Tài liệu Skkn-một số biện pháp bảo vệ môi trường trong trường th nguyễn văn trỗi

Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp MỤC LỤC NỘI DUNG Mục lục I. PHẦN MỞ ĐẦU I.1. Lý do chọn đề tài I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài I.3. Đối tượng nghiên cứu I.4. Phạm vi nghiên cứu I.5. Phương pháp nghiên cứu II. NỘI DUNG II.1. Cơ sở lý luận để thực hiện đề tài II.2. Thực trạng a. Thuận lợi, khó khăn b. Thành công, hạn chế c. Mặt mạnh, mặt yếu d. Các nguyên nhân e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng g. Khảo sát tình hình thực tế tại trường II.3. Giải pháp, biện pháp a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu II.4. Kết quả III. KIẾN NGHỊ III.1. Kết luận III.2. Kiến nghị Nhận xét của hội đồng chấm sáng kiến cấp trường – cấp huyện Tài liệu tham khảo Người thực hiện: Lê Hoài Vân TRANG 1 2 2 3 3 3 3 4 4 5 5 5 6 7 8 9 10 10 10 17 17 18 19 20 20 22 24 25 1 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nhạc sĩ Trương Quang Lục từng viết: “Trái đất này là của chúng mình Quả bóng xanh bay giữa trời xanh…” Đúng vậy, trái đất này không chỉ của riêng ai mà của toàn nhân loại. Bầu trời xanh ấy chính là điểm tựa cùng chắp cánh cho những ước mơ của tâm hồn trẻ thơ bay cao bay xa hơn. Bởi vậy mà, việc bảo vệ cho bầu trời xanh ấy là một việc làm có ý nghĩa thiết thực không thể thiếu trong mỗi chúng ta. Hiện nay, trái đất đang nóng dần lên, vấn đề ô nhiễm môi trường đang diễn ra liên tục ở tất cả các nước trên thế giới, ô nhiễm môi trường ảnh hưởng tới toàn cầu như tình trạng ô nhiễm không khí, nguồn nước, hạn hán lũ lụt ... xảy ra liên tục. Nhân tố con người là yếu tố chính làm cho tình trạng ô nhiễm càng gia tăng trầm trọng nhưng chính con người cũng là nhân tố bảo vệ môi trường và cải thiện môi trường sống. Môi trường sống của con người là vũ trụ bao la, trong đó hệ mặt trời và trái đất là bộ phận có ảnh hưởng trực tiếp rõ nét nhất. Môi trường thiên nhiên bao gồm các nhân tố thiên nhiên; đất, nước, không khí, ánh sáng ... tồn tại khách quan ngoài ý muốn của con người. Môi trường nhân tạo gồm những nhân tố vật lý, sinh học, xã hội do con người tạo nên, chịu sự chi phối của con người. Môi trường xã hội bao gồm mối quan hệ giữa người với người. Những vấn đề môi trường này nó cùng nhau tồn tại, xen lẫn và tương tác chặt chẽ vào nhau. Đặc biệt hơn hiện nay sự bùng nổ dân số cùng với quá trình đô thị hóa nhà máy, xí nghiệp đã tạo ra nhiều khí thải ... đang xâm nhập và làm ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của con người. Là một con người Việt Nam ai cũng nhận thức được việc gìn giữ cho quê hương chúng ta ngày một sạch đẹp hơn. Điều đó không chỉ là để có một vẻ đẹp về thiên nhiên, cây cối, hay là quang cảnh mà còn là để cho chúng ta một sức khỏe thật tốt. Mỗi chúng ta ai cũng nhận thấy được tầm quan trọng của sức khỏe đối với Người thực hiện: Lê Hoài Vân 2 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp bản thân, không có sức khỏe con người sống đâu còn ý nghĩa. “Người khỏe mạnh thì có trăm điều ước, người đau ốm thì chỉ ước một điều”, chắc hẳn ai cũng đoán được điều ước đó là sức khỏe. Nhưng vấn đề đặt ra là làm thế nào để có một sức khỏe tốt, ngoài những yếu tố về dinh dưỡng, thể dục thể thao, tinh thần thoải mái thì môi trường sống trong sạch đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Vậy môi trường sống trong sạch là gì? Làm thế nào để có một môi trường sống trong sạch? Mỗi chúng ta đã đóng góp được gì để cho môi trường ngày càng trong sạch hơn? Điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào ý thức của mỗi cá nhân chúng ta. Vì vậy, để đảm bảo cho con người được sống trong một môi trường lành mạnh thì việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường được hình thành và rèn luyện từ rất sớm, từ lứa tuổi học sinh tiểu học, giúp trẻ em có những khái niệm ban đầu về môi trường sống của bản thân mình nói riêng và con người nói chung là cần thiết. Từ đó biết cách sống tích cực với môi trường nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh của cơ thể và trí tuệ. Nhận thức được tầm quan trọng chính vì vậy tôi mạnh dạn đưa ra ý tưởng và chọn đề tài "Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh - Sạch Đẹp ở trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi". 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Nghiên cứu đề tài nhằm tìm ra một số biện pháp tốt nhất để rèn luyện thói quen, giáo dục học sinh có ý thức bảo vệ môi trường giúp các em nhận thức được những hành động để bảo vệ môi trường hay cũng chính là để bảo vệ sức khỏe của chính bản thân mình. 3. Đối tượng nghiên cứu - Nghiên cứu một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh tại trường tiểu học tôi đang công tác. 4. Phạm vi nghiên cứu - Thực hiện đối với học sinh Trường Nguyễn Văn Trỗi, huyện Krông Ana, tỉnh ĐăkLăk. Người thực hiện: Lê Hoài Vân 3 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp 5. Phương pháp nghiên cứu - Nghiên cứu tài liệu, tạp chí giáo dục tiểu học. - Phương pháp khảo sát thực tế. - Phương pháp quan sát. - Phương pháp dùng lời. - Phương pháp thực hành. II. PHẦN NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận -Trước tiên để học sinh nắm được Môi trường là gì? Qua quá trình học tập và sinh sống, các em có thể hiểu môi trường là tổng hợp các điều kiện tự nhiên bao quanh sinh vật có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến sự tồn tại và phát triển của sinh vật. Môi trường có ảnh hưởng rất lớn trên nhiều phương diện trong cuộc sống của bản thân các em. - Giáo dục môi trường là tổng hợp các biện pháp nhằm duy trì sử dụng hợp lý, phục hồi, nâng cao hiệu quả môi trường tự nhiên, giúp con người và thiên nhiên có sự hài hòa. Đối với hiện nay, công việc giáo dục môi trường là rất quan trọng, cần thiết. Trong việc xây dựng thời đại mới của cả thế giới, Việt Nam cũng từng ngày, từng giờ tham gia vào công cuộc đổi mới nền kinh tế hiện đại “Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa”. Để đáp ứng cho công cuộc ấy thì con người phải khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên môi trường rất nhiều. Một thực trạng ngày nay mà ta có thể thấy rõ, môi trường và tài nguyên thiên nhiên ngày càng bị suy thoái nghiêm trọng. Muốn bảo vệ môi trường phát triển bền vững mỗi chúng ta cần có nhận thức đúng đắn và biết cách bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường. - Như chúng ta đã thấy, tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng cao, những trận động đất, những cơn sóng thần làm mất mát và thiệt hại về tiền của và con người, ảnh hưởng đến kinh tế và khả năng hồi phục sau những thiên tai ấy là rất lớn. Do đó để bảo vệ môi trường chúng ta phải thực hiện nhiều biện Người thực hiện: Lê Hoài Vân 4 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp pháp khác nhau, trong đó biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường được xem là có hiệu quả, nhất là ở lứa tuổi học sinh tiểu học. Bởi học sinh ở lứa tuổi này, dễ hình thành những nề nếp, thói quen tạo cơ sở cho việc hình thành nhân cách tốt. - Ở lứa tuổi tiểu học, học sinh tuy đã lớn nhưng sự tự ý thức về hành động của mình chưa cao, đa phần các em bây giờ được ông bà bố mẹ nuông chiều, việc gì cũng làm giúp nên các em không có kĩ năng tự phục vụ bản thân như tự rửa tay, tự cất đồ dùng học tập, đồ chơi vào đúng nơi quy định, vứt rác vào thùng rác … 2. Thực trạng a. Thuận lợi, khó khăn * Thuận lợi: - Ngay từ đầu năm học nhà trường đã chú trọng tới công tác xây dựng cảnh quan trường lớp, 100% cán bộ giáo viên, nhân viên nhà trường đồng tình ủng hộ cùng chung tay xây dựng trồng được nhiều cây cảnh đẹp có giá trị, ở tại hai phân hiệu của nhà trường. - Bản thân tôi luôn nỗ lực tìm tòi tài liệu liên quan đến việc bảo vệ môi trường giảng dạy trực tiếp trong các tiết học có thể gắn nội dung tích hợp bảo vệ môi trường. Như là tích hợp toàn phần, tích hợp bộ phận, tích hợp liên hệ ở mỗi nội dung có trong chương trình, tôi luôn tận dụng những nguồn nguyên vật liệu thải bỏ để có thể biến chúng thành những dụng cụ học tập và đồ chơi đơn giản giúp cho học sinh được học, được khám phá và khắc sâu kiến thức. - Học sinh luôn nhiệt tình trong các buổi lao động của nhà trường. * Khó khăn: - Bản thân chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc giáo dục môi trường cho học sinh. Trong quá trình soạn giảng chưa chú ý đến việc lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường vào các tiết dạy và hoạt động giáo dục. - Việc lựa chọn nguồn nguyên vật liệu, nơi cất giữ và bảo quản để đảm bảo sản phẩm có độ bền cao, sử dụng lâu ngày còn hạn chế. Người thực hiện: Lê Hoài Vân 5 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp - Diện tích sân chơi cho học sinh còn chật hẹp, cây xanh rất ít nên chưa tạo được bóng mát cho học sinh, trong các giờ hoạt động ngoài trời. b. Thành công, hạn chế * Thành công: - Khi đưa ra kế hoạch thực hiện đề tài, tôi cũng đã được sự quan tâm, giúp đỡ của Ban Giám hiệu nhà trường, của tổ chuyên môn, luôn tạo điều kiện về cơ sở vật chất và phương tiện thực hiện các hoạt động cho học sinh. - Môi trường lớp học sạch sẽ, thoáng mát, trang thiết bị của nhà trường đầy đủ nên cho học sinh một môi trường học tập tốt. * Hạn chế: - Điểm trường nằm trong khu dân cư, nơi tập trung khá đông người. - Diện tích sân chơi bãi tập của các em chưa được phù hợp, sân trường còn nhỏ so với số lượng học sinh của trường trong những ngày hoạt động tập thể. - Đồ dùng dạy học nội dung giáo dục môi trường còn ít. - Các em chưa có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường trong sạch, còn xé vở làm đồ chơi, ăn quà xong chưa có ý thức vứt giấy, vỏ vào đúng nơi quy định, chơi những trò chơi mất vệ sinh như là dùng cát ném vào bạn, chân tay khi đến lớp còn bẩn, cây cối được thầy cô trồng làm bóng mát, cảnh quan quanh trường học thì còn tự ý rủ bạn bè tới chơi đùa và bẻ ngọn ... - Các hàng quán quà vặt xung quanh trường học còn quá nhiều nên không thể tránh khỏi hiện tượng học sinh ăn quà vặt và xả rác xung quanh trong và ngoài trường học. - Đối với khu dân cư: Nhiều hộ gia đình chưa có nhà vệ sinh để đi tiểu tiện, đại tiện. Trâu bò còn thả rông, chuồng trại chăn nuôi, gia súc, gia cầm nuôi gần trường chưa đảm bảo vệ sinh. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến việc giáo dục học sinh bảo vệ môi trường sống tại khu dân cư và chưa tạo thói quen bảo vệ môi trường sống cho các em. Chính vì thế tôi đã suy nghĩ trăn trở áp dụng một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh đạt hiệu quả cao, mạnh dạn chia sẻ cùng đồng nghiệp. Người thực hiện: Lê Hoài Vân 6 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp c. Mặt mạnh, mặt yếu * Mặt mạnh: - Học sinh có thái độ gần gũi với môi trường tự nhiên, môi trường xã hội, yêu quý chăm sóc bảo vệ cỏ cây hoa lá trong gia đình, nhà trường và ở khắp mọi nơi, yêu quý chăm sóc bảo vệ vật nuôi gần gũi với con người, quý trọng bảo vệ đồ dùng học tập, biết lau chùi đồ dùng bị bụi bẩn, thích tham gia vào việc trồng cây, dọn dẹp vệ sinh cùng các giáo viên trong trường. * Mặt yếu: - Đa số học sinh của trường tôi ở nông thôn rất ham chơi, chưa có ý thức bảo vệ môi trường sân trường, nhiều lúc các em vẫn chạy một cách vô tư chưa biết nhặt rác ngay dưới chân mình để bỏ vào thùng, chơi chạy quá đà giẫm hết cả lớn vườn hoa của trường, thậm chí còn bẻ cành cây, bẻ hoa vườn trường, đi vệ sinh, rửa tay chưa biết khoá vòi nước lại ... - Một số phụ huynh do mải làm kinh tế nên ít quan tâm đến con em mình, tôi nhìn thấy nhiều phụ huynh do vội vàng đưa con đi học nên nhiều khi đi xe máy lấm bết bụi đường, nổ máy phóng thẳng vào sân trường tới cửa lớp. Một số khác chỉ mua cho con hộp xôi hoặc cái bánh sau đó chở con đến trường nên học sinh ăn xong rồi vứt luôn vỏ hộp xuống sân trường. d. Nguyên nhân - Trước khi nghiên cứu đề tài này, tôi thấy đã có nhiều giáo viên nghiên cứu về biện pháp giáo dục học sinh ở trường Tiểu học, trong đó có cả “Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh - Sạch - Đẹp ở trường Tiểu học”, đề tài giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh ở độ tuổi này. Nhưng dựa trên tình hình thực tế của Trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi là trường nằm ngay trên trung tâm Xã Quảng Điền, đa số học sinh là con em địa phương nên ý thức bảo vệ môi trường chưa cao. - Bên cạnh đó, tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nặng, kéo theo là sự bùng nổ về vấn đề dân số là một hồi chuông cảnh tĩnh cho nhân loại. Do đó để bảo vệ môi trường chúng ta phải thực hiện nhiều biện pháp khác nhau, trong Người thực hiện: Lê Hoài Vân 7 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp đó biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường được xem là có hiệu quả nhất là ở lứa tuổi tiểu học. Bởi trẻ em ở lứa tuổi này dễ hình thành những nề nếp, thói quen tạo cơ sở cho việc hình thành nhân cách tốt. - Việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường tôi xác định là một trong những nhiệm vụ quan trọng được tiến hành có kế hoạch, chiến lược cụ thể để phát triển toàn diện nhân cách học sinh tiểu học. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường được lồng ghép vào các hoạt động hằng ngày tạo điều kiện để học sinh được trải nghiệm những vốn sống của bản thân. e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng - Môi trường là vấn đề nóng bỏng được đem ra bàn luận trên nhiều phương tiện thông tin đại chúng của nhiều quốc gia. Bảo vệ môi trường không riêng của một quốc gia mà là việc của cả thế giới, từng cá nhân, tập thể. Việc áp dụng lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường đòi hỏi giáo viên phải nhạy bén, linh hoạt, không trùng lặp, không gây quá tải, tận dụng nguồn nguyên vật liệu phế thải có sẵn để biến những dụng cụ dạy và học đơn giản nhưng mang tính khoa học và sáng tạo để học sinh thực hành và trải nghiệm một cách thoải mái và không gượng ép. Đồng thời kết hợp cùng phụ huynh tham gia nhiều phong trào xây dựng môi trường trong sạch. - Hiện nay, tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng cao, những trận động đất, những cơn sóng thần làm mất mát và thiệt hại về tiền của và con người, ảnh hưởng đến kinh tế và khả năng hồi phục sau những thiên tai ấy là rất lớn. Do đó để bảo vệ môi trường chúng ta phải thực hiện nhiều biện pháp khác nhau, trong đó biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường được xem là có hiệu quả nhất là ở lứa tuôỉ tiểu học. - Xuất phát từ tình hình thực tế là Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi nằm ngay ở trung tâm Xã Quảng Điền, đa số các em là con em nông thôn nên ý thức bảo vệ môi trường còn hạn chế. Chính vì thế bản thân tôi đã xác định việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường là một trong những nhiệm vụ quan trọng được tiến hành có kế hoạch, chiến lược cụ thể để phát triển toàn diện nhân cách của các Người thực hiện: Lê Hoài Vân 8 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp em. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường được lồng ghép vào các hoạt động hằng ngày tạo điều kiện để các em được trải nghiệm những vốn sống của bản thân. - Đồng hành với những suy nghĩ ấy rõ ràng chúng ta sẽ nhận thấy giải quyết vấn đề này như thế nào để mang lại hiệu quả giáo dục cao nhất là điều mà những người làm công tác giáo dục phải quan tâm. Tôi cho rằng sự thành công của công tác này không thể thiếu sự kết hợp chặt chẽ từ ba lực lượng giáo dục Gia đình- Nhà trường - Xã hội. g. Khảo sát tình hình thực tế tại trường - Để biết được thói quen, ý thức ban đầu của học sinh, vào đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát tại các lớp, kết quả cụ thể như sau: - Khảo sát đầu năm về thói quen, ý thức bảo vệ môi trường của học sinh. Tổ chức khảo sát đánh giá thực trạng của lớp bám theo hai mục tiêu, 5 yêu cầu và 5 nội dung của phong trào."Xây dựng trường học thân thiện - Học sinh tích cực".Việc khảo sát này giúp cho tôi thấy rõ tình hình điều kiện khi tham gia nghiên cứu đề tài trong năm 2014 - 2015 và những năm tiếp theo. Kết quả khảo sát : + Tổng số học sinh được khảo sát: 80 em lớp 4, 5 điểm trường phân hiệu I + Trong đó có 52 em trả lời được câu hỏi của giáo viên đưa ra liên quan đến môi trường nơi các em đang sinh sống, số còn lại các em chưa hiểu biết môi trường đem lại cho ta những lợi ích gì. Qua cuộc khảo sát tôi nhận thấy rằng học sinh có kiến thức trong việc bảo vệ môi trường chưa đồng đều, còn nhiều hạn chế, với kết quả như vậy tôi đã mạnh dạn đi sâu vào tìm hiểu và thực hiện một số biện pháp giáo dục học sinh Tiểu học ý thức bảo vệ môi trường. 3. Giải pháp, biện pháp a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp - Hình thành cho học sinh tiểu học ý thức sơ đẳng về bảo vệ môi trường từ những việc làm nhỏ, hành động nhỏ. Người thực hiện: Lê Hoài Vân 9 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp - Giúp giáo viên có kiến thức về môi trường, ô nhiễm môi trường từ đó nêu gương cho các em có ý thức tốt hơn trong việc thực hiện những việc làm hằng ngày có ý nghĩa bảo vệ môi trường, tạo động lực cho học sinh biết yêu quý và gần gũi với thiên nhiên hơn. Trên cơ sở đó nhằm hình thành cho học sinh tính sạch sẽ, gọn gàng, ngăn nắp khi vào lớp học, biết bỏ rác đúng nơi quy định, biết chăm sóc cây xanh và yêu quý những động vật nuôi gần gũi với học sinh tạo cho học sinh thái độ thiện cảm với môi trường ở mọi lúc, mọi nơi … - Thu hút sự quan tâm của phụ huynh đối với con em mình trong công tác bảo vệ môi trường. Từ đó kết hợp với nhà trường và giáo viên chủ nhiệm đưa ra những biện pháp, giải pháp nhằm giáo dục học sinh tốt hơn. b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp Mục đích chính: Nhằm nâng cao hiệu quả cho công tác giáo dục môi trường trong trường học. b1. Những việc đã làm của địa phương - Bộ phận văn hóa xã thường xuyên tuyên truyền việc bảo vệ môi trường đến với người dân qua các phương tiện thông tin. - Đoàn xã thường tổ chức cho đoàn thanh niên các thôn, trường tham gia các buổi lao động công ích để dọn rác, làm sạch cảnh quang các con đường liên thôn. - Hiện nay trong xã đã có xe thu gom và chở rác về nơi tập kết cố định do đó xã đã vận động các gia đình nên gom rác vào một chỗ để xe đến chở, không nên vứt rác bừa bãi. - Thường xuyên tổ chức các việc làm liên quan đến bảo vệ môi trường làm chuồng trại xa nhà ở, khai thông cống rãnh nguồn nước thải, những gia đình có giếng nước ngầm tuyên truyền làm tốt công tác giữ gìn vệ sinh. b2. Những việc đã làm của ban giám hiệu nhà trường - Sân trường: Ngay từ đầu năm nhà trường đã phát động phong trào trồng và chăm sóc cây xanh, các lớp học, hàng ngày học sinh có ý thức trách nhiệm chăm cây và vệ sinh khu vực được giao. Người thực hiện: Lê Hoài Vân 10 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp - Nhà trường có bể nước vệ sinh cho học sinh trong quá trình vệ sinh trường lớp, có thùng đựng rác, có hố rác cho học sinh tập kết rác thải. - Hiệu trưởng nhà trường và trưởng ban hoạt động ngoài giờ lên lớp luôn phối hợp với tổng phụ trách đội thường xuyên quản lí sát sao việc ăn quà vặt của học sinh để hạn chế việc xả rác xung quanh khu vực trường học. - Ngoài ra xung quanh khuôn viên trường, nhà trường trang trí những bức tranh về đề tài bảo vệ môi trường cho học sinh học tập. Hình ảnh tuyên truyền bảo vệ môi trường - Bảo vệ luôn quan tâm đến việc chăm sóc cây cảnh xung quanh trường học như thường xuyên tưới nước, cắt tỉa cây làm cho cây tươi tốt hơn. b3. Những việc đã làm của đoàn thanh niên - Đoàn thanh niên thường xuyên tổ chức các buổi lao động công ích để dọn dẹp vệ sinh khu vực xung quanh trong và ngoài sân trường. Người thực hiện: Lê Hoài Vân 11 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp - Luôn phối kết hợp với nhà trường vận động học sinh không ăn quà vặt và bỏ rác vào đúng nơi quy định. b4. Những việc đã làm của giáo viên và học sinh - Khu lớp học: Mỗi lớp học có một chậu cảnh, quanh cửa sổ được trồng cây xanh để tạo “góc thiên nhiên” từ đó cũng tạo cho học sinh thói quen chăm sóc, giữ gìn và yêu cái đẹp. Giáo dục cho các em ý thức bảo vệ cây xanh và trồng cây xanh trong nhà trường và gia đình. Góc thiên nhiên lớp 2B - Nghiên cứu và nắm được nội dung cần truyền đạt sát với học sinh, gắn với thực tiễn, không mang tính hình thức mà đi sâu vào thực tế, thiết kế bài giảng phù hợp với học sinh trên lớp gắn với địa phương của các em đang sinh sống. - Giáo viên chủ nhiệm luôn tìm tòi, tận dụng những đồ phế thải tạo ra các đồ dùng để trang trí lớp học như vỏ lon nước, ống hút…làm cho lớp học thêm Người thực hiện: Lê Hoài Vân 12 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp sinh động và giúp học sinh hiểu được tầm quan trọng của việc phân loại rác tái chế. - Vào đầu năm học, tổng phụ trách đội phát động phong trào thu mua giấy vụn đến các lớp nên giáo viên chủ nhiệm các lớp để một thùng rác cuối lớp cho học sinh bỏ giấy không dùng được nữa vào đó. - Nhà trường luôn phát động cho học sinh tham gia các buổi lao động vào các ngày nghỉ để vệ sinh lớp học và sân trường. Học sinh tham gia vệ sinh sân trường b5. Các bước tiến hành - Trước tiên phải tìm hiểu quan tâm tới tất cả các học sinh trong lớp, làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, thường xuyên dành thời gian tới thăm gia đình các em để nắm rõ điều kiện sống từng gia đình. Quan sát môi trường quanh khu dân cư nơi học sinh đang sinh sống xem còn yếu kém ở điểm nào ứng theo mục tiêu xây dựng kế hoạch theo dõi cùng sổ tay ghi chép của cá nhân trong việc tuyên truyền ý thức bảo vệ môi trường đạt ở mức độ nào? Người thực hiện: Lê Hoài Vân 13 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp - Tập trung rác thải vào đúng nơi quy định, xử lý bằng cách chôn rác nếu rác dễ cháy có thể thu gom đốt sạch sẽ. Đặc biệt phải trông coi khí đốt không để tình trạng cháy đồi, cháy rừng khi làm công tác vệ sinh. - Trong học kì I được sự chỉ đạo của BGH nhà trường, đoàn thanh niên đã tổ chức một buổi trao đổi với ban đại diện cha mẹ học sinh, tại buổi trao đổi này tôi đã mạnh dạn đưa ra một số nguyện vọng trong công việc phối hợp với chính quyền địa phương để tuyên truyền sâu rộng chủ trương này đến các lực lượng xã hội. Ban đại diện cha mẹ học sinh đề ra chủ trương vận động cha mẹ học sinh xây dựng gia đình thân thiện gắn với cuộc vận động xây dựng gia đình văn hóa. Cũng tại đây Ban đại diện cha mẹ học sinh đã đề nghị các hộ gia đình không chăn thả các loại gia súc bừa bãi, không chặt phá rừng, không chặt cây cối phát nương nơi rừng cấm ... Cùng các thầy cô giáo dục con em mình thực hiện tốt nội dung thứ nhất. b6." Xây dựng trường lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn " - Nhà trường đã chú trọng tới công tác xây dựng cảnh quan trường lớp, 100% Cán bộ GV nhân viên nhà trường đồng tình ủng hộ cùng chung tay xây dựng trồng cây cảnh đẹp có giá trị. - Bản thân tôi và các giáo viên trong trường, luôn nỗ lực tìm tòi tài liệu liên quan đến việc bảo vệ môi trường giảng dạy trực tiếp trong các tiết học có thể gắn nội dung tích hợp môi trường. Như là tích hợp toàn phần, tích hợp bộ phận, tích hợp liên hệ ở mỗi nội dung có trong chương trình. - Trong các tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp có thể tìm kiếm mượn một số tài liệu của cơ quan Kiểm lâm, Phòng Tài nguyên - Môi trường truyền đạt nội dung sát với bài học để giáo dục các em. - Kết hợp với TPT Đội bản thân tôi đã xây dựng kịch bản cho các em đóng kịch về bảo vệ môi trường nhân Giờ Trái Đất ngày 29/3/2014. Tập trung chủ đạo vào những ngày này mang tính tuyên truyền sâu rộng tới các bậc phụ huynh để một phần học sinh được cha mẹ nhắc nhở, giáo dục ngay ở nhà, một phần là để đem tới sự am hiểu về kiến thức bảo vệ môi trường tới mọi người dân. Người thực hiện: Lê Hoài Vân 14 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp - Kết hợp với BGH nhà trường làm và treo băng rôn tuyên truyền nơi tập trung đông người một số khẩu hiệu về môi trường như: "Vì tương lai quê hương đất nước, hãy giữ lấy màu xanh và làm sạch môi trường" hoặc "Hãy chung tay vì môi trường Xanh - Sạch - Đẹp"... - Từ thực tế trên, tôi từng bước đưa vào nội dung mang tính chất chia nhỏ đề phù hợp với lứa tuổi của các em. - Thân thiện với môi trường là tạo mối quan hệ hài hòa giữa môi trường và con người, không làm ô nhiễm môi trường. Thân thiện với môi trường chính là thân thiện giữa con người và con người, con người với thế giới xung quanh nói chung. Kết quả: Học sinh trường tôi đã có một số kiến thức, hành vi, thái độ của mình về bảo vệ môi trường ( biết nhắc nhở ba, mẹ người đến trường không được hút thuốc và biết tránh xa người hút thuốc, biết thu gom rác thải ...) b7. Nhiệm vụ của học sinh - Chú ý nghe giảng trong từng tiết học. - Có thái độ tốt trong công việc giữ gìn và bảo vệ môi trường - Biết cùng mọi người trong gia đình, thôn xóm trao đổi và làm việc có lợi cho môi trường. - Biết làm những việc đơn giản, phù hợp với lứa tuổi góp phần bảo vệ môi trường. - Có ý thức tham gia vào các hoạt động lớn gắn với nội dung liên quan tới môi trường do thầy cô giáo tổ chức. - Học sinh hiểu: + Môi trường sạch được thể hiện: Các phòng ở, nhà vệ sinh, chuồng gia súc, sân vườn, nguồn nước, các đồ dùng được sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp, không bụi, không khói và không có tiếng ồn. + Môi trường bẩn được thể hiện: Nhà ở, sân vườn không được quét dọn, đồ dùng đồ chơi không được lau chùi và sắp xếp gọn gàng, bụi bẩn. Người thực hiện: Lê Hoài Vân 15 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp - Sau khi học sinh phân biệt được môi trường sạch, môi trường bẩn các em sẽ hiểu được ích lợi khi sống trong môi trường sạch, tác hại sẽ ra sao khi sống trong môi trường bẩn. - Giáo viên giáo dục học sinh biết giúp đỡ bố mẹ sắp xếp dọn dẹp nhà cửa, lớp học, biết chăm sóc cây cảnh, cây hoa có trong nhà mình và khuôn viên trường học (tưới nước, nhặt lá vàng, bắt sâu...) Kết quả : Học sinh đã biết có hành vi đúng sai khi chăm sóc bản thân và môi trường, tự làm một số công việc đơn giản hằng ngày: vệ sinh cá nhân, trực nhật. Học sinh có ý thức giữ gìn nhà cửa sạch sẽ, có ý thức về những điều nên làm như: Tắt điện khi ra khỏi phòng, cất đồ dùng học tập, đồ chơi đúng nơi quy định, khoá nước khi rửa tay xong. b8. Tuyên truyền và phối hợp với phụ huynh - Phụ huynh là nguồn động viên khích lệ và luôn sát cánh bên tôi bởi vì không những phụ huynh rèn nề nếp cho con em của mình mà còn tuyên truyền cho các bậc phụ huynh khác cùng ý thức để bảo vệ môi trường và nhiệt tình ủng hộ các phong trào của trường lớp. Vì vậy, việc tuyên truyền và phối hợp với phụ huynh trong công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường là một biện pháp không thể thiếu khi giáo dục cho học sinh. Và tôi đã sử dụng một số biện pháp sau: - Tôi luôn tìm và tải trên mạng các bài báo, phóng sự nêu cao ý thức bảo vệ môi trường của người dân rồi dán vào bảng tin của lớp. - Tôi cùng phụ huynh trao đổi về phân loại rác thải, sau đó hướng dẫn cho học sinh biết được cần phân loại rác thải, vì một số loại rác có thể dùng để tái chế ra một số loại phân bón cho cây trồng. - Cùng giáo viên chủ nhiệm tuyên truyền, vận động phụ huynh về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường trong cuộc sống hàng ngày và nhắc nhở phụ huynh cùng tham gia thực hiện bằng khẩu hiệu “Mỗi người hãy trồng thêm một cây xanh là thêm một hành động bảo vệ môi trường”. Qua đó tôi thường cùng các em trò chuyện về ích lợi của cây xanh: Cây xanh đóng góp rất lớn trong việc bảo vệ bầu khí quyển, làm cho không khí trong lành, làm giảm ô nhiễm môi Người thực hiện: Lê Hoài Vân 16 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp trường, giảm bụi, giảm tiếng ồn, cây xanh trồng ở rừng còn giúp ngăn chặn lũ lụt … ngoài ra cây xanh còn cung cấp nhiều hoa thơm quả ngọt, thuốc chữa bệnh … - Làm tốt công tác vận động hỗ trợ của phụ huynh về nguồn nguyên vật liệu thải bỏ để giáo viên tận dụng, hướng dẫn học sinh, làm đồ dùng học tập đơn giản cho mình và làm đồ chơi để tặng người thân. Thông qua công tác tuyên truyền, vận động này phụ huynh sẽ hiểu rõ hơn tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho con em không phải chỉ ở phía nhà trường mà còn ở gia đình nữa. c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp - Giáo viên phải nhận thức đầy đủ đúng đắn về nội dung giáo dục bảo vệ môi trường và môi trường đối với sự phát triển của học sinh. Vì thế đòi hỏi giáo viên phải nghiên cứu và hiểu đặc điểm tâm sinh lý của học sinh để từ đó có những biện pháp tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường, mọi lúc mọi nơi không ngại khó, khổ, ngại bẩn... - Tích cực tìm tòi, sáng tạo áp dụng linh hoạt các phương pháp giảng dạy để áp dụng nội dung chuyên đề một cách phù hợp với khả năng của học sinh và tình hình thực tế ở trường, lớp. - Luôn phối kết hợp chặt chẽ cùng phụ huynh học sinh gia đình và nhà trường để giáo dục bảo vệ môi trường cho hoc sinh. - Tích cực sưu tầm tranh đẹp, hấp dẫn đảm bảo tính thẩm mỹ có nội dung giáo dục bảo vệ môi trường. - Tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, bài giảng điện tử sưu tầm băng hình chất lượng cao để lưu giữ và sử dụng trên tiết học và các hoạt động. - Lập kế hoạch tham mưu với ban giám hiệu, tổ chuyên môn dự giờ đóng góp xây dựng ý kiến. d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp - Để đạt được hiệu quả cao trong công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh, tôi luôn kết hợp hài hòa giữa các biện pháp và giải pháp trên. Dựa trên kết quả khảo sát tình hình thực tế của các lớp từ đó tôi đã kết hợp Người thực hiện: Lê Hoài Vân 17 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp lồng ghép nội dung bảo vệ môi trường vào trong các tiết dạy. Không chỉ dừng lại ở đó mà tôi cũng không ngừng kết hợp với phụ huynh và lồng ghép vào những hoạt động ngoài giờ học. Chính điều đó mà kết quả đạt được trong quá trình áp dụng các biện pháp trên rất cao. Tôi thấy học sinh hứng thú hơn nhiều so với các tiết học trước, các em năng động và có ý thức hơn về vấn đề bảo vệ môi trường. - Bên cạnh đó, công tác này sẽ đạt được hiệu qủa cao hơn khi có sự tham mưu của Ban Giám hiệu nhà trường, sự phối hợp của các giáo viên trong trường về ý nghĩa của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học. e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu - Qua một thời gian kiên trì thực hiện một số biện pháp giáo dục cho học sinh có ý thức bảo vệ môi trường, đến nay tôi thấy đã đạt được kết quả đáng mừng. - Để minh chứng cho kết quả đạt được của học sinh rõ ràng hơn, dưới đây là kết quả so sánh về việc thực hiện một số biện pháp để học sinh có ý thức bảo vệ môi trường. Bảng so sánh kết quả TRƯỚC - Chưa biết nhặc rác bỏ vào thùng rác. SAU - Đã biết nhặc rác bỏ vào nơi quy định. - Bẻ cành, nghịch phá cây cảnh trong - Đã biết bảo vệ và chăm sóc cây xanh. trường. - Phụ huynh đưa đón con đi học con - Đã biết nhặc phụ huynh dững xe ở chạy xe vào sân trường. cổng trường và tự đi vào lớp. - Chưa trả lời được các câu hỏi áp dụng - Học sinh đa số trả lời được các câu trong giảng dạy và tuyên truyền như: hỏi giáo viên đưa ra 1.Gia đình các em dùng nguồn nước 1. Có thể trả lời: Nguồn nước sạch, nào để sinh hoạt hàng ngày? nguồn nước giếng 2. Các em cần làm gì góp phần xây 2. Tắt điện các thiết bị khi không thật dựng và bảo vệ môi trường? sự cần thiết . - Tiết kiệm nguồn nước. Người thực hiện: Lê Hoài Vân 18 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp - Không chặt phá rừng đầu nguồn. - Không chăn thả gia súc nơi đầu nguồn nước .. - Quét dọn vệ sinh nơi ở nơi học tập , vui chơi .. 3. Qua tuyên truyền và học tập trên lớp 3. Ba mẹ em cùng các cô bác trong cũng như ở nhà, vậy em cho biết gia thôn làm chuồng trại gia súc, gia cầm đình mình đã làm gì để bảo vệ môi xa nơi ở, thường xuyên khơi thông trường ? cống rãnh tại khu tái định cư. Khảo sát lần 1 : Tháng 10 năm 2014 - Việc làm của các em cũng như hộ gia đình chưa thường xuyên, chưa biết kết hợp hài hòa trong công việc sự dụng nguồn ngước. Còn xảy ra tình trạng bẻ cành ngắt hoa bừa bãi, còn nhổ cây trồng xung quanh trường tại hai phân hiệu, Khảo sát lần 2: Thời điểm cuối tháng 1 năm 2015. - Kết quả có sự biến chuyển rõ rệt, học sinh ở tất cả các lớp trong 2 phân hiệu của Trường Nguyễn văn Trỗi có ý thức giữ gìn vệ sinh tốt trong tất cả các lớp cũng như khu vực sân trường, quanh trường. Chăm sóc và bảo vệ cây trồng trong lớp, xung quanh trường thường xuyên. - Về phía gia đình học sinh: Nhiều gia đình nâng cao được việc bảo vệ môi trường thông qua công việc cụ thể như: Trồng cây tạo môi trường trong lành, bảo vệ và sử dụng nguồn nước, khai thác cây hợp lý, làm chuồng trại gia súc, gia cầm xa nhà ở, cùng nhau vệ sinh chung khu dân cư ... - Nhìn vào bảng khảo sát tôi thấy rất phấn khởi, đây là niềm động viên khích lệ tôi cố gắng hơn nữa trong các năm học tiếp theo. 4. Kết quả Dựa trên những nghiên cứu và các biện pháp tôi đã thu lại được kết quả: - Đa số học sinh có ý thức cá nhân, ý thức tập thể bảo vệ môi trường. Không vứt rác bừa bãi ở nơi công cộng, khi có nhu cầu vứt rác mang rác tới Người thực hiện: Lê Hoài Vân 19 Một số biện pháp giúp học sinh bảo vệ môi trường Xanh – Sạch – Đẹp thùng vứt hoặc vứt rác vào nơi quy định, khi nhìn thấy rác ở nơi công cộng các em đã biết nhặt cho vào thùng rác … - Ngoài ra học sinh còn biết nhắc nhở khi nhìn thấy người khác xả rác bừa bãi, biết nhắc nhở người lớn không hút thuốc ở nơi công cộng và hiểu được hút thuốc lá có hại cho sức khỏe và ảnh hưởng tới môi trường. - Học sinh trường tôi đã biết động viên bố mẹ cùng tham gia như: Nhắc bố mẹ không đi xe máy, xe đạp vào sân trường làm bụi bẩn sân trường, nhắc bố mẹ thu gom phế liệu, đóng góp tranh ảnh để làm đồ dùng, đồ chơi trang trí góc tuyên truyền. Học sinh tự phát triển ngôn ngữ mạch lạc, rõ ràng lưu loát đủ câu trong khi giao tiếp, khi đàm thoại. Tự có hành vi thái độ mong muốn được bảo vệ môi trường một cách rõ rệt. - Phụ huynh rất phấn khởi yên tâm khi thấy con em mình có ý thức bảo vệ môi trường, không những ở trường mà còn cả ở trong gia đình cho nên đã đóng góp tranh ảnh có nội dung về môi trường, tranh ảnh, hình ảnh các hoạt động của con người về môi trường rồi đến các học liệu, vật liệu như: Hạt rau, củ giống, rau, củ quả, bóng bay, nến, cát, sỏi... để cho giáo viên và học sinh trải nghiệm trồng, chăm sóc cây. Bản thân các bậc phụ huynh cũng ý thức cao và trách nhiệm cao hơn rất nhiều về việc bảo vệ môi trường trong và ngoài trường tiểu học. Cụ thể: Ủng hộ cây xanh, tham gia lao động dọn cỏ, dọn vệ sinh trường, vệ sinh đường làng khu dân cư, đó cũng là một trong những tiêu chí để cùng chung tay góp phần xây dựng nông thôn mới xã nhà. - Như vậy, những vấn đề được nghiên cứu giáo dục bảo vệ môi trường đã được thực hiện đến với học sinh một cách gần gũi và thuận lợi. Từ đề tài này tôi mong rằng có thể tiếp tục nghiên cứu và giáo dục học sinh thêm về những vấn đề tiếp theo như: Vấn đề giáo dục bảo vệ môi trường học sinh ở tại khu dân cư vì có rất nhiều tình trạng rác thải bừa bãi... Vấn đề lồng ghép môi trường biển hải đảo vì hiện nay môi trường biển cũng đang là vấn đề nóng bỏng và cấp thiết cần tập trung nghiên cứu và áp dụng giáo dục học sinh. Từ đó học sinh có tình yêu, tự hào và ý thức bảo vệ, giữ gìn biển đảo quê hương Việt Nam. Người thực hiện: Lê Hoài Vân 20