Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
Đề tài :
1
Lêi giíi thiÖu
Việc n©ng cao chất lượng dạy vµ học trong nhµ trường phổ th«ng nãi
chung, trong bộ m«n Lịch sử nãi riªng lµ một nhiệm vụ hết sức cần thiÕt
trong giai đoạn đổi mới sù nghiÖp gi¸o dôc hiện nay của đất nước . Cã
nhiều yếu tố vµ biện ph¸p để n©ng cao hiệu quả chất lượng gi¸o dục .T¹o
hứng thó lµ một biện ph¸p quan trọng trong việc dạy vµ học nãi chung vµ
m«n lịch sử nãi riªng. Hiện nay việc t¹o hứng thó cho học sinh thể hiện
trªn c¸c mặt tư tưởng t×nh cảm , nhận thức vµ hµnh động trong c¸c hoạt
động dạy vµ học. Song sự hứng thó trong nhận thức kh«ng phải lµ sự ngẫu
hứng , tuỳ thÝch mµ lµ sự định hướng cã lựa chọn , nhằm mục đÝch vươn
lªn nắm vững kiến thức học tập một c¸ch s©u sắc vµ toµn diện. Đồng thời
gióp người học biết vận dụng những kiến thức đã vµo cuộc sống .
Trong giới hạn bµi viết nµy t«i xin giới thiệu một vµi kinh nghiệm
trong việc T¹o hứng thó học tập m«n lich sử thế giới (lớp 8) bằng c¸ch
khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật Lịch sử trong giờ lªn lớp , nhằm
n©ng cao nhận thức vµ chất lượng gi¸o dục của bộ m«n lịch sử thế giới
hiện nay .
Trong qu¸ tr×nh thực hiện chắc kh«ng tr¸nh khỏi những thiếu sãt , rất
mong c¸c thầy c« đãng gãp ý kiến để đề tµi thªm phong phó vµ cã hiệu
quả cao.Xin ch©n thµnh cảm ơn .
A. §Æt vÊn ®Ò
I/ Lý DO CHäN §Ò TµI:
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
Đề tài :
2
Hiện nay, cùng với s ự bùng nổ của công nghệ thông tin , hầu như học sinh không còn
ham thích học tập bộ môn lịch sử ở nhà trường phổ thông . Điều này có rất nhiều
nguyên nhân , song nguyên nhân cơ bản làm cho các em nhàm chán vì yêu cầu của
giáo viên bắt các em nhớ qúa nhiều sự kiện lịch sử , nhân vật lịch sử một cách máy
móc khô khan, mà trong giờ học lịch sử nào giáo viên cũng bắt buộc.
Việc học sinh chán học môn lịch sử nói trên là đúng nhưng không phải do bản thân
bộ môn lịch sử gây ra mà chính là do quan niệm và phưong pháp dạy học của
chúng ta chưa đáp ứng được nhu cầu của người học hay nói khác hơn là người thầy
giáo chưa gây hứng thú học tập trong giờ học bộ môn lịch sử .
Thực trạng hiện nay đa số giáo viên đều có cố gắng trong việc đổi mới phương pháp
dạy và học bộ môn lịch sử . Song khi lên lớp hầu hết giáo viên giảng bài các kiến
thức bài giảng đều trùng khớp với sách giáo khoa , dẫn đến học sinh nhàm chán
không muốn nghe thầy giảng mà còn nói chuyện riêng hoặc làm bài môn học khác …
Hiện nay trong giờ học , một số thầy cô vẫn còn lung túng trong việc truyền thụ
kiến thức cơ bản cho các em, nên cho các em ghi bài quá nhiều sự kiện lịch sử ,làm
cho học sinh phải một khối lượng thông tin quá lớn , học sinh không nhớ nỗi rồi dẫn
đến chán học .
Là một giáo viên dạy Lịch sử, bản thân tôi nhận thấy việc tạo hứng thú học tập bộ
môn Lịch sử trong nhà trường hiện nay là một vấn đề mang tính cấp thiết. Nghiên
cứu vấn đề này vừa là nhu cầu hứng thú của bản thân tôi. Hơn nữa, là giáo viên dạy
lịch sử , tôi nhận thấy đây cũng là một vấn đề phù hợp với đặc trưng bộ môn mà tôi
đang giảng dạy.
Trong phương pháp dạy và học lịch sử , giáo viên thường chú ý đến kênh chữ mà
ít chú ý đến kênh hình. Vì vậy khi giới thiệu nhân vật lịch sử , giáo viên chỉ giới
thiệu qua loa , chỉ cho học sinh thấy chân dung nhân vật lịch sử mà không giới thiệu
về đặc điểm , tính cách , hình dáng , quan điểm của nhân vật lịch sử không những
để khắc sâu kiến thức cho học sinh mà gây cho các em có những xúc cảm đối với
nhân vật lịch sử đó . Hơn nữa, việc kiểm tra đánh giá học sinh của giáo viên cũng ít
chú ý đến nội dung kiểm tra về các nhân vật lịch sử mặc dù có một số tiết học vai trò
các nhân vật lịch sử đó rất quan trọng , đóng vai trò trung tâm về nội dung bài giảng
trong suốt một tiết học .
Một lý do không nhỏ dẫn đến học sinh không ham thích học tập bộ môn lịch sử là
do chúng ta còn thiếu nhiều kinh nghiệm trong dạy học lịch sử , chưa gây cho học
sinh hứng thú thực sự để nâng cao chất lượng bộ môn.Bên cạnh đó, m ột số trường
hiện nay còn thiếu nhiều phương tiện dạy học như đèn chiếu , băng đĩa Vidio , bản
đồ, tranh ảnh lịch sử ….
Với những thực trạng trên , là giáo viªn dạy lịch sử bản thân tôi m ạnh dạn đ ưa ra
vấn đề để các bạn đồng nghiệp cùng trao đổi: “Tạo hứng thú học tập bộ môn lịch sử
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
Đề tài :
3
thế giới lớp 8 bằng cách khắc hoạ sâu sắc biểu tượng nhân vật lịch sử trong giờ lên
lớp .”
II/MôC §ÝCH- NHIÖM Vô
Tạo hứng thú học tập Lịch sử thế giới cho học sinh lớp 8 hiện nay thông qua việc
khắc họa sâu sắc biểu tượng nhân vật lịch sử giúp cho ng ười giáo viên đứng lớp tạo
được tâm thế say mê học tập cho học sinh. Thông qua việc tìm hiểu tình hình học tập
môn Lịch sử thế giới hiện nay, người giáo viên có thể đưa ra một số giải pháp nhằm
tạo hứng thú cho học sinh trong khi học tập lịch sử.
Để thực hiện được mục đích đó, nhiệm vụ của người giáo viên là phải xây dựng được
cơ sở lý luận về hứng thú học tập bộ môn Lịch sử, tìm hiểu thực trạng về tình hình
hứng thú . Bên cạnh đó, người giáo viên cần phải tổ chức thực nghiệm khoa học về
tình hình hứng thú học tập và kết luận khoa học. Đây vừa là nhiệm vụ nhưng cũng
vừâ là thách thức mà mỗi một người giáo viên phải trăn trở, suy nghĩ. Mỗi giờ lên
lớp, nhìn những ánh mắt say mê, muốn tìm tòi khám phá của biết bao nhiêu học sinh,
người giáo viên không thể làm ngơ. Vậy nên, việc tìm ra giải pháp nâng cao chất
lượng dạy học không có con đường nào khác là tạo cho các em niềm say mê, tìm tòi
sáng tạo, tạo cho các em hứng thú thật sự đối với môn học đó.
III/®èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
Đối tượng nghiên cứu : Tạo hứng thú học tập bộ môn Lịch sử thế giới lớp 8 bằng
cách khắc họa sâu sắc biểu tượng nhân vật lịch sử.
Ph ạm vi nghi ên cứu : Tạo hứng thú học tập bộ môn Lịch sử thế giới lớp 8 bằng cách
khắc họa sâu sắc biểu tượng nhân vật lịch sử Trường THCS Dương Thủy.
IV. PH¬ng ph¸p nghiªn cøu.
- L ý thuyết : +Đọc s¸ch.
+ ph©n tÝch tổng hợp.
+ minh họa
- Th ực ti ễn : +Quan s¸t.
+điều tra
+thực nghiệm khoa học.
+ph©n tÝch tổng kết kinh nghiệm
V. bè côc cña ®Ò tµi :
A. Đặt vấn đề
I.Lý do chọn đề tài
II. Mục đÝch nhiệm vụ
III. Đối tượng- phạm vi nghiªn cứu.
IV . Phương ph¸p nghiªn cứu
V. Bố cục của đề tài.
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
Đề tài :
4
B. Nội dung
I.Cơ sở lý luận
II. Cơ sở thực tiễn.
III. Thực trạng hứng thó học tập m«n Lịch sử thế giới lớp 8 ở địa bàn Trường
THCS Dương Thủy.
IV. Nguyªn nh©n của thực trạng
V. C¸c giải ph¸p thực hiện
VI. Kết quả đạt được sau khi thực hiện giải ph¸p.
VII. Bài học kinh nghiệm
B. Néi dung
I-C¬ së lý luËn :
VÊn ®Ò ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc trong nhµ trưêng phæ th«ng ë nưíc ta ®· ®îc
x· héi quan t©m ngay tõ nh÷ng n¨m 1970. §Õn ®Çu thËp kØ 90 vÊn ®Ò ph¬ng ph¸p d¹y
häc vµ ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc ®îc ®Æt ra vµ ph¸t ®éng nhiÒu lÇn trong ngµnh
Gi¸o dôc, nhng trªn thùc tiÔn gi¸o dôc ë nhµ trêng vÉn cha ®¹t hiÖu qu¶ cao. §Õn
nh÷ng n¨m 1995-1996, 2000-2001 Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ®· ph¸t ®éng phong trµo
®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc ®îc thÓ hiÖn trong chØ thÞ nhiÖm vô n¨m häc hµng n¨m.
Bªn c¹nh ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc trong giai ®o¹n hiÖn nay, viÖc ®æi míi d¹y
häc m«n LÞch sö trong trêng THCS lµ mét nhiÖm vô quan träng ®èi víi ngµnh gi¸o
dôc. Trong ®ã, t¹o høng thó häc tËp lÞch sö thÕ giíi líp 8 n»m trong ®Þnh híng ®æi
míi ph¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc hiÖn nay.
Nh chóng ta ®· biÕt, nh©n vËt lÞch sö cã vai trß v« cïng quan träng. Nh©n vËt lÞch
sö lµ b»ng chøng cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cho mét qu¸ tr×nh lÞch sö.NÕu kh«ng
cã nh©n vËt lÞch sö th× c¸c sù kiÖn lÞch sö trë nªn nhµm ch¸n, thiÕu sinh ®éng, thiÕu
tÝnh trung thùc.Do ®o, ph¬ng ph¸p kh¾c häa biÓu tîng nh©n vËt lÞch sö trong tiÕt d¹y
lÞch sö thÕ giíi líp 8 ®ãng mét vai trß kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi viÖc t¹o høng thó trong
häc tËp bé m«n nµy.
2C¬ së thùc tiÔn
Hiện nay, cïng với sự bïng nổ của c«ng nghệ th«ng tin , hầu như học sinh kh«ng cßn
ham thÝch học tập bộ m«n x· héi ở nhà trường phổ th«ng ®Æc biÖt lµ m«n lÞch sö.
Việc này cã rất nhiều nguyªn nh©n , song nguyªn nh©n cơ bản làm cho c¸c em nhàm
ch¸n v× yªu cầu của gi¸o viªn bắt c¸c em nhớ qu¸ nhiều sự kiện lịch sử , nh©n vật lịch
sử một c¸ch m¸y mãc kh« khan.
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
Đề tài :
5
Việc học sinh ch¸n học m«n lịch sử nãi trªn là đóng nhưng kh«ng phải do bản th©n
bộ m«n lịch sử g©y ra mà chÝnh là do quan niệm và ph ưong ph¸p dạy học của
chóng ta chưa đ¸p ứng được nhu cầu của người học hay nãi kh¸c hơn là người thầy
gi¸o chưa g©y hứng thó học tập trong giờ học bộ m«n lịch sử .
N¨m häc 2009-2010 lµ n¨m thø 7 thùc hiÖn ch¬ng tr×nh thay s¸ch gi¸o khoa míi vµ
®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc do Bé GD-§T ban hµnh. N¨m thùc hiÖn nhiÖm vô cña
ngµnh gi¸o dôc, tiÕp tôc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc. §Æc biÖt sÏ tËp trung ®æi míi
ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y c¸c m«n x· héi - nh÷ng m«n mµ chóng ta thÊy bÊy l©u nay x·
héi cha yªn t©m, sÏ tæ chøc nh÷ng héi th¶o tõ c¬ së ®Õn cÊp quèc gia vÒ ®æi míi ë c¶
03 kh©u: C¸ch d¹y, c¸ch kiÓm tra vµ g¾n d¹y häc víi thùc tiÔn.
Yªu cÇu d¹y häc bé m«n lÞch sö hiÖn nay ë nhµ trêng THCS lµ gióp c¸c em
nhËn thøc mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ s©u s¾c vÒ tiÕn tr×nh lÞch sö cña loµi ngêi, trong ®ã cã
lÞch sö d©n téc. Lµm thÕ nµo ®Ó c¸c em cã thÓ lÜnh héi ®îc kiÕn thøc mµ kh«ng gß
Ðp ? VËy nªn yªu cÇu cÊp thiÕt lµ ph¶i ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc, trong ®ã, viÖc t¹o
høng thó cho c¸c em häc tËp lµ viÖc lµm cÇn thiÕt.Cã høng thó th× c¸c em míi dÔ
dµng tiÕp nhËn ®îc kiÕn thøc.
ViÖc kh¾c häa biÓu tîng nh©n vËt lÞch sö khi d¹y LÞch sö thÕ giíi ë líp 8 hiÖn
nay lµ yªu cÇu, lµ tr¸ch nhiÖm ®èi víi gi¸o viªn ®øng líp.
III. Thùc tr¹ng høng thó häc tËp lÞch sö thÕ giíi ë ®Þa bµn D¬ng Thñy.
X· D¬ng Thñy lµ x· thuéc vïng b¸n s¬n ®Þa, nÒn kinh tÕ phô thuéc chñ yÕu vµo n«ng
nghiÖp nªn cßn rÊt khã kh¨n. D©n c cña x· ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu.T×nh h×nh gi¸o
dôc cña x· trong nh÷ng n¨m qua co nhiÒu chuyÓn biÕn tèt, ngêi d©n ®· b¾t ®Çu quan
t©m ®Õn gi¸o dôc. HÖ thèng trêng líp ph¸t triÓn h¬n so víi tríc. Trêng THCS D¬ng
Thñy n»m ë trung t©m x· nhµ thuËn lîi cho viÖc gi¶ng d¹y vµ häc tËp cña gi¸o viªn,
häc sinh.N¨m häc 2009 – 2010 trêng cã 11 líp víi tèng sè häc sinh lµ 375 em. Tæng
sè c¸n bé- gi¸o viªn- nh©n viªn trong nhµ trêng lµ 30, ®îc ®µo t¹o chÝnh quy, ®¹t
chuÈn vµ trªn chuÈn ®¸p øng cho viÖc gi¶ng d¹y cã hiÖu qu¶.
§îc sù quan t©m cña c¸c cÊp ñy §¶ng, chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, sù quan t©m cña phô
huynh vµ sù quan t©m chØ ®¹o s¸t sao cña Phßng GD- §T LÖ Thñy nªn t×nh h×nh häc
tËp cña häc sinh x· nhµ ®· cã nh÷ng bíc ®i lªn.
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
Đề tài :
6
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, vÊn ®Ò d¹y vµ häc bé m«n LÞch sö ®· vµ ®ang ®æi míi.§ã
lµ mét tÝnh hiÖu ®¸ng mõng cho nÒn gi¸o dôc nãi chung, gi¸o dôc ë x· D¬ng Thñy
nãi riªng. §Ó n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn ®æi míi ph¬ng
ph¸p d¹y häc
Ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa LÞch sö cã nhiÒu ®æi míi vÒ môc tiªu, cÊu tróc, kªnh
h×nh, kªnh ch÷...ViÖc ®æi míi nµy rÊt thÝch hîp cho gi¸o viªn gi¶ng d¹y bé m«n LÞch
sö hiÖn nay.
Bªn c¹nh ®ã, viÖc gi¶ng d¹y m«n LÞch sö ®Æc biÖt lµ d¹y lÞch sö thÕ giíi hiÖn nay ë trêng còng gÆp mét sè khã kh¨n nhÊt ®Þnh. §Ó d¹y lÞch sö thÕ giíi, ®Ó truyÒn ®¹t cho
c¸c em hiÓu vÒ c¸c sù kiÖn lÞch sö, c¸c nh©n vËt lÞch sö ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ph¶i
t×m tßi c¸c tranh ¶nh, t liÖu, mÉu chuyÖn cã liªn quan...Tuy nhiªn, hiÖn nay ë trêng
nh÷ng t liÖu nµy rÊt khã t×m.H¬n n÷a, c¸c em ®Òu lµ con em thuéc gia ®×nh cã nÒn
kinh tÕ khã kh¨n, ngoµi giê häc c¸c em cßn ra ®ång gióp cha mÑ trong viÖc ®ång ¸ng.
Khã kh¨n l¹i chång chÊt khã kh¨n khi ph©n m«n LÞch sö thÕ giíi xa l¹ ®èi víi c¸c
em.
Qua ®iÒu tra vÒ møc ®é høng thó häc tËp cña häc sinh vµ thèng kª kÕt qu¶ cña häc k× I
n¨m 2009- 2010
Líp
Sè
sinh
Høng thó häc bé Kh«ng høng thó häc bé
häc m«n LÞch sö
LÞch sö
SL
TL%
SL
TL%
8A
28
8B
28
8C
27
IV. Nguyªn nh©n cña nh÷ng thùc tr¹ng trªn :
M«n lịch sử ở nhà trường phổ th«ng nãi chung , m«n lịch sử thế giới lớp 8
hiện nay nãi riªng , cho ta thấy rằng s¸ch gi¸o khoa lịch sử lớp 8 phần lịch sử
thế giới t¸c giả đã soạn thảo nội dung và chương tr×nh thật sự kh«ng kh«
khan , kh«ng kÐm phần hấp dẫn, Tuy nhiªn, qua quan s¸t vµ t×m hiÓu thùc
tÕ viÖc häc lÞch sö thÕ giíi cña häc sinh cha ®îc hiÖu qu¶ do nhiÒu nguyªn
nh©n c¶ chñ quan vµ kh¸ch quan. HÇu hÕt c¸c em cha thùc sù ham mª víi
phÇn lÞch sö thÕ giíi v× thùc ra ®©y lµ mét lÜnh vùc rÊt khã n¾m b¾t vµ hÇu nh
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
Đề tài :
7
cßn xa l¹ ®èi víi c¸c em. Bªn c¹nh ®ã gi¸o viªn vÉn cha ®a ra ®îc ph¬ng ph¸p
tèt .Ngêi thÇy gi¸o cha t×m hiÓu nhu cÇu còng nh nguyÖn väng cña c¸c em.
Hiện nay đa số gi¸o viªn đều cã cố gắng trong việc đổi mới phương
ph¸p dạy và học bộ m«n lịch sử . Song khi lªn lớp gi¸o viªn giảng bài, c¸c
kiến thức bài giảng đều trïng khớp với s¸ch gi¸o khoa dẫn đến học sinh
nhàm ch¸n kh«ng muốn nghe thầy giảng mà cßn nãi chuyện riªng hoặc làm
bài m«n học kh¸c …
Một số thầy c« vẫn cßn lóng tóng trong việc truyền thụ kiến thức cơ bản cho
c¸c em, nªn cho c¸c em ghi bài qu¸ nhi ều sự kiện lịch sử ,làm cho học sinh
phải một khối lượng th«ng tin qu¸ lớn , học sinh kh«ng nhớ nỗi rồi dẫn đến
ch¸n học .
Trong phương ph¸p dạy và học lịch sử , cã thÓ do gi¸o viªn chØ chó ý đến
kªnh chữ mà Ýt chó ý đến kªnh h×nh. V× vậy khi giới thiệu nh©n vật lịch sử ,
gi¸o viªn chỉ giới thiệu qua loa , chỉ cho học sinh thấy ch©n dung nh©n vật lịch
sử mà kh«ng giới thiệu về đặc điểm , tÝnh c¸ch , h×nh d¸ng , quan điểm của
nh©n vật lịch sử nªn kh«ng thÓ khắc s©u kiến thức cho học sinh mà cßn t¹o cho
c¸c em cã những xúc cảm kh«ng b×nh thêng đối với nh©n vật lịch sử đã . Hơn
nữa, việc kiểm tra ®¸nh gi¸ học sinh của gi¸o viªn cũng Ýt chó ý đến nội dung
kiểm tra về c¸c nh©n vật lịch sử mặc dï cã một số tiết học vai trß c¸c nh©n vật
lịch sử đã rất quan trọng , đóng vai trß trung t©m về nội dung bài giảng trong
suốt một tiết học .
ViÖc häc sinh kh«ng høng thó víi bé m«n lÞch sö còng cã thÓ do c¸c em cha
thËt yªu thÝch m«n häc, cha t×m ra ph¬ng ph¸p häc thÝch hîp nªn dÔ sinh ra nhµm
ch¸n ?
Bªn cạnh đã, một số trường hiện nay cßn thiếu nhiều phương tiện dạy học như
đÌn chiếu , băng đĩa Vidio , bản đồ, tranh ảnh lịch sử ….
2. Gi¶i ph¸p
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
Đề tài :
8
Như chóng ta đ· biết, sử học Macxit đã làm s¸ng tá quan điểm con người là
chủ thể là nh©n vật trung t©m của lịch sử , c¸c vị thần linh , Đức phật , Chóa trời …
chỉ do con người nghĩ ra mà th«i .
Sử học cũng Macxit khẳng định ch©n lý rằng : quần chóng là người làm
nªn lịch sử , là động lực quyết định sự ph¸t triển của lịch sử là sức mạnh của
lịch sử , đã là qui luật . Nhưng sử học Macxit kh«ng phủ nhận vai trß của c¸
nh©n trong lịch sử . Ở ®©y chung ta đề cập đến nh©n vật lịch sử mà được x· hội
gọi là vĩ nh©n . Trong chương tr×nh và nội dung bài học lịch sử thế giới lớp 8
cã nhiÒu nh©n vËt lịch sử . Khi lªn líp gi¸o viªn cần phải chó ý khắc s©u c¸c
biÓu tîng nh©n vật lịch sử đã trong giờ dạy nhằm g©y sự hứng thó học tập cho
c¸c em . §ồng thời việc khắc s©u c¸c biểu tượng nh©n vật lịch sử trong giờ dạy
kh«ng những gióp c¸c em kh¾c s©u được kiến thức mà cụ thể là c¸c sự kiện
lịch sử quan trọng trong bài học mà cßn gi¸o dục c¸c em học tập , noi gương
những đức tÝnh tốt đẹp của c¸c nh©n vật lịch sử trong bài học .
Trong chương tr×nh và nội dung s¸ch gÝao khoa lịch sử lớp 8 ( phần lịch sử
thế giới ) hiện hành cã trªn 20 nh©n vật lịch sử, những biểu tượng nh©n vật
lịch sử mà gi¸o viªn cần phải khắc s©u ®ã là những vĩ nh©n lịch sử như :
£livơ Crom Oen (nhà l·nh đạo CÊch mạng tư sản Anh); Rope Xipie (nhà
l·nh đạo CÊch mạng tư sản Ph¸p ); Oa Sinh Tơn ( nhà lÉnh đạo cuộc chiến
tranh giành độc lập ở Bắc Mỹ ) ; Mong te xki ơ ; V«n te …(c¸c nhà tư
tưởng , triết học ¸nh s¸ng lớn ở ch©u Âu thế kỷ XVIII) C¸c-MÊc ; Ăngghen ( c¸c nhà lÉnh ®¹o c¸ch m¹ng vÜ ®¹i trong phong trào c«ng nh©n quèc tÕ
); Lª-nin ( VÞ l·nh tô vÜ ®¹i cña c¸ch m¹ng th¸ng Mêi Nga ); V.A Mo Da ;
Bettoven ; S« Panh (c¸c nh¹c sÜ næi tiÕng thÕ kû XVIII ) Giªm ãat ; Niu
T¬n ; Đac Uyn …( cÊc nhà ph¸t minh khoa häc ) . CÊc nhà l·nh ®¹o c¸ch
m¹ng trong phong trào gi¶i phãng d©n téc ë ch©u Á nh : TiLec (Ên
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
9
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
§é ) ; Áp®un Ma Ra ( M· Lai ) ; A.Xu C¸c N« ( In®« Nª Xi a) Á
và mét sè nh©n vËt lÞch sö kh¸c .
Nh vËy toµn bé qu¸ tr×nh lÞch sö líp 8 hiÖn h ành häc sinh ph¶i nhí
trªn 20 nh©n vËt lÞch sö. Do ®ã mét trong nh÷ng ®iÒu g©y khã kh¨n
®ã làm gi¶m høng thó häc tËp cña häc sinh ®èi víi bé m«n n ày . §Ó
c¸c em nhí l©u và hiÓu s©u s¾c c¸c nh©n vËt lÞch sö ®ã th× ng êi thÇy
gi¸o ph¶i biÕt kh¾c s©u nh÷ng biÓu tîng nh©n vËt lÞch sö ®ã vào
trong t©m trÝ cña c¸c em nh÷ng ®Æc ®iÓm, h×nh d¸ng cña tõng nh©n
vËt th× c¸c rÊt hào høng häc tËp. Tõ c¸c nh©n vËt lÞch sö ®ã, c¸c em
Đề tài :
biÕt rót ra nh÷ng bài häc quý b¸u cho b¶n th©n. Nh ưng nếu ngược
lại thầy gi¸o chỉ giới thiệu qua loa th× sẽ dẫn đến c¸c em rất khã
kh¨n khi thÇy gi¸o b¾t c¸c em ph¶i nhí tªn , nhí n¨m sinh , quª h¬ng … cña tõng nh©n vËt lÞch sö . V× vËy muèn d¹y tèt vµ häc tèt
m«n lÞch sö , ngoài nh÷ng nguyªn t¾c và ph ¬ng ph¸p b¾t buéc khi
lªn líp , gi¸o viªn cßn ph¶i biÕt kh¾c s©u nh©n vËt lÞch sö ngay trong
giê lªn líp .
Khi d¹y c¸c bài lÞch sö thÕ giíi gi¸o viªn x¸c ®Þnh cho ® îc
nh÷ng ®Æc ®iÓm, h×nh d¸ng, c¸c mÉu chuyÖn vÒ cuéc ®êi, sù
nghiÖp… cña nh©n vËt lÞch sö cÇn kh¾c häa s©u s¾c cho häc sinh
n¾m, nh»m g©y høng thó häc tËp cña c¸c em. Theo t«i cã thÓ ph©n ra
nh÷ng biÖn ph¸p sau :
1Trø¬c hÕt gi¸o viªn cÇn ph¶i kh¾c s©u hµnh ®éng nh©n vËt lÞch
sö:
Mçi nh©n vËt lÞch sö ®Òu cã mét h×nh d¸ng cña m×nh. NÕu ngêi
thÇy gi¸o chØ giíi thiÖu s¬ lîc qua loa cho häc sinh n¾m ®îc h×nh
d¸ng cña nh©n vËt qua h×nh ¶nh gi¬ lªn trong s¸ch gi¸o khoa th×
c¸c em kh«ng cã cÈm nhËn vÒ nh©n vËt ®ã vµ kh«ng cã t¸c dông
gi¸o dôc nµo c¶. Kinh nghiÖm cho thÊy là, khi d¹y ®Õn nh©n vËt
lÞch sö, gi¸o viªn ph¶i giíi thiÖu vài ®Æc ®iÓm h×nh d¸ng nh©n
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
10
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
vËt, kh¾c s©u h×nh d¸ng riªng, ®Æc ®iÓm riªng ®Ó c¸c em dÔ l àm
quen, dÔ hiÓu biÕt và nhí l©u vÒ nh©n vËt ®ã.
Qua ¸p dông biÖn ph¸p nµy, b¶n th©n t«i cã 3 s¸ng kiÕn xö lý
nh sau sau:
a) Cã nh©n vËt lÞch sö chóng ta cÇn m« t ả một số nÐt ch©n dung
nh»m môc ®Ých gióp häc sinh biÕt kû và vµ hiÓu s©u s¾c vÒ nh©n
vËt lÞch sö ®ã
VÝ dô : Khi d¹y bài 4 “Phong trào c¸ch m¹ng và sù ra ®êi cña
chñ nghÜa M¸cÁ (SGK). ë môc II: Sù ra ®êi cña chñ nghÜa M¸c Á
môc I: Mac và ¡ng ghen SGK cã giíi thiÖu vài nÐt vÒ C¸c
M¸c(n¨m sinh 1818, n¬i ë : §øc ); ®Æc ®iÓm là th«ng minh, n¨m 23
tuæi ®ç tiÕn sÜ triÕt häc, song SGK kh«ng t¶ h×nh d¸ng M¸c, nếu gÝao
viªn chỉ đưa ảnh trong SGK cho häc sinh xem th× kh«ng cã ý nghÜa
g×, mà gi¸o viªn cßn ph¶i võa cho c¸c em xem ¶nh (nÕu photo c àng
tèt) võa gݬi thÞªu cho häc sinh thÊy râ C.M¸c :cã “®«i m¾t ®en lay
l¸y”, “c¸i nh×n s¾c s¶o díi ®«i l«ng mày ®en sÉm,.... Chøng tá
r»ng M¸c là mét con ngêi nghiªm trang, c¬ng nghÞ cøng r¾n nhng
t¸o b¹o. Với cách tả hình dáng như vậy nhằm mục đích khắc hoạ sâu
sắc hình ảnh của Mác trong đầu học sinh và làm cho các em mau
chóng hiểu biết về nhân vật Mác và qua đó giáo dục cho các em có
lòng kính trọng yêu quí Các Mác- một bậc thầy vĩ đại của giai cấp
công nhân thế giới.Cũng từ đó giúp các em tìm hiểu thêm về cuộc
đời hoạt động của C.Mác trong bài học cũng như tài liệu khác ngoài
SGK .
Trên cơ sở đó , đối với Ăng- ghen giáo viên cũng lần lược mô tả hình
dáng của ng thật sâu sắc gây cảm xúc cho học sinh qua chân dung trong
sách giáo khoa , gây cho học sinh có những ấn tượng khó quên về các bậc
lãnh tụ đó .
b) Có những nhân vật lịch sử cần mô tả về phong thái và đặc điểm
chung :
Về vị trí và nội dung của hệ thống kiến thức trong bài học lịch sử , hoặc
có khi vì khuôn khổ tài liệu, Giáo viên không thể đặt tả tỉ mỉ chi tiết tõng
nhân vật lịch sử , nhưng cũng không vì vậy mà bỏ đi hoặc lướt qua . Do
đó giáo viên có thể lược tả chung chung nhưng vẫn nêu được đặc điểm
đáng ghi nhớ và vẫn phải đạt được yêu cầu là qua đặc tả phong thái và
một vài nét chung đó có thể làm cho học sinh thấy được phẩm chất của
nhân vật lịch sử đó .
Đề tài :
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
11
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
Ví dụ 1: Khi dạy bài 2 : “ Cách mạng tư sản Pháp ( 1789 -1794)
mục 3 “ Nội dung đấu tranh trên mặt trận tư tưởng” ( trang 11 SGK ) hình
8 có chân dung của GG Rút Xô , đối với nhân vật lịch sử này Giáo viên
đặc tả cho học sinh thấy được phong thái suy tư sâu rộng qua vẽ mặt của
Rút Xô một con người luôn đấu tranh cho quyền tự do của con người và
ngay sau đó giáo viên kết hợp dẫn câu nói của Rút Xô “ Tự do là quyền tự
nhiên của con người” để tăng thêm tính cách của con người đó.
Ví dụ 2 : Cũng trong bài này ở phần III mục 3 : “ Chuyên chính dân
chủ cách mạng Gia - cô- banh” Để khắc sâu nhân vật lịch sử Rôpe Xpie ,
giáo viên giới thiệu hình ảnh đáng ghi nhớ , vị lãnh tụ xuất sắc của phái
Gia-cô -banh với nhân vật Rôpe Xpie nỗi tiếng là “con người không thể
mua chuộc” . Trước hết giáo viên cho học sinh xem ảnh chân dung của
Rôpe Xpie ( hình11 trang 16 SGK) sau đó giáo viên đặc tả những nét
chung và những phẩm chất tốt đẹp Rôpe Xpie được thể hiện qua chân
dung với phong cách nghiêm nghị , ánh mắt nhìn thẳng , thể hiện tính
cứng rắn và cương quyết trừng trị bọn phản cách mạng, luôn luôn bảo vệ
quyền lợi cho nhân dân . Như vậy giáo viên chỉ cần ít phút để khắc sâu
nhân vật lịch sử trong bài học sẽ làm cho các em luôn có cảm tình với các
nhân vật đó . Từ đó các em sẽ khắc sâu được vai trò của các nhân vật lịch
sử nhất là các lãnh tụ của các cuộc đại cách mạng , cũng từ đó giáo viên
giáo dục các em biết tôn trọng các nhân vật lịch sử , biết noi gương những
phẩm chất tốt đẹp mà các nhân vật lịch sử có được mà giáo viên đã đặt tả
được ngay trong giờ lên lớp, đồng thời gây được hứng thú cho các em ham
thích học tập bộ môn lịch sử thế giới .
Bên cạnh việc đặt tả về phong thái của từng nhân vật , ngoài ra giáo viên
có thể giới thiệu những đặc điểm đặc biệt như năng khiếu , năng lực , tính
cách đạo đức , hoàn cảnh bản thân … của nhân vật lịch sử có được để làm
nỗi bật nhân vật lịch sử đó , giúp cho học sinh có ấn tượng sâu sắc , hoặc
cảm thông với từng nhân vật , làm cho các em mong hiểu và nhớ lâu các
sự kiện lịch sử đã xảy ra có liên quan đến nhân vật lịch sử trong giai đoạn
đó .
Ví dụ3 : khi dạy bài : “ Sự phát triển của kỹ thuật , khoa học , văn học
và nghệ thuật thế kỹ XVIII – XIX ”. mục 3(II) Sự phát triển văn học
nghệ thuật . trong nội dung bài dạy có nói sự phát triển âm nhạc nhiều
Đề tài :
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
12
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
thiên tài xuất hiện như Mô-Da , Bách và Bét- tô- ven , Sô Panh ... Để học
sinh nhận biết về các nhân vật này một cách sâu sắc giáo viên có thể giới
thiệu vài nét về đặc điểm đặc biệt về các nhân vật này ví dụ như về Mô Da
“ là một thiên tài âm nhạc , lúc lên 3 tuổi đã biết chơi đàn , lúc 5 tuổi đã
biễu diễn đàn trước hoàng tộc, lúc 6 tuổi đã đã biết sáng tác nhạc …” Với
cách giới thiệu đó có thể gây hứng thú cho các em làm cho các em nhớ
mãi về những nhân vật xuất sắc này .
c) Ngoài ra chúng ta chỉ cần chọn một trong hai nét hình dáng của
con người để minh hoạ nhắm khắc sâu hình ảnh của nhân vật lịch sử vào
trong trí nhớ của các em .
Trong nội dung bài học lịch sử ngoài những nhân vật chính diện , còn
có một số nhân vật phản diện như : Chi- e ( trong bài Công xã Pa ri
1871) Hít -Le ( bài Chiến tranh thế giới lần thứ 2) . Đối với những nhân
vật này giáo viên không cần dung hình ảnh hay chân dung để minh hoạ ,
mà người thầy giáo khắc hoạ bằng lời nói với những lời lẽ hết sức lôi
cuốn .
Ví dụ : Đối với nhân vật Chi-e giáo viên có thể mô tả là một con người
tính tình hay cau cã, nét mặt lúc nào cũng thể hiện tính hiÕu chiÕn ,ác
độc và tàn sát trong cuộc nội chiến với các chiến sĩ của công xã Pa Ri
( 1871) . Hay giáo viên có thể mô tả vài nét về Hit-le có gương mặt hiểm
hóc , hiếu chiến thể hiện là một tên trùm phát xít , kẻ gây chiến tranh thế
giới lần thứ 2 gây ra bao cảnh đau thương cho nhân loại thế giới , từ đó
giáo dục các em biết căm thù chiến tranh , căm ghét những kẻ gây ra
chiến tranh
Tóm lại để gây hứng thú học tập cho học sinh , giáo viên không nên
bỏ qua bất cứ hình ảnh nhân vật lịch sử nào ,mà người thầy giáo cần phải
khắc sâu các nhân vật lịch sử đó ngay trong giờ lên lớp, song cũng không
nên rập khuôn một cách máy móc , người thầy giáo phải biết chọn lọc
những chi tiết hết sức cần thiết và những nét sinh động nhất để khắc sâu
vào tâm trí của các em , đặc biệt người thầy giáo phải biết dùng lời nói
sao cho phù hợp với nhân vật đó , làm sống lại nhân vật lịch sử đó trước
mắt của các em.
2) Ngoài việc chọn hình dáng đặc điểm riêng của từng nhân vật
lịch sử để gây hứng thú học tập cho học sinh , thì giáo viên còn phải
Đề tài :
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
13
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
biết chọn lọc những hoạt động tiêu biểu hay sự nghiệp của nhân vật
đó để khắc sâu kiến thức cho các em .
a) Một nhân vật lịch sử bao giờ cũng có một sự nghiệp nhất định , có
khi bao gồm nhiều mặt . Trong một thời gian ngắn ngủi (45phút) trên
lớp , người thầy giáo dạy sử không thể nào kể lại toàn bộ sự nghiệp của
nhân vật , mà chỉ có thể chọn lọc một trong hai hoạt động tiêu biểu nhất
trong cuộc sống hoặc những hoạt động điển hình nhất . Cần phải chọn lọc
tinh giản cao độ nhưng phải đầy đủ chính xác , làm sao khi giảng mà
không nông cạn , không mơ hồ nhng còng kh«ng sa vµo kÓ chuyÖn c¸c
nh©n vËt lÞch sö, đây là việc làm rất khó. Qua thực tế thực hiện ở lớp
học tôi xin đúc kết một vài kinh nghiệm về mặt lí luận và kết hợp với
thực tiễn như sau :
Trước hết giáo viên phải nắm vững yêu cầu lịch sử cụ thể ( thời gian xảy
ra sự kiện đó , xảy ra ở nước đó ). Trên cơ sở nắm vững vấn đề trên giáo
viên chọn hoạt động cần nêu ra của một nhân vật , đặc biệt giáo viên phải
cho học sinh nắm được tình huống xuất hiện của nhân vật lịch sử , để
học sinh thấy rỏ vấn đề trước yêu cầu của lịch sử xuất hiện nhân vật lịch
sử . Trong mọi tình huống đó giáo viên phải nêu rõ mâu thuẫn xã hội ,
tránh không được nêu chung chung mà phải đi sâu vào tình hình và phân
tích chung .
Ví dụ1 : khi dạy bài : Những cuộc Cách mạng tư sản đầu tiên
( Mục II : Cách mạng Anh giữa thế kỷ XVII , SGK Lớp 8) , chúng ta
muốn khắc sâu nhân vật lịch sử Ô- li- vơ Crôm Oen cho học sinh nắm
vài đặc điểm của nhân vật này. Trong sách giáo khoa không hề có giới
thiệu gì về Crôm Oen mà chỉ nêu rằng “ Quân của quốc hội do Crôm
Oen chỉ huy , đánh bại quân nhà vua” nếu trình bày như vậy thì học
sinh không biết Crôm Oen là ai và sao lại được quyền chỉ huy quân đội
của quốc hội , dẫn đến kiến thức nông cạn , không gây hấp dẫn cho các
em. Gi¸o viªn cã thÓ bằng cách giới thiệu mâu thuẩn cụ thể giữa chính
quyền chuyên chế nhà Vua nước Anh với giai cấp tư sản và quý tộc
mới , với mâu thuẫn đó không thể không xảy ra cuộc chiến tranh giữa
phe nhà vua với phe tư sản và quý tộc mới . Giáo viên trình bày cho học
sinh thấy lịch sử nước Anh lúc này không phải yêu cầu một nhân vật
đứng đầu chỉ huy một sự chuyển biến chung chung , mà là yêu câù một
Đề tài :
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
14
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
nhân vật lịch sử cụ thể để lãnh đạo quân quốc hội tiến hành một cuộc
chiến tranh đánh thắng nhà vua và bọn quý tộc phong kiến và Chính
Crôm Oen đã đáp ứng được yêu cầu đó . Với cách trình bày như vậy thì
chúng ta đã khắc sâu được nhân vật lịch sử Crôm Oen và giúp các em
khắc sâu được kiến thức của bài học lịch sử ngay tại lớp .
Ví dụ 2: Cũng tương tự như vậy , đối với bài này mục III “ Cuộc chiến
tranh giành độc lập ở các thuộc địa Bắc Mỹ” Giáo viên cần phải khắc sâu
nhân vật Oanh- Sinh -Tơn qua hoạt động quân sự của Oanh- Sinh
-Tơn , trong SGK chỉ nêu rằng : “ Oa- sinh -tơn là một chủ nô giàu , có
tài quân sự và tổ chức , được cử làm tổng chỉ huy nghĩa quân” chứ SGK
không nêu lên được một vài hoạt động quân sự của Oanh-sinh -tơn . Do
đó giáo viên phải mô tả một vài hoạt động tiêu biểu , để cho học sinh
thấy rằng Oa- sinh-tơn là một thủ lĩnh quân sự đáp ứng được nhu cầu
giải quyết mâu thuẫn lúc bấy giờ giữa dân tộc 13 thuộc địa Bắc Mỹ với
bọn thực dân Anh .
b) Một số tình huống xuất hiện những nhân vật lịch sử trong các bài
học thuộc chương III trong SGK “ Châu Á ở thế kỷ XVIII - Đầu thế kỷ
XX” ví dụ học về Cách mạng Trung Quốc có lãnh tụ Tôn Trung Sơn ,
Cách mạng Ấn độ có lãnh tụ TiLắc , hoăc bài “ Châu Ẳ (1918 – 1945”
có lãnh tụ M. Gan Đi (1869 – 1948) , cách mạng ở Mã Lai có lãnh tụ
Áp Đun Ra Man , cách mạng In Đô Nê Xi a có nhà cách mạng Xu Các
Nô … như vậy do yêu cầu của lịch sử cuói thế kỷ XIX và những năm đầu
của thế kỷ XX yêu cầu lịch sử đặc ra cho mỗi nước là giải phóng dân tộc ,
giải phóng giai cấp dành độc lập dân tộc , lúc này mâu thuẫn giữa dân tộc
thuộc địa với đế quốc thực dân ngày càng sâu sắc,nên các nhân vật lịch sử
đó xuất hiên và đã giải quyết được mâu thuẫn đó theo yêu cầu của lịch sử .
3) Cuối cùng giáo viên phải khắc sâu vài chi tiết phụ của nhân vật
lịch sử:
Sau khi đã khắc sâu đặc điểm , hình dáng hay các hoạt động điển hình
của nhân vật, giáo viên còn có thể khắc hoạ sâu sắc nhân vật lịch sử vài
nét về thân thế ,sự nghiệp,trình độ học vấn …để giúp học sinh hiểu sâu
hơn , rộng hơn về nhân vật lịch sử đó , đồng thời giúp học sinh nhớ lâu về
nhân vật đó .
Đề tài :
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
15
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
Ví dụ : Trong bài “ Phong trào công nhân và sự ra đời của chủ nghĩa
Mác” Giáo viên phải chuẩn bị tốt về những hoạt động tiêu biểu nhất của
Mác và Ănghen , ví dụ khi giới thiệu về Mác và Ănghen, SGK chỉ giới
thiệu đơn giản về tiểu sử hai ông , như ít giới thiệu về hoạt động của Mác
và Ăng ghen ,trên cơ sở đó giáo viên có thể giới thiệu đôi nét về hai ông
như Mác không những học giỏi đỗ tiến sĩ mà vừa là một nhà nghiên cứu
khoa học , tham gia cách mạng , vừa là lãnh đạo phong trào công nhân
quốc tế . Đối với Ăng ghen cho học sinh nắm rõ , Ăng ghen sinh ra trong
một gia đình chủ xưởng giàu có ở Đức , nhưng Ông từ bỏ nghiệp làm giàu
của gia đình , quyết định đi tìm hiểu nỗi thống khổ của giai cấp công nhân
và đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng giai cấp công nhân .Từ sự giới
thiệu đó giáo viên có thể cho học sinh thấy được những điểm giống nhau
trong tư tưởng của Mác và Ăng ghen và cũng bắt đầu từ quan điểm
chung đó, hai Ông đã gặp nhau và trở thành đôi bạn tri kỉ, lâu bền và cảm
động mà SGK đã nêu ra ý này .
Ngoài ra giáo viên có thể khắc sâu nhân vật lịch sử bằng cách gợi ý cho
các em cách nhớ năm sinh của nhân vật lịch sử đó ví dụ năm sinh của
Mác ( 1818) Ăng ghen nhỏ hơn Mác 2 tuổi tức là Ăng-ghen sinh năm
1820 .Hoặc giáo viên có thể khắc sâu nhân vật lịch bằng cách cho học sinh
nắm những nét tương đồng xuất thân gia đình hay từ nghề nghiệp của
nhân vật đó … ví dụ như Crôm Oen xuất thân từ gia đình quý tộc mới ,
Oa- Sinh Tơn là kỹ sư … hoặc có thể kích thích tâm lý học tập cho các
em giáo viên có thể cho học sinh biết thêm về nhà lãnh đạo cách mạng Ấn
Độ Ti Lắc vừa là lãnh đạo phái cấp tiến chống thực dân Anh cuối thế kỷ
XIX đầu thế kỷ XX , vừa là một nhà sử học thông thái , nhà ngôn ngữ học
danh tiếng .
Tất nhiên trong quá trình sử dụng những tư liệu nói trên để khắc sâu
hình ảnh của các nhân vật lịch sử nhằm gây hứng thú học tập cho các em
,để nâng cao chất lượng dạy và học là điều rất cần thiết, nhưng người
thầy giáo không vì thế mà tham lam chồng chất nhiều kiến thức để phủ
lên bộ nhớ các em , cuối cùng làm cho các em không nhớ gì mà lại đâm
ra chán học .Do đó muốn đạt được mục đích trên người thầy giáo phải
biết chọn lọc tức là giản và tinh chứ không phải nhiều số lượng là quyết
Đề tài :
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
16
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
®Þnh ®îc sù tiÕp thu kiÕn thøc cña häc sinh và t¹o høng thó cho c¸c em
häc tËp tèt bé m«n LÞch sö .
Muèn cã ®îc nh vËy ngêi gi¸o viªn ph¶i tÝch lòy nhiÒu t liÖu lÞch sö ,cã
nhiÒu t liÖu lÞch sö phong phó, biÕt kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a c¸c ph¬ng
ph¸p t©m lý häc ®Ó vËn dông tèt kiÕn thøc v ào bài gØang ®óng lóc ®óng
n¬i , ®óng néi dung yªu cÇu cña bài . Ngoài ra gi¸o viªn còng ph¶i biÕt
kÕt hîp khai th¸c gi÷a kiÕn thøc trong s¸ch gi¸o khoa víi kiÕn thøc
ngoài s¸ch gi¸o khoa , kÕt hîp lêi nãi truyÒn c¶m víi ch©n dung hay h×nh
¶nh cña nh©n vËt lÞch sö , biÕt so s¸nh ®èi chiÕu gÜa c¸c nh©n vËt lÞch sö
nh»m n©ng cao gi¸ trÞ nhËn thøc cho c¸c em .
Để đạt được mục đÝch trªn , ngêi gÝao viªn ph¶i mÊt nhiÒu c«ng søc su
tÇm tµi liÖu, tranh ¶nh cña tõng nh©n vËt lÞch sö mà trong tiÕt d¹y yªu cÇu
, biÕt chän läc , kÕt hîp ®a nh÷ng kiÕn thøc ngoài s¸ch gi¸o khoa vào
bài gi¶ng ®óng ph¬ng ph¸p d¹y häc theo kiÓu s¬ ®å §ai Ri . TÊt c¶
viÖc làm trªn mÆc dï tèn nhiÒu thêi gian và søc lùc nh ng khi ®¹t ®îc
môc ®Ých yªu cÇu ®Ò ra trong mét tiÕt häc trªn líp 45 phót ng¾n ngñi th×
ngõ¬i thÇy gi¸o c¶m thÊy nhÑ nhâm , quªn ®i mÖt mâi lo ©u , làm cho
häc sinh høng thó, phÊn khëi häc tËp sau mét giê lªn líp c«ng phu cña
thÇy và trß .
Đề tài :
Trong d¹y vµ häc lÞch sö ë trêng phæ th«ng hiÖn nay , ngêi thÇy gi¸o
ph¶i khÐo lÐo tæ chøc viÖc kh¾c häa s©u s¾c h×nh ¶nh nh©n vËt lÞch sö ,
nh»m n©ng cao ho¹t ®éng nhËn thøc cña häc sinh cã t¸c dông rÊt lín
trong viÖc g©y høng thó häc tËp cho häc sinh hiÖn nay. Đ©y là viÖc cÇn
ph¶i làm cña gi¸o viªn , v× cã høng thó häc tËp , rung c¶m cña ngõ¬i häc
nhÊt là häc sinh trung häc c¬ së , là løa tuæi rÊt nh¹y c¶m trong viÖc t×m
tßi c¸i míi c¸i cha biÕt và rÊt c¶m ®éng khi gi¸o viªn biÕt sö dông nh÷ng
t liÖu gi¸o dôc ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cho c¸c em ngay trong b ài häc lÞch sö
trªn líp .T¹o høng thó häc tËp là chiÕc cÇu nèi , là ph¬ng tiÖn ®Î gãp
phÇn n©ng cao chÊt lîng d¹y và häc tËp bé m«n lÞch sö hiÖn nay.§©y l à
yªu cÇu ph¶i làm thêng xuyªn ®èi víi gi¸o viªn d¹y sö ë trêng phæ th«ng
hiÖn nay . Nh÷ng c¸ch thøc , nh÷ng con ®êng hay vài biÖn ph¸p nªu
trªn cña b¶n th©n t«i ®Ó t¹o høng thó cho c¸c em phÊn khëi häc tËp trong
mét tiÕt d¹y lÞch sö thÕ giíi líp 8 còng là mét trong nhiÒu ph ¬ng ph¸p ®Ó
t¹o høng thó häc tËp cña häc sinh.
Để kiểm nghiệm lại qu¸ tr×nh thùc hiÖn s¸ng kiÕn nµy , ngoài viÖc tiÕn
hµnh c¸c s¸ng kiÕn trªn, b¶n th©n t«i cßn tiÕn hµnh thùc tÕ qua c¸c h×nh
thøc kiÓm tra: miÖng , 15 phót đầu giờ , kiểm tra 1tiết đều cã kÌm theo
c¸c c©u hái vÒ nh©n vËt lÞch sö, c¸c c©u hái kiÓm tra b¶n th©n t«i rót ra
mét sè kinh nghiÖm cho b¶n th©n, t×m tßi qua s¸ch tham khảo như : S¸ch
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
17
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
gi¸o viªn, s¸ch bµi tËp lÞch sö...®Ó ®a vào bài tËp thêng xuyªn và định kỳ
.
3. KÕt qu¶ ®¹t ®îc
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®æi míi s¸ch gi¸o khoa vµ rót ra
kinh nghiÖm nµy, b¶n th©n t«i thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¸ kh¶ quan.
b¶n th©n t×m hiÓu ®iÒu kiÖn häc sinh vµ thùc tr¹ng häc tËp cña c¸c
em ®Ó t×m ra gi¶i ph¸p.Víi kinh nghiÖm nµy trong nh÷ng tiÕt häc
lÞch sö thÕ giíi häc sinh ®· häc tËp mét c¸ch høng thó h¬n, chñ ®éng
h¬n.KÕt qu¶ cho thÊy ®a sè häc sinh hai líp mµ b¶n th©n t«i trùc tiÕp
gi¶ng d¹y hÇu hÕt c¸c em n¾m ch¾c kiÕn thøc vµ vËn dông lµm c¸c
bµi tËp lÞch sö kh¸ tèt. Trong qu¸ tr×nh häc tËp c¸c em ®· tÝch luü
cho m×nh mét vèn kiÕn thøc vÒ thÕ giíi phong phó.NhiÒu em ®· lËp
cho m×nh mét cuèn sæ ghi vÒ c¸c sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö thÕ giíi.
Đề tài :
Qua ®iÒu tra vÒ møc ®é høng thó häc tËp cña häc sinh vµ thèng kª kÕt qu¶
cuèi häc k× I n¨m 2009- 2010
Høng thó häc bé Kh«ng høng thó häc bé
Líp
Sè häc m«n LÞch sö
LÞch sö
sinh
SL
TL%
SL
TL%
8A
28
20
8
8B
28
19
9
8C
27
21
6
IV. KÕt luËn chung
Con ngêi ®ang cã nh÷ng bíc tiÕn dµi trªn con ®êng chiÕm lÜnh tri
thøc cña nh©n lo¹i. §iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ chóng ta kh«ng nh×n
l¹i qu¸ khø, kh«ng nh×n l¹i nh÷ng n¨m th¸ng hµo hïng nhng còng
rÊt ®çi bi th¬ng cña nh©n lo¹i.
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
18
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
Chóng ta ®ang sèng trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû XXI - thÕ
kû cña khoa häc vµ c«ng nghÖ, thÕ kû cña v¨n minh nh©n lo¹i. Sù
chuÈn bÞ nguån nh©n lùc cho thêi kú míi cña ®Êt níc lµ mét trong
nh÷ng nhiÖm vô träng ®¹i cña toµn x· héi vµ ngµnh gi¸o dôc nãi
riªng. Muèn theo kÞp c¸c níc tiªn tiÕn, ®ãn ®Çu sù ph¸p triÓn ®ßi hái
ph¶i ®æi míi gi¸o dôc mét c¸ch ®ång bé: Ch¬ng tr×nh, s¸ch gi¸o
khoa, kiÓm tra ®¸nh gi¸ vµ ®Æc biÖt c¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ, ph¬ng
tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i.
C¸i míi ra ®êi bao giê còng gÆp nh÷ng khã kh¨n, ®ßi hái ph¶i cã ý
thøc vµ quyÕt t©m t×m tßi, thö nghiÖm víi nh÷ng bíc ®i v÷ng ch¾c
míi cã thÓ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao. Víi häc sinh khèi THCS nh ®Þa ph¬ng D¬ng Thñy t«i ®ang gi¶ng d¹y th× LÞch sö thÕ giíi líp 8 qu¶
thùc lµ mét th¸ch thøc rÊt lín mµ ®ßi hái mçi mét ngêi gi¸o viªn
ph¶i kh«ng ngõng t×m tßi, s¸ng t¹o vµ ®Æc biÖt lµ t×m ra ph¬ng ph¸p
d¹y häc nh»m t¹o ®îc høng thó cho häc sinh qu¶ lµ kh«ng dÔ. Ngoµi
giê lªn líp, c¸c em rÊt Ýt cã ®iÒu kiÖn ®Ó më réng kiÕn thøc cña m×nh
qua c¸c ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i nh häc sinh c¸c vïng kh¸c. H¬n n÷a,
LÞch sö thÕ giíi ®èi víi c¸c em rÊt xa l¹. VËy nªn, t«i thÊy viÖc t¹o
høng thó cho c¸c em vÒ lÞch sö thÕ giíi th«ng qua c¸c nh©n vËt lÞch
sö lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt.
V. Nh÷ng kiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt.
1. §èi víi phô huynh:
- CÇn quan t©m ®Õn viÖc häc hµnh cña con em m×nh, ®Çu t nhiÒu
vÒ c¬ së vËt chÊt, nhÊt lµ c¸c trang thiÕt bÞ tin häc t¹o ®iÒu kiÖn cho
con em häc tËp tèt.
- Phèi hîp chÆt chÏ gi÷a gia ®×nh, nhµ trêng vµ x· héi ®Ó gi¸o dôc
cho con em cña m×nh th«ng qua häc tËp m«n LÞch sö ë nhµ trêng.
2. §èi víi nhµ trêng :
Đề tài :
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
19
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
- Mua s¾m thªm tµi liÖu tham kh¶o, ®Çu t c¬ së vËt chÊt vµ ®å
dïng d¹y häc nhÊt lµ c¸c tµi liÖu lÞch sö, c¸c b¨ng ®Üa phôc vô cho
viÖc d¹y häc bé m«n nµy
- Lu«n lu«n ®æi míi viÖc gi¶ng d¹y, ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p d¹y
häc tÝch cùc trong gi¶ng d¹y m«n LÞch sö.
- Tæ chøc th¶o luËn c¸c chuyªn ®Ò ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc
cho tÊt c¶ c¸c gi¸o viªn thêng xuyªn trong tõng ®ît, tõng n¨m ®Ó
ngµy mét n©ng cao chÊt lîng d¹y häc, n¾m b¾t kÞp thêi c¸c ph¬ng
ph¸p d¹y häc tÝch cùc.
3. §èi víi ®Þa ph¬ng:
- §Çu t c¬ së vËt chÊt trêng líp kÞp thêi trong viÖc d¹y vµ häc.
- Lu«n quan t©m, ®éng viªn kÞp thêi ®èi víi ®éi ngò gi¸o viªn, häc
sinh trong viÖc gi¶ng d¹y , häc tËp t¹o ®éng lùc gióp thÇy trß thi ®ua
d¹y tèt vµ häc tèt
Trªn ®©y t«i xin gãp mét sè kinh nghiÖm d¹y häc phÇn lÞch sö thÕ
giíi trong ch¬ng tr×nh lÞch sö 8 THCS, ®©y chØ lµ ý kiÕn chñ quan cña
riªng c¸ nh©n t«i ®Ó t¹o høng thó cho häc sinh khi häc mét tiÕt häc
lÞch sö thÕ giíi. ViÖc sö dông ®å dïng d¹y häc cïng víi tµi liÖu tham
kh¶o lµ quy ®Þnh bÊt thµnh v¨n trong d¹y häc lÞch sö vµ ®Æc biÖt lµ
phÇn lÞch s thÕ giíi.ViÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc t¹o høng thó
cho häc sinh chÝnh lµ vÊn ®Ò mµ ngêi thÇy cÇn ph¶i linh ho¹t trong
qu¸ tr×nh tæ chøc d¹y-häc còng t¹o ®iÒu kiÖn gióp c¸c em tiÕp thu tèt
viÖc häc lÞch sö cña m×nh.
Ch¾c ch¾n trong qu¸ tr×nh tr×nh bµy vÊn ®Ò nµy(lµ vÊn ®Ò t¬ng ®èi
phøc t¹p) sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. RÊt mong ®îc sù
trao ®æi,gãp ý ch©n thµnh cña c¸c ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi cña t«i ®îc hoµn
thiÖn h¬n.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
ý kiÕn cña BGH Trêng THCS D¬ng Thñy
Ngêi thùc hiÖn
Đề tài :
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
Ph¬ng ph¸p t¹o hứng thó học tập lịch sử thế giới ( lớp
8 ) bằng c¸ch khắc hoạ s©u sắc biểu tượng nh©n vật lịch sử
trong giờ lªn lớp .
Đề tài :
20
NguyÔn ThÞ Mü Nhung
Ng êi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Mü Nhung
- Xem thêm -
.DOC 
20 
24 
112 
