Tài liệu Một_số_kinh_nghiệm_làm_công_tác_thư_viện_trường_học

Kinh nghiÖm lµm c«ng t¸c th viªn trêng häc Mét sè kinh nghiÖm lµm c«ng t¸c th viÖn trêng häc Ph¬ng ph¸p m« t¶ s¸ch - ph©n lo¹i s¸ch PhÇn I - §Æt vÊn ®Ò Th viÖn trêng häc lµ mét bé phËn träng yÕu kh«ng thÓ thiÕu ®îc. B»ng ph¬ng tiÖn s¸ch b¸o, ®ang gãp phÇn lµm tèt viÖc ch¨m sãc vµ gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ ngay tõ tuæi Êu th¬ cho ®Õn lóc trëng thµnh, gãp phÇn quyÕt ®Þnh chÊt lîng vµ kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn, më réng kiÕn thøc vµ x©y dùng thãi quen tù häc, tù nghiªn cøu cho häc sinh. §øng tríc nh÷ng nhiÖm vô to lín cña c«ng cuéc c¶i c¸ch gi¸o dôc hiÖn nay ®Ó n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc toµn diÖn. Tõ môc ®Ých yªu cÇu vai trß cña th viÖn trong trêng häc ho¹t ®éng chñ yÕu cña gi¸o viªn vµ häc sinh lµ gi¶ng d¹y vµ häc tËp. C¶ hai ho¹t ®éng nµy ®Òu ph¶i sö dông s¸ch b¸o. V× vËy tæ chøc th viÖn trong nhµ trêng nh»m tho¶ m·n nhu cÇu vÒ s¸ch, b¸o cho gi¸o viªn vµ häc sinh lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan kh«ng thÓ thiÕu ®îc. Th viÖn cßn gióp c¸c em x©y dùng ®îc ph¬ng ph¸p häc tËp vµ phong c¸ch lµm viÖc khoa häc, biÕt sö dông s¸ch b¸o trong th viÖn. §ång thêi tham gia tÝch cùc vµo viÖc båi dìng t tëng chÝnh trÞ vµ x©y dùng nÕp sèng v¨n ho¸ míi trong nhµ trêng. §èi víi yªu cÇu trªn t«i nhËn thÊy ®èi tîng phôc vô cña Th viÖn bao gåm tÊt c¶ mäi thµnh viªn trong nhµ trêng: gi¸o viªn, häc sinh…. Trong tõng lo¹i ®èi tîng cã sù thuÇn nhÊt t¬ng ®èi vÒ yªu cÇu phôc vô. Trong nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ t©m sinh lý løa tuæi cña häc sinh ®Ó mîn s¸ch, b¸o cho phï hîp. PhÇn II I- Néi dung: XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu trªn cã thÓ nãi lÞch sö Th viÖn g¾n liÒn víi lÞch sö ph©n lo¹i s¸ch, kh«ng thÓ tëng tîng ®îc mét th viÖn h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng mµ kh«ng ph©n lo¹i toµn bé su tËp cña m×nh theo tõng bé m«n khoa häc. Nãi mét c¸ch chÝnh x¸c, ph©n lo¹i Ên phÈm lµ c¬ së cho mét ho¹t ®éng cña th viÖn, tµi s¶n cña th viÖn lµ s¸ch, b¸o, tµi liÖu thÓ hiÖn mét c¸ch suy tëng, s¸ng kiÕn, ph¸t minh vµ thµnh tùu cña con ngêi trªn nhiÒu lÜnh vùc tri thøc kh¸c nhau… Yªu cÇu ph©n lo¹i tµi liÖu chøa trong th viÖn cã tõ thêi xa xa trong lÞch sö Ai CËp cæ ®¹i, cïng víi sù tiÕn bé cña v¨n minh nh©n lo¹i, sù ®ßi hái ph©n lo¹i s¸ch ngµy cµng ®îc quan t©m h¬n. Ph©n lo¹i s¸ch hay ph©n lo¹i Ên phÈm g¾n liÒn víi c«ng t¸c m« t¶ Ên phÈm, s¾p xÕp môc lôc vµ tæ chøc kho s¸ch trong th viÖn. Trªn c¬ cë ®ã mçi quyÓn s¸ch, mçi tµi liÖu bæ sung vµo Th viÖn ®îc ®Æt cho mét tªn gäi míi ph©n biÖt víi toµn bé Ên phÈm kh¸c. Ph©n lo¹i s¸ch lµ kh©u cuèi cïng ®Ó mét Ên phÈm ra m¾t b¹n ®äc víi nh÷ng yªu cÇu cô thÓ vµ khoa häc. Ph©n lo¹i s¸ch ®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong c¸c kh©u kü thuËt. NghiÖp vô th viÖn, quyÕt ®Þnh viÖc h×nh thµnh môc lôc ph©n lo¹i. Môc lôc chñ ®Ò vµ c«ng t¸c phôc vô b¹n ®äc. Tõ ®ã th«ng tin gi¸o dôc b¹n ®äc ngoµi líp häc. Người thực hiện: 1 Trêng THCS Hång Thñy TrÇn ThÞ Mai Lý Kinh nghiÖm lµm c«ng t¸c th viªn trêng häc Tõ ®ã ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cña nhµ trêng lµ vïng n«ng th«n, nhng víi sù gi¸o dôc tuyªn truyÒn c¸c em ®· hiÓu râ môc ®Ých yªu cÇu cña Th viÖn gióp c¸c em hiÓu réng h¬n. Trong nh÷ng n¨m qua Th viÖn ®· tæ chøc thu hót gi¸o viªn vµ häc sinh ®äc s¸ch, b¸o ®¹t tû lÖ cao - §èi víi gi¸o viªn ®¹t 100% trë lªn - §èi víi häc sinh ®¹t 85% trë lªn Víi nh÷ng néi dung ®Æt ra ë trªn t«i xin tr×nh bµy vÒ c¸ch ph©n lo¹i s¸ch vµ m« t¶ Ên phÈm trong th viÖn. II- Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i s¸ch: 1) Yªu cÇu ph©n lo¹i: Khi ph©n lo¹i ph¶i tra b¶ng ph©n lo¹i. 2) Ph¬ng ph¸p chung: Gåm 2 bíc + Bíc 1: X¸c ®Þnh ®îc ngµnh khoa häc tríc khi ph©n lo¹i Ên phÈm ®ã. Vµ lu«n lu«n tù tr¶ lêi c©u hái ngµnh khoa häc nµo? + Bíc 2: X¸c ®Þnh ®îc ngµnh khoa häc råi ®i s©u nghiªn cøu mæ xÎ nã ra vµ lu«n ®Æt c©u hái nã n»m ë ®©u trong ngµnh khoa häc ®ã. ë ®¹i môc hay nhá h¬n ®¹i môc lµ ph©n môc vµ c¸c chi tiÕt nhá h¬n. Qua hai ph¬ng ph¸p trªn ®îc chia lµm hai giai ®o¹n. a) Giai ®o¹n 1: Giai ®o¹n ph©n tÝch néi dung: Lµ giai ®o¹n nghiªn cøu Ên phÈm ®Ó n¾m ch¾c néi dung cña Ên phÈm ®· ®Ò cËp ®Õn. Muèn vËy ph¶i tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p nh sau: + Nghiªn cøu trang tªn s¸ch: Nã bao gåm cã tªn t¸c gi¶. Sau t¸c gi¶ lµ tªn t¸c phÈm, ®Õn nhµ xuÊt b¶n, ph¶i nghiªn cøu c¶ 3 lo¹i trªn. VÝ dô: Nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng Kim §ång. Nã mang tÝnh chÊt c«ng nh©n. Kim §ång phôc vô cho ThiÕu nhi. + Nghiªn cøu lêi giíi thiÖu: Môc lôc chÝnh v¨n gióp cho ta n¾m ®îc vÒ néi dung cña quyÓn s¸ch nãi vÒ vÊn ®Ò g×? NÕu lêi giíi thiÖu kh«ng ®îc th× t×m phÇn môc lôc, gióp ta n¾m ®îc kh¸ chi tiÕt c¸c phÇn ch¬ng cña s¸ch, thÊy kh«ng ch¾c ch¾n th× ph¶i nghiªn cøu phÇn chÝnh v¨n, lµ chñ yÕu n¾m ch¾c ch¾n vÒ néi dung cña s¸ch, tuú theo yªu cÇu cô thÓ ®Ó cã thÓ nghiªn cøu mét phÇn, mét ch¬ng cña quyÓn s¸ch ®ã. b) Giai ®o¹n 2: X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña Ên phÈm trong khung ph©n lo¹i. Khi ®· n¾m ®îc néi dung cña giai ®o¹n 1 ta cÇn suy nghÜ xem Ên phÈm Êy thuéc vÒ m«n lo¹i nµo trong ph©n lo¹i. Khi x¸c ®Þnh ®îc m«n lo¹i råi ta tiÕp tôc t×m ®Õn c¸c môc vµ ph©n môc nhá h¬n. X¸c ®Þnh ®îc råi ta chän ký hiÖu ®ã. VÝ dô: KÕ ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n Liªn bang Nga Ph©n tÝch: Thuéc nhãm x· héi chÝnh trÞ: KH: 3 3 – S¸ch x· héi chÝnh trÞ 30313233  33(x) x lµ ký hiÖu Nga c) Giai ®o¹n 3: Qu¸ tr×nh ph©n lo¹i s¸ch ®îc chÊm døt ë giai ®o¹n nµy, lµ giai ®o¹n quyÕt ®Þnh ®a ký hiÖu vµo s¸ch gãc tr¸i trªn cïng cña häc sinh. III- M« t¶ Ên phÈm: Lµ viÖc lùa chän c¸c dÉn hiÖu ®Æc trng cña mét Ên phÈm tr×nh bµy chóng theo nh÷ng quy t¾c nhÊt ®Þnh gióp b¹n ®äc cã kh¸i niÖm vÒ Người thực hiện: 2 Trêng THCS Hång Thñy TrÇn ThÞ Mai Lý Kinh nghiÖm lµm c«ng t¸c th viªn trêng häc Ên phÈm tríc khi ®îc tiÕp xóc trùc tiÕp víi Ên phÈm ®ã. Néi dung m« t¶ bao gåm c¸c yÕu tè m« t¶ ®îc chia thµnh 6 khu vùc: + Khu vùc tªn trang s¸ch: dÊu g¹ch chÐo / + Khu vùc lÇn xuÊt b¶n vµ kho¶n ghi lÇn xuÊt b¶n: dÊu chÊm g¹ch ngang . _ ; kho¶n khi lÇn xuÊt b¶n cã ý nghÜa quyÓn s¸ch ®ã cã ghi lÇn xuÊt b¶n, IN lÇn thø 1, 2, 3,... v.v. còng dïng dÊu chÊm g¹ch ngang. + §Þa chØ xuÊt b¶n: Bao gåm n¬i xuÊt b¶n, tªn nhµ xuÊt b¶n, n¨m xuÊt b¶n. N¬i xuÊt b¶n thÓ hiÖn dÊu .- ; Tªn nhµ xuÊt b¶n thÓ hiÖn dÊu .: (VÝ dô: H.:) N¨m xuÊt b¶n thÓ hiÖn dÊu .- (VÝ dô: 1999 .-) + Chi tiÕt sè liÖu: Bao gåm sè trang, kho¶n ghi minh ho¹ vµ khæ s¸ch. Sè trang dïng dÊu : (VÝ dô: 120Tr:) Khæ s¸ch dïng dÊu .- (VÝ dô: 21cm.-) + Tïng th dïng dÊu ®ãng ngoÆc më ngoÆc ( ) VÝ dô: (Sgv) + Khu vùc phô chó: Cã nghÜa ghi dßng trªn cïng ®Çu trang s¸ch. VÝ dô: Cã 1 quyÓn s¸ch ghi trªn b×a: Bé gi¸o dôc vµ §µo t¹o VÝ dô minh ho¹: S¸ch mü thuËt 8 (S¸ch gi¸o viªn) NguyÔn Quèc To¶n Mü thuËt 8 / NguyÔn Quèc To¶n.- In lÇn thø 3 .- H .: Gi¸o dôc, 1995.- 96 Tr: Minh häa; 21 cm .- (Sgv) Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o Ta muèn râ vÝ dô trªn th× ®i vµo s¬ ®å sau: Tiªu ®Ò m« t¶ Tªn s¸ch chÝnh=Tªn s¸ch sãng ®«i : chi tiÕt bæ sung cho tªn s¸ch / Kho¶n ghi t¸c gi¶ .- Kho¶n ghi lÇn xuÊt b¶n .- N¬i XB .: Nhµ xb , N¨m XB .Sè trang:Minh ho¹,khæ s¸ch,TLkÌm theo .(Tïng th) iV- Ký hiÖu xÕp gi¸ cña 3 bé phËn s¸ch: GK 1- S¸ch gi¸o khoa: KH : S§KCB GV 2 - S¸ch nghiÖp vô: KH : Người thực hiện: 3 §KCB Trêng THCS Hång Thñy TrÇn ThÞ Mai Lý Kinh nghiÖm lµm c«ng t¸c th viªn trêng häc TK 3- S¸ch tham kh¶o, Kim §ång: ; §KCB § S§KCB S¬ ®å chÝnh cña mét tÊm phÝch: KHXG KHML KH§§ VÝ dô: M« t¶ quyÓn s¸ch: B¶ng ph©n lo¹i dïng cho Th viÖn phæ th«ng: 1) M« t¶ phÝch chÝnh cho tªn s¸ch: TK B¶ng ph©n lo¹i: Dïng cho Th 10 viÖn phæ th«ng / §ç H÷u D biªn so¹n .In lÇn thø 3 .- H .: Gi¸o dôc, 1995 .148 Tr : 21 cm .Híng dÉn b¶ng ph©n lo¹i Tr137148 02 B106P 2) M« t¶ phÝch bæ sung cho ngêi biªn so¹n: B106P+§450H TK 10 §ç H÷u D B¶ng ph©n lo¹i: Dïng cho Th viÖn phæ th«ng / §ç H÷u D biªn so¹n.H .: 1995 .- 148 Tr 02 §450H B106P+§450H Người thực hiện: 4 Trêng THCS Hång Thñy TrÇn ThÞ Mai Lý Kinh nghiÖm lµm c«ng t¸c th viªn trêng häc 3) M« t¶ phÝch chÝnh cho ph©n lo¹i: TK 10 B¶ng ph©n lo¹i: Dïng cho Th viÖn phæ th«ng / §ç H÷u D biªn so¹n .H .: Gi¸o dôc, 1995 .148 Tr : 21 cm .02 02 PhÇn III – KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ B106P+§450H IV- Bµi häc rót ra: C«ng t¸c ph©n lo¹i, biªn môc trong th viÖn trêng häc thùc tÕ cßn gÆp mét sè khã kh¨n, v× s¸ch, b¸o, tµi liÖu ngµy cµng nhiÒu, c¸c nhµ xuÊt b¶n trong qu¸ tr×nh lµm s¸ch cha ®¹t ®îc mét sè thèng nhÊt vÒ thÓ thøc tr×nh bµy trang tªn s¸ch, b×a s¸ch,... v.v g©y lóng tóng cho c¸n bé th viÖn lµm c«ng t¸c chuyªn m«n ph©n lo¹i. Víi sù bïng næ cña th«ng tin khoa häc, kØ thuËt hiÖn nay, lîng s¸ch ®a vµo th viÖn nãi chung vµ th viÖn trêng häc nãi riªng ngµy cµng ®a d¹ng vµ phøc t¹p, vÊn ®Ò xö lý kû thuËt nghiÖp vô s¸ch trë nªn nÆng nÒ, chiÕm nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc cña c¸n bé th viÖn. Nh÷ng vÝ dô cô thÓ ®a ra ë ®©y cha ph¶i lµ tÊt c¶ c¸c trêng hîp cã thÓ gÆp trong thùc tÕ, vµ ®Ó gi¶i quyÕt ®îc tÊt c¶ s¸ch, b¸o bæ sung vµo th viÖn, ph¶i vËn dông chóng mét c¸ch th«ng minh, s¸ng t¹o trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. Ch¾c h¼n nh÷ng chuyªn ®Ò ®a ra trong néi dung chi tiÕt vµ sù lùa chän c¸ch thøc m« t¶, ký hiÖu ph©n lo¹i s¸ch vµ c¸ch ®Þnh chñ ®Ò cho môc lôc trong th viÖn trêng häc cßn cã tÝnh chñ quan. Trªn ®©y mét vµi suy nghÜ mµ t«i ®· rót ra ®îc c«ng t¸c ph©n lo¹i s¸ch, m« t¶ Ên phÈm trong th viÖn trêng häc. T«i m¹nh d¹n nªu ra ®Ó héi ®ång xem xÐt bæ sung vµ nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó chuyªn m«n Th viÖn trêng häc ngµy cµng hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn. Hång Thñy, ngµy 25 th¸ng 10 n¨m 2010 Ngêi viÕt TrÇn ThÞ Mai Lý Người thực hiện: 5 Trêng THCS Hång Thñy TrÇn ThÞ Mai Lý