Tài liệu Luận văn hoàn thiện kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm tại công ty xuất nhập khẩu bán hàng việt

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ THÀNH PHẨM TẠI CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU BÁN HÀNG VIỆT GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN : TS. NGUYỄN THANH HUYỀN SINH VIÊN THỰC HIỆN : NGUYỄN BẢO NGỌC MÃ SINH VIÊN : A20267 CHUYÊN NGÀNH : KẾ TOÁN HÀ NỘI – 2015 LỜI CẢM ƠN Trải qua nhiều năm hình thành và phát triển, Công ty xuất nhập khẩu bán hàng Việt đã khẳng định được vị thế và chỗ đứng của mình trong ngành thương mại tại Việt Nam. Trong nền kinh tế thị trường đang suy thoái và cạnh tranh khốc liệt như hiện nay, Công ty đã và đang cố gắng nỗ lực không ngừng để từng bước khắc phục khó khăn và phát triển ngày một lớn mạnh. Qua quá trình học tập tại trường và thời gian thực tập tại Công ty xuất nhập khẩu bán hàng Việt, em nhận thấy rõ được khoảng cách nhất định giữa lý thuyết và thực tế. Bản thân em đã cố gắng tiếp thu những kiến thức cơ bản, kinh nghiệm thực tế cũng như tìm hiểu tình hình hoạt động của Công ty và đặc biệt là được sự giúp đỡ của các cô chú, anh chị trong Phòng Tài chính – Kế toán của Công ty đã giúp em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp. Tuy nhiên với kiến thức trình độ của bản thân còn hạn chế cũng như thời gian thực tập không dài nên bài khoán luận này không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy em rất mong nhận được sự góp ý chân thành của các thầy cô giáo trong khoa Kinh tếQuản lý trường Đại học Thăng Long. Cuối cùng em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của cô giáo Ths Nguyễn Thanh Huyền cùng các cô chú, anh chị trong Công ty đã giúp em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Thang Long University Library LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này! Sinh viên (Chữ ký) Nguyễn Bảo Ngọc MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ THÀNH PHẨM TẠI DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT ....................................................................... 1 1.1 Khái niệm cơ bản về kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm trong doanh nghiệp sản xuất .................................................. 1 1.1.1 Một số khái niệm cơ bản ................................................................................ 1 1.1.2 Vai trò nhiệm vụ của kế toán thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm .............. 3 1.2 Các phương thức tiêu thụ ............................................................................. 4 1.3 Phương pháp tính giá vốn thành phẩm xuất kho ........................................ 5 1.4 Kế toán tiêu thụ thành phẩm ........................................................................ 7 1.4.1 Chứng từ sử dụng .......................................................................................... 7 1.4.2 Tài khoản kế toán sử dụng............................................................................. 8 1.4.3 Phương thức hạch toán: .............................................................................. 10 1.5 Kế toán xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm ......................................... 14 1.5.1 Chứng từ và tài khoản sử dụng ................................................................... 14 1.5.2 Phương pháp hạch toán ............................................................................... 15 1.6 Các hình thức ghi sổ kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm........................................................................................................ 17 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ TẠI CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU BÁN HÀNG THƯƠNG HIỆU VIỆT .................................................................................. 19 2.1 Khái quát chung về công ty xuất nhập khẩu thương hiệu Việt: ............... 19 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của công ty XNK bán hàng Việt .............. 19 2.1.2 Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý của Công ty XNK bán hàng Việt ............ 20 2.1.3 Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán Công ty xuất nhập khẩu bán hàng Việt 22 2.1.4 Đặc điểm tổ chức kế toán ............................................................................. 24 2.2 Thực trạng kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm tại Công ty xuất nhập khẩu bán hàng Việt ........................................ 25 2.2.1 Tổ chức chứng từ kế toán tiêu thụ thành phẩm tại công ty xuất nhập khẩu bán hàng Việt ............................................................................................................ 25 Thang Long University Library 2.2.2 Tổ chức số kế toán chi tiết tiêu thụ thành phẩm .......................................... 46 2.2.3 Tổ chức kế toán chi tiết chi phí bán hàng, chi phí quản lý kinh doanh....... 49 2.2.3.1 Kế toán chi phí bán hàng 49 2.2.3.2 Kế toán chi phí quán lý doanh nghiệp 56 2.2.4 Kế toán tổng hợp tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm ........... 63 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ THÀNH PHẨM Ở CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU BÁN HÀNG VIỆT .. 73 3.1. Nhận xét về kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm ở công ty xuất nhập khẩu bán hàng Việt ........................................... 73 3.1.1 Ưu điểm ........................................................................................................ 73 3.1.2 Hạn chế ........................................................................................................ 75 3.2. Một số kiến nghị và giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm tại công ty XNK bán hàng Việt . 75 KẾT LUẬN DANH MỤC THAM KHẢO DANH MỤC VIẾT TẮT Ký hiệu viết tắt DT Cụm từ Tiếng Việt Doanh thu GTDT Giảm trừ doanh thu GVHB Giá vốn hàng bán TP Thành phẩm XNK Xuất nhập khẩu TNHH Trách nhiệm hữu hạn GTGT Giá trị gia tăng CCDC Công cụ dụng cụ QLDN Quản lý doanh nghiệp KKĐK Kiểm kê định kỳ KKTX Kê khai thường xuyên BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BHTN KPCĐ Bảo hiểm thất nghiệp Kinh phí công đoàn Thang Long University Library DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, BIỂU SỐ Sơ đồ 1.1. Kế toán tiêu thụ thành phẩm theo phương thức trực tiếp............................... 11 Sơ đồ 1.2. Kế toán tiêu thụ thành phẩm qua hình thức giao đại lý ............................. 12 Sơ đồ 1.3. Kế toán tiêu thụ thành phẩm theo phương thức trả góp ............................. 12 Sơ đồ 1.4. Kế toán tổng hợp theo tiêu thụ theo phương pháp kiểm kê định kỳ .......... 13 Sơ đồ 1.5. Sơ đồ kế toán chi phí bán hàng.................................................................. 15 Sơ đồ 1.6. Sơ đồ kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp .............................................. 16 Sơ đồ 1.7. Kế toán xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm ........................................... 17 Sơ đồ 1.8. Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán nhật ký chung .................... 18 Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty XNK bán hàng Việt............. 20 Sơ đồ 2.2. Tổ chức bộ máy kế toán tại Công ty xuất nhập khẩu bán hàng Việt .......... 22 Sơ đồ 2.3. Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán nhật ký chung .................... 24 Biểu số 2.1. Phiếu đặt hàng ........................................................................................ 26 Biểu số 2.2. Phiếu xuất kho........................................................................................ 27 Biểu số 2.3. Sổ chi tiết thành phẩm ............................................................................ 30 Biểu số 2.4. Hóa đơn giá trị gia tăng đầu ra................................................................ 31 Biểu số 2.5. Giấy báo Có của Ngân hàng ................................................................... 32 Biểu số 2.6. Hợp đồng đại lý gửi bán thành phẩm ...................................................... 34 Biểu số 2.7. Phiếu xuất kho........................................................................................ 35 Biểu số 2.8. Thông báo bán hàng đại lý ..................................................................... 36 Biểu số 2.9. Hóa đơn GTGT bán đại lý ...................................................................... 37 Biểu số 2.10. Phiếu thu .............................................................................................. 38 Biểu số 2.11. Hóa đơn GTGT .................................................................................... 39 Biểu số 2.12. Phiếu chi .............................................................................................. 40 Biểu số 2.13. Biên bản xác nhận hàng bán trả lại ....................................................... 42 Biểu số 2.14. Phiếu nhập kho ..................................................................................... 43 Biểu số 2.15. Hóa đơn giá trị gia tăng hàng bị trả lại từ Công ty Anh Minh ............... 44 Biểu số 2.16. Phiếu chi .............................................................................................. 45 Biểu số 2.17. Sổ chi tiết doanh thu ............................................................................. 46 Biểu số 2.18. Sổ chi tiết giá vốn ................................................................................. 47 Biểu số 2.19. Bảng tổng hợp doanh thu...................................................................... 48 Biểu số 2.20. Bảng chấm công ................................................................................... 51 Biểu số 2.21. Bảng thanh toán tiền lương ................................................................... 52 Biểu số 2.22. Phiếu xuất kho công cụ dụng cụ phục vụ bán thành phẩm .................... 56 Biểu số 2.23. Bảng tính và phân bổ khấu hao tài sản cố định ..................................... 55 Biểu số 2.24.Bảng chấm công .................................................................................... 56 Biểu số 2.25.Bảng thanh toán tiền lương.................................................................... 57 Biểu số 2.26. Bảng phân bổ tiền lương và bảo hiểm xã hội ........................................ 55 Biểu số 2.27. Hóa đơn dịch vụ mua ngoài .................................................................. 59 Biểu số 2.28. Phiếu chi .............................................................................................. 60 Biểu số 2.29. Sổ chi tiết chi phí bán hàng................................................................... 61 Biểu số 2.30. Sổ chi tiết chi phí quản lý doanh nghiệp ............................................... 62 Biểu số 2.31. Sổ nhật ký chung .................................................................................. 64 Biểu số 2.32. Sổ cái một số tài khoản ......................................................................... 72 Biểu số 2.33. Sổ cái tài khoản chi phí bán hàng ......................................................... 70 Biểu số 2.34. Sổ cái tài khoản chi phí quản lý doanh nghiệp ...................................... 70 Biểu số 2.35. Sổ cái tài khoản xác định kết quả kinh doanh ....................................... 71 Biểu số 3.1 Hóa đơn giá trị gia tăng chiết khấu thương mại từ công ty Anh Minh ...... 77 Thang Long University Library LỜI MỞ ĐẦU Trong nền kinh tế thị trường, với quy luật cung cầu thì sản phẩm của doanh nghiệp sản xuất ra là để đáp ứng, thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng, mục tiêu sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp là đáp ứng tốt nhu cầu của thị trường và giành lợi nhuận cao nhất. Các doanh nghiệp cần giải quyết tốt mối quan hệ giữa đầu ra và đầu vào, giữa sản xuất và tiêu thụ thành phẩm, cần hạch toán chính xác và đầy đủ kịp thời các chi phí sản xuất đã tạo ra thành phẩm có chất lượng tốt, đủ sức cạnh tranh trên thị trường. Thành phẩm là kết quả của quá trình sản xuất. Tiêu thụ là giai đoạn thực hiện mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận trong hoạt động sản xuất. Nhờ quá trình tiêu thụ thành phẩm, doanh nghiệp mới có thể bù đắp các chi phí đã chi ra trong quá trình sản xuất. Em rất mong muốn được tìm hiểu thêm về quá trình tiêu thụ từ đó đề xuất ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty. Trong thời gian thực tập ở công ty em xin được chọn đề tài: “Hoàn thiện kế toán và tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm của công ty XNK bán hàng Việt” Bài viết của em gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm trong doanh nghiệp sản xuất Chương 2: Thực trạng kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm tại công ty xuất nhập khẩu bán hàng Việt Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm tại công ty xuất nhập khẩu bán hàng Việt Do thời gian và trình độ có hạn nên khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được sự góp ý, chỉ dẫn của các thầy cô giáo cùng các anh chị cán bộ kế toán tại Công ty để bài khóa luận được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn cô giáo Th.s Nguyễn Thanh Huyền, các thầy cô trong khoa kinh tế - quản lý và các cô chú, anh chị tại Công ty xuât nhập khẩu bán hàng Việt đã giúp em hoàn thiện khóa luận này. Hà Nội, ngày tháng Sinh viên thực hiện Nguyễn Bảo Ngọc năm CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ THÀNH PHẨM TẠI DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT 1.1. Khái niệm cơ bản về kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm trong doanh nghiệp sản xuất 1.1.1 Một số khái niệm cơ bản Tiêu thụ thành phẩm: Là khâu cuối cùng của sản xuất kinh doanh, là việc chuyển quyền sở hữu thành phẩm gắn với phần lớn lợi ích hoặc rủi ro cho khách hàng đồng thời được khách hàng thanh toán và chấp nhận thanh toán. Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ: Là toàn bộ số tiền thu được hoặc sẽ thu được từ các giao dịch và nghiệp vụ phát sinh doanh thu như: bán thành phẩm, cung cấp dịch vụ cho khách hàng bao gồm cả các khoản phụ thu và phí thu thêm ngoài giá bán (nếu có). Các điều kiện ghi nhận doanh thu Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi đồng thời thoả mãn tất cả các điều kiện :  Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu thành phẩm cho người mua  Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý thành phẩm như người sở hữu thành phẩm hoặc quyền kiểm soát thành phẩm  Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn  Doanh nghiệp đã thu hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng  Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng. Các khoản giảm trừ doanh thu  Chiết khấu thương mại: Là khoản giảm giá bán niêm yết cho khách hàng mua với số lượng lớn theo thoả thuận về chiết khấu thương mại đã ghi trên hợp đồng kinh tế hoặc các cam kết mua, bán hàng….hay có thể nói là khoản chênh lệch giá bán nhỏ hơn giá niêm yết doanh nghiệp đã giảm trừ cho người mua thành phẩm theo thỏa thuận về chiết khấu thương mại đã ghi trong hợp đồng kinh tế.  Hàng bán bị trả lại: Là giá trị khối lượng thành phẩm đã xác định là tiêu thụ bị khách hàng trả lại và từ chối thanh toán do vi phạm các điều kiện đã cam kết trong hợp đồng kinh tế như thành phẩm kém phẩm chất, sai quy cách, chủng loại… 1 Thang Long University Library  Giảm giá hàng bán: Là khoản giảm trừ cho người mua thành phẩm do những nguyên nhân như thành phẩm kém chất lượng, sai quy cách, sai thời hạn, địa điểm ghi trên hợp đồng Các loại thuế tính giảm trừ doanh thu:  Thuế GTGT phải nộp theo phương pháp trực tiếp: là thuế tính trên giá trị tăng thêm của thành phẩm, dịch vụ được phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến thị trường.  Thuế tiêu thụ đặc biêt: là loại thuế gián thu đánh vào một số thành phẩm, dịch vụ đặc biệt nhằm điều tiết hướng dẫn sản xuất và tiêu dùng của Nhà nước trong từng kỳ.  Thuế xuất khẩu: là loại thuế gián thu đánh vào vào các loại thành phẩm được cho phép xuất khẩu qua biên giới Việt Nam. Doanh thu thuần: Là chỉ tiêu phản ánh số doanh thu bán thành phẩm và cung cấp dịch vụ đã trừ các khoản giảm trừ doanh thu (chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu) trong kỳ báo cáo, làm căn cứ tính kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Doanh thu thuần = Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ – Các khoản giảm trừ doanh thu Giá vốn hàng bán: Là trị giá vốn tính theo giá gốc của thành phẩm được bán hoặc dịch vụ cung cấp cho khách hàng của doanh nghiệp gồm trị giá của thành phẩm, dịch vụ đã cung cấp theo từng hóa đơn; chi phí sản xuất chung cố định không phân bổ phải tính vào giá vốn hàng bán; số chênh lệch lớn hơn khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho ở cuối kỳ kế toán được lập thêm. Lợi nhuận gộp: Là lợi nhuận thu được sau khi lấy doanh thu thuần trừ đi giá vốn hàng bán, được xác định bằng công thức: Lợi nhuận gộp = Doanh thu thuần – Giá vốn hàng bán Chi phí bán hàng: Là những khoản chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra có liên quan đến hoạt động tiêu thụ thành phẩm, sản phẩm lao vụ, dịch vụ trong kỳ như chi phí nhân viên bán hàng, chi phí dụng cụ bán hàng, quảng cáo... 2 Chi phí quản lý doanh nghiệp: Là những khoản chi phí phát sinh có liên quan chung đến toàn bộ hoạt động của cả doanh nghiệp mà không tách riêng ra được cho bất kỳ một hoạt động nào. Chi phí quản lý doanh nghiệp bao gồm nhiều loại như chi phí quản lý hành chính và chi phí chung khác. Kết quả tiêu thụ: Là phần chênh lệch giữa doanh thu thuần của hoạt động bán hàng với các chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp đồng thời phản ánh kết quả cuối cùng của việc thực hiện tiêu thụ thành phẩm, dịch vụ của hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ và được thể hiện thông qua chỉ tiêu lãi hoặc lỗ. Công thức: Kết quả tiêu thụ = Lợi nhuận gộp Chi phí _ bán hàng _ Chi phí quản lý doanh nghiệp 1.1.2 Vai trò nhiệm vụ của kế toán thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm Hiện nay, nền kinh tế đang khủng hoảng, quá trình hội nhập làm cho tính cạnh tranh trong kinh doanh càng gay gắt hơn, đòi hỏi các doanh nghiệp muốn tồn tại phải có sự điều hành quản lý hoạt động kinh doanh của mình một cách hiệu quả. Muốn quản lý tốt và kinh doanh có hiệu quả, doanh nghiệp phải biết sử dụng kế toán như là một công cụ quản lý quan trọng và không thể thiếu được. Kế toán phản ánh tình hình thực tế kế toán tiêu thụ, đánh giá đúng năng lực của doanh nghiệp thông qua kết quả hoạt động kinh doanh. Đông thời những thông tin do kế toán cung cấp là căn cứ để đánh giá tính hiệu quả của hoạt động sản xuất kinh doanh, phân tích và đưa ra biện pháp quản lý, các chiến lược kinh doanh phù hợp cho doanh nghiệp nhằm nâng cao lợi nhuận hơn nữa. Để thực hiện tốt vai trò nói trên, kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm có những nhiệm vụ sau:  Tổ chức vận dụng tốt hệ thống tài khoản kế toán, hệ thống sổ sách kế toán sao cho phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh và theo yêu cầu quản lý của doanh nghiệp.  Tổ chức ghi chép, phản ánh kịp thời, đầy đủ chính xác khối lượng thành phẩm bán ra và giá vốn chính xác nhằm xác định đúng kết quả kinh doanh và phân bổ các đối tượng có liên quan.  Cung cấp thông tin về tình hình tiêu thụ thành phẩm giúp lãnh đạo doanh nghiệp quản lý và điều hành mọi hoạt động sản xuất và hoạt động kinh doanh. 3 Thang Long University Library  Xác định chính xác kết quả của từng loại hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp, phản ánh tình hình phân phối lợi nhuận.  Lập gửi báo cáo tiêu thụ, doanh thu, kết quả kinh doanh theo yêu cầu của ban lãnh đạo. Định kỳ phân tích kinh tế đối với hoạt động tiêu thụ thành phẩm, tư vấn cho ban lãnh đạo lựa chọn phương án kinh doanh hiệu quả. 1.2. Các phương thức tiêu thụ  Bán buôn Là việc bán thành phẩm của doanh nghiệp cho các doanh nghiệp khác, cửa hàng, đại lý…với số lượng lớn để các đơn vị tiếp tục bán cho các tổ chức khác hay phục vụ trong nội bộ công ty nhằm đáp ứng nhu cầu kinh tế. Đặc điểm của thành phẩm bán buôn là vẫn nằm trong lĩnh vực lưu thông, chưa đi vào lĩnh vực tiêu dùng, do vậy, giá trị và giá trị sử dụng của thành phẩm chưa được thực hiện. Giá bán biến động tuỳ thuộc vào số lượng thành phẩm và phương thức thanh toán.  Bán buôn theo hình thức giao hàng trực tiếp: Là hình thức thành phẩm được xuất từ kho giao trực tiếp cho bên mua, bên mua thanh toán tiền hoặc chấp nhận nợ, khi đó thành phẩm được xác nhận là tiêu thụ.  Bán buôn theo hình thức chuyển hàng: Là hình thức mà doanh nghiệp xuất kho thành phẩm chuyển đến giao cho bên mua ở một địa điểm được thỏa thuận trước theo hợp đồng. Thành phẩm vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp cho đến khi người mua nhận được thành phẩm và chấp nhận thanh toán thì số thành phẩm được xác nhận là đã tiêu thụ và doanh nghiệp hạch toán vào doanh thu. Bán lẻ Là phương thức bán thành phẩm trực tiếp cho người tiêu dùng hoặc các tổ chức kinh tế, các đơn vị kinh tế tập thể mua về mang tính chất tiêu dùng nội bộ. Bán thành phẩm theo phương thức này có đặc điểm là thành phẩm đã ra khỏi lĩnh vực lưu thông và đi vào lĩnh vực tiêu dùng, giá trị và giá trị sử dụng của thành phẩm đã được thực hiện. Bán lẻ thường bán đơn chiếc hoặc bán với số lượng nhỏ, giá bán thường ổn định. Bán lẻ có thể thực hiện dưới các hình thức:  Bán lẻ thu tiền tập trung: Theo hình thức này nhiệm vụ thu tiền và giao thành phẩm cho khách tách rời nhau. Nhân viên thu tiền làm nhiệm vụ thu tiền người mua, còn nhân viên bán hàng làm nhiệm vụ giao hàng cho khách và kiểm kê hàng tồn kho. 4  Bán lẻ thu tiền trực tiếp: Theo hình thức này, nhân viên bán thành phẩm trực tiếp thu tiền và giao thành phẩm cho khách hàng, đồng thời sẽ kiểm kê thành phẩm tồn kho.  Bán hàng trả góp: Là hình thức mà doanh nghiệp khi giao thành phẩm cho người mua thì lượng thành phẩm chuyển giao được coi là tiêu thụ và doanh nghiệp mất quyền sở hữu thành phẩm đó. Người mua sẽ trả tiền thành nhiều lần và giá bán cao hơn so với giá bán theo phương thức thông thường. Người mua sẽ thanh toán lần đầu một phần ngay tại thời điểm mua thành phẩm. Số tiền còn lại người mua sẽ trả dần và chịu một tỷ lệ lãi xuất nhất định. Thông thường số tiền trả các kỳ là bằng nhau, gồm một phần nợ gốc và một phần lãi xuất trả chậm.  Bán hàng qua đại lý, ký gửi  Bên giao đại lý: Thành phẩm gửi đại lý bán vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp và chưa được coi là tiêu thụ. Doanh nghiệp chỉ được hạch toán vào doanh thu khi bên nhận đại lý thanh toán tiền hoặc chấp nhận thanh toán. Khi bán được thành phẩm, doanh nghiệp phải trả cho bên nhận đại lý một khoản tiền gọi là hoa hồng và được tính vào chi phí bán hàng.  Phương thức tiêu thụ theo hình thức đổi hàng Là phương thức DN dùng thành phẩm của mình để đổi lấy hàng hóa, vật tư của doanh nghiệp khác hay còn gọi là phương thức thanh toán bù trừ lẫn nhau. Khi đó doanh nghiệp phát sinh nghiệp vụ bán thành phẩm và mua hàng.  Phương thức tiêu thụ nội bộ Là phương thức bán thành phẩm cho các đơn vị trực thuộc trong một công ty, tổng công ty hoặc xuất thành phẩm trả lương cho công nhân, biếu tặng, quảng cáo, sử dụng cho sản xuất kinh doanh… 1.3. Phương pháp tính giá vốn thành phẩm xuất kho Doanh nghiệp có thể áp dụng một trong các phương pháp sau để xác định giá trị thành phẩm xuất bán:  Phương pháp thực tế đích danh: Thành phẩm được quản lý theo lô và khi xuất kho lô nào thì lấy giá thực tế nhập kho đích danh lô đó làm giá xuất. 5 Thang Long University Library Ưu điểm : Công tác tính giá thành phẩm xuất kho thực hiện kịp thời. Phương pháp này phù hợp với với những thành phẩm có giá trị cao, chủng loại mặt hàng ít, dễ phân biệt giữa các mặt hàng. Nhược điểm: Công tác tính giá thành phẩm tốn nhiều công sức do phải quản lý riêng từng lô thành phẩm. Phương pháp này chỉ thích hợp với những doanh nghiệp có điều kiện bảo quản riêng từng lô hàng có giá trị cao và chủng loại mặt hàng ít  Phương pháp nhập trước- xuất trước (FIFO) Là phương pháp được áp dụng dựa trên giả định thành phẩm nào sản xuất trước thì được xuất trước, giá thị thành phẩm tồn kho sẽ là giá nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn kho. Ưu điểm: Có thể tính được ngay trị giá vốn thành phẩm xuất kho từng lần xuất hàng, do vậy đảm bảo cung cấp số liệu kịp thời cho kế toán ghi chép các khâu tiếp theo cũng như cho quản lý. Trị giá vốn của thành phẩm tồn kho sẽ tương đối sát với giá thành sản xuất hiện tại . Vì vậy chỉ tiêu thành phẩm tồn kho trên báo cáo kế toán có ý nghĩa thực tế hơn. Nhược điểm: Theo phương pháp này, làm cho doanh thu hiện tại không phù hợp với những khoản chi phí hiện tại. Doanh thu hiện tại được tạo ra bởi giá trị thành phẩm đã có được từ rất lâu.  Phương pháp nhập sau - xuất trước (LIFO) Là phương pháp được áp dụng dựa trên giả định thành phẩm nào sản xuất sau thì được xuất trước, giá trị thành phẩm tồn kho cuối kỳ được tính theo đơn giá của những lần nhập đầu tiên và giá trị thành phẩm xuất kho được tính theo giá của thành phẩm nhập sau hoặc gần sau cùng. Ưu điểm: Đảm bảo nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu và chi phí vì chi phí của lần sản xuất gần nhất sẽ tương đối sát với giá vốn của hàng bán. Nhược điểm: Trị giá vốn của thành phẩm tồn kho cuối kỳ có thể không sát với giá thành sản xuất hiện tại.  Phương pháp bình quân gia quyền: Trị giá thực tế thành phẩm xuất kho = Số lượng thành phẩm xuất kho x Đơn giá thực tế bình quân Theo phương pháp này, giá trị của từng loại thành phẩm tồn kho được tính theo giá trị trung bình của từng loại thành phẩm tồn kho đầu kỳ và giá trị từng loại thành phẩm tồn kho được sản xuất trong kỳ. Phương pháp bình quân có thể được tính theo thời kỳ hoặc sau mỗi khi nhập một lô hàng, phụ thuộc vào tình hình của doanh nghiệp. 6  Phương pháp bình quân cả kỳ dự trữ: Căn cứ vào giá thực tế thành phẩm tồn đầu kì và nhập trong kỳ, kế toán xác định được đơn giá bình quân cho mỗi đơn vị thành phẩm. Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm Nhược điểm: Tính giá thành phẩm xuất kho tập trung vào cuối kì che dấu sự biến động của giá, chỉ phù hợp với các doanh nghiệp hạch toán theo phương pháp kiểm kê định kì. Độ chính xác không cao, công việc tính toán bị dồn vào cuối kỳ, tốn nhiều công sức. Trong đó: Trị giá vốn thành phẩm Đơn giá bình quân cả kỳ dự tồn đầu kỳ = trữ Số lượng thành phẩm tồn đầu kỳ + Trị giá vốn thành phẩm nhập trong kỳ + Số lượng thành phẩm nhập trong kỳ  Phương pháp bình quân sau mỗi lần nhập: Sau mỗi lần nhập thành phẩm, kế toán sẽ phải xác định lại giá trị thực của thành phẩm tồn kho và giá đơn vị bình quân. Ưu điểm: Tính giá xuất thành phẩm kịp thời, chính xác Nhược điểm: Khối lượng công việc tính toán nhiều, phức tạp, tốn nhiều công sức. Đơn giá bình quân sau mỗi lần nhập Tổng giá thực tế thành phẩm tồn kho sau lần nhập = Số lượng thực tế thành phẩm tồn kho sau lần nhập 1.4. Kế toán tiêu thụ thành phẩm 1.4.1 Chứng từ sử dụng:  Phiếu nhập kho, xuất kho, phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý  Phiếu thu, phiếu chi  Biên bản kiểm kê vật tư, thành phẩm  Bảng tổng hợp xuất, nhập tồn, thẻ kho  Hóa đơn bán hàng, hóa đơn GTGT  Các chứng từ liên quan khác của doanh nghiệp như các chứng từ thanh toán (ủy nhiệm thu, giấy báo có của ngân hàng,…) 7 Thang Long University Library 1.4.2 Tài khoản kế toán sử dụng TK 155- Thành phẩm: TK155  Trị giá thực tế của thành phẩm nhập kho  Trị giá thực tế thành phẩm xuất kho  Trị giá thành phẩm thừa khi kiểm kê  Trị giá thành phẩm thiếu hụt khi kiểm kê  Kết chuyển trị giá thực tế thành phẩm tồn kho  Kết chuyển trị giá thực tế thành phẩm (pp KKĐK) tồn kho đầu kỳ (pp KKĐK) SD: Trị giá thực tế TP tồn kho cuối kỳ TK 157 – Hàng gửi đi bán: dùng để phản ánh trị giá thành phẩm gửi đi xuất khẩu, chuyển bán, gửi bán đại lý, ký gửi, dịch vụ đã hoàn thành chưa xác định là tiêu thụ. TK 157  Tập hợp trị giá thực tế của thành phẩm đã chuyển bán hoặc giao cho bên nhận đại  Trị giá thực tế thành phẩm chuyển bán, gửi đại lý, ký gửi và giá thành dịch vụ xác định là tiêu thụ. lý, ký gửi.  Kết chuyển trị giá thành phẩm gửi bán chưa xác định là tiêu thụ cuối kỳ (phương  Trị giá thực tế của thành phẩm không bán được đã thu hồi  K/c trị giá thành phẩm gửi bán chưa xác định là tiêu thụ đầu kỳ (phương pháp KKĐK). pháp KKĐK) Số dư: Trị giá thành phẩm đã gửi đi, dịch vụ đã cung cấp chưa được xác định là tiêu thụ TK 511- Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ: dùng để phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp trong một kì kế toán 8 TK 511  Số thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất nhập khẩu  Doanh thu bán thành phẩm, bất phải nộp, hàng bán bị trả lại, giảm giá hàng động sản đầu tư và cung cấp dịch bán và chiết khấu thương mại tính trên doanh thu bán thành phẩm thực tế và cung cấp dịch vụ trong kỳ. vụ của doanh nghiệp được thực hiện trong kỳ kế toán  Số thuế GTGT phải nộp của doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp.  Kết chuyển doanh thu thuần sang TK 911 TK 511 gồm 6 tài khoản cấp 2: TK 5111: Doanh thu bán hàng hóa TK 5112: Doanh thu bán các thành phẩm TK 5113: Doanh thu cung cấp dịch vụ TK 5114: Doanh thu trợ cấp, trợ giá TK 5117: Doanh thu kinh doanh bất động sản đầu tư TK 5118: Doanh thu khác TK 521 – Chiết khấu thương mại: TK 532 – Giảm giá hàng bán TK 531 – Hàng bán bị trả lại Phản ánh các khoản phát sinh làm giảm doanh thu thành phẩm của doanh nghiệp trong kỳ. TK 521,531,532– Các khoản giảm trừ doanh thu  Số CKTM đã chấp nhận thanh toán cho khách hàng.  Tập hợp doanh thu của số thành phẩm đã tiêu thụ bị trả lại.  Tập hợp các khoản giảm giá thành phẩm chấp nhận cho người mua trong kỳ.  Kết chuyển toàn bộ số CKTM, hàng bán bị trả lại, giảm giá hàng bán, doanh thu của thành phẩm đã tiêu thụ bị trả lại sang TK 511. 9 Thang Long University Library TK 631–Giá thành sản xuất TK 631  Phản ánh giá thành thành phẩm dở dang  Giá thành thành phẩm nhập kho, dịch đầu kỳ vụ hoàn thành kết chuyển vào tài  Các chi phí sản xuất, kinh doanh dịch vụ khoản 632 “Giá vốn hàng bán” thực tế phát sinh trong kỳ liên quan tới  Chi phí sản xuất, kinh doanh dịch vụ chế tạo thành phẩm dở dang cuối kỳ kết chuyển vào Tài khoản 154 “Chi phí sản xuất”. TK 632 – Giá vốn hàng bán: phản ánh vốn của thành phẩm tiêu thụ thực tế trong kỳ. TK 632  Trị giá vốn của thành phẩm, dịch vụ  Hoàn nhập dự phòng giảm giá thành đã bán trong kỳ phẩm tồn kho cuối năm tài chính  Giá trị vật tư thành phẩm hao hụt sau  Trị giá thành phẩm bán bị trả lại nhập khi doanh nghiệp bồi thường kho.  Trích lập dự phòng giảm giá thành  Kết chuyển giá vốn của thành phẩm, phẩm tồn kho dịch vụ bán trong kỳ sang TK 911 1.4.3 Phương thức hạch toán: 1.4.3.1 Kế toán tiêu thụ thành phẩm tại đơn vị hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên (KKTX) Phương pháp kê khai thường xuyên là theo dõi một cách thường xuyên tình hình hiện có, tất cả các nghiệp vụ mua bán, nhập, xuất thành phẩm tồn kho đều được ghi chép trực tiếp lên các tài khoản thành phẩm tồn kho ngay khi nghiệp vụ phát sinh. Việc sử dụng phương pháp này giúp quản lí hàng tồn kho thường xuyên, liên tục, góp phần điều chỉnh kịp thời, nhanh chóng tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, đồng thời giảm tránh tình trạng sai sót trong việc ghi chép, quản lý. Về nguyên tắc số liệu tồn kho thực tế luôn luôn phù hợp với số liệu trên sổ kế toán. Nếu có chênh lệch phải xác định nguyên nhân và xử lý theo quyết định của cấp có thẩm quyền. 10 Tại doanh nghiệp tính thuế giá trị gia tăng (GTGT) theo phương pháp khấu trừ Sơ đồ 1.1. Kế toán tiêu thụ thành phẩm theo phương thức trực tiếp TK 155 TK 632 Giá vốn TP Xuất bán TK 911 Kết chuyển GVHB TK 511 K/c doanh thu thuần TK 157 TK 111,112,131 Doanh thu bán thành phẩm TK 3331 thuế GTGT đầu ra Trị giá Giá vốn TP gửi bán gửi bán đã tiêu thụ Thành phẩm bán bị trả lại nhập kho TK 111,112,131 TK 521,531,532 CKTM, giảm giá, doanh thu hàng bán bị trả lại K/c khoản giảm trừ DT TK3331 Thuế GTGT của CKTM, giảm giá, thành phẩm bị trả lại 11 Thang Long University Library