Tài liệu Sáng kiến một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp chủ nhiệm

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc MÔ TẢ SÁNG KIẾN Mã số:…………………………………………………………… 1.Tên sáng kiến: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp chủ nhiệm. 2.Lĩnh vực áp dụng: công tác chủ nhiệm. 3.Mô tả bản chất sáng kiến. 3.1 Tình trạng giải pháp đã biết. - Như chúng ta đã biết “Cái đức là gốc, cái tài là sự biểu hiện của cái đức” vì vậy việc giáo dục đạo đức cho học sinh cấp tiểu học là một yêu cầu rất cần thiết và rất quan trọng. - Việc dạy đạo đức hiện nay còn thiên về dạy chữ. Vậy làm thế nào để vừa kết hợp dạy chữ với dạy người. Đó là nhiệm vụ quan trọng của giáo viên tiểu học, giúp cho học sinh phát triển thành những con người toàn diện. - Nhận thức được tầm quan trọng đó, tôi đã chọn đề tài “Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp chủ nhiệm” với mong muốn góp phần cải tiến công tác giáo dục đạo đức cho học sinh đạt hiệu quả tốt hơn. Tôi đã thực hiện một số biện pháp sau: - Giáo viên soạn giảng thực hiện đúng nội dung chương trình sách giáo khoa môn Đạo đức. Qua các bài học, giúp học sinh có những hành vi chuẩn mực tốt, ứng xử và giao tiếp tốt trong cuộc sống hàng ngày. - Giáo viên thường xuyên liên hệ gia đình, phối hợp giáo dục đạo đức cho các em. - Theo dõi, nhắc nhở nhẹ nhàng khi học sinh vi phạm. Ưu điểm: - Giáo viên dạy đầy đủ các tiết Đạo đức trong chương trình. - Góp phần giúp giáo viên thực hiện tốt vai trò chủ nhiệm. - Đa số các em chăm, ngoan, lễ phép. - Tạo được sự gần gũi giữa giáo viên và học sinh. Khuyết điểm: - Vẫn còn một số học sinh đạo đức còn sa sút như: Hay đánh bạn, lấy cắp đồ của bạn, lười học bài, còn nói tục trong lớp….. - Trong gia đình một số cha mẹ học sinh thiếu gương mẫu, một số gia đình bỏ mặc con em mình cho nhà trường và xã hội….. 3.2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến: Mục đích của giải pháp: + Đạo đức là cái “Gốc” của con người. Vì vậy giáo dục đạo đức là việc làm quan trọng và vô cùng cần thiết trong việc hình thành nhân cách toàn diện cho học sinh. + Bên cạnh đó thực hiện đề tài còn giúp giáo viên chủ nhiệm: - Tháo gỡ những khó khăn trong công tác chủ nhiệm. - Tìm ra giải pháp hợp lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh, giúp các em hoàn thiện nhân cách, có đạo đức tốt. Nội dung giải pháp: Sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp cũ: + Đề tài này giúp giáo viên nắm được đặc điểm tâm lí, tính cụ thể của từng học sinh, và vận dụng giải pháp giáo dục đạo đức cho các em phù hợp. + Giúp các em tự tin hơn trong cách ứng xử với bạn bè, thầy cô và mọi người xung quanh. Phát huy được khả năng tự học, tự rèn. Ngoài ra còn có điểm mới nữa là các em học sinh cá biệt, chưa ngoan dần dần hòa nhập với các bạn, tạo không khí học tập và thi đua trong lớp luôn sôi nổi, các em trong lớp ngày càng đoàn kết tốt hơn. + Học sinh có đạo đức tốt, các em sẽ biết nổ lực và phấn đấu, có động cơ học tập đúng đắn. + Khẳng định việc giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học là nhiệm vụ vô cùng cần thiết. * Cách thức thực hiện, các bước thực hiện của giải pháp mới: - Đối với đội ngũ giáo viên: Để định hướng cho học sinh những hành vi đúng trong sinh hoạt, quan hệ bạn bè. Thông qua các giờ đạo đức trên lớp, để góp phần trong việc hình thành nhân cách của học sinh, bằng việc sử dụng xử lý các tình huống, trò chơi đóng vai….Từ đó, các em biết tự sửa sai, học tập và làm theo gương tốt một cách nhẹ nhàng, thoải mái. Các em tham gia với một tinh thần hào hứng, đoàn kết giúp đỡ cho tập thể lớp càng gần gũi, gắn bó hơn. Chính vì vậy, các em biết tôn trọng và giữ gìn danh dự cho tập thể lớp. Thực hiện đúng nội dung chương, trình sách giáo khoa môn đạo đức ở các khối lớp là việc làm của người giáo viên. Thông qua các bài học đạo đức, hình thành cho các em những chuẩn mực ban đầu về đạo đức. Từ đó, các em có thể thực hành thông qua hoạt động giao tiếp, sinh hoạt hàng ngày. Như vậy người giáo viên phải: Qui định về soạn bài trước khi lên lớp 3 ngày. Bài soạn phải chi tiết thể hiện rõ mục đích yêu cầu của bài. Phải nêu rõ được công việc của thầy và trò trên lớp, thể hiện được đơn vị kiến thức phù hợp với yêu cầu của chương trình, của từng bài qui định trên lớp, giáo viên phải dạy đảm bảo đúng chương trình được lên theo chuẩn KTKN, CV 5842, đủ thời gian trong một tiết, tránh cắt xén thời gian để dạy các môn khác. Vận dụng linh hoạt các bước lên lớp phù hớp với tình hình thực tế của lớp. - Với học sinh: Yêu cầu học học sinh mua đầy đủ sách giáo khoa các môn học( trong đó có môn đạo đức). Giáo viên giáo dục học sinh ý thức học tập, thể hiện ở thái độ học tập đúng đắn. Tự giác rèn luyện nề nếp học tập ở lớp cũng như ở nhà. Đầu năm học phải đề ra các nội qui qui định. Xây dựng cho học sinh nề nếp học tập, chuyên cần, nề nếp sinh hoạt sao, sinh hoạt đội, giữ vở sạch, chữ đẹp. Xây dựng cho các em ý thức học tập. Đi học đầy đủ, đúng giờ khi nghỉ học phải viết giấy xin phép. Xây dựng phong trào hoạt động Đội, hoạt động sao có nề nếp. phối hợp tổng phụ trách Đội tổ chức các hoạt động Đội, sinh hoạt sao cho phong trào đa dạng. Bởi đây là hoạt động rất phù hợp với lứa tuổi học sinh Tiểu học. Hoạt động này nếu làm tốt, có tác dụng rất lớn trong giáo dục đạo đức học sinh. - Muốn vậy, giáo viên cần thực một số giải pháp chủ yếu dưới đây: a) Làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. - Từ đầu năm học giáo viên phải nắm bắt được điều kiện hoàn cảnh của từng học sinh, qua lý lịch qua giáo viên chủ nhiệm năm học trước. Để có biện pháp giáo dục hợp lý, phù hợp với từng điều kiện hoàn cảnh của các em. Khi hiểu hoàn cảnh của các em người giáo viên mới gần gũi, gắn bó các em hơn, các em không mặc cảm, tự ti. Nếu chúng ta làm tốt công tác chủ nhiệm, thì việc giáo dục đạo đức cho các em sẽ rất thuận lợi, học sinh vững tin, yêu trường, yêu lớp, coi lớp như tổ ấm gia đình, các en xem cô như người mẹ hiền, đón nhận các em bằng cả tình yêu thương, tạo điều kiện để các em phát triển về năng lực, về nhân cách. b) Thông qua buổi họp phụ huynh. - Tại các buổi họp phụ huynh. Giáo viên thông báo tới các bậc phụ huynh nội quy, qui định về học tập, nề nếp của nhà trường tới các bậc phụ huynh để các bậc phụ huynh đôn đốc học sinh thực hiện. - Giáo viên tuyên truyền các bậc cha mẹ học sinh cần quan tâm hơn nữa đến đời sống tình cảm học sinh. Tạo cho các em có góc học tập, có môi trường sống lành mạnh. Cha mẹ anh chị em có mối quan hệ thân thiết, quan tâm đến nhau. Từ đó có tác dụng đến việc hình thành nhân cách cho các em. - Giáo viên thông qua với gia đình về các chuẩn mực đạo đức mà học sinh phải đạt được ở từng lứa tuổi. Phụ huynh trao đổi với giáo viên về việc rèn luyện đạo đức của từng em. Với những học sinh có cá tính, giáo viên cần trao đổi riêng với gia đình, nắm được đặc điểm tâm lý của từng em. Kết hợp với gia đình có các biện pháp cụ thể: có thể mềm dẻo nhưng thật kiên quyết, với những em có hành vi không đúng. c) Thông qua sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp. - Để học sinh nắm được việc đánh giá xếp loại hạnh kiểm. Tức là những chuẩn mực các em đạt được trong quá trình rèn luyện hạnh kiểm của mình, giáo viên cần thông báo cho các em biết được các mức độ xếp loại hạnh kiểm (thực hiện đầy đủ 5 nhiệm vụ). Hiểu được thì các em sẽ tránh vi phạm và cố gắng thực hiện tốt. - Trong các buổi chào cờ đầu tuần, cần phải đánh giá nhận xét chu đáo. Nêu gương người tốt, việc tốt để các em noi theo, hạn chế những vi phạm nội quy lớp học, trường học. - Giờ sinh hoạt lớp cũng rất quan trọng. Góp phần giáo dục đạo đức học sinh. Bởi vì, thông qua giờ sinh hoạt lớp, giáo viên chủ nhiệm kịp thời uốn nắn những sai trái, khuyết điểm của học sinh bị vi phạm. Sự chân thành của giáo viên chủ nhiệm sẽ giúp học sinh nhận ra lỗi lầm mà sửa chữa. d) Thông qua hoạt động ngoài giờ. - Hoạt động ngoài giờ, sinh hoạt ngoại khóa, để chào mừng các ngày lễ lớn trong năm, là các hoạt động rất bổ ích. Nó chính là biện pháp trực quan tích cực, thông qua các việc làm thiết thực để giáo dục đạo đức cho các em. Từ đó, các em sẽ học hỏi, bắt chước lời nói, cử chỉ, việc làm của các bạn trong lớp, các em sẽ đoàn kết nhau, làm cho các em gần gũi nhau hơn. Thông qua các hoạt động này tạo điều kiện cho các em thể hiện tài năng của mình trước bạn bè, tập thể, các em có ý thức tự giác, kĩ luật, có lòng nhận ái. Tạo điều kiện để các em thực hiện kiến thức và hành vi đạo đức mà các em đã được học. đ) Tổ chức, cải tiến phương pháp dạy môn đạo đức. - Để các tiết dạy đạt hiệu quả, tôi đã chuẩn bị chu đáo trước khi lên lớp: + Nghiên cứu bài giảng trước khi lên lớp. Xác định rõ mục tiêu, yêu cầu. Kiến thức trọng tâm của từng bài, từng phần. Soạn bài chi tiết cụ thể. Bài soạn có duyệt trước với tổ trưởng, BGH vào hàng tháng. + Căn cứ vào nội dung bài học tôi chuẩn bị đồ dùng, tranh ảnh, sách báo trang phục và các đồ dùng khác phục vụ cho các tiết học, có tổ chức trò chơi… + Tùy từng nội dung bài học, đối tượng học sinh, điều kiện về cơ sở vật chất của lớp, của trường. Tôi lựa chọn và sử dụng linh hoạt các phương pháp cũng như các hình thức tổ chức dạy học. + Giáo viên phải tham khảo tìm đọc thêm sách báo, các thông tin về sách giáo khoa, hoặc có thể sưu tầm những câu chuyện về những gương người tốt, người thật, việc thật kể cho học sinh nghe. Để qua đó, cung cấp thêm những hiểu biết bên ngoài cuộc sống, và giáo dục cho các em theo nội dung, chủ đề của bài học. - Giáo viên đánh giá xếp loại môn Đạo đức cũng như xếp loại hạnh kiểm theo đúng các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Giáo dục và đào tạo. - Ngoài ra, mỗi bài đạo đức trong chương trình là một chuẩn mực về hành vi đạo đức. Giáo viên hình thành những biểu tượng về hành vi tốt, đúng chuẩn mực qua các câu chuyện kể. Nhờ tình tiết câu chuyện làm cho các em cảm xúc thẩm mỹ trước các hành vi tốt của nhân vật. Từ đó, các em bàn luận ca ngợi và khắc sâu hình tượng đẹp về hành vi và nhân vật, chuyển cảm xúc thẩm mỹ thành cảm xúc đạo đức. Từ câu chuyện kể dẫn dắt các em vào bài học, nắm được nội dung bài học tức là nắm được hành vi đạo đức vừa học, và sau mỗi bài học các em có tiết thực hành luyện tập hành vi đạo đức vừa học thành thói quen, các em phân biệt được đúng- sai, thiện - ác, tốt- xấu qua các hình thức bài tập, tình huống để rèn luyện thói quen. e) Thông qua hoạt động nội khóa. - Đây là một yêu cầu không thể thiếu đối với người giáo viên Tiểu học, trong nội dung bài học bao giờ cũng có yêu cầu về giáo dục đạo đức, tình cảm, thông qua việc truyền thụ tri thức đầy đủ các môn học. Giáo viên còn truyền thụ cho các em hành vi đạo đức.Từ hành vi đạo đức, các em tiếp tục được giáo viên tập cho các em rèn luyện thực hành thói quen đạo đức, đó là một cách thường xuyên liên tục. Ví dụ: Phân môn tập đọc: “Bàn tay mẹ”(tập đọc lớp 1). Ngoài kiến thức bài học, học sinh cần nắm đó là lòng yêu thương của mẹ đối với con. Ngoài ra giáo viên còn cung cấp cho các em các hành vi đạo đức và biết yêu thương cha mẹ bằng các việc làm cụ thể: Giúp mẹ giữ nhà, trông em…. Phân môn tự nhiên và xã hội: Giáo viên cung cấp và rèn luyện hành vi,thói quen phải biết quan tâm chăm sóc giúp đỡ lẫn giữa những người trong gia đình …….các em biến hành vi thành thói quen. Phân môn kể chuyện: Đây là một loại hình phượng tiện dạy học rất sinh động, phù hợp với đặc điển tâm lý học sinh tiểu học, dễ gây được cảm xúc đạo đức cho học sinh. Qua những câu chuyện giúp cho việc chuyển tải các hành vi vào ý thức học sinh dễ dàng hơn. Thông qua các câu chuyện hình thành cho các em hành vi, thói quen làm việc tốt. Thông qua các môn học giáo viên kết hợp dạy chữ với dạy người để giáo dục các em, ở lứa tuổi các em, các em đến trường vừa để học văn hóa vừa để học cách sống, học đạo làm người, học từ cái nhỏ nhất. 3.3 Khả năng áp dụng giải pháp: Sáng kiến kinh nghiệm được áp dụng cho cán bộ giáo viên, học sinh lớp Một tại trường Tiểu học có hiệu quả. Sáng kiến kinh nghiệm này có thể ứng dụng đạt hiệu quả tốt cho tất cả các lớp trong trường Tiểu học và trường bạn trong huyện. 3.4. Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng giải pháp: Với các biện pháp nêu trên, tôi đã thực hiện và suốt quá trình giảng dạy tôi thấy học sinh lớp chủ nhiệm có chuyển biến rõ rệt, các em chăm ngoan hơn, biết yêu thương và giúp đỡ nhau trong học tập và rèn luyện đạo đức. Các em thực hiện tốt các biện pháp cụ thể sau: - Thực hiện tốt các hoạt động học tập do giáo viên quy định. - Chấp hành tốt nội quy của trường. Đi học đều và đúng giờ, giữ gìn sách vở và đồ dùng học tập cẩn thận. - Biết hiếu thảo với ông bà cha mẹ, kính trọng, lễ phép với thầy cô….đoàn kết, thương yêu giúp đỡ bạn khi bạn gặp khó khăn. - Tham gia các hoạt động tập thể, giữ gìn và bảo vệ tài sản của lớp.Tham các hoạt động bảo vệ môi trường. Thực hiện tốt an toàn giao thông.Thực hiện tốt năm điều Bác hồ dạy. - Kết quả trên đã khẳng định biện pháp mà tôi thực hiện là có hiệu quả. Không những các em thực hiện tốt nội quy của nhà trường, lễ phép với thầy cô giáo và người lớn tuổi, các em trở nên ngoan hơn, biết đoàn kết giúp đỡ bạn trong học tập. - Để giáo dục học sinh có đạo đức tốt, ngay từ đầu năm học người giáo viên phải nắm chắc chương trình giảng dạy, phương pháp giảng dạy, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, có năng lực thực sự, nhiệt tình chăm lo đến các hoạt động của nhà trường. - Thực hiện đúng chương trình giảng dạy, tăng cường dự giờ thăm lớp, nâng cao về chuyên môn nghiệp vụ. - Giáo viên phải có tâm huyết với nghề nghiệp. Thể hiện sự quan tâm chăm sóc học sinh, coi các em như người thân yêu của mình, dìu dắt, uốn nắn các em từ việc nhỏ nhất, để lại những ấn tượng đẹp về thầy cô giáo là tấm gương cho các em noi theo. Xây dựng được lòng tin đối với các em, từ đó các em xác định được động cơ học tập, học tập có kiến thức, học để làm người. - Riêng đối với học sinh cá biệt cần phải quan tâm, gần gũi để giáo dục các em trở thành một học sinh ngoan. - Sự phối hợp giữa cha mẹ học sinh với các thầy cô giáo, sẽ tạo điều kiện thuận lợi việc giáo dục và hình thành nhân cách cho học sinh, giúp ích rất nhiều cho việc nâng cao giáo dục đạo đức cho học sinh lớp chủ nhiệm. Mỏ Cày Nam, ngày 7 tháng 4 năm 2016