MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5-6 TUỔI HỌC TỐT MÔN LÀM QUEN
VỚI CHỮ CÁI
A. PHẦN MỞ ĐẦU:
Như Bác Hồ đã từng nói:
“ Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn biết ngủ biết hóc hành là ngoan”
Hiện nay, bậc học mầm non đang được Đảng và nhà nước ta quan tâm đặc
biệt hàng đầu. Bởi đây là giai đoạn bắt đầu hình thành và phát triển nhân cách con
người. Và chính cô giáo, gia đình là những người phải có trách nhiệm giúp trẻ phát
triển một cách toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần, phát triển đồng bộ về các mặt.
Để thực hiện được tốt mục tiêu đó thì người giáo viên phải linh hoạt chủ động lựa
chọn các nội dung có sự sắp xếp một cách nhẹ nhàng. Việc dạy trẻ Mầm Non cũng
như trồng cây cây non, trồng cây non tốt thì sau này cây sẽ tốt do đặc điểm của tuổi
Mầm Non là vui chơi, nhưng vui chơi ở đây cũng chính là hình thức cơ bản giúp trẻ
phát triển khả năng suy nghĩ, giao tiếp tích cực. Đặc biệt đối với trẻ lớp Lá ngoài
nhiệm vụ phát triển ngôn ngữ giao tiếp cho trẻ còn có nhiệm vụ hình thành cho trẻ
những kĩ năng nhận biết các chữ cái, luyện phát âm, kĩ năng cầm bút tập sao chép
các chữ, từ, câu đơn giản….giúp trẻ hình thành và phát triển tư duy .
Là một giáo viên Mầm Non – tôi cũng đã nhận thấy được môn Làm quen chữ
viết không ngừng có ý nghĩa và có tác dụng to lớn trong giáo dục nhằm giúp trẻ
phát triển toàn diện như: trí tuệ, đạo đức, thẩm mỹ…Mặt khác, môn Làm quen chữ
viết còn giúp trẻ nhận biết thế giới xung quanh, giúp trẻ giao tiếp với mọi người. Có
thể nói môn Làm quen chữ viết là tiền đề vững chắc giúp trẻ tự tin bước vào trường
phổ thông. Đối với trẻ lớp Lá thì rất thích đọc truyện nhưng đa số các bé thì chỉ
thích xem hình hơn là đọc chữ. Làm thế nào để giúp trẻ hứng thú trong việc đọc,
tích cực luyện phát âm, vận dụng sự hiểu biết và khả năng của trẻ vào hoạt động
hằng ngày. Điều này làm tôi suy nghĩ cố gắng tìm tòi mọi biện pháp như soạn giáo
án điện tử, sáng tác trò chơi, sưu tầm trò chơi vận dụng vào các hoạt động Làm quen
chữ viết, chuẩn bị mội trường chữ mới lạ, đẹp mắt nhằm kích thích trẻ tự nguyện
tham gia vào hoạt động Làm quen chữ viết một cách tích cực , nhẹ nhàng thoải mái .
Và để trẻ tiếp thu tốt 29 chữ cái tôi quyết định chọn đề tài “ Một số biện pháp giúp
trẻ học tốt môn Làm quen chữ cái”, với mong muốn đưa những hính thức mới lạ,
hấp dẫn tới trẻ, để tiếp thu chữ viết một cách dễ dàng đạt hiệu quả tốt.
B. NỘI DUNG:
1. Cơ sở lý luận:
* Để chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo học tiếng mẹ đẻ ở lớp 1 thì việc cho trẻ làm quen
dần với chữ cái( nhận mặt chữ và tập tô chữ) là hết sức cần thiết. Nội dung này chỉ
có trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ 5-6 tuổi. Tuy nhiên việc trẻ hứng
thú, ham thích say mê với chữ cái như thế nào còn phụ thuộc vào hoàn cảnh sống,
điều kiện gia đình, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì vậy vấn đề đặt ra là cần
tổ chức tốt các hoạt động ở trường lớp mẫu giáo mà trong đó hoạt động làm quen
với chữ cái cũng rất là quan trọng, khó học đối với trẻ giúp trẻ ghi nhớ tốt các chữ
cái là nền tảng vững chắc cho trẻ khi vào lớp 1. Việc tổ chức hoạt động cho trẻ làm
quen với các chữ cái ngộ nghĩnh mà trẻ chưa từng được tiếp cận, đó cũng là một vấn
đề được đề cập đế để giúp trẻ nhận biết được dễ dàng hơn trong việc ghi nhớ mặt
chữ, để cho trẻ có một kiến thức vững vàng về chữ cái, để khi bước vào ngưỡng cửa
của trường tiểu học, khi được tiếp xúc với các chữ cái thì trẻ không phải ngạc nhiên
mà lại thích thú hơn khi được tiếp xúc.
2. Cơ sở thực tiễn:
Bản thân tôi là một giáo viên được nhà trường phân công công tác giảng dạy trẻ
5-6 tuổi. Qua những năm trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy trẻ làm quen với chữ
cái không phải là việc dễ làm, nó đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì chịu khó,
biết vận dụng những linh goạt sáng tạo trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy
đủ kiến thức của bộ môn, để từ đó trẻ có sự tập trung chú ý và thực sự có hứng
thú, có kỷ luật trong học tập.
Trong quá trình trực tiếp giảng dạy, tôi thấy trẻ chưa hứng thú tham gia hoạt
động nhiều trẻ chưa nhớ chữ cái, còn nhầm lẫn chữ nọ sang chữ kia, viết còn bị
ngược. Khi phát âm nhiều trẻ còn phát âm nhỏ, ngọng, chưa chính xác. Từ thực tế
đó tôi đã mạnh dạn đi tìm kiếm những biện pháp hữu hiệu để giúp trẻ 5-6 tuổi làm
quen với chữ cái.
3. Phạm vi thời gian thực hiện đề tài
Đề tài được thực hiện tại lớp 5 tuổi thôn Quảng Minh trường mầm non Mỹ Hưng
năm học 2012-2013
2. Thực trạng:
* Thuận lợi :
Trường có đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi phục vụ môn
làm quen chữ viết.
Ban giám hiệu luôn sát sao chỉ đạo giáo viên về chuyên môn, thường xuyên dự
giờ thăm lớp để nâng cao chất luộng giảng dạy.
Bản thân được thường xuyên tham dự những buổi thao giảng, dự giờ, thi giáo
viên giỏi do trường, phòng giáo dục tổ chức
Được sự phối hợp giúp đở của đồng nghiệp trong việc rèn trẻ cũgn như đóng
góp cho lớp nhiều nguyên vật liệu làm đồ dùng dạy học, cũng như các chị em đồng
nghiệp cũng đã giúp tôi về việc thiết kế bài dạy trên máy tính phục vụ cho môn làm
quen chữ viết.
Khoảng 2/3 số trẻ đã được qua lớp mẫu giáo chồi nên việc rèn nề nếp học tập
cũng gặp thuận lợi, có khả năng tiếp thu kiến thức do cơ truyền đạt.
Từ những thực trạng trên tôi nghĩ rằng việc tổ chức cho trẻ hoạt động làm
quen với các chữ cái thông qua các giờ học, hoạt động là một việc khó, nhưng nếu
tìm ra những biện pháp thực hiện đúng đắn thì sẽ tháo gỡ được những khó khăn hiện
nay. Và tôi đã nghiên cứu tìm tòi về phương pháp đổi mới và làm sao để trẻ có thể
làm quen tiếp cận và ghi nhớ các chữ cái một cách dễ dàng và tôi đã tìm ra một số
biện pháp để thực hiện
QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
I.Tình trạng thực tế khi chưa thực hiện đề tài
1. Đặc điểm của lớp
- Năm học 2012-2013 tôi được phân công chủ nhiệm lớp 5-6 tuổi tại khu trung tâm
của trường, được nhà trường tin tưởng, phân công xây dựng lớp điểm cho khối mẫu
giáo. Lớp tôi có 46 cháu ,trong đó có 38 cháu học qua lớp MG nhỡ còn 8 cháu chưa
được học qua lớp MG nhỡ.
2.Những thuận lợi và khó khăn
* Thuận lợi:
- Được BGH tạo điều kiện đầu tư CSVC trang thiết bị, kinh phí để mua sắm đồ
dùng phục vụ cho các hoạt động của trẻ
- Được sự quan tâm giúp đỡ cảu BGH về chuyên môn, đã xây dựng nhiều chuyên đề
theo hình thức GDMN mới, tạo điều kiện giúp đỡ tôi những nguyên vật liệu để làm
đồ dùng dạy học và đồ chơi cho các cháu.
- Đa số trẻ trong lớp đều khỏe mạnh và đã hcj qua lớp mẫu giáo nhỡ.
- BGH thường xuyên kiểm tra đôn đốc xây dựng mang tính toàn diện để thúc đẩy
chất lượng chăm sóc GD trẻ.
- Bản thân khỏe mạnh, nhiệt tình , yêu nghề mến trẻ, được đào tạo chuyên môn hệ
chính quy, biết lắng nghe ý kiến của mọi người,tích cực học hỏi từ các đồng nghiệp.
* Khó khăn:
- Bản thân còn trẻ kinh nghiệm nghề nghiệp còn hạn chế
- Do trình độ nhận thức của trẻ không đồng đều. Số trẻ nam nhiều gấp 2 lần số trẻ
nữ. Nhiều cháu chưa mạnh dạn tự tin trong giao tiếp, trẻ còn nói nhỏ, nói ngọng.
- Môi trường học tập của trẻ chưa đảm bảo yêu cầu của trương trình
- Phương tiện để dạy học còn sơ sài chưa thu hút trẻ vào hoạt động
- Đa số phụ huynh đều làm nông nghiệp , ít có thời gian quan tâm đến trẻ
- Dân địa phương nói ngọng nhiều do vậy trẻ trong lớp nói ngọng
- Vào đầu năm học tôi thấy HĐ cho trẻ làm quen với chữ cái còn khô cứng, trẻ thụ
động trong hoạt động, phát âm còn nhỏ và chưa chính xác, các nét tô của trẻ còn
chệch nhiều ra ngoài, nhiều trẻ chưa biết cách cầm bút... Vì vậy tôi nghĩ muốn giúp
trẻ học tôt chữ cái thì các giờ học phải gây được hứng thú cho trẻ . Do vậy tôi đã
tiến hành khảo sát trên 46 cháu và kết quả như sau:
STT
1
2
Nội dung
Trẻ nhận biết và
phân biệt được các
chữ cái đã học
Trẻ sao chép lại
được chữ cái đã
học
Kết quả
Số lượng
31/46
Tỉ lệ%
67%
30/46
65%
3
Trẻ phát âm chuẩn,
chính xác
4
5
Trẻ biết cách cầm
bút
36/46
78%
25/46
20/46
54%
43%
Từ kết quả trên, tôi băn khoăn, suy nghĩ cần phải làm thế nào để giúp trẻ phát triển
ngô ngữ, diễn đạt và phát âm chính xác tiếng mẹ đẻ. Bằng kiến thức đã học và kinh
nghiệm giảng dạy tôi đã đề ra một số biện pháp để giúp trẻ phat triển ngôn ngữ
thông qua HĐLQ với văn học. Cụ thể như sau:
I I. Các biện pháp thực hiện
.
1. Biện pháp 1: Luyện cho trẻ phát âm chuẩn, chính xác, rõ ràng:
Muốn trẻ học tốt được chữ cái thì tôi nghĩ cô giáo phải là người phát âm
chuẩn, to, rõ ràng để phát âm mẫu cho trẻ nghe. Bởi lúc này bộ máy phát âm của trẻ
chưa hoàn thiện hoặc bên cạnh còn có người lớn phát âm sai nên trẻ bắt chước.
Trong kkhi dạy tôi cho trẻ luyện đọc nhiều lần, trước tiên tôi cho trẻ đọc đồng thanh
vài lần sau đó cho cá nhân trẻ đọc. Để dễ theo dõi cách phát âm và kịp thời sửa ngay
cho trẻ tôi đứng đối diện với trẻ. Nếu trẻ phát âm chưa đúng, tôi yêu cầu trẻ nhìn
khuông miệng và nghe tôi phát âm sau đó phát âm lại nhiều lần. Chẳng hạn chữ NL, trẻ rất khó nhận biết hay lẫn lộn nên phát âm thường sai nên tôi hướng dẫn kỹ
cách phát âm
+ L: Đọc cong lưỡi, đầu lưỡi uốn vào trong và đưa sát vào lợi
+ N: Đọc thẳng lưỡi, lưỡi sát với hàm dưới
Hoặc chữ u,ư cũng có một số trẻ phát âm chưa chuẩn
Bên cạnh những trẻ phát âm sai, còn có một số trẻ phát âm còn nhỏ chưa rõ
ràng. Tôi đã giúp trẻ phát âm to rõ ràng bằng cách cho những trẻ phát âm tốt phát
âm mẫu cho trẻ nghe. Lúc này với tâm lý mình cũng phải bằng bạn nên trẻ đã cố
gắng phát âm to, rõ ràng giống như bạn.
Với cách làm như vậy , trẻ lớp tôi đã có những tiến bộ rõ rệt, thay vì phát âm
nhỏ chưa rõ ràng, chính xác thì đa số trẻ đã phát âm to hơn, chuẩn hơn so với đầu
năm.
2. Biện pháp 2: Rèn trẻ cách tô chữ và ngồi đúng tư thế
Để trẻ thực hiện tô viết đúng, đẹp trước hết là ngồi phải đúng tư thế, đặt vở
ngay ngắn trước khi tô, khi tô không xoay tập . Vì vây trước khi tô tôi thường xuyên
nhắc trẻ ngồi thẳng lưng đầu hơi cúi, tay trái giữ sách, tay phải cầm bút
Vào đầu năm học tôi thấy đến 2/3 số trẻ của lớp đều cầm bút bằng 4 đầu ngón
tay và cầm sát xuống đầu bút chì để viết. Và trong khi tô chữ còn chệch nhiều ra
ngoài. Để giúp trẻ tô được chữ đẹp và có tư thế ngồi đúng tôi đã trao đổi bàn bạc với
các chị em trong lớp để cùng có biện pháp, phối hợp sao cho đạt hiệu quả cao.
Để khắc phục được tình trạng này không phải ngày một ngày hai là làm được,
bản thân tôi tự an ủi, động viên mình cũng nhữ các chị em trong lớp phải hiên trì.
Đối với những trẻ cầm bút chưa đúng thì chúng tôi trực tiếp cầm tay cháu hướng
dẫn trẻ viết sau đó để tự trẻ viết nhưng phải đứng gần trẻ để quan sát, hướng dẫn.
Nếu ra chỗ khác ngay lập tức trẻ sẽ quay về cầm bút như lúc ban đầu. Điều này thật
dễ hiểu vì trẻ đã có thói quen cầm bút như vậy rồi , để sửa thói quen đó tôi cố gắng
quan tâm đến trẻ nhiều hơn và động viên trẻ nhiều hơn để trẻ cố gắng.
Bên cạnh đó cũng có nhiều trẻ chưa tô trùng khít lên các chấm mờ hoặc cách
tô chưa đúng. Để phát hiện ra được những nỗi đó thì chúng tôi đã hết sức quan tâm
đến trẻ, biết quan sát và bao quát trẻ bởi trẻ lớp tôi tương đối đông. Trong khi trẻ
thực hiện tô chúng tôi đã phân công nhau mỗi người đứng quan sát va hướng dẫn
một nhóm trẻ. Đặc biệt chúng tôi cũng sắp xếp cho trẻ yếu ngồi gần trẻ giỏi để học
hỏi nhau. Khi quan sát trẻ tô tôi phát hiện ra có trẻ thì tô ngược (Tô chữ a thì trẻ lại
tô nét móc trước sau đó tô nét cong tròn), có trẻ thì tô rất nhanh, rất ẩu, chưa trùng
khít lên các nét chấm mờ, có trẻ lại tô đi tô lại một chữ rất nhiều lần ( Trong khi tô
một chữ cái thì trẻ lại không tô theo như cô đã làm mẫu mà lại tô chưa được một nét
thì đã nhấc bút lên, tiếp tục tô lại nét vừa tô…có khi tô một chữ thì trẻ phải nhấc bút
lên tới 4-5 lần).Cũng như cách sửa cầm bút cho trẻ tôi cũng vừa cầm tay trẻ vừa
hướng dẫn cách tô.
Với sự kiên trì cố gắng của cả cô và trẻ cuối cùng đa số trể lớp tôi đã ngồi
đúng tư thế khi tô, tô chữ đẹp hơn, biết cách cầm bút…và thích các giờ học tập tô
hơn.
3. BP3: Vận dụng sưu tầm, sáng tạo các trò chơi
Như chúng ta đã biết, đặc điểm tâm sinh lí ở trẻ mầm non là “Học mà chơi, chơi
mà học”. Vì vậy các hoạt động khác nói chung, hoạt động làm quen với chữ cái nói
riêng, trò chơi luôn được đưa vào để giúp trẻ củng cố sâu hơn kiến thức. Nếu trò
chơi không mới lạ, không hấp dẫn dễ gây cho trẻ cảm giác nhàm chán. Vì vậy tôi đã
không ngừng đổi mới sáng tạo, đưa các trò chơi hấp dẫn vào tiết học. Ví dụ tiết làm
quen với chữ e,ê, tôi cho trẻ chơi trò chơi: Ai nhanh hơn
+ Luật chơi: Đội gia đình đông con sẽ đứng xếp thành hình chữ ê. Đội gia đình ít
con đứng xếp thành hình chữ e. Trong thời gian một bản nhạc đội nào đứng xếp
nhanh đúng
và đẹp sẽ là đội chiến thắng
+ Cách chơi: Các thành viên trong đội chơi sẽ thảo luận, bàn bạc để sắp xếp các
chỗ đứng sao cho tạo thành chữ cái theo yêu cầu
Với trò chơi này không chỉ giúp trẻ có biểu tượng về chữ e,ê mà còn giúp trẻ có sự
đoàn kết, biết phân công sắp xếp, bàn bạc theo nhóm
Hình ảnh minh hoạ
Ở lứa tuổi mầm non, tư duy của trẻ phát triển rất nhanh .Trẻ nhanh nhớ cũng
nhanh quên. Có thể trẻ đã nhận biết phát âm được chữ cái khi cô đưa ra nhưng khi
cho trẻ chơi trò chơi vẫn còn một số trẻ chưa nhớ kỹ được đặc điểm hình dạng của
chữ cái. Do đó tôi đã đưa vào một số trò chơi giúp trẻ nhớ được đặc điểm của chữ
cái. VD như trò chơi xếp chữ cái bằng hột hạt, trò chơi nặn chữ cái…Ở các trò chơi
này, ban đầu tôi thấy nhiều trẻ xếp, nặn chữ bị ngược chẳng hạn như chữ: c, a, ă, â,
e, ê, b,d, p, q…Sau đó được cô giáo gợi ý trẻ đã nhanh chóng sửa sai. Không chỉ
được sử dụng đất nặn trong hoạt động tạo hình mà qua các trò chơi với chữ cái trẻ
cũng được dùng tay lăn dọc ,uốn chữ theo yêu cầu của cô. Khi quan sát trẻ chơi tôi
thấy trẻ rất hứng thú, say sưa. Như vậy trong khi chơi các trò chơi này trẻ phải tư
duy để xếp hoặc nặn được chữ cái. Ngoài ra tôi còn đưa vào rất nhiều trò chơi khác
như: Trò chơi tìm chữ cái còn thiếu trong từ, gạch chân chữ cai, nối chữ cái…
4. BP4: Thông qua hoạt động góc
Sau khi tham gia hoạt động học trẻ sẽ được tham gia vào hoạt động góc.Đặc biệt
thông qua góc văn học và góc chữ cái sẽ giúp trẻ thích thú và học tốt các chữ cái. Để
lôi cuốn được sự thích thú của trẻ tôi đã chuản bị rất nhiều đồ dùng, đồ chơi, nguyên
phế liệu báo lịch cũ cho trẻ hoạt động.
Ở góc chữ cái tôi chuẩn bị các đồ dùng, nguyên phế liệu như bút sáp, màu nước,
len, giấy màu vụn…để trẻ vẽ hoặc dán chữ từ những mảnh giấy vụn. Theo như
chương trình MN mới hiện nay, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động, trẻ phải được
hoạt động và trải nhiệm. Vì vậy không những cho trẻ viết và tô màu chữ bằng bút
sáp, tôi đã cho trẻ sử dụng màu nước(trẻ có thể dùng tay trực tiếp viết chữ hoặc
dùng chổi vẽ) Khi trẻ viết xong tôi đến hỏi trẻ vừa viết được chữ gì? Như vậy trẻ
vừa nhớ lại được mặt chữ vừa luyện được cả cách phát âm. Một số giáo viên cho
rằng trẻ sử dụng màu nước hay đất nặn… sẽ rất bẩn, rửa tay lại lâu sạch mất thời
gian nhưng tôi nghĩ dù có hơi nhoe nhoét hay dửa tay lâu sạch hơn bình thường
nhưng trẻ thích thú tham gia, không gò ép trẻ. Kết quả trẻ thu được lại rất cao.
Bên cạnh đó tôi còn hướng trẻ vào chữ cái đang học bằng cách cho trẻ tự tìm các
chữ cái rời xếp thành tên của mình sao cho tên của trẻ đó phải có chữ cái đang học.
VD đang học chữ i,t,c thì trẻ nào thấy tên của mình có một trong 3 chữ cái đó thì
lên gắn vào
HÌnh ảnh minh hoạ
Ngoài ra tôi còn cho trẻ cắt chữ cái to từ sách báo, lịch cũ. Trẻ được sử dụng kéo
cắt lượn theo đường viền của chữ và được phát âm nói về đặc điểm của chữ cái
mình vừa cắt được. Từ đó giúp trẻ củng cố thêm vốn chữ cái của mình.
Dù bằng hình thức này hay hình thức khác với việc chuẩn bị nhiều đồ dùng,
nguyên phế liệu khác nhau cùng với sự hướng dẫn gợi mở của cô giáo tôi thấy trẻ
rất hứng thú tham gia học chữ cái, phát âm rõ ràng và nhớ được chữ cái lâu hơn.
* Ở góc văn học
Ở góc văn học trẻ sẽ được giở những cuốn sách, tranh truyện, bước đầu trẻ biết
cách đọc từ trên xuống dưới, từ trái qua phải mặc dù trẻ chưa hiểu gì về các từ trong
sách. Khi đọc trẻ được chỉ lần lượt vào từng từ như vậy trẻ sẽ nhận ra những chữ cái
mà mình đã học.
5. BP5: Đưa văn học, âm nhạc lồng ghép vào các hoạt động
Như chúng ta đa biết Âm nhạc, văn học là một loại hình nghệ thuật tác động manh
mẽ đến tất cả các hoạt động khác. Hai hoạt động này giúp trẻ phát triển năng lực
cảm xúc, tưởng tượng sáng tạo, sự tập trung chú ý và phát triển lời nói, khả năng
giao tiếp…Tạo điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lý, năng lực hoạt
động và sự hiểu biết của trẻ. Với tác dụng và ý nghĩa hết sức quan trọng đó, tôi đã
đưa âm nhạc, văn học lồng ghép vào các hoạt động làm quen với chữ cái.
VD: Trong giờ làm quen với chữ b,d,đ sau khi đã được làm quen với các chữ cái
này tôi cho trẻ hát bài “Búp bê bằng bông” Trẻ rất vui sướng, thích thú vì được hát
nhún nhảy theo nhạc. Khi trẻ hát xong tôi hỏi trẻ xem có điều gì lạ trong bài hát.
Nếu trẻ chưa trả lời được tôi sẽ gợi ý gần hơn và trẻ đã phát hiện ra mỗi từ trong bài
hát đều bắt đầu bằng chữ “b” Qua đó giúp trẻ phát âm chính xác chữ “b” hơn.
“ Búp bê bằng bông biết bay bay bay
Búp bê biết bò, biết bắt biết bơi
Búp bê bằng bông bên bạn bươm bướm
Bươm bướm bồng bềnh bỏ bạn bay bay
……”
Và cho trẻ đọc bài ca dao
“ Đố ai đếm được lá rừng
Đố ai đếm được mấy tầng trời cao
Đố ai đếm được vì sao
Đố ai đếm được công lao bác hồ”
Hoặc trong giờ làm quen với chữ h, k. Bắt đầu vào giờ học tôi cho trẻ nghe một
đoạn nhạc quen thuộc không lời trong bài hát “ Ròng máu lạc rồng” Trong bài hát
có đoạn “hô hố hô, hô hố hồ hố hô, hồ…hô” Sau đó tôi giới thiệu cho trẻ sẽ được
học chữ cái có trong bài hát các con vừa hát là chữ “h”
Với việc hát hoặc đọc thơ, ca dao, đồng dao…trong giờ làm quen với chữ cái
không chỉ giúp tinh thần trẻ thêm sảng khoái, vui nhộn mà còn giúp trẻ phát âm rõ
ràng, tròn tiếng. Đây là tiền đề quan trọng giúp trẻ học tốt ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ
6. BP6: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong tiết học
Trong một vài năm gần đây dưới sự hướng dẫn và chỉ đạo của phòng GD, các
trường mầm non trong toàn huyện nói chung và trường MN Mỹ Hưng nói riêng đã
bước đầu áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Nhận thấy được sự cần thiết
và ích lợi của việc ứng dụng CNTT, tôi đã không ngường học hỏi bạn bè, đồng
nghiệp, qua Internet…để đưa CNTT vào trong giảng dạy. Đặc biệt tôi thấy HĐLQ
với chữ cái trước kia cần phải mất nhiều thời gian để làm đồ dùng như vẽ tranh, cắt
dán chữ phía dưới tranh, bảng gài chữ, thẻ chữ to, nam châm ,bảng… dễ gây cho
giáo viên lúng túng trong việc sử dụng đồ dùng. Chẳng hạn trong giờ làm quen với
nhóm chữ có 3 chữ cái như: I,t,c hoặc b,d,đ thì đương nhiên cô phải dùng 3 tranh và
3 bảng gài chữ có gắn các thẻ chữ rời tương ứng với bức tranh, lại chưa kể đến các
thẻ chữ to cho trẻ nhìn rõ. Nhưng khi ứng dụng CNTT vào tiết chữ cái thì không chỉ
giúp trẻ tiếp cận với tin học mà còn giúp tôi tiết kiệm được thời gian và kinh phí cho
việc làm đồ dùng đồ chơi, hiệu quả và chất lượng giáo dục vẫn được đảm bảo.
Ứng dụng CNTT vào hoạt động làm quen với chữ cái đã mang lại cho trẻ hứng
thú và kích thích thích trẻ tham gia vào hoạt động. Bởi trên máy có các hình ảnh
xuất hiện và mất đi kèm theo các hiệu ứng mới lạ, hấp dẫn theo ý muốn của cô giáo.
Và trẻ sẽ tập trung chú ý trước những điều mới lạ, tiết học cang đạt hiệu quả cao
hơn
VD: Tiết làm quen với chữ cái e,ê ở chủ đề gia đình tôi coppp hình ảnh “rèm cửa”,
“ cái ghế” từ mạng Internet, dưới mỗi hình ảnh đó tôi đánh chữ tương ứng. Khi dạy
đến chữ nào thì hình ảnh đó xuất hiện kèm theo từ, trẻ chọn chữ cái nào học rồi thì
khi nháy chuột chữ cái đó sẽ chuyển màu. Khi tôi gới thiệu chữ e thì hiệu ứng sẽ
chuyển màu và xuất hiện ở phông chữ to. Hoặc khi cho trẻ so sánh chữ e,ê, những
nét nào giống nhau thì sẽ xuất hiện và có màu giống nhau.
Hay trong giờ làm quen với chữ h,k tôi đa sưu tầm trò chơi trong đĩa “những trò
chơi với chữ cái” mà phòng GD đã phát cho giáo viên tham khảo. Ở trò chơi này trẻ
phải tư duy để tìm chữ cái sắp xếp theo đúng quy luật. Như vậy trẻ vừa được dùng
chuột để di chuyển, vừa được củng cố lại chữ cái đã học.
HÌnh ảnh minh hoạ
(giờ học làm quen với chữ h,k)
7. BP7: Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh
Sự kết hợp giữa cô giáo và phụ huynh trong việc CS- GD trẻ là hết sức quan trọng
và cần thiết. Thấy được điều đó tôi đã giành thời gian trao đổi về tình hình của trẻ
thông qua giờ đón và trả trẻ hoặc các buổi họp phụ huynh. Hai phía cùng cố gắng
phối kết hợp giúp trẻ hứng thú và học tốt hoạt động làm quen với chữ cái.
Hiện nay không chỉ ở thành phố mới có hiện tượng cho con đi học, luyện viết chữ(
học trước chương trình lớp 1) mà ngay cả ở nông thôn đã bắt đầu xuất hiện. Phụ
huynh cho con luyện chữ trước tuổi đến trường với kỳ vọng chuẩn bị trước vì sợ
con không theo kịp các bạn khi vào lớp 1. Tuy nhiên kỳ vọng này của cha mẹ chưa
rõ lợi đến đâu mà lại hại cho quá trình phát triển của trẻ, làm thui chột hứng thú học
ở trẻ. Trong giờ học khi cô giới thiệu chữ cái mới có trẻ đã khoe “ con biết thừa chữ
cái này rồi” , trong giờ học cháu không tập trung , trêu đùa bạn khác, làm ảnh hưởng
đến cả lớp. Với tình hình như vậy tôi đã tuyên truyền với phụ huynh về tác hại của
việc dạy trẻ học trước chương trình lớp 1. Ngoài ra tôi thường xuyên theo dõi
chương trình VTV2, đó là kênh khoa học và giáo dục. Ở kênh này rất hay chiếu
chương trình về cách nuôi dạy con cái, vấn đề trẻ học chữ trước chương trình lớp
1…Được xem giới thiệu về giờ phát sóng của chương trình tôi đã thông báo cho phụ
huynh biết để dành thời gian theo dõi. Được xem các chương trình đó , phụ huynh
đã có cái nhìn đúng đắn về việc cho trẻ luyện chữ trước chương trình lớp 1 và cung
với giáo viên CSGD trẻ theo chương trình mầm non mới.
Bên cạnh việc tuyên truyền với phụ huynh không nên cho trẻ đi học trước chương
trình lớp 1, tôi còn vận động phụ huynh ủng hộ các nguyên phế liệu, sách báo, tranh
ảnh cho các cháu hoạt động, làm đồ dùng đồ chơi. Chẳng hạn khi học đến chữ cái
nào thì có thể trong hoạt động góc hoặc trò chơi trong hoạt động học tôi cho trẻ cắt
chữ cái đang học từ sách báo, lịch cũ. Hoặc đến chủ đề phương tiện và luật lệ giao
thông, tôi cho trẻ làm những chiếc thuyền từ chai dầu gội đầu, đữ trẻ, xốp và để
phân biệt những chiếc thuyền do tự tay trẻ làm ra, tôi đã gợi ý trẻ làm ký hiệu cho
chiếc thuyền bằng những chữ cái khác nhau. Qua những hoạt động đó tôi thấy trẻ rất
thích thú vui sướng vì tự mình đã tạo ra được sản phẩm, giúp trẻ củng cố lại chữ cái
đã học.
Mặt khác tôi còn trao đổi với phụ huynh mua thêm cho các cháu sách tranh
truyện hay đĩa “ trò chơi với chữ cái”…để dạy cho các cháu ở nhà. Để việc phối kết
hợp giữa giáo viên và phụ huynh đạt hiệu quả cao tôi đã dán kế hoạch hoạt động
từng tuần ngoài cửa lớp để phụ huynh tiện theo dõi chương trình CSGD trẻ. Như
vậy khi phụ huynh đến lớp thấy chương trình học của trẻ đang dạy chữ cái nào thì
về nhà phụ huynh sẽ củng cố lại chữ cái đã học ở lớp cho trẻ. Bằng hình thức đó đa
số trẻ lớp tôi đã nhận biết và phát âm được các chữ cái mà tôi đã dạy theo chương
trình
D. KÊT QUẢ THỰC HIỆN
* Đối với cô giáo : Qua gần một năm áp dụng các biện pháp trên, tôi thấy mình đã
giảm bớt được nhiều thời gian để làm đồ dùng phục vụ cho tiết học nên tôi có thêm
thời gian để trao đổi với đồng nghiệp, tìm hiểu tham khảo tư liệu sách báo… để
nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
* Đối với trẻ : Từ những kinh nghiệm trên khi áp dụng vào tình hình thực tế của lớp
tôi thì tôi thấy trẻ đã hứng thú hơn khi tham gia vào hoạt động làm quen chữ viết.
Những bé nói ngọng hay phát âm không chuẩn cũng đã được rèn và phát âm đúng
hơn , không cón ngọng nữa. Trẻ nhận biết đúng chữ cái, biết cách tô chữ và tô
không chườm ra ngoài. Các tiết học khác trở nên nhẹ nhàng, thoải mái và đạt kết
quả tốt hơn
STT
Nội dung
Kết quả
Đầu năm
Số
Tỉ lệ
Cuối năm
Số
Tỉ lệ
Tăng
Số
Tỉ lệ
1
2
3
4
5
Trẻ nhận biết và phân biệt
được các chữ cái đã học
Trẻ sao chép lại được chữ
cái đã học
Trẻ phát âm chuẩn, chính
xác
Trẻ biết cách tô và tô
trùng khít lên các nét
chấm mờ
Trẻ biết cách cầm bút
lượng
29/46
63%
lượng
42/46
91%
lượng
13
28,6%
28/46
60 %
40/46
86,9%
12
26 %
36/46
78%
44/46
95,6%
8
25/46
54%
40/46
87%
14
17,3
%
40%
20/46
43%
46/46
100%
26
56%
* Đối với phụ huynh:
- Phụ huynh rất phấn khởi vì thấy con mình nhận biết, phát âm rõ ràng và tô được
các chữ cái đã học. Đồng thời các phụ huynh đã nhận thấy được tác hại của việc cho
trẻ đi học trước chương trình lớp 1. Hầu hết phụ huynh đã tin tưởng và tạo điều kiện
giúp đỡ nhà trường rất nhiều.
Bài học kinh nghiệm
Từ những kêt quả trên tôi đã rút ra được một số bài học kinh nghiệm khi dạy trẻ làm
quen vớ chữ cái:
- Giáo viên phải luôn luôn học hỏi , nghiên cứu tư liệu, tài liệu có liên quan đến
chuyên môn của chính bản thân mình,
- Giáo viên trong cùng một lớp phải có sự thống nhất, quan tâm sát sao tới từng trẻ
giúp trẻ tự tin, hứng thú với hoạt động
- Giáo viên phải thật sự kiên trì và nhẫn lại , yêu trẻ như con đẻ của mình. Hướng
dẫn động viên trẻ kịp thời, tạo sự gần gũi giữa cô và trẻ.
- Phải sưu tầm, vận dụng sáng tạo các trò chơi với chữ cái và tích hợp lồng ghép các
hoạt động khác vào tiết dạy đặc biệt là HĐLQ văn học và âm nhạc.
- Soạn nhiều giáo án điện tử để dạy trẻ
- Làm tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh trong mọi thời điểm giúp trẻ học tốt
môn làm quen với chữ cái.
Kiến nghị
- Đề nghị phòng GD tạo điều kiện để giáo viên được đi kiến tập và đi thăm quan
nhiều hơn nữa.
- Hiện nay trường mầm non Mỹ Hưng mới chỉ có 1 máy chiếu nhưng có tới 4 điểm
lẻ. Vì vậy rất mong phòng GD cấp thêm máy chiếu và máy tính cho nhà trường để
chị em giáo viên chúng tôi có cơ hội dạy học trên máy tính nhiều hơn.
- Trên đây là toàn bộ nội dung sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp giúp trẻ
học tốt môn làm quen với chữ cái”
- Trong quá trình thực hiện đề tài không tránh khỏi những thiếu sót, khiếm khuyết.
Tôi rất mong nhận được sự đóng góp, sửa đổi , bổ xung , giúp đỡ và chỉ đạo của ban
giám hiêu nhà trường cũng như các đồng chí lãnh đạo cấp trên góp ý cho đề tài sáng
kiến của tôi được hoàn chỉnh hơn.
- Xem thêm -