Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh
tÝch cùc cña häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
A. PhÇn më ®Çu:
I. §Æt vÊn ®Ò:
T¹i bÊt k× ®Êt níc nµo, nh÷ng ®æi míi gi¸o dôc ë phæ th«ng mang tÝnh c¶i c¸ch
gi¸o dôc ®Òu b¾t ®Çu tõ viÖc xem xÐt, ®iÒu chØnh môc tiªu gi¸o dôc víi nh÷ng k×
väng míi vÒ mÉu ngêi häc sinh cã ®îc sau qu¸ tr×nh gi¸o dôc. §æi míi d¹y häc nãi
chung vµ ®æi míi d¹y häc lÞch sö nãi riªng lµ mét qu¸ tr×nh ®îc thùc hiÖn thêng
xuyªn vµ kiªn tr×, trong ®ã cã nhiÒu yÕu tè quan hÖ chÆt chÏ víi nhau .
D¹y nh thÕ nµo, häc nh thÕ nµo ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ häc tËp tèt nhÊt lµ ®iÒu mong
muèn cña tÊt c¶ thÇy c« gi¸o chóng ta. Muèn thÕ ph¶i ®æi míi ph¬ng ph¸p, biÖn
ph¸p d¹y vµ häc. Ngêi gi¸o viªn ph¶i tæ chøc mét c¸ch linh ho¹t c¸c ho¹t ®éng cña
häc sinh tõ kh©u ®Çu tiªn ®Õn kh©u kÕt thóc giê häc, tõ c¸ch æn ®Þnh líp, kiÓm tra
bµi cò ®Õn c¸ch häc bµi míi, cñng cè, dÆn dß. Nh÷ng ho¹t ®éng ®ã gióp häc sinh
lÜnh héi kiÕn thøc mét c¸ch tù gi¸c, chñ ®éng, tÝch cùc, s¸ng t¹o vµ ngµy cµng yªu
thÝch, say mª m«n häc.
VËy lµm thÕ nµo ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc lÞch sö? Cã
rÊt nhiÒu biÖn ph¸p, vÝ nh: Ph¬ng ph¸p sö dông ®å dïng trùc quan, ph¬ng ph¸p híng dÉn häc sinh ghi nhí sù kiÖn lÞch sö, n¾m v÷ng vµ sö dông s¸ch gi¸o khoa, vë
bµi tËp, tiÕn hµnh c«ng t¸c ngo¹i kho¸... Nhng viÖc sö dông hÖ thèng c©u hái trong
d¹y häc nãi chung, d¹y häc lÞch sö nãi riªng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p rÊt quan
träng, rÊt cã u thÕ ®Ó ph¸t triÓn t duy cña häc sinh. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng chung,
thèng nhÊt gi÷a thÇy vµ trß nhÞp nhµng sÏ lµm cho häc sinh n¾m v÷ng h¬n nh÷ng tri
thøc, h×nh thµnh kÜ n¨ng, kÜ x¶o vµ båi dìng phÈm chÊt ®¹o ®øc, h×nh thµnh nh©n
c¸ch cho c¸c em.
MÆt kh¸c nh»m gi¶m bít sè lîng häc sinh yÕu kÐm trong nhµ trêng vµ ph¸t huy
hÕt n¨ng lùc cña c¸c em kh¸ giái n¾m ch¾c ®îc kiÕn thøc bµi häc vµ hiÓu s©u h¬n
c¸c sù kiÖn, hiÖn tîng, nh©n vËt lÞch sö...
§Ó gãp phÇn vµo viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc nãi chung, d¹y häc lÞch sö nãi
riªng, b¶n th©n t«i mÆc dï lµ gi¸o viªn trÎ míi ra trêng cha cã kinh nghiÖm trong
gi¶ng d¹y còng xin m¹nh d¹n tr×nh bµy mét sè vÊn ®Ò vÒ: “Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ
thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cho häc sinh trong d¹y häc lÞch sö” .
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
1
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
Víi viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy, t«i mong muèn sÏ gãp phÇn vµo gióp gi¸o viªn tiÕn
hµnh mét giê d¹y häc hiÖu qu¶ tèt h¬n, häc sinh tÝch cùc chñ ®éng trong viÖc tiÕp
thu lÜnh héi kiÕn thøc cña bµi häc. §©y còng lµ lÝ do t«i chän ®Ò tµi nµy.
II NhiÖm vô nghiªn cøu:
§Ó thùc hiÖn tèt ®Ò tµi nghiªn cøu b¶n th©n ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô:
- Nghiªn cøu c¸c tµi liÖu vÒ“ Ph¬ng ph¸p d¹y häc LÞch sö”
- Thaogi¶ng, dù giê ®ång nghiÖp trao dåi rót kinh nghiÖm qua tõng tiÕt d¹y.
- Nghiªn cøu tµi liÖu g©y høng thó vÒ d¹y häc lÞch sö
- Nghiªn cøu tµi liÖu: T©m lÝ häc
- S¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn lÞch sö líp 8,9.
- KiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc sinh häc vµ lµm bµi ®Ó tõ ®ã cã ®iÒu chØnh vµ
bæ sung hîp lÝ.
III Ph¹m vi nghiªn cøu :
§Ò tµi xoay quanh viÖc nghiªn cøu gi¶ng d¹y vµ häc tËp víi viÖc:“ Sö dông hÖ
thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cho häc sinh trong d¹y häc lÞch sö bËc
trung häc c¬ së. §èi tîng nghiªn cøu mµ t«i ¸p dông cho ®Ò tµi nµy lµ líp 8B vµ
líp 9B cña Trêng THCS Hång Thuû.
B. PhÇn néi dung:
I. C¬ së khoa häc:
§ai-ri nhµ gi¸o dôc Liªn X« cò ®· tõng nãi: « D¹y lÞch sö còng nh bÊt cø d¹y
c¸i g× ®ßi hái ngêi thÇy ph¶i khªu gîi c¸i th«ng minh chø kh«ng ph¶i lµ b¾t buéc
c¸c trÝ nhí lµm viÖc, b¾t nã ghi chÐp råi tr¶ l¹i ». Nh vËy môc ®Ých cña viÖc d¹y häc
LÞch sö ë trêng lµ ngêi gi¸o viªn kh«ng chØ gióp cho häc sinh h×nh dung ®îc nh÷ng
kÕt qu¶ cña qu¸ khø biÕt vµ ghi nhí c¸c sù kiÖn, hiÖn tîng cña LÞch sö mµ quan
träng h¬n lµ hiÓu ®îc lÞch sö tøc lµ ph¶i n¾m ®îc b¶n chÊt cña sù kiÖn.
Trong
ph¸t triÓn t duy cña häc sinh viÖc sö dông c¸c thao t¸c l« gic cã ý nghÜa rÊt quan
träng. Th«ng thêng gi¸o viªn sö dông c¸c thao t¸c chñ yÕu nh so s¸nh ®Ó t×m ra sù
gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt c¸c sù kiÖn ), Ph©n tÝch vµ tæng hîp ( gióp
häc sinh kh¸i qu¸t c¸c sù kiÖn ), quy n¹p, diÔn dÞch... §Ó thùc hiÖn nh÷ng thao thao
t¸c nh vËy cã thÓ dïng nhiÒu c¸ch, nhiÒu ph¬ng tiÖn kh¸c nhau( ®å dïng trùc quan,
tµi liÖu gi¶i thÝch ....) song viÖc hái vµ tr¶ lêi phï hîp víi tr×nh ®é yªu cÇu cña häc
2
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
sinh,®a l¹i kÕt qu¶ tèt. Hái vµ tr¶ lêi chÝnh lµ ®Æt t×nh huèng cã vÊn ®Ò råi t×m c¸ch
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. Hái vµ tr¶ lêi kh«ng ph¶i lµ sù ®¸nh ®è mµ lµ gióp nhau hiÓu s©u
s¾c lÞch sö h¬n. ViÖc hái vµ tr¶ lêi c©u hái cã ý nghÜa gi¸o dìng gi¸o dôc vµ ph¸t
triÓn lín. V× vËy viÖc ®Æt c©u hái cã vai trß rÊt quan träng trong giê d¹y häc lÞch sö
nãi riªng vµ c¸c m«n häc kh¸c nã ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc cña häc sinh
Ii. C¬ së thùc tiÔn :
ë trêng THCS Hång Thuû ®a sè häc sinh cßn lêi häc vµ cha cã sù say mª
m«n häc LÞch sö, cho nªn viÖc ghi nhí c¸c sù kiÖn, hiÖn tîng, nh©n vËt lÞch sö
.....cßn yÕu. §a sè c¸c em cha ®éc lËp suy nghÜ ®Ó tr¶ lêi mét c©u hái mµ ph¶i ®äc
nguyªn xi trong s¸ch gi¸o khoa hay chØ nªu ®îc mèc thêi gian mµ kh«ng diÔn t¶ ®îc thêi gian ®ã nãi lªn sù kiÖn g× ... Bëi vËy b¶n th©n c¸c em nªn cã mét ph¬ng
ph¸p häc nh thÕ nµo ®Ó chiÕm lÜnh kiÕn thøc tõ bµi gi¶ng cña gi¸o viªn MÆt kh¸c
gi¸o viªn gi¶ng d¹y bé m«n lÞch sö ë trêng mét phÇn nµo ®ã cha ®a ra ®îc hÖ th«ng
c©u hái vµ sö dông c©u hái ®ã nh thÕ nµo cho phï hîp, cho nªn chÊt lîng kiÓm tra
mét sè em ë mét sè líp cßn thÊp vµ tØ lÖ yÕu kÐm cßn nhiÒu. Nh»m gi¶m bít sè lîng häc sinh yÕu kÐm vµ n©ng cao chÊt lîng d¹y vµ häc cña nhµ trêng b¶n th©n t«i
®· thÊy ®îc ®iÒu ®ã vµ cè g¾ng ®a ra c¸c ph¬ng ph¸p häc tËp tÝch cùc mµ cô thÓ
lµ: “Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh
trong tiÕt d¹y häc lÞch sö’’.
III. Thùc tr¹ng d¹y vµ häc m«n lÞch sö ë trêng THCS Hång
Thuû :
1. u ®iÓm :
*. VÒ phÝa gi¸o viªn :
- §¹i ®a sè gi¸o viªn ®Òu cè g¾ng thay ®æi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña m×nh theo
híng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh th«ng qua c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc nh ph¬ng ph¸p trùc quan, ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò,ph¬ng ph¸p trêng hîp(ph¬ng
ph¸p t×nh huèng ),ph¬ng ph¸p vÊn ®¸p th«ng qua sù tr×nh bµy sinh ®éng giµu h×nh
¶nh cña gi¸o viªn trong têng thuËt, miªu t¶, kÓ chuyÖn, hoÆc nªu ®Æc ®iÓm cña nh©n
vËt lÞch sö....
- Gi¸o viªn ®· tÝch cùc híng dÉn häc sinh th¶o luËn nhãm, hæ trî kiÕn thøc cho
nhau vµ th«ng qua ho¹t ®éng nµy nh÷ng b¹n yÕu kÐm ®îc ho¹t ®éng mét c¸ch tÝch
cùc díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn vµ c¸c b¹n häc sinh kh¸ giái vµ häc sinh n¾m
ch¾c kiÕn thøc vµ hiÓu s©u h¬n vÒ b¶n chÊt cña sù kiÖn, hiÖn tîng lÞch sö......
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
3
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
- Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ®· kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn c¸c ®å dïng d¹y häc, khai
th¸c mét c¸ch triÖt ®Ó c¸c ®å dïng vµ ph¬ng tiªn d¹y häc nh tranh ¶nh, b¶n ®å, sa
bµn, m« h×nh, phim ®Ìn chiÕu, phim vi dÐo....vµ tõng bíc øng dông c«ng nghÖ
th«ng tin phï hîp trong d¹y häc lÞch sö...
*. VÒ phÝa häc sinh :
- Häc sinh ®a sè chó ý nghe gi¶ng, tËp trung suy nghÜ tr¶ lêi c¸c c©u hái mµ
gi¸o viªn ®Æt ra nh c¸c em ®· chuÈn bÞ bµi míi ë nhµ, tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi môc
trong bµi cho nªn khi häc c¸c em lu«n chó ý ®Ó n¾m ch¾c bµi h¬n.
- §a sè häc sinh ®Òu tÝch cùc th¶o luËn nhãm vµ ®· ®a l¹i hiªô qu¶ cao trong qu¸
tr×nh lÜnh héi kiÕn thøc .
- Häc sinh yÕu kÐm ®· vµ ®ang cè g¾ng n¾m b¾t c¸c kiÕn thøc träng t©m c¬ b¶n
th«ng qua c¸c ho¹t ®éng häc nh th¶o luËn nhãm, vÊn ®¸p, ®äc s¸ch gi¸o khoa..c¸c
em ®· m¹nh d¹n khi tr¶ lêi c¸c c©u hái hay ghi nhí c¸c sù kiÖn, nh©n vËt, mét qu¸
tr×nh c¸ch m¹ng trong viÖc chiÕm lÜnh kiÕn thøc cña m×nh.
2. H¹n chÕ :
* VÒ phÝa gi¸o viªn :
- VÉn cßn mét sè Ýt gi¸o viªn cha thùc sù thay ®æi hoµn toµn ph¬ng ph¸p d¹y
häc cho phï hîp víi tõng tiÕt d¹y, cha tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng cña häc sinh t¹o ®iÒu
kiÖn cho c¸c em suy nghÜ , chiÕm lÜnh vµ n¾m v÷ng kiÕn thøc nh vÉn cßn sö dông
ph¬ng ph¸p d¹y häc “thÇy nãi, trß nghe ”, “thÇy ®äc, trß chÐp ”. Do ®ã nhiÒu häc
sinh cha n¾m v÷ng ®îc kiÕn thøc mµ chØ häc thuéc mét c¸ch m¸y mãc, tr¶ lêi c©u
hái th× nh×n vµo s¸ch gi¸o khoa hoµn toµn ...
- §a sè gi¸o viªn cha nªu c©u hái nhËn thøc ®Çu giê häc tøc lµ sau khi kiÓm tra
bµi cò gi¸o viªn vµo bµi lu«n mµ kh«ng giíi thiÖu bµi qua viÖc nªu c©u hái nhËn
thøc, ®iÒu nµy lµm gi¶m bít sù tËp trung, chó ý bµi häc cña häc sinh ngay tõ ho¹t
®éng ®Çu tiªn.
- Mét sè c©u hái gi¸o viªn ®Æt ra h¬i khã ,häc sinh kh«ng tr¶ l¬× ®îc nhng l¹i
kh«ng cã hÖ thèng c©u hái gîi më nªn nhiÒu khi ph¶i tr¶ lêi thay cho häc sinh .VÊn
®Ò nµy ®îc thÓ hiÖn rÊt râ trong ho¹t ®éng th¶o luËn nhãm, gi¸o viªn chØ biÕt nªu ra
c©u hái nhng l¹i kh«ng híng dÉn häc sinh tr¶ lêi c©u hái ®ã nh thÕ nµo v× kh«ng cã
hÖ thèng c©u hái gîi më vÊn ®Ò .
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
4
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
- Mét sè tiÕt häc gi¸o viªn chØ nªu vµi ba c©u hái vµ huy ®éng mét sè häc sinh
kh¸, giái tr¶ lêi, cha cã c©u hái giµnh cho ®èi tîng häc sinh yÕu kÐm .Cho nªn ®èi tîng häc sinh yÕu kÐm Ýt ®îc chó ý vµ kh«ng ®îc tham gia ho¹t ®éng, ®iÒu nµy lµm
cho c¸c em thªm tù ti vÒ n¨ng lùc cña m×nh vµ c¸c em c¶m thÊy ch¸n n¶n m«n häc
cña m×nh.
.
* VÒ phÝa häc sinh :
- Häc sinh thêng tr¶ lêi c©u hái gi¸o viªn ®Æt ra th«ng qua viÖc nh×n s¸ch gi¸o
khoa vµ nh¾c l¹i, cha cã sù ®éc lËp t duy . Mét sè häc sinh cßn ®äc nguyªn xi s¸ch
gi¸o khoa ®Ó tr¶ lêi c©u hái.
-Häc sinh cßn lêi häc vµ cha cã sù say mª m«n häc, mét sè bé phËn häc sinh
kh«ng chuÈn bÞ bµi míi ë nhµ, kh«ng lµm bµi tËp ®Çy ®ñ , trªn líp c¸c em thiÕu tËp
trung suy nghÜ. Cho nªn viÖc ghi nhí c¸c sù kiÖn, hiÖn tîng, nh©n vËt lÞch sö ....cßn
yÕu.
- Häc sinh chØ cã tr¶ lêi ®îc nh÷ng c©u hái dÔ, ®¬n gi¶n (nh tr×nh bµy), cßn mét
sè c©u hái tæng hîp, ph©n tÝch, gi¶i thÝch, so s¸nh...th× häc sinh cßn rÊt lóng tóng
khi tr¶ lêi hoÆc tr¶ lêi th× mang tÝnh chÊt chung chung .....
* §iÒu tra cô thÓ :
- B¶n th©n t«i ®¶m nhËn viÖc gi¶ng d¹y m«n lÞch sö líp 8B vµ líp 9B .Trong qu¸
tr×nh gi¶ng d¹y víi ý thøc võa nghiªn cøu ®Æc ®iÓm t×nh h×nh häc tËp bé m«n cña
häc sinh võa tiÕn hµnh rót kinh nghiÖm qua mçi tiÕt d¹y.ViÖc ®iÒu tra ®îc thùc hiÖn
th«ng qua hái ®¸p víi nh÷ng c©u hái ph¸t triÓn t duy häc sinh ë trªn líp, kiÓm tra
15 phót, kiÓm tra 45 phót ...
KÕt qu¶ ®iÒu tra t«i nhËn thÊy ®a sè häc sinh chØ tr¶ lêi ®îc nh÷ng c©u hái mang
tÝnh chÊt tr×nh bµy, cßn nh÷ng c©u hái gi¶i thÝch t¹i sao, so s¸nh, ®¸nh gi¸ nhËn thøc
th× c¸c em cßn rÊt lóng tóng khi tr¶ lêi. Do vËy kÕt qu¶ ®iÒu tra còng kh«ng cao . Cô
thÓ :
Líp SLHS Giái %
SL
8B 37
8
21,6
9B 36
10
28,0
Kh¸
SL %
7
18,9
6
16,7
Tb
SL
15
13
YÕu
%
SL %
40,5 5
13,5
36,1 5
13,9
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
KÐm
SL
%
2
5,4
2
5,6
5
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
IV. Mét sè gi¶i ph¸p thùc tÕ trong viÖc sö dông hÖ thèng
c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cho häc sinh trong d¹y
häc lÞch sö líp 8 vµ líp 9 .
1. Nªu c©u hái ®Æt vÊn ®Ò.
* §èi víi gi¸o viªn :
-Tríc khi bíc vµo bµi míi, gi¸o viªn nªn nªu ngay c©u hái ®Þnh híng nhËn thøc
cho häc sinh. C¸c c©u hái nªu vÊn ®Ò ®a ra vµo ®Çu giê nh»m ®éng viªn sù chó ý,
huy ®éng c¸c n¨ng lùc nhËn thøc cña häc sinh vµo viÖc theo dâi bµi gi¶ng ®Ó t×m
c©u tr¶ lêi . Nh÷ng c©u hái nµy lµ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña bµi häc mµ häc sinh
ph¶i n¾m. §¬ng nhiªn, khi ®Æt c©u hái kh«ng yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi ngay mµ chØ
sau khi gi¸o viªn ®· cung cÊp ®Çy ®ñ sù kiÖn th× häc sinh míi tr¶ lêi ®îc.
VÝ dô :
Khi d¹y bµi 5.“C«ng x· Pa ri 1871”( s¸ch gi¸o khoa lÞch sö 8 trang 35).
Gi¸o viªn nªu c©u hái ®Çu giê : V× sao nãi “C«ng x· Pa ri lµ mét h×nh ¶nh
thu nhá cña nhµ níc kiÓu míi – nhµ níc cña d©n, do d©n ,v× d©n”®Ó hiÓu
râ vÊn ®Ò ®ã c¸c em cÇn ph¶i tù m×nh t×m hiÓu kÜ vÊn ®Ò nµy, c¸ch tèt nhÊt
lµ t×m hiÓu nguyªn nh©n,diÔn biÕn tõ ®ã rót ra ý nghÜa cña C«ng x· Pa ri
HoÆc khi d¹y bµi 7: C¸c níc MÜ La tinh (lÞch sö líp 9 s¸ch gi¸o khoa trang
29) ®Ó phÇn chuyÓn ý sang môc II g©y ®îc sù chó ý cho häc sinh chóng ta
cã thÓ nãi: Trong c¬n b¶o t¸p cña c¸ch m¹ng MÜ La tinh th× h×nh ¶nh ®Êt níc Cu Ba ®Ñp nh mét d·i lôa ®µo, ®ang bay lªn gi÷a mµu xanh cña trêi biÓn
Ca ri bª víi n¾ng vµng rùc rì, ®ã chÝnh lµ Cu Ba hßn ®¶o cña tù do – hßn
®¶o anh hïng. VËy hßn ®¶o anh hïng nµy ®· tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh gi¶i
phãng d©n téc nh thÕ nµo vµ c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë Cu Ba
®¹t ®îc kÕt qu¶ g× ? Chóng ta chuyÓn sang môc II “Cu Ba – Hßn ®¶o anh
hïng ”.
- Trong qu¸ tr×nh d¹y häc, chóng ta vÉn tu©n thñ tr×nh tù cÊu t¹o cña s¸ch gi¸o
khoa, song cÇn khai th¸c nhÊn m¹nh, gióp häc sinh tr¶ lêi c©u hái nªu trªn. Häc
sinh tr¶ lêi ®îc c©u hái nµy tøc lµ ®· n¾m vµ hiÓu ®îc kiÕn thøc chñ yÕu cña bµi.
* §èi víi häc sinh:
C©u hái lo¹i nµy thêng lµ c©u hái cã tÝnh chÊt bµi tËp muèn tr¶ lêi ph¶i huy ®éng
kiÕn thøc c¬ b¶n cña toµn bµi. ChÝnh v× vËy häc sinh ph¶i chuÈn bÞ bµi vµ tr¶ lêi tríc
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
6
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
c¸c c©u hái cuèi môc ë nhµ , chó ý, tËp trung cao ®é theo dâi bµi gi¶ng , chän läc sù
kiÖn vµ tr×nh bµy trªn líp.
2.X¸c ®Þnh mèi liªn hÖ , x©u chuæi gi÷a c©u hái víi c¸c sù kiÖn , hiÖn tîng
trong bµi häc.
-Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p s ph¹m lµ x¸c lËp mèi liªn hÖ gi÷a c©u hái c¸c sù
kiÖn, hiÖn tîng lÞch sö trong bµi.
VÝ dô :
Sau khi häc xong bµi 26: “Phong trµo kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p trong
nh÷ng n¨m cuèi thÕ kØ XIX”(lÞch sö 8 trang 125).Chóng ta cã thÕ tæ chøc
trß ch¬i « ch÷ ®Ó cho c¸c em x©u chuæi c¸c sù kiÖn, hiÖn tîng lÞch sö l¹i
víi nhau ®Ó c¸c em kh¾c s©u h¬n kiÕn thøc vµ cã høng thó häc tËp th«ng
qua c¸c c©u hái gîi ý .
HÖ thèng c©u hái cho trß ch¬i .
C©u 1: Ri-vi-e bÞ giÕt ë ®©u?
C©u 2: ¤ng vua trÎ kiªn quyÕt chèng Ph¸p lµ ai?
C©u 3:Tªn hiÖp íc triÒu ®×nh HuÕ kÝ víi Ph¸p n¨m 1884?
C©u 4:Thµnh miÒn T©y mµ Phan Thanh Gi¶n d©ng cho Ph¸p?
C©u 5:Tªn thËt cña vua Hµm Nghi?
C©u 6:Tªn d·y nói vua Hµm Nghi vît sang ®Ó sang Hµ TÜnh ?
C©u 7: Ngêi ®øng ®Çu phe chñ chiÕn lµ ai?
C©u 8: N¬i vua Hµm Nghi bÞ ®i ®µy?
§¸p ¸n cña c¸c « ch÷:
C ¢ U G I
¢ Y
H
A
M
N
¦
H
I
P
V
G
A
T
I
N
N
G
H
L
¥
L
I
N
O
C
¤
N
T
G
H
T R ¦ ¥ N G
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
S
¥
N
7
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
T
¤
N
T
H
¢
T
T
A
H
N
U
Y
£
G
I
£
T
R
I
Tõ hµng däc: CÇn V¬ng
Nh÷ng kiÕn thøc nµy ®îc s¾p xÕp tr×nh diÔn trªn mµn h×nh,(viÕt lªn b¶ng phô
hoÆc trªn khæ giÊy to )®Ó c¸c em cã thÓ quan s¸t ®îc c©u hái vµ hÖ thèng kiÕn thøc,
häc sinh tù t×m ra c©u tr¶ lêi, t×m ra mèi liªn gi÷a chóng. Trong häc sinh sÏ cã cuéc
tranh luËn ®©u lµ tõ ch×a kho¸ cña « ch÷ vµ häc sinh rÏ ph¸t hiÖn ra ch×a kho¸ lµ
“CÇn V¬ng”. C¸ch lËp b¶ng nh vËy hîp víi c¸ch sö dông c©u hái sÏ cã hiÖu qu¶
kh«ng chØ vÒ n¾m kiÕn thøc mµ cßn cã t¸c dông gi¸o dôc , rÌn luyÖn kÜ n¨ng, kÜ
x¶o, ph¸t triÓn t duy cho häc sinh vµ gióp c¸c em tr¸nh nhµm ch¸n trong c¸c tiÕt
häc.
- ViÖc x©y dùng b¶ng c¸c sù kiÖn qua c¸c c©u hái trß ch¬i vµ mèi liªn hÖ gi÷a
chóng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p gióp häc sinh nhí ngay sù kiÖn c¬ b¶n ë trªn
líp, ®ång thêi kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc häc tËp cña c¸c em.
3. X©y dùng hÖ thèng c©u hái ë trªn líp:
- Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ë trªn líp, gi¸o viªn cßn ph¶i biÕt ®Æt ra vµ gióp häc
sinh gi¶i quyÕt c¸c c©u hái cã tÝnh chÊt nhËn thøc kiÕn thøc. Mét hÖ thèng c©u hái
tèt nªu ra trong qóa tr×nh gi¶ng d¹y ph¶i phï hîp víi kh¶ n¨ng cña c¸c em, kÝch
thÝch t duy ph¸t triÓn. §ång thêi t¹o ra mèi liªn hÖ bªn trong cña häc sinh vµ gi÷a
häc sinh víi gi¸o viªn. Tøc lµ mçi c©u hái ®a ra, mçi häc sinh vµ c¶ gi¸o viªn ph¶i
thÊy râ v× sao tr¶ lêi ®îc ? V× sao kh«ng tr¶ lêi ®îc ? C©u hái qu¸ khã hay cha ®ñ sù
kiÖn, t liÖu ®Ó c¸c em tr¶ lêi .
-Trong s¸ch gi¸o khoa, thêng sau mçi môc, mçi bµi cã tõ 1 ®Õn 3 c©u hái , nh÷ng
c©u hái nµy lµ c¬ së ®Ó gi¸o viªn x¸c ®Þnh kiÕn thøc trong s¸ch , ®ång thêi bæ sung
®Ó x©y dùng hÖ thèng c©u hái cña bµi. C©u hái ph¶i cã sù chuÈn bÞ tõ khi säan gi¸o
¸n, ph¶i cã dù kiÕn nªu ra lóc nµo ? Häc sinh sÏ tr¶ lêi nh thÕ nµo ? §¸p ¸n ra sao?
Râ rµng viÖc sö dông c©u hái trong d¹y häc cßn lµ mét nghÖ thuËt. Nh÷ng c©u hái
®Æt ra b¾t buéc häc sinh ph¶i suy nghÜ, ph¶i kÝch thÝch ®îc lßng ham hiÓu biÕt , trÝ
th«ng minh,s¸ng t¹o cña häc sinh. §Æc biÖt lµ gióp häc sinh yÕu kÐm tÝch cùc ho¹t
®éng vµ dÇn dÇn h×nh thµnh kiÕn thøc c¬ b¶n cho c¸c em qua hÖ thèng c©u hái , tõ
®ã c¸c em cã høng thó häc tËp vµ x©y dùng bµi h¬n.
8
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
- Th«ng thêng trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y chóng ta thêng ®Æt ra nhiÒu lo¹i c©u hái,
c¨n cø vµo tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña c¸c kiÕn thøc lÞch sö, chóng ta cã c¸c lo¹i c©u
hái.Cô thÓ:
*. Lo¹i c©u hái vÒ sù ph¸t sinh c¸c sù kiÖn, hiÖn tîng lÞch sö mµ chóng ta thêng
hái vÒ nguyªn nh©n , bèi c¶nh hay hoµn c¶nh lÞch sö cña sù kiÖn, hiÖn tîng lÞch sö
vµ thêng ¸p dông cho ®èi tîng häc sinh yÕu kÐm.
VÝ dô:
Nguyªn nh©n dÉn ®Õn cuéc khëi nghÜa B¾c S¬n, Nam K×, Binh biÕn §«
L¬ng (Bµi 21SGK LÞch sö 9 trang 82 -83).
Nguyªn nh©n bïng næ chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai (Bµi 21 LÞch sö 8
trang 105).
Lo¹i c©u hái nµy thêng xuÊt hiÖn vµo phÇn ®Çu bµi gi¶ng. Bëi v× bÊt k× mét sù
kiÖn, hiÖn tîng lÞch sö nµo ®Òu xuÊt hiÖn trong hoµn c¶nh lÞch sö nhÊt ®Þnh, ®Òu cã
nguyªn nh©n ph¸t sinh cña nã. §©y còng lµ mét ®Æc ®iÓm t duy cña lÞch sö cÇn h×nh
thµnh tõng bíc cho häc sinh .
Lo¹i c©u hái vÒ qu¸ tr×nh, diÔn biÕn, ph¸t triÓn cña sù kiÖn hiÖn tîng
lÞch sö nh diÔn biÕn cña c¸c cuéc khìi nghÜa , diÔn biÕn c¸c cuéc c¸ch
m¹ng
VÝ dô :
H·y tr×nh bµy diÔn biÕn chiÕn dÞch Biªn giíi thu ®«ng 1950 ( Bµi 26
S¸ch LÞch sö 9 trang 110) .
Tr×nh bµy qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña NguyÔn ¸i Quèc trong thêi gian
ë Ph¸p (Bµi 16 lÞch sö líp 9 trang 61).
Tuy ®©y lµ c©u hái Ýt suy luËn song l¹i ®ßi hái trÝ nhí ,ph¶i biÕt nhiÒu sù kiÖn ®Þa
danh, nh©n vËt ®Ó gióp häc sinh ph¸t triÓn trÝ nhí nªn cÇn ph¶i chia c©u hái thµnh
nhiÒu c©u hái nhá, ®ång thêi lËp c¸c b¶ng niªn biÓu, mèi liªn hÖ gi÷a c¸c sù kiÖn.
* C©u hái nªu lªn ®Æc trng b¶n chÊt cña c¸c hiÖn tîng lÞch sö, bao gåm sù ®¸nh
gi¸ vµ th¸i ®é cña häc sinh ®èi víi c¸c hiÖn tîng lÞch sö Êy .Lo¹i c©u hái nµy thêng
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
9
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
dïng cho häc sinh kh¸ giái khi th¶o luËn ®Ó bæ trî kiÕn thøc cho c¸c ®èi tîng yÕu
kÐm.
VÝ dô :
T¹i sao nãi, ngay sau khi ra ®êi níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ ë vµo t×nh
thÕ “ Ngµn c©n treo sîi tãc”? ( Bµi 24 SGK LSö 9 trang 96 ).
T¹i sao NguyÔn TÊt Thµnh l¹i ra ®i t×m ®êng cøu níc? Híng ®i cña Ngêi cã
g× míi so víi c¸c nhµ yªu níc chèng Ph¸p tríc ®ã? ( Bµi 30 SGKLSö 8
trang 148).
T¹i sao nãi tõ n¨m 1858 ®Õn n¨m 1884 lµ qu¸ tr×nh triÒu ®×nh HuÕ ®i tõ ®Çu
hµng tõng bíc ®Õn ®Çu hµng toµn bé tríc qu©n x©m lîc (bµi 25 lÞch sö líp 8
trang 124).
Thêng th× nh÷ng c©u hái nµy khã ®èi víi häc sinh, nã ®ßi hái c¸c em ph¶i biÕt
ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, biÕt bµy tá th¸i ®é cña m×nh ®èi víi sù kiÖn, hiÖn tîng lÞch sö .
Häc sinh rÊt ng¹i tr¶ lêi nh÷ng c©u hái nµy, tuy nhiªn gi¸o viªn cÇn kiªn tr× ®a thªm
nh÷ng c©u hái gîi më gióp c¸c em tr¶ lêi c©u hái cña m×nh.
VÝ dô :
Khi d¹y bµi 23 – Tæng khëi nghÜa c¸ch m¹ng Th¸ng 8 n¨m 1945
C©u hái nhËn thøc: T¹i sao khi ph¸t xÝt NhËt ®Çu hµng ®ång minh, §¶ng ta quyÕt
®Þnh Tæng khëi nghÜa dµnh chÝnh quyÒn trong toµn quèc?
C©u hái gîi më: Chñ tr¬ng khëi nghÜa vò trang ®Ò ra trong héi nghÞ TW lÇn thø VIII
( th¸ng 5- 1941) lµ g×? C¸c yÕu tè nµo ( vÒ thêi c¬ c¸ch m¹ng ) ®· xuÊt hiÖn ®Çy ®ñ
ë níc ta lóc bÊy giê cha?
* Lo¹i c©u hái t×m hiÓu kÕt qu¶, nguyªn nh©n dÉn ®Õn kÕt qu¶ ®ã vµ ý nghÜa lÞch
sö cña sù kiÖn víi d¹ng c©u hái nµy còng dïng cho ®èi tîng ho¹ sinh yÕu kÐm ®Ó
c¸c em tù ph¸t hiÖn vµ chiÕm lÜnh ®îc kiÕn thøc c¬ b¶n vµ gióp c¸c em ho¹t ®éng
liªn tôc trong qu¸ tr×nh häc tËp.
- LÞch sö chÝnh lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn liªn tôc ,®an xen nhau gi÷a c¸c sù kiÖn hoÆc
mét hiÖn tîng hay mét qu¸ tr×nh lÞch sö nµo ®ã. CÇn cho häc sinh thÊy râ ®îc kÕt
qu¶ cña sù vËn ®éng ®ã, nguyªn nh©n th¾ng lîi hay thÊt b¹i vµ ¶nh hëng cña nã ®èi
víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö.
VÝ dô :
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
10
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
ý nghÜa lÞch sö vµ bµi häc kinh nghiÖm cña c¸c cuéc khëi nghÜa B¾c S¬n
,Nam KÜ vµ cuéc Binh biÕn §« L¬ng ( LÞch sö 9 trang 82).
Em h·y nªu ý nghÜa cña viÖc thµnh lËp §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam 3.2 1930
(LÞch sö 9 trang71).
Tr×nh bµy ý nghÜa lÞch sö vµ nguyªn nh©n thµnh c«ng cña c¸ch m¹ng th¸ng
T¸m n¨m 1945.(lÞch sö 9 trang 94).
4.Tr×nh bµy ý nghÜa lÞch sö cña c¸ch m¹ng t s¶n Ph¸p 1789 -1794 (lÞch sö 8
trang 17).
- §Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái nµy, häc sinh dùa vµo SGK ®Ó tr¶ lêi b»ng ng«n ng÷ cña
m×nh chø kh«ng lÆp l¹i s¸ch gi¸o khoa .
* Lo¹i c©u hái ®èi chiÕu , so s¸nh gi÷a sù kiÖn , hiÖn tîng lÞch sö nµy víi sù kiÖn,
hiÖn tîng lÞch sö kh¸c mµ c¸c em ®· häc . §©y lµ lo¹i c©u hái kh¸ khã ®èi víi häc
sinh trung häc c¬ së ( ¦u ®iÓm cña lo¹i c©u hái nµy lµ võa gióp cho häc sinh còng
cè «n tËp l¹i kiÕn thøc cò võa tiÕp nhËn kiÕn thøc míi vµ ¸p dông khi ho¹t ®éng
th¶o luËn nhãm ®Ó c¸c em bæ trî kiÕn thøc cho nhau vµ cïng nhau gi¶i quyÕt vÊn
®Ò.
VÝ dô:
Khi häc bµi 29 “ C¶ níc trùc tiÕp chiÕn ®Êu chèng MÜ cøu níc ( 1965 –
1973)” ( LÞch sö 9 trang142) Cã c©u hái : ChiÕn lîc “ ChiÕn tranh côc
bé”vµ “chiÕn tranh ®Æc biÖt” cña MÜ ë MiÒn Nam cã ®iÓm g× gièng nhau vµ
kh¸c nhau?
Khi d¹y bµi 9 NhËt B¶n ( LÞch sö 9 trang36) cã c©u hái so s¸nh sù gièng
nhau vµ kh¸c nhau trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña MÜ vµ NhËt B¶n sau
chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø 2 .
So s¸nh hoµn c¶nh, néi dung, t¸c dông cña chÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn
víi chÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lª Nin vµ §¶ng B«n sª vÝch.(lÞch sö 8 trang
82).
Tãm l¹i :C¸c lo¹i c©u hái nªu trªn t¹o thµnh mét hÖ thèng c©u hái hoµn chØnh, gióp
cho häc sinh trong qu¸ tr×nh häc tËp lÞch sö ph¸t hiÖn ra nguyªn nh©n , diÔn biÕn,
kÕt qu¶ vµ ý nghÜa cña mét sù kiÖn hay mét qu¸ tr×nh lÞch sö. Nh÷ng c©u hái ®ã
gi¸o viªn vËn dông nhuÇn nhuyÔn trong c¸c tiÕt d¹y kh«ng chØ cho c¸c em biÕt ®îc
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
11
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
c¸c sù kiÖn mµ ®i s©u hiÓu b¶n chÊt cña sù kiÖn, nã kh«ng chØ ®ßi hái häc sinh nhí
c¸c sù kiÖn lÞch sö c¬ b¶n mµ ph¶i suy nghÜ nhËn thøc s©u s¾c b¶n chÊt cña sù kiÖn
lÞch sö .
4. VËn dông hÖ thèng c©u hái ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh vµo mét
môc cô thÓ :
ThiÕt kÕ c©u hái gîi më ®Ó gi¶i quyÕt c©u hái nhËn thøc
( Môc VI: HiÖp ®Þnh S¬ bé (6 –3 – 1946 )vµ T¹m íc ViÖt –Ph¸p (14 -9 -1946)
– Bµi 24 “ Cuéc ®Êu tranh vµ b¶o vÖ x©y dùng chÝnh quyÒn d©n chñ nh©n d©n
(1945- 1946) – LÞch sö líp 9. tiÕt 2).
Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh t×m hiÓu sù b¾t tay hßa ho·n gi÷a Tëng vµ Ph¸p
qua HiÖp íc Hoa – Ph¸p (28-2-1946), theo hiÖp íc nµy Ph¸p nhêng cho Tëng
mét sè quyÒn lîi vÒ kinh tÕ trªn ®Êt Trung Quèc vµ ®îc vËn chuyÓn hµng hãa qua
c¶ng H¶i Phßng vµo Hoa Nam kh«ng ph¶i ®ãng thuÕ. Ngîc l¹i, Ph¸p ®a qu©n ra
miÒn B¾c thay thÕ qu©n Tëng lµm nhiÖm vô gi¶i gi¸p khÝ giíi qu©n NhËt. §iÒu nµy
vi ph¹m tr¾ng trîn chñ quyÒn cña d©n téc ta, coi ViÖt Nam lµ mãn hµng ®Ó trao
®æi. Tríc t×nh h×nh ®ã, §¶ng ta cã chñ tr¬ng, s¸ch lîc g× ®Ó ®èi phã? Gi¸o viªn ®a
ra c©u hái nhËn thøc:
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
12
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
C©u hái nhËn thøc
V× sao §¶ng, ChÝnh
phñ ta vµ Hå Chñ
TÞch l¹i kÝ víi thùc
d©n Ph¸p HiÖp ®Þnh
s¬ bé 6 . 3 . 1946 .
Mét lµ: §¸nh
Ph¸p tríc khi
ph¸p ®a qu©n ra
miÒn B¾c . Nh
vËy cïng mét lóc
ph¶i ®¸nh c¶
Ph¸p lÉn Tëng.
Dù kiÕn tr¶ lêi
V× Ph¸p vµ Tëng kÝ
tho¶ hiÖp chÝnh trÞ
( 28. 2. 1946) ViÖc
lµm nµy buéc §¶ng
ta ph¶i lùa chän
1trong 2 con ®êng
hµnh ®éng.
Hai lµ : Hoµ víi
Ph¸p mîn tay
Ph¸p ®uæiTëng vÒ
níc , lo¹i bít mét
kÎ thï nguy hiÓm,
kÐo dµi thêi gian
hoµ b×nh ®Ó chuÈn
bÞ lùc lîng vÒ mäi
mÆt chèng Ph¸p
sau nµy.
C©u hái gîi më
1. ViÖc Ph¸p vµ T
ëng kÝ hiÖp ®Þnh
chÝnh trÞ 28.2.
1946 ®Æt ra cho
®¶ng ta lùa chän 1
trong 2 con ®êng
nµo?
2. §¶ng ta ®· lùa
chän con ®êng
nµo ? V× sao?
§¶ng ta ®· lùa
chän con ®êng
thø 2 v× ®Êt níc ta
lóc nµy v« cïng
khã kh¨n kh«ng
thÓ mét lóc ®¸nh
nhau víi nhiÒu kÎ
thï , h¬n n÷a lóc
nµy Ph¸p ®a qu©n
ra miÒn B¾c víi
danh nghÜa chÝnh
thèng.
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
13
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc
cña häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
V. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc sau khi ¸p dông ®Ò tµi ( S¸ng
kiÕn kinh nghiÖm)
MÆc dï thêi gian rÊt h¹n chÕ nhng t«i ®· vËn dông s¸ng kiÕn kinh nghiÖm nµy
vµo c¸c tiÕt d¹y vµ ®· ®¹t đîc kÕt qu¶ kh¶ quan. Tríc hÕt b¶n th©n ®· nhËn thÊy
r»ng nh÷ng kinh nghiÖm nµy rÊt phï hîp víi ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa míi vµ
víi nh÷ng tiÕt d¹y theo híng ®æi míi. Häc sinh cã høng thó häc tËp h¬n, tÝch
cùc chñ ®éng s¸ng t¹o ®Ó më réng vèn hiÓu biÕt, ®ång thêi còng rÊt linh ho¹t
trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô lÜnh héi kiÕn thøc vµ ph¸t triÓn kÜ n¨ng. Kh«ng
khÝ häc tËp s«i næi ,nhÑ nhµng vµ häc sinh yªu thÝch m«n häc h¬n. T«i còng hi
väng víi viÖc ¸p dông ®Ò tµi nµy häc sinh sÏ ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao trong c¸c k× thi
vµ ®Æc biÖt häc sinh sÏ yªu thÝch m«n häc nµy h¬n.
* KÕt qu¶ cô thÓ :
Kh¸
Tb
YÕu
KÐm
Líp SLHS SLGiái%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
8B
37
20 54.1 4 10.8 8 21.6 5 13.5
0
0
9B
36
23 63.9 8 22.2 3
8.3
2
5.6
0
0
VI. Bµi häc kinh nghiÖm :
Sau khi ¸p dông s¸ng kiÕn kinh nghiÖm nµy, b¶n th©n t«i ®· rót ra mét sè kinh
nghiÖm sau:
Trong mçi tiÕt d¹y gi¸o viªn nªu môc tiªu yªu cÇu cña tiÕt, môc cña bµi
häc sau ®ã cung cÊp th«ng tin vµ ph©n bæ thêi gian hîp lÝ lÝ ®Ó häc sinh
tiÕp nhËn th«ng tin.
Gi¸o viªn ®Æt vµ sö dông linh ho¹t c¸c c©u hái phï hîp víi néi dung bµi
d¹y, tuú theo khèi líp vµ ®èi tîng häc sinh mµ vËn dông
Khi nªu c©u hái gi¸o viªn cè g¾ng sö dông c¸c c©u hái ng¾n gän, ®ñ ý,
®¬n gi¶n, dÔ hiÓu ,gîi sù suy nghÜ vµ t duy cña häc sinh. Kh«ng nªn sö
dông c©u hái “Cã” hay “Kh«ng”, “§óng” hay “Sai” mµ ph¶i sö dông c©u
hái ph¸t huy tÝnh ®éc lËp t duy ë c¸c em ( tr¸nh t×nh tr¹ng häc sinh tr¶ lêi
mét c¸ch c«ng thøc hoÆc chung chung )
Khi tæ chøc häc sinh tiÕp nhËn th«ng tin gi¸o viªn chó ý sö dông c©u hái
gîi më ( chuÈn bÞ kÜ ë gi¸o ¸n) ®Ó gi¶i quyÕt c©u hái ®Æt ra ®Çu giê
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
14
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc
cña häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
Gi¸o viªn cÇn nghiªn cøu kÜ s¸ch gi¸o khoa thêng xuyªn nghiªn cøu thªm
tµi liÖu tham kh¶o ®Ó x©y dùng c¸c c©u hái trong c¸c tiÕt d¹y vµ vËn dông
linh ho¹t h¬n ®Ó gi¶i quyÕt nhiÖm vô nhËn thøc ë mçi bµi häc.
Gi¸o viªn cÇn kÕt hîp c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc kh¸c nh ®å dïng trùc quan,
h×nh ¶nh, tranh vÏ trong s¸ch gi¸o khoa, hÖ thèng thao t¸c s ph¹m khi lªn
líp... ®Ó gãp phÇn ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng cña häc sinh trong mçi
tiÕt häc, n©ng cao hiÖu qu¶ giê d¹y
Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y , ng«n ng÷ nãi ph¶i truyÒn c¶m , kh«ng qu¸
nhanh hoÆc qu¸ chËm, ph¶i l«i cuèn , hÊp dÉn , tr×nh bµy ph¶i cã ®iÓm
nhÊn, tr¸nh ®Òu ®Òu .
Khi ®Æt c©u hái kh«ng nªn ®Æt c©u hái qu¸ dÔ lµm cho häc sinh tho¶ m·n ,
®i ®Õn chñ quan vÒ vèn hiÓu biÕt cña m×nh, mµ ph¶i lµ cho c¸c em hiÓu
r»ng, sù tr¶ lêi ®óng, ®Çy ®ñ c©u hái do gi¸o viªn nªu ra lµ tèt, song vÉn
ph¶i tiÕp tôc suy nghÜ ®Ó tr¶ lêi hay h¬n, s©u s¾c h¬n vµ th«ng minh h¬n.
CÇn t¹o c¬ héi cho häc sinh trong c¶ líp tr¶ lêi, th¶o luËn nhãm, kh«ng lµm
nÆng nÒ giê häc, tr×nh bµy nhåi nhÐt song vÉn t¹o kh«ng khÝ tho¶i m¸i ,
nhÑ nhµng ®Ó ®¹t kÕt qu¶ tèi ®a.
Gi¸o viªn d¹y m«n lÞch sö ph¶i lu«n lu«n t×m tßi s¸ng t¹o vµ ®æi míi trong
ph¬ng ph¸p d¹y häc. Cã kÕ ho¹ch cô thÓ trong viÖc t×m kiÕm vµ thiÕt kÕ
c¸c ®å dïng d¹y häc ®Ñp chÝnh x¸c phï hîp víi néi dung bµi d¹y.
Ngêi gi¸o viªn LÞch sö cÇn tù båi dìng n¨ng khiÕu vÏ b¶n ®å, lîc ®å
khoa häc vµ chÝnh x¸c. Sö dông triÖt ®Ó c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc
nh»m thu hót sù chó ý cña häc sinh.Nªn cã nh÷ng buæi häc ngo¹i kho¸,
tham quan du lÞch c¸c di tÝch b¶o tµng lich sö.
C. KÕt luËn:
Tãm l¹i “Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh trong d¹y häc lÞch sö ” ®îc vËn dông trong c¸c tiÕt d¹y sÏ ®¹t ®îc kÕt
qu¶ häc tËp cao nhÊt cña häc sinh vÒ tÊt c¶ c¸c mÆt gi¸o dìng , gi¸o dôc vµ
ph¸t triÓn. §©y lµ ho¹t ®éng t¬ng hç gi÷a thÇy vµ trß nh»m gióp cho häc sinh
®éc lËp lÜnh héi kiÕn thøc mét c¸ch th«ng minh, vËn dông mét c¸ch s¸ng t¹o
vµo thùc tÕ (häc tËp vµ cuéc sèng ) . §iÒu nµy quan träng vµ ®ßi hái nhiÒu
c«ng søc, lao ®éng s¸ng t¹o, ý thøc tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao cña mçi mét
15
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc
cña häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
gi¸o viªn. Vµ cÇn ®ßi hái ph¸t triÓn n¨ng lùc t duy vµ hµnh ®éng cña m×nh tríc
khi gi¸o dôc cho häc sinh, cho nªn ph¶i n¾m v÷ng lý luËn, rÌn luyÖn nghiÖp
vô thêng xuyªn.
V× vËy thêi gian cã h¹n, cïng víi kinh nghiÖm gi¶ng d¹y cha nhiÒu nªn t«i
chØ m¹nh d¹n tr×nh bµy quan ®iÓm cña m×nh trong viÖc sö dông c©u hái ®Ó
ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc lÞch sö 8 vµ 9 gãp phÇn vµo
viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay.Víi s¸ng kiÕn kinh nghiÖm nµy ,
t«i hy väng sÏ gãp mét phÇn nhá vµo viÖc gióp gi¸o viªn vµ häc sinh trêng
THCS Hång Thuû nãi riªng, c¸c ®ång nghiÖp vµ häc sinh c¸c trêng b¹n nãi
chung thùc hiÖn ph¬ng ph¸p sö dông nh÷ng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc
cña häc sinh ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. VÒ phÝa b¶n th©n, t«i xin høa sÏ tiÕp tôc
ph¸t huy nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc cña viÖc thùc hiÖn s¸ng kiÕn kinh nghiÖm trªn,
®ång thêi kh«ng ngõng rót kinh nghiÖm, kh¾c phôc khã kh¨n ®Ó n©ng cao h¬n
n÷a chÊt lîng d¹y häc
D. Mét sè kiÕn nghÞ.
-Thùc ra hiÖn nay trong c¸c nhµ trêng ®· ®îc cÊp rÊt nhiÒu c¸c thiÕt bÞ d¹y
häc.Tuy vËy ®èi víi m«n lÞch sö th× c¸c ®å dïng thiÕt bÞ cßn qu¸ Ýt, v× vËy muèn
®¹t ®îc kÕt qu¶ cao trong bé m«n nµy theo t«i cÇn cã nh÷ng yªu cÇu sau:
C¸c c¬ quan thiÕt bÞ trêng häc cÇn cã ®Çy ®ñ tranh ¶nh vÒ c¸c di tÝch
lÞch sö vµ di s¶n v¨n ho¸ hoÆc ch©n dung cña c¸c nh©n vËt lÞch sö cã
c«ng víi c¸ch m¹ng .Nhµ trêng cÇn mua mét sè t liÖu, tµi liÖu cã
liªn quan ®Õn lÞch sö vµ c¸ch gi¶ng d¹y bé m«n lÞch sö.
Tæ chøc c¸c cuéc thi s¸ng t¹o vµ sö dông ®å dïng d¹y häc ë tÊt c¶
c¸c m«n trong ®ã cã m«n lÞch sö.
Trªn ®©y lµ mét sè kinh nghiÖm nhá cña t«i trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n
lÞch sö , hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, rÊt
mong ®îc sù gãp ý ch©n thµnh cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp.
Cuèi cïng ch¼ng cã g× h¬n xin ch©n thµnh c¶m ¬n tËp thÓ gi¸o viªn vµ häc
sinh trêng THCS Hång Thuû ®· gióp ®ì t«i hoµn thµnh ®Ò tµi nµy . Ch©n thµnh
c¶m ¬n quý ThÇy c« cïng b¹n ®äc ®· bá chót thêi gian quý b¸u ®Ó ®Õn víi ®Ò tµi
vµ xin ®îc tiÕp thu ý kiÕn gãp ý cña c¸c ®ång nghiÖp.
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
16
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc
cña häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
______________________ HÕt _____________________
Môc lôc :
A. PhÇn më ®Çu .
B. Néi dung.
I. C¬ së khoa häc .
II.C¬ së thùc tiÔn .
III.Thùc tr¹ng t×nh h×nh.
IV.Gi¶i ph¸p thùc hiÖn.
V.KÕt qu¶ ®¹t ®îc.
VI.Bµi häc kinh nghiÖm.
C. KÕt luËn.
D. KiÕn nghÞ .
( Trang 01)
(Trang 03)
(Trang 03)
(Trang 03)
(Trang 04 )
(Trang 06)
(Trang 14)
(Trang 14)
(Trang 16)
(Trang 16)
Hång Thuû , ngµy 10 th¸ng 02 n¨m 2009.
NhËn xÐt H§KH
Trêng THCS Hång Thñy
Ngêi viÕt
NguyÔn ThÞ Thuû
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
17
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc
cña häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
18
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc
cña häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
19
Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc
cña häc sinh trong tiÕt d¹y häc lÞch sö .
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thuû
§¬n vÞ : Trêng THCS Hång Thuû .
20
- Xem thêm -
.DOC 
20 
23 
126 
