Tài liệu Luận văn ngành báo chí thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử​

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------------------------------------------------- VŨ THỊ HẢI HOÀNG THÔNG ĐIỆP VỀ MỘT SỐ VỤ VIỆC NỔI BẬT CỦA NGÀNH Y TẾ TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ Hà Nội – 2020 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------------------------------------------------- VŨ THỊ HẢI HOÀNG THÔNG ĐIỆP VỀ MỘT SỐ VỤ VIỆC NỔI BẬT CỦA NGÀNH Y TẾ TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ Chuyên ngành: Báo chí học Mã số: 60 32 01 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Đỗ Anh Đức Hà Nội – 2020 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Đỗ Anh Đức. Các số liệu thống kê, kết quả nghiên cứu, phát hiện mới là trung thực và chưa được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào trước đây. Luận văn có sử dụng, phát triển, kế thừa một số tư liệu, số liệu, kết quả nghiên cứu từ các sách, giáo trình, tài liệu.... liên quan đến nội dung đề tài. Tác giả luận văn Vũ Thị Hải Hoàng LỜI CẢM ƠN Trong thời gian học tập và thực hiện luận văn Cao học, tôi đã nhận được rất nhiều sự chỉ dẫn nhiệt tình của các thầy, cô giáo Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN) và Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Tôi vô cùng quý trọng, biết ơn sự chỉ bảo đó và xin được chân thành gửi lời tri ân đến toàn thể các thầy, cô giáo. Đặc biệt, tôi xin ngỏ lời cám ơn sâu sắc nhất đến TS. Đỗ Anh Đức đã nhiệt tình hướng dẫn, chỉ dạy, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. Và hơn hết, trong quá trình làm luận văn, tôi đã học tập ở thầy một tinh thần nghiên cứu khoa học nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mỉ và một thái độ làm việc hết mình. Xin được gửi đến thầy sự biết ơn và lòng kính trọng chân thành nhất. Cám ơn bạn bè và đồng nghiệp tại cơ quan báo điện tử: Tuổi trẻ; Vnexpress; Sức khỏe đời sống; Pháp luật Việt Nam... đã tạo điều kiện và cung cấp những tư liệu cho tôi trong quát trình viết luận văn. Cảm ơn gia đình và những người thân yêu đã luôn tin tưởng, động viên và ủng hộ. Trong quá trình thực hiện đề tài luận văn chắc chắn không tránh khỏi những hạn chế nhất định. Tác giả rất mong nhận được sự đóng góp chân thành của Hội đồng Khoa học, của quý thầy, cô giáo cùng với sự góp ý của bạn bè đồng nghiệp để luận văn hoàn thiện có chất lượng tốt hơn. Hà Nội, tháng 06 năm 2020 Vũ Thị Hải Hoàng MỤC LỤC MỞ ĐẦU................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đên đề tài ................................................ 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ............................................ 8 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ............................................. 8 5. Cơ sở lí luận và phương pháp nghiên cứu............................................... 10 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài.....................................................11 7. Đóng góp của luận văn .......................................................................... 12 8. Bố cục luận văn .................................................................................... 12 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN NGHIÊN CỨU THÔNG ĐIỆP VỀ MỘT SỐ VỤ VIỆC NỔI BẬT CỦA NGÀNH Y TẾ TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ .... 13 1.1. Hệ thống các khái niệm liên quan đến đề tài.................................... 13 1.1.1. Truyền thông ................................................................................... 13 1.1.2. Thông điệp ...................................................................................... 16 1.1.3. Báo điện tử ..................................................................................... 22 1.2. Đƣờng lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nƣớc về y tế và truyền thông về y tế ................................................................................ 24 1.3. Vai trò, đặc điểm, tính chất của thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử............................................................... 26 1.4. Ƣu thế của báo mạng điện tử trong việc đƣa ra thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế ................................................................. 26 1.5. Áp dụng lý thuyết đóng khung trong việc giải mã thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử .................................. 31 Tiểu kết chương 1: ................................................................................... 33 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG THÔNG ĐIỆP VỀ MỘT SỐ VỤ VIỆC NỔI BẬT CỦA NGÀNH Y TẾ TRÊN CÁC BÁO ĐIỆN TỬ THUỘC DIỆN KHẢO SÁT .................................................................................. 35 2.1. Giới thiệu về các báo thuộc diện khảo sát và khái quát một số vụ việc nổi bật của ngành y ................................................................................. 35 2.1.1. Giới thiệu về các báo thuộc diện khảo sát......................................... 35 2.1.2. Khái quát về một số vụ việc nổi bật của ngành y trên các báo điện tử thuộc diện khảo sát ................................................................................... 39 2.2. Tần suất xuất hiện các tin, bài về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử thuộc diện khảo sát................................................... 49 2.3. Phân tích nội dung và hình thức thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử thuộc diện khảo sát............................... 53 2.3.1. Nội dung thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử thuộc diện khảo sát........................................................................ 53 2.3.2. Hình thức thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử thuộc diện khảo sát........................................................................ 73 2.4. Đánh giá những thành công và hạn chế của báo điện tử về thể hiện thông điệp một số vụ việc nổi bật của ngành y........................................ 81 2.4.1. Thành công ..................................................................................... 81 2.4.2. Hạn chế .......................................................................................... 83 Tiểu kết chương 2: ................................................................................... 85 CHƢƠNG 3: NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG THÔNG ĐIỆP VỀ MỘT SỐ VỤ VIỆC NỔI BẬT CỦA NGÀNH Y TẾ TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ VIỆT NAM HIỆN NAY.. 87 3.1. Những vấn đề đặt ra......................................................................... 87 3.1.1. Nhiều vấn đề bất cập về ngành Y liên tiếp trong thời gian qua được báo chí phản ánh đã gây ảnh hưởng đến hình ảnh ngành Y tế............................ 87 3.1.2. Công tác truyền thông của Bộ Y tế còn chưa chủ động và thiếu tính chuyên nghiệp........................................................................................... 88 3.2. Các giải pháp góp phần nâng cao chất lƣợng thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử Việt Nam ........................... 89 3.2.1. Giải pháp từ các cơ quan quản lý ngành y tế .................................... 89 3.2.2. Giải pháp từ phía cơ quan báo chí ................................................... 94 3.3. Một số khuyến nghị .........................................................................104 3.3.1. Đối với ngành Bộ y tế .....................................................................104 3.3.2. Đối với cơ quan báo chí..................................................................106 3.3.3. Đối với nhà báo..............................................................................108 Tiểu kết chương 3: .................................................................................. 110 KẾT LUẬN ............................................................................................ 112 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................ 115 PHỤ LỤC ..............................................................................................122 DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Số lượng tin, bài đăng trên các báo về vụ việc Tổng Giám đốc VN Pharma bị bắt vì tội “buôn lậu” và “làm giả giấy tờ, tài liệu của cơ quan, tổ chức” năm 2017 - 2018 .............................................................................. 50 Bảng 2.2 Số lượng tin, bài đăng trên các báo về vụ việc 8 bệnh nhân tử vong khi đang chạy thận tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình năm 2017..................... 51 Bảng 2.3 Số lượng tin, bài đăng trên các báo về vụ việc Bác sĩ Lê Quang Dương (BV Đa khoa Thạch Thất) bị người nhà bệnh nhân đập cốc thủy tinh vào đầu năm 2017 .................................................................................................. 51 Bảng 2.4 Số lượng tin, bài đăng trên các báo về vụ việc 50 người ở Phú Thọ bỗng dưng nhiễm HIV năm 2018 ................................................................ 52 Bảng 2.5 Số lượng tin, bài đăng trên các báo về vụ làm giả bệnh án tâm thần cho trùm giang hồ năm 2018............................................................................. 53 Bảng 2.6. Nội dung thông điệp vụ Tổng Giám đốc VN Pharma “buôn lậu” và “làm giả giấy tờ, tài liệu của cơ quan, tổ chức trên báo điện tử Việt Nam năm 2017 - 2018............................................................................................... 54 Bảng 2.7. Nội dung thông điệp vụ việc 08 bệnh nhân tử vong khi đang chạy thận tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình trên báo điện tử Việt Nam năm 2017 ..... 58 Bảng 2.8. Nội dung thông điệp vụ việc Bác sĩ Lê Quang Dương (BV Đa khoa Thạch Thất) bị người nhà bệnh nhân đập cốc thủy tinh vào đầu trên báo điện tử Việt Nam năm 2017 ................................................................................... 63 Bảng 2.9. Nội dung thông điệp vụ 50 người ở Phú Thọ bỗng dưng nhiễm HIV trên báo điện tử Việt Nam năm 2018............................................................ 68 Bảng 2.10. Nội dung thông điệp vụ việc làm giả bệnh án tâm thần cho trùm giang hồ trên báo điện tử Việt Nam năm 2018 .............................................. 71 Bảng 2.11. Thể loại sử dụng trong điệp vụ việc Tổng Giám đốc VN Pharma “buôn lậu” và “làm giả giấy tờ, tài liệu của cơ quan, tổ chức trên báo điện tử thuộc diện khảo sát năm 2017-2018............................................................. 74 Bảng 2.12. Thể loại sử dụng trong thông điệp vụ việc 08 bệnh nhân tử vong khi đang chạy thận tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình trên báo điện tử thuộc diện khảo sát năm 2017-2018............................................................................. 74 Bảng 2.13. Thể loại sử dụng trong thông điệp vụ việc Bác sĩ Lê Quang Dương bị người nhà bệnh nhân đập cốc thủy tinh vào đầu trên báo điện tử thuộc diện khảo sát năm 2017 ............................................................................................. 75 Bảng 2.14. Thể loại sử dụng trong thông điệp vụ việc 50 người ở Phú Thọ bỗng dưng nhiễm HIV trên báo điện tử thuộc diện khảo sát năm 2018 .................... 76 Bảng 2.15. Thể loại sử dụng trong thông điệp vụ việc làm giả bệnh án tâm thần cho trùm giang hồ trên báo điện tử thuộc diện khảo sát năm 2018 .................. 77 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BV Bệnh viện ĐHQGHN Đại học Quốc gia Hà Nội KT-XH Kinh tế - Xã hội Nxb Nhà Xuất bản PGS. TS Phó Giáo sư, Tiến sĩ VH-XH Văn hóa – Xã hội MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngành y tế là một ngành cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe thuộc nhóm ngành dịch vụ thiết yếu của xã hội, trong đó chất lượng dịch vụ khám, chữa bệnh luôn là mối quan tâm hàng đầu của mọi người dân. Vì vậy việc thiết lập kênh truyền thông phản hồi của người dân phản ánh về chất lượng dịch vụ khám, chữa bệnh là việc làm không thể thiếu được nhằm thu thập thông tin phản ánh những thiếu hụt và khoảng trống trong cung cấp dịch vụ khám, chữa bệnh từ phía người bệnh, người nhà người bệnh và cộng đồng, từ đó, có các hoạt động can thiệp khắc phục và nâng cao chất lượng dịch vụ. Thời gian vừa qua, đặc biệt trong năm 2017-2018, ngành y tế phải đối diện với tình trạng “khủng hoảng truyền thông” khi các cơ quan báo chí đăng tải nhiều tin, bài phản ánh những vụ việc tiêu cực liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp ngành y. Nội dung chủ yếu xoay quanh vào những chủ đề tình trạng quá tải tại các bệnh viên, vấn đề giá thuốc và chất lượng thuốc điều trị, vệ sinh an toàn thực phẩm và đặc biệt là vấn đề y đức của cán bộ ngành y. Những thông tin trên đã có những ảnh hưởng không nhỏ hình ảnh, uy tín và những đóng góp, cống hiến của ngành y tế trước công chúng. Nhiều tờ báo, trang thông tin một cách phiến diện, thiếu tính khách quan dẫn đến việc công chúng hoài nghi về năng lực, chất lượng và những đóng góp của ngành y tế đối với công tác chăm sóc sức khỏe của nhân dân. Đặc biệt, các trang báo điện tử, với đặc trưng cập nhập thông tin, tin tức thời sự, thường xuyên, cũng như tính chất “dễ dãi” trong kiểm duyệt tin bài đã liên tục khơi mào và tạo ra những “khủng hoảng truyền thông” bởi những thông tin một chiều, không đầy đủ, thiếu khách quan, mang tính quy chụp cho cả hệ thống ngành y tế. Điều này tạo ra sự định hướng thiếu tích cực đối với ngành y từ dư luận xã hội, nhất là khi báo mạng điện tử là loại hình báo chí có tốc độ phát triển mạnh nhất như hiện nay. 1 Với tính đặc thù của hoạt động ngành y tế liên quan trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người dân nên các thông tin, thông điệp tiêu cực có nguy cơ trở thành tâm điểm của dư luận và dễ bị thổi phồng. Đặc biệt là trước sự phát triển mạnh mẽ của báo mạng điện tử, dạng thông tin mang tính chính luận, định hướng xây dựng thường không có sức hút hay độ “nóng” như các thông tin về các vấn đề tiêu cực, khủng hoảng. Trước thực trạng đó, các cơ quan quản lí nhà nước về báo chí và bản thân ngành y tế cần phải nhận diện và đánh giá rõ ràng về vai trò của thông điệp truyền thông, đánh giá vai trò của báo chí trong việc thông tin về hoạt động y tế. Đặc biệt, một giải pháp cần thiết là tăng cường vai trò của báo chí truyền thông trong việc thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế như: thông tin về dịch bệnh, cách phòng chống dịch bệnh; thông tin về thành tích y học, kỹ thuật cao trong điều trị; thông tin về hướng dẫn sử dụng thuốc , mỹ phẩm an toàn, hợp lí; thông tin về chỉ dẫn an toàn thực phẩm, dinh dưỡng hợp lí; thông tin về y đức của nghề y.... Điều này tạo cơ hội tiếp cận thông tin nhiều chiều, mang tính toàn diện về ngành y đối với người dân. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế theo hướng tích cực, khách quan; tạo động lực cho ngành y tế phát huy năng lực để hoàn thành nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân mà Đảng, Nhà nước đã giao phó. Với tất cả những lí do trên, chúng tôi quyết định lựa chọn vấn đề “Thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử” khảo sát trên trong năm 2018 để làm đề tài luận văn thạc sĩ, chuyên ngành Báo chí học của mình nhằm đánh giá tổng quan thực trạng thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử, từ đó đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử hiện nay. 2 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đên đề tài Những năm gần đây công tác truyền thông về ngành y trên các phương tiện truyền thông đại chúng mới được quan tâm, do đó các đề tài nghiên cứu về lĩnh vực này còn ít, đặc biệt là hoạt động truyền thông trên báo mạng điện tử. Chỉ có một số đề tài liên quan phần nào đến vấn đề này như: Về vai trò của báo chí trên thế giới những năm qua có nhiều nghiên cứu với những cách tiếp cận khác nhau. Tiêu biểu với các công trình: Bùng nổ truyền thông của Ph. Breton và S. Proulx (1996); Sức mạnh của truyền thông trong chính trị của Doris A. Graber (2006).... Ở Việt Nam vấn đề vai trò của báo chí được đề cập đến trong một số cuốn sách, giáo trình, công trình nghiên cứu khoa học: Báo chí – những vấn đề lí luận và thực tiễn của Hà Minh Đức (1994); Truyền thông đại chúng của Tạ Ngọc Tấn; Báo chí truyền thông và kinh tế văn hóa, xã hội của Lê Thanh Bình (2008); Truyền thông đại chúng và phát triển xã hội của Hoàng Đình Cúc (2007); Cơ sở lí luận báo chí của Nguyễn Văn Dững (2012)... các tác giả đã luận giải một cách sâu sắc về chức năng xã hội cơ bản của báo chí. Trong chức năng quản lí, giám sát và phản biện xã hội, các tác phẩm đã làm rõ vai trò của báo chí trong thực hiện các vấn đề đó, đồng thời chỉ ra các điều kiện để báo chí thực hiện tốt hơn các chức năng này. Có thể nói, các tác phẩm này là “kim chỉ nam” cho những ai quan tâm hay nghiên cứu đến các chức năng xã hội của báo chí, chức năng quản lí, giám sát và phản biện xã hội của báo chí. Bài báo Truyền thông và y tế của tác giả Nguyễn Văn Tuấn đăng trên Tuần báo Việt Nam (năm 2010) phân tích thực trạng xu hướng thông tin trên báo chí về y tế nói chung và sự kiện dịch bệnh nói riêng. Bên cạnh đó, còn có nhiều luận án, luận văn thạc sĩ trong những năm gần đây đã lựa chọn vấn đề truyền thông làm đề tài nghiên cứu, như: Luận văn thạc sĩ Truyền thông giáo dục sức khỏe cho cộng đồng trên 3 báo chí của Đỗ Võ Tuấn Dũng (2004) tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Tác giả luận văn đã tiến hành phân tích cơ sở lý luận, khảo sát 3 tác phẩm báo chí cụ thể từ năm 2001 - 2003, từ đó làm sáng tỏ một số quan điểm của Đảng và Chính sách của Nhà nước về lĩnh vực truyền thông giáo dục sức khỏe đồng thời đề xuất một số giải pháp để nâng cao chất lượng truyền thông về lĩnh vực sức khỏe trên báo chí. Luận án Tiến sĩ chuyên ngành Y học Đánh giá thực trạng và hiệu quả một số giải pháp can thiệp truyền thông – giáo dục sức khỏe trong chăm sóc sức khỏe trẻ em tại tuyến cơ sở của Nguyễn Thị Kim Liên (2006) tại trường Đại học Y Hà Nội. Ở luận án này tác giả đã trình bày tổng quan về các yếu tố, mô hình, vai trò, phương pháp ảnh hưởng của các giải pháp nâng cao hoạt động giáo dục chăm sóc sức khỏe trẻ em; nghiên cứu về thực trạng, kiến thức, thái độ thực hành hoạt động của giáo dục sức khỏe ở tuyến y tế cơ sở và các vấn đề can thiệp, thực hiện can thiệp. Đây là một nghiên cứu có tính chuyên ngành, chủ yếu là nghiên cứu của hoạt động truyền thông của cán bộ giáo dục sức khỏe ở tuyến y tế cơ sở. Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Báo chí Vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm trên báo chí hiện nay (khảo sát trên các báo Lao động, Sức khỏe và đời sống từ 1/2007 đến 6/2008) của Chu Thúy Nga (2008). Tác giả luận văn đã tiến hành nghiên cứu những vấn đề chung về an toàn vệ sinh thực phẩm và vai trò của báo chí hiện nay; về công tác tuyên truyền an toàn vệ sinh thực phẩm trên báo chí hiện nay; và những bài học kinh nghiệm trong công tác tuyên truyền an toàn vệ sinh thực phẩm trên báo chí. Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Báo chí Thông tin sức khỏe trên báo chí Việt Nam hiện nay - Vấn đề và thảo luận của Bùi Thị Thu Thủy (2010) tại trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN). Tác giả luận văn đã khái quát hóa và chuẩn hóa hệ thống lý luận về lí thuyết kênh, chương 4 trình truyền thông chuyên biệt và nhu cầu của công chúng chuyên biệt đối với vấn đề thông tin sức khỏe. Đồng thời, cung cấp một bức tranh toàn cảnh về tình hình thông tin sức khoẻ trên báo chí hiện nay, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả truyền thông. Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Báo chí Thông tin y tế - sức khỏe trên báo in hiện nay của Nguyễn Thị Thanh Hòa (2012) tại trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN). Tác giả luận văn đã tìm hiểu vai trò của báo chí trong việc chuyển tải thông tin về y tế - sức khỏe và diện mạo của báo chí viết về mảng y tế - sức khỏe hiện nay; trình bày nội dung, hình thức thể hiện những thông tin y tế - sức khỏe trên báo Khoa học & đời sống và Sức khỏe & đời sống; đánh giá ưu điểm, nhược điểm của thông tin y tế - sức khỏe trên báo chí và đề xuất giải pháp đối với hai tờ báo Khoa học & đời sống và Sức khỏe & đời sống. Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Hồ Chí Minh học Quan điểm Hồ Chí Minh về đạo đức người cán bộ y tế với vấn đề phát triển y nghiệp ở Việt Nam hiện nay (Nghiên cứu trong phạm vi mối quan hệ giữa thầy thuốc và bệnh nhân) của Trần Thị Quỳnh Diễn (2012) tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Tác giả luận văn đã nghiên cứu các quan điểm Hồ Chí Minh về y đức và thực trạng rèn luyện y đức theo tư tưởng Hồ Chí Minh của cán bộ y tế Việt Nam hiện nay, luận văn đề xuất một số giải pháp về giáo dục y đức cho cán bộ y tế nhằm phát triển y nghiệp ở Việt Nam hiện nay. Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Báo chí học Thông tin về kiến thức chăm sóc sức khoẻ nhân dân trên báo chí ngành y tế hiện nay của Hoàng Nữ Thái Bình (2013) tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Tác giả luận văn đã tiến hành khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động thông tin các sản phẩm truyền thông về kiến thức chăm sóc sức khỏe nhân dân trên báo in (cụ thể là các báo, tạp chí của ngành y tế: Sức khỏe & Đời sống, Gia đình & Xã hội, 5 Tạp chí Dược & Mỹ phẩm), luận văn đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng của công tác thông tin, tuyên truyền về kiến thức chăm sóc sức khỏe nhân dân trên các báo, tạp chí của ngành y tế. Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Báo chí học Xử lý thông tin phản hồi của người dân qua đường dây nóng bộ y tế của Hoàng Thị Thơm (2014) tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Tác giả luận văn đã tiến hành hệ thống hóa lý luận về truyền thông và quan hệ công chúng, nghiên cứu, đánh giá, phân tích làm rõ thực trạng xử lý thông tin phản hồi của người dân qua đường dây nóng Bộ Y tế về chất lượng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh của ngành, từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả xử lý thông tin phản hồi của người dân qua đường dây nóng Bộ Y tế trong thời gian tới. Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Báo chí học Tạp chí ngành y tế với vấn đề giáo dục sức khỏe cộng đồng của Nguyễn Thị Hoài Phương (2015) tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Tác giả luận văn đã tiến hành khái quát, hệ thống hoá những vấn đề lý luận và thực tiễn về giáo dục sức khỏe cộng đồng và vai trò của báo chí đối với các vấn đề giáo dục sức khỏe cộng đồng; Khảo sát, nghiên cứu đánh giá thực trạng và chỉ ra những ưu điểm và hạn chế của vấn đề giáo dục sức khỏe cộng đồng trên tạp chí của ngành y tế; Đề xuất những khuyến nghị nhằm nâng cao chất lượng thông tin giáo dục sức khỏe cộng đồng, tăng cường tính hiệu quả của thông tin giáo dục trên tạp chí. Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Báo chí học Truyền thông về y đức trên báo mạng điện tử Việt Nam hiện nay của Nguyễn Thị Phương Thảo (2015) tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Tác giả luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc nghiên cứu truyền thông về vấn đề y đức trên báo mạng điện tử Việt Nam; đồng thời, tiến hành khảo sát, đánh giá về hình thức và nội dung thông điệp về chủ đề y đức qua phân tích các tin/ bài trên báo mạng điện tử Việt Nam thời gian qua; tìm hiểu và phân tích các yếu tố tác 6 động, ảnh hưởng tới thông tin về y đức của các cơ quan báo chí, đặc biệt là loại hình báo mạng điện tử; và đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả truyền thông giáo dục y đức trong ngành y tế nói riêng và công tác quản lý truyền thông báo chí về y đức của Bộ Y tế nói chung trong thời gian tới. Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Báo chí học Vai trò của báo chí trong chiến dịch truyền thông phòng, chống bệnh dịch sốt xuất huyết Dengue và bệnh dịch do vi rút Zika của Nguyễn Thị Hạnh (2017) tại trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN). Luận văn đã bám sát cơ sở lý luận báo chí học và đưa ra được cơ sở lý luận, thực tiễn, đồng thời phân tích, tổng hợp, luận giải vấn đề liên quan đến luận văn. Trên cơ sở những vấn đề lý luận đã xây dựng, luận văn đã khảo sát ý kiến công chúng, tìm hiểu cách thức tiếp cận thông tin gồm tần suất, mục đích, nội dung tiếp cận thông tin về tình hình dịch bệnh nói chung, bệnh dịch sốt xuất huyết dengue và bệnh dịch do vi rút Zika nói riêng trên báo chí; chỉ rõ thành công, hạn chế, nguyên nhân hạn chế trong công tác thông tin truyền thông phòng chống dịch bệnh nói chung, bệnh dịch sốt xuất huyết và bệnh do vi rút Zika nói riêng. Từ cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn đã nghiên cứu, luận văn đưa ra những giải pháp, khuyến nghị cơ bản đối với cơ quan quản lý, các cơ quan báo chí và công chúng nhằm nâng cao chất lượng trong công tác thông tin truyền thông về dịch bệnh. Nhìn chung, các công trình, bài nghiên cứu đã bước đầu đề cập một số vấn đề về ngành y trên các phương diện thông tin đại chúng. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có công trình nào trực tiếp nghiên cứu thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử. Trong tình hình đó, tác giả luận văn mong muốn qua đề tài này sẽ góp thêm một tiếng nói vào lí luận chung về vấn đề thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử. Đồng thời, luận văn sẽ đi tiên phong trong việc khảo sát nội dung, 7 hình thức của thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử. Chính vì vậy có thể nói đây là lần đầu tiên có đề tài luận văn nghiên cứu về vấn đề này. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 3.1. Mục đích nghiên cứu Đề tài đặt ra mục đích làm sáng tỏ nội dung và hình thức thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử; từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử được lựa chọn khảo sát. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện được mục đích trên, luận văn tập trung thực hiện những nhiệm vụ sau đây: - Làm rõ hệ thống các khái niệm thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo chí. - Tiến hành nghiên cứu, khảo sát và phân tích nội dung và hình thức thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử Việt Nam trong năm 2017-2018; đánh giá những thành công, hạn chế của hình thức truyền thông này. - Đề xuất giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng cách thức truyền thông này trên báo mạng điện tử được lựa chọn khảo sát. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 4.1. Đối tượng nghiên cứu Thông điệp về về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử. Đối tượng khảo sát trực tiếp của đề tài là các tin, bài có nội dung liên quan đến thông điệp về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Đề tài chỉ giới hạn phạm vi nghiên cứu nội dung thông điệp về 5 vụ việc 8 nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử. Cụ thể: - 5 vụ việc ngành y tiêu biểu năm 2017-2018 bao gồm: + Vụ việc Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc VN Pharma bị bắt vì tội “buôn lậu” và “làm giả giấy tờ, tài liệu của cơ quan, tổ chức” + Vụ tám bệnh nhân tử vong khi đang chạy thận tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình + Vụ việc Bác sĩ Lê Quang Dương (BV Đa khoa Thạch Thất) bị người nhà bệnh nhân đập cốc thủy tinh vào đầu + Vụ việc 50 người ở Phú Thọ bỗng dưng nhiễm HIV + Vụ việc làm giả bệnh án tâm thần cho trùm giang hồ - Khảo sát trên các báo điện tử: Tuổi trẻ Onnile; VnExpress; Sức khỏe đời sống; Pháp luật Việt Nam. Sở dĩ chúng tôi lựa chọn các báo này vì: + Tuổi trẻ Onnile là cơ quan ngôn luận của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Tuổi trẻ Onnile là trang báo điện tử mang đậm tính nhân văn, biết theo đuổi đến cùng những cái xấu. Tuổi trẻ Onnile đứng vị trí thứ ba về số lượt truy cập trong bảng xếp hàng tất cả các website tiếng Việt trên thế giới. + Vnexpress là một trang báo điện tử tại Việt Nam. Đây là báo đầu tiên ở Việt Nam chỉ có bản điện tử mà không có bản in giấy. Có số lượng người truy cập lớn nhất ở Việt Nam hiện nay. + Sức khỏe đời sống là cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế, là diễn đàn vì sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân. + Báo Pháp luật Việt Nam là cơ quan ngôn luận của Bộ Tư pháp, được thành lập ngày 10/07/1985 với tôn chỉ “Vì nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam”. - Về thời gian nghiên cứu, khảo sát giới hạn trong những tác phẩm đã được đăng tải trên 04 báo được chọn: Tuổi trẻ Onnile; VnExpress; Sức khỏe 9 đời sống; Pháp luật Việt Nam thời gian từ 01/2017- 12/2018. 5. Cơ sở lí luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lí luận Cơ sở lí luận của luận là văn dựa vào Đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về báo chí, về y tế và truyền thông về y tế. Kế thừa kết quả nghiên cứu khoa học của các tác giả về các lĩnh vực truyền thông đại chúng nói chung và truyền thông về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế nói riêng. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn áp dụng một số phương pháp nghiên cứu công cụ như: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Kế thừa kết quả nghiên cứu của các tác giả đã nghiên cứu về những đề tài có liên quan. Tổng hợp tất cả các quan điểm lý luận, thực tiễn liên quan đến đề tài từ các văn bản pháp luật, tài liệu khoa học, sách báo, tạp chí... - Phương pháp nghiên cứu trường hợp: Khảo sát các bài viết về các vụ việc lớn của ngành y trong năm 2017-2018 trên báo điện tử, từ đó rút ra những thông điệp và tác động của những thông điệp đối với công chúng. Cụ thể: + Vụ việc Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc VN Pharma bị bắt vì tội “buôn lậu” và “làm giả giấy tờ, tài liệu của cơ quan, tổ chức” + Vụ tám bệnh nhân tử vong khi đang chạy thận tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình + Vụ việc Bác sĩ Lê Quang Dương (BV Đa khoa Thạch Thất) bị người nhà bệnh nhân đập cốc thủy tinh vào đầu + Vụ việc 50 người ở Phú Thọ bỗng dưng nhiễm HIV + Vụ việc làm giả bệnh án tâm thần cho trùm giang hồ - Phương pháp phân tích nội dung: Nhằm tìm hiểu nội dung, cách thức thể hiện thông điệp về về một số vụ việc nổi bật của ngành y tế trên báo điện tử dưới góc độ người nghiên cứu báo chí. Về mặt định lượng, phân tích nội 10