Môc lôc
Më ®Çu.........................................................................................................................1
Ch¬ng 1: Quan ®iÓm toµn diÖn vµ nghiÖp vô b¶o l·nh cña NHTM........3
1.1 Nguyªn lý mèi liªn hÖ phæ biÕn............................................................................3
1.1.1. Kh¸i niÖm mèi liªn hÖ phæ biÕn.......................................................................3
1.1.2. TÝnh kh¸ch quan vµ phæ biÕn cña c¸c mèi liªn hÖ............................................4
1.2. Quan ®iÓm toµn diÖn, quan ®iÓm c¬ b¶n trong nhËn thøc khoa häc..............5
1.2.1.Quan ®iÓm toµn diÖn quan ®iÓm bæ sung cho quan niÖm vÒ tÝnh phæ biÕn cña
c¸c mèi liªn hÖ...........................................................................................................5
1.2.2. Quan ®iÓm toµn diÖn trong qu¶n lý kinh tÕ.......................................................5
1.3. NghiÖp vô b¶o l·nh cña Ng©n hµng th¬ng m¹i.................................................6
1.3.1.Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i nghiÖp vô b¶o l·nh (Bank Guarantee)..........................7
1.3.2. C¸c yÕu tè ¶nh hëng tíi nghiÖp vô b¶o l·nh...................................................13
Ch¬ng 2: NghiÖp vô b¶o l·nh t¹i ng©n hµng ngo¹i th¬ng viÖt nam19
2.1. Kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam.............................................19
2.1.1.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam......19
2.1.2.KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam trong
nh÷ng n¨m gÇn ®©y..................................................................................................21
2.2.Thùc tr¹ng nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam
(NHNT)......................................................................................................................24
2.2.1.Quy tr×nh tiÕn hµnh nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i NHNT..........................................24
2.2.2.Ph©n tÝch thùc tr¹ng nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i nhnt.............................................28
2.3.§¸nh gi¸ nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i NHNT...........................................................30
2.3.1.KÕt qu¶............................................................................................................30
2.3.2. H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n................................................................................31
Ch¬ng 3: Gi¶i ph¸p PH¸T TRIÓN NGHIÖP Vô B¶O L·NH t¹i NG¢N
HµNG NGO¹I TH¦¥ NG VIÖT NAM trªn QUAN §IÓM TOµN DIÖN..........35
3.1.c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi nh©n tè chñ quan.................................................................35
3.1.1.T¨ng cêng ho¹t ®éng qu¶n lý nghiÖp vô b¶o L·nh qua viÖc cô thÓ ho¸ chiÕn lîc
kinh doanh................................................................................................................ 35
3.1.2.N©ng cao hiÖu qu¶ thÈm ®Þnh KH¸CH HµNG.................................................36
3.1.3.N©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña nghiÖp vô b¶o L·nh..........................................38
3.1.4.C¸c gi¶i ph¸p ®èi víi nh©n tè con ngêi............................................................39
3.2. c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi nh©n tè kh¸ch quan vµ Mét sè kiÕn nghÞ.....................41
3.2.1. §èi víi Ng©n hµng Nhµ níc...........................................................................41
3.3.2.KiÕn nghÞ ®èi víi chÝnh phñ vµ c¬ quan chøc n¨ng.........................................42
KÕt luËn......................................................................................................................46
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o.........................................................................................47
Më ®Çu
C¶ níc ta ®ang chuyÓn m×nh trong giai ®o¹n x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng, tõng
bíc tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc gi÷ v÷ng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Song song víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ, hÖ thèng
c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam còng ph¶i tõng ngµy tõng giê thay da ®æi thÞt cho
phï hîp víi yªu cÇu cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn ®Çy kh¾c nghiÖt ®ã. Mét thùc tÕ kh«ng thÓ
Trang 1
phñ nhËn lµ cïng víi xu híng toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng th¬ng m¹i trong níc
vµ quèc tÕ ngµy cµng ®îc më réng, ®i cïng víi ®ã lµ nh÷ng rñi ro t¨ng theo cÊp sè nh©n.
Trong bèi c¶nh ®ã, nghiÖp vô b¶o l·nh cña ng©n hµng ra ®êi nh mét ph¬ng tiÖn
phßng ngõa rñi ro gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc th«ng suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh cña c¸c doanh nghiÖp b»ng c¸ch ®¶m b¶o t c¸ch cña c¸c bªn trong quan hÖ hîp
®ång, tõng bíc ®¸p øng yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc vµ thÕ
giíi. Kh«ng nh÷ng thÕ cßn cã ý nghÜa quan träng trong n©ng cao vai trß, uy tÝn cña hÖ
thèng ng©n hµng, kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ còng nh kh¶ n¨ng thÝch nghi ph¸t triÓn cña c¸c
nghiÖp vô ng©n hµng ®¸p øng ®ßi hái kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ.
Thùc tiÔn t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam cho thÊy, so víi c¸c nghiÖp vô
mang tÝnh truyÒn thèng cña ng©n hµng th× nghiÖp vô b¶o l·nh lµ nghiÖp vô cßn kh¸ míi
mÎ, c¸c c¸n bé nghiÖp vô cßn thiÕu kinh nghiÖm, quy tr×nh tiÕn hµnh cßn cha hoµn thiÖn,
viÖc ra nh÷ng quyÕt ®Þnh b¶o l·nh cßn mang tÝnh kinh nghiÖm. Sù ph¸t triÓn cña nghiÖp
vô nµy trong nh÷ng n¨m qua cha ®¸p øng hÕt nh÷ng ®ßi hái bøc b¸ch cña nÒn kinh tÕ.
§«i lóc, Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng còng ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng rñi ro ph¸t sinh tõ nghiÖp
vô nµy. Do vËy, mét trong nh÷ng môc tiªu, ®Þnh híng nghiÖp vô b¶o l·nh cña ngµnh
Ng©n hµng nãi chung vµ Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam nãi riªng ®ã lµ rót kinh
nghiÖm tõ thùc tÕ, kh«ng ngõng chÊn chØnh, æn ®Þnh, n©ng cao chÊt lîng nghiÖp vô b¶o
l·nh, tõ ®ã cã thÓ hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng lªn ngang
tÇm víi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ ®ang kh«ng ngõng ph¸t triÓn.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn thøc trªn vµ trªn c¬ së lý thuyÕt quan ®iÓm toµn diÖn vÒ
viÖc nh×n nhËn sù vËt, hiÖn tîng vµ nh÷ng vÊn ®Ò trong tÝnh chØnh thÓ vµ ®Æt sù vËt hiÖn
tîng trong nh÷ng mèi liªn hÖ néi t¹i cña sù vËt vµ c¶ nh÷ng mèi quan hÖ bªn ngoµi.
Trong suèt thêi gian thùc tËp vµ lµm viÖc còng nh ®i s©u nghiªn cøu chÊt lîng nghiÖp vô
b¶o l·nh t¹i Phßng b¶o l·nh thuéc Së giao dÞch, Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam, em
®· m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi :
“Quan ®iÓm toµn diÖn trong ph¸t triÓn nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng Ngo¹i
Th¬ng ViÖt Nam”.
Ngoµi lêi më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o, néi dung tiÓu luËn ®îc
tr×nh bµy theo ba ch¬ng.
Ch¬ng 1: Quan ®iÓm toµn diÖn vµ nghiÖp vô b¶o l·nh cña Ng©n hµng th¬ng m¹i.
Ch¬ng 2: NghiÖp vô b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam .
Ch¬ng 3: Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng
ViÖt Nam trªn Quan ®iÓm toµn diÖn.
Trang 2
Ch¬ng 1:
quan ®iÓm toµn diÖn vµ nghiÖp vô
b¶o l·nh cña ng©n hµng th¬ng m¹i
1.1 Nguyªn lý mèi liªn hÖ phæ biÕn
1.1.1. Kh¸i niÖm mèi liªn hÖ phæ biÕn
Kh¸i niÖm “mèi liªn hÖ” (hay quan hÖ) víi t c¸ch lµ kh¸i niÖm c¬ b¶n cña phÐp biÖn
chøng ®îc sö dông ®Ó chØ sù rµng buéc lÉn nhau, quy ®Þnh lÉn nhau, ®ång thêi lµ sù t¸c
®éng lµm biÕn ®æi lÉn nhau cña c¸c sù vËt hiÖn tîng. Nh vËy, trong phÐp biÖn chøng
kh¸i niÖm “mèi liªn hÖ” kh«ng chØ sö dông víi mét nghÜa h¹n hÑp mµ lµ theo mét nghÜa
rÊt bao qu¸t, ph¶n ¸nh tÝnh thèng nhÊt vµ vËn ®éng, biÕn ®æi cña mäi sù vËt hiÖn tîng:
c¸i nµy lµ ®iÒu kiÖn, tiÒn ®Ò tån t¹i cña c¸i kia vµ ngîc l¹i; ®ång thêi sù t¸c ®éng cña c¸i
nµy lµm biÕn ®æi c¸i kia vµ lµm ngay chÝnh b¶n th©n c¸i ®ã. Ph©n tÝch mèi quan hÖ cung
cÇu cña hµng ho¸ vµ dÞch vô trong kinh tÕ häc hiÖn ®¹i lµ mét ®iÓn h×nh cho sù minh ho¹
kh¸i niÖm nµy.
Cung cÇu rµng buéc lÉn nhau, lµm tiÒn ®Ò tån t¹i cho nhau, ®ång thêi sù biÕn ®æi
cña cung sÏ lµm tiÒn ®Ò cho sù thay ®æi cña cÇu vµ ngîc l¹i. §iÒu nµy lµ c¬ së cña mäi
ph©n tÝch thÞ trêng hµng ho¸ vµ dÞch vô. Ba vÊn ®Ò c¬ b¶n cña kinh tÕ häc hiÖn ®¹i: s¶n
xuÊt c¸i g×? cho ai? nh thÕ nµo vµ b»ng c¸ch nµo? chØ cã thÓ gi¶i quyÕt ®îc khi xuÊt ph¸t
tõ viÖc gi¶i quyÕt mét c¸ch biÖn chøng mèi quan hÖ cung-cÇu. Ch¼ng h¹n, vÒ phÝa ngêi
s¶n xuÊt, ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò “s¶n xuÊt c¸i g×”, ngêi ta kh«ng thÓ chØ dùa vµo c¸c kh¶
n¨ng s½n cã vÒ tiÒm lùc cña m×nh, mµ quan träng h¬n lµ ph¶i xuÊt ph¸t tõ sù ph©n tÝch
thÞ trêng tiªu thô hµng ho¸ vµ dÞch vô – tøc lµ xuÊt ph¸t tõ ho¹t ®éng marketing vÒ cÇu.
Nh vËy, kh¶ n¨ng cÇu lµ xuÊt ph¸t ®iÓm ®Ó ngêi s¶n xuÊt suy nghÜ, lËp ph¬ng ¸n s¶n xuÊt
c¸i g×? chÊt lîng nh thÕ nµo? sè lîng bao nhiªu?… §èi víi viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò s¶n
xuÊt cho ai vµ b»ng c¸ch nµo còng t¬ng tù nh vËy, ®Òu ph¶i xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ kh¶ n¨ng
cÇu tiªu thô hµng ho¸ dÞch vô trªn thÞ trêng. ChÝnh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®ã, ngêi s¶n
Trang 3
xuÊt ph¶i tù biÕn ®æi cho phï hîp víi thÞ trêng tiªu thô, ®ång thêi ngêi s¶n xuÊt còng
gãp phÇn lµm biÕn ®æi thÞ trêng tiªu thô hµng ho¸.
Kh¸i niÖm “mèi liªn hÖ” trong phÐp biÖn chøng víi t c¸ch lµ kh¸i niÖm triÕt häc
ph¶n ¸nh mét c¸ch kh¸i qu¸t tÝnh thèng nhÊt vµ biÕn ®æi cña toµn bé thÕ giíi. V× vËy,
nh÷ng mèi liªn hÖ mµ phÐp biÖn chøng ®Ò cËp tíi lµ “ mèi liªn hÖ phæ biÕn”-tøc lµ nh÷ng
mèi liªn hÖ mang tÝnh chÊt bao qu¸t nhÊt, ch¼ng h¹n mèi liªn hÖ cña c¸c mÆt ®èi lËp,
mèi liªn hÖ lîng-chÊt, mèi liªn hÖ ph¸t triÓn…tuy nhiªn, nh÷ng mèi liªn hÖ phæ biÕn ®ã
kh«ng tån t¹i mét c¸ch trõu tîng mµ tr¸i l¹i nh÷ng mèi liªn hÖ phæ biÕn ®îc thÓ hiÖn qua
c¸c “mèi liªn hÖ ®Æc thï” tøc lµ nh÷ng mèi liªn hÖ tån t¹i riªng biÖt trong tõng lÜnh vùc
cô thÓ, thËm chÝ trong mçi sù vËt hiÖn tîng. §iÒu nµy còng nãi lªn tÝnh thèng nhÊt ®a
d¹ng cña c¸c mèi liªn hÖ cña mäi sù vËt hiÖn tîng. §iÒu ®ã còng thÓ hiÖn tÝnh ®a d¹ng
trong tÝnh thèng nhÊt cña toµn bé thÕ giíi.
Còng v× vËy, trong nghiªn cøu khoa häc nãi chung, c¸c khoa häc kinh tÕ nãi riªng,
ngêi ta kh«ng thÓ kh«ng vËn dông c¸c nguyªn t¾c quy luËt chung cña phÐp biÖn chøng,
nhng ®ång thêi còng kh«ng chØ dõng l¹i ë c¸c ph¬ng ph¸p luËn chung ®ã mµ ph¶i triÓn
khai ph¬ng ph¸p luËn chung trong nh÷ng nghiªn cøu cô thÓ.
1.1.2. TÝnh kh¸ch quan vµ phæ biÕn cña c¸c mèi liªn hÖ.
PhÐp biÖn chøng duy t©m còng ®Ò cËp vµ x¸c nhËn tÝnh phæ biÕn cña c¸c mèi liªn hÖ
c¸c sù vËt hiÖn tîng. Ch¼ng h¹n Heghen còng nãi tíi tÝnh trung giíi phæ biÕn cña kh¸i
niÖm, r»ng mäi kh¸i niÖm ®Òu lµ trung giíi cho nhau. Tuy nhiªn, do ®øng trªn lËp trêng
triÕy häc duy t©m kh¸ch quan, Heghen ®· kh¶o cøu c¬ së cña c¸c mèi liªn hÖ tån t¹i cña
tinh thÇn tuyÖt ®èi – ý niÖm tuyÖt ®èi. Tr¸i l¹i, phÐp biÖn chøng duy vËt khoa häc cña
C.M¸c, Ph.¡nghen vµ V.I.Lªnin, do ®øng trªn lËp trêng cña chñ nghÜa duy vËt khoa häc
®· kh¼ng ®Þnh tÝnh kh¸ch quan cña c¸c mèi liªn hÖ; tøc lµ t×m c¬ së vËt chÊt cña mäi mèi
liªn hÖ cña c¸c sù vËt hiÖn tîng. Theo quan ®iÓm niÖm nµy, c¬ së cña mäi mèi liªn hÖ
cña giíi tù nhiªn, x· héi vµ tinh thÇn lµ vËt chÊt – lµ tÝnh thèng nhÊt vËt chÊt. C¸c mèi
liªn hÖ cña ®êi sèng tinh thÇn, cña c¸c kh¸i niÖm suy ®Õn cïng chÝnh lµ ph¶n ¸nh c¸c
mèi liªn hÖ vËt chÊt kh¸ch quan. Vµ ph¬ng ph¸p luËn quan träng tÊt yÕu ®îc rót ra tõ
quan niÖm nµy trong nghiªn cøu khoa häc lµ ph¶i ®ßi hái th¸i ®é kh¸ch quan trong viÖc
ph©n tÝch vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn.
Kh¸i niÖm vÒ tÝnh phæ biÕn cña c¸c mèi liªn hÖ bao hµm quan niÖm vÒ tÝnh cè h÷u
cña c¸c mèi liªn hÖ trong qu¸ tr×nh thèng nhÊt vËn ®éng vµ ph¸t triÓ.n kh«ng ngõng cña
c¸c sù vËt hiÖn tîng. Nãi c¸ch kh¸c, mäi sù vËt hiÖn tîng ®Òu cã mèi liªn hÖ. XÐt trong
tÝnh thèng nhÊt cña thÕ giíi, trong qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña mäi
sù vËt hiÖn tîng th× kh«ng cã giíi h¹n cuèi cïng cña c¸c mèi liªn hÖ. Quan niÖm nµy tÊt
yÕu ®i tíi quan niÖm: sù vËt hiÖn tîng kh«ng ph¶i lµ ®ång nhÊt, kh«ng ph¶i lµ sù c« lËp
tuyÖt ®èi hay cè ®Þnh ë nh÷ng giíi h¹n tuyÖt ®èi, mµ tr¸i l¹i chóng lµ mét hÖ thèng më,
lu«n trong t¬ng quan t¸c ®éng qua l¹i lµm biÕn ®æi lÉn nhau.
TÝnh kh¸ch quan vµ phæ biÕn cña c¸c mèi liªn hÖ cã vai trß trong viÖc x¸c lËp c¬ së
lý luËn cña lý thuyÕt cÊu tróc hÖ thèng. Lý thuyÕt cÊu tróc hÖ thèng lµ mét lý thuyÕt
khoa häc hiÖn ®¹i, ®îc vËn dông phæ biÕn trong mäi nghiªn cøu khoa häc. XÐt theo c¬
së ph¬ng ph¸p luËn triÕt häc cña lý thuyÕt ®ã cã thÓ thÊy vai trß ®Æc biÖt quan träng cña
nguyªn lý vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn. Theo lý thuyÕt nµy, kh«ng thÓ nãi tíi giíi h¹n cuèi
cïng cña mäi sù ph©n chia mét ®èi tîng nghiªn cøu. Nh÷ng giíi h¹n ®ã chØ mang tÝnh t-
Trang 4
¬ng ®èi trong nh÷ng h×nh thøc nghiªn cøu nhÊt ®Þnh. NÕu tuyÖt ®èi ho¸ sù ph©n chia ®ã,
tÊt yÕu mang l¹i nh÷ng sai lÇm vÒ tÝnh ®éc lËp t¬ng ®æi cña c¸c mèi liªn hÖ.
1.2. Quan ®iÓm toµn diÖn, quan ®iÓm c¬ b¶n trong
nhËn thøc khoa häc
1.2.1.Quan ®iÓm toµn diÖn quan ®iÓm bæ sung cho quan
niÖm vÒ tÝnh phæ biÕn cña c¸c mèi liªn hÖ.
Trong thùc tÕ kh¸ch quan, mét ®èi tîng nghiªn cøu xem xÐt trong tÝnh chØnh thÓ
thèng nhÊt cña mäi tån t¹i, trong mäi sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng lµ tËp hîp
v« vµn c¸c nh©n tè t¸c ®éng. Còng v× thÕ mçi gi¶ ®Þnh trong nghiªn cøu khoa häc ch©n
lý tuyÖt ®èi trong khoa häc chÝnh lµ tæng sè c¸c ch©n lý t¬ng ®èi trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn nhËn thøc, tiÕn dÇn tíi sù ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, toµn diÖn h¬n vÒ kh¸ch thÓ nghiªn cøu.
Tõ ®ã cã thÓ thÊy quan ®iÓm toµn diÖn ph¶i lµ quan ®iÓm c¬ b¶n trong nhËn thøc
khoa häc. Nguyªn t¾c toµn diÖn trong nghiªn cøu ph¶i lµ nguyªn t¾c chñ ®¹o. Theo
nguyªn t¾c nµy, trong mäi nghiªn cøu ph¶i xem xÐt, ph©n tÝch c¸c kh¸ch thÓ nghiªn cøu
trªn mäi mÆt, mäi mèi liªn hÖ cã thÓ cã vµ cã thÓ ®îc, tr¸nh nh÷ng phiÕn diÖn trong
ph©n tÝch mét vÊn ®Ò cô thÓ. Theo ®ã, sau nh÷ng ph©n tÝch cã giíi h¹n cña nh÷ng gi¶
®Þnh khoa häc lµ nh÷ng ph©n tÝch më réng nh»m ®¹t tíi ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ h¬n nh÷ng biÕn
®æi trong tÝnh chØnh thÓ cña mét kh¸ch thÓ nghiªn cøu.
§¬n cö mét vÝ dô trong kinh tÕ häc hiÖn ®¹i, ¸p dông ph¬ng ph¸p m« h×nh to¸n
ngêi ta ph©n tÝch t×m ra ®iÓm c©n b»ng cña hai ®êng cong cung – cÇu trong nÒn kinh tÕ
thÞ trêng. Trong nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh, ®iÓm c©n b»ng ®ã lµ cã thÓ x¸c ®Þnh. Tr¸i l¹i,
nã l¹i thêng xuyªn dÞch chuyÓn díi sù t¸c ®éng më réng cña nhiÒu nh©n tè kh¸ch quan
vµ chñ quan. Nh thÕ, nh÷ng ®iÓm c©n b»ng ®· x¸c ®Þnh híng cho nh÷ng t¸c nghiÖp kinh
doanh.
1.2.2. Quan ®iÓm toµn diÖn trong qu¶n lý kinh tÕ.
Trong nÒn kinh tÕ kh«ng cã mét sù kiÖn nµo tån t¹i trong tr¹ng th¸i c« lËp t¸ch rêi
nh÷ng sù kiÖn kh¸c. BÊt kú mét sù kiÖn kinh tÕ nµo còng chØ tån t¹i víi t c¸ch lµ trong
mèi liªn hÖ víi nh÷ng sù kiÖn kinh tÕ kh¸c. VÝ dô: Gi¸ c¶ thÞ trêng cña mçi lo¹i hµng
ho¸ chØ biÓu hiÖn ra trong mèi quan hÖ víi sù biÕn ®éng cung – cÇu vÒ lo¹i hµng ho¸
®ã, trong mèi quan hÖ víi gi¸ c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c (tû gi¸ víi c¸c lo¹i hµng ho¸
c¹nh tranh cïng chñng lo¹i, nhu cÇu c¸c lo¹i hµng ho¸ bæ sung).
C¸c thÞ trêng hµng ho¸ dÞch vô cô thÓ, thÞ trêng lao ®éng kh«ng tån t¹i trong tr¹ng
th¸i c« lËp t¸ch biÖt nhau mµ trong sù liªn hÖ t¸c ®éng qua l¹i chÕ íc lÉn nhau. Mçi sù
biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶ trªn thÞ trêng vèn (l·i suÊt) kÐo theo hµng lo¹t c¸c sù biÕn ®éng lan
truyÒn trªn c¸c thÞ trêng lao ®éng, thÞ trêng hµng ho¸. Khi l·i suÊt trªn thÞ trêng vèn
gi¶m (gi¸ cña tiÒn) c¸c doanh nghiÖp cã c¬ héi më réng ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt lµm
cho gi¸ c¶ søc lao ®éng, tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng t¨ng lªn do ®ã gi¸ c¶ trªn thÞ trêng hµng ho¸
còng t¨ng lªn…
B¶n th©n nÒn kinh tÕ còng kh«ng tån t¹i trong tr¹ng th¸i c« lËp mµ trong mèi
quan hÖ quy ®Þnh lÉn nhau gi÷a c¸c lÜnh vùc kinh tÕ – chÝnh trÞ – ngo¹i giao; kinh tÕ,
chÝnh trÞ, ®¹o ®øc – ph¸p quyÒn; kinh tÕ – chÝnh trÞ – khoa häc- nghÖ thuËt…NÒn
kinh tÕ níc ta khi chuyÓn tõ c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý
cña nhµ níc th× nh÷ng sù thay ®æi trong quan ®iÓm kinh tÕ, c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ chÕ kinh
tÕ kÐo theo sù thay ®æi trong quan niÖm vÒ vai trß, vÞ trÝ, ngo¹i giao, ®¹o ®øc, ph¸p
quyÒn, khoa häc vµ nghÖ thuËt…
Trang 5
V× mäi sù kiÖn kinh tÕ chØ tån t¹i, vµ chØ biÓu hiÖn víi t c¸ch lµ b¶n th©n sù kiÖn
®ã trong mèi quan hÖ víi nh÷ng sù kiÖn kh¸c cho nªn nguyªn t¾c toµn diÖn ®ßi hái:
Khi nghiªn cøu mét sù kiÖn kinh tÕ nµo ®ã, ®Ó cã thÓ nhËn thøc ®îc b¶n chÊt
cña sù kiÖn cÇn ph¶i xem xÐt trªn tÊt c¶ c¸c mÆt, c¸c mèi liªn hÖ cã thÓ cã. B¶n chÊt cña
sù kiÖn sÏ lµ c¸i chung, ®îc chøa ®ùng trong tÊt c¶ c¸c mèi quan hÖ ®ã. TÝnh ch©n lý vµ
x¸c thùc cña tri thøc khoa häc ®îc rót ra phô thuéc vµo ®é lín cña tæng thÓ c¸c mèi quan
hÖ cã thÓ thu thËp ®îc. Tuy nhiªn, v× sè lîng c¸c mèi liªn hÖ cã thÓ cã lµ v« cïng, ngêi
nghiªn cøu kh«ng thÓ nµo bao qu¸t hÕt, cho nªn sai lÇm vÉn cã thÓ x¶y ra. ChÝnh v× vËy
ch©n lý – sai lÇm lµ hai mÆt cïng tån t¹i trong mét tri thøc.
Vµ ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng bá sãt trªn c¬ së øng dông quan ®iÓm toµn diÖn
cÇn ph¶i ph©n lo¹i c¸c mèi liªn hÖ thµnh tõng nhãm. Mçi chuyªn ngµnh kh¸c nhau cã
c¸ch ph©n nhãm c¸c mèi liªn hÖ theo ph¬ng ph¸p kh¸c nhau. Trªn b×nh diÖn triÕt häc thêng quan t©m ®Õn c¸c nhãm chñ yÕu sau:
- Mèi liªn hÖ bªn trong – bªn ngoµi.
-
Mèi liªn hÖ nh©n – qu¶.
-
Mèi liªn hÖ trùc tiÕp – gi¸n tiÕp.
1.3. NghiÖp vô b¶o l·nh cña Ng©n hµng th¬ng m¹i.
Sù ra ®êi cña nghiÖp vô b¶o l·nh kh«ng ®ång thêi víi sù ra ®êi cña ng©n hµng.
Nhng qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng cïng víi sù ph¸t triÓn cña th¬ng m¹i
quèc tÕ vµ nhu cÇu vÒ mét ®èi t¸c ®¸ng tin cËy b¶o ®¶m cho c¸c th¬ng vô míi lµm n¶y
sinh nghiÖp vô b¶o l·nh nh mét lo¹i h×nh nghiÖp vô míi cña ng©n hµng hiÖn ®¹i.
NÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i trong níc còng nh
quèc tÕ còng ngµy cµng ®a d¹ng vµ phong phó. Mét giao dÞch th¬ng m¹i cã thÓ gi¶i thÝch
®¬n thuÇn: ngêi b¸n sÏ cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô cho ngêi mua vµ ngêi mua tr¶ tiÒn
cho khèi lîng hµng ho¸, dÞch vô nhËn ®îc, nhng nh÷ng ph¸t sinh tõ ®ã l¹i v« cïng phøc
t¹p, ®Æc biÖt trong th¬ng m¹i quèc tÕ. Ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ víi sù v« giíi h¹n vÒ
kh«ng gian vµ thêi gian ®· kÐo theo c¶ nh÷ng vÊn ®Ò tõ sù kh¸c biÖt vÒ thÓ chÕ chÝnh trÞ,
hÖ thèng ph¸p lý, quy chÕ mËu dÞch, ®iÒu kiÖn thanh to¸n, ®iÒu kiÖn thÞ tr êng, t×nh h×nh
tµi chÝnh. ChÝnh nh÷ng sù kh¸c biÖt nµy kÐo theo nh÷ng rñi ro kh«ng lêng tríc ®îc ®· lµ
tiÒn ®Ò ban ®Çu ®ßi hái sù xuÊt hiÖn nghiÖp vô b¶o l·nh cña ng©n hµng.
1.3.1.Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i nghiÖp vô b¶o l·nh (Bank
Guarantee)
* Kh¸i niÖm nghiÖp vô b¶o l·nh (Bank Guarantee)
Theo kho¶n 12, §iÒu 20 cña LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông,
Theo §iÒu 1 trong QuyÕt ®Þnh sè 196 ra ngµy 16/9/1994 cña Thèng ®èc Ng©n hµng
Nhµ níc vÒ quy chÕ nghiÖp vô b¶o l·nh cña c¸c Ng©n hµng.
Theo QuyÕt ®Þnh sè 263/Q§- NHNN ngµy 19/9/1995.
Vµ gÇn ®©y nhÊt theo QuyÕt ®Þnh sè 283/2000/Q§-NHNN ngµy 25/8/2000 kh¸i niÖm
nghiÖp vô b¶o l·nh Ng©n hµng nh sau:
“B¶o l·nh Ng©n hµng lµ cam kÕt b»ng v¨n b¶n cña tæ chøc tÝn dông (bªn b¶o l·nh) víi
bªn cã quyÒn (bªn nhËn b¶o l·nh) vÒ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh thay cho kh¸ch
hµng (bªn ®îc b¶o l·nh) khi kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng
Trang 6
nghÜa vô ®· cam kÕt víi bªn nhËn b¶o l·nh. Kh¸ch hµng ph¶i nhËn nî vµ hoµn tr¶ c¸c
tæ chøc tÝn dông sè tiÒn ®· ®îc tr¶ thay”.
Bªn b¶o l·nh lµ c¸c tæ chøc tÝn dông quy ®Þnh t¹i §iÒu 3 cña Quy chÕ b¶o l·nh ng©n
hµng theo QuyÕt ®Þnh 283/2000 cña NHNN bao gåm:
+ Ng©n hµng th¬ng m¹i Nhµ níc, ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn, ng©n hµng ®Çu t,
ng©n hµng ph¸t triÓn, ng©n hµng chÝnh s¸ch, ng©n hµng liªn doanh, chi nh¸nh ng©n
hµng níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, ng©n hµng hîp t¸c, c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng kh¸c vµ c¸c
tæ chøc tÝn dông phi ng©n hµng thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông
(gäi chung lµ tæ chøc tÝn dông) ®îc thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng theo c¸c
quy ®Þnh cña ph¸p luËt cã liªn quan vµ quy ®Þnh t¹i Quy chÕ nµy.
+ C¸c ng©n hµng ®îc Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc cho phÐp thùc hiÖn thanh to¸n
quèc tÕ ®îc thùc hiÖn b¶o l·nh vay, b¶ol·nh thanh to¸n vµ c¸c h×nh thøc b¶o l·nh kh¸c
mµ bªn nhËn b¶o l·nh lµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi.
+ Tæ chøc, tÝn dông thùc hiÖn b¶o l·nh hèi phiÕu, lÖnh phiÕu theo quy ®Þnh cña ph¸p
luËt vÒ th¬ng phiÕu.
Bªn ®îc b¶o l·nh lµ c¸c kh¸ch hµng ®îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 4 quy chÕ bao gåm:
+ C¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng kinh doanh hîp ph¸p t¹i ViÖt Nam: doanh
nghiÖp nhµ níc, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty hîp danh,
doanh nghiÖp cña c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ-x· héi, doanh nghiÖp liªn
doanh, doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, doanh nghiÖp t nh©n,
hé kinh doanh c¸ thÓ.
+ C¸c tæ chøc tÝn dông ®îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo LuËt C¸c tæ chøc tÝn dông
+ Hîp t¸c x·
+ C¸c tæ chøc kinh tÕ níc ngoµi tham gia c¸c hîp ®ång hîp t¸c liªn doanh vµ tham
gia ®Êu thÇu c¸c dù ¸n t¹i ViÖt Nam hoÆc vay vèn ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t t¹i ViÖt
Nam.
Bªn nhËn b¶o l·nh lµ c¸c c¸ nh©n tæ chøc trong vµ ngoµi níc cã quyÒn thô hëng c¸c
cam kÕt b¶o l·nh cña tæ chøc tÝn dông.
NghiÖp vô b¶o l·nh ®ßi hái ph¶i lu«n xuÊt hiÖn ba yÕu tè:
- Ph¶i cã mét nghÜa vô cô thÓ
- NghÜa vô ®ã ph¶i lµ nghÜa vô tµi chÝnh
- C¸c thµnh viªn tham gia ph¶i cã ba bªn: ngêi yªu cÇu b¶o l·nh(ngêi ®îc b¶o
l·nh), ngêi nhËn b¶o l·nh (ngêi thô hëng), ngêi b¶o l·nh
§ång thêi trong nghiÖp vô b¶o l·nh lu«n ph¶i xem xÐt tæng hîp ba hîp ®ång c¬ b¶n:
+ Hîp ®ång gi÷a ngêi yªu cÇu b¶o l·nh (ngêi ®îc b¶o l·nh) vµ Ng©n hµng
ph¸t hµnh.
+ Hîp ®ång gi÷a ngêi ®îc b¶o l·nh vµ ngêi nhËn b¶o l·nh (Hîp ®ång mua
- b¸n c¬ së).
+ Hîp ®ång gi÷a Ng©n hµng ph¸t hµnh vµ ngêi nhËn b¶o l·nh (Th b¶o
l·nh).
C¸c hîp ®ång nµy rµng buéc tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c bªn vµ ®Ó tiÕn hµnh nghiÖp vô b¶o
l·nh kh«ng thÓ thiÕu bÊt cø hîp ®ång nµo. Ng©n hµng sÏ tiÕp nhËn ®¬n xin ph¸t hµnh b¶o
l·nh tõ phÝa ngêi mua, xem xÐt c¸c yÕu tè b¶o ®¶m thanh to¸n, kh¶ n¨ng tµi chÝnh còng
nh kh¶ n¨ng thùc hiÖn hîp ®ång cña kh¸ch hµng…Khi c¸c ®iÒu kiÖn tho¶ m·n, ng©n
hµng sÏ ký hîp ®ång b¶o l·nh víi ngêi ®îc b¶o l·nh vµ ph¸t hµnh b¶o l·nh cho ngêi thô
Trang 7
hëng díi h×nh thøc th b¶o l·nh. Ngêi thô hëng cã thÓ yªu cÇu söa ®æi b¶o l·nh trªn c¬ së
tho¶ thuËn cña hîp ®ång c¬ së. Khi ®ã ng©n hµng ph¸t hµnh sÏ xem xÐt l¹i ®Ó chÊp nhËn
söa ®æi. NÕu c¸c giao dÞch diÔn biÕn thuËn lîi, b¶o l·nh sÏ ®îc ®iÒu chØnh ®Ó ®¶m b¶o
quyÒn lîi vµ nghÜa vô cho c¶ ba bªn.
§èi víi bªn ®îc b¶o l·nh: ®îc t¹m thêi sö dông mét phÇn vèn cña bªn nhËn b¶o
l·nh, mµ chØ ph¶i tr¶ mét kho¶n phÝ cho ngêi b¶o l·nh. Vµ kho¶n phÝ ®ã chÝnh lµ chi phÝ
cho viÖc ngêi ®îc b¶o l·nh sÏ ®îc ®¶m b¶o quyÒn lîi còng nh nghÜa vô theo hîp ®ång c¬
së.
§èi víi bªn nhËn b¶o l·nh :hoµn toµn yªn t©m vÒ viÖc thùc hiÖn hîp ®ång cña bªn
®îc b¶o l·nh vµ tin tëng nh÷ng rñi ro ph¸t sinh trong hîp ®ång cña hä sÏ ®îc bï ®¾p.
§èi víi ng©n hµng b¶o l·nh: ng©n hµng thu ®îc phÝ b¶o l·nh mµ vÉn ®¶m b¶o ®îc
lîi Ých cña ng©n hµng th«ng qua biÖn ph¸p an toµn phï hîp. MÆt kh¸c khi tiÕn hµng b¶o
l·nh, ng©n hµng ®· nhËn ®îc sù tÝn nhiÖm, ®îc sù tin tëng cña c¶ hai bªn. Trong khi thùc
chÊt, ng©n hµng chØ cho vay trõu tîng, nghÜa lµ ng©n hµng kh«ng bá ra mét kho¶n vèn
nµo c¶, mµ chØ lÊy uy tÝn, danh dù cña ng©n hµng ra cho vay, lµm c¬ së cho vay.
Cã quan niÖm cho r»ng trong nÒn kinh tÕ ph¸t sinh nh÷ng quan hÖ hîp ®ång nµo th×
cã thÓ ph¸t sinh t¬ng øng nh÷ng nghiÖp vô b¶o l·nh cña ng©n hµng. Quan niÖm trªn tuy
kh«ng hoµn toµn ®óng nhng ®· ph¶n ¸nh ®îc sù phong phó cña c¸c lo¹i nghiÖp vô b¶o
l·nh víi rÊt nhiÒu nh÷ng ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i kh¸c nhau.
* Ph©n lo¹i nghiÖp vô b¶o l·nh
B¶o l·nh ng©n hµng rÊt ®a d¹ng, tuú theo c¸ch thøc ph¸t hµnh, theo ph¹m vi, theo
môc ®Ých vµ néi dung cña b¶o l·nh mµ cã nh÷ng lo¹i h×nh kh¸c nhau. Ta cã thÓ xem xÐt
nh÷ng ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i c¬ b¶n sau:
+ Theo ph¬ng thøc ph¸t hµnh b¶o l·nh
-B¶o l·nh trùc tiÕp ( Direct Guarantee)
B¶o l·nh trùc tiÕp lµ lo¹i b¶o l·nh trong ®ã ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l·nh chÞu
tr¸ch nhiÖm b¶o l·nh trùc tiÕp cho bªn ®îc b¶o l·nh, ngêi ®îc b¶o l·nh chÞu tr¸ch nhiÖm
båi hoµn trùc tiÕp cho ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l·nh. Lo¹i b¶o l·nh nµy chÞu sù chi phèi
cña luËt trong níc vµ khi hÕt h¹n cã thÓ trùc tiÕp tÊt to¸n víi ngêi b¶o l·nh mµ kh«ng cÇn
cã sù hoµn tr¶ th b¶o l·nh. ¦u ®iÓm cña lo¹i b¶o l·nh nµy lµ ngêi ®îc b¶o l·nh kh«ng
ph¶i mÊt thªm phÝ cho ng©n hµng ®¹i lý níc ngoµi (ng©n hµng trung gian).
Ng©n hµng phôc vô ngêi ®îc b¶o l·nh vµ trùc tiÕp ph¸t hµnh b¶o l·nh gäi lµ ng©n
hµng ph¸t hµnh b¶o l·nh vµ ng©n hµng cã trô së t¹i níc ngêi thô hëng gäi lµ ng©n hµng
th«ng b¸o. Ng©n hµng th«ng b¸o cã vai trß lµ kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c, tÝnh ch©n thùc cña
b¶o l·nh nh: ch÷ ký, test key, ... khi nhËn ®îc th b¶o l·nh tõ ng©n hµng ph¸t hµnh, sau ®ã
th«ng b¸o vµ chuyÓn néi dung th b¶o l·nh cho ngêi thô hëng.
S¬ ®å b¶o l·nh trùc tiÕp:
Ng©n hµng
ph¸t hµnh
Ng©n hµng
th«ng b¸o
(3)
(2)
Ngêi ®îc
b¶o l·nh
(4)
(1)
Ngêi nhËn
b¶o l·nh
(1): Ngêi ®îc b¶o l·nh vµ ngêi nhËn b¶o l·nh (ngêi thô hëng) ký kÕt hîp ®ång c¬ së
trong ®ã quy ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n b¶o l·nh.
Trang 8
(2): Ngêi ®îc b¶o l·nh yªu cÇu ng©n hµng phôc vô m×nh ph¸t hµnh th b¶o l·nh.
(3): Ng©n hµng phôc vô ngêi ®îc b¶o l·nh ph¸t hµnh th b¶o l·nh vµ ®Ò nghÞ ng©n hµng
cã trô së t¹i níc ngêi thô hëng th«ng b¸o vµ chuyÓn néi dung th b¶o l·nh tíi ngêi
thô hëng.
(4): Ng©n hµng th«ng b¸o thùc hiÖn viÖc th«ng b¸o vµ chuyÓn néi dung th b¶o l·nh cho
ngêi thô hëng. Ng©n hµng th«ng b¸o kh«ng ®îc chØ ®Þnh lµ ng©n hµng thanh to¸n, kh«ng
chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ néi dung th b¶o l·nh vµ c¸c tranh chÊp (nÕu cã) ph¸t sinh trong qu¸
tr×nh b¶o l·nh sau nµy.
Ngoµi ra, ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l·nh cã thÓ ph¸t hµnh b¶o l·nh trùc tiÕp cho
ngêi nhËn b¶o l·nh mµ kh«ng cÇn th«ng qua ng©n hµng th«ng b¸o b»ng c¸ch trùc tiÕp
th«ng b¸o vµ chuyÓn néi dung th b¶o l·nh cho ngêi nhËn b¶o l·nh.
- B¶o l·nh gi¸n tiÕp (Indirect Guarantee)
B¶o l·nh gi¸n tiÕp hay cßn gäi lµ b¶o l·nh ®èi øng (Counter Guarantee) lµ lo¹i
b¶o l·nh trong ®ã ng©n hµng b¶o l·nh ®· ph¸t hµnh b¶o l·nh theo chØ thÞ cña mét ng©n
hµng trung gian phôc vô cho ngêi ®îc b¶o l·nh. B¶o l·nh gi¸n tiÕp ®îc thùc hiÖn thêng
do ngêi thô hëng mong muèn th b¶o l·nh ®îc mét ng©n hµng cã trô së t¹i níc m×nh ph¸t
hµnh (Local Bank) ®Ó thuËn lîi trong giao dÞch hoÆc ®ßi tiÒn sau nµy. V× vËy, ngêi ®îc
b¶o l·nh ph¶i yªu cÇu ng©n hµng phôc vô m×nh chØ ®Þnh mét ng©n hµng ®ãng trô së t¹i
níc ngêi thô hëng ph¸t hµnh b¶o l·nh. Ng©n hµng thø nhÊt trong quan hÖ trªn gäi lµ
Ng©n hµng chØ dÉn (Instructing Bank), ng©n hµng thø hai gäi lµ Ng©n hµng ph¸t hµnh
(Issuing Bank). Mèi quan hÖ gi÷a hai ng©n hµng nµy ®îc thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n cña
Ng©n hµng chØ dÉn ®Ò nghÞ Ng©n hµng ph¸t hµnh thùc hiÖn viÖc ph¸t hµnh b¶o l·nh vµ
v¨n b¶n cña Ng©n hµng chØ dÉn cam kÕt båi hoµn cho Ng©n hµng ph¸t hµnh nÕu Ng©n
hµng ph¸t hµnh thanh to¸n b¶o l·nh - viÖc nµy ®îc thÓ hiÖn b»ng mét v¨n b¶n ®èi øng.
S¬ ®å b¶o l·nh gi¸n tiÕp:
Ng©n hµng
ChØ dÉn
(3)
(2)
Ngêi ®îc
B¶o l·nh
Ng©n hµng
ph¸t hµnh
(4)
(1)
Ngêi nhËn
B¶o l·nh
(1): Ngêi ®îc b¶o l·nh vµ ngêi thô hëng ký kÕt hîp ®ång c¬ së trong ®ã cã quy ®Þnh c¸c
®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn vÒ b¶o l·nh.
(2): Ngêi ®îc b¶o l·nh yªu cÇu ng©n hµng phôc vô m×nh chØ ®Þnh mét ng©n hµng ®ãng
trô së t¹i níc ngêi thô hëng ph¸t hµnh b¶o l·nh.
(3): Ng©n hµng phôc vô ngêi ®îc b¶o l·nh yªu cÇu ng©n hµng ®ãng trô së t¹i níc ngêi
thô hëng ph¸t hµnh th b¶o l·nh kÌm theo th b¶o l·nh ®èi øng hoÆc th tÝn dông dù
phßng.
(4): Ng©n hµng ®ãng trô së t¹i níc ngêi thô hëng ph¸t hµnh th b¶o l·nh, th«ng b¸o vµ
chuyÓn néi dung th b¶o l·nh cho ngêi thô hëng.
Trang 9
- §ång b¶o l·nh (Syndicate Guarantee, Co-Guarantee)
Trong trêng hîp nh÷ng th¬ng vô lín, kh¶ n¨ng rñi ro cao, mét ng©n hµng riªng lÎ
kh«ng thÓ thùc hiÖn b¶o l·nh hoÆc v× nh÷ng quy ®Þnh h¹n chÕ vµ môc tiªu ph©n t¸n rñi ro
cña ChÝnh phñ níc ®ã. Do vËy, c¸c ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn ®ång b¶o l·nh cho mét
kho¶n b¶o l·nh. C¸c ng©n hµng thµnh viªn tham gia ®ång b¶o l·nh sÏ chän mét ng©n
hµng ®øng ra lµ ng©n hµng b¶o l·nh chÝnh. Ng©n hµng nµy sÏ ph¸t hµnh th b¶o l·nh cho
toµn bé sè tiÒn b¶o l·nh, gi÷ c¸c chøng tõ cã liªn quan, thu phÝ b¶o l·nh tõ ngêi ®îc b¶o
l·nh vµ chia l¹i cho c¸c ng©n hµng thµnh viªn theo tû lÖ. C¸c ng©n hµng cßn l¹i cam kÕt
chÞu tr¸ch nhiÖm theo tõng phÇn ®ãng gãp cña m×nh b»ng nh÷ng b¶o l·nh ®èi øng. Khi
ng©n hµng b¶o l·nh chÝnh thanh to¸n cho ngêi thô hëng th× hä cã quyÒn truy ®ßi c¸c
ng©n hµng thµnh viªn sè tiÒn mµ hä ®· cam kÕt b»ng b¶o l·nh ®èi øng.
S¬ ®å ®ång b¶o l·nh:
NH a
NH B
Ng©n
Hµng
ph¸t
hµnh
b¶o
l·nh
(2)
Ngêi ®îc
B¶o l·nh
(1)
(3)
NH C
Ngêi nhËn
B¶o l·nh
(1): Hai bªn ký kÕt hîp ®ång c¬ së.
(2): Bªn ®îc b¶o l·nh nép ®¬n xin c¸c ng©n hµng b¶o l·nh cho m×nh.
(3): Quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c ng©n hµng tham gia ®ång b¶o l·nh vµ bªn nhËn b¶o
l·nh.
+ Theo môc ®Ých b¶o l·nh
- B¶o l·nh dù thÇu(Tender Guarantee)
B¶o l·nh dù thÇu lµ lo¹i b¶o l·nh trong ®ã ng©n hµng b¶o l·nh cam kÕt víi chñ thÇu
vÒ viÖc tham gia ®Êu thÇu cña nhµ thÇu. Trong trêng hîp kh¸ch hµng bÞ ph¹t do vi ph¹m
quy ®Þnh dù thÇu mµ kh«ng nép hoÆc nép kh«ng ®ñ tiÒn ph¹t cho bªn mêi thÇu th× tæ
chøc tÝn dông thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh ®· cam kÕt.
Môc ®Ých: §¶m b¶o cho ngêi dù thÇu kh«ng ph¶i rót lui, kh«ng ký kÕt hîp ®ång hay
thay ®æi ý ®Þnh khi ®· ®îc tróng thÇu. NÕu ngêi dù thÇu ®· tróng thÇu nhng kh«ng ký
hîp ®ång th× chñ thÇu (Ngêi thô hëng) sÏ rót tiÒn thanh to¸n tõ b¶o l·nh ®Ó trang tr¶i cho
chi phÝ ®Êu thÇu, thiÖt h¹i do chËm trÔ tiÕn ®é thi c«ng hay chi phÝ ®Ó tæ chøc laÞ mét
cuéc ®Êu thÇu kh¸c. TrÞ gi¸ cña b¶o l·nh th«ng thêng tõ 1- 5% gi¸ trÞ hîp ®ång ®Êu thÇu.
Thêi h¹n hiÖu lùc cña b¶o l·nh sÏ chÊm døt khi bªn ®îc b¶o l·nh (Ngêi tham gia dù thÇu
) kh«ng tróng thÇu hoÆc sau khi ký kÕt hîp ®ång hoÆc chÊp nhËn ký kÕt hîp ®ång nÕu
bªn b¶o l·nh tróng thÇu.
- B¶o l·nh vay vèn (Credit Guarantee, Loan Guarantee), hay cã thÓ gäi lµ b¶o
l·nh tÝn dông lµ cam kÕt cña ng©n hµng b¶o l·nh víi bªn cho vay vÒ viÖc sÏ chÞu tr¸ch
nhiÖm tr¶ thay cho bªn vay trong trêng hîp bªn vay kh«ng thanh to¸n ®Çy ®ñ, ®óng h¹n
nî gèc vµ l·i nh ®· ký kÕt ngay khi bªn thô hëng b¶o l·nh cã yªu cÇu mµ kh«ng cÇn cã
sù kiÓm tra nµo.
Trang 10
ViÖc thùc hiÖn b¶o l·nh tÝn dông rÊt phøc t¹p vµ ®ßi hái phÝa ng©n hµng ph¶i cã
sù xem xÐt kü lìng vÒ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n vay vèn, c¸c ®iÒu kiÖn vÒ tµi s¶n cÇm cè thÕ chÊp, ... v× khèi lîng tiÒn b¶o l·nh lín sÏ dÉn ®Õn rñi ro cao trong trêng hîp ngêi ®i
vay kh«ng tr¶ ®îc nî. Sè tiÒn vµ thêi h¹n b¶o l·nh ®îc x¸c ®Þnh theo tho¶ thuËn gi÷a c¸c
bªn.
- B¶o l·nh thanh to¸n (Payment Guarantee)
B¶o l·nh thanh to¸n lµ lo¹i h×nh b¶o l·nh mµ ng©n hµng b¶o l·nh cam kÕt víi nhµ
thÇu vÒ viÖc thanh to¸n tiÒn ®óng hîp ®ång cña chñ thÇu. Trong trêng hîp chñ thÇu
kh«ng thanh to¸n ®ñ sè tiÒn theo hîp ®ång th× ng©n hµng b¶o l·nh sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm
thay cho chñ thÇu. Môc ®Ých: Cung cÊp sù b¶o ®¶m cho nhµ thÇu (Ngêi thô hëng) cã thÓ
nhËn ®îc kho¶n thanh to¸n mét c¸ch thuËn lîi ®Çy ®ñ, ®óng h¹n vÒ s¶n phÈm, hµng ho¸
hay dÞch vô ®· cung cÊp cho chñ thÇu (ngêi ®îc b¶o l·nh ). Lo¹i b¶o l·nh nµy cã h×nh
thøc gÇn gièng víi b¶o l·nh tÝn dông th¬ng m¹i, nhng kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt vµ c¸ch
truy ®ßi tiÒn thanh to¸n. §èi víi h×nh thøc nµy, tiÕn ®é thanh to¸n (nÕu cã) sÏ t¬ng øng
víi tiÕn ®é thùc hiÖn hîp ®ång vµ trÞ gi¸ cña mçi b¶o l·nh thanh to¸n (nÕu cã) th× t¬ng
øng víi gi¸ trÞ thanh to¸n cña tõng kh©u trong tiÕn ®é thanh to¸n. Thêi gian hiÖu lùc cña
b¶o l·nh do c¸c bªn tho¶ thuËn.
- B¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång(Performance Guarantee)
B¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång lµ lo¹i h×nh b¶o l·nh mµ ng©n hµng b¶o l·nh cam
kÕt vÒ viÖc thùc hiÖn hîp ®ång cña nhµ thÇu. Trong trêng hîp nhµ thÇu kh«ng thùc hiÖn
hîp ®ång, hoÆc kh«ng nép ®ñ tiÒn ph¹t cho chñ thÇu th× ng©n hµng b¶o l·nh sÏ chÞu
tr¸ch nhiÖm tr¶ tiÒn thay tr¶ thay cho nhµ thÇu. Môc ®Ých cña lo¹i h×nh b¶o l·nh nµy
chÝnh lµ ®¶m b¶o quyÒn lîi cho chñ thÇu hay ngêi thô hëng tr¸nh ®îc rñi ro. TrÞ gi¸ cña
b¶o l·nh th× tuú theo lo¹i h×nh vµ qui m« hîp ®ång, sÏ tõ 10 - 15% tæng gi¸ trÞ hîp ®ång.
Trêng hîp ®Æc biÖt, møc b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång cã thÓ yªu cÇu trªn 15% nhng ph¶i
®îc ngêi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t chÊp nhËn. Tuy nhiªn, sè tiÒn b¶o l·nh cã thÓ
gi¶m dÇn theo tiÕn ®é thùc hiÖn hîp ®ång. VÒ thêi h¹n hiÖu lùc: Th b¶o l·nh cã gi¸ trÞ
®Õn ngµy hoµn thµnh hîp ®ång. Thêi h¹n hiÖu lùc ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ theo tho¶ thuËn
gi÷a hai bªn. Thêi h¹n b¾t ®Çu tõ ngµy kÕt thóc ®Êu thÇu, kÐo dµi ®Õn khi hoµn thµnh hîp
®ång nh: hµng ho¸ ®· giao xong, m¸y mãc thiÕt bÞ ®· ®îc vËn hµnh, c«ng tr×nh ®· ®a vµo
sö dông...
- B¶o l·nh ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm (Guarantee of Quality): lµ lo¹i h×nh b¶o
l·nh ng©n hµng do tæ chøc tÝn dông ph¸t hµnh cho bªn nhËn b¶o l·nh b¶o ®¶m kh¸ch
hµng thùc hiÖn ®óng c¸c tho¶ thuËn vÒ chÊt lîng cña s¶n phÈm theo hîp ®ång ®· ký kÕt
víi bªn nhËn b¶o l·nh. Trong trêng hîp kh¸ch hµng bÞ ph¹t tiÒn do kh«ng thùc hiÖn ®óng
c¸c tho¶ thuËn trong hîp ®ång vÒ chÊt lîng s¶n phÈm víi bªn nhËn b¶o l·nh mµ kh«ng
nép hoÆc kh«ng nép ®ñ tiÒn ph¹t cho bªn nhËn b¶o l·nh, tæ chøc tÝn dông thùchiÖn nghÜa
vô b¶o l·nh ®· cam kÕt.
- B¶o l·nh hoµn thanh to¸n (Repayment Guarantee) :
lµ lo¹i h×nh b¶o l·nh ng©n hµng do tæ chøc tÝn dông ph¸t hµnh cho bªn nhËn b¶o l·nh vÒ
viÖc b¶o ®¶m nghÜa vô hoµn tr¶ tiÒn øng tríc cña kh¸ch hµng theo hîp ®ång ®· ký kÕt
víi bªn nhËn b¶o l·nh. Trêng hîp kh¸ch hµng vi ph¹m c¸c cam kÕt víi bªn nhËn b¶o
l·nh vµ ph¶i hoµn tr¶ tiÒn øng tríc nh÷ng kh«ng hoµn tr¶ hoÆc hoµn tr¶ kh«ng ®ñ sè tiÒn
øng tríc cho bªn nhËn b¶o l·nh th× tæ chøc tÝn dông sÏ hoµn tr¶ sè tiÒn øng tríc cho bªn
nhËn b¶o l·nh.
Trang 11
- B¶o l·nh b¶o hµnh(Guarantee for Warranty Obligation): lµ b¶o l·nh ng©n hµng
do tæ chøc tÝn dông ph¸t hµnh vÒ viÖc cam kÕt sÏ båi thêng gi¸ trÞ b¶o l·nh khi bªn cã
tr¸ch nhiÖm b¶o hµnh (ngêi ®îc b¶o l·nh) kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®Çy ®ñ
nghÜa vô b¶o hµnh nh quy ®Þnh.
1.3.2. C¸c yÕu tè ¶nh hëng tíi nghiÖp vô b¶o l·nh.
Nh÷ng nh©n tè chñ quan
C¸c nh©n tæ chñ quan ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng b¶o l·nh lµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng trùc
tiÕp tíi tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau cña chÊt lîng b¶o l·nh. ChÊt lîng b¶o l·nh cña
ng©n hµng th¬ng m¹i bÞ ¶nh hëng bëi mét sè nh©n tè chñ quan sau:
* ChiÕn lîc kinh doanh cña ng©n hµng
ChiÕn lîc kinh doanh lµ nh©n tæ ¶nh hëng ®Çu tiªn ®Õn chÊt lîng b¶o l·nh, nÕu
kh«ng cã chiÕn lîc kinh doanh c¸c ng©n hµng sÏ lu«n bÞ ®éng. Mét chiÕn lîc kinh doanh
hiÖu qu¶ sÏ gióp ng©n hµng cã mét ph¬ng híng ph¸t triÓn nhÊt qu¸n, gióp cho ng©n hµng
khai th¸c tèt nhÊt n¨ng lùc hiÖn cã cña ng©n hµng vµ ®ång thêi nã còng gióp cho ng©n
hµng cã thÓ thÝch øng mét c¸ch nhanh chãng víi nh÷ng biÕn ®æi cña m«i tr êng kinh
doanh. Trªn c¬ së cã chiÕn lîc kinh doanh ®óng ®¾n, ng©n hµng th¬ng m¹i míi cã thÓ cã
nh÷ng kÕ ho¹ch bé phËn ®óng ®¾n cho tõng thêi kú ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn môc tiªu ®Ò ra.
§èi víi nghiÖp vô b¶o l·nh, chiÕn lîc kinh doanh cña ng©n hµng ph¶i ®îc cô thÓ hãa
thµnh c¸c môc tiªu vµ nhiÖm vô, ®Þnh híng kh¸ch hµng, thÞ trêng môc tiªu vµ c¸c lo¹i
h×nh b¶o l·nh t¬ng øng, gãp phÇn c©n ®èi nghiÖp vô b¶o l·nh trong c¸c lo¹i h×nh nghiÖp
vô kh¸c. Trong chiÕn lîc kinh doanh cã bao hµm c¸c chiÕn lîc Marketing, chiÕn lîc c¬
cÊu tæ chøc vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc…Ngay víi chiÕn lîc Marketing l¹i lµ hÖ thèng
c¸c chiÕn lîc s¶n phÈm, chiÕn lîc gi¸ c¶, chiÕn lîc ph©n phèi, chiÕn lîc giao tiÕp
khuyÕch tr¬ng vµ ®¬ng nhiªn ®Þnh híng ph¸t triÓn nghiÖp vô b¶o l·nh nãi chung còng
ph¶i tu©n theo chiÕn lîc chung ®ã.
* ChÝnh s¸ch tÝn dông cña ng©n hµng th¬ng m¹i.
ChÝnh s¸ch tÝn dông lµ mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu tÝn dông mµ ng©n hµng ®Æt ra vµ
c¸c biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó thùc hiÖn c¸c chØ tiªu ®ã. ChÝnh s¸ch tÝn dông ¶nh hëng trùc tiÕp
®Õn quy m«, tÝnh chÊt cña c¸c kho¶n b¶o l·nh còng nh ph¬ng thøc ho¹t ®éng b¶o l·nh
cña ng©n hµng. NghiÖp vô b¶o l·nh xÐt vÒ mÆt b¶n chÊt mang nhiÒu nÐt cña nghiÖp vô
tÝn dông, nhÊt lµ khi ph¸t sinh nghÜa vô vµ th b¶o l·nh ®· ®îc thanh to¸n xong th× hîp
®ång b¶o l·nh gièng víi hîp ®ång tÝn dông. H¬n thÕ n÷a, ngay quy tr×nh b¶o l·nh còng
cã nhiÒu ®iÓm t¬ng ®ång. §ã còng lµ lý do t¹i sao chÝnh s¸ch tÝn dông l¹i cã t¸c ®éng
kh«ng nhá tíi nghiÖp vô b¶o l·nh. ChÝnh s¸ch tÝn dông bao hµm c¸c vÇn ®Ò vÒ l·i suÊt,
quy m«, kh¸ch hµng vµ thÞ trêng môc tiªu. Vµ nh ta ®· tr×nh bµy ë trªn, khi nghÜa vô b¶o
l·nh ph¸t sinh, ng©n hµng ®· tiÕn hµnh thanh to¸n xong theo th b¶o l·nh lóc nµy nghiÖp
vô b¶o l·nh chÞu ¶nh hëng ®iÓn h×nh cña chÝnh s¸ch tÝn dông. Tõ ®ã cã thÓ kh¼ng ®Þnh
mét chÝnh s¸ch tÝn dông hîp lý sÏ gióp n©ng cao hiÖu qu¶ còng nh chÊt lîng nghiÖp vô
b¶o l·nh cña ng©n hµng.
* C«ng t¸c tæ chøc ng©n hµng.
Tæ chøc ng©n hµng ®îc s¾p xÕp mét c¸ch cã khoa häc, ®¶m b¶o sù phèi hîp chÆt
chÏ, nhÞp nhµng gi÷a c¸c phßng ban chøc n¨ng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu
cña kh¸ch hµng, gióp ng©n hµng theo dâi, qu¶n lý s¸t sao c¸c kho¶n b¶o l·nh, c¸c kho¶n
Trang 12
cho vay, huy ®éng vèn. §©y lµ c¬ së ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng b¶o l·nh an toµn vµ
qu¶n lý hiÖu qu¶ c¸c kho¶n b¶o l·nh. §Ó tiÕn hµnh mét quy tr×nh nghiÖp vô b¶o l·nh
th«ng thêng ®ßi hái sù kÕt hîp cña mét hÖ thèng c¸c phßng ban ®¬n gi¶n nhÊt lµ b¾t ®Çu
ph¶i qua phßng thÈm ®Þnh kh¸ch hµng råi ®Õn phßng b¶o l·nh vµ ®ßi hái c¶ sù liªn quan
cña phßng h¹ch to¸n kÕ to¸n khi kiÓm tra hay xem xÐt tµi kho¶n cña kh¸ch hµng nh»m
®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu tríc khi ph¸t hµnh b¶o l·nh. Trong quan niÖm vÒ kh¸ch hµng
trong ng©n hµng hiÖn ®¹i bao hµm kh¸ch hµng giao dÞch bªn ngoµi ng©n hµng vµ kh¸ch
hµng trong néi bé gi÷a c¸c phßng ban vµ mét tÊt yÕu mµ chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn lµ
®Ó phôc vô tèt kh¸ch hµng giao dÞch bªn ngoµi th× ng©n hµng ph¶i t¹o dùng ®îc sù hç trî
lÉn nhau gi÷a c¸c phßng ban hay chÝnh lµ quan hÖ tèt víi kh¸ch hµng trong néi bé ng©n
hµng. ChÝnh v× vËy mµ sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c phßng ban chøc n¨ng trong cïng hÖ
thèng ng©n hµng sÏ lµ nh©n tè kh«ng nhá ¶nh hëng tíi chÊt lîng nghiÖp vô b¶o l·nh.
* Quy tr×nh b¶o l·nh.
Quy tr×nh b¶o l·nh lµ nh©n tè quan träng quy ®Þnh c¸c bíc tiÕn hµnh mét nghiÖp vô
b¶o l·nh, nªn chÊt lîng nghiÖp vô b¶o l·nh sÏ chÞu ¶nh hëng trùc tiÕp cña quy tr×nh nµy.
Quy tr×nh b¶o l·nh bao gåm:
Bíc 1: ThÈm ®Þnh kh¶ n¨ng tµi chÝnh còng nh kh¶ n¨ng thùc hiÖn hîp ®ång cña
kh¸ch hµng tríc khi cÊp b¶o l·nh. §©y lµ bíc ®Çu tiªn còng lµ quan träng nhÊt trong quy
tr×nh b¶o l·nh. Nã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn quyÕt ®Þnh cña ng©n hµng trong viÖc cÊp hay
kh«ng cÊp b¶o l·nh cho kh¸ch hµng. ViÖc thÈm ®Þnh tríc khi cÊp b¶o l·nh cã hiÖu qu¶
bao nhiªu th× chÊt lîng b¶o l·nh cã hiÖu qu¶ bÊy nhiªu. ThÈm ®Þnh tríc khi cÊp b¶o l·nh
gióp ng©n hµng xem xÐt mét c¸ch toµn diÖn vÒ c¶ kh¸ch hµng vµ dù ¸n tr×nh thÈm ®Þnh.
C«ng t¸c thÈm ®Þnh tríc khi cÊp b¶o l·nh phô thuéc rÊt lín vµo tr×nh ®é còng nh tr¸ch
nhiÖm cña c¸n bé thÈm ®Þnh b¶o l·nh.
Bíc 2: X©y dùng vµ ký kÕt hîp ®ång b¶o l·nh. Hîp ®ång b¶o l·nh lµ v¨n b¶n viÕt
ghi l¹i tho¶ thuËn gi÷a ngêi xin b¶o l·nh (kh¸ch hµng) vµ ng©n hµng, víi néi dông chñ
yÕu lµ ng©n hµng cam kÕt thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh cho kh¸ch hµng khi cã vi ph¹m ® îc qui ®Þnh trong hîp ®ång trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Hîp ®ång b¶o l·nh cã
¶nh hëng tíi chÊt lîng b¶o l·nh. Mét hîp ®ång chÆt chÏ, ®Çy ®ñ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ng©n
hµng tr¸nh ®îc vµ h¹n chÕ nh÷ng tæn thÊt cã thÓ x¶y ra. Vµ viÖc thÓ thøc ho¸ c¸c ®iÒu
kho¶n trong hîp ®ång víi tõng lo¹i b¶o l·nh sÏ cã ý nghÜa kh«ng nhá ®èi víi chÊt l îng
nghiÖp vô b¶o l·nh.
Bíc 3: Thùc hiÖn vµ xö lý sau b¶o l·nh
Sau khi hîp ®ång b¶o l·nh ®· ®îc ký kÕt, ng©n hµng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm víi ngêi
®îc b¶o l·nh nh tho¶ thuËn. Còng nh ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô víi bªn thô hëng
sau khi ®· ph¸t hµnh th b¶o l·nh.
Quan hÖ b¶o l·nh kÕt thóc khi thêi h¹n b¶o l·nh hÕt hiÖu lùc. Ng©n hµng sÏ tiÕn
hµnh thùc hiÖn thu phÝ hoÆc thùc hiÖn nghÜa vô thay cho bªn ®îc b¶o l·nh nh qui ®Þnh
trong hîp ®ång b¶o l·nh. Trêng hîp kh¸ch hµng cè t×nh lõa ®¶o ng©n hµng, lµm ¨n yÕu
kÐm kh«ng cã c¸ch cøu v·n, ng©n hµng ¸p dông ph¬ng ¸n thanh lý, tøc lµ sö dông c¸c
biÖn ph¸p cã thÓ ®îc ®Ó thu håi kho¶n nî, bao gåm phong to¶ vµ b¸n c¸c tµi s¶n thÕ
chÊp, phong to¶ c¸c kho¶n tiÒn kÝ quü, hoÆc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kh¸c…
Mçi bíc trong qui tr×nh b¶o l·nh ®Òu cã ¶nh hëng tíi chÊt lîng b¶o l·nh. Do vËy,
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn mçi bíc, ng©n hµng ph¶i cã sù qu¶n lý chÆt chÏ vµ ph©n chia
tr¸ch nhiÖm râ rµng cho mçi c¸ nh©n.
Trang 13
*§Þnh phÝ b¶o l·nh.
§óng víi ý nghÜa cña mét ng©n hµng th¬ng m¹i, khi tiÕn hµnh bÊt ký nghiÖp vô nµo,
môc tiªu cña ng©n hµng lµ hiÖu qu¶ kinh doanh vµ ®¹t ®Õn lîi nhuËn kú väng cña ng©n
hµng mµ vÉn ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh cho dÞch vô cña ng©n hµng m×nh víi ng©n hµng
kh¸c. Nhng ®Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã, ng©n hµng ph¶i ®Þnh ra møc phÝ phï hîp dung hoµ lîi
Ých cña c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. V× vËy x¸c ®Þnh biÓu phÝ phï hîp lµ nh©n tè quan
träng ®¸nh gi¸ chÊt lîng nghiÖp vô tÝn dông cña ng©n hµng.
* PhÈm chÊt vµ tr×nh ®é c¸n bé tÝn dông.
Con ngêi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh b¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh cña
ng©n hµng còng nh viÖc ®¶m b¶o chÊt lîng b¶o l·nh. ChÊt lîng nh©n sù ngµy cµng ®îc
®ßi hái cao ®Ó cã thÓ ®¸p øng kÞp thêi cã hiÖu qu¶, thÝch øng víi sù thay ®æi nhanh
chãng cña m«i trêng kinh doanh tõ ®ã t¸c ®éng ®Õn sù thay ®æi cña ho¹t ®éng b¶o l·nh.
ViÖc tuyÓn chän nh©n sù cã ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp tèt vµ giái chuyªn m«n (cã kh¶ n¨ng
ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña dù ¸n xin b¶o l·nh, ®¸nh gi¸ tµi s¶n ®¶m b¶o,
gi¸m s¸t qu¶n lý ho¹t ®éng b¶o l·nh,..) sÏ gióp cho ng©n hµng cã thÓ ng¨n ngõa ®îc
nh÷ng sai ph¹m cã thÓ x¶y ra trong ho¹t ®éng b¶o l·nh.
Nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan
Tõ phÝa kh¸ch hµng
C¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, muèn më réng s¶n
xuÊt, ®Çu t cho m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ,…ph¶i cÇn mét sù hËu thuÉn rÊt
lín vÒ mäi mÆt vµ trong mét thêi gian dµi. ChÝnh v× vËy, nhu cÇu vÒ b¶o l·nh lµ tÊt yÕu.
C¸c ®iÒu kiÖn b¶o l·nh ®a ra nh»m tiªu chuÈn ho¸ kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp trong qu¸
tr×nh xin b¶o l·nh, ®¶m b¶o tÝnh chÊt an toµn vµ hiÖu qu¶ cho ng©n hµng. Kh¶ n¨ng ®¸p
øng c¸c ®iÒu kiÖn b¶o l·nh thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau:
* N¨ng lùc thÞ trêng cña doanh nghiÖp.
N¨ng lùc thÞ trêng cña doanh nghiÖp biÓu hiÖn ë khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô, chÊt
lîng s¶n phÈm cã ®¸p øng ®îc nhu cÇu thÞ trêng kh«ng? VÞ trÝ cña doanh nghiÖp trªn thÞ
trêng. HÖ thèng m¹ng líi tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, mèi quan hÖ víi c¸c b¹n
hµng ®èi t¸c. N¨ng lùc thÞ trêng cña doanh nghiÖp cßn ®îc lîng ho¸ qua tiªu thøc c¬ b¶n
lµ sù gia t¨ng cña doanh sè tiªu thô s¶n phÈm.
N¨ng lùc thÞ trêng cña doanh nghiÖp cµng cao, nhu cÇu ®Çu t cµng lín, rñi ro thÞ trêng cña doanh nghiÖp cµng nhá lµ nh©n tè n©ng cao chÊt lîng b¶o l·nh.
* N¨ng lùc tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
N¨ng lùc tµi chÝnh cña doanh nghiÖp thÓ hiÖn ë khèi lîng vèn tù cã, tû träng vèn tù
cã trong tæng nguån vèn cña doanh nghiÖp ®ang sö dông, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña
doanh nghiÖp vµ tÝnh láng cña tµi s¶n. N¨ng lùc tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cµng cao,
kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn b¶o l·nh cµng lín cµng gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao chÊt
lîng b¶o l·nh.
* QuyÒn së h÷u tµi s¶n vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m.
Quan hÖ b¶o l·nh thêng ®a ra ®ßi hái ph¶i cã tµi s¶n kÝ quü, tµi s¶n b¶o ®¶m díi
c¸c h×nh thøc nh thÕ chÊp, cÇm cè, hoÆc x¸c nhËn b¶o l·nh cña bªn thø ba. §©y lµ biÖn
ph¸p an toµn cã tÝnh tÊt yÕu ®¶m b¶o nguyªn t¾c cÈn träng cÇn thiÕt trong ng©n hµng.
Trang 14
Mét vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ h¹n møc b¶o l·nh ng©n hµng tÝnh theo tû lÖ % gi¸ trÞ cña tµi s¶n
b¶o ®¶m . Vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái nµy cña ngêi yªu cÇu b¶o l·nh sÏ t¸c
®éng kh«ng nhá ®Õn chÊt lîng nghiÖp vô b¶o l·nh.
Tõ phÝa m«i trêng kinh tÕ x· héi
Ho¹t ®éng cña ng©n hµng th¬ng m¹i chÞu ¶nh hëng rÊt lín cña m«i trêng kinh tÕ x· héi.
Mét ng©n hµng dï cã cè g¾ng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh song nÕu m«i tr êng
kinh tÕ- x· héi kh«ng æn ®Þnh th× ¶nh hëng lín ®Õn thµnh c«ng cña ng©n hµng. ChÝnh v×
vËy, viÖc nghiªn cøu m«i trêng kinh doanh lµ ho¹t ®éng thêng xuyªn cña mçi ng©n hµng
th¬ng m¹i. ChÊt lîng b¶o l·nh cña ng©n hµng th¬ng m¹i bÞ ¶nh hëng bëi mét sè yÕu tè
cña m«i trêng kinh tÕ- x· héi nh:
* M«i trêng kinh tÕ.
NghiÖp vô b¶o l·nh ra ®êi xuÊt ph¸t tríc hÕt tõ nh÷ng ®ßi hái trong chÝnh nÒn kinh
tÕ, sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña nh÷ng giao dÞch trong nÒn kinh tÕ cña nh÷ng rñi ro
kh«ng ngõng gia t¨ng trong nh÷ng giao dÞch ®ã, vËy th× nh÷ng biÕn ®æi trong m«i trêng
kinh tÕ ®¬ng nhiªn cã ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng nghiÖp vô b¶o l·nh. M«i trêng kinh tÕ
ph¸t triÓn cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng b¶o l·nh. Mét m«i trêng kinh tÕ
lµnh m¹nh, c¸c chñ thÓ tham gia nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ sÏ thóc ®Èy më réng
quy m« b¶o l·nh, chÊt lîng ho¹t ®éng b¶o l·nh còng sÏ ®îc n©ng lªn. MÆt kh¸c m«i trêng kinh tÕ còng cã thÓ cã nh÷ng thay ®æi bÊt ngê nh sù thay ®æi vÒ l·i suÊt, tû gi¸,
nh÷ng biÕn ®éng thÞ trêng kh¸c. Nh vËy chÊt lîng b¶o l·nh cña ng©n hµng th¬ng m¹i
chÞu ¶nh hëng rÊt lín bëi m«i trêng kinh tÕ lµ vÊn ®Ò tÊt yÕu. Nhng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi
mçi ng©n hµng lµ ph¶i lµm tèt c«ng t¸c dù b¸o vµ kh¶ n¨ng thÝch nghi nhanh khi cã biÕn
®éng nh»m ®¶m b¶o chÊt lîng ho¹t ®éng b¶o l·nh.
* M«i trêng ph¸p lý.
Ng©n hµng th¬ng m¹i khi ho¹t ®éng ph¶i tu©n thñ ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh vÒ ph¸p luËt cña
Nhµ níc. Mét hÖ thèng ph¸p luËt ®Çy ®ñ, ®ång bé vµ æn ®Þnh sÏ gióp ng©n hµng th¬ng
m¹i cã ®iÒu kiÖn x©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh tèt vµ tiÕn hµnh tr«i ch¶y c¸c nghiÖp vô
chøc n¨ng. NghiÖp vô b¶o l·nh còng khång ph¶i lµ ngo¹i lÖ. Ban ®Çu khi míi ra ®êi,
nghiÖp vô b¶o l·nh hÇu nh kh«ng cã v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt dÉn chiÕu vµ quy tr×nh
tiÕn hµnh nghiÖp vô chñ yÕu theo nh÷ng quy ®Þnh, tiÒn lÖ tríc ®©y cña ng©n hµng còng
nh quy tr×nh cña nghiÖp vô tÝn dông. Ng©n hµng ®· gÆp ph¶i kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n
khi ph¸t sinh nh÷ng tranh chÊp mµ l¹i thiÕu hµnh lang ph¸p lý ®iÒu chØnh, mäi thø ®Òu
ph¶i quy ®Þnh cô thÓ trong quan hÖ hîp ®ång. Tõ khi xuÊt hiÖn LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông
vµ c¸c ®iÒu kho¶n quy ®Þnh cã liªn quan vµ råi mét lo¹t c¸c v¨n b¶n kh¸c nh: quyÕt ®Þnh
sè 196 ra ngµy 16/9/1994 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc vÒ quy chÕ nghiÖp vô b¶o
l·nh cña c¸c Ng©n hµng, quyÕt ®Þnh sè 263/Q§-NHNN ngµy 19/9/1995, vµ gÇn ®©y nhÊt
theo quyÕt ®Þnh sè 283/2000/Q§-NHNN ngµy 25/8/2000 ®· t¹o nªn nÒn t¶ng ph¸p lý
ban ®Çu cho nghiÖp vô b¶o l·nh. Tuy nhiªn kh«ng ®¬n thuÇn chØ chÞu sù ®iÒu chØnh cña
nh÷ng v¨n b¶n quy ph¹m ®iÒu chØnh trùc tiÕp nãi trªn, nghiÖp vô b¶o l·nh còng nh bao
ho¹t ®éng kh¸c trong nÒn kinh tÕ chÞu sù t¸c ®éng tæng hîp cña nhiÒu ngµnh luËt. Vµ
viÖc hoµn thiÖn m«i trêng ph¸p lý sÏ gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao chÊt lîng nghiÖp vô
b¶o l·nh cña ng©n hµng.
* M«i trêng chÝnh trÞ x· héi.
Trang 15
M«i trêng chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh lµ mét nh©n tè quan träng thóc ®Èy ho¹t ®éng
®Çu t, kÝch thÝch sù gia t¨ng cña c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i trong níc còng nh quèc tÕ. §ã
còng lµ tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi còng nh ph¸t triÓn cña nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng. M«i
trêng kinh tÕ x· héi lµ nh©n tè mang tÝnh vÜ m« t¸c ®éng tæng hoµ ®Õn hÇu hÕt c¸c
nghiÖp vô cña ng©n hµng chø kh«ng ®¬n thuÇn lµ nghiÖp vô b¶o l·nh. Sù ph¸t triÓn cña
mét nghiÖp vô b¶o l·nh kh«ng thÓ ®Æt ra bªn ngoµi sù ph¸t triÓn cña c¸c nghiÖp vô ng©n
hµng kh¸c. ChÝnh v× vËy mµ m«i trêng kinh tÕ x· héi sÏ cã ¶nh hëng c¶ trùc tiÕp vµ gi¸n
tiÕp ®Õn chÊt lîng nghiÖp vô b¶o l·nh cña ng©n hµng
Ch¬ng 2:
nghiÖp vô b¶o l·nh
t¹i ng©n hµng ngo¹i th¬ng viÖt nam
2.1. Kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam
2.1.1.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng
Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam
Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam - tªn tiÕng Anh: Bank for foreign trade of ViÖt
Nam gäi t¾t lµ Vietcombank - ®îc chÝnh thøc thµnh lËp vµo ngµy 01/04/1963 víi t c¸ch
lµ ng©n hµng phôc vô kinh tÕ ngo¹i th¬ng duy nhÊt cña ViÖt Nam.
Theo ®iÒu 2 trong §iÒu lÖ Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam: Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng lµ doanh nghiÖp nhµ níc kinh doanh tiÒn tÖ, tÝn dông, dÞch vô ng©n hµng ®èi víi c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ, chñ yÕu trong lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i theo Ph¸p lÖnh Ng©n hµng,
Hîp t¸c x· tÝn dông vµ C«ng ty tµi chÝnh.
Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ®îc thµnh lËp theo NghÞ ®Þnh sè 115/CP ngµy 30/12/1962
cña Héi ®ång ChÝnh phñ vµ ChØ thÞ sè 403/CT ngµy 14/11/1990 cña Chñ tÞch Héi ®ång
Bé trëng, lµ mét ph¸p nh©n ®îc Nhµ níc cÊp vèn ®iÒu lÖ, h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp, tù
chñ vÒ tµi chÝnh, cã b¶ng tæng kÕt tµi s¶n vµ con dÊu riªng; trùc tiÕp lµm nghÜa vô víi
Ng©n s¸ch Nhµ níc.
Trong h¬n 40 n¨m qua, qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng
ViÖt Nam g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng Ng©n hµng còng nh Ng©n hµng Quèc
gia ViÖt Nam. Tõ tæ chøc tiÒn th©n lµ Côc qu¶n lý Ngo¹i hèi cña Ng©n hµng Quèc gia,
NHNT ra ®êi ®¸nh dÊu nh÷ng bíc ph¸t triÓn quan träng trong ho¹t ®éng ng©n hµng t¹i
ViÖt Nam.
Khi ®Êt níc ®îc thèng nhÊt, NHNT ®îc ChÝnh phñ giao cho nhiÖm vô tiÕp thu toµn
bé tµi s¶n cña Ng©n hµng ViÖt Nam céng hoµ vÒ ngo¹i hèi vµ NHNT trë thµnh Ng©n
hµng duy nhÊt ®¶m ®¬ng nhiÖm vô n¾m gi÷ ngo¹i hèi cña c¶ níc, ®¶m ®¬ng ho¹t ®éng
®èi ngo¹i víi c¸c tæ chøc vµ c¸c khèi kinh tÕ cã quan hÖ víi níc ta.
Sau n¨m 1990, khi hai Ph¸p lÖnh vÒ ng©n hµng ra ®êi, cã rÊt nhiÒu ng©n hµng th ¬ng
m¹i cã tªn tuæi trªn thÞ trêng quèc tÕ ®· cã mÆt t¹i ViÖt Nam. V× vËy, NHNT kh«ng cßn
thÕ ®éc quyÒn vÒ ngo¹i tÖ nh tríc n÷a. Trong bèi c¶nh ®ã, NHNT buéc ph¶i nhanh chãng
thÝch nghi víi c¬ chÕ míi vµ ®· thùc sù trë thµnh mét doanh nghiÖp tù h¹ch to¸n kinh
doanh ®éc lËp, tù ®æi míi trong nhiÒu lÜnh vùc. §©y cã thÓ coi lµ thêi kú æn ®Þnh vµ ®i
vµo khëi s¾c ®Æt nÒn mãng quan träng cho sù ph¸t triÓn cña NHNT .
Trang 16
Tríc yªu cÇu cña thùc tiÔn nÒn kinh tÕ mang tÝnh c¹nh tranh, tríc nh÷ng th¸ch thøc
®Æt ra do sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña tr×nh ®é c«ng nghÖ ng©n hµng quèc tÕ hiÖn ®¹i,
th¸ng 5/2000, ban l·nh ®¹o cña NHNT ®· chñ ®éng ®Ò xuÊt víi Thèng ®èc Ng©n hµng
Nhµ níc vÒ ch¬ng tr×nh c¬ cÊu l¹i ng©n hµng. §Õn ngµy 23/10/2001, Thñ tíng ChÝnh phñ
®· ra QuyÕt ®Þnh sè 149-2001/Q§-TTg phª duyÖt b¶n §Ò ¸n c¬ cÊu l¹i NHNT:
Thø nhÊt, NHNT muèn ph¸t triÓn ph¶i cã mét c¬ së h¹ tÇng tèt, ph¶i cã c«ng
nghÖ hiÖn ®¹i, gióp cho c¸c kªnh ph©n phèi dÞch vô nhanh nhÊt, tiÕt kiÖm nhÊt,
hiÖu qu¶ nhÊt, ®ång thêi cã mét hÖ thèng c«ng nghÖ th«ng tin tèt míi cã thÓ gióp
cho ng©n hµng qu¶n lý tèt.
Thø hai, nÕu mét quèc gia cÇn cã mét nÒn gi¸o dôc tèt th× NHNT còng cÇn cã
mét hÖ thèng ®µo t¹o c¸n bé tèt, tuyÓn chän ®îc c¸n bé cã tr×nh ®é t¬ng thÝch víi
c«ng viÖc ng©n hµng hiÖn ®¹i.
Thø ba, ph¶i cã mét m« h×nh qu¶n lý hµnh chÝnh tèt th× NHNT míi thùc hiÖn ®îc
nh÷ng nhiÖm vô kÓ trªn.
Trong ®ã, s¸u néi dung chÝnh cña ®Ò ¸n t¸i c¬ cÊu lµ:
- C¬ cÊu l¹i t×nh h×nh tµi chÝnh
- C¬ cÊu l¹i tæ chøc hÖ thèng - më réng m¹ng líi.
- C¬ cÊu l¹i tæ chøc theo ®èi tîng kh¸ch hµng vµ theo s¶n phÈm
- N©ng cao kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ t¨ng cêng kü n¨ng qu¶n lý rñi ro
- T¨ng cêng tÝnh minh b¹ch, n©ng cao n¨ng lùc kiÓm tra kiÓm to¸n néi bé ®Ó ®¶m
b¶o hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh.
- TiÕp tôc ®æi míi c«ng nghÖ ®a nhiÒu tiÖn Ých kh¸ch hµng.
Qua hai n¨m triÓn khai vµ thùc hiÖn, ®Ò ¸n ®· ®¹t ®îc nh÷ng hiÖu qu¶ hÕt søc kh¶ quan:
xö lý nî tån ®äng vµ lµnh m¹nh ho¸ t×nh h×nh tµi chÝnh; ph¸t triÓn vµ më réng m¹ng líi;
c¬ cÊu l¹i tæ chøc vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®iÒu hµnh; c¬ cÊu l¹i kh¸ch hµng s¶n phÈm vµ
chuyÓn dÞch c¬ cÊu vèn; n©ng cao chÊt lîng c«ng nghÖ; ®µo t¹o c¸n bé; hoµn thiÖn c¬ së
h¹ tÇng.
§i cïng víi chÆng ®êng lÞch sö ®Êu tranh hµo hïng cña d©n téc. Ta cã thÓ thÊy,
NHNT lµ mét trong nh÷ng Ng©n hµng quèc doanh thµnh lËp l©u ®êi ë ViÖt Nam.
40 n¨m x©y dùng vµ trëng thµnh, víi ph¬ng ch©m “ Lu«n mang ®Õn cho kh¸ch
hµng sù thµnh ®¹t ” NHNT ®· ®¹t ®îc mét sè thµnh tùu ®¸ng kÓ vµ trë thµnh ng©n
hµng th¬ng m¹i uy tÝn nhÊt ViÖt Nam. HiÖn nay, NHNT lµ thµnh viªn cña HiÖp héi Ch©u
¸ - Th¸i B×nh D¬ng, lµ thµnh viªn cña hÖ thèng thanh to¸n quèc tÕ SWIFT, hiÖp héi
thanh to¸n thÎ quèc tÕ MasterCard, VisaCard vµ tæ chøc chuyÓn tiÒn quèc tÕ. NHNT cã
bé m¸y tæ chøc gän nhÑ (chØ cã 2 cÊp Trung ¦¬ng vµ Chi nh¸nh), gåm 24 chi nh¸nh cÊp
I cïng 16 chi nh¸nh cÊp II ë trong níc, 1 c«ng ty tµi chÝnh vµ 3 v¨n phßng ®¹i diÖn ë níc
ngoµi chñ yÕu tËp trung ë nh÷ng ®Þa bµn phôc vô tèt nhÊt cho viÖc thanh to¸n xuÊt - nhËp
khÈu vµ ngo¹i hèi. §Õn nay, NHNT cã trªn 1200 Ng©n hµng ®¹i lý ë 85 níc trªn thÕ giíi.
NHNT lµ ng©n hµng cã luång ngo¹i tÖ lín nhÊt ë ViÖt Nam, tæng nguån vèn lu«n t¨ng
kho¶ng 15% mçi n¨m, trong ®ã ngo¹i tÖ chiÕm 65 ->70% - ®iÒu nµy ®· t¹o ra thÕ m¹nh
cho ng©n hµng trong viÖc tËp hîp tiÒn göi lín vÒ ngo¹i tÖ trong d©n c vµ trë thµnh ng©n
hµng duy nhÊt ë ViÖt Nam thùc hiÖn thÞ trêng liªn ng©n hµng vÒ ngo¹i tÖ.
Trang 17
2.1.2.KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng
Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
Trong giai ®o¹n 2001-2002, viÖc thùc hiÖn ®Ò ¸n t¸i c¬ cÊu cña ng©n hµng ®· ®¹t ®îc
nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò ¸n t¸i c¬ cÊu giai ®o¹n 1, Ng©n hµng
Ngo¹i th¬ng ®· gi¶i quyÕt c¬ b¶n nî tån ®äng th«ng qua sö dông dù phßng rñi ro ®îc
kho¶ng 2400 tû ®ång, tËn thu khai th¸c tµi s¶n xiÕt nî ®îc gÇn 500 tû ®ång. Theo tiÕn ®é
nµy, toµn bé nî tån ®äng trªn b¶ng tæng kÕt tµi s¶n sÏ ®îc lµm s¹ch trong n¨m 2003.
* Nguån vèn vµ t×nh h×nh huy ®éng vèn:
Kh¸c víi 6 th¸ng ®Çu n¨m, t×nh h×nh huy ®éng vèn 6 th¸ng cuèi n¨m 2003 diÔn
biÕn t¬ng ®èi thuËn lîi. ViÖc c¸c NHTM thËn träng h¬n khi xem xÐt cho vay ®· lµm
gi¶m ¸p lùc lªn c«ng t¸c huy ®éng vèn. L·i suÊt VND ®· ch÷ng l¹i vµ cã xu híng gi¶m
tuy nhiªn l·i suÊt vèn trªn thÞ trêng quèc tÕ vÉn ë møc thÊp nªn viÖc huy ®éng vèn ngo¹i
tÖ cßn gÆp khã kh¨n. Trong n¨m 2003, c«ng t¸c qu¶n trÞ vèn ®· vµ ®ang kh«ng ngõng ®îc t¨ng cêng vµ chÊt vµ lîng: viÖc ®iÒu hµnh qu¶n trÞ l·i suÊt ®îc thùc hiÖn mét c¸ch
n¨ng ®éng theo tÝn hiÖu thÞ trêng; c¬ chÕ qu¶n lý vèn tËp trung toµn hÖ thèng tiÕp tôc ®îc cñng cè vµ ph¸t huy hiÖu qu¶. C«ng t¸c qu¶n trÞ thanh kho¶n ®· ®îc n©ng cao vµ ®îc
qu¸n triÖt trong toµn hÖ thèng. Nhê ®ã, c«ng t¸c huy ®éng vèn ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶
kh¶ quan, thÓ hiÖn nh sau:
+ Tæng nguån vèn ®Õn cuèi th¸ng 12/2003 ®¹t 97.521 tû quy ®ång, t¨ng 19,0% so víi
®Çu n¨m (kÕ ho¹ch n¨m t¨ng 11%). C¬ cÊu tæng nguån vèn cã sù chuyÓn dÞch theo híng
tû träng vèn VND t¨ng ®¸ng kÓ, ®¹t 42,6% so víi 33,8% vµo cuèi n¨m ngo¸i. Nguån
vèn huy ®éng trùc tiÕp tõ nÒn kinh tÕ (thÞ trêng I) ®¹t 75.811 tû quy ®ång, t¨ng 21,8%
(kÕ ho¹ch n¨m t¨ng 14%), chiÕm 20,3% vèn huy ®éng cña toµn ngµnh ng©n hµng. Trong
®ã, vèn huy ®éng b»ng VND t¨ng 65,3% (kÕ ho¹ch t¨ng trëng lµ 16%), vèn huy ®éng
b»ng ngo¹i tÖ t¨ng 1,2% (kÕ ho¹ch ®Æt ra lµ t¨ng 8%). Nguån vèn huy ®éng cã kú h¹n
®¹t 40.899 tû quy ®ång, t¨ng 8,5% so víi ®Çu n¨m.
* Xö lý nî tån ®äng vµ n©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh:
Nî tån ®äng ®îc x©y dùng theo §Ò ¸n t¸i c¬ cÊu lµ 4.562 tû VND bao gåm nî tån
®äng tÝn dông 3.663 tû VND vµ nî Ng©n s¸ch Nhµ níc(NSNN) 899 tû VND. Trong 3
n¨m thùc hiÖn §Ò ¸n t¸i c¬ cÊu, NHNT ®· sö dông tæng hîp nh÷ng biÖn ph¸p kh¸c nhau
vµ ®¹t kÕt qu¶ t¬ng ®èi kh¶ quan. Tæn xö lý nî ®îc ®Õn 31/12/2003 lµ 4.223 tû ®ång ®¹t
92,6% so víi tæng sè nî tån ®äng theo ®Ò ¸n.
*Thanh to¸n quèc tÕ:
Doanh sè thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu n¨m 2003 ®¹t gÇn 12,5 tû USD, t¨ng 21,9% so
víi n¨m 2002, chiÕm 28% thÞ phÇn xuÊt nhËp khÈu cña c¶ níc.
Thanh to¸n xuÊt khÈu: Doanh sè thanh to¸n xuÊt khÈu trong n¨m 2003 ®¹t 5.692
triÖu USD, t¨ng 21,8% so víi n¨m 2002 vµ chiÕm 28,6% kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng
ho¸ cña c¶ níc. Nh÷ng mÆt hµng chñ lùc trong doanh sè thanh to¸n xuÊt khÈu qua
NHNT lµ dÇu th« ®¹t 2.159 triÖu USD(tû träng 38%), thuû s¶n ®¹t 819 triÖu USD
chiÕm 14,4%, g¹o ®¹t 405 triÖu USD chiÕm 7,1% .
Thanh to¸n nhËp khÈu: Doanh sè thanh to¸n nhËp khÈu n¨m 2003 ®¹t 6.756
triÖu USD, t¨ng 21,9% so víi n¨m 2002, chiÕm 27% kim ng¹ch nhËp khÈu hµng ho¸
cña c¶ níc. Mét sè mÆt hµng ®¹t tû träng lín trong doanh sè thanh to¸n nhËp khÈu
cña NHNT lµ x¨ng dÇu 26%, m¸y mãc thiÕt bÞ 10,6%, s¾t thÐp 7,4%. Hai mÆt hµng
cã doanh sè thanh to¸n lín nhÊt lµ x¨ng dÇu vµ s¾t thÐp.
Trang 18
Thanh to¸n phi mËu dÞch : Doanh sè thanh to¸n thu vµ chi phi mËu dÞch qua
NHNT trong n¨m 2003 ®¹t 4.143 triÖu USD, t¨ng 21% so víi n¨m 2002. Doanh sè thu
®¹t 2.812 triÖu USD, t¨ng 23%, trong ®ã doanh sè thu tiÒn kiÒu hèi ®¹t 400 triÖu USD,
t¨ng 29,5%. Doanh sè chi lµ 1.331 triÖu USD, t¨ng 16,9%.
* Kinh doanh ngo¹i tÖ:
Trong n¨m 2003, doanh sè mua b¸n ngo¹i tÖ ®¹t 10.052 triÖu USD, t¨ng 1.258 triÖu
USD hay 14,3% so víi n¨m ngo¸i. Lîng ngo¹i tÖ NHNT mua ®îc lµ 5.027 triÖu USD,
t¨ng 13,2% so víi n¨m 2002. NHNT ®· b¸n 5.025 triÖu USD cho kh¸ch hµng, t¨ng
15,4% so víi n¨m tríc. Doanh sè ngo¹i tÖ NHNT b¸n cho c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu
x¨ng dÇu ®¹t 1.307 triÖu USD, t¨ng 22,3%; lîng ngo¹i tÖ ®îc c©n ®èi tõ Ng©n hµng Nhµ
níc(NHNN) ®Ó ®¸p øng nhu cÇu nhËp khÈu x¨ng dÇu trong n¨m qua lµ 622 triÖu USD.
Chªnh lÖch gi÷a sè ngo¹i tÖ b¸n cho môc ®Ých x¨ng dÇu vµ sè ®îc c©n ®èi lµ 685 triÖu
USD.
* Ph¸t triÓn s¶n phÈm míi trªn nÒn t¶ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i:
Cñng cè nÒn t¶ng c«ng nghÖ, trong n¨m 2003, NHNT tiÕp tôc cñng cè hÖ thèng c«ng
nghÖ nÒn t¶ng VCB-Vision 2010, ®ång thêi ®· chÝnh thøc nghiÖm thu TiÓu dù ¸n cña
World Bank víi 5 module chÝnh lµ:b¸n lÎ, kinh doanh vèn, tµi trî th¬ng m¹i, chuyÓn tiÒn
vµ th«ng tin qu¶n lý. Trong n¨m, NHNT ®· ký kÕt hîp ®ång t vÊn Dù ¸n hç trî liªn kÕt
kü thuËt c¬ cÊu l¹i víi NHNN vµ liªn doanh t vÊn ING & PRICE WARTERHOUSE
COOPER nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña NHNT, b»ng viÖc x©y
dùng l¹i bé m¸y tæ chøc, ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, øng dông c«ng nghÖ tiªn
tiÕn.
Ph¸t triÓn s¶n phÈm míi:
S¶n phÈm dÞch vô thÎ :Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng(NHNT) chiÕm 50% thÞ phÇn thanh
to¸n thÎ vµ 40% thÞ phÇn ph¸t hµnh thÎ quèc tÕ. Võa qua NHNT ®îc tæ chøc thÎ quèc
tÕ VISA trao gi¶i Ng©n hµng ®øng ®Çu thÞ trêng 2003 (Strategic Leader award 2003).
Trong n¨m 2003, NHNT ph¸t hµnh ®îc 123.964 thÎ VCB connect 24, t¨ng h¬n 4 lÇn
so víi n¨m 2002, n©ng tæng sè thÎ lªn 153.313 thÎ, ®ång thêi ph¸t hµnh ®îc 9.832
thÎ VCB Visa vµ VCB Mastercard, t¨ng 28% so víi n¨m 2002. Riªng víi thÎ VCB
Amex, NHNT míi ph¸t hµnh trong n¨m 2003 song ®· ®¹t 1.044 thÎ. NHNT còng ®·
kÕt nèi thµnh c«ng víi 11 ng©n hµng b¹n trong viÖc sö dông hÖ thèng ATM.
S¶n phÈm ng©n hµng t¹i nhµ-dÞch vô VCB Money: dÞch vô hiÖn ®ang ®îc cung cÊp
cho hÇu hÕt c¸c Tæ chøc tÝn dông vµ mét sè kh¸ch hµng lín nh Tæng c«ng ty DÇu khÝ
ViÖt Nam, Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam, Vietnam Airline…KÓ tõ th¸ng 10/2003,
dÞch vô VCB Money ®· ®îc më réng cung cÊp cho c¸c ®èi tîng lµ Tæ chøc kinh tÕ.
NHNT cã kÕ ho¹ch gia t¨ng c¸c tiÖn Ých kh¸c cho kh¸ch hµng nh kinh doanh vèn, më
L/C thanh to¸n, tiÕp nhËn dÞch vô t vÊn tõ Ng©n hµng…
KÕt qña kinh doanh
BiÓu 1: KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh 2000-2003 :
§¬n vÞ: TriÖu VND
N¨m 2000
KÕt qu¶ KD 212.385
(Tæng lîi nhuËn)
N¨m 2001
N¨m 2002
N¨m 2003
312.815
328.951
394.741
Trang 19
Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNT
KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh (Tæng lîi nhuËn)
450
394.741
400
350
312.815
328.951
300
250
212.385
200
150
100
50
0
N¨m 2000
N¨m 2001
N¨m 2002
N¨m 2003
§ãng gãp kh«ng nhá vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNT chÝnh lµ sù ph¸t
triÓn kh«ng ngõng cña nghiÖp vô b¶o l·nh. Th«ng qua nghiÖp vô b¶o l·nh kh«ng nh÷ng
mang l¹i nguån lîi tõ phÝ b¶o l·nh mµ cßn thÓ hiÖn uy tÝn cña ng©n hµng trªn thÞ trêng
trong níc vµ quèc tÕ.
2.2.Thùc tr¹ng nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng
Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam (NHNT)
2.2.1.Quy tr×nh tiÕn hµnh nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i NHNT
* T¹i Së giao dÞch vµ t¹i c¸c Chi nh¸nh cña NHNT:
Bíc 1: Tríc khi ký kÕt hîp ®ång b¶o l·nh ph¶i tiÕn hµnh qu¸ tr×nh chuÈn bÞ
b¶o l·nh
TiÕp nhËn yªu cÇu b¶o l·nh; t vÊn vµ híng dÉn cho kh¸ch hµng lËp hå s¬ xin b¶o
l·nh.
TiÕp nhËn hå s¬ xin b¶o l·nh cña kh¸ch hµng bao gåm :§¬n xin ph¸t hµnh b¶o l·nh
(theo mÉu), tê khai hå s¬ kh¸ch hµng (theo mÉu), hå s¬ ph¸p lý ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp, hé kinh doanh c¸ thÓ gåm: QuyÕt ®Þnh thµnh lËp, GiÊy ®¨ng ký kinh doanh,
QuyÕt ®Þnh bæ nhiÖm gi¸m ®èc, kÕ to¸n trëng(riªng ®èi víi c¸ nh©n chØ cÇn xuÊt
tr×nh Chøng minh th nh©n d©n), c¸c hå s¬ liªn quan ®Õn néi dung xin b¶o l·nh:
Th«ng b¸o mêi thÇu (®èi víi b¶o l·nh dù thÇu), Th«ng b¸o tróng thÇu vµ c¸c hîp
®ång kinh tÕ cã liªn quan(®èi víi b¶o l·nh kh¸c), ph¬ng ¸n kinh doanh, B¸o c¸o tµi
chÝnh, b¸o c¸o KÕt qu¶ Kinh doanh(víi kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp)
Ngoµi ra, víi kh¸ch hµng ®· ký quü 100% trÞ gi¸ b¶o l·nh ®îc miÔn c¸c tµi liÖu vÒ B¸o
c¸o tµi chÝnh hay B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. C¸c tµi liÖu nh Tê khai hå s¬ kh¸ch hµng
vµ ph¸p lý chØ ¸p dông cho c¸c kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch lÇn ®Çu.
Bíc 2: ThÈm ®Þnh hå s¬ xin b¶o l·nh :
*Trong trêng hîp kh¸ch hµng ký quü 100% trÞ gi¸ b¶o l·nh vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt, Së
giao dÞch hoÆc chi nh¸nh cã thÓ xem xÐt miÔn c¸c thñ tôc thÈm ®Þnh th«ng thêng
*Trong trêng hîp kh¸ch hµng kh«ng ký quü 100%
Trang 20
- Xem thêm -
.DOC 
39 
152 
141 
