Boä Giaùo Duïc Vaø Ñaøo Taïo
Tröôøng ÑHSP.TPHCM
Khoa: Lòch Söû
BAØI TIEÅU LUAÄN
Moân: Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
Ñeà taøi:
Nhöõng thaønh töïu vaø haïn cheá veà vaên hoaù xaõ
hoäi ôû Vieät Nam töø naêm 1986 ñeán nay
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
GVHD: Nguyeãn Caûnh Hueä
SVTH:Toå 1 lôùp Söû 2A
Naêm hoïc: 2007- 2008
TP.HCM, ngaøy 25 thaùng 12 naêm 2007
2
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
Nhoùm sinh vieân thöïc hieän
Toå 1 lôùp Söû 2A
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Haø Xuaân Hoaøng
Ñieåu Thò Kim Haèng
Nguyeãn Thò Leâ Aùnh
Ñoã Vaên Chính
Phan Nguyeãn Phöông Chaâu
Huyønh Thò Kim Dung
Vi Thò Bích
Leâ Thò Haäu
Traàn Mai Huyeàn
Buøi Thu Haèng
3
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
Muïc luïc
A. Lôøi môû ñaàu............................................................................................................5
B. Noäi dung................................................................................................................6
Taøi lieäu tham khaûo..................................................................................................43
4
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
A. Lôøi môû ñaàu
Ñaõ 33 naêm troâi qua keå töø ñaïi thaéng muøa xuaân naêm 1975, ñaát nöôùc hoaøn thaønh
coâng cuoäc thoáng nhaát, böôùc vaøo tôøi kyø xaây döïng vaø phaùt trieån. Töø naêm 1975 ñeán
naêm 1985 neàn kinh teá ñaát nöôùc laâm vaøo tình traïng trì treä , yeáu keùm do nhöõng heä quaû
cuûa cô cheá quan lieâu, bao caáp. Nhöõng tö töôûng quan lieâu döôøng nhö ñaõ in saâu, baùm
reã vaøo suy nghó cuûa ñaïi boä phaän caùn boä, coâng chöùc nhaø nöôùc, cuõng nhö cung caùch
laøm aên cuûa moãi ngöôøi daân. Moâ hình kinh teá cuõ vôùi ñaëc tröng laø cô cheá keá hoaïch hoaù
taäp trung quan lieâu bao caáp, nhöõng nhöôïc ñieåm ñoù ñaõ trôû thaønh söùc caûn lôùn ñoái vôùi
söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, daãn ñeán khuûng hoaûng kinh teá- xaõ hoäi saâu saéc. Ñôøi soáng
nhaân daân cöïc khoå vôùi cheá ñoä tem phieáu. Vì vaäy tình hình vaên hoaù xaõ hoäi cuõng phaàn
naøo bò xuoáng caáp.
Tröôùc tình hình ñaát nöôùc phaûi ñöùng tröôùc nhöõng khoù khaên ngaøy caøng ngay
ngaét, phöùc taïp, ñaõ ñaët ra moät yeâu caàu khaùch quan coù yù nghóa soáng coøn ñoái vôùi söï
nghieäp caùch maïng. Ñoù laø phaûi taïo ra söï chuyeån bieán maïnh meõ, phaûi ñoåi môùi tö duy
maø tröôùc heát laø trong lónh vöïc kinh teá, töø ñoù taïo ra böôùc phaùt trieån trong lónh vöïc vaên
hoaù xaõ hoäi. Vì vaên hoaù- xaõ hoäi cuõng laø moät trong nhöõng maët khoâng theå taùch rôøi cuûa
ñôøi soáng ngöôøi daân, cuûa söï phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc. Song song vôùi söï phaùt trieån kinh
teá trình ñoä vaên hoaù xaõ hoäi phaùt trieån seõ phaûn aùnh trình ñoä phaùt trieån chung cuûa moät
quoác gia.
Ñaïi hoäi VI cuûa Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam (12/1986) ñaõ môû ñaàu cho coâng
cuoäc ñoåi môùi ñaát nöôùc ôû Vieät Nam. Vôùi söï chuyeån ñoåi cô cheá quaûn lí ñaát nöôùc töø cô
cheá taäp chung quan lieâu bao caáp sang cô cheá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû
nghóa coù söï quaûn lí cuûa nhaø nöôùc. Ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa ñaïi hoäi Ñaûng laàn VI ñaõ
mang ñeán cho ñaát nöôùc ta moät nguoàn söùc maïnh to lôùn ñeå tieán leân theo ñònh höôùng
xaõ hoäi chuû nghóa.
Coâng cuoäc ñoåi môùi ñaõ ñöa nöôùc ta thoaùt khoûi tình traïng trì treä khuûng hoaûng,
thu heïp khoaûng caùch so vôùi caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi. Beân caïnh nhöõng thaønh töïu
maø chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc thi vaãn coøn toàn taïi moät soá haïn cheá.
Trong phaïm vi cuûa baøi vieát naøy nhoùm chuùng toâi xin ñeà caäp ñeán nhöõng thaønh
töïu vaø haïn cheá trong lónh vöïc vaên hoaù- xaõ hoäi cuûa Vieät Nam keå töø sau coâng cuoäc ñoåi
môùi ñaùt nöôùc (1986) vôùi mong muoán raèng sau khi nhìn laïi moät chaëng ñöôøng maø
Ñaûng vaø nhaân daân ta ñaõ traûi qua, chuùng ta seõ thaáy ñöôïc nhöõng thaønh quaû ñeå töï haøo
vôùi baïn beø naêm chaâu, ñoàng thôøi cuõng ñeå khaéc phuïc nhöõng haïn cheá, thieáu xoùt töø ñoù
ñuùc keát laïi nhöõng kinh nghieäm cho coâng cuoäc phaùt trieån kinh teá, vaên hoaù- xaõ hoäi cuûa
ñaát nöôùc trong töông lai.
5
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
B. Noäi dung
I. veà ñôøi soáng vaät chaát:
1. Thaønh töïu
Töø cuoái naêm 1988 trôû ñi, vaán ñeà löông thöïc xeùt caân ñoái chung treân phaïm vi
caû nöôùc ñaõ ñöôïc giaû quyeát toát hôn. Thò tröôøng thöïc phaåm doài daøo, nhieàu moùn aên môùi
laï ñöôïc cheá bieán, caùc loaïi thöïc phaåm ngon aên lieàn ñöôïc cheá bieán ngaøy caøng phong
phuù, ña daïng ñaùp öùng nhu caàu cuûa ngöôøi daân…. Nhu caàu maëc ñöôïc ñaùp öùng khaù hôn.
Hieän nay coù nhieàu kieåu daùng, chaát lieäu ñaùp öùng ñöôïc thò hieáu ngöôøi tieâu duøng. Nhaø
ôû cuûa boä phaän cö daân ôû thaønh thò vaø noâng thoân ñöôïc caûi thieän. Nhieàu ngoâi nhaø môùi
khang trang vôùi nhieàu kieåu daùng ñöôïc xaây leân ngaøy moät nhieàu. Tieän nghi sinh hoaït
trong nhieàu gia ñình ñöôïc saém söûa ngaøy caøng nhieàu. Vieäc ñi laïi cuûa nhaân daân deã
daøng hôn. Nhieàu tuyeán ñöôøng ñöôïc xaây döïng, ñöôøng lieân thoân ñöôïc môû roäng. Heä
thoáng ñieän ñöôïc keùo veà tôùi nhieàu thoân aáp ôû vuøng saâu, vuøng xa. Thoâng tin lieân laïc,
böu chính vieãn thoâng ngaøy caøng phaùt trieån , nhieàu loaïi hình dòch vuï xuaát hieän ngaøy
caøng raàm roä hôn (dòch vuï theû tín duïng, mua saém qua maïng Internet v.v…). Nhieàu
coâng trình vaên hoùa, nhieàu tuyeán ñöôøng ñöôïc xaây döïng (uûy ban nhaân daân thaønh phoá
Haø Noäi ñaõ pheâ duyeät “chæ giôùi ñoû” xaây döïng tuyeán ñöôøng vôùi toång chieàu daøøi khoaûng
2700m, chaïy qua ñòa baøn caùc xaõ Ngoïc Hoài, Vónh Quyønh, Ñaïi Aùng thuoäc Thanh Trì
(Haø Noäi). Tænh Haûi Döông ñang trieån khai thöïc hieän loä trình töø naêm 2007 ñeán naêm
2025, ñaàu tö treân 1.270 tæ ñoàng nhaèm tu boå, toân taïo, khaûo coå vaø khoâi phuïc di saûn;
xaây caùc coâng trình tieän ích, haï taàng thieát yeáu cho khu di tích Coân Sôn- Kieáp Baïc.
Quaàn theå di tích lòch söû, vaên hoùa, danh lam thaéng caûnh Coân Sôn-Kieáp Baïc laø ñaïi
baûn doanh vaø phoøng tuyeán quan troïng cuûa nhaø Traàn gaén lieàn vôùi chieán thaéng Vaïn
Kieáp vaø chieán thaéng Baïch Ñaèng trong khaùng chieán choáng quaân Nguyeân Moâng; laø
nôi ñòa linh nhaân kieät, hoäi tuï caùc danh nhaân cuûa nhieàu thôøi ñaïi nhö Höng Ñaïo Vöông
Traàn Quoác Tuaán, Traàn Nguyeân Ñaùng- teå töôùng, nhaø thô nhaø lòch phaùp thôøi nhaø Traàn;
Nguyeãn Traõi- anh huøng daân toäc, danh nhaân vaên hoùa theá giôùi).
2. Haïn cheá:
Tuy ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu nhaát ñònh nhöng nhìn chung trong lónh vöïc
naøy chuùng ta vaãn coøn coù nhöõng maët haïn cheá nhaát ñònh.
Keát caáu haï taàng coøn yeáu keùm, xaõ hoäi vaãn coøn laïc haäu. Heä thoáng ñöôøng boä
chöa hoaøn chænh, chaát löôïng thaáp, nhieàu nôi coøn bò taét ngheõn; chöa ñaûm baûo giao
thoâng thoâng suoát. Ôû caùc thaønh phoá lôùn vaøo giôø cao ñieåm thöôøng xuyeân xaûy ra naïn
keït xe gaây ñau ñaàu ñoái vôùi ngöôiø laõnh ñaïo cuõng nhö chính quyeàn ñòa phöông. Heä
thoáng ñöôøng boä chaät heïp coäng vôùi yù thöùc keùm cuûa ngöôøi daân trong vieäc löu thoâng,
6
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
ñoù laø moät nguyeân nhaân vaãn chöa coù bieän phaùp khaéc phuïc trieät ñeå. Taïi naïn giao
thoâng xaûy ra nhieàu. Nöôùc ta thieät haïi khoaûng 850 trieäu ñoâ la vì tai naïn giao thoâng
moãi naêm, 40% tai naïn nghieâm troïng do thanh nieân töø 14 ñeán 24 tuoåi gaây ra, soá thanh
nieân naøy chieám 20% daân soá cuûa Vieät Nam, 85% tai naïn giao thoâng lieân quan ñeán
ñieàu khieån xe maùy. Vieät Nam coù tæ leä töû vong cao vì tai naïn giao thoâng, vôùi 33
tröôøng hôïp töû vong moãi ngaøy trung bình trong caû nöôùc.
Nhieàu tuyeán ñöôøng trong muøa möa ôû caùc khu vöïc thöôøng bò ngaäp luït, nhaát laø
vuøng ngoaïi oâ thaønh phoá HCM. Heä thoáng caûng bieån, ñöôøng saét, haøng khoâng coøn baát
caäp veà naêng löïc vaän chuyeån, khaû naêng kho baõi, veà thoâng tin quaûn lí, phí dòch vuï coøn
cao.
Heä thoáng thuûy lôïi chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån noâng nghieäp vaø noâng
thoân, caùc hoà chöùa nöôùc ôû khu vöïc mieàn trung, taây nguyeân vaø mieàn nuùi chöa ñöôïc
ñaàu tö hoaøn chænh, chaát löôïng moät soá coâng trình thaáp, hieäu quaû söû duïng keùm. Caùc
coâng trình thuûy lôïi taäp trung nhieàu cho saûn xuaát luùa, chöa phuïc vuï toát cho phaùt trieûn
caây coâng nghieäp vaø nuoâi troàng thuûy saûn. Heä thoáng thuûy lôïi ôû ñoàng baèng soâng cöûu
long ñaàu tö thieáu ñoàng boä, coøn nhieàu yeáu keùm, baát caäp. Quaûn lí nguoàn nöôùc coøn bò
buoâng loûng.
Heä thoáng ñieän vaãn chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu veà nguoàn ñieän, löôùi ñieän, chaát
löôïng, tæ leä toån thaát coøn cao. Moät soá coâng trình ñieän khoâng hoaøn thaønh ñuùng keá
hoaïch, gaây thieáu ñieän trong thôøi gian cao ñieåm vaø khi coù haïn haùn nghieâm troïng.
Haï taàng böu chính vieãn thoâng thieáu ñoàng boä, chaát löôïng dòch vuï coøn thaáp; giaù
dòch vuï coøn cao, hoaït ñoäng dòch vuï-vieãn thoâng ôû vuøng saâu vuøng xa chöa ñaùp öùng
yeâu caàu. Keát caáu haï taàng ñoâ thò phaùt trieån chaäm, chaát löôïng quy hoaïch ñoâ thò thaáp.
Heä thoáng caáp nöôùc keùm phaùt trieån. Thieát bò xöû lí nöôùc laïc haäu, chaát löôïng nöôùc keùm,
quaûn lí ñoâ thò keùm. Heä thoáng phaân phoái nöôùc vaø nguoàn nöôùc nhieàu nôi chöa ñöôïc
ñaàu tö ñoàng boä. Heä thoáng xöû lí chaát thaûi sinh hoaït vaø chaát thaûi coâng nghieäp vöøa
thieáu vöøa keùm chaát löôïng, chöa ngaên chaën ñöôïc tình traïng oâ nhieãm moâi tröôøng ngaøy
caøng traàn troïng. Nhieàu coâng trình tröôøng hoïc, caàu coáng xaây döïng xong vaãn chöa
ñöôïc ñöa vaøo söû duïng ñaõ xaûy ra tình traïng suïp, luùn, saäp (nhö vuï saäp caàu Caàn Thô
vaøo ngaøy 25-9-2007). Nhieàu haïn cheá treân gaây ra nhöõng toån thaát vaø haäu quaû nghieâm
troïng veà ngöôøi vaø cuûa.
II. veà vaên hoùa tinh thaàn.
1. Thaønh töïu
Ngaøy 16.8.1988 BCH TW Ñaûng ban haønh nghò quyeát Hoäi Nghò laàn 5 khoùa
VIII veà xaây döïng vaø phaùt trieån “Vaên hoùa Vieät Nam tieân tieán ñaäm ñaø baûn saéc daân
toäc”, nghò quyeát neâu ra naêm quan ñieåm chæ ñaïo, 10 nhieäm vuï vaø 4 giaæ phaùp thöïc
hieän trong ñoù coù bieän phaùp “phaùt ñoäng phong traøo xaây döïng ñôøi soáng vaên hoùa”, bao
goàm caùc phong traøo hieän coù nhö: ngöôøi toát vieäc toát, uoán nöôùc nhôù nguoàn, ñeàn ôn ñaùp
7
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
nghóa, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, xaây döïng gia ñình vaên hoùa, toaøn daân xaây döïng ñoøi soáng
môùi ôû khu daân cö…. Phong traøo theå hieän söï keá tuïc cuûa caùc phong traøo yeâu nöôùc tröôùc
ñaây cuûa cha oâng ta.
Töø khi ñaát nöôùc ñoåi môùi, caùc lónh vöïc ñôøi soáng xaõ hoäi coù nhöõng chuyeån bieán
saâu saéc, tích cöïc. Ñôøi soáng kinh teá cuûa nhaân daân ñöôïc naâng leân moät böôùc ñaùng keå.
Ñôøi soáng vaên hoùa tinh thaàn cuõng coù ñieàu kieän môû roäng vaø ñöïôc ñaùp öùng moät ngaøy
toát hôn. Ñaëc bieät söï xuaát hieän caùc phöông tieän thoâng tin thì vaên hoùa tinh thaàn ngaøy
caøng ña daïng phong phuù laøm cho ngöôøi daân ñöôïc tieáp xuùc nhieàu vôùi caùc loaïi hình,
nhieàu loaïi hình vaên hoùa.
Coâng taùc xaây döïng gia ñình vaên hoùa ñöôïc xuùc tieán töø naêm 1960, nhöng coù
böôùc phaùt trieån roõ reät keå töø naêm 1986. thôøi kì ñoåi môùi, Ban chæ ñaïo neáp soáng vaên
minh Trung öông ñaõ hoïp chæ ñaïo phong traøo vôùi teân goïi “Phong traøo xaây döïng gia
ñình Vaên hoùa”. Tieâu cuaån moät gia ñình vaên hoùa ñöôïc ñöa ra nhö sau: xaây döïng no
aám, hoøa thuaän, tieán boä, haïnh phuùc.Thöïc hieän toát keá hoaïch hoùa gia ñình.Ñoaøn keát
xaây döïng, thöïc hieän toát nghóa vuï coâng daân.
Thöïc hieän toát nghóa vuï xaây döïng gia ñình vaên hoùa laø goùp phaàn thöïc hieän
cuoäc caùch maïng tö töôûng vaên hoùa trong lónh vöïc gia ñình, nhaèm xoùa boû nhöõng huû tuïc
laïc haäu, xaây döïng gia ñình coù neáp soáng vaên hoùa ñeå gia ñình thöïc söï trôû thaønh nguoàn
löïc cho söï phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc.
Laø moät chöông trình hoaït ñoäng cuûa Phong traøo “Ñeàn ôn, ñaùp nghóa, sau 10
naêm, cuoäc vaän ñoäng xaõ, phöôøng laøm toát coâng taùc thöông binh lieät só ñaõ mang laïi
hieäu quaû thieát thöïc vaø raát thaønh coâng( 1996-2006). Tính ñeán thôøi ñieåm naøy, caû nöôùc
ñaõ coù 9.708 xaõ, phöôøng (tyû leä 89.1%) ñöôïc UBND caáp tænh , thaønh phoá coâng nhaän laø
toát coâng taùc thöông binh, lieät só, theå hieän ôû caùc maët sau: caùc gia ñình chính saùch ñeàu
ñaït möùc soáng trung bình vaø khaù, coù nhaø ôû oån ñònh, ñöôïc taëng nhaø, soå tieát kieäm tình
nghóa, con gia ñình chính saùch ñöôïc hoïc haønh, ñöôïc hocï ngheà, taïo vieäc laøm, caùc ñoái
töôïng chính saùch ñeàu ñöôïc thaêm, khaùm beänh vaø ñieàu trò thöôøng kì… Nhôø coù chöông
trình tình nghóa naøy, hôn 90% soá gia ñình chính saùch trong caû nöôùc coù cuoäc soáng oån
ñònh, moät soá gia ñình coù möùc soáng khaù vaø ñöôïc caûi thieän. Moät soá tænh, thaønh phoá ñaõ
ñaït 100% soá xaõ, phöôøng ñöôïc coâng nhaän laø Haø Taây, Bình Döông, Haûi Phoøng, Tieàn
Giang, Traø Vinh…
Caùc chính saùch giuùp ñôõ ngöôøi khoù khaên, caùc baø meï Vieät Nam anh huøng cuõng
ñöôïc quan taâm moät caùch thoaû ñaùng. Veà vieäc phaùt ñoäng toaøn daân xaây döïng ñôøi soáng
vaên hoaù ôû khu daân cö ñöôïc trieån khai roäng raõi ñeán taän laøng xaõ, thoân xoùm. Nhieàu
khu phoá vaên hoaù ñöôïc coâng nhaän, gia ñình vaên hoaù ngaøy caøng nhieàu, moïi ngöôøi daân
haêng haùi höôûng öùng tham gia theo chuû tröông chung cuûa Ñaûng vaø chính saùch nhaát
quaùn chung cuûa Nhaø nöôùc.
Veà caùc maët nhö leã cöôùi, leã tang, leã hoäi: khi ñaát nöôùc böôùc vaøo coâng cuoäc ñoåi
môùi, do chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng vaø môû roäng giao löu quoác teá, beân caïnh
8
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
hình thöùc truyeàn thoáng cuûa nöôùc nhaø, nhieàu hình thöùc cuaû phöông Taây ñöôïc tieáp thu
vaø bieán caùch phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa ñaát nöôùc ngaøy caøng nhieàu. (cöôùi hoûi ñöôïc toå
chöùc ôû nhaø haøng ngaøy caøng nhieàu, caùc leã hoäi nhö Hallowen, Leã giaùng sinh ñöôïc toå
chöùc ngaøy caøng sinh ñoäng hôn..)
Veà caùc loïai hình ngheä thuaät vaên hoùa ngaøy caøng phoå bieán ôû nhieàu nôi, nhieàu
ñòa phöông bao goàm caùc loaïi hình sau: hoaït ñoäng ca muùa nhaïc, saân khaáu, thô vaên,
myõ thuaät, nhieáp aûnh, khai thaùc baûo toàn vaên hoùa coå truyeàn, hoaït ñoäng leã hoäi caùc troø
chôi daân gian truyeàn thoáng vaø hieän ñaïi. Beân caïnh ñoù, nhieàu loaïi hình ngheä thuaät cuûa
Phöông taây cuõng ñöôïc du nhaäp vaøo Vieät Nam. Laøm cho vaên hoùa Vieät Nam theâm
phong phuù vaø ña daïng (theå loaïi nhaïc Jazz, nhaïc Hiphop, hình thöùc DJ… laøm cho ñoøi
soáng tinh thaàn cuûa lôùp treû ñöôïc naâng leân moät böôùc), caùc hình thöùc truyeàn thoáng vaø
hieän ñaïi ñöôïc keát hôïp vôùi nhau ngaøy caøng sinh ñoäng.
Trong nhöõng naêm gaàn ñôøi soáng vaên hoùa ñaõ chuyeån bieán tích cöïc, bieåu hieän ôû
maët baèng kinh teá vaø vaên hoùa cuûa moãi vuøng, mieàn ñaõ ñöôïc naâng leân roõ reät, cô cheá thò
tröôøng traøn tôùi moïi nôi töø thaønh phoá ñeán noâng thoân, ñoàng baèng leân mieàn nuùi. Noù len
loûi vaøo taát caû caùc lónh vöïc, moïi quan heä xaõ hoäi, keå caû nhöõng moái quan heä, nhöõng
lónh vöïc cuûa ñôøi soáng tinh thaàn. Nhôø coù cô cheá kinh teá môùi, kinh teá xaõ hoäi phaùt trieån,
nhieàu gia ñình coù “cuûa aên cuûa ñeå” neân xuaát hieän caùc nhu caàu mua saém caùc phöông
tieän thoâng tin, caùc saûn phaåm vaên hoùa (töø chieác xe gaén maùy ñôn giaûn nhaát leân ñeán xe
hôi, töø chieác Radio ñeán ti vi maøn hình phaúng, saùch baùo, nhaïc cuï baêng ñóa…), nhu caàu
veà vaên hoùa tinh thaàn cuûa ngöôøi daân ñang ñi theo doøng chaûy cuûa thôøi coâng ngheä soá.
Nhìn chung caùc hoaït ñoäng vaên hoùa xaõ hoäi phaùt trieån caû veà chieàu roäng laãn chieàu saâu
(ngöôøi daân vuøng saâu vuøng xa ít nhieàu tieáp caän vôùi nhöõng chieác ñieän thoaïi di ñoäng
tieän ích, bieát ñeán keânh truyeàn hình Caùp, phöông tieän thoâng tin kæ thuaät soá…). Khi
kinh teá phaùt trieån, vôùi söï xuaát hieän ngaøy caøng nhieàu loaïi hình vaên hoùa, nhaân daân
höôûng öùng nhöõng maët tieán boä moät caùch tích cöïc. Boä maët laøng queâ phoá xaù ñöôïc ngaøy
caøng ñöôïc khôûi saéc, caùc coâng trình kieán truùc ñöôïc xaây döïng ñeïp ñeõ khang trang.
Trong ñoù coù caùc coâng trình vaên hoùa, Vieät Nam chuùng ta hieän nay ñang coù moät neàn
vaên hoùa coù vò trí khaù noåi baät so vôùi theá giôùi vaø khu vöïc. Hieän nay moät soá di tích
danh lam thaéng caûnh, loaïi hình vaên hoaù ôû Vieät nam ñaõ ñöôïc UNESCO coâng nhaän laø
di saûn thieân nhieân theá giôùi, bao goàm: Kinh ñoâ Hueá, Vònh Haï Long, khu di tích Myõ
Sôn, Phoá coå Hoäi an, ñoäng Phong Nha- Keû Baøng, Nhaõ nhaïc cung ñình Hueá, khoâng
gian vaên hoùa coàng chieâng Taây Nguyeân.
Do kinh teá phaùt trieån, laøm thuùc ñaåy hoaït ñoäng vaên hoùa xaõ hoäi, neân toå chöùc
hoaït ñoäng vaên hoùa ngheä thuaät coù nhieàu thuaän lôïi. Ña soá quaàn chuùng ñoàng tình uûng
hoä vaø haêng haùi ñoùng goùp caû tinh thaàn vaø vaät chaát ñeå xaây döïng phong traøo. Nhieàu di
saûn vaên hoùa ngheä thuaät coå truyeàn coù dòp ñöôïc phaùt huy ñi vaøo ñôøi soáng thöôøng nhaät
cuûa ngöôøi daân. Röøng hoa vaên hoùa ngheä thuaät daân gian môû roäng muoân maøu. Vaên hoùa
9
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
ngheä thuaät daân toäc vaø hieän ñaïi hoøa nhòp thuùc ñaåy nhau phaùt trieån ( tuoàng, cheøo, ca
truø, caûi löông, muùa roái nöôùc…) ngaøy caøng ñöôïc ñeà cao vaø quan taâm phaùt trieån.
Nhieàu hình thöùc sinh hoaït vaên hoùa: lieân hoan, hoäi dieãn, kæ nieäm, hoäi heø, gaëp
maët, du lòch, thaêm vieáng… lieân tuïc vaø raàm roä môû ra (caùc leã toå chöùc trao giaûi thöôûng,
toân vinh ngheä só, caùc nhaø doanh nghieäp treû. Ví duï: giaûi Traàn Höõu Trang, giaûi boâng
luùa vaøng, caùnh dieàu vaøng, caùc buoåi trieån laõm tranh aûnh gaây quyõ cho treû em ngheøo,
ngöôøi gaëp hoaøn caûnh khoù khaên trong xaõ hoäi…). Leã hoäi truyeàn thoáng ñöôïc môû roäng
nhanh choùng. Nhieàu coâng trình vaø vaät phaåm vaên hoùa do daân ôû cô sôû töï ñoùng goùp
coâng söùc laøm ra cho mình, giaûm bôùt phaàn ñaàu tö cuûa chính quyeàn ñòa phöông.
Nhìn laïi xuyeân suoát chieàu daøi lòch söû, neáu tröôùc kia, “ñeà cöong vaên hoùa”
(1943), vôùi phöông traâm “daân toäc- khoa hoïc- ñaïi chuùng”, xaùc hôïp vôùi yeâu caàu giai
ñoaïn ñaát nöôùc luc baáy giôø (choáng laïi söï thoaùi maï daân toäc, phi nhaân baûn, phi khoa
hoïc, khoâng quan taâm ñeán nhu caàu vaên hoùa cuûa quaàn chuùng vaø giaät luøi böôùc tieán hoùa
cuûa lòch söû…). Thì ôû giai ñoaïn lòch söû hoâm nay Ñaûng ta ñeà cao moät neàn vaên hoùa tieân
tieán ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc vôùi muïc tieâu chung : “daân giaøu, nöôùc maïnh, xaõ hoäi
coâng baèng, daân chuû vaên minh”. Ñoù laø cô sôû cho caùc hoaït ñoäng vaên hoùa, vaên ngheä vaø
caùc giaù trò tinh thaàn trong thôøi kì môùi.
Khi ñaát nöôùc baét ñaàu thoaùt khoûi tình traïng ñoùi ngheøo, laïc haäu vaø böôùc vaøo
haøng nguõ caùc quoác gia ñang phaùt trieån. Trong quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi
hoùa cuûa moät quoác giaphaán ñaáu theo lí töôûng xaõ hoäi chuû nghóa ñoù laø moät neàn vaên hoùa
töï ñoåi môùi, töï hoøan thieän vaø khoâng ngöøng vöôn leân, vöøa nhòp nhaøng vôùi ñònh höôùng
xaõ hoäi chuû nghóa vöøa phuø hôïp vôùi böôùc ñi cuûa thôøi ñaïi ñang tieán vaøo ngöôõng cöûa cuûa
vaên minh trí tueä. Khaúng ñònh giaù trò vaên hoùa tinh thaàn daân toäc laø vaán ñeà vöøa laâu daøi
vöøa mang tính thôøi söï khi ta ñaët noù trong boái caûnh thôøi ñaïi va ñaát nöôùc hieän nay. Ñoù
cuõng laø nhöõng maët caàn quan taâm tröôùc tieân trong vieäc baûo toàn vaên hoùa daân toäc tröôùc
xu theá toaøn caàu hoùa.
Vieät nam ñaõ chuaån bò ñoái maët vôùi toøan caàu hoùa baèng söï taêng cöôøng noäi löïc vaø
coù nhöõng böôùc ñi thích hôïp trong quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc.
Vieät nam ñaõ tham gia hieäp hoäi caùc nöôùc Ñoâng nam AÙ ( Asean), tham gia dieãn ñaøn
hôïp taùc kinh teá Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông (Apec)ñeå lieân keát caùc giaù trò khu vöïc,tham
gia nhieàu toå chöùc quoác teá nhaèm môû roäng caùnh cöûa hoäi nhaäp vaø giao löu treân nhieàu
lónh vöïc, ñoàng thôøi coù moät chieán löôïc giöõ gìn vaø phaùt huy baûn saéc vaên hoùa daân toäc
caùc giaù trò vaên hoùa tinh thaàn vaø tieáp thu tinh hoa vaên hoùa nhaân loaïi. Baûo veä moâi
tröôøng vaên hoùa xaõ hoäi.
Toân giaùo laø moät lónh vöïc ñôøi soáng tinh thaàn quan troïng cuûa ngöôøi daân.Ngaøy
24-5-2005, Ñaïi dieän Phaùi ñoaøn Vieät Nam taïi LHQ Phaïm Haûi Anh phaùt bieåu dieãn
ñaøm laàn thöù tö taïi LHQ veà ngöøôi baûn ñòa ñaõ khaúng ñònh: Vieät Nam luoân theo ñuoåi
chính saùch coâng baèng, ñoaøn keát vaø tröông tôï laãn nhau giöõa caùc daân toäc nhaèm töøng
böôùc caûi thieän ñôøi soáng vaät chaát cuõng nhö tinh thaàn cuûa ñoàng baøo daân toäc thieåu soá.
10
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
Chính saùch nhaát quaùn naøy ngaên caám baát cöù haønh vi naøo phaân bieät ñoái xöû hay chia reõ
giöõa caùc daân toäc; ñoàng thôøi, baûo toàn baûn saéc vaên hoùa vaø truyeàn thoáng cuûa taát caû caùc
daân toäc… OÂng Phaïm Haûi Anh ñaõ khaúng ñònh : quyeàn töï do tín ngöôõng, toân giaùo ôû
Vieät Nam ñöôïc baûo ñaûm baèng Hieán phaùp vaø ñaõ ñöôïc theå hieän roõ trong Phaùp leänh tín
ngöôõng toân giaùo cuûa nöôùc coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghiaõ Vieät nam coâng boá ngaøy
29.6.2004. oâng cuõng khaüng ñònh: quyeàn töï do tín ngöôõng, toân giaùo khoâng theå bò lôïi
duïng ñeå xaâm phaïm tôùi caùc quyeàn vaø söï tuï do cuûa ngöôøi khaùc hoaëc kích ñoâng baïo löïc
vaø gaây chia reõ giöõa caøc daân toäc vaø toân giaùo. Nhôø coù chính saùch ñuùng ñaén, minh baïch
cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñoái vôùi tín ngöôõng, toân giaùo neân caùc toå chöùc toân giaùo, caùc
chöùc saéc, tín ñoà trong caû nöôùc yeân taâm haønh ñaïo, sinh hoaït toân giaùo bình thöôøng
theo Hieán chöông, ñöôøng höôùng haønh ñaïo cuûa caùc giaøo hoäi vaø theo quy ñònh cuûa
Phaùp luaät. Ñoäi nguõ chöùc saéc, nhaø tu haønh ñöôïc taêng cöôøng; caùc cô sôû thôø töï ñöôïc xaây
döïng vaø tu boå ngaøy caøng khang trang, ñeïp ñeõ hôn, ñaùp öùng nhu caàu sinh hoaït toân
giaùo cuûa tín ñoà. Trong 2 naêm 2003, 2004 , caû nöôùc coù 590 cô sôû thôø töï ñöôïc xaây
môùi, xaây döïng laïi vaø gaàn 1.000 cô sôû thôø töï ñöôïc tu boå, söûa chöõa. Giaùo hoäi Phaät giaùo
Vieät Nam ñang xaây döïng Hoïc vieän Phaät giaùo treân dieän tích hôn 10.000m 2 taïi xaõ
Phuø Ninh, huyeän Soùc Sôn, Haø Noäi. Thaùng 3 naêm 2007, Thieàn vieän Vaïn Haïnh ôû Ñaø
Laït( Laâm Ñoàng) ñaõ khaùnh thaønh töôïng Phaät thích Ca ñöôïc xem laø lôùn nhaát Vieät
Nam vôùi chieàu cao 24 m, ñöôøng kính ñaøi sen roäng 20m, sau 3 naêm xaây döïng.
Cuõng trong 2 naêm 2003 vaø naêm
2004, caû nöôùc coù 2.821 chöùc saéc toân giaùo
ñöôïc phong chöùc, boå nhieäm; 889 tröôøng
hôïp thuyeân chuyeån, 9.883 ngöôøi ñang hoïc
ôû caùc tröôøng ñaøo taïo cuûa caùc toân giaùo vaø
coù 5.417 ngöôøi toát nghieäp. Töø naêm 2003
ñeán quyù I- 2005 , Nhaø xuaát baûn toân giaùo
ñaõ xuaát baûn 913 ñaàu saùch, 4.413.000 cuoán
kinh saùch, trong ñoù Phaät giaùo coù 659 ñaàu
saùch vôùi 1.831 ngaøn baûn; coâng giaùo :165
ñaàu saùch vôùi 1.237 ngaøn baûn; Phaät giaùo
Hoøa haûo coù 25 ñaàu saùch vôùi 333 ngaøn baûn; Cao Ñaøi: coù 5 ñaàu saùch vôùi 18 ngaøn baûn…
nhöõng hoaït ñoäng tín ngöôõng toân giaùo, soáng ñoäng vaø phong phuù khaép nôi trong caû
nöôùc.
2. Haïn cheá:
Beân caïnh nhöõng maët tích cöïc, hoaït ñoäng vaên hoaù tinh thaàn cuûa nöôùc ta cuõng
coù nhöõng maët haïn cheá vaø tieâu cöïc
Vieäc chæ ñaïo, quaûn lí treân moät soá lónh vöïc vaên hoaù, xaõ hoäi coøn buoâng loûng.
Nhieàu nôi coøn phaùt sinh loái soáng thöïc duïng, truïc lôïi, suøng baùi nöôùc ngoaøi, coi thöôøng
11
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
nhöõng giaù trò ñaïo lyù vaø giaù trò vaên hoaù cuûa daân toäc, tình nghóa coäng ñoàng maø bieåu
hieän raát roõ trong tieäc cöùôi, leã tang, leã hoäi. Nhieàu boä phaän quan chöùc coù quyeàn toå
chöùc ñaùm cöôùi, ñaùm tang linh ñình. Nhieàu huû tuïc ñaõ ñöôïc phuïc hoài vaø hình thaønh
theâm nhieàu huû tuïc môùi, caùi laï thieáu söï pheâ phaùn, choïn loïc. Nhöõng hieän töôïng ñoù ñaõ
aûnh höôûng ñeán thuaàn phong myõ tuïc, aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn
cuûa ngöôøi daân, laø thaùch thöùc môùi trong vieäc giöõ gìn baûn saéc vaên hoaù daân toäc trong xu
theá toaøn caàu hoaù.
Beân caïnh nhöõng thoâng tin tích cöïc cuõng coù nhöõng thoâng tin xaáu, caùc aán phaåm
ngoaøi luoàng thöïc duïng, ñoài truî khoâng phuø hôïp vôùi truyeàn thoáng vaên hoaù, thuaàn
phong myõ tuïc, quan ñieåm thaåm myõ, ñaïo ñöùc daân toäc. Kinh teá ngaøy moät phaùt trieån ñaõ
taùc ñoäng ñeán caùc moái quan heä xaõ hoäi, ñaëc bieät laø quan heä gia ñình, quan heä giöõa oâng
baø cha meï vaø con caùi bò phaù vôõ, nhieàu ngöôøi xem ñoàng tieàn hôn tình nghóa chaân
thaønh. Ñaïo ñöùc nhaân phaåm con ngöôøi bò suy ñoài, baêng hoaïi, ñaëc bieät laø lôùp coâng
chöùc, caùc baïn treû. Loái soáng buoâng thaû ngaøy caøng traøn lan gaây aûnh höôûng xaáu vaø
nghieäm troïng. Ñaëc bieät trong naêm 2007, xcandan veà nöõ dieãn vieân treû tuoåi cuûa Nhaät
kí Vaøng anh phaàn naøo thaát tænh caùc baïn treû veà tình baïn, tình yeâu.. loái soáng theo coâng
ngheä soá, kæ thuaät soá ñaõ laøm cho tính nhaân vaên bò xoùi moøn phaàn naøo. Caùc baäc cha meï
ngaøy caøng khoù khaên hôn trong vieäc quaûn lyù giaùo duïc con caùi. Hoaøng Thuyø linh chaéc
coù leõ ñaõ khoâng phaûi khoán khoå chæ vì moät “baèng chöùng” tình yeâu laøm chaán ñoäng caû
dö luaän neáu khoâng maéc phaûi sai laàm. Phaïm vaên Quyeán töø moät ñöùa treû chaên traâu trôû
thaønh moät ngoâi sao vôùi thu nhaäp lôùn, laïi thieáu söï quaûn lyù chaêm soùc ñuùng caùch töø
ngöôøi thaân ñaõ khieán cho Quyeán tröôït daøi trong vinh quang vaø tieàn baïc. Noåi tieáng
sôùm, böôùc vaøo guoàng maùy kieám tieàn ñaët nhöõng ngöôøi treû tuoåi vaøo moät con ñöôøng
ñua khoác lieät, coù gieøm pha, coù chaøo môøi, coù thuû ñoaïn. Hoï chöa kòp coù nhöõng kinh
nghieäm soáng maø phaûi böôùc ra ñôøi ñaày aùp löïc töø dö luaän.
Do bò quy luaät lôïi nhuaän chi phoái neân saûn phaåm vaên hoaù chòu söï raøng buoäc
cuûa khuoân khoå haøng hoaù laøm taêng nhanh khoaûng caùch ñôøi soáng vaên hoaù ôû noâng
thoân, mieàn nuùi vôùi ñoâ thò, thò xam ñaëc bieät laø thaønh phoá. Moät soá loaïi hình vaên hoaù
khoâng thích öùng ñöïôc quan heä thò tröøông, bò ñình ñoán, xuoáng caáp ( Haõng phim nhaø
nöôùc..). lôïi nhuaän cuõng khuyeán khích nhöõng thò hieáu thaáp keùm, ñoäc haïi cho söï hình
thaønh vaø phaùt trieån nhaân caùch.
Thò tröôøng vaên hoaù phaùt trieån oà aït vì söï chi phoái cuûa lôïi nhuaän. Tình traïng loän
xoän trong vaên hoaù xaõ hoäi (phim aûnh, baêng ñóa laäu..)
Moät soá loaïi hình ngheä thuaät bò bieán daïng, trình traïng ca só moïc leân nhö naám,
maâu thuaãn vôùi baàu soâ, tình traïng haùt nheùp cuûa caùc ca só, ngheä só gaây neân chuîeân dôû
khoùc, dôû cöôøi, gaây maát loøng tin nôi khaùn thính giaû….
Ngoaøi ra, söï caïnh tranh trong kinh teá ñaõ naûy sinh nhöõng tieâu cöïc trong ñôøi
soáng vaên hoaù tinh thaàn cuûa toaøn xaõ hoäi laøm aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa vaên
hoùa. Söï phaân hoaù giaøu ngheøo trong moïi giai taàng xaõ hoäi vaø trong baûn thaân quaàn
12
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
chuùng tôùi vieäc hình thaønh nhöõng loái soáng khoâng laønh maïnh (höôûng thuï, vöông giaû,
xa hoa, ích kæ, vuï lôïi, bon chen, löøa ñaûo…). Cuõng nhö laøm soáng laïi nhöõng huû tuïc, tö
töôûng cuïc boä, ñòa phöông, coâng thaàn, troïng phuù, khinh baàn, phuù quyù sinh leã nghóa vaø
nhieàu haønh vi phaïm phaùp (moùc noái tham nhuõng, hoái loä, lôïi duïng chöùc quyeàn..)
Veà toân giaùo coøn coù nhieàu phaàn töû, chöùc saéc lôïi duïng nieàm tin toân giaùo cuûa
nhaân daân nhaèm boâi xaáu Ñaûng, gaây maát ñoaøn keát trong nhaân daân, nieàm tin cuûa Ñaûng
ñoái vôùi nhaân daân bò leäch laïc, nhöõng phaàn töû phaûn caùch maïng luoân döïa vaøo toân giaùo
nhaèm coâng kích Ñaûng ta , phaù roái nhaø nöôùc XHCH, ñoøi thaønh laäp naøh nöôùc rieâng..
Nhö vaäy cuøng vôùi nhöõng thaønh töïu veà vaên hoaù tinh thaàn, Vieät Nam ta ñang
ñöùng tröôùc nhöõng thaùch thöùc, lôùp treû raát öa chuoäng phong caùch Phöông Taây vaø thôø ô
vôùi nhöõng loaïi hình vaên hoaù truyeàn thoáng cuûa daân toäc. Ngaøy ngaøy treân caùc phöông
tieän truyeàn thoâng luoân luoân truyeàn taûi caùc tin töùc , hình aûnh, aán phaåm khoâng phuø hôïp
vôùi tryueàn thoáng vaên hoaù daân toäc, loái soáng thöïc duïng, tö töôûng tieâu xaøi, söï höôûng thuï
tình duïc theo kieåu Phöông Taây taïo ra nhieàu caùi phaûn vaên hoaù treân heä thoáng giaù trò
cuûa chuùng ta. Tuy nhieân khoâng phaûi trong quaù khöù ñeàu trôû thaønh truyeàn thoáng. Baûn
saéc daân toäc trong ñoù coù vaên hoaù tinh thaàn laù caùi chaét loïc töø tinh hoa truyeàn thoáng vaø
noù cuõng vaän ñoâng nhö baát kì moät hieän töôïng vaên hoaù naøo. Vaên hoaù tinh thaàn laø caùi
coâ ñoäng nhaát, tinh tuyù nhaát trong moïi caùi tinh tuyù nhaát cuûa daân toäc, laù caùi khoâng theå
laãn loän ñöôïc vôùi caùi khaùc trong toaøn boä giaù trò vaên hoaù.
3. Thaønh töïu veà hoaït ñoäng theå duïc theå thao:
vieäc chuaån bò vaø toå chöùc thaønh coâng Ñaïi hoäi theå thao Ñoâng Nam Aù laàn thöù
22( SEA Games 22) vaø Ñaïi hoäi theå thao ngöôøi khuyeát taät Ñoâng Nam AÙ (Sea games
Pasa Games 22), laàn ñaàu tieân ñöôïc toå chöùc ôû nöôùc ta laø moät thaønh töïu coù yù nghóa
nhieàu maët. Ñaây laø moät chöông trình hoaït ñoäng lôùn, khoâng nhöõng laø noå löïc cuûa ngaønh
theå duïc, theå thao maø coøn thu huùt caùc ngaønh caùc ñòa phöông tham gia. Chöông trình
naøy ñöôïc xuùc tieán khaån tröông vaø baûo ñaûm chaát löôïng veà moïi maët, caû veà xaây döïng
cô sôû vaät chaát, veà coâng taùc toå chöùc vaø veà chuaån bò ñoäi nguõ vaän ñoäng vieân tham gia
thi ñaáu.
Thaønh coâng röïc rôõ cuûa hai ñaïi hoäi theå thao naøy, chöùng toû ñaát nöôùc ta, nhaân
daân ta coù moät tieàm naêng theå thao huøng haäu, xöùng ñaùng laø moät trong nhöõng cöôøng
quoác theå thao khu vöïc, ñuû söùc maïnh tham gia caùc cuoäc ñaáu theå thao lôùn cuûa chaâu aù
vaø theá giôùi. Thaønh coâng naøy cuõng chöùng toû trình ñoä toå chöùc, quaûn lyù vaø ñieàu haønh
cuûa nhaø nöôùc ta, cuûa caùc ngaønh, caùc caáp ñoái vôùi moät ñaïi hoäi lôùn cuûa khu vöïc. Cuõng
qua hai ñaïi hoäi naøy, nhaân daân ta laïi baøy toû loøng thieän chí, meán khaùch, vaø höõu nghò
vôùi beø baïn, goùp phaàn tích cöïc môû roäng quan heä hôïp taùc nhieàu maët vôùi nhaân daân caùc
nöôùc trong khu vöïc vaø theá giôùi. Nhieàu nhaø phaân tích cho raèng chuùng ta coù khaû naêng
toå chöùc, ñieàu haønh toát moät giaûi theå thao lôùn, nhö giaûi chaâu AÙ chaúng haïn.
13
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
Phong traøo reøn luyeän söùc koeû trong nhaân daân cuøng vôùi vieäc ñaøo taïo, boài
döôõng vaän ñoäng vieân thaønh tích cao, hình thaønh toå chöùc theå thao chuyeân nghieäp
trong moät soá boä moân, naâng cao thaønh tích thi ñaáu ñeàu coù nhöõng tieán boä môùi.
Tuy vaäy, treân lónh vöïc naøy, chuùng ta coøn nhieàu vaàn ñeà caàn tieáp tuïc giaûi
quyeát, tieáp tuïc chuaån bò tích cöïc cho caùc vaän ñoäng vieân tham gia caùc giaûi lôùn ôû khu
vöïc, chaâu AÙ vaø theá giôùi trong nhöõng naêm tôùi.
Ngoaøi ra hoaït ñoäng theå duïc- theå thao trong nhaân daân cuõng ñöïôc naâng leân moät
caùch roõ reät. Nhieàu ngöôøi daân, ñaëc bieät laø daân thaønh phoá yù thöùc ñöôïc yù nghóa quan
troïng cuûa vieäc taäp theå duïc, nhieàu loaïi hình taäp theå duïc ñöôïc ra ñôøi nhö: taäp döôõng
sinh, taäp Yoga, … caùc loaïi hình nhö bôi loäi, chaïy ñieàn kinh, caàu loâng, boùng chuyeàn,
Karate, Yudo ngaøy caøng ñöôïc chuù troïng phaùt trieån, nhieàu vaän ñoäng vieân ñaõ ñem veà
cho queâ nhaø nhieàu phaàn thöôûng coù giaù trò caû veà vaät chaát vaø tinh thaàn.
III. Vaán ñeà daân soá vaø vieäc laøm
1. Soá daân vaø söï gia taêng daân soá
Neáu xeùt veà dieän tích nöôùc ta ñuùng thöù 58 treân theá giôùi nhöng veà daân soá nöôùc
ta laïi ñöùng thöù 14. theo toång ñieàu tra soá daân vaø nhaø ôû naêm1999 daân soá nöôùc ta ñaõ
leân ñeán 76,3 trieäu ngöôøi, theo tình hình dieãn bieán nhö hieän nay thì moät soá chuyeân
gia ñaõ döï baùo raèng ñeán naêm 2010 daân soá nöôùc ta seõ laø 86,3 trieäu ngöôøi, vaø deán naêm
2020 seõ taêng leân ñeán 95,8 trieäu ngöôøi.
Cuõng nhö moät soá nöôùc treân theá giôùi,
hieän töôïng buøng noå daân soá ôû nöôùc ta dieãn ra töø
nhöõng naêm 50 cuûa theá kyû XX. Töø naêm 1990
ñeán nay tyû leä gia taêng daân soá coù giaûm ñi vaø
daàn di vaøo theá oån ñònh, tæ leä sinh töông ñoái
thaáp vaø ñang giaûm chaäm. Tæ leä sinh cuõng oån
ñònh ôû möùc tuong ñoái thaáp. Hieän nay söï gia
taêng daân soá ôû nöôùc ta ñaõ thaáp hôn hôn möùc
trung bình cuûa theá giôùi, khaúng ñònh ñöôïc
nhöõng thaønh töïu lôùn lao cuûa coâng taùc daân soá keá hoaïch hoaù gia ñình.
Chính saùch daân soá keá hoaïch hoaù gia ñình ñöôïc thöïc hieän ôû nöôùc ta töø naêm
1961 ñöôïc chia ra laøm boán giai ñoaïn khaùc nhau:
Giai ñoaïn 1: töø 1961 keát quaû cuûa chöông trình naøy döôøng nhö khoâng ñeå laïi
daáu aán gì ñaùng keå.
Giai ñoaïn 2: töø naêm 1971 vôùi caùc giaûi phaùp cô baûn laø cung caáp caùc dòch vuï keá
hoaïch hoaù gia ñình, tuyeân truyeàn vaän ñoäng vaø coù cheá ñoä khuyeán khích phuï nöõ ñaët
voøng.
Giai ñoaïn 3: töø naêm 1984 vôùi quyeát ñònh thaønh laäp uyû ban quoác gia daân soá vaø
sinh ñeû coù keá hoaïch.
14
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
Giai ñoaïn 4: baét ñaàu töø naêm 1989 khi uyû ban daân soá keá hoaïch hoaù gia ñình
taùch khoûi cô quan boä y teá vaø hoaït ñoäng nhö moät cô quan ngang boä thaåm quyeàn, ñoäc
laäp trong vieäc xaây döïng nhöõng chính saùch.
Coâng taùc daân soá keá hoaïch hoaù gia ñình laø moät boä phaän quan troïng cuûa chieán
löôïc phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc, laø moät trong nhöõng vaán ñeà haøng ñaàu cuûa nöôùc
ta, laø yeáu toá cô baûn ñeå naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cuûa töøng ngöôøi, töøng gia ñình
vaø cuûa toaøn xaõ hoäi.
Chieán löôïc daân soá- keá hoaïch hoaù gia ñình tính ñeán naêm 2000 ñaõ ñöôïc thöïc
hieän vôùi nhöõng ñaëc ñieåm sau:
Ñòa baøn troïng ñieåm laø vuøng noâng thoân, nhaát laø khu vöïc daân cö coù maät ñoä daân
cö vaø möùc soáng cao, chuû yeáu taäp chung hoaït ñoäng ôû nhöõng xoùm laøng.
Ñoái töôïng chuû yeáu laø nhöõng caëp vôï choàng trong ñoä tuoåi sinh ñeû, nhaát laø
nhöõng caëp vôï choàng coù töø hai con trôû leân.
Löïc löôïng noøng coát thöïc hieän muïc tieâu chieán löôïc laø maïng löôùi toå chöùc hoaït
ñoäng daân soá keá hoaïch hoaù gia ñình.
Chieán löôïc daân soá keá hoaïch hoaù gia ñình tính ñeán naêm 2000 ñöôïc trieån khai
treân cô sôû thöïc hieän ñoàng boä nhöõng giaûi phaùp vaø cuï theå hoaù baèng chöông trình muïc
tieâu cuûa töøng thôøi kyø, toå chöùc thöïc hieän giaùm saùt vaø ñaùnh giaù theo phöông thöùc hôïp
ñoàng traùch nhieäm.
ÔÛ taát caû 64 tænh thaønh ñeàu thaønh laäp caùc uyû ban daân soá keá hoaïch hoaù gia
ñình.
Sau gaàn boán möôi naêm thöïc hieän coâng taùc daân soá keá hoaïch hoaù gia ñình
(1961- 2007), chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc moät soá thaønh töïu ñaùng möøng, ñöôïc xaõ hoäi thöøa
nhaän vaø caùc toå chöùc quoác teá ñaùnh giaù laø chöông trình ñöôïc thöïc hieän coù hieåu quaû: soá
con trung bình cuûa moät phuï nöõ giaûm töø 6 con trong nhöõng naêm 60 cuûa theá kyû XIX
xuoáng coøn 3,73 con vaøo naêm 1992 vaø 2,69 con naêm 1996. tyû suaát gia taêng daân soá töø
3,93% naêm 1960 xuoáng coøn 2,4% naêm 1992 vaø 1,88% naêm 1996. maëc duø haøng naêm
daân soá nöôùc ta vaãn taêng nhöng toác ñoä gia taêng daân soá ñaõ giaûm ñi roõ reät.
Trong khi ôû noâng thoân toång tyû suaát sinh laø 2,6 thì ôû thaønh thò laø 1,7 möùc sinh
khaù thaáp ôû Ñoàng Baèng Soâng Hoàng vaø Ñoàng baèng Soâng Cöûu Long. Coâng taùc daân soá
keá hoaïch hoaù thöïc hieän ñaït ñöôïc keát quaû toát, laøm cho toång tyû suaát sinh ôû Ñoàng baèng
Soâng Cöûu Long, Ñoâng Nam Boä töông ñoái thaáp.
Tuy nhieân nhöõng thaønh quaû ñaõ ñaït ñöôïc ôû caùc ñòa phöông vaø nhöõng khu vöïc
khaùc nhau luoân coù söï cheânh leäch nhaát ñinh. Chuùng ta seõ thaáy roõ ñieàu nay qua baûng
thoáng keâ sau:
15
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
Tyû suaát Toång tyû Tyû suaát Tyû suaát Gia taêng
sinh thoâ suaát
cheát sô cheát thoâ töï nhieân
0
/00
sinh
sinh 0/00 0/00
%
Caû nöôùc
Thaønh thò
Noâng thoân
ÑB Soâng Hoàng
Mieàn nuùi, TD phía Baéc
Ñoâng Baéc
Taây Baéc
Baéc Trung Boä
DH Nam Trung Boä
Taây Nguyeân
Ñoâng Nam Boä
ÑB Soâng Cöûu Long
19,9
15,9
21,2
16,2
2,3
1,7
2,6
2,0
36,7
18,3
41,0
26,5
5,6
4,2
6,0
5,1
1,43
1,12
19,3
28,9
21,4
21,0
29,8
18,2
18,9
2,3
3,6
2,8
2,5
3,9
1,9
2,1
40,8
58,3
37,0
4,06
64,4
23,6
38,0
6,4
7,0
6,7
6,4
8,7
4,5
5,0
1,29
2,19
1,47
1,46
2,11
1,37
1,39
1,11
Toång ñieàu tra daân soá vaø nhaø ôû 1/4/1999 (keát quaû ñieàu tra theo maãu)
2. Nguoàn lao ñoäng vaø vieäc söû duïng lao ñoäng, coâng
taùc xoaù ñoùi giaûm ngheøo
Daân soá nöôùc ta coù keát caáu treû soá ngöôøi trong ñoä tuoåi lao doäng chieám tyû leä cao
neân coù moät nguoàn lao ñoäng raát doài daøo. Theo soá lieäu thoáng keâ naêm 1990 nöôùc ta coù
32,9 trieäu lao ñoäng hoaït ñoäng ttrong taát caû caùc nghaønh kinh teá, vaø ñeán naêm 1999 con
soá naøy ñaõ leân ñeán 37,7 trieäu ngöôøi, vaø haøng naêm soá lao ñoäng ñöôïc boå sung raát lôùn,
öôùc tính haøng naêm nöôùc ta coù theâm 1,1 trieäu ngöôøi böôùc vaøo ñoä tuoåi lao ñoäng vaø toác
ñoä gia taêng lao ñoäng haøng naêm laø 2,5%. Phaàn lôùn löïc löôïng lao ñoäng ôû nöôùc ta hoaït
ñoäng kinh teá ôû noâng thoân, trong soá 37,7 trieäu lao ñoäng naêm 1999 thi coù tôùi 77,7%
hoaït ñoäng ôû noâng thoân, vaø chæ coù 22,3% ôû thaønh thò.
Trình ñoä hoïc vaán cuûa löïc löôïng lao ñoäng ngaøy caøng ñöôïc naâng cao, hieân nay
coù 31,9% lao ñoâng ñaõ toát nghieäp THCS, 17,1% toát nghieäp THPT, nhöng soá lao ñoâng
chöa toát nghieäp tieåu hoïc vaø khoâng bieát chöõ vaãn coøn chieám tôùi 22,1%.
Theo keât quaû ñieàu tra thöïc traïng lao ñoäng naêm 1996 caû nöôùc coù 32,6% löïc
löôïng lao ñoäng ñaõ toát nghieäp caáp II, 13,44% toát nghieäp caáp III, beân caïnh ñoù vaãn coøn
khoaûng 26,7% chöa toát nghieäp caáp I, trong ñoù coù tôùi 5,7% chöa bieát chöõ.
Coù tôùi 87,7% soá ngöôøi thuoäc löïc löôïng lao ñoäng khoâng coù chuyeân moân kyõ
thuaät, chæ coù 9,7% coù trình ñoä coâng nhaân kyõ thuaät vaø trung hoïc chuyeân nghieäp, môùi
chæ coù 2,4% coù trình ñoä ñaïi hoïc vaø cao ñaúng. Trong ñoù trình ñoä coù trình ñoä chuyeân
16
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
moân kyõ thuaät ôû thaønh thò laø 31,68% gaáp tôùi 4 laàn so vôùi noâng thoân; trình ñoä lao ñoäng
ñaïi hoïc cao ñaúng vaø treân ñaïi hoïc laø 8,32% gaáp 9,2 laàn so vôùi noâng thoân.
Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc coâng ngheä vaø kó thuaät, ñôøi soáng cuûa
ngöôøi daân töøng böôùc ñöôïc naâng cao.
Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi töø 5,7 trieäu ñoàng (naêm 2000) leân 10 trieäu
ñoàng (2007), taêng 12,1% naêm vaø chæ soá phaùt trieån con ngöôøi ñöôïc naâng leân. Thu
nhaäp bình quan ñaàu ngöôøi cuûa nöôùc ta laø 562 USD/ngöôøi/naêm.
Trong nhöõng naêm töø 2001- 2005 ñaõ taïo ñöôïc vieäc laøm cho 7,5 trieäu lao ñoäng,
caùc thaønh phaàn kinh teá ngoaøi nhaø nöôùc thu huùt gaàn 90% löïc löôïng lao ñoäng vaø taïo
ñöôïc 90%vieäc laøm môùi. Xuaát lao ñoäng vaø chuyeân gia baèng 2,3 laàn so vôùi naêm
tröôùc. Naêm 2005, thaát nghieäp ôû thaønh thò giaûm xuoáng coøn 5,3% vaø ôû noâng thoân thôøi
gian söû duïng lao ñoäng ñaït 80,65%.
Ngoaøi ra khi ñaát nöôùc coù söï oån ñònh veà chính trò, ñaëc bieät laø töø giai ñoaïn 1995
ñeán nay, thanh nieân Vieät Nam tham gia xuaát khaåu lao ñoäng ngaøy caøng nhieàu, ñieàu
ñoù goùp phaàn laøm taêng thu nhaäp cho ngöôøi daân.
Trong baøi vieát “keát hôïp taêng tröôûng kinh teá vôùi tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi”
cuûa Nguyeãn Quoác Phaåm.
Ñaõ hôn 20 naêm, Vieät Nam tieán haønh ñoåi môùi döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng,
nhieàu vaán ñeà lyù luaän vaø thöïc tieãn ñöôïc ñuùc keát, ñaùnh giaù thaønh töïu, ñuùc keát kinh
nghieäm nhaèm tieáp tuïc ñaåy maïnh coâng taùc ñoåi môùi.
Moät trong nhöõng vaán ñeà coù yù nghóa quan troïng laø keát hôïp taêng tröôûng kinh teá
vôùi tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi trong quaù trình phaùt trieån kinh teá theo ñònh höôùng
xaõ hoäi chuû nghóa ôû nöôùc ta.
Taïi ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù XI laàn ñaàu tieân Ñaûng ñöa ra thuaät ngöõ “chính saùch
xaõ hoäi”, ñaët ñuùng vai troø cuûa chính saùch xaõ hoäi, “chính saùch xaõ hoäi” bao goàm moïi
maët cuûa ñôøi soáng con ngöôøi, ñieàu kieän lao ñoäng vaø sinh hoaït, giaùo duïc, vaên hoaù, caùc
quan heä gia ñình, giai caáp, daân toäc…
Hieåu theo nghóa roäng, quan nieäm veà chính saùch xaõ hoäi cuûa Ñaûng ta laø moät heä
thoáng chính saùch taùc ñoäng ñeán con ngöôøi, “nhaèm phaùt huy söùc maïnh cuûa nhaân toá
con ngöôøi vaø vì con ngöôøi”. Cuõng töø ñaáy chính saùch xaõ hoäi ñöôïc xaùc ñònh treân nhieàu
lónh vöïc cuï theå laø: nhöõng chính saùch baûo ñaûm vieäc laøm ñaày ñuû hôïp lí cho ngöôøi lao
ñoäng vaø caûi thieän vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng: töø keát quaû cuûa phaùt trieån kinh teá maø
naâng cao sinh hoaït veà vaên hoaù vaát vaø tinh thaàn cho nhaân daân (caùc chính saùch lieân
quan ñeán nhu caàu ñaûm baûo, aên ôû, ñi laïi, khaùm vaø chöõa beänh, phaùt trieån theå duïc theå
thao, naâng cao möùc höôûng thuï vaên hoaù cho ngöôøi lao ñoäng…); giaûi quyeát phuø hôïp vôùi
tieàn löông vaø thu nhaäp ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng; toå chöùc baûo trôï xaõ hoäi bao goàm baûo
hieåm xaõ hoäi ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng trong vaø sau quaù trình lao ñoäng, ñoái vôùi ngöôøi coù
coâng vôùi caùch maïng, cöùu trôï xaõ hoäi ñoái vôùi gia ñình coù hoaøn caûnh ñaëc bieät kho khaên,
treû moà coâi, ngöôøi giaø coâ ñôn, taøn taät, nhöõng ngöôøi maéc phaûi nhöõng caên beänh hieåm
17
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
ngheøo… thöïc hieän chính saùch daân soá, naâng cao trình ñoä daân trí, xoaù muø chöõ, phoå caäp
tieåu hoïc ñang tieán tôùi phoå caäp trung hoïc cô sôû, phaùt trieån giaùo duïc vaø ñaøo taïo theo
höôùng toaøn dieän, ñieàu tieát caùc quan heä xaõ hoäi giöõa caùc giai caáp taàng lôùp nhaân daân,
caùc daân toäc, ñòa phöông vaø toân giaùo…
Töø quan nieäm cô baûn “taêng tröôûng kinh teá phaûi gaén lieàn vôùi tieán boä vaø coâng
baèng xaõ hoäi ngay trong töøng böôùc vaø trong suoát quaù trình phaùt trieån” theå hieän ñöôïc
tính öu vieät cuûa cheá ñoä Xaõ hoäi chuû nghóa ôû nöôùc ta. Trong suoát hôn 20 naêm qua,
Ñaûng vaø nhaø nöôùc ta ñaõ vaïch ra haøng loaït caùc chöông trình muïc tieâu quoác gia nhaèm
giaûi quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi böùc xuùc (daïy ngheà, ñaøo taïo vieäc laøm, xuaát khaåu lao
ñoäng, phoå caäp tieåu hoïc, xoaù ñoùi giaûm ngheøo (chöông trình 133), hoã trôï caùc xaõ ñaëc
bieät khoù khaên (chöông trình 135), chính saùch hoã trôï giuùp ñôõ vôùi nhöõng gia ñình
chính saùch coù coâng vôùi caùch maïng… haøng loaït caùc vaên baûn luaät vaø luaät ñöôïc theå cheá
hoaù ñeå giaiû quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi; xaây döïng luaät lao ñoäng, luaät giaùo duïc, phaùp
leänh nghóa vuï coâng ích, luaät phoøng choáng ma tuyù, luaät di saûn vaên hoaù , phaùp leänh veà
caùc lónh vöïc y teá, theå duïc theå thao, nghò ñònh veà vieäc ñöa laøm vieäc ôû nöôùc ngoaøi, caûi
thieän tieàn löông, thöïc hieän baûo hieåm xaõ hoäi, baûo hieåm y teá… nhôø vaäy maø nöôùc ta ñaõ
ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu quan troïng trong vieäc giaûi quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi.
Tröôùc heát laø ñôøi soáng nhaân daân ñöôïc caûi thieän moät caùch roõ reät: thu nhaäp bình
quaân ñaàu ngöôøi cuûa nöôùc ta taêng töø 220 USD/ngöôøi/naêm trong ñaàu thaäp kæ 90 theá kyû
XX ñaõ taêng leân 400 USD (naêm 2000) taêng 1,8 laàn, 483 USD/ngöôøi/naêm (2003) vaø
ñaõ leân ñeán 580 USD/ngöôøi/naêm (2004), naêm 2007 thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi ñaõ
leân ñeán 10 trieäu ñoàng/ngöôøi/naêm.
Theo ñaùnh giaù cuûa WB Thì tæ leä hoä ñoùi ngheøo cuûa Vieät Nam giöõa nhöõng naêm
80 laø 51% giaûm xuoáng 3,7% cuoái nhöõng naêm 90 cuûa theá kyû XX, ñöôïc xeáp vaøo moät
trong nhöõng nöôùc coù tæ leä hoä ñoùi ngheøo giaûm maïnh. Coøn theo chuaån cua Vieät Nam
thì tæ leä hoä ñoùi ngheøo cuûa nöôùc ta töø 30,1% naêm 1992 xuoáng 11% naêm 2000 vaø theo
tieâu chuaån môùi thì naêm 2002 coøn 17,2% ñeán naêm 2004 giaûm xuoáng coøn 8,3%.
Veà phía toång ngaân saùch nhaø nöôùc, vieäc chi tieâu cho ngaân saùch quoác gia lieân
quan ñeán muïc tieâu xoaù ñoùi giaûm ngheøo ñaõ leân ñeán 21 tyû ñoàng. Nguoàn quyõ tín duïng
giuùp cho ngöôøi hoä ngheøo vay voán laõi suaát thaáp ñöôïc môû roäng. Ngaân haøng phuïc vuï
ngöôøi ngheøo ñeán cuoái naêm 1999 ñaõ huy ñoäng ñöôïc 4.078 tyû ñoàng, toång dö nôï ñaït
8.503 tyû ñoàng, ñaõ cho 2.170.000 hoä vay voán, bình quaân moãi hoä vay 1,56 trieäu ñoàng.
Coù haøng traêm chöông trình döï aùn hôn 40 tyû ñoàng giuùp caùc hoä ngheøo, xaõ ngheøo,
huyeän ngheøo… Caùc chính saùch treân ñaõ giuùp cho ñôøi soáng nhaân daân vaø ñoàng baøo vuøng
saâu, vuøng xa ñöôïc caûi thieän raát nhieàu.
Theo ñaùnh giaù cuûa Lieân Hieäp Quoác thì Vieät Nam ñaõ giaûm ñöôïc ½ tæ leä ñoùi
ngheøo trong thaäp nieân vöøa qua. Nöôùc ta ñaõ xaäy döïng ñöôïc quyõ trôï caáp thöôøng xuyeân
vaø trôû caáp ñoät xuaát haøng naêm coù töø 1- 1,5 trieäu ngöôøi (goàm ngöôøi giaø neo ñôn, treû
moà coâi, ngöôøi taøn taät, treû lang thang hoaëc caùc gia ñình bò thieân tai…) ñöôïc cöùu teá;
18
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
rieâng naêm 1999 vaø naêm 2000 nhôø ngaân quyõ cöùu trôï ñoät xuaát, haøng trieäu hoä ñöôïc cöùu
trôï ôû caùc tænh mieàn Trung vaø Nam Boä.
Möùc tieâu duøng bình quaân taêng töø 2,6 trieäu ñoàng/ngöôøi/naêm (1995) leân 4,3
trieäu ñoàng/ngöôøi/naêm (2001). Vieät Nam ñöôïc coi laø nöôùc ñaït chuaån xoaù muø chöõ.
Ñaàu tö cho giaùo duïc trong toång ñaàu tö ngaân saùch naêm 2000 laø 15% vaø naêm
2003 laø 16%. Tính ñeán heát naêm 2003, coù tôùi 19 tænh thaønh phoá ñaït tieâu chuaån phoå
caäp trung hoïc cô sôû. Veà y teá coù tôùi 97,5% soá xaõ coù traïm y teá, treân 40% soá traïm y teá
coù baùc só, coù 80% soá thoân baûn coù nhaân vieân y teá coäng ñoàng, coù 95% soá treû em döôùi 5
tuoåi ñöôïc tieâm chuûng môû roäng. Giaûm nhanh tæ leä treû döôùi 5 tuoåi bò suy dinh döôõng
(ñeán nay coøn 34%). Naêm 2006, tæ leä töû vong treû sô sinh vaø treû döôùi 5 tuoåi ngang vôùi
Thaùi Lan laø nöôùc coù GDP cao hôn nöôùc ta nhieàu laàn. Tuoåi thoï trung bình taêng töø 66
tuoåi naêm 1989 leân 68 tuoåi (1999), vaø 69 tuoåi (2003). Tæ leä sinh giaûm 0,8% trong khi
keá hoaïch ñaët ra laø 0,6%. Tyû leä taêng daân soá töø 2% ñaàu thaäp nieân 90 xuoáng coøn 1,32%
vaø naêm 2002.
Töø naêm 1996 ñeán nay, coù haøng nghìn tyû ñoàng cuûa nhaø nöôùc vaø nhaân daân
tham gia nhaèm giaûi quyeát vieäc laøm. Tæ leä thaát nghieäp giaûm töø 9- 10% (1990) xuoáng
coøn 6,5% (2000). Trong ba baêm töø 2001 ñeán 2003, ñaõ giaûi quyeát vieäc laøm cho 4,3
trieäu ngöôøi, trong ñoù noâng nghieäp 2,6 trieäu lao ñoäng, coâng nghieäp 90 vaïn lao ñoäng
vaø dòch vuï khoaûng 76 vaïn lao ñoäng.
Naêm 2004 ñaõ taïo vieäc laøm môùi cho 1,5 trieäu lao ñoäng ñaït 103% keá hoaïch ñeà
ra (rieâng quyõ quoác gia hoã trôï vieäc laøm ñaõ giaûi quyeát cho 3,5 vaïn lao ñoäng. Chæ soá
phaùt trieån con ngöôøi (HDI) cuûa Vieät Nam taêng khaù so vôùi caùc nöôcù ngheøo vaø ñang
phaùt trieån. Theo baùo caùc veà phaùt trieån cuûa Lieân Hieäp Quoác: naêm 1997 HDI cuûa Vieät
Nam laø 0,557 xeáp thöù 121/174 nöôùc ñieàu tra, naêm 1999 laø 0,662 xeáp thöù 110 naêm
2000 xeáp thöù 108/174 vaø naêm 2001 xeáp thöù 109 trong toång soá 175 nöôùc ñieàu tra,
naêm 2003 xeáp thöù 101/174 nöôùc ñieàu tra.
Vôùi möùc taêng tröôûng kinh teá cuûa naêm taêng 6,9%, naêm 2002 taêng 7,04% vaø
naêm 2003 taêng 7,24%, naêm 2004 taêng 7,6% vaø haàu heát caùc chæ tieâu xaõ hoäi ñeàu ñaït
vaø vöôït keá hoaïch, cuõng coøn deã nhaän thaáy moät ñieàu nöõa laø Vieät Nam luoân keát hôïp
tang tröôûng kinh teá vôùi tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi ngay töø ñaàu vaø trong suoát quaù
trình phaùt trieån moïi maët cuûa ñaát nöôùc.
Nguoàn lao ñoäng coù xu höôùng chuyeån sang hoaït ñoäng trong caùc nghaønh coâng
nghieäp vaø dòch vuï; vaø töø khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc sang khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác
doanh.
Vieäc laøm ñang laø moät vaán ñeà kinh teá xaõ hoäi ôû nöôùc ta ñaëc bieät laø khu vöïc
thaønh phoá. Naêm 1989 gaàn 1,8 trieäu lao ñoäng khoâng coù vieäc laøm, tyû leä khoâng coù vieäc
laøm cuûa caû nöôùc laø 5,8%, khu vöïc thaønh thò laø 13,2%, noâng thoân laø 4,0%. Theo ñieàu
tra möùc soáng ôû caùc khu daân cö naêm 1992- 1993 tyû leä chöa coù vieäc laøm trung bình
cuûa caû nöôùc laø 7,4%, vaø coù söï cheânh leäch giöõa caùc vuøng. Tyû leä thieáu vieäc laøm (hoaït
19
SVTH: Toå 1 lôùp Söû 2A 07- 08
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Khoa Hoïc
ñoäng kinh teá khoâng thöôøng xuyeân) ôû noâng thoân laø 46,4%, coøn ôû thaønh thò laø
6,7%.Vaán ñeà noåi coäm leân laø vieäc söû duïng lao ñoäng nöõ vaø lao ñoäng khoâng coù chuyeân
moân kó thuaät
Nhö vaäy ta thaáy raèng beân caïnh nhöõng thaønh töïu ñaõ ñaït ñöôïc trong lónh vöïc
daân soá vaø vieäc laøm vaãn toàn taïi nhöõng khoù khaên vaø thaùch thöùc raát lôùn trong ñoù noåi
coäm leân laø vaán ñeà phaân boá laïi daân cö vaø lao ñoäng giöõa caùc vuøng ñeå söû duïng hôïp lí
hôn nguoàn löïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa töøng vuøng, cuõng nhö töøng ñòa phöông
trong caû nöôùc
Tröôùc tình hình ñoù nhaø nöôùc ta moät maët coù chính saùch ñaàu tö ñeå taïo theâm
vieäc laøm, maët khaùc khuyeán khích nhaân daân töï taïo theâm vieäc laøm. Nhaø nöôùc coù
‘chöông trình xuùc tieán vieäc laøm quoác gia” cho caùc ñòa phöông caùc toå chöùc quaàn
chuùng vay voán ñeå môû caùc döï aùn nhoû ñoàng thôøi coù caùc hình thöùc ñaøo taïo ngheà cho
ngöôøi lao ñoäng.
Ôû thaønh thò vieäc môû roäng nghaønh ngheà vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc nhau,
ñang môû ra phöông höôùng taïo theâm vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng. Nhôø coù ñöôïc söï
thu huùt cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi seõ coù theâm nhöõng khaû naêng taïo vieäc laøm ôû
caùc thaønh phoá vaø nhöõng vieäc laøm coù thu nhaäp cao vaø oån ñònh.
3. Haïn cheá:
Maëc duø möùc phaùt trieån daân soá 15 naêm trôû laïi ñaây ñaõ giaûm ñi ñaùng keå nhöng
moãi naêm daân soá vaãn taêng leân khoaûng 1,2 trieäu ngöôøi. keát quaû ñaït ñöôïc vaãn thaáp hôn
so vôùi yeâu caàu. Naêm 1996 daân soá nöôùc ta laø 76,2 trieäu ngöôøi, neáu cöù theo toác ñoä gia
taêng nhö hieän nay laø 25%/naêm vaø bình quaân moãi phuï nöõ trong ñoä tuoåi sinh ñeû coù 3,7
con thì khoaûng 35 naêm nöõa daân soá seõ taêng leân gaáp ñoâi.
Toác ñoä gia taêng daân soá quaù nhanh coøn laø nhaân toá quan troïng caûn trôû toác ñoä
phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, gaây khoù khaên cho vieäc caûi thieän ñôøi soáng, haïn cheá cho vieäc
phaùt trieån veà caùc maët trí tueä, vaên hoaù vaø theå löïc cuûa gioáng noøi.
Vieäc giaûm tyû suaát sinh ôû noâng thoân cuõng chöa vöõng chaéc. Ôû noâng thoân vaãn
toàn taïi moät khoaûng caùch ñaùng keå giöõa nhaän thöùc veà söùc eùp daân soá vaø haønh vi sinh ñeû
treân thöïc teá, vaø döôøng nhö noù coøn coù giaèng co giöõa caùc yeáu toá truyeàn thoáng tröôùc
caùc yeáu toá veà kinh teá vaø taùc ñoäng cuûa hoaït ñoäng daân soá.
Taây nguyeân vaø Taây Baéc coù möùc sinh cao nhaát nöôùc, toång tyû suaát sinh cuõng
khaù cao ôû duyeân haûi Nam Trung Boä vaø Baéc Trung Boä, nhöõng vuøng naøy thöôøng coù
möùc soáng thaáp; caùi voøng luaån quaån cuûa quan heä giöõa daân soá vaø phaùt trieån kinh teá xaõ
hoäi caøng laøm nhaán maïnh theâm tính caáp baùch cuûa vieäc thöïc hieän coâng taùc daân soá keá
hoaïch hoaù gia ñình ôû ñaây.
Daân soá nöôùc ta laø daân soá treû ñaët ra nhöõng yeâu caàu caáp baùch veà vaên hoaù, giaùo
duïc, y teá, giaûi quyeát vieäc laøm cho soá coâng daân töông lai naøy. Hieän nay vaán ñeà nguoàn
20
- Xem thêm -
.PDF 
43 
148 
87 
