Tài liệu Skkn một số biện pháp cho trẻ 5 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc

Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI HỌC TỐT MÔN GIÁO DỤC ÂM NHẠC PHẦN I: MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Giáo dục âm nhạc trong trường mầm non là hoạt động mang tính nghệ thuật được trẻ Mầm non rất yêu thích, đây là loại hình được xem như phương tiện để thực hiện các hoạt động giáo dục trẻ một cách hiệu quả ở trường mầm non. Âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, qua hoạt động âm nhạc giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm…Đối với trẻ, âm nhạc là thế giới kì diệu đầy cảm xúc, trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ khi còn nằm trong nôi, nên việc cho trẻ được tiếp xúc với âm nhạc là một nhu cầu không thể thiếu được. Thông qua hoạt động này trẻ được giáo dục tình cảm đạo đức và thẩm mĩm giúp trẻ phát triển năng khiếu góp phần phát triển trí tuệ và thể chất. Nội dung của âm nhạc được xây dựng bằng các dạng hoạt động âm nhạc ; ca hát - vận động theo nhạc – Nghe hát – Trò chơi âm nhạc. Đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non Âm nhạc là môn học giúp trẻ phát triển toàn diện nhất và thông qua Âm nhạc trẻ sẽ linh họat, mạnh dạn, thông minh qua việc sáng tạo các động tác minh họa kết hợp khi hát và rèn luyện cho trẻ, khi vận động theo nhạc sẽ thúc đấy sự vận động cơ thể, sự nhanh nhẹn khéo léo, bền bỉ và dẻo dai qua các động tác. Giáo dục Âm nhạc là hoạt động nghệ thuật có tác dụng giáo dục thẩm mỹ ngoài ra nó còn giúp trẻ phát triển trí tuệ, giúp cho trẻ tình yêu quê hương, yêu đất nước, yêu những người thân và qua các tác phẩm âm nhạc trẻ còn biết kính trọng và vâng lời người lớn ngoài ra trẻ còn biết yêu quí thế giới xung quanh trẻ. Với tầm quan trọng của việc tổ chức giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo là giáo viên mầm non , tôi luôn trăn trở và tìm các biện pháp nào để tổ chức cho trẻ MG tiếp cận âm nhạc một cách có hiệu quả nhất. Vì vậy tôi đã mạnh dạn lựa Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 1 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc chọn đề tài: “Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 – 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc”. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài: * Mục tiêu: Giáo dục âm nhạc là môn nghệ thuật thuật có tác dụng giáo dục thẩm mỹ ngoài ra nó còn giúp trẻ phát triển đạo đức, thẩm mĩ trí tuệ, giúp cho trẻ cảm nhận được tình yêu quê hương, yêu đất nước, yêu những người thân và qua các tác phẩm âm nhạc trẻ còn biết kính trọng và vâng lời người lớn ngoài ra trẻ còn biết yêu quí thế giới xung quanh trẻ. * Nhiệm vụ: Giáo viên đòi hỏi phải có trình độ, nắm bắt được đặc điểm tâm lý của trẻ đồng thời lựa chọn các đề tài sao cho phù hợp lứa tuổi và địa phương, qua đó giúp trẻ mạn dạn tự tin sáng tạo yêu thích âm nhạc. 3. Đối tượng nghiên cứu : - Học sinh lớp Lá 4 phân hiệu Hòa Trung 4. Phạm vi nghiên cứu : - Trường Mẫu giáo Hoa Sen 5. Phương pháp nghiên cứu : - Các phương pháp nghiên cứu: + Nhóm phương pháp Quan sát. + Nhóm phương pháp đàm thoại. + Nhóm phương pháp thực hành, luyện tập. PHẦN II: NỘI DUNG : 1. Cơ sở lý luận: Dựa trên nghiên cứu của các nhà khoa học, trẻ được nghe nhạc sớm sẽ tạo điều kiện giúp não phát triển tăng trí thông minh sau này. Và với trẻ nhỏ Âm nhạc là môn học giúp trẻ phát triển toàn diện nhất. Âm nhạc đối với trẻ là một thế giới kỳ quan đầy cảm xúc. Tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ cho Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 2 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu đối với trẻ. Bởi chính ở đây âm nhạc được coi như một phương tiện giáo dục hoàn thiện nhân cách cho trẻ. Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn giáo dục âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết thực cho các hoạt động giáo dục khác. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận không thể tách rời với công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Giáo dục âm nhạc hình thành cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, tổ quốc, tình yêu thương con người, và phát triển ở trẻ những thói quen nề nếp tốt trong sinh hoạt . Tính tổ chức kỷ luật, tự chủ, mạnh dạn trước mọi người. Giáo dục âm nhạc còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, phát triển thể chất, giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, củng cố kiến thức trẻ qua học tập, vui chơi. Đặc biệt để nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ có hiệu quả, giúp trẻ năng động sáng tạo trong mọi hoạt động , giáo viên phải biết lựa chọn bài hát, bản nhạc phù hợp, hấp dẫn, tự tạo nhiều đồ chơi, đồ dùng dạy học cho trẻ phù hợp. 2. Thực trạng : Sau nhiều năm công tác tại trường, là giáo viên mầm non tôi nhận ra rằng việc truyền thụ âm nhạc cho trẻ đối với vùng đồng bào dân tộc để áp dụng vào thực tế môn GD âm nhạc là một điều hết sức cần thiết vì trẻ MG vùng nông thôn chưa qua chương trình học lớp mầm, Chồi việc tiếp thu và cảm nhận về âm nhạc còn hạn chế a. Thuận lợi – khó khăn : * Thuận lợi : - Về phía nhà trường. + Được sự quan tâm tạo điều kiện về cơ sở vật chất: Lớp học rộng rãi, thoáng mát thuận lợi cho cô và trẻ hoạt động. Lớp học được trang bị về loa, ti vi, máy tính… để giáo viên tổ chức hoạt động. Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 3 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc + Nhà trường thường xuyên tổ chức chuyên đề, dự giờ thăm lớp, khuyến khích, động viên giáo viên tổ chức hoạt động, đánh giá rút kinh nghiệm. + Tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp chuyên đề do phòng giáo dục và các đơn vị bạn tổ chức. - Về phía giáo viên: + Giáo viên có kinh nghiệm, có kiến thức trong việc tổ chức hoạt động âm nhạc. + Thường xuyên tìm tòi, khám phá những bài hát, bài nhạc để nâng cao chất lượng giảng dạy. + Sau những năm dạy lớp mẫu giáo lớn, tôi đúc rút được một số kinh nghiệm nhỏ từ việc dạy môn âm nhạc ,đây cũng là môn dạy mà tôi yêu thích, lớp tôi chủ nhiệm. Nên tôi rất tâm đắc với môn học này. - Về phía phụ huynh: + Một số phụ huynh cũng đã quan tâm đến năng khiếu riêng của trẻ. + Lớp học nằm trên trục đường cạnh quốc lộ nên thuận lợi cho việc đưa đón, trả trẻ của phụ huynh. * Khó khăn : - Bản thân giáo viên : Chưa qua đào tạo về chuyên ngành âm nhạc như : Đàn Organ, múa, âm nhạc… - Cơ sở vật chất, đồ dùng phục vụ cho âm nhạc còn hạn chế như : Đàn, nhạc cụ, nhà trường chưa có phòng chức năng riêng để phát triển âm nhạc cho trẻ có năng khiếu. - Nhận thức của phụ huynh học sinh còn chưa đồng đều, còn cho rằng việc cho trẻ đến trường chỉ là chơi chứ học vẫn chỉ là thứ yếu. - Số trẻ trong lớp vẫn chưa đồng đều về chất lượng, số ít cháu còn nhút nhát khi lên biểu diễn văn nghệ cùng cô và các bạn. Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 4 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc b.Thành công - hạn chế : * Thành công: + Sáng kiến kinh nghiệm được áp dụng vào hoạt động âm nhạc của trẻ tại trường, trong các giờ học trẻ hứng thú tham gia hoạt động, qua các tiết mục hát múa, trò chơi âm nhạc, vận động tự do...trẻ đã có sự sáng tạo, giờ học thoải mái, không gò bó, trẻ thực hiện đạt yêu cầu. * Hạn chế: + Cơ sở vật chất về môi trường hoạt động cho môn âm nhạc còn hạn chế, trẻ còn nhút nhát rụt rè khi đến trường nên mức độ đạt chưa được như ý muốn. c. Mặt mạnh - mặt yếu : * Mặt mạnh - Khi thực hiện đề tài, để hoạt động âm nhạc được hấp dẫn, lôi cuốn đòi hỏi giáo viên phải luôn học tập, nâng cao kiến thức, vì vậy mà chuyên môn của giáo viên ngày càng được nâng cao. - Giáo viên nắm vững phương pháp, có thêm nhiều kinh nghiêm để tổ chức tốt hoạt động. - Trẻ mạnh dạn, tự tin, sáng tạo hơn trong các hoạt động. - Trẻ tiếp thu âm nhạc nhanh hứng thú trong các hoạt động cũng qua âm nhạc giáo dục trẻ tình yêu quê hương đất nước, yêu bạn bè những người thân và yêu thên nhiên. * Mặt yếu + Tuy nhiên còn có mặt hạn chế do chủ nhiệm lớp lớn, do lớp ghép 2 độ tuổi nên trong một số hoạt động chưa phát huy hết năng khiếu của trẻ. + Khả năng âm nhạc của giáo viên còn hạn chế về cường độ, cao độ, âm thanh, dụng cụ âm nhạc… Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 5 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc d. Nguyên nhân - Cơ sở vật chất của trường thuận lợi, trường có loa phóng thanh (Phân hiệu Hòa Trung), có đầu đĩa để sử dụng trong giờ đón trẻ, giờ thể dục sáng. Lớp học được trang bị đầy đủ như : đầu đĩa, tivi phục vụ cho các hoạt động của giáo viên. - Âm nhạc là món ăn tinh thần không thể thiếu, âm nhạc dễ đi vào lòng người và trẻ em lại càng dễ “ thuần hoá” hơn bằng những giai điệu vui tươi quen thuộc. - Giáo viên có trình độ chuyên môn, được đào tạo qua trường lớp, yêu âm nhạc. - Do điều kiện cơ sở vật chất còn hạn chế nên tác động đến quá trình dạy và học của giáo viên,học sinh. e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra. Như chúng ta đã biết, thông qua Âm nhạc, trẻ sẽ linh hoạt, mạnh dạn, thông minh qua việc sáng tạo các động tác khi kết hợp với học hát và rèn luyện vận động. Khi vận động theo nhạc sẽ thúc đẩy sự vận động, nhanh nhẹn, khéo léo, bền bỉ và dẻo dai của cơ thể. Nếu giáo viên tổ chức Hoạt động Âm nhạc thường xuyên và đi đúng phương pháp, có sự linh hoạt và sáng tạo, biết lựa chọn những bài hát, tác phẩm phù hợp với chủ đề và đặc điểm phát triển của trẻ, ngoài ra cũng phải có sự chuẩn bị chu đáo về đồ dung, dụng cụ âm nhạc phục vụ cho hoạt động của trẻ thì sẽ phát huy được khả năng âm nhạc của trẻ, cũng như phát triển cho trẻ một cách toàn diện về thể chất và tinh thần. Tuy nhiên, trên thực tế, giáo viên đã thực sự đầu tư vào hoạt động hay chỉ thực hiện theo hình thức đối phó, đã chủ động sáng tạo và linh hoạt trong quá trình tổ chức hay vẫn duy trì những phương pháp cũ, đã động viên, khuyến khích, kích thích tính chủ động và sáng tạo của trẻ, lấy trẻ làm trung tâm hay vẫn truyền Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 6 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc thụ kiến thức theo lối bị động, nhồi nhét đó là những vấn đề, những thắc mắc mà thực trạng đặt ra để giải quyết. 3. Giải pháp - Biện pháp: a. Mục tiêu của giải pháp - biện pháp : - Để giúp trẻ tham gia vào các hoạt động nói chung và hoạt động “nghệ thuật” (hoạt động âm nhạc) nói riêng, trước hết cần rèn luyện nề nếp cho trẻ ngay từ ban đầu vì khi trẻ có nề nếp tốt cùng với sự hướng dẫn khoa học của cô giúp trẻ say mê với giờ học, luôn thể hiện cảm xúc, trí tưởng tượng cho hoạt động nghệ thuật. Trẻ phát huy hết được tính tích cực, chủ động, sáng tạo khi hoạt động, khơi dậy năng khiếu âm nhạc cho trẻ. b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp: Biện pháp 1: Làm đồ dùng đồ chơi và sử dụng đồ dùng, đồ chơi vào hoạt động âm nhạc. Tận dụng các nguyên vật liệu tự nhiên có sẵn, tôi đã tạo ra những dụng cụ âm nhạc (gáo dừa, thanh tre, hòn sỏi, ống lon…) để dạy trẻ vừa hát, vừa gõ đệm theo nhịp, theo lời bài hát trong các giờ vận động âm nhạc. Những hình tượng ngộ nghĩnh như: mặt nạ, mũ các con vật nuôi. Tôi dạy trẻ minh họa nội dung các bài hát bằng các động tác vừa mang tính nghệ thuật vừa mô phỏng các hoạt động của đời sống thực, sẽ tạo ra mối liên hệ chặt chẽ giữa nghệ thuật với cuộc sống. Ví dụ: Động tác vẫy cánh tay mô tả cách chim bay (múa bài: “Con chim non”), cuộn cổ tay hái hoa (múa bài “Múa cho mẹ xem”). Đây cũng là một hình thức để giáo viên và trẻ đến với âm nhạc một cách hứng thú nhất, tích cực nhất và sáng tạo nhất. Bên cạnh đó, tôi cũng tận dụng trang thiết bị âm nhạc của lớp như: quần áo trang phục, đàn, trống, ti vi, cát sét, máy tăng âm, micro, tạo môi trường tốt cho cô và trẻ hoạt động âm nhạc có hiệu quả. Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 7 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc * Biện pháp 2: Dạy trẻ kỹ năng ca hát. Ca hát là một trong những hoạt động âm nhạc được yêu thích. Nó là nguồn hứng thú mạnh mẽ để cảm thụ nghệ thuật. Trẻ được hát những bài hát mầm non và trò chuyện về ý nghĩa nội dung bài hát trong các giờ hoạt động âm nhạc theo chủ đề sẽ tạo ra cảm nhận nghệ thuật, có tác dụng giáo dục tình cảm và thẩm mỹ. Cô dạy trẻ hát đúng nhạc, rõ lời, biết hát biểu diễn sắc thái tình cảm, tạo cho trẻ sự hứng thú trong ca hát. Luyện tập kỹ năng ca hát bao gồm việc dạy trẻ thuộc bài hát, tập các hình thức biểu diễn. Cô có thể tiến hành theo các cách dạy sau đây : + Cô dạy trẻ đọc lời bài hát theo từng câu sau đó hát vào nhạc. + Dạy trẻ hát theo cô từng câu vài ba lần rồi ghép vào cả bài hát. + Dạy trẻ hát theo cô liên tục từng câu, từng đoạn của bài hát. + Trẻ hát theo cô cả bài hát nhiều lần rồi thuộc dần dần. Cô giáo cần căn cứ vào bài hát dễ hay khó, dài hay ngắn, mức độ đã biết của trẻ để chọn cách dạy phù hợp. Khi trẻ đã thuộc, cô tiếp tục dạy trẻ hát thể hiện tình cảm, sắc thái của bài hát. Cho trẻ tập các hình thức biểu diễn: Hát đồng ca, song ca, hát có lĩnh xướng, hát to nhỏ, hát nhanh chậm, hát kết hợp với nhảy múa hoặc gõ đệm theo nhịp điệu âm nhạc. VD: Chủ đề: “Thế giới động vật” tôi lựa chọn những bài hát về các con vật trẻ yêu thích và gần gũi với trẻ để hát đồng ca như: Bài hát: Chú voi con, chú mèo con Con chuồn chuồn, bài hát Con vịt bầu … VD: Chủ đề: “Thề giới thực vật” cho trẻ hát những bài hát đối đáp, song ca kết hợp múa tạo sự mạnh dạn cho trẻ như bài hát: “Qủa”, “ Lý con khỉ”... Vì vậy, tôi thường xuyên tổ chức những hội thi năng khiếu: “Tập làm ca sĩ”, “Tập làm diễn viên” với nội dung phong phú như thi kỹ năng ca hát, hát theo từng câu bài hát… Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 8 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc Để đạt được kết quả các giờ học âm nhạc một cách tốt nhất tôi tạo điều kiện để trẻ tri giác toàn vẹn và nhận biết tính chất chung của tác phẩm sau đó phân biệt một cách đơn giản phương tiện âm nhạc (Tốc độ , cường độ , âm sắc) qua giờ đón trẻ , giờ đi dạo , giờ chơi , giờ nghỉ , giờ trả trẻ..tôi tổ chức cho trẻ nghe với nội dung phù hợp kết hợp với hiểu biết của trẻ nhằm củng cố, tích luỹ các ấn tượng âm nhạc và dễ dàng ghi nhớ tác phẩm. * Biện pháp 3 : Dạy trẻ kĩ năng vận động theo nhạc Cô dạy trẻ nhảy múa, thực hiện các động tác phối hợp của thân thể với nhịp điệu và nội dung tác phẩm âm nhạc, tạo ra hình tượng nghệ thuật có tác dụng giáo dục thẩm mỹ. Cô dạy trẻ vỗ tay hoặc sử dụng đồ chơi gõ đệm theo “nhịp”, “phách” và một số hình ‘tiết tấu” tạo cho trẻ cảm nhận nhịp điệu. Vì vậy việc dạy kỹ năng vận động cần được tiến hành vừa đảm bảo thành thạo động tác, vừa mang tính giáo dục, tạo cho trẻ tác phong mạnh dạn, hồn nhiên. Có nhiều cách dạy trẻ vận động theo nhạc, cô có thể căn cứ vào đặc điểm cụ thể của lớp để chọn cách dạy phù hợp. Tuy nhiên cách thông dụng nhất là dạy trẻ vận động theo nhịp đếm (1,2,3,4…), sau đó ghép vào từng câu nhạc, đoạn nhạc và tiến tới thực hiện tổng thể cả bài. Cô cũng có thể cho trẻ thực hiện chậm theo cô cả bài một số lần sau đó luyện tập lại từng động tác. Khi dạy trẻ những động tác nhảy múa theo nhịp điệu âm nhạc hoặc minh họa bằng hình thức trò chơi, cô cần lưu ý động viên nhiều cháu tham gia, tạo không khí vui tươi với tập thể lớp. Tuy nhiên cũng có một số bài múa hay hình thức vận động chỉ phù hợp với các cháu cùng giới (nam, nữ) thì cũng không nhất thiết phải tập luyện cho cả lớp theo cùng một động tác mà cần có các hình thức riêng cho (nam, nữ), sau đó thực hiện phối hợp thành bài múa chung. Một số bài múa với yêu cầu nghệ thuật, cô chọn các cháu có khả năng khá hơn tạo thành nhóm luyện tập riêng với các trang phục và đạo cụ múa biểu diễn cho cả lớp cùng phụ họa. Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 9 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc Khi dạy trẻ vỗ tay hoặc sử dụng đồ chơi gõ đệm theo hát, cô cần lưu ý căn cứ vào loài nhịp, cấu trúc hình tiết tấu để chọn hình thức vỗ tay, gõ nệm và cách dạy phù hợp. Trước khi dạy trẻ gõ đệm hòa tấu với nhạc cụ, cô cần dạy từng nhóm trẻ luyện tập thành thạo hình thức riêng của nhóm, sau đó mới ghép hòa tấu. Nếu trẻ thực hiện không đều thì cô cho trẻ tập gõ theo nhịp đếm, tập từng câu hát rồi gõ theo cả bài hát. Múa và gõ đệm theo nhạc là hai hình thức vận động ngẫu hứng mang tính sáng tạo. Vì vậy, giáo viên cần khuyến khích thúc đẩy sự vận động tự nhiên của trẻ qua việc thực hiện theo các tác phẩm âm nhạc phù hợp. Để khắc sâu cảm xúc với tác phẩm âm nhạc tôi thường xuyên thay đổi cách biểu diễn và ở mọi lúc mọi nơi thường xuyên trò chuyện với trẻ về tác phẩm : Tính chất giai điệu , tiết tấu lời ca và dùng biện pháp so sánh giúp trẻ nhớ lại bài hát và nhận ra những nét đặc trưng của bài cô đã hát ,bên cạnh dạy ở lớp tôi thường gợi ý cho trẻ hát , múa ở nhà bằng cách trao đổi với phụ huynh để cùng khuyến khích, động viên, hướng dẫn trẻ biểu diễn một số bài hát , bài múa mà trẻ đã được biểu diễn ở lớp. * Biện pháp 4 : Tổ chức “Trò chơi âm nhạc” - Trò chơi âm nhạc là trò chơi được tiến hành bằng các yếu tố âm nhạc. Vì vậy ngoài các quy định chung của trò chơi, cô cần lưu ý cho trẻ thực hiện hình thức chơi có tác dụng phát triển năng khiếu. Cô hướng dẫn trẻ luật chơi và làm mẫu thật rõ ràng để nhận biêt cách chơi. - Trò chơi âm nhạc thực hiện trong giờ hoạt động chung, tạo cho chương trình hoạt động nghệ thuật của trẻ sinh động, vì vậy cô cần xem kĩ tính chất trò chơi để hướng dẫn trẻ chơi hứng thú, có tác dụng giáo dục âm nhạc. - Chính vì vậy bản thân đã tìm tòi một số trò chơi nhằm làm tăng thêm sự phong phú âm nhạc cho trẻ. Trò chơi “Nghe giai điệu đoán tên bài hát” : Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 10 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc - Cách chơi: Thành viên thứ nhất của 2 đội ra ngoài lớp, cô nói thầm vào tai từng trẻ đại diện của 2 đội một câu hát giống nhau. Sau đó 2 trẻ có trách nhiệm chạy về đội của mình và nói lại câu hát đó cho bạn thứ 2, bạn thứ 2 nói thầm vào tai cho bạn thứ 3...Và cứ thế tiếp tục cho đến trẻ cuối cùng của đội, trẻ cuối cùng lên hát lại câu hát đó. Nếu đội nào hát đúng và nhanh hơn thì thắng cuộc. Ví dụ: Cô nói thầm vào tai trẻ đại diện 2 đội câu hát: “Yêu chú công nhân lớn lên cháu lái máy cày”. Hai trẻ đại diện chạy về nói thầm vào tai cho bạn thứ 2 của đội mình...Và cứ thế cho đến bạn cuối cùng của đội lên hát lại đúng lời của câu hát trên và nhanh trước đội kia là thắng cuộc. Trò chơi: “Truyền tin” Trò chơi tạo cho trẻ sự tập trung chú ý lắng nghe các âm thanh của các nhạc cụ khác nhau và trẻ hứng thú được khám phá, trải nghiệm các nhạc cụ. - Cách chơi : Trẻ nghe và phân biệt âm thanh của các nhạc cụ. Cô giới thiệu cho trẻ biết từng loại nhạc cụ và âm thanh của các loại nhạc cụ đó như: + Cô đàn organ và nói cho trẻ biết đó là tiếng đàn organ. + Cô thổi kèn bằng nhựa và cho trẻ biết đó là tiếng kèn bằng nhựa. + Cô gõ phách bằng tre và cho trẻ biết đó là tiếng gõ bằng phách tre... Sau khi giới thiệu hết các loại nhạc cụ, cô lần lượt đánh đàn, gõ các loại nhạc cụ cho trẻ vừa nghe, vừa xem và cô hỏi trẻ tiếng nhạc cụ gì? Khi trẻ đã quen, cô cho trẻ ngồi không nhìn thấy nhạc cụ, sau đó cô đánh đàn, gõ, thổi các loại nhạc cụ và hỏi xem trẻ nhận biết được âm thanh của loại nhạc cụ nào. Sau đó cho trẻ chia làm 2 đội và thi đua, nếu đội nào đoán sai phải hát một bài theo yêu cầu của đội đoán đúng. Nếu đoán đúng sẽ được khám phá, trải nghiệm với nhạc cụ đó. Trò chơi: “Giai điệu thân quen” Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 11 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc Trò chơi này giúp trẻ củng cố kiến thức về tên bài hát và củng cố lại giai điệu bài hát đã học, đồng thời tạo cho trẻ sự tập trung chú ý lắng nghe và nhanh nhẹn, linh hoạt, trả lời rõ ràng, chính xác tên bài hát. Trò chơi “Nhìn hình đoán tên” Trò chơi giúp trẻ được ôn luyện các bài hát, tạo cho trẻ mạnh dạn lên biểu diễn và mong muốn được khám phá những bí mật bên trong những ô cửa - Cách chơi : Chia trẻ làm 2 đội, 2 đội trưởng lên oẳn tù tì để tìm ra đội nào chơi trước. Có từ 4-6 ô cửa được đánh dấu theo thứ tự từ 1 đến 6, đội nào chơi trước sẽ chọn bất kỳ một ô cửa, nếu ô cửa được mở ra, bên trong ô cửa có đồ dùng đồ chơi gì thì đội đó phải hát một bài nói về hình ảnh đó. Ví dụ: Mở ô cửa số 3 có con mèo thì hát một bài hát nói về con mèo như: “Ai cũng yêu chú mèo” hay “Thương con mèo”... Nếu mở ô cửa nào mà hát được bài hát có nội dung đúng với hình ảnh trong ô cửa đó thì đội đó được tặng một đồng tiền vàng. Tiếp tục đội kia chọn ô cửa. Nếu đội nào chọn ô cửa mà không hát được bài hát có nội dung như hình ảnh trong ô cửa thì quyền hát thuộc về đội bạn. Trò chơi “Ghi nhớ dấu chân” Trò chơi phát triển tai nghe, trẻ phản ứng nhanh với các loại tiết tấu khác nhau và ghi nhớ có chủ định. - Cách chơi: Cô có từ 5-6 vòng tròn, số trẻ mỗi lần tham gia chơi tương ứng với số vòng, cô dùng phấn màu vẽ hình bàn chân của trẻ vào đó và đánh số theo thứ tự. Sau đó cho trẻ đi theo tiếng gõ nhịp nhàng xung quanh vòng tròn, khi tiết tấu gõ thay đổi, trẻ phải chạy vào vòng có dấu chân của mình. Nếu trẻ nào chạy vào vòng mà ướm dấu chân của mình không vừa với dấu chân đã vẽ trong vòng là bị phạt nhảy lò cò quanh lớp một vòng. * Biện pháp 5: Phối hợp với phụ huynh. Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 12 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc Giáo dục âm nhạc là một hoạt động có thể nói phải luyện tập thường xuyên. Đối với trẻ nhỏ dễ nhớ lại dễ quên. Nếu không được tập luyện thường xuyên thì sau những ngày nghỉ trẻ hay quên lời của bài hát. Vì thế tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh vào giờ đón trả trẻ để phụ huynh luyện cho trẻ. Trao đổi phụ huynh có thể mua cho trẻ băng nhạc, đĩa hát phù hợp với lứa tuổi. Qua đó trẻ được làm quen với lời,giai điệu, nhạc của bài hát. Trong công tác kết hợp giữa phụ huynh và cô giáo là không thể thiếu được, để giúp trẻ luyện tập nhiều hơn. Từ đó trẻ có vốn kiến thức về âm nhạc, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho giáo viên khi tổ chức các hoạt động ở trường. VD: Qua chủ đề mới, giáo viên kịp thời nhắc phụ huynh: Chủ đề thế giới động vật nhắc nhở phụ huynh mua những bài hát về các con vật. Thông qua các ngày hội, ngày lễ như ngày khai giảng năm học mới, ngày 20/11, ngày 8/3, ngày tổng kết năm học. Tôi lồng ghép các tiết mục văn nghệ của các cháu trong các ngày lễ. Có thể dành riêng cho trẻ một chương trình văn nghệ chào mừng ngày 8/3, 20/11, có sự tham gia của các cô giáo, các bà mẹ. Đây là mô ôt hình thức tuyên truyền đến quí bâ ôc phụ huynh và cộng đồng về phong trào văn nghệ của trường và các hoạt động âm nhạc cho các cháu ở trường mầm non. Ngoài ra nhân dịp 20/11, tôi mời phụ huynh tham gia dự tiết dạy “Hội giảng của giáo viên giỏi” nhằm để họ thấy được các phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động âm nhạc giữa cô và trẻ trên lớp. Từ đó giúp phụ huynh có cách nhìn, cách nghĩ tốt hơn, về việc học tập cho các cháu, nhất là giáo dục âm nhạc ở trường, lớp mầm non là như thế nào. Biện pháp 6: Chia nhóm theo năng lực của trẻ. - Ngoài việc giảng dạy trên tiết học, tôi còn thường xuyên chia đối tượng giỏi, khá, trung bình, yếu để tập luyện ở mọi lúc, mọi nơi. + Với những trẻ yếu tôi thường hướng dẫn và gợi ý cho trẻ hát, múa những lời ca, những động tác từ đơn giản đến phức tạp. Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 13 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc + Với những trẻ nhút nhát, tôi thường phối hợp với gia đình động viên trẻ về nhà biểu diễn những bài hát, bài múa mà trẻ yêu thích để tặng ông bà, cha mẹ. + Với những trẻ khá, giỏi tôi gợi ý, yêu cầu cao hơn để trẻ phát huy khả năng múa,vận động sáng tạo những động tác phù hợp với nội dung bài hát, bài múa. c. Điều kiện thực hiện các biện pháp. - Giáo viên cần nắm vững phương pháp, hình thức tổ chức của hoạt động giáo dục âm nhạc và một số hoạt động khác, yêu nghề, yêu trẻ, tự tìm tòi, sáng tạo, học hỏi qua đồng nghiệp, tài liệu, và truy cập internet để có những biện pháp hay. - Giáo viên phải biết tham mưu với nhà trường tạo điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động giáo dục âm nhạc, có kỹ năng giao tiếp tốt, biết vận dụng kiến thức chuyên môn của mình để giải thích cho phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của hoạt động âm nhạc, từ đó có được sự ủng hộ của phụ huynh, chú ý đến những trẻ có năng khiếu âm nhạc để bồi dưỡng. d. Mối quan hệ giữa các biện pháp, giải pháp : - Các biện pháp nêu ra tuy khác nhau về mặt nội dung và phương pháp tuy nhiên đều có mối quan hệ mật thiết, khăn khít, hỗ trợ cho nhau nhằm nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ. e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu. * Kết quả khảo nghiệm: Bằng cách sáng tạo, linh hoạt hơn trong quá trình tổ chức Hoạt động Giáo dục âm nhạc đã đem lại hiệu quả cao : Giáo viên tự tin và nhiều sáng tạo hơn khi dạy trẻ, biết kết hợp đan xen các hình thức cũng như lồng ghép trong phương pháp giảng dạy, biết tận dụng những cái mới lạ vào các hoạt động để các cháu hứng thú hơn. Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 14 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc Tổ chức tiết dạy nhẹ nhàng hơn, trẻ tiếp cận kiến thức một cách chủ động và phát huy tính tự giác, kích thích sự sáng tạo ở trẻ. Phụ huynh dần hiểu ra được phương pháp học tập của chương trình Mầm non tuy đơn giản như trò chơi nhưng lại mang nhiều kết quả tích cực và cũng dần chú trọng đến việc phát triển năng khiếu riêng của con mình ngay từ lứa tuổi Mẫu giáo. * Giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu: - Đây là một đề tài sát thực với thực tế của lớp lá 4 Trường Mẫu giáo Hoa Sen hiện nay giúp giáo viên có thêm một số kinh nghiệm và biện pháp để giảng dạy tốt hoạt động giáo dục âm nhạc. Trẻ phát triển toàn diện, đặc biệt là phát triển thẩm mỹ, chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1. 4. Kết quả * Đối với trẻ. - Trẻ ngoan, có nề nếp. Tự tin mạnh dạn hơn trong các hoạt động đặc biệt là hoạt động âm nhạc. - Lớp được chọn là lớp điểm của trường để tổ chức các hoạt động thao giảng, hội giảng, thi giáo viên giỏi cấp trường. - Thành lập đội văn nghệ riêng cho lớp. - Khảo sát chất lượng đầu năm và cuối năm có sự chuyển biến đáng kể : Nội dung Đầu năm - Trẻ hứng thú, tích cực trong hoạt động âm Cuối năm 70% 100% - Trẻ hát đúng lời, đúng nhạc bài hát. 70% 90% - Trẻ biết vận động sáng tạo đúng lời bài hát : 70% 100% 75% 95% nhạc, trẻ tham gia chơi tự tin, mạnh dạn. Tự tin, mạnh dạn. Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 15 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc - Giáo viên lên lớp nhẹ nhàng, linh 70% 95% hoạt, tự tin, các tiết thao giảng âm nhạc đạt loại giỏi. Phần III : Kết luận và kiến nghị : 1. Kết luận : Giáo dục Âm nhạc là hoạt động nghệ thuật có tác dụng giáo dục thẩm mỹ ngoài ra nó còn giúp trẻ phát triển trí tuệ, trẻ có khả năng trải nghiệm những cảm xúc trong quá tŕnh cảm thụ và thể hiện Âm nhạc: Khi nghe nhạc, trẻ cảm nhận được tính chất, tình cảm của Âm nhạc, ảnh hưởng những trạng thái cảm xúc có trong tác phẩm. Đồng thời Âm nhạc cũng dẫn dắt trẻ đến với những hiện tượng sống động của đời sống, giúp trẻ hình thành sự liên tưởng. Nhịp điệu rắn rỏi của bản hành khúc gợi cho trẻ niềm vui, hào hứng phấn khởi... Bài hát êm dịu đưa trẻ đến tình cảm nhẹ nhàng..... Ngoài ra Âm nhạc còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, phát triển tai nghe và cảm xúc cho trẻ. Vì vậy muốn cho trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn Giáo dục âm nhạc mỗi giáo viên cần: Giáo viên phải nắm vững kiến thức, kĩ năng cơ bản của GDÂN. Xây dựng kế hoạch tổ chức, thực hiện các nội dung : dạy hát, dạy vận động, tổ chức trò chơi… phù hợp với độ tuổi nhóm lớp, cần có sự đầu tư về thời gian để sưu tầm, làm đĩa nhạc phục vụ cho công tác giảng dạy. Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh để có sự giúp đỡ theo yêu cầu của giáo viên, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức thực hiện. Giáo viên không ngừng học hỏi, tham khảo tài liệu, tham quan học tập, sáng tạo trong phương pháp giảng dạy. 2. Kiến nghị Để thực hiện tốt hoạt động Giáo dục âm nhạc cho trẻ Mầm non thông qua việc thực hiện các biện pháp trên đã phần nào đạt được một số kết quả như đã nêu. Bản thân xin có một số đề xuất sau : Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 16 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc * Đối với giáo viên - Bản thân giáo viên tự tham quan học tập ở các đơn vị bạn để trao đổi, học hỏi kinh nghiệm. - Sưu tầm, tìm kiếm những dụng cụ âm nhạc, băng nhạc, đĩa nhạc phục vụ trong công tác giảng dạy. - Tham gia các lớp bồi dưỡng, chuyên đề về kỹ năng ca hát, giáo dục âm nhạc. * Đối với Nhà trường.: - Cần tăng cường hơn nữa các lớp tập huấn, tổ chức cho giáo viên tham quan học tập ở các đơn vị bạn.. - Bổ sung thêm một số đồ dùng, dụng cụ âm nhạc để giáo viên tổ chức hoạt động đạt hiệu quả hơn. Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm của bản thân về “Một số biện pháp cho trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Giáo dục âm nhạc”. Rất mong được sự góp ý, nhận xét của Hội đồng khoa học. Xin trân trọng cảm ơn. EaBông, ngày 20 tháng 1 năm 2015 Người viết Nguyễn Thị Huyền Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 17 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc Nhận xét của Hội đồng chấm SKKN cấp trường. .............................................................................................. ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN Tài liệu tham khảo Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 18 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc 1. Sách hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục âm nhạc mẫu giáo. Tác giả : Hoàng Văn Yến. Vụ giáo dục mầm non – Nhà xuất bản âm nhạc 2. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên mầm non Chu kì II (2004 – 2007). 3. Tham khảo internet, sách,báo... 4. Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non (5 – 6 tuổi). 5. Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non. Tác giả : Nguyễn Ánh Tuyết. Mục lục Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 19 Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc I.Phần mở đầu :....................................................................................1 1.Lý do chọn đề tài...............................................................................1 2.Mục tiêu,nhiệm vụ của đề tài............................................................1 3.Đối tượng nghiên cứu........................................................................1 4.Giới hạn ,phạm vi nghiên cứu............................................................2 5.Phương pháp nghiên cứu....................................................................2 II.Phần nội dung :...................................................................................2 1.Cơ sở lý luận.........................................................................................2 2.Thực trạng :...........................................................................................2 a.Thuận lợi - khó khăn...........................................................................3 b. Thành công – hạn chế........................................................................4 c.Mặt mạnh – mặt yếu............................................................................4 d.Nguyên nhân........................................................................................4 e. Phân tích , đánh giá các vấn đề về thực trạng…………………….....4 3.Giải pháp,biện pháp thực hiện cụ thể :……............................................5 a. Mục tiêu của giải pháp,biện pháp..........................................................5 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp,biện pháp..........................5 c. Điều kiện thực hiện giải pháp,biện pháp..............................................10 d.Mối quan hệ giữa các giải pháp.biện pháp............................................10 e.Kết quả khảo nghiệm,giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu...............11 4.Kết quả thu được qua khảo nghiệm,giá trị khoa học của vấn đề Nghiên cứu.........................................................................................................................11 III.Phần kết luận,kiến nghị :....................................................................12 1.Kết luận...................................................................................................12 2.Kiến nghị.................................................................................................13 Người thực hiện: Nguyễn Thị Huyền 20