 2. Xây dựng bộ máy tổ chức của lớp: Tập thể lớp vừa là môi trường, vừa là phương tiện giáo dục học sinh. Tập thể lớp vững mạnh là nền tản để nâng cao chất lượng học tập của lớp. Chính vì vậy, ngay từ Người thực hiện: Nguyễn Đăng Thắng. 5 SKKN: Một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm buổi đầu tiên nhận lớp thì GVCN cân có kế hoạch để xây dựng được tập thể lớp vững mạnh có đầy đủ bộ máy tổ chức của lớp. - Trước hết GVCN phải tổ chức được bộ máy tự quản của lớp, bầu ban cán sự lớp - Riêng lớp 6 ngay đầu năm GVCN phải hình thành nề nếp ở các tuần đầu cho học sinh quen dần với công tác tự quản. - Tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của lớp, hướng cho lớp bầu một BCS lớp vững về mọi mặt để quản lý các phong trào học tập và hoạt động của lớp. - Sau đó GVCN quy định rõ chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn cho từng cán bộ lớp, thông báo cho từng thành viên trong lớp và yêu cầu các thành viên trong lớp phải thực hiện nghiêm túc các quyết định do BCS lớp đưa ra. - GVCN cần có kế hoạch bối dưỡng cho BCS lớp, hướng dẫn BCS lớp quản lý trong trường hợp không có GVCN trực tiếp lên lớp. - Đề ra nội quy của lớp, tiêu chí thi đua của lớp căn cứ vào nội quy của nhà trường và tiêu chí thi đua của Liên đội. - Xây dựng thang điểm thi đua giữa các tổ, nhóm với nhau. - Bên cạnh đó, GVCN phải hướng dẫn đội ngũ cán bộ lớp tổ chức các tổ nhóm học tập “đôi bạn cùng tiến” , tổ chức các nhóm học tập ngoại khoá....Đồng thời theo dõi hoạt động của các tổ nhóm này để kịp thời giúp đỡ khi các em gặp khó khăn. - Ngoài những học sinh có năng lực, GVCN nên định hướng cho lớp bầu BCS lớp với những học sinh T.Bình, khá để các em có thói quen tự quản, mạnh dạn hơn 3.Công tác giáo dục học sinh cá biệt: - Trong một lớp học, ngoài những em học sinh có ý thức phấn đấu học tập, chấp hành tốt nội quy của lớp của trường, thì vẫn có những em học sinh chưa ngoan, chưa có ý thức tự giác học tập, còn vi phạm nội quy. Nếu là một GVCN hay làm công tác quản lý học sinh lâu năm thì sẽ dễ dàng nhận ra và phân thành nhiều nhóm học sinh cá biệt khác nhau. 3.1. Phân nhóm học sinh cá biệt: - Dựa vào những hành vi, thói xấu, trở thành những động cơ, những nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các hành vi sai trái, lệch chuẩn của học sinh, chúng ta tạm khái Người thực hiện: Nguyễn Đăng Thắng. 6 SKKN: Một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm quát chia học sinh cá biệt thành 3 loại, để từ đó định hình các biện pháp giáo dục phù hợp và hiệu quả: *Vi phạm nội quy, vô kỷ luật, vô lễ. *Hay gây gỗ. *Lười biếng, ích kỷ. 3.2. Một vài biện pháp đề xuất nhằm khắc phục hiện tượng học sinh cá biệt và nguy cơ bỏ học của học sinh: + Xác định và bồi dưỡng nhận thức cho từng cá nhân cũng như BCS lớp, biến nhận thức, trách nhiệm của BCS lớp thành nhận thức, tình cảm, trách nhiệm của từng cá nhân trước các đối tượng quậy phá, cá biệt. + Xây dựng quy trình xử lý và phân công trách nhiệm cụ thể cho từng bộ phận, cho từng cá nhân trong quá trình giáo dục cảm hoá học sinh chưa ngoan, cá biệt như: * Phân công: - GVCN: Xây dựng quy chế kỷ luật, thi đua khen thưởng, quy trình xử lý, trau dồi kỹ năng, nghiệp vụ chủ nhiệm, gắng kết cha mẹ học sinh. - Ban cán sự lớp: động viên, đôn đốc, theo dõi, nhắc nhở. - Phân công từng cá nhân theo dõi, động viên, nhắc nhở...để cảm hoá dần bạn của minh. * Quy trình xử lý: - Lớp xử lý (ít nhất 3 lần): BCS nhắc nhở, làm kiểm điểm,.... - GVCN xử lý (ít nhất 2 lần): Tiến hành kỷ luật trước lớp. - Mời PHHS (lần 1-2-3): Trao đổi, tìm phương án giải quyết, đề nghị phụ huynh viết cam đoan... - Đưa lên BGH trường: Hội đồng kỷ luật nhà trường tiến hành xử lý kỷ luật. + Phát huy vai trò chủ đạo và tích cực của BCS lớp và các học sinh tích cực trong lớp: - BCS lớp là lực lượng góp phần rất lớn trong việc hạn chế và giáo dục học sinh cá biệt. Trong một số trường hợp điển hình, sự nhắc nhở, động viên của các bạn trong lớp có tác dụng hơn gấp nhiều lần các biện pháp khác. + Chú trọng vai trò, trách nhiệm của giáo dục gia đình Người thực hiện: Nguyễn Đăng Thắng. 7 SKKN: Một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm - Một số gia đình thiếu quan tâm, kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở, động viên các em trong học tập, vui chơi. Có gia đình phó thác hẳn việc giáo dục con cái cho các thầy cô giáo, cho nhà trường “Trăm sự vạn sự nhờ quý thầy cô”. - Do vậy, gia đình cần thường xuyên tăng cường giáo dục, định hướng những hành vi chuẩn mực trong quan hệ cư xử, trong nhận thức cho các em nhưng không quá máy móc,áp đặt, thô bạo. + Giáo viên phải nắm vững những nguyên nhân dẫn đến hành vi hư hỏng của học sinh: - GVCN muốn giáo dục được học sinh cá biệt thì phải nắm vững, sâu sát sự việc, tâm lý, hoàn cảnh,... của học sinh. - Thường xuyên giúp đỡ, uốn nắn kịp thời những hành vi hư của các hoc sinh cac biệt, kích thích sự tiến bộ. - Cần tránh: . Làm nhục học sinh, dồn vào bước đường cùng. . Gây mặc cảm tự ti, gây ức chế. . Tạo ra sự chống đối của các học sinh. - Phát hiện, động viên kịp thời những tiến bộ dù nhỏ để xây dựng được niềm tin nơi học sinh chưa ngoan. - Phải có lòng yêu thương, đặt niềm tin vào sự tiến bộ của học sinh: . Nắm bắt hoàn cảnh gia đình để hổ trợ, giúp đỡ. . Nắm bắt quan hệ bạn bè để điều chỉnh. - Giáo dục đạo đức cần gắn liền với giáo dục say mê học tập, hoạt động phong trào. Động viên học sinh tham gia các phong trào thi đua học tập, hoạt động ngoại khoá...để lôi cuốn, khơi dậy niềm đam mê học tập, niềm tin vào bản thân. - Khi xảy ra sự cố phải bình tĩnh, tìm hiểu, liên hệ với PHHS tìm hướng giải quyết mang tính giáo dục răng đe, cho học sinh có cơ hội sửa chữa sai lầm đã mắc phải. 4. Nâng cao chất lượng giờ sinh hoạt chủ nhiệm: - GVCN nắm bắt thông tin kịp thời từng buổi học. - Có kế hoạch hang tuần và dứt điểm với kế hoạch. Người thực hiện: Nguyễn Đăng Thắng. 8 SKKN: Một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm - Họp ban cán sự lớp trước buổi sinh hoạt. - Nêu cao ý thức tự phê: muố phát huy ý thức này, GVCN lưu ý có thái độ cởi mở để các em nói thật. - Chú ý biện pháp phê bình: . Không nên quá khắc khe, nóng nảy làm các em mặc cmar với lỗi lầm của mình. . Dùng ưu điểm để cảm hóa nhược điểm. . Phân tích những sai lầm của học sinh do nhận thức mơ hồ hay do cẩu thả…. . Cho học sinh có quyền biện hộ những lỗi lầm của mình đẻ các em tìm thấy sự cảm thông. - Nhận xét công bằng trong việc đánh giá xếp loại các em. - Phát huy tính tự quản và tinh thần dân chủ trong tập thể, làm cho tiết sinh hoạt lớp cởi mở có nội dung chất lượng và có bề sâu giáo dục, chứ đừng biến một tiết sinh hoạt lớp thành độc thoại toàn chỉ nghe GVCN trách móc la rầy làm căng thẳng tiết sinh hoạt lớp. V. Nêu dự đoán, kết quả và ảnh hưởng có sức lan tỏa trong phạm vi toàn huyện mà sáng kiến có thể mang lại: - Dự đoán kết quả: Qua thời gian tổ chức thực hiện công tác chủ nhiệm ở trường THCS Điền Hòa bản thân nhận thấy được công tác chủ nhiệm ở trường đạt nhiều kết quả cao. Nhiều đồng chí GVCN đã trưởng thành nhờ vào công tác chủ nhiệm - Sức lan tỏa: Với đề tài nầy có thể áp dụng không những ở trường THCS Điền Hòa mà còn áp dụng được rất nhiều trường trên địa bàn toàn huyện. VI. Kết luận: 1. Kết quả đạt được: Sau khi thực hiện đề tài đã thu được một số khả quan về việc thực hiện công tác chủ nhiệm trong nhà trường. Người thực hiện: Nguyễn Đăng Thắng. 9 SKKN: Một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm - Hầu hết GVCN đã chủ động, tích cực, năng nổ và sáng tạo trong công tác của mình biết quan tâm chăm lo tập thể lớp mình phụ trách như: GVCN lớp 6A, 9C, 9A… - Giáo viên đã hiểu được vai trò quan trọng của công tác chủ nhiệm trong việc giáo dục nhân cách toàn diện của học sinh trong nhà trường. - GVCN đã biết phối kết hợp với GVBM, tổng phụ trách đội, phụ huynh học sinh để tạo điều kiện giúp đỡ học sinh của mình phát huy ý thức làm chủ, tính tự giác, chủ động và tự quản trong các hoạt động. Ví dụ như tập thể: 6A, 9A, 9C, 8C … - Một số học sinh cá biệt đã có chiều hướng tiến bộ rõ rệt ở các tập thể lớp 8B, 9B - Chất lượng giờ sinh hoạt lớp càng ngày càng được nâng cao. - Tổ chức thực hiện lồng ghép tốt các nội dung và phương thức giáo dục như: ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp, đã phối hợp các tổ chức giáo dục trong nhà trường như: Đoàn thanh niên, đội thiếu niên… 2. Bài học kinh nghiệm: - Để thực hiện tốt vai trò chức năng của người GVCN đòi hỏi người giáo viên phải thật sự hết sức yêu quý học sinh, phải biết lấy sự tiến bộ của học sinh làm niềm vui và hạnh phúc cuộc sống của mình. - Phải biết hi sinh cả thời gian, sức lực, đặt hết tâm huyết vào công việc, quyết tâm giáo dục đến nơi đến chốn. - Việc tìm hiểu học sinh không chỉ dừng lại trên sổ sách mà cần phải đi sâu vào hoàn cảnh thực tế của từng em, đặc biệt chú trọng đối với học sinh cá biệt để có biện pháp uốn nắn kịp thời. - Phải có các hình thức khen thưởng xử phạt hợp lí lúc đó mới tạo ra được không khí thi đua, rèn luyện trong tập thể lớp. - Phải biết kết hợp giáo dục học sinh từ nhiều phía: Nhà trường, gia đình, xã hội. - Người giáo viên chủ nhiệm cần phải gương mẫu, chuẩn mực, bình tỉnh trong xử lí các tình huống. Kiên quyết, cứng rắn trong xử phạt, nhưng phải biết động viên khuyến khích trong những trường hợp cần thiết. Người thực hiện: Nguyễn Đăng Thắng. 10 SKKN: Một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm Trên đây là một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm lớp ở trường THCS Điền Hòa” đã được bản thân đúc kết qua một thời gian dài trong công tác quản lí. Đề tài đã được áp dụng trong thực tiễn và đem lại kết quả cao. Tuy nhiên quá trình thực hiện đề tài cũng không thể tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong hội đồng khoa học các cấp góp ý, tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu bổ sung để cho đề tài hoàn chỉnh hơn. Xin chân thành cám ơn. XÁC NHẬN, XẾP LOẠI HĐKH TRƯỜNG NGƯỜI VIẾT SÁNG KIẾN Xếp loại ……. ( Họ tên và chữ kí ) ( Ký tên, đóng dấu ) Nguyễn Đăng Thắng XÁC NHẬN, XẾP LOẠI CỦA HĐKH HUYỆN Xếp loại ……. TRƯỞNG PHÒNG ( Ký tên và đóng dấu ) Người thực hiện: Nguyễn Đăng Thắng. 11 SKKN: Một số giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm Người thực hiện: Nguyễn Đăng Thắng. 12