Tài liệu Skkn hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường tiểu học

Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 0 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học MỤC LỤC STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 NỘI DUNG TRANG A. PHẦN MỞ ĐẦU …………………………………… 3 I. Đặt vấn đề …………………………………………… 3 1. Thực trạng của vấn đề .................................................. 3 2. Ý nghĩa và tác dụng của giải pháp mới ........................ 4 3. Phạm vi nghiên cứu ...................................................... 5 II. Hướng giải quyết ……………………………........... 5 1. Cơ sở lý luận …………………………………………. 5 2. Cơ sở thực tiễn ……………………………………….. 9 3. Phạm vi, mục đích, thời gian nghiên cứu ……………. 10 3.1. Phạm vi nghiên cứu ………………………………... 10 3.2. Mục đích nghiên cứu ………………………………. 10 3.3. Thời gian nghiên cứu tạo giải pháp ………………... 10 4. Các biện pháp tiến hành …………………………….. 11 4.1. Nhiệm vụ chung .......………………………………. 11 4.2. Phương pháp nghiên cứu …………………………... 11 B: NỘI DUNG …………………………………............. 11 I. Mục tiêu ……………………………………………... 11 II. Phương pháp tiến hành ……………………………. 12 1. Mô tả giải pháp của đề tài ............................................. 12 1.1. Tầm quan trọng của quản lý trường học trong quản lý giáo 12 dục .. 1.2. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng trường Tiểu học Bình Kiều – Khoái Châu – Hưng Yên năm học 2015 – 2016 ................... 22 1.3. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường Tiểu học Bình Kiều – Khoái Châu – Hưng Yên... 23 27 1.4. Đánh giá chung việc quản lý tổ chuyên môn của Hiệu trưởng trường Tiểu học Bình Kiều........................... 24 23 36 1.5. Một số biên pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng trường Tiểu học Bình Kiều – Khoái Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 1 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học STT 25 26 NỘI DUNG TRANG Châu – Hưng Yên ............................................................. 38 1.6. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................... 59 1.7. Kết qủa đạt được của trường trong năm học 2014 -2015 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 cho đến 60 nay .............................................................. 2. Phạm vi áp dụng ........................................................... 3. Hiệu quả ........................................................................ 4. Kết quả .......................................................................... C: KẾT LUẬN ………………………………................ 1. Nhận định ..................................................................... 2. Điều kiện áp dụng ......................................................... 3. Những triển vọng vận dụng và phát triển ..................... 4. Kiến nghị đề xuất .......................................................... Danh mục các cụm từ viết tắt ........................................... Tài liệu tham khảo ............................................................ 62 62 62 63 63 64 65 65 68 68 A. PHẦN MỞ ĐẦU I. Đặt vấn đề: 1. Thực trạng của vấn đề: Từ đầu những năm 80 của thế kỷ XX, các nhà tương lai học đã bắt đầu nói đến sự xuất hiện của làn sóng văn minh thứ 3 với đặc trưng chuyển từ nền kinh tế công nghiệp sang nền kinh tế tri thức trong xu thế toàn cầu hoá. Đặc điểm này của thế giới vừa đặt ra những thách thức, nhưng đồng thời cũng mang lại không ít cơ hội cho tất cả các quốc gia. Trước tình hình đó, mỗi nước, mỗi nền kinh tế đều có những phản ứng chính sách hết sức khác nhau để thích ứng. Các quốc gia phải nhận thức được lĩnh vực đầu tư Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 2 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học quan trọng nhất để thúc đẩy nền kinh tế tri thức phát triển chính là đầu tư vào vốn con người, làm thế nào để có thể đào tạo, thu hút và sử dụng tốt nhân tài, đồng thời phải hướng tới mục tiêu biến tri thức thành kỹ năng, thành trí lực và suy rộng ra dân trí phải trở thành nhân lực. Đây cũng chính là hướng tổng quát nhất của sự nghiệp Giáo dục - đào tạo nói chung của tất cả các nước. Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng đã quyết định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm đầu của thế kỷ XXI - chiến lược đẩy mạnh Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá theo định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp (Văn kiện, tr148). Nhân tố quyết định thắng lợi của công cuộc CNH- HĐH là nguồn lực con người Việt Nam được phát triển về số lượng và chất lượng trên cơ sở mặt bằng dân trí được nâng cao. Vì vậy, muốn đảm bảo tăng trưởng về kinh tế, giải quyết các vấn đề xã hội, củng cố an ninh - quốc phòng, trước hết phải chăm lo nguồn lực con người, chuẩn bị lớp người lao động có phẩm chất và năng lực phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Xuất phát từ lý do trên, tôi chọn đề tài “Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường Tiểu học”. 2. Ý nghĩa và tác dụng của phương pháp mới . Trong quá trình đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo, đội ngũ Cán bộ quản lý và Giáo viên là nhân tố quyết định đến chất lượng giáo dục.Trước tình hình đó, Ban Bí thư TW Đảng đã ra chỉ thị số 40 CT/TW về việc xây dựng, nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục. Ở nhà trường phổ thông hiện nay, trong cơ cấu tổ chức, các tổ chuyên môn là bộ phận chức năng quan trọng. Tổ chuyên môn có nhiệm vụ xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 3 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học môn học của Bộ giáo dục và Đào tạo và kế hoạch năm học của nhà trường; Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ; tham gia đánh giá, xếp loại các thành viên của tổ theo các quy định của Bộ giáo dục và Đào tạo…Như vậy, hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường là nhân tốt quyết định trực tiếp chất lượng dạy học của nhà trường. Do đó quản lý hoạt động chuyên môn là nhiệm vụ hàng đầu, là trọng tâm trong quá trình quản lý của người Hiệu trưởng. Thực tế công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng trường Tiểu học Bình Kiều- Khoái Châu - Hưng Yên trong thời gian qua đã có những bước chuyển biến, đáp ứng cơ bản các yêu cầu đề ra trong sự phát triển của nhà trường trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, xét về toàn diện, công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng đạt hiệu quả chưa được như mong muốn, còn có những hạn chế nhất định trong việc nâng cao chất lượng dạy- học và giáo dục của nhà trường. Thực tiễn nhiều năm công tác ở trường tiểu học và tham gia vào công tác lãnh đạo nhà trường, tôi thấy yêu cầu nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn của trường tiểu học chính là một yêu cầu cần giải quyết. Nghiên cứu hoạt động công tác quản lý nhằm phát huy hơn nữa những thế mạnh, hạn chế những nhược điểm của nhà trường không thể không tìm hiểu thực trạng và đề ra những biện pháp quản lý tổ chuyên môn của Hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng quản lý chuyên môn. 3. Phạm vi nghiên cứu: Qua nghiên cứu lý luận và thực trạng hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng trường Tiểu học Bình Kiều – Khoái Châu - Hưng Yên, đề xuất biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng dạy học của trường Tiểu học Bình Kiều . II. Hướng giải quyết: 1. Cơ sở lý luận: a. Tìm hiểu về công tác quản lý giáo dục trong trường Tiểu học: Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 4 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học * Quản lý. Quản lý là một chức năng lao động xã hội được bắt nguồn từ tính chất xã hội của lao động, nó ra đời khi xã hội cần có sự chỉ huy, điều hành, phân công hợp tác, kiểm tra, chỉnh lý…Trong lao động tập thể trên một quy mô nào đó để đạt năng suất cao hơn, hiệu quả tốt hơn thì phụ thuộc rất lớn vào vai trò của người đứng đầu một tổ chức, của người chỉ huy. Theo C.Mác: “Quản lý là loại lao động để điều khiển một quá trình lao động phát triển xã hội ”. Ngày nay, Quản lý được coi là một công việc quan trọng, song khó khăn và phức tạp bậc nhất trong xã hội. Vì công tác quản lý liên quan đến nhân cách của nhiều cá nhân trong tập thể - xã hội, liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ, trách nhiệm và cuộc sống nói chung của mỗi người , nó đòi hỏi phải đáp ứng những yêu cầu của xã hội luôn luôn thay đổi và phát triển. Quản lý là nghệ thuật biết rõ ràng, chính xác cái gì cần làm và cái gì đó thế nào bằng phương pháp tốt nhất và rẻ tiền nhất. Theo K. Ôma Rôp ( Liên Xô Cũ) thì “Quản lý là tính toán sử dụng hợp lý các nguồn lực nhằm thực hiện các nhiệm vụ sản xuất và dịch vụ với hiệu quả kinh tế tối ưu”. Quản lý là tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động nhằm thực hiện những mục tiêu dự kiến. Quản lý là một quá trình tác động gây ảnh hưởng của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý nhằm đạt được mục tiêu chung. * Quản lý giáo dục. Quản lý giáo dục là một khoa học quản lý chuyên ngành, người ta nghiên cứu nó trên nền tảng của khoa học quản lý nói chung. Cũng giống như khái niệm về “quản lý ”, khái niệm về “quản lý giáo dục” cũng có những cách tiếp cận không hoàn toàn giống nhau. ở đây, “quản lý giáo dục” trong phạm vi quản lý một hệ thống giáo dục nói chung mà hạt nhân của hệ thống là các cơ sở trường học. Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 5 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học Theo nhà giáo dục Liên Xô M.I.Kôn - Đa- Cốp: “Quản lý giáo dục là tác động có hệ thống, có kế hoạch, có ý thức và hướng đích của chủ thể quản lý ở tất cả các cấp khác nhau đến tất cả các mắt xích của hệ thống, nhằm mục đích đảm bảo việc hình thành nhân cách cho thế hệ trẻ trên cơ sở nhận thức và vận dụng những quy luật chung của xã hội cũng như quy luật của quá trình giáo dục, của sự phát triển thể lực và tâm lý trẻ em”. Quản lý giáo dục là tập hợp những biện pháp ( tổ chức, phương pháp, kế hoạch hoá, tài chính, cung tiêu…) nhằm đảm bảo sự vận hành bình thường của các cơ quan trong hệ thống giáo dục, đảm bảo sự tiếp tục phát triển và mở rộng hệ thống cả về mặt số lượng cũng như chất lượng. Quản lý giáo dục là tác động có hệ thống, có kế hoạch, có ý thức và có mục đích của các chủ thể quản lý ở các cấp khác nhau đến tất cả các khâu của hệ thống ,nhằm mục đích đảm bảo việc giáo dục Cộng sản chủ nghĩa cho thế hệ trẻ, đảm bảo sự phát triển toàn diện, hài hoà của họ. Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng học sinh. Mục đích cuối cùng quản lý giáo dục là tổ chức quá trình giáo dục có hiệu quả để đào tạo lớp tài năng thông minh sáng tạo, năng động, tự chủ, biết sống và phấn đấu vì hạnh phúc của bản thân và xã hội. Chính vì thế, tôi nhận thấy quản lý giáo dục đều được hiểu là quá trình tác động có định hướng của người quản lý giáo dục trong việc vận dụng những nguyên lý, phương pháp chung nhất của khoa học quản lý vào lĩnh vực giáo dục, nhằm đạt mục tiêu mà giáo dục đã đề ra. * Chức năng của quản lý giáo dục. Quản lý giáo dục không chỉ là một khoa học mà còn là một nghệ thuật. Quản lý giáo dục là một hệ thống mở mà bản chất của nó là sự phối hợp nỗ lực của con người thông qua việc thực hiện các chức năng quản lý giáo dục. Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 6 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học Quản lý giáo dục về cơ bản phải tập trung vào một số chức năng chủ yếu sau đây: - Chức năng hoạch định ( lập kế hoạch) + Vạch ra mục tiêu cho bộ máy giáo dục. + Xác định các bước đi để đạt mục tiêu giáo dục. + Xác định các nguồn lực và các biện pháp để đạt tới mục tiêu. - Chức năng điều hành ( chỉ đạo): Tác động đến con người bằng các mệnh lệnh làm cho người dưới quyền phục tùng và làm việc theo đúng với kế hoạch, đúng với nhiệm vụ được phân công. Tạo động lực để con người tích cực hoạt động bằng các biện pháp động viên, khen thưởng kể cả trách phạt. Chức năng này thể hiện ở chỗ vạch ra phương hướng cho tổ chức, các đơn vị cấp dưới, tác động đến tổ chức, đến con người bằng các quyết định để hoạt động đưa bộ máy đạt đến mục tiêu, trong đó bao gồm cả việc khuyến khích, động viên. Về thực chất đó là những hành động xác lập quyền chỉ huy và sự can thiệp của người lãnh đạo toàn bộ quá trình quản lý, là huy động mọi lực lượng vào thực hiện kế hoạch và điều hành,nhằm đảm bảo cho mọi hoạt động của nhà trường diễn ra trong kỷ cương, trật tự. - Chức năng kiểm tra: Là thu thập thông tin ngược để kiểm soát hoạt động của bộ máy nhằm điều hành kịp thời các sai sót, lệch lạc để bộ máy đạt được mục tiêu. Chức năng kiểm tra diễn ra ở giai đoạn cuối cùng của chu trình quản lý giáo dục, nó bao gồm những nhiệm vụ chính sau đây: + Đánh giá thực trạng vận hành của hệ thống, xác định xem mục tiêu dự kiến ban đầu và toàn bộ kế hoạch đã đạt được ở mức độ nào, kết quả đạt được đến đâu so với kế hoạch đã đề ra. + Phát hiện những lệch lạc, sai sót. Nguyên nhân của sự thành công, hạn chế. Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 7 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học + Điều chỉnh kế hoạch, tìm giải pháp khắc phục hạn chế. Rút ra bài học kinh nghiệm để thực hiện các quá trình quản lý tiếp theo đạt hiệu quả cao hơn. Như vậy “kiểm tra” thực chất là quá trình thiết lập mối quan hệ nghịch trong quản lý, nó giúp người lãnh đạo điều hành một cách tối ưu mọi hoạt động của bộ máy tổ chức, đơn vị, nhà trường…Có thể nói rằng không có kiểm tra thì không có quản lý. Các chức năng quản lý giáo dục có được thực hiện một cách hiệu quả hay không là nhờ có thông tin. Thông tin vừa là điều kiện, vừa là phương tiện thực hiện tổng hợp các chức năng quản lý. Các chức năng quản lý vừa mang tính độc lập tương đối, vừa có liên quan mật thiết với nhau,tạo thành một chu trình quản lý giáo duc. - Căn cứ vào Luật giáo dục được Quốc hội nước cộng hoà XHCN Việt Nam khoá XI, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 14/6/2005. - Căn cứ vào Điều lệ trường tiểu học ban hành kèm theo quyết định số 53/2007/QĐ-BGD&ĐT ngày 31/8/2008 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT. - Căn cứ quyết định số 3859/QĐ-BGD&ĐT ngày 28/7/2006 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT về triển khai thực hiện cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”. Trước bối cảnh mới và những vấn đề đặt ra cho giáo dục, Đảng và Nhà nước ta coi giáo dục là “quốc sách hàng đầu”, trong đó giáo dục Tiểu học được quan tâm đặc biệt. Trong định hướng chiến lược phát triển giáo dục đến năm 2020, Vụ Giáo dục trung học - Bộ giáo dục và Đào tạo đã khẳng định lại những quan điểm phát triển giáo dục, trong đó có giáo dục Tiểu học như sau: - Bậc Tiểu học là bậc học nền tảng, Giáo dục và Đào tạo là quốc sách hàng đầu. - Phát triển giáo dục Tiểu học gắn với nhu cầu phát triển Kinh Tế-Xã Hội và những tiến bộ khoa học công nghệ; Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 8 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học - Giáo dục Tiểu học là sự nghiệp của toàn Đảng, của Nhà nước và của toàn dân; - Thực hiện sự công bằng trong giáo dục Tiểu học. - Xây dựng nền Tiểu học chuẩn mực. Những quan điểm trên xuất phát từ tính chất của bậc Tiểu học, bao gồm: Tính phổ cập và phát triển; tính nhân văn và dân chủ; tính dân tộc và hiện đại. Từ những quan điểm phát triển giáo dục Tiểu học trong chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo, đáp ứng với yêu cầu CNH-HĐH đất nước, đòi hỏi người cán bộ quản lý trường Tiểu học phải có nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò của bậc học mình đang quản lý cũng như vai trò, trách nhiệm nặng nề nhưng hết sức vẻ vang của người cán bộ quản lý trường Tiểu học trong giai đoạn hiện nay. Người Hiệu trưởng phải có những biện pháp quản lý khoa học, hợp lý để không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động chuyên môn, chất lượng dạy học và giáo dục của nhà trường. Đó chính là căn cứ quan trọng để tôi đề xuất biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng trường Tiểu học. 2. Cơ sở thực tiễn: Xuất phát từ thực trạng công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường cho thấy: 100% giáo viên đều nhận thức rõ về vị trí, tầm quan trọng của hoạt động tổ chuyên môn trong việc nâng cao chất lượng dạy và học. Tuy nhiên qua thực tiễn hoạt động tổ chuyên môn của nhà trường còn có những hạn chế nhất định, chưa đạt kết quả như mong muốn của các nhà quản lý. Trước những yêu cầu đổi mới công tác quản lý giáo dục hiện nay trong đó quản lý hoạt động tổ chuyên môn là một nhiệm vụ trọng tâm của người Hiệu trưởng. Là một cán bộ quản lý đang công tác tại trường Tiểu học qua học tập, nghiên cứu lý luận và bằng kinh nghiệm trong thực tế công tác tôi xin mạnh dạn đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng dạy- học và hoạt động ở trường Tiểu học Bình Kiều . Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 9 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học - Trong những năm gần đây, Bộ GD&ĐT đã đưa ra nhiều loại hình học tập,giảng dạy cụ thể chúng ta đã tham gia. Xong việc Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường Tiểu học vẫn còn nhiều vấn đề khiến những nhà quản lý chúng tôi phải tìm hiểu trăn trở. Xuất phát từ tình hình thực tế của ngành, của trường Tiểu học Bình Kiều nơi tôi đang công tác. Bản thân tôi là một cán bộ quản lý rất trăn trở vấn đề này, chính vì vậy mà tôi đã mạnh dạn lựa chọn sáng kiến kinh nghiệm “Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường Tiểu học” nhằm góp phần nhỏ bé của mình vào công cuộc đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục. 3. Phạm vi, mục đích nghiên cứu, thời gian nghiên cứu: 3.1. Phạm vi nghiên cứu: Công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng ở Trường Tiểu học Bình Kiều huyện Khoái Châu tỉnh Hưng Yên. 3.2. Mục đích nghiên cứu: Đẩy mạnh công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn ở trường Tiểu học Bình Kiều huyện Khoái Châu tỉnh Hưng Yên. 3.3. Thời gian nghiên cứu tạo giải pháp : Từ năm học 2014- 2015 đến nay. Tại Trường tiểu học Bình Kiều . * Đối tượng nghiên cứu: Các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng trường Tiểu học Bình Kiều - Khoái Châu –Hưng Yên. 4. Các biện pháp tiến hành 4.1. Nhiệm vụ chung. - Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý giáo dục và quản lý tổ chuyên môn ở trường Tiểu học. Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 10 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học - Nghiên cứu thực trạng công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng trường Tiểu học Bình Kiều –Khoái Châu- Hưng Yên. - Đề xuất một số biện pháp quản lý tổ chuyên môn của Hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở trường Tiểu học Bình Kiêu – Khoái Châu – Hưng Yên. 4.2. Phương pháp nghiên cứu. - Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận. - Nhóm các phương pháp điều tra, khảo sát. - Phương pháp đàm thoại. - Phương pháp phân tích tổng hợp. B. NỘI DUNG I. Mục tiêu: Quản lý giáo dục không chỉ là một khoa học mà còn là một nghệ thuật. Quản lý giáo dục là một hệ thống mở mà bản chất của nó là sự phối hợp nỗ lực của con người thông qua việc thực hiện các chức năng quản lý giáo dục. Đặc biệt khi đứng trên cương vị là người hiệu trưởng làm sao cho người dưới quyền phục tùng và làm việc theo đúng với kế hoạch, đúng với nhiệm vụ được phân công. Tạo động lực để người cấp dưới tích cực hoạt động bằng các biện pháp động viên, khen thưởng kể cả trách phạt. Chức năng này thể hiện ở chỗ vạch ra phương hướng cho tổ chức, các đơn vị cấp dưới, tác động đến tổ chức, đến con người bằng các quyết định để hoạt động đưa bộ máy đạt đến mục tiêu, trong đó bao gồm cả việc khuyến khích, động viên. Về thực chất đó là những hành động xác lập quyền chỉ huy và sự can thiệp của người lãnh đạo toàn bộ quá trình quản lý II. Phương pháp tiến hành: 1. Mô tả giải pháp của đề tài: 1.1. Tầm quan trọng của quản lý trường học trong quản lý giáo dục. Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 11 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học Trường học nằm trong hệ thống giáo dục và hệ thống xã hội, vì vậy nó luôn có mối quan hệ và tác động qua lại với môi trường xã hội. Đặng Quốc Bảo đã viết: “Trường học là một thiết chế xã hội trong đó diễn ra quá trình đào tạo - giáo dục với sự hoạt động tương tác của hai nhân tố thầy trò”. Trường học là một bộ phận của cộng đồng và trong guồng máy của hệ thống giáo dục quốc dân nó là đơn vị cơ sở. Căn cứ vào 9 nội dung về nhiệm vụ và quyền hạn của nhà trường quy định tại điều 58 Luật Giáo dục của nước Cộng hoà XHCN Việt Nam năm 2005 thì quản lý trường học trước hết và chủ yếu là quản lý dạy và học, quản lý các hoạt động giáo dục trong nhà trường, đồng thời phải bao gồm cả quản lý các quan hệ, các hoạt động phối kết hợp giữa nhà trường với các tổ chức, các lực lượng giáo dục xã hội. Quản lý trường học về bản chất là quản lý con người ( tập thể cán bộ, giáo viên và hoạt động) do đó có thể hiểu “quản lý trường học là những tác động tối ưu của chủ thể quản lý ( lãnh đạo trường học) đến giáo viên, học sinh và các cán bộ khác nhằm tận dụng các nguồn lực hướng vào việc đẩy mạnh các hoạt động của nhà trường mà tiêu biểu là thúc đẩy quá trình đào tạo thế hệ trẻ; thực hiện có chất lượng mục tiêu và kế hoạch đào tạo, đưa nhà trường tiến đến trạng thái mong muốn”. a. Hoạt động tổ chuyên môn trong trường Tiểu học. Tổ chuyên môn là hạt nhân của mọi hoạt động giáo dục trong Nhà trường. Tổ chuyên môn vững mạnh thì nhà trường mới vững mạnh. Bộ GD&ĐT quy định: Tổ chuyên môn bao gồm giáo viên, viên chức làm công tác thư viện, thiết bị giáo dục. Mỗi tổ có ít nhất 5 thành viên, tổ chuyên môn có tổ trưởng, tổ phó. * Nhiệm vụ của tổ chuyên môn: - Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ theo tuần, tháng, năm học nhằm thực hiện chương trình, kế hoạch dạy học và các hoạt động giáo dục khác. Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 12 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học - Thực hiện bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, kiểm tra đánh giá chất lượng, hiệu quả giảng dạy, giáo dục và quản lý sử dụng sách, thiết bị của các thành viên trong tổ theo kế hoạch của Nhà trường. - Tham gia đánh giá, xếp loại giáo viên theo quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên Tiểu học và giới thiệu tổ trưởng, tổ phó. Lịch sinh hoạt tổ chuyên môn: Tổ chuyên môn sinh hoạt định kỳ hai tuần 1 lần. Nội dung, hình thức sinh hoạt phải thực sự đảm bảo kỷ cương nền nếp và nâng cao chất lượng dạy học. * Chức năng của tổ chuyên môn: Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên, thực hiện giảng dạy theo chương trình kế hoạch chỉ đạo của Bộ GD và thực tế địa phương ; quyết định chất lượng giảng dạy, quản lý và thực hiện các hoạt động khác trong nhà trường, phối hợp với các tổ chức đoàn thể, đội thiếu niên,phụ huynh học sinh, các lực lượng tham gia giáo dục và toàn xã hội…để giáo dục toàn diện học sinh. * Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trong trường Tiểu học. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn có tác dụng trực tiếp đến các hoạt động giáo dục được thực hiện trong phạm vi của tổ và của nhà trường. Nội dung quản lý hoạt động tổ chuyên môn được xác định như sau: - Căn cứ vào kế hoạch năm học, học kỳ của nhà trường, tổ trưởng chỉ đạo xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn. - Phân công giáo viên giảng dạy theo thời khoá biểu và bồi dưỡng giáo viên. - Chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch hoạt động cá nhân của từng giáo viên và chỉ đạo các hoạt động giáo dục của giáo viên. - Giám sát, kiểm tra đánh giá các hoạt động của giáo viên và tập thể học sinh thuộc phạm vi quản lý của tổ. - Quản lý trang thiết bị và cơ sở vật chất phục vụ hoạt động dạy học và giáo dục trong phạm vi hoạt động của tổ. Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 13 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học * Tổ trưởng tổ chuyên môn quản lý hoạt động tổ chuyên môn. Tổ trưởng tổ chuyên môn là người trực tiếp điều hành, theo dõi các hoạt động của tổ chuyên môn. Tổ trưởng chuyên môn chịu trách nhiệm trước Hiệu trưởng về kết quả hoạt động chuyên môn của tổ do mình phụ trách. Do vậy, tổ trưởng chuyên môn phải là người có năng lực chuyên môn, nghiệp vụ vững vàng và cũng là người có phẩm chất đạo đức, khả năng quản lý tốt, là người có uy tín cao trong tập thể nhà trường và tập thể tổ. Công việc của người tổ trưởng chuyên môn cần phải thực hiện là: - Thực hiện chương trình dạy học các môn học do tổ chuyên môn quản lý gồm: + Căn cứ vào kế hoạch năm học, học kỳ của nhà trường, tổ chức xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn, đồng thời hướng dẫn tổ viên xây dựng kế hoạch hoạt động chuyên môn của cá nhân. + Lên chương trình giảng dạy trong tuần cho tổ. + Hướng dẫn những thay đổi ( nếu có) về chương trình môn học. + Phân công giáo viên giảng dạy theo thời khoá biểu và bồi dưỡng nhà giáo theo kế hoạch của trường và kế hoạch của tổ. + Kiểm điểm, đánh giá việc thực hiện chương trình môn học theo định kỳ để phát hiện sai lệch và tiến hành điều chỉnh. - Quản lý hoạt động giảng dạy của nhà giáo: + Chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch của từng giáo viên. + Giám sát, kiểm tra, đánh giá các khâu soạn bài, lên lớp, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của người học do nhà giáo thực hiện. + Tổ chức các chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học của các môn học; dự giờ, tổ chức sinh hoạt chuyên môn hàng tuần. + Chỉ đạo thực hiện việc sử dụng đồ dùng dạy học ; viết sáng kiến của các thành viên trong tổ. + Tham gia kiểm tra toàn diện; chuyên đề giáo viên trong tổ theo quyết định và sự phân công của Hiệu trưởng. Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 14 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học - Quản lý hoạt động học tập của người học: Tổ trưởng chuyên môn trực tiếp quản lý các hoạt động giáo dục tinh thần, thái độ cho người học, phối hợp với các lực lượng giáo dục ( trong phạm vi quản lý của tổ chuyên môn) quản lý hoạt động học tập của người học, quản lý nền nếp học tập của người học và thực hiện phân tích, đánh giá kết quả học tập môn học của người học, kết quả giáo dục đạo đức học sinh, công tác chủ nhiệm lớp. - Quản lý đội ngũ: + Xây dựng tập thể tổ thành một khối đoàn kết thống nhất, cùng giúp nhau tiến bộ, có trách nhiệm với các hoạt động giáo dục của nhà trường. + Quan tâm bồi dưỡng tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống cho các thành viên trong tổ. Giải đáp những ý kiến thắc mắc của tổ viên trong phạm vi quyền hạn, đề đạt những ý kiến của tổ viên khi cần Hiệu trưởng giải quyết. Tóm lại: Tổ trưởng chuyên môn chính là cầu nối giữa giáo viên với Hiệu trưởng, giúp Hiệu trưởng quản lý tốt hoạt động tổ chuyên môn, nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. * Giáo viên trong tổ chuyên môn: Mỗi giáo viên theo sự phân công của tổ chuyên môn, có trách nhiệm quản lý hoạt động dạy học tại khối, lớp mình phụ trách. Bao gồm các công việc sau: - Thực hiện chương trình được phân công: + Lập kế hoạch dạy học cá nhân: tìm hiểu người học ở lớp giảng dạy, nghiên cứu chương trình, SGK, tài liệu phục vụ dạy học, soạn giáo án, chuẩn bị đồ dùng dạy học và chuẩn bị các điều kiện khác cho việc lên lớp. + Lên lớp theo thời khoá biểu - Quản lý hoạt động học tập của người học: Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 15 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học Giáo viên là người có ưu thế trong việc quản lý và gây tác động trực tiếp đến người học. Quản lý hoạt động học tập của người học là thực hiện các nội dung cơ bản sau: + Quản lý hoạt động nhận thức của người học. + Quản lý hoạt động giao tiếp của người học trong quá trình học tập. + Điều khiển người học tự quản lý hoạt động của bản thân. b. Hiệu trưởng và việc quản lý hoạt động tổ chuyên môn. * Vị trí, nhiệm vụ , quyền hạn và trọng trách của Hiệu trưởng trường Tiểu học: Hiệu quả giáo dục, đào tạo của nhà trường nói chung phụ thuộc vào các yếu tố chủ yếu sau đây: - Đội ngũ giáo viên. - Cơ sở vật chất, trang thiết bị trường học. - Trình độ được giáo dục ( đầu vào) của học sinh. - Tổ chức quản lý trường học, đứng đầu là Hiệu trưởng. Khi xác định vai trò, vị trí của người Hiệu trưởng, người được giao quyền hạn và nhiệm vụ lớn lao đối với hoạt động quản lý nhà trường - Luật giáo dục sửa đổi năm 2005 ở điều 55 mục 1 nêu rõ: “Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động của Nhà trường, do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm. Hiệu trưởng trường tiểu học có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây: - Xây dựng quy hoạch phát triển Nhà trường, lập kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học, giáo dục từng năm học; báo cáo, đánh giá kết quả thực hiện trước Hội đồng Nhà trường và các cấp có thẩm quyền. - Thành lập các tổ chuyên môn, tổ văn phòng và các Hội đồng tư vấn trong Nhà trường, bổ nhiệm tổ trưởng, tổ phó. Đề xuất các thành viên của Hội đồng trường trình cấp có thẩm quyền quyết định. - Quản lý hành chính; quản lý và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài chính, tài sản nhà trường. Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 16 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học - Quản lý học sinh và tổ chức các hoạt động giáo dục của nhà trường; tiếp nhận, giới thiệu học sinh chuyển trường; quyết định khen thưởng, kỷ luật, phê duyệt kết quả đánh giá học sinh, duyệt danh sách học sinh lên lớp ở lại lớp, tổ chức kiểm tra, xác nhận việc hoàn thành chương trình Tiểu học cho học sinh trong nhà trường và các đối tượng khác trên địa bàn trường phụ trách. - Dự các lớp bồi dưỡng về chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ quản lý, tham gia giảng dạy bình quân 2 tiết trong một tuần; được hưởng chế độ phụ cấp và các chính sách ưu đãi theo quy định. - Thực hiện quy chế dân chủ cơ sở và tạo điều kiện cho các tổ chức chính trị - xã hội trong nhà trường hoạt động nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. - Thực hiện xã hội hoá giáo dục, phát huy vai trò của nhà trường đối với cộng đồng. Nhà trường thực hiện được mục tiêu nhiệm vụ của mình hay không một phần quyết định là tuỳ thuộc vào những phẩm chất và năng lực của người Hiệu trưởng. Trong những hoàn cảnh thực tiễn, với Hiệu trưởng giỏi trường sẽ phát triển, trở thành trường tiên tiến Xuất sắc , đạt nhiều thành tích về dạy học và giáo dục; nhưng với Hiệu trưởng yếu thì trường không phát triển, chất lượng dạy học và giáo dục thấp. Vai trò tổ chức, quản lý của Hiệu trưởng có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với mọi hoạt động của nhà trường. Người Hiệu trưởng có chức năng tổ chức mọi hoạt động giáo dục trong nhà trường, làm cho chủ trương, đường lối, quan điểm giáo dục xã hội chủ nghĩa cũng như các nội dung, phương pháp, phương tiện giáo dục được thực hiện một cách có hiệu quả. * Trọng trách của Hiệu trưởng. - Hiệu trưởng là người quản lý Nhà nước ở trường học. Hiệu trưởng là người đại diện chức trách nhà nước về quản lý giáo dục ở trong trường học. Do đó, người Hiệu trưởng phải quán triệt tất cả các Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 17 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học văn bản, quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước, của Bộ GD&ĐT để thực hiện mục đích, mục tiêu nền giáo dục XHCN đối với thế hệ trẻ, làm phát triển toàn bộ năng lực của mỗi cá nhân . Nền giáo dục có nội dung “dân tộc, khoa học đại chúng” và “của dân, do dân, vì dân”. - Hiệu trưởng là chuyên gia giáo dục trong nhà trường. Với chức trách này, Hiệu trưởng phải có chuyên môn sâu, nghiệp vụ vững vàng, nắm vững chương trình nội dung, phương pháp, phương tiện kỹ thuật dạy học và nắm bắt kịp thời những thành tựu khoa học giáo dục, giúp cho cả tập thể sư phạm tiến kịp sự phát triển của thời đại trong khả năng nội lực của nhà trường, đáp ứng chất lượng dạy học và giáo dục theo yêu cầu của xã hội. - Hiệu trưởng - nhà sư phạm mẫu mực, người kỹ sư tâm hồn. Người Hiệu trưởng trước hết là một nhà giáo có năng lực thấu cảm và hết lòng yêu thương học sinh, như nhà giáo dục lỗi lạc J.A Cômenxki đã khẳng định: “Anh không như một người cha thì cũng không thể là người thầy”. Người Hiệu trưởng phải là người thầy sẵn sàng cống hiến trí tuệ và sức lực của mình cho sự nghiệp giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ trở thành những người công dân chân chính. Trong hoạt động dạy học và giao tiếp ứng xử, phải thể hiện những hành vi mẫu mực, không vi phạm chuẩn văn hoá, pháp luật, đạo đức, là tấm gương cho đồng nghiệp và học sinh noi theo. - Hiệu trưởng - Người tổ chức trong thực tiễn. Người Hiệu trưởng là quản lý, lãnh đạo cấp cơ sở - cấp thực hiện sự nghiệp giáo dục, trực tiếp “trồng người”. Do đó, chức năng tổ chức thực hiện trong thực tiễn rất phong phú. Hoạt động thực tiễn là hoạt động với con người trong môi trường thường xuyên biến đổi, cho nên người Hiệu trưởng phải năng động nắm bắt được nhu cầu hoạt động, có khả năng đoàn kết, phát huy được mọi năng lực của cá nhân, tạo nên sức mạnh cộng hưởng để thực hiện một mục đích chung, có sự đồng cảm, nhạy cảm và khả năng cảm hoá Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 18 Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học mọi người bằng vốn hiểu biết sâu sắc, bằng tình cảm chân thành, hành vi gương mẫu của mình. - Người Hiệu trưởng - Nhà hoạt động xã hội. Nhà trường là trung tâm văn hoá giáo dục của địa phương .Vì vậy, Hiệu trưởng phải xây dựng mối quan hệ gắn kết chặt chẽ với địa phương và tham gia tích cực các hoạt động xã hội, góp phần nâng cao đời sống vật chất, kinh tế và văn hoá xã hội ở địa phương, đồng thời cũng vận động góp phần phát triển nguồn lực, không ngừng xây dựng phát triển nhà trường đáp ứng mục tiêu đào tạo nguồn lực cho địa phương. - Hiệu trưởng - Người nghiên cứu khoa học. Để không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo, Hiệu trưởng phải là người tổ chức, lôi cuốn tập thể sư phạm nghiên cứu, phân tích, vận dụng những kinh nghiệm trong trường và ngoài trường, đúc rút những kinh nghiệm trong quá trình dạy học để áp dụng vào thực tiễn, giải quyết tốt những vấn đề đang đặt ra, đồng thời tự bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho tập thể giáo viên để đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục. Tóm lại: Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm chính trong quản lý giáo dục của nhà trường, mà trung tâm là kết quả dạy học và giáo dục theo các mục tiêu đã xác định . Do đó, để đạt được những yêu cầu này thì người Hiệu trưởng cần phải có những phẩm chất năng lực nhất định, những phẩm chất năng lực này càng cơ bản phong phú thì công tác quản lý của Hiệu trưởng ở nhà trường càng đạt hiệu quả cao. c . Hiệu trưởng và việc quản lý hoạt động tổ chuyên môn. Trong công việc quản lý Nhà Trường, người Hiệu trưởng phải thực hiện rất nhiều nhiệm vụ; tuy nhiên, nhiệm vụ đặt lên hàng đầu đó là tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục tiêu chương trình giáo dục. Như vậy, ta có thể hiểu quản lý nhà trường chủ yếu là quản lý hoạt động dạy - học và các hoạt động giáo dục khác. Đây chính là hoạt động chuyên môn của nhà trường. Việc quản lý hoạt động chuyên môn phải thông Đào Phương Anh Trường Tiểu học Bình Kiều 19