Tài liệu Skkn một số biện pháp giáo dục trẻ 5 6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non.

Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. MỤC LỤC Nội dung Trang I. PHẦN MỞ ĐẦU I.1. Lý do chọn đề tài 1 I.2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài 3 I.3. Đối tượng nghiên cứu 4 I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 5 I.5. Phương pháp nghiên cứu 5 II. PHẦN NỘI DUNG. II.1.Cơ sở lí luận 6 II.2. Thực trạng. 6 a. Thuận lợi – khó khăn. 7 b. Thành công – hạn chế 7 c. Mặt mạnh – mặt yếu 7 d. Nguyên nhân 8 e. Phân tích, đánh giá các vấn đề thực trạng mà đề tài đặt ra 8 II.3. Giải pháp, biện pháp a. Mục tiêu của các biện pháp, giải pháp 9 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 10 c. Điều kiện thực hiện các biện pháp, giải pháp 22 d. Mối quan hệ giữa các biện pháp, giải pháp 22 e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học 23 II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học 24 III. PHẦN KẾT LUẬN III.1. Kết luận chung. 25 III.2. Kiến nghị và đề xuất Trần Thị Tỷ 27 1 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. Tài liệu tham khảo. 1. Tài liệu bồi dưỡng hè cho cán bộ quản lí và giáo viên mầm non năm học 2014 -2015 – Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. 2. Tài liệu tập huấn giáo dục bảo vệ môi trường cho giáo viên mầm non. ( Tài liệu bồi dưỡng giáo viên). – Tháng 10 – 2013. 3. Tài liệu tổ chức các hoạt động GDBVMT trong trường mầm non – Biên soạn : Trần Thị Thu Hoà – Hoàng Công Dụng. 4. Giúp trẻ bảo vệ môi trường ( Tập 1) – Hoàng Thị Thu Hương. 5. Giáo dục trẻ mẫu giáo sử dụng năng lượng, tiết kiệm hiệu quả - Biên soạn: Trần Thị Thu Hoà – Hoàng Thị Thu Hương (Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam ) 6. Bộ giáo án minh hoạ tích hợp GDBVMT cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi thông qua các hoạt động giáo dục. – Chủ nhiệm: Đoàn Thị Minh Công. 7. Tài liệu lồng ghép tích hợp GD về tài nguyên và môi trường biển, hải đảo vào chương trình giáo dục mẫu giáo 5 tuổi. I. PHẦN MỞ ĐẦU I.1. Lý do chọn đề tài: Trần Thị Tỷ 2 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. Như chúng ta đã biết, môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao quanh con người. Môi trường có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người và sự phát triển kinh tế văn hoá của đất nước, của nhân loại. Bảo vệ môi trường là những hoạt động giữ cho môi trường trong lành, sạch đẹp, đảm bảo cân bằng sinh thái, ngăn chặn và khắc phục hậu quả mà con người hay thiên nhiên gây ra cho môi trường. Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non là quá trình giáo dục có mục đích nhằm phát triển ở trẻ những hiểu biết sơ đẳng về môi trường, có sự quan tâm đến vấn đề môi trường phù hợp với lứa tuổi, được thể hiện qua những kiến thức, thái độ hành vi của trẻ đối với môi trường xung quanh. Vấn đề ô nhiễm môi trường đang diễn ra liên tục ở tất cả các nước trên thế giới, ô nhiễm môi trường ảnh hưởng tới toàn cầu như tình trạng ô nhiễm không khí, nguồn nước, hạn hán lũ lụt ...xảy ra liên tục mà gần đây nhất như Trung Quốc đang trả giá cho tình trạng ô nhiễm làm ảnh hưởng tới sức khoẻ. Nhân tố con người là yếu tố chính làm cho tình trạng ô nhiễm càng gia tăng trầm trọng, nhưng chính con người cũng là nhân tố bảo vệ môi trường và cải thiện môi trường sống. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác giáo dục bảo vệ môi trường, Đảng, Nhà nước và bộ giáo dục và đào tạo đã ban hành nhiều văn bản, tạo điều kiện cho công tác giáo dục bảo vệ môi trường trong hệ thống giáo dục quốc dân nói chung và giáo dục mầm non nói riêng. Ngày 21 tháng 4 năm 2006 Vụ Giáo dục mầm non đã có công văn hướng dẫn thực hiện chỉ thị 02/2005/BGD&ĐT về việc: “Tăng cường công tác giáo dục bảo vệ môi trường trong trường mầm non giai đoạn “2010 -2015”. Công văn đã đề ra nhiệm vụ cho các cơ sở giáo dục Mầm non tham gia vào công tác giáo dục bảo vệ môi trường từ đó trẻ hiểu biết về môi trường, giúp trẻ có hành vi, thái độ ứng xử phù hợp với môi trường để gìn giữ bảo vệ môi trường, biết sống hòa nhập với môi trường nhằm đảm bảo phát triển lành mạnh. Trẻ biết môi trường xung quanh trẻ bao gồm những gì? Trẻ biết phân biệt được môi trường xung quanh trẻ, những việc làm tốt – xấu đối với môi trường và làm gì để bảo vệ môi trường? Hay cũng có thể giáo dục trẻ cách chăm sóc giữ gìn sức khỏe cho bản thân trẻ, biết chăm sóc và bảo vệ cây cối, bảo vệ con vật nơi mình sinh sống. Biết về một số ngành nghề, văn hóa, phong tục tập quán của địa phương, xây dựng cho trẻ niềm tự hào và ý thức gìn giữ bảo tồn văn hoá dân tộc. Trần Thị Tỷ 3 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. Xuất phát từ những lý do trên tôi đã giành nhiều thời gian nghiên cứu, tìm ra một số biện pháp “Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 5- 6 tuổi trong trường mầm non” I. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài: a. Mục tiêu của đề tài: Hoạt động bảo vệ môi trường chính là sự thể hiện những suy nghĩ tình cảm của trẻ về môi trường và là con đường nhận thức nhằm: - Thông qua hoạt động bảo vệ môi trường, phát triển sự nhạy cảm, cảm xúc, tình cảm, có nhu cầu làm cho cuộc sống an toàn và môi trường ngày càng xanh, sạch, đẹp là những điều rất cần thiết cho cuộc sống của trẻ trong xã hội bây giờ. - Giúp trẻ lĩnh hội các kiến thức và kỷ năng về môi trường ở cơ sở ban đầu tạo nền tảng cho sự tiếp thu nền giáo dục ở bậc học tiếp theo. - Phát triển và tiếp tục duy trì ở trẻ lòng tự tin và khả năng cảm nhận về giá trị của môi trường. - Tiếp thu tri thức và hình thành thái độ, tình cảm để trẻ tích cực gia nhập vào môi trường trong cộng đồng xã hội. Từ đó cho ta những kết quả: Trẻ biết môi trường xung quanh trẻ bao gồm những gì? Trẻ biết phân biệt được môi trường xung quanh trẻ, những việc làm tốt - xấu đối với môi trường và làm gì để bảo vệ môi trường? Hay cũng có thể giáo dục trẻ cách chăm sóc giữ gìn sức khỏe cho bản thân trẻ, biết chăm sóc và bảo vệ cây cối, bảo vệ con vật nơi mình ở. Biết về một số ngành nghề, văn hóa, phong tục tập quán của địa phương, xây dựng cho trẻ niềm tự hào và ý thức gìn giữ bảo tồn văn hoá dân tộc. Qua nghiên cứu vấn đề này nhằm để tìm cách vận dụng phương pháp giáo dục áp dụng vào bài dạy, Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 5 – 6 tuổi trong trường mầm non. b. Nhiệm vụ của đề tài: Môi trường là vấn đề nóng bỏng được đem ra bàn luận trên nhiều phương tiện thông tin đại chúng của nhiều quốc gia. Bảo vệ môi trường không riêng của một quốc gia mà là việc của cả thế giới, từng cá nhân, tập thể. Việc áp dụng lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường đòi hỏi giáo viên phải nhạy bén, linh hoạt, không trùng lặp, không gây quá tải, tận dụng nguồn nguyên vật liệu phế thải có sẵn để biến những dụng cụ dạy và học đơn Trần Thị Tỷ 4 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. giản nhưng mang tính khoa học và sáng tạo để trẻ thực hành và trải nghiệm một cách thoải mái và không gưỡng ép. Đồng thời kết hợp cùng phụ huynh tham gia nhiều phong trào xây dựng môi trường trong sạch. Và từ đó tôi đã rút ra những nhiệm vụ cơ bản của đề tài như sau: - Hình thành khả năng nhận thức , thái độ đúng đắn về môi trường. - Giúp trẻ có điều kiện, cơ hội biểu lộ thái độ , cảm xúc, tình cảm của mình đối với thế giới môi trường xung quanh. - Hình thành và phát triển ở trẻ tính tích cực, sáng tạo, sáng kiến của bản thân, biết giải quyết các vấn đề trong hoạt động bảo vệ môi trường một cách độc lập. I.3. Đối tượng nghiên cứu: - Học sinh: 34 Học sinh. - Lớp lá 1 Trường mẫu giáo Sao Mai. I.4. Phạm vi nghiên cứu: Một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại trường Mẫu Giáo tôi đang công tác. Đề tài này có thể áp dụng với tất cả các trường mầm non. I.5. Phương pháp nghiên cứu: Để thực thi đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp sau: - Phương pháp nghiên cứu (phân tích, tổng hợp tài liệu Internet, tập san, sách báo có liên quan đến đề tài). - Phương pháp điều tra giáo dục. - Phương pháp quan sát sư phạm. - Phương pháp so sánh, phân tích tổng hợp. - Phương pháp thực hành, thực nghiệm sư phạm. - Phương pháp sử dụng công nghệ thông tin. - Phương pháp kiểm tra đánh giá. II. NỘI DUNG II.1.Cơ sở lý luận để thực hiện đề tài: Môi trường trong trường Mẫu giáo bao gồm các khối phòng nhóm lớp theo các độ tuổi, sân chơi, cây xanh, con vật, nguồn nước và hệ thống thoát nước....Giáo viên có thể tổ chức hoạt động một cách nhẹ nhàng mà lại phù hợp với tình hình thực tế. Trần Thị Tỷ 5 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. Các chuyên gia giáo dục đã khẳng định giáo dục bảo vệ môi trường là rất cần thiết và cấp bách bắt đầu từ thế hệ mầm non, tuy nhiên giáo dục bảo vệ môi trường không thể đặt ra thành một môn học riêng mà chỉ có thể tích hợp trong các môn học của chương trình giáo dục mầm non. Bởi vậy năm học 2012- 2013 Sở Giáo Dục và Đào tạo đã tiến hành thực hiện lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường trong trường mầm non. Và đến nay năm học 2014 – 2015 bộ giáo án minh hoạ giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 5 tuổi vẫn đang tiếp tục nghiên cứu, khai thác. Không chỉ vậy năm học này vấn đề tích hợp giáo dục tài nguyên và môi trường biển, đảo cũng được áp dụng lồng ghép và vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo dưới nhiều hình thức khác nhau đáp ứng nhu cầu hứng thú của trẻ: “ Chơi mà học, học bằng chơi”. II.2. Thực trạng vấn đề: a. Thuận lợi: Đã nhiều năm tôi được phân công dạy lớp mẫu giáo lớn. Tôi đã đúc kết được một số kinh nghiệm từ việc dạy và lồng ghép được một số nội dung sao cho phù hợp. - Trường nằm ngay ở trục chính của con đường giao thông trong xã, thuận lợi cho việc đưa đón, trả trẻ của phụ huynh. - Được sự quan tâm của phòng giáo dục, Ban giám hiệu nhà trường. - Trường luôn cập nhật thông tin nhanh với những thông tin đổi mới qua các lớp tập huấn, chuyên đề, mạng lưới công nghệ thông tin. - 100% giáo viên có trình đạt chuẩn trở lên, luôn giúp đỡ lẫn nhau tạo điều kiện cho việc học hỏi kinh nghiệm. - Về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ để phục vụ cho việc dạy và học. Cảnh quan nhà trường thoáng mát, có cây che bóng mát, cây cảnh góp phần rất lớn cho trẻ quan sát, từ đó cung cấp cho trẻ những biểu tượng thể hiện sự hiểu biết của mình về thế giới môi trường xung quanh. - Lớp học rộng, thoáng mát dễ tạo góc mở. - Trẻ đi học tương đối đều. b. Khó khăn: Trần Thị Tỷ 6 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. - Bản thân chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc giáo dục môi trường cho trẻ. Trong quá trình soạn giảng chưa chú ý đến việc lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường vào các tiết dạy và hoạt động giáo dục. - Trang thiết bị đồ dùng dạy học chưa phong phú, chưa hấp dẫn trẻ. - Nhận thức của một số phụ huynh học sinh còn chưa đồng đều, còn cho rằng việc cho trẻ đến trường chỉ là chơi chứ học vẫn chỉ là thứ yếu. - Đa số trẻ chưa học qua lớp chồi nên việc tiếp thu bài học còn chậm, thể hiện sự hiểu biết, nhận thức về môi trường chưa cao còn vụng về, lúng túng khi giao tiếp với cô. Số trẻ trong lớp vẫn chưa đồng đều về chất lượng - Phương tiện phục vụ cho việc giáo dục môi trường chưa được đầu tư nhiều như: Thùng rác chưa có đủ và đúng quy cách, tủ giá kệ đựng đồ chơi đã hỏng..... c. Thành công, hạn chế: * Thành công: Bước đầu trẻ có nhiều tiến bộ, trẻ chú ý trong hoạt động tiếp thu bài, thể hiện sự hiêu biết của mình về môi trường phong phú hơn. Bắt đầu có sự hứng thú. * Hạn chế: Số học sinh khá đông, chất lượng học sinh không đồng đều nên khi chia ra nhiều nhóm, cô chưa bám sát được từng ý tưởng của trẻ, chưa cho trẻ thể hiện hết được tâm tư, nguyện vọng của mình. - Đa số trẻ của trường tôi là nông thôn rất ham chơi, chưa có ý thức bảo vệ môi trường sân trường, lớp còn nhiều trẻ còn nhạt vỏ sữa, vỏ bim bim để chơi... Hay nhiều lúc trẻ vẫn chạy một cách vô tư chưa biết nhặt rác ngay dưới chân mình để bỏ vào thùng, chơi chạy quá đà giẫm hết cả vườn hoa của trường, thậm chí còn bẻ cành cây, bẻ hoa vườn trường, đi vệ sinh, rửa tay chưa biết khoá vòi nước lại. Và đi vệ sinh chưa đúng nơi quy định. Mặt mạnh, mặt yếu: * Mặt mạnh: Cô và trẻ, nhiệt tình trong công tác dạy học, gần gũi thương yêu học sinh; trẻ vui vẻ, hứng thú. * Mặt yếu: Trần Thị Tỷ 7 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. Có một số trẻ còn nhút nhát; chưa mạnh dạn tự tin thể hiện mình trong môi trường hợp tác, giao lưu giữa cô với trẻ, giữa trẻ với cô, và giữa trẻ với trẻ. Phụ huynh chưa thực sự quan tâm do mải làm kinh tế nên ít quan tâm đến con em mình tôi nhìn thấy nhiều phụ huynh do vội vàng đưa con đi học nên nhiều khi đi xe máy lấm bết bụi đường, nổ máy phóng thẳng vào sân trường tới cửa lớp gác chân xe (vẫn ngồi trên xe lấy miệng cắn xoẹt túi bim bim và cầm hộp sữa đang hút chít chít lại và quăng hộp sữa xuống sân trường rồi phóng xe đi thẳng). Đặc biệt môi trường xung quanh trường lớp vẫn còn bẩn, do trường học lại gần các khu dân cư cho nên còn có tình trạng mất vệ sinh môi trường công cộng như: Nước thải để chảy tràn nan gây ứ đọng, vứt và để rác sang bên cạnh trường... e. Nguyên nhân: - Quan niệm của phụ huynh còn lạc hậu, xem cô giáo dạy con mình chỉ là người giữ trẻ, chơi tự do là chính. - Trẻ lần đầu tiên đến lớp biết bao nhiêu bỡ ngỡ, việc tìm hiểu về môi trường cũng như các mối quan hệ bắt đầu mới được hình thành. - Giáo viên trẻ mới vào nghề chưa có kinh nghiệm trong công tác giảng dạy. - Đặc điểm tâm sinh lý của trẻ phát triển không đồng điều, trẻ chưa cảm nhận thế nào là hoạt động bảo vệ môi trường... g. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra: Như chúng ta đã biết, môi trường giáo dục là môi trường hết sức quan trọng, nó đòi hỏi nhiều thứ: Từ phía học sinh, Giáo viên, Nhà trường, Phòng giáo dục, Sở giáo dục, Bộ giáo dục. Nó liên quan với nhau rất nhiều nội dung, nó là một chuỗi mắt xích không thể thiếu. Từ cái không quan trọng đến cái quan trọng, từ cái yêu cầu nhỏ đến cái yêu cầu lớn…Nó đòi hỏi phải có sự thống nhất đồng bộ, trực tiếp ảnh hưởng tới môi trường giáo dục và ở đây chính là môi trường thầy và trò. Thực trạng mà đề tài đã đặt ra, nó có tầm quan trọng lớn, ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả thực nghiệm trên trẻ. Thuận lợi là điều kiện tốt cho giáo viên và học sinh thực hiện đề tài. Song khó khăn lại đi theo chiều hướng ngược lại, nó làm cho quá trình dạy và học thêm phức tạp và gian nan hơn. Trần Thị Tỷ 8 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. Ví dụ: - Thuận lợi: Giáo viên trẻ, khỏe, nhiệt tình, nhiều kinh nghiệm được sự quan tâm, đầu tư của BGH nhà trường, Phòng GD Huyện, lớp học rộng rãi, thoáng mát, cơ sở vật chất tạm đủ. - Khó khăn: Đồ dùng trang thiết bị chưa được phong phú, Phương tiện phục vụ cho việc giáo dục môi trường chưa được đầu tư nhiều như: Thùng rác chưa có đủ và đúng quy cách, tủ giá kệ đựng đồ chơi đã hỏng....màu sắc chưa hấp dẫn trẻ, nhận thức của phụ huynh chưa cao, trẻ chưa qua các lớp nhỏ đào tạo…Như vậy đây là một vướng mắc mà đòi hỏi chúng ta phải tìm hướng giải quyết. Bước đầu chúng ta khăc phục bằng nhiều cách: Tự làm hoặc vận động chị em trong trường cùng làm đồ dùng, đồ chơi. Thường xuyên tuyên truyền kiến thức nuôi dạy trẻ cho các bậc cha mẹ học sinh được biết. Có sự động viên, khích lệ kịp thời cho các cháu, đó là tình yêu thương mà trẻ cảm nhận được từ cô giáo của mình. Từ đó trẻ hứng thú, tự tin hơn trong mọi hoạt động. Tiếp tục phát huy và kế thừa những thuận lợi, đào sâu nghiên cứu, tìm tòi, có kế hoạch cụ thể trong môi trường giáo dục của chính mình. - Bước đầu sẽ có những thành công, những hạn chế trong việc nghiên cứu đề tài. Đó là cái mà triệu triệu Môi trường giáo dục nào cũng có, cũng như mặt mạnh, mặt yếu. Từ đó để chúng ta biết tìm hiểu về nguyên nhân, hậu quả là do đâu? Và lý do gì lại có nhiều mâu thuẫn như vậy? Liệu khi thực hiện các giải pháp, phương pháp mới này liệu có đem lại kết quả thực sự cao hơn không? Chất lượng học sinh có thay đổi không? Đó là những gì bản thân tôi trăn trở trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài của mình. Xuất phát từ những thực tế trên tôi đã đề ra một số biện pháp thực hiện sau. II.3. CÁC BIỆN PHÁP, GIẢI PHÁP: a.Mục tiêu các giải pháp: Sử dụng các giải pháp, biện pháp nhằm giúp trẻ : - Hình thành cho trẻ kiến thức, trình tự các thao tác trong quá trình hoạt động, khả năng nhận thức, thái độ trước thảm họa của môi trường của thế giới xung quanh. Trần Thị Tỷ 9 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. - Kích thích tính tò mò ham hiểu biết của trẻ, trẻ sáng tạo hơn. Giúp trẻ có điều kiện, cơ hội biểu lộ thái độ, cảm xúc, tình cảm của mình đối với những gì được trẻ thể hiện trong quá trình hoạt động về môi trường. - Hình thành và phát triển ở trẻ tính tích cực, biết giải quyết các vấn đề trong hoạt động bảo vệ môi trường một cách độc lập. Khi vận dụng những giải pháp biện pháp này nhằm mang lại hiệu quả: Nâng cao chất lượng các môn học khác của trẻ nói chung và hoạt động về bảo vệ môi trường nói riêng. Trẻ tiến bộ một cách vượt bậc, trẻ sáng tạo hơn, thực hiện chi tiết cụ thể hơn về hành động của mình, tất cả vì môi trường xanh sạch đẹp. b. Nội dung và cách thức thực hiện Các giải pháp, biện pháp: * Biện pháp 1: Khảo sát ban đầu: Qua khảo sát thực trạng về kiến thức, hành vi bảo vệ môi trường ở trường lớp tôi đầu năm học 2014 - 2015 với số trẻ 34/34 tôi thấy kết quả trên trẻ như sau: Nội dung điều tra về Ý thức bảo vệ môi trường của trẻ: Tổng số trẻ 34 Số trẻ đạt loại tốt : 03 Số trẻ đạt loại khá: 07 Số trẻ đạt trung bình: 21 Số trẻ đạt yếu kém 03 Từ những kết quả khảo sát như trên tôi luôn suy Tỉ lệ (%) Chiếm tỷ lệ: 8,8% Chiếm tỷ lệ 20,6% Chiếm tỷ lệ 61,8% Chiếm tỷ lệ: 8,8% nghĩ và trăn trở xem mình phải làm gì và làm thế nào để nâng cao kết quả giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ đồng thời nhắc nhở cả phụ huynh, đánh thức ở họ ý thức bảo vệ môi trường, hãy sống cho mình và cả tương lai của con em mình sau này. Tôi xin mạnh dạn đưa ra một số biện pháp sau đây để các đồng nghiệp cùng tham khảo. Biện pháp 2: Tích hợp, lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường trong các chủ đề: Thông qua hoạt động học: Trẻ được tham gia nhiều vào các hoạt động khác nhau: phát triển thể chất, khám phá khoa học, âm nhạc, làm quen tác phẩm văn học, hoạt động tạo hình... mỗi hoạt động trên đều có những đặc trưng riêng và có ưu thế khác nhau như: Trẻ quan sát, đàm thoại, thực hành trải nghiệm, thí nghiệm, chơi các trò chơi.....với trẻ để trẻ nhận ra được những việc làm tốt, không tốt, những hành động đúng – hành động Trần Thị Tỷ 10 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. không đúng kích thích trẻ suy nghĩ, bộc lộ tình cảm, có thái độ phù hợp với môi trường trong và ngoài lớp học. Ví dụ: * Chủ đề: Trường mầm non: Ngoài việc cung cấp cho trẻ kiến thức về chủ đề, tôi còn giáo dục trẻ có ý thức giữ gìn vệ sinh trường lớp sạch sẽ, không hái hoa, bẻ cành cây xung quanh trường lớp... Tôi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi “ chọn những hành vi đúng - sai”. Cô làm tranh vẽ về việc giữ gìn bảo vệ môi trường của một bạn nhỏ như: Bé vứt rác vào thùng, vứt rác bừa bãi, bé quét nhà, giẫm lên cỏ, bé đu cành cây, bé ngồi lên bàn, bé tranh giành đồ chơi...Sau đó chia trẻ làm hai đội, mỗi đội có một bức tranh yêu cầu trẻ phải bật qua các vòng và yêu cầu đội khoanh tròn các hành vi đúng và một đội khoanh vào những hành vi sai. Thời gian sau một bản nhạc đội nào khoanh được đúng theo yêu cầu là chiến thắng. Kết quả: Tôi thấy trẻ rất hứng thú tham gia vào trò chơi và có ý thức về ảo vệ môi trường như : Cùng cô sắp xếp đồ chơi, làm đồ chơi trang trí lớp, lau chùi bàn ghế, trồng thêm cây xanh góc thiên nhiên. * Chủ đề : Bản thân: Mục đích là giáo dục trẻ biết ích lợi của việc giữ gìn vệ sinh thân thể, vệ sinh môi trường đối với sức khoẻ con người. Trẻ có hành vi và thói quen tốt trong ăn uống: Mời cô, mời bạn, không ăn quà vặt ngoài đường... Nhận biết ký hiệu Trần Thị Tỷ 11 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. thông thường: Nhà vệ sinh nam, nữ, thùng đựng rác… Và biết tranh một số vật dụng, nơi nguy hiểm đối với bản thân: Dao, kéo, ổ cắm điện, ao, hồ... Giờ học khám phá khoa học: “Năm giác quan của bé”. Cho trẻ khám phá thực hành trải nghiệm các giác quan và qua đó giáo dục trẻ biết chăm sóc giữ gìn đôi mắt ( không dụi tay bẩn lên mắt, rửa mặt hàng ngày bằng nước và khăn sạch ). Giáo dục trẻ biết giúp đỡ những bạn bị khiếm thị, bị cận... không cho tay bẩn vào tai, không dùng que ngoáy tai của mình và của bạn, khi tắm gội chú ý không để nước chui vào tai... biết đội mũ ô khi ra nắng và đeo khẩu trang, thường xuyên đánh răng và không ăn những thức ăn quá nóng, quá lạnh phải giữ vệ sinh răng miệng hàng ngày, tiết kiệm nước khi rửa tay và đánh răng... Hay tiết hoạt động âm nhạc bài hát “ Cùng nhau bảo vệ môi trường” nhạc và lời nước ngoài: (Jang Young Song) tôi còn giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ bằng cách giáo dục trẻ qua bài hát: Cô hỏi: Trong bài hát, rác trước khi vứt vào thùng phải làm gì?( Phải phân loại rác) Bài hát nên khuyên chúng ta nên phân loại rác trước khi cho vào thùng rác, phải luôn ý thức sử dụng lại các đồ vật có thể dùng được. Kết quả : Trẻ đã biết có hành vi đúng sai khi chăm sóc bản thân và môi trường, tự làm một số công việc đơn giản hang ngày : vệ sinh cá nhân, trực nhật.. *Chủ đề : Gia đình thân yêu của bé : Trẻ thấy được sự thay đổi của môi trường xung quanh nhà của trẻ, nhận biết được môi trường sạch, môi trường bẩn trong gia đình. Biêt quý trọng giữ gìn đồ dùng trong gia đình, cất đồ dùng, đồ chơi đúng chỗ, bỏ rác đúng nơi quy định, không khạc nhổ bừa bãi...có ý thức về những điều nên làm như: khoá vòi nước không sử dụng, tắt điện khi ra khỏi phòng.... Tiết KPKH: “ Đồ dùng sử dụng bằng điện trong gia đình bé” Trẻ biết một số đồ dùng sử dụng bằng điện trong gia đình như: bóng điện để thắp sáng, quạt, tivi, đài, tủ lạnh, siêu điện... Cô giáo dục trẻ những kỹ năng sử dụng đồ dùng bằng điện đúng cách vừa tiết kiệm lại có thể bảo quản đồ dùng, tránh được những vấn đề gây cháy nổ hay nguy hiểm khác.Cô đưa ra các tình huống nhằm lồng ghép nội dung “sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả” như khi ra khỏi phòng các con phải làm gì? ( Tắt đèn, tắt tivi, quạt...) Trần Thị Tỷ 12 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. Kết quả : Trẻ có ý thức giữ gìn nhà cửa sạch sẽ, có ý thức về những điều nên làm như : Tắt điện khi ra khỏi phòng, cất đồ dùng , đồ chơi đúng nơi quy đinh, khoá nước khi rửa tay xong. * Chủ đề : Thế giới thực vật : Giáo dục trẻ biết quá trình phát triển của cây ích lợi của cây xanh với môi trường sống và biết chặt phá rừng bừa bãi làm cho môi trường ô nhiễm, thiên tai xẩy ra nhiều và nghiêm trọng ảnh hưởng tới đời sống của con người. Đề tài : Cây xanh quanh bé tôi đã dùng biện pháp sau: Tôi cho trẻ chuẩn bị đồ dùng bằng vỏ hộp sữa chua hay vỏ mì tôm tôi cho trẻ làm thí nghiệm“ Trồng cây „ Trẻ được tự tay gieo trồng và mục đích của tôi là trẻ được thực hành, tìm hiểu và hàng ngày quan sát chăm sóc để trẻ biết thứ tự phát triển của cây. Sưu tầm bài hát, bài thơ, câu đố, hò vè... về các loài cây để trẻ biết được ích lợi của cây đối với con người từ đó trẻ có thái độ yêu quí biết chăm sóc bảo vệ cây xanh. ( không bứt lá, bẻ cành, lá, hoa, không giẫm lên cỏ, hoa...). Bên cạnh đó tôi mở rộng tìm những video về những cây thực vật sống trong lòng Đại Dương biển, đảo cho trẻ tìm hiểu và cung cấp cho trẻ thấy được môi trường biển đang bị ô nhiễm do khai thác chặt phá cây trồng ven biển và các loại tảo, rong biển quá mức.. Kết quả :Trẻ biết được sự phát triển của cây xanh,tận dụng các nguồn nhuyên liệu từ thiên nhiên làm một số đồ chơi: con trâu, chong chong, đồng hồ..Trẻ biết mối quan hệ cây xanh với môi trường sống, biết rừng là nơi có nhiều cây, giúp chắn gió, ngăn lũ là nơi sinh sống của nhiều loại động thực vật. Trần Thị Tỷ 13 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. * Chủ đề thế giới động vật : Ngoài việc tôi cung cấp cho trẻ kiến thức về đặc điểm, ích lợi cũng như tác hại của một số con vật với đời sống con người. tôi còn giáo dục trẻ yêu quí các con vật nuôi, mong muốn và thực hiện những hành động tốt để chăm sóc bảo vệ những con vật gần gũi. VD: Trong chủ đề nhánh : Bé biết gì về một số động vật sống dưới nước” tôi cho trẻ cùng quan sát thí nghiệm với 2 con cá ở 2 bình nước khác nhau ( bình nước sạch và bình nước bẩn) cho trẻ nhận xét về sự tồn tại của hai con cá đó. Tôi còn mở rộng về một số động vật đang sống trong lòng Đại Dương như cá thu, tôm, cua... để trẻ biết thêm về thế giới động vật nhưng chúng đang có nguy cơ tuyệt chủng do ý thức con người.... Cô nhấn mạnh trong tự nhiên có rất nhiều con vật nhưng chúng có tên gọi, đặc điểm, hình dáng và môi trường sống khác nhau chúng đều cần được chăm sóc và bảo vệ. Kết quả : Trẻ biết yêu quý các loại động vật ,biết chăm sóc bảo vệ động vật quý hiểm và tránh những động vật hưng dữ. * Trong chủ đề giao thông: Tôi giúp trẻ hiểu được: - Một số đồ dùng nguy hiểm, một số quy định đơn giản để đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông - Các hành vi văn minh khi tham gia giao thông. Trẻ phải nắm được phương tiện giao thông thải ra khói bụi: ô tô, xe máy, tàu hỏa…thả khói vào không khí. Biện pháp: Tôi cho trẻ xem những video hình ảnh của các phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường Người đi xe máy không đội mũ bảo hiểm, ngồi trên xe thò đầu qua cửa sổ, người ngồi sau đứng lên xe đạp, xe máy, đi xe không đeo kính khẩu trang, người đi bộ đi trên vỉa hè, đi đúng luật giao thông, trẻ em đá bóng dưới lòng đường hình ảnh người đi xe máy đeo khẩu trang, đeo kính đội mũ bảo hiểm...Sau đó cho trẻ gạch nối những hành động đúng – sai khi tham gia giao thông, tô tranh những phương tiện giao thông bảo vệ môi trường, lựa chọn những lô tô phương tiện giao thông không gây ô nhiễm môi trường... *Giáo dục trẻ đi đường biết bịt khẩu trang, đội mũ bảo hiểm tránh tai nạn, bố mẹ đưa đến trường phải để xe đúng quy định, không cho xe đi vào sân trường khói bụi làm ô Trần Thị Tỷ 14 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. nhiễm môi trường...Trẻ biết nhận ra cái đẹp trong việc giữ gìn các đồ dùng, phương tiện đi lại của gia đình sạch sẽ, gọn gàng, ngăn lắp... Kết quả: Chỉ trong một thời gian ngắn trẻ đã có thói quen đeo khẩu trang, đội mũ bảo hiểm và nhắc bố mẹ để xe ngoài cổng trường...khi đến lớp. * Trong chủ đề “ Một số hiện tượng tự nhiên” Giúp trẻ biết về các hiện tượng tự nhiên: gió, mây,mưa, sấm chớp, sét, lũ lụt, núi lửa.... Qua đó trẻ biết phân biệt đặc điểm của nước, nguồn nước sạch, nước bẩn, ích lợi của nước sạch, biết tiết kiệm nước sạch, tránh xa những nguồn nước bẩn gây ô nhiễm bệnh tật cho con người.... tác hại của một số hiện tượng tự nhiên mang lại. Trong đề tài “ Sự kỳ diệu của không khí”. Tôi cung cấp trẻ biết được đặc điểm không khí không màu, không mùi, không vị, không khí có ở đâu, biết một số tác dụng đơn giản của không khí cũng như một số yếu tố gây ô nhiễm không khí và giáo dục cho trẻ có một số ý thức trong bảo vệ môi trường không khí. Tôi cho trẻ xem video và làm một số thí nghiệm với không khí: Bắt không khí, các hình ảnh đung than bếp, ô tô nhả khói.... Kết quả: Trẻ lớp tôi đã có một số kiến thức, hành vi, thái độ của mình về bảo vệ môi trường ( biết nhắc nhở bố, chú, người đến trường không được hút thuốc và biết tránh xa người hút thuốc, biết thu gom rác thải ... Như vậy việc lồng ghép GDBVMT cho trẻ thông qua các chủ đề khác như ở chủ đề: nghề nghiệp, quê hương đất nước, trường tiểu học.....quả thật rất phong phú, đa dạng khi chúng ta biết lồng ghép tích hợp để giúp trẻ có những kiến thức hiểu biết về chăm sóc cho bản thân, về môi trường xung quanh gần gũi với bản thân, biết sử dụng và giữ gìn đồ dùng luôn sạch sẽ gọn gàng, ngăn nắp.... biết sống vì môi trường, bảo vệ và giữ gìn môi trường, có thái độ đúng với môi trường một cách tích cực và hiệu quả. Biện pháp 3: Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua các hoạt động khác. Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua hoạt động vui chơi Hoạt động chơi mang tính tích hợp cao trong giáo dục trẻ, thông qua các trò chơi phân vai, trẻ đóng vai và thể hiện các công việc của người làm công tác bảo vệ môi trường như: Trồng cây, chăm sóc cây, nhặt rác...xung quanh khu vực của lớp mình tôi hướng cho trẻ đóng vai bác sĩ phòng khám đa khoa( khám chữa bệnh cho mọi người, chú ý giữ gìn vệ sinh phòng khám, xử lý rác thải y tế...) Rồi cho trẻ đóng vai cảnh sát giao Trần Thị Tỷ 15 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. thông đi bắt những người vi phạm lấn chiếm vỉa hè, gây mất trật tự công cộng, đi sai đường, bán hàng rong... giáo dục trẻ luật lệ an toàn giao thông và bảo vệ môi trường - Trò chơi gia đình: Phải dọn dẹp nhà cửa, lau chùi nền nhà sạch sẽ, quần áo gấp gọn gàng, ngăn nắp đi mua đồ dùng gia đình giữ gìn không rơi vỡ, quét màng nhện ... trước khi ăn phải rửa tay, rửa mặt sạch sẽ nhắc nhở mọi người phải sống tiết kiệm - Trò chơi nấu ăn: tập làm món ăn đơn giản chú ý vệ sinh dụng cụ nhà bếp - Góc xây dựng: Xây dựng công viên cây xanh, sắp xếp đồ dùng ngăn lắp hợp lý - Góc nghệ thuật: Múa hát những bài hát theo chủ đề, tạo những nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu, dùng xong cất đúng nơi qui định... - Góc thiên nhiên: Bác làm vườn chăm sóc vườn cây, lau lá, nhổ cỏ, tưới cây, nhặt lá khô, trồng cây, gieo hạt, chơi với cát nước( chơi xong phải rửa tay, chân bằng xà phòng lau ...) Kết quả : Trẻ phấn khởi vui vẻ được tham gia hoạt động và đã thực hành rất tốt các vai của người bảo vệ môi trường. Thông qua tổ chức giờ ăn, ngủ cho trẻ: Đây là hoạt động nhằm hình thành các nề nếp thói quen trong sinh hoạt, đáp ứng sinh lí, trẻ được vui vẻ và thoải mái như : Tôi thường xuyên nhắc trẻ phải biết kê bàn ngay ngắn, biết lấy khay ( đựng cơm thừa, cơm rơi vãi và 1 khay để khăn ướt lau miệng ). Sau đó ra xếp hàng rửa tay bằng xà phòng theo qui trình 7 bước.( cô bao quát nhắc nhở trẻ thực hiện) Trong khi ăn cô nhắc trẻ ăn ngon miệng, nhai kỹ, ăn hết xuất, khi ho phải lấy tay che miệng, không nói chuyện trong khi ăn tạo những thói quen văn minh lịch sự trong khi ăn. Ăn xong biết xếp bát, thìa vào nơi quy định một cách gọn gàng, sau đó trẻ đi đánh răng, lau miệng, nhắc nhở trẻ tiết kiệm nước bằng cách lấy cốc hứng nước, không vặn vòi nước chảy liên tục khi đánh răng. Nhắc trẻ giữ gìn vệ sinh phòng, nhóm sạch sẽ, đi vệ sinh phải đúng nơi quy định, đi xong để dép lên giá xếp ngay ngắn theo tổ, sau đó biết lấy gối đi ngủ, biết gấp quần áo và để đúng nơi quy định. Kết quả : Trẻ có ý thức gọn gàng, ngăn nắp và có ý thức xây dựng bảo vệ môi trường chung. Trần Thị Tỷ 16 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. Thông qua hoạt động đi dạo đi thăm. Trẻ được quan sát trực tiếp với môi trường tự nhiên, các địa danh xung quanh trường, lớp để trẻ cảm nhận về vẻ đẹp của môi trường quanh trẻ và có ý thức giữ gìn và bảo vệ. Tôi cho trẻ được đi thăm quan môi trường trong lớp học của những lớp học khác, khu vực quanh trường và thăm quan nghĩa trang liệt sĩ, uỷ ban nhân dân (UBND) phường...Yêu cầu trẻ nhận xét về vệ sinh môi trường ở tại nơi đó và tìm ra cách khắc phục bảo vệ môi trường. VD: Trong buổi đi dạo đi thăm nghĩa trang liệt sĩ cô đặt câu hỏi tại sao cây trong nghĩa trang lại cằn cỗi và nhiều cỏ dại mọc trùm lên nhiều khu mộ của các anh hùng liệt sĩ vậy? Trẻ phải biết được tại khu vực này cây không được chăm sóc, mọi người không quan tâm nên chỉ có cỏ dại mọc lên. Từ đó tôi tổ chức cho trẻ nhổ cỏ, tưới nước cho cây, lau chùi các bia mộ làm cho môi trường nghĩa trang thêm sạch sẽ và khang trang. Tôi cho trẻ quan sát hoạt động lao động của người lớn đang trồng và chăm sóc cây cối, con vật, làm sạch môi trường xung quanh. Kết quả: Trẻ hứng thú có những việc làm thiết thực với môi trường. Thông qua hoạt động lao động ( ngoại khoá). Trần Thị Tỷ 17 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. Tôi hướng dẫn trẻ làm một số đồ dùng, đồ chơi từ nguyên vật liệu thiên nhiên và vật liệu đã qua sử dụng: Lấy lá chuối bện con vật, bện kèn, nhặt hoa cỏ dại tập gói hoa tăng cô, tặng mẹ....Lấy hột hạt, vỏ hến, sỏi.. để xếp hoa, quả.Thông qua đó tôi giáo dục trẻ ý thức tiết kiệm và ý thức lao động sáng tạo. Thường vào các buổi thứ 6 cuối tuần tôi cho trẻ lao động vệ sinh môi trường xunh quanh trường lớp như : + Tổ 1: Thu gom rác xung quanh trường ( nhặt giấy vun, vỏ bimbim, vỏ hộp sữa, thu gom lá bỏ vào thùng rác) + Tổ 2: Lau đồ dùng, đồ chơi, các giá để đồ chơi của lớp. Trần Thị Tỷ 18 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. + Tổ 3: Sắp xếp đồ chơi đúng nơi quy định Kết quả : Hình thành cho trẻ ý thức tự lập, tự giác và tinh thần đoàn kết cùng nhau bảo vệ môi trường. Thông qua hoạt động nêu gương. Hoạt động nêu gương cũng là một trong những hoạt động để tôi thực hiện nhiệm vụ GDBVMT cho trẻ một cách có chiều sâu, giúp cho trẻ có ý thức bảo vệ môi trường một cách hiệu quả nhất.Vào những buổi nêu gương cô cho trẻ nêu kể những việc làm tốt giúp cô giáo và các bạn như: biết kê bàn ăn, biết gấp khăn, biết đổ khay thức ăn thừa vào nồi, biết nhặt rác để vào thùng, xếp ghế, có kỹ năng sống như biết chào hỏi, khi mắc lỗi với cô hoặc bạn thì biết xin lỗi, khi có người khác giúp đỡ hay cho quà thì biết cảm ơn...Trong những buổi nêu gương như vậy đã giúp trẻ làm tốt hơn những công việc hàng ngày trẻ lao động giúp cô. Tôi đã tuyên dương trẻ, khích lệ trẻ kịp thời và cho trẻ được cắm cờ. Vào những buổi nêu gương tôi thường xuyên cho trẻ kể những việc làm tốt mà trẻ đã làm trong ngày và được cắm cờ, trong đó tôi rất trú trọng đến vấn đề giáo dục bảo vệ môi trường bằng cách tuyên dương, khen ngợi những trẻ đã làm giúp cô như nhặt lá rụng, quét lớp, trải thảm, cất gối, tiết kiệm nước khi rửa tay, rửa chân.... Kết quả : Trẻ hứng thú say mê tích cực rõ rệt hơn với việc BVMT Trần Thị Tỷ 19 Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non. Thông qua hoạt động lễ hội và giáo dục mọi lúc mọi nơi. Hoạt động lễ hội có một vị trí rất quan trọng trong việc giáo dục trẻ bảo vệ môi trường.Thông qua việc tổ chức lễ hội, hình thành ở trẻ các kỹ năng, thái độ, hành vi tích cực về các địa danh và môi trường, biết bảo vệ ,giữ gìn môi trường và các địa danh nơi diễn ra lễ hội. Nội dung được tích hợp trong các hoạt động giáo dục dưới nhiêu hình thức như theo ý thích của trẻ hoặc trong thời gian dạo chơi ngoài trời hay thăm quan. Ví dụ ngày lễ, ngày tết Nguyên Đán cô phát động phong trào “Tết trồng cây”, cô cùng trẻ sưu tầm cây xanh, cây cảnh về trồng... và cùng tổ chức tưới và chăm sóc cây. Ngoài ra tôi vận dụng mọi lúc mọi nơi để giáo dục trẻ : Giờ ngủ dậy, giờ chơi tự do, thậm chí cả những lúc trẻ đi vệ sinh tôi cũng hướng dẫn trẻ cách rửa tay, rửa mặt và chải tóc.. Kết quả : Trẻ lớp tôi có thói quen vệ sinh rất tốt cũng như giữ gìn nét đẹp của phong tục, tập quán của dân tộc. Biện pháp 4: Ứng dụng công nghệ thông tin. Trong giai đoạn hiện nay, việc ứng dụng và sử dụng công nghệ thông tin vào công tác giảng dạy là vô cùng quan trọng, sử dụng công nghệ thông tin giúp cho trẻ có tư duy trực Trần Thị Tỷ 20