Tài liệu Luận văn hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa tại công ty tnhh mtv cường thương

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HÓA VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG HÓA TẠI CÔNG TY TNHH MTV CƢỜNG THƢƠNG SINH VIÊN THỰC HIỆN MÃ SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH HÀ NỘI – 2015 : NGUYỄN THỊ KIM THI : A19288 : KẾ TOÁN BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HÓA VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG HÓA TẠI CÔNG TY TNHH MTV CƢỜNG THƢƠNG Giáo viên hƣớng dẫn : PGS.TS Nguyễn Thị Đông Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Kim Thi Mã sinh viên : A19288 Chuyên ngành : Kế toán HÀ NỘI – 2015 Thang Long University Library LỜI CÁM ƠN Trải qua thời gian 4 tháng làm khóa luận tốt nghiệp vừa qua, để hoàn thành đƣợc bản khóa luận này, em xin trân thành cám ơn sự giúp đỡ, chỉ bảo hết sức nhiệt tình của cô giáo PGS.TS Nguyễn Thị Đông cùng với ban giám đốc và nhân viên phòng Tài chính – Kế toán Công ty TNHH một thành viên Cƣờng Thƣơng. Bằng sự dìu dắt của cô giáo Nguyễn Thị Đông và các anh chị kế toán viên, em đã có thể hiểu sâu sắc hơn về một trong những phần hành quan trọng của một doanh nghiệp kinh doanh thƣơng mại đó chính là kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa. Qua đó giúp em hoàn thiện hơn trong kiến thức và tích lũy kinh nghiệm thực tế về kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa để có thể hoàn thiện đƣợc bải khóa luận đầy ý nghĩa này. Em xin chân thành cám ơn! Hà Nội, ngày 31 tháng 03 năm 2015 Sinh viên thực hiện Nguyễn Thị Kim Thi LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ trợ từ giáo viên hƣớng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của ngƣời khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và đƣợc trích dẫn rõ ràng. Em xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này! Sinh viên Nguyễn Thị Kim Thi Thang Long University Library MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU CHƢƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HÓA VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG HÓA TẠI DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI ..............................................................................................................1 1.1. Khái quát chung về tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa tại doanh nghiệp thƣơng mại........................................................................................1 1.1.1. Đặc điểm kinh doanh thương mại .......................................................................1 1.1.1.1. Tiêu thụ hàng hóa ............................................................................................... 1 1.1.1.2. Các phương thức tiêu thụ hàng hóa ...................................................................1 1.1.2. Tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa ................................ 3 1.1.3. Quản lý tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa....................5 1.1.4. Nhiệm vụ của kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa………….. .................................................................................................................6 1.2. Kế toán tiêu thụ háng hóa trong doanh nghiệp thƣơng mại….. ........................6 1.2.1. Kế toán giá vốn hàng hóa tiêu thụ .......................................................................6 1.2.1.1. Xác định trị giá hàng mua của hàng hóa tiêu thụ và phí mua phân bổ……………….. ..............................................................................................................6 1.2.1.2. Kế toán giá vốn hàng hóa tiêu thụ .....................................................................7 1.2.2. Kế toán doanh thu tiêu thụ hàng hóa ................................................................ 12 1.2.2.1. Kế toán doanh thu hóa đơn ..............................................................................12 1.2.2.2. Kế toán doanh thu giảm trừ..............................................................................15 1.3. Kế toán xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa trong doanh nghiệp thƣơng mại…… .........................................................................................................................16 1.3.1. Kế toán chi phí chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp ....................16 1.3.1.1.Chứng từ sử dụng và tài khoản sử dụng ............................................................ 16 1.3.1.2. Kế toán chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp .........................................18 1.3.2. Kế toán xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa và báo cáo kết quả tiêu thụ hàng hóa…………. . ..............................................................................................................20 1.3.2.1. Kế toán xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa .....................................................20 1.3.2.2. Báo cáo kết quả tiêu thụ hàng hóa ...................................................................21 1.4. Hệ thống sổ kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa trong doanh nghiệp thƣơng mại .................................................................................22 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HÓA VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG HÓA TẠI CÔNG TY TNHH MTV CƢỜNG THƢƠNG........................................................................................... 24 2.1. Tổng quan về Công ty TNHH MTV Cƣờng Thƣơng ........................................24 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty ...............................................24 2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy tại công ty .....................................................................25 2.1.2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý ........................................................................25 2.1.2.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán ........................................................................26 2.1.3. Các chính sách kế toán áp dụng ........................................................................27 2.2. Kế toán tiêu thụ hàng hóa trong Công ty TNHH một thành viên Cƣờng Thƣơng. ........................................................................................................................28 2.2.1. Kế toán giá vốn hàng hóa tiêu thụ .....................................................................28 2.2.1.1.Xác định trị giá mua hàng hóa tiêu thụ và phí mua phân bổ ............................ 28 2.2.1.2. Kế toán giá vốn hàng hóa tiêu thụ ...................................................................29 2.2.2. Kế toán doanh thu tiêu thụ hàng hóa ................................................................ 34 2.2.2.1 .Kế toán doanh thu hóa đơn ..............................................................................34 2.2.2.2. Kế toán doanh thu giảm trừ..............................................................................41 2.3. Kế toán xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa tại Công ty TNHH MTV Cƣờng Thƣơng .........................................................................................................................44 2.3.1.Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lí doanh nghiệp .............................. 44 2.3.2. Kế toán xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa và báo cáo kết quả tiêu thụ hàng hóa.................................................................................................................................56 CHƢƠNG 3. HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HÓA VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG HÓA TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN TNHH MỘT THÀNH VIÊN CƢỜNG THƢƠNG................................................................ 60 3.1. Đánh giá thực trạng kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa tại Công ty TNHH MTV Cƣờng Thƣơng .................................................60 3.1.1. Ưu điểm ...............................................................................................................60 3.1.1.1. Về tổ chức bộ máy kế toán ................................................................................60 Thang Long University Library 3.1.1.2. Về công tác kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa…………….. .............................................................................................................60 3.1.2.Những hạn chế còn tồn tại..................................................................................61 3.1.2.1. Về hệ thống sổ kế toán ......................................................................................61 3.1.2.2.Chưa áp dụng kế toán quản trị vào quản lý kinh doanh ...................................62 3.1.2.3. Chưa đưa vào ứng dụng các phần mềm kế toán chuyên nghiệp ......................62 3.2. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa tại Công ty TNHH MTV Cƣờng Thƣơng ........................... 62 3.2.1. Hoàn thiện hệ thống sổ kế toán .........................................................................62 3.2.1.1. Thêm cột thông tin ở Bảng Tổng hợp doanh thu ..............................................62 3.2.1.2. Hoàn thiện hệ thống sổ chi tiết .........................................................................65 3.2.2. Áp dụng kế toán quản trị vào công tác quản lý và ra quyết định .....................67 3.2.3. Giải pháp về hoàn thiện phần mềm kế toán ......................................................67 KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẾ DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1. 1. Sơ đồ kế toán giá vốn hàng bán theo phƣơng pháp KKTX ........................11 Sơ đồ 1.2: Sơ đồ kế toán giá vốn hàng bán theo phƣơng pháp kiểm kê định kì ...........12 Sơ đồ 1.3: Sơ đồ kế toán doanh thu hóa đơn .................................................................14 Sơ đồ 1.4: Sơ đồ kế toán doanh thu tiêu thụ trả góp .....................................................14 Sơ đồ 1.5: Sơ đồ kế toán doanh thu giảm trừ ................................................................ 16 Sơ đồ 1.6: Sơ đồ kế toán chi phí bán hàng ....................................................................18 Sơ đồ 1.7: Sơ đồ kế toán chi phí quản lí doanh nghiệp .................................................19 Sơ đồ 1.8: Sơ đồ kế toán nghiệp vụ xác định kết quả tiêu thụ ......................................20 Sơ đồ 1.9: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký chung ................................ 22 Sơ đồ 1.10: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Kế toán trên máy vi tính ...............23 Sơ đồ 2.1: Bộ máy quản lý tại Công ty TNHH một thành viên Cƣờng Thƣơng ..........25 Sơ đồ 2.2: Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán của Công ty TNHH một thành viên Cƣờng Thƣơng .......................................................................................................................... 26 Thang Long University Library DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1 Báo cáo kết quả tiêu thụ hàng hóa .................................................................21 Biểu số 2.1: Phiếu xuất kho gửi bán hàng hóa .............................................................. 29 Biểu số 2.2: Trích sổ chi tiết hàng hóa Kem đánh răng Amway...................................30 Biểu số 2.3: Báo cáo Nhập – Xuất- Tồn ........................................................................31 Biểu số 2.4: Sổ chi tiết giá vốn hàng bán ......................................................................32 Biểu số 2.5: Trích sổ nhật kí chung ...............................................................................33 Biểu số 2.6: Sổ cái tài khoản 632 ..................................................................................34 Biểu số 2.7: Hóa đơn GTGT số 01772 ..........................................................................35 Biểu số 2.8: Phiếu thu 134 ............................................................................................. 36 Biểu số 2.9: Hóa đơn GTGT số 01774 ..........................................................................37 Biểu số 2.10: Giấy báo có số 205 ..................................................................................38 Biểu số 2.11: Sổ chi tiết doanh thu ................................................................................39 Biểu số 2.12: Trích sổ nhật ký chung ............................................................................40 Biểu số 2.13: Sổ cái tài khoản 511 ................................................................................41 Biểu số 2.14: Hóa đơn GTGT số 01775 ........................................................................42 Biểu số 2.15: Trích sổ nhật kí chung .............................................................................43 Biểu số 2.16: Sổ cái tài khoản 532 ................................................................................43 Biểu số 2.17: Bảng chấm công nhân viên bán hàng ......................................................44 Biểu số 2.18: Bảng chấm công nhân viên quản lí doanh nghiệp...................................45 Biểu số 2.19: Bảng thanh toán lƣơng nhân viên bán hàng ............................................47 Biểu số 2.20: Bảng thanh toán lƣơng nhân viên bộ phận quản lí doanh nghiệp ...........48 Biểu số 2.21: Bảng phân bổ tiền lƣơng .........................................................................49 Biểu số 2.22: Bảng phân bổ khấu hao ...........................................................................51 Biểu số 2.23: Hóa đơn GTGT tiền điện tháng 11/2014 ................................................52 Biểu số 2.24: Trích sổ nhật kí chung .............................................................................53 Biểu số 2.25: Sổ cái tài khoản 641 ................................................................................54 Biểu số 2.26: Sổ cái tài khoản 642 ................................................................................55 Biểu số 2.27: Bảng tổng hợp doanh thu và kết quả tiêu thụ tại công ty ........................56 Biểu số 2.28. Báo cáo kết quả tiêu thụ hàng hóa........................................................... 57 Biểu số 2.29: Trích sổ nhật kí chung .............................................................................58 Biểu số 2.30: Sổ cái tài khoản 911 ................................................................................59 Biểu số 3.1: Bảng tổng hợp doanh thu và kết quả tiêu thụ tại công ty .......................... 64 Biểu số 3.2: Sổ chi tiết chi phí bán hàng .......................................................................65 Biểu số 3.3: Sổ chi tiết chi phí quản lí doanh nghiệp ....................................................66 DANH MỤC VIẾT TẮT Ký hiệu viết tắt QĐ BTC Tên đầy đủ Quyết định Bộ tài chính TTĐB GTGT TSCĐ CCDC CPBH Tiêu thụ đặc biệt Giá trị gia tăng Tài sản cố định Công cụ dụng cụ Chi phí bán hàng HTK TK KKĐK Hàng tồn kho Tài khoản Kiểm kê định kì KKTX DT GVHB Kê khai thƣờng xuyên Doanh thu Giá vốn hàng bán QLDN BHXH BHYT Quản lý doanh nghiệp Bảo hiểm xã hội Bảo hiểm y tế KPCĐ BHTN Kinh phí Công Đoàn Bảo hiểm thất nghiệp Thang Long University Library LỜI MỞ ĐẦU Nền kinh tế nƣớc ta chuyển dần từ nền kinh tế tập trung sang nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hƣớng xã hội chủ nghĩa, chịu sự tác động của nền kinh tế thị trƣờng là thách thức lớn với mọi thành phần kinh tế. Bởi vậy muốn tồn tại một doanh nghiệp đứng vững trong thị trƣờng kinh doanh hiện nay tuỳ thuộc vào kết quả quá trình sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp mà cụ thể là các chỉ tiêu doanh thu, chi phí và lợi nhuận. Muốn tồn tại chúng ta đòi hỏi các nhà quản lý, các chủ doanh nghiệp cần phải giám sát chỉ đạo thực hiện sát sao mọi hoạt động kinh doanh diễn ra trong đơn vị mình. Để thực hiện tốt vấn đề này không gì thay thế ngoài việc hạch toán đầy đủ, chi tiết và kịp thời mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong kỳ bởi thông qua hạch toán các khoản doanh thu, chi phí đƣợc đảm bảo tính đúng, đầy đủ, từ đó xác định đƣợc chính xác kết quả kinh doanh cuối cùng của doanh nghiệp. Với doanh nghiệp thƣơng mại, tiêu thụ hàng hoá là giai đoạn quan trọng nhất của quá trình kinh doanh, nó có tính chất quyết định tới thành công hay thất bại của doanh nghiệp, giải quyết tốt khâu tiêu thụ thì doanh nghiệp mới thực sự thực hiện đƣợc chức năng là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng. Điều đó cho thấy hạch toán nói chung và hạch toán xác định kết quả tiêu thụ nói riêng là khâu vô cùng quan trọng không thể thiếu với mỗi doanh nghiệp. Đối với công ty TNHH một thành viên Cƣờng Thƣơng cũng vậy. Công ty TNHH một thành viên Cƣờng Thƣơng đƣợc đánh giá là một trong những công ty có thế mạnh trong lĩnh vực kinh doanh hàng hóa tiêu dùng, mỹ phẩm ở Quảng Ninh. Với sự giúp đỡ của các cô chú, anh chị trong phòng Tài chính – Kế toán và cô giáo – PGS.TS Nguyễn Thị Đông, em đã thực hiện bài khóa luận tốt nghiệp với đề tài “Hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa tại Công ty TNHH một thành viên Cƣờng Thƣơng”. Bài khóa luận của em bao gồm 3 chƣơng: ˗ Chƣơng 1: Lý luận chung về kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa tại doanh nghiệp thƣơng mại. ˗ Chƣơng 2: Thực trạng kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa tại Công ty TNHH một thành viên Cƣờng Thƣơng. ˗ Chƣơng 3: Một số ý kiến hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa tại Công ty TNHH một thành viên Cƣờng Thƣơng. CHƢƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HÓA VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG HÓA TẠI DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI 1.1. Khái quát chung về tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa tại doanh nghiệp thƣơng mại 1.1.1. Đặc điểm kinh doanh thương mại 1.1.1.1. Tiêu thụ hàng hóa Tiêu thụ hàng hóa là việc chuyển quyền sở hữu sản phẩm, hàng hóa gắn với phần lớn lợi ích hoặc rủi ro cho khách hàng đồng thời đƣợc khách hàng thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán. Tiêu thụ hàng hóa là giai đoạn cuối cùng của quá trình sản xuất – kinh doanh, đây là quá trình chuyển hóa vốn từ hình thái vốn sản phẩm, hàng hóa sang hình thái vốn tiền tệ hoặc vốn trong thanh toán. Doanh thu tiêu thụ hàng hóa đƣợc ghi nhận chỉ khi đảm bảo là doanh nghiệp nhận đƣợc lợi ích kinh tế từ giao dịch đó. Trƣờng hợp lợi ích kinh tế từ giao dịch tiêu thụ hàng hóa đó còn phụ thuộc vào yếu tố không chắc chắn thì chỉ ghi nhận doanh thu khi yếu tố không chắc chắn đó xử lý xong. Nếu doanh thu đó đƣợc ghi nhận trong trƣờng hợp chƣa thu đƣợc tiền thì hạch toán vào các khoản phải thu. Nhƣ vậy, tiêu thụ hàng hóa là thực hiện mục đích của sản xuất và tiêu dùng, đƣa hàng hóa từ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng. Tiêu thụ là khâu lƣu thông hàng hóa, là cầu nối trung gian giữa một bên sản xuất phân phối và một bên là tiêu dùng. 1.1.1.2. Các phương thức tiêu thụ hàng hóa Bán buôn Bán buôn là hình thức bán một khối lƣợng lớn hàng hóa với một mức giá gốc hoặc giá đã có chiết khấu ở mức cao nhằm tiêu thụ đƣợc nhanh, nhiều hay có bảo đảm cho khối lƣợng hàng hóa đó. Bán buôn thƣờng áp dụng, hoặc nhằm vào các trung gian thƣơng mại nhƣ tổng đại lý, đại lý các cấp. Những khách hàng mua với số lƣợng lớn nhƣ khách mua cho các dự án cũng có thể đƣợc áp dụng. Việc bán buôn thƣờng làm xuất hiện một mức giá đặc biệt gọi là giá bán buôn. Giá bán buôn có thể quy định kiểu bậc thang theo các mức khối lƣợng hàng bán ra nhằm khuyến khích tổng đại lý, đại lý mua nhiều mà vẫn đảm bảo sự cân bằng và công bằng về giá trong hệ thống thƣơng mại. Tùy từng trƣờng hợp mà giá bán buôn khác nhau, với số lƣợng đơn hàng càng lớn thì giá bán buôn càng rẻ. ˗ 1 Thang Long University Library Một số hình thức bán buôn chủ yếu có thể kể đến nhƣ: Bán buôn qua kho Bán buôn qua kho là bán buôn hàng hóa mà số hàng hóa đó đƣợc xuất ra từ kho bảo quản của doanh nghiệp ˗  Bán buôn qua kho bằng cách giao hàng trực tiếp: Theo hình thức này bên mua cử đại diện đến kho của doanh nghiệp thƣơng mại để nhận hàng, doanh nghiệp thƣơng mại xuất kho hàng hóa, giao trực tiếp cho đại diện bên mua. Sau khi bên mua ký nhận đủ hàng, bên mua đã thanh toán tiền hoặc chấp nhận thanh toán thì hàng mới đƣợc xác nhận là tiêu thụ.  Bán buôn qua kho bằng cách gửi bán: Theo hình thức này căn cứ vào hợp đồng kinh tế đã ký kết với bên mua, doanh nghiệp thƣơng mại xuất kho hàng giao cho bên mua ở một địa điểm thỏa thuận trƣớc giữa hai bên. Hàng hóa gửi bán vẫn thuộc sở hữu của Doanh nghiệp thƣơng mại. Số hàng này đƣợc xác nhận là tiêu thụ khi doanh nghiệp thƣơng mại đã nhận đƣợc tiền của bên mua hoặc bên mua chấp nhận thanh toán. Bán buôn vận chuyển thẳng Bán buôn vận chuyển thẳng là hình thức bán buôn mà doanh nghiệp thƣơng mại sau khi mua hàng, nhận hàng không nhập về kho mà chuyển thẳng cho khách hàng. ˗  Bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán: Theo hình thức này ở doanh nghiệp thƣơng mại vừa phát sinh nghiệp vụ tiêu thụ, vừa phát sinh nghiệp vụ mua hàng. Doanh nghiệp thƣơng mại có thể chuyển thẳng hàng đến kho của ngƣời mua hoặc giao hàng tay ba tại kho của ngƣời bán.  Bán buôn vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán: Theo hình thức này doanh nghiệp thƣơng mại chỉ đóng vai trò trung gian môi giới trong quan hệ mua bán giữa ngƣời mua và ngƣời bán. Doanh nghiệp thƣơng mại ủy quyền cho ngƣời mua trực tiếp đến nhận hàng và thanh toán tiền hàng cho bên bán theo đúng hợp đồng đã ký kết với bên bán. Tùy vào hợp đồng kinh tế đã ký kết mà doanh nghiệp thƣơng mại đƣợc hƣởng một khoản tiền hoa hồng do bên mua hoặc bên bán trả. Trong trƣờng hợp trên doanh nghiệp thƣơng mại không phát sinh nghiệp vụ mua tiêu thụ hóa mà chỉ là ngƣời tổ chức cung cấp hàng cho bên mua. Gửi bán qua đại lý Theo phƣơng thức này doanh nghiệp thƣơng mại giao hàng cho cơ sở nhận đại lý, bên nhận đại lý sẽ trực tiếp tiêu thụ và thanh toán tiền hàng cho doanh nghiệp thƣơng mại. Số hàng gửi bán vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp cho đến khi đại lý thông báo về số hàng đã tiêu thụ đƣợc và bên giao đại lý lập hóa đơn cho số ˗ 2 hàng đã tiêu thụ. Cùng với đó doanh nghiệp thƣơng mại – bên giao đại lý phải trả cho bên nhận đại lý một khoản hoa hồng cho việc bán hộ hàng hóa. Đối với bên giao đại lý thì đây sẽ là một phần của chi phí bán hàng. Bán lẻ: Bán lẻ là tiêu thụ hóa trực tiếp cho ngƣời tiêu dùng để sử dụng vào mục đích tiêu dùng. Giá bán lẻ thƣờng cao hơn so với giá bán buôn. Bán lẻ hàng hóa có các - phƣơng thức sau: Bán lẻ thu tiền tập trung, bán lẻ thu tiền trực tiếp và tiêu thụ trả góp. + Bán lẻ thu tiền tập trung: Là phƣơng thức tiêu thụ tách rời việc thu tiền và giao hàng cho khách nhằm chuyên môn hóa quá trình tiêu thụ. Tại một khu riêng có quầy thu ngân, mỗi quầy có một nhân viên thu ngân, chuyên thu tiền, xuất hóa đơn, kê mua hàng cho khách hàng để khách đến nhận hàng do nhân viên tiêu thụ giao. Cuối ca, cuối ngày tiêu thụ kiểm kê hàng tồn kho để xác định số lƣợng bán ra trong ngày và lập báo cáo tiêu thụ. Nhân viên thu ngân kiểm tiền, nộp tiền hàng cho thủ quỹ và làm giấy nộp tiền. + Bán lẻ thu tiền trực tiếp: Theo phƣơng thức này, ngƣời bán trực tiếp tiêu thụ và thu tiền của khách. Cuối ca, cuối ngày ngƣời tiêu thụ kiểm tra hàng tồn để xác định lƣợng hàng tiêu thụ, lập báo cáo tiêu thụ đồng thời nộp lại tiền cho kế toán bán lẻ và làm giấy nộp tiền để ghi sổ. Tiêu thụ trả góp: Tiêu thụ trả góp là phƣơng thức mà khi giao hàng cho bên mua thì hàng hóa đƣợc coi là tiêu thụ. Ngƣời mua trả tiền mua hàng làm nhiều lần. Ngoài số tiền tiêu - thụ, doanh nghiệp thƣơng mại còn đƣợc hƣởng thêm từ ngƣời mua một khoản lãi do trả chậm. Giá trị mỗi phần, thời gian thanh toán và lãi suất theo thỏa thuận giữa hai bên. 1.1.2. Tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa Kết quả tiêu thụ cung cấp cho khách hàng và các bên quan tâm nhƣ ngân hàng, cổ đông, các nhà đầu tƣ ...những thông tin về hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó thiết lập mối quan hệ giữa doanh nghiệp và khách hàng và các đối tƣợng liên quan, là cơ sở cho sự hợp tác lâu dài và bền chặt . Kết quả hoạt động tiêu thụ là chi tiêu phản ánh kết quả cuối cùng về tiêu thụ sản phẩm hàng hóa, lao vụ, dịch vụ của hoạt động sản xuất kinh doanh chính và kinh doanh phụ đƣợc thể hiện qua chỉ tiêu lãi và lỗ.Nói cách khác, đây là phần chênh lệch giữa một bên là doanh thu thuần của tất cả các hoạt động với một bên là giá vốn, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp. Kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ chính xác tạo điều kiện để đánh giá, thống kê tình hình phát triển của nền kinh tế quốc dân,tình hình thị trƣờng và tiêu 3 Thang Long University Library dùng. Thông qua kết quả từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, các nhà lãnh đạo có thể tìm ra hƣớng phát triển ngành nghề, có chính sách ƣu đãi hay hạn chế sự phát triển đối với từng hoạt động kinh doanh trên từng lĩnh vực cụ thể.Mặt khác, thông qua kết qua kinh doanh, Nhà nƣớc tạo ra sự công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách Nhà nƣớc của từng doanh nghiệp. Kết quả hoạt động tiêu thụ đƣợc xác định nhƣ sau : Doanh thu thuần = Lợi nhuận gộp Kết quả tiêu thụ Trong đó: = = Doanh thu tiêu thụ – Các khoản giảm trừ doanh thu Doanh thu thuần – Giá vốn hàng bán Lợi nhuận gộp – Chi phí bán hàng – Chi phí quản lí DN - Doanh thu tiêu thụ: Doanh thu tiêu thụ là tổng các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu đƣợc trong kì hạch toán. Nó là toàn bộ số tiền tiêu thụ, tiền cung ứng dịch vụ (chƣa có VAT) bao gồm cả phụ thu và phí thu thêm ngoài giá bán (nếu có) mà cơ sở kinh doanh đƣợc hƣởng. - Các khoản giảm trừ doanh thu: Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 “Doanh thu và thu nhập khác”, ban hành theo Quyết định số 149/2001/QĐ ngày 3/12/2001 của Bộ trƣởng Bộ Tài chính, các khoản giảm trừ doanh thu bao gồm các loại sau:  Chiết khấu thương mại: Là khoản tiền chênh lệch giá bán nhỏ hơn giá niêm yết, doanh nghiệp giảm trừ cho ngƣời mua hàng do việc ngƣời mua hàng đã mua sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ với khối lƣợng lớn theo thỏa thuận về chiết khấu thƣơng mại đã ghi trên hợp đồng kinh tế mua bán hoặc các cam kết mua, tiêu thụ.  Hàng bán bị trả lại: Là số sản phẩm, hàng hóa của doanh nghiệp đã đƣợc xác định là tiêu thụ, đã ghi nhận doanh thu nhƣng bị khách hàng trả lại do vi phạm các điều kiện đã cam kết trong hợp đồng kinh tế hoặc theo chính sách bảo hành, nhƣ: hàng kém phẩm chất, sai quy cách, chủng loại…  Giảm giá hàng bán: Là khoản tiền doanh nghiệp (bên bán) giảm trừ cho khách hàng mua hàng trong trƣờng hợp đặc biệt vì lý do hàng bán sai quy cách, kém phẩm chất,... đã đƣợc kí kết trên hợp đồng kinh tế.  Thuế GTGT (nộp theo phương pháp trực tiếp): Thuế GTGT là một loại thuế gián thu, đƣợc tính trên khoản giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình sản xuất, lƣu thông đến tiêu dùng. Nếu công ty nộp thuế GTGT theo phƣơng pháp trực tiếp thì đây cũng sẽ là một khoản giảm trừ doanh thu.  Thuế tiêu thụ đặc biệt: Thuế này đƣợc đánh vào doanh thu của các doanh nghiệp sản xuất một số mặt hàng đặc biệt hoặc các hoạt động dịch vụ mà nhà nƣớc không khuyến khích sản xuất, cần hạn chế mức tiêu thụ nhƣ: rƣợu, bia, thuốc lá, bài 4 lá,… Đối tƣợng nộp thuế tiêu thụ đặc biệt là tất cả các tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu hàng hóa và kinh doanh dịch vụ thuộc đối tƣợng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.  Thuế xuất khẩu: Là loại thuế đánh vào các mặt hàng chịu thuế xuất khẩu khi xuất khẩu ra nƣớc ngoài. Đối tƣợng nộp thuế xuất khẩu là tất cả các đơn vị kinh tế trực tiếp xuất khẩu hoặc ủy thác xuất khẩu. - Doanh thu thuần: Đƣợc xác định băng tổng doanh thu sau khi trừ đi các khoản giảm trừ doanh thu (6 khoản đã nêu ở trên). - Giá vốn hàng bán: Phản ánh giá trị gốc của hàng hóa đã thực sự tiêu thụ trong kỳ. Khi hàng hóa đã tiêu thụ và đƣợc phép xác định doanh thu thì đồng thời giá trị hàng xuất kho cũng đƣợc phản ánh theo giá vốn hàng bán để xác định kết quả. Do vậy xác định đúng giá vốn hàng bán có ý nghĩa quan trọng vì từ đó doanh nghiệp xác định đúng đƣợc kết quả kinh doanh. - Lợi nhuận gộp: Là số chênh lệch giữa doanh thu thuần và giá vốn hàng tiêu thụ. - Chi phí bán hàng: Chi phí bán hàng là chi phí lƣu thông và chi phí tiếp thị phát sinh trong quá trình tiêu thụ sản phẩm hang hoá dịch vụ. Chi phí bao gồm các khoản cụ thể khác nhau. - Chi phí quản lý doanh nghiệp: Chi phí quản lý doanh nghiệp là những chi phí cho việc quản lý kinh doanh, quản lý hành chính và phục vụ chung khác liên quan đến hoạt động của cả doanh nghiệp. 1.1.3. Quản lý tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa Trong doanh nghiep thƣơng maị, tiêu thụ hàng hóa đƣợc hiểu là quá trình bán hàng, tiêu thụ hàng hoa phụ thuộc vào rất nhiểu yếu tố, bao gồm các yếu tố bên trong và bên ngoài doanh nghiệp. Yếu tố bên trong bao gồm nguồn vốn, nhân sự, khả năng lãnh đạo. Yếu tố bên ngoài bao gồm khách hàng, đối thủ cạnh tranh và nhà cung ứng. Vì thế để quản lý tốt việc tiêu thụ hàng hóa cần quản lý song song đƣợc cả hai yếu tố này. Xác định đƣợc kết quả tiêu thụ là mục tiêu của mỗi Doanh nghiệp. Kết quảtiêu thụ phụ thuộc vào quá trình hoạt động của đơn vị. Hoạt động kinh doanh của đơn vị lại phụ thuộc vào chất lƣợng và mẫu mã chủng loại hàng hóa mà doanh nghiệp kinh doanh, có uy tín trên thị trƣờng hay không. Kết quả kinh doanh tốt sẽ tạo điều kiện cho hoạt động kinh doanh của đơn vị tiến hành trôi chảy, từ đó có vốn để mở rộng quy mô kinh doanh, đa dạng hóa các loại hàng hóa về mặt chất lƣợng và số lƣợng, ngƣợc lại kết quả kinh doanh xấu sẽ làm cho hoạt động kinh doanh bị đình trệ, ứ đọng vốn không có điều kiện để mở rộng quy mô kinh doanh. 5 Thang Long University Library Trong mối quan hệ đó thì tiêu thụ là khâu cuối cùng của quá trình kinh doanh, làm tốt công tác tiêu thụ sẽ đem lại hiệu quả tốt cho hoạt động kinh doanh của đơn vị, kết quả tiêu thụ là yếu tố chính hình thành nên kết quả kinh doanh. Do đó tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Hàng hóa là cơ sở xác định sự thành công hay thất bại của việc tiêu thụ, tiêu thụ hàng hóa là cơ sở để xác định kết của tiêu thụ, quyết định kết quả là cao hay thấp còn kết quả tiêu thụ là căn cứ quan trọng để đƣa ra các quyết định về tiêu thụ hàng hóa. Ta có thể khẳng định rằng kết quả tiêu thụ là mục tiêu cuối cùng của mỗi đơn vị, còn hàng hóa và tiêu thụ hàng hóa là phƣơng tiện để thực hiện mục tiêu đó. 1.1.4. Nhiệm vụ của kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa Để thực hiện tốt vai trò quan trọng đó thì kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ phải có nhiệm vụ sau: - Phản ánh, kiểm tra và giám sát tình hình hoạt động và thực hiện kế hoạch bán hàng về số lƣợng, chất lƣợng, giá cả và thời gian thanh toán. - Tính toán đúng đắn giá vốn của hàng bán, tổng hợp, phân bố đầy đủ chính xác kịp thời các khoản chi phí quản lý kinh doanh cho từng loại hàng bán nhằm xác định đúng kết quả bán hàng đồng thời kiểm tra tình hình thực hiện các dự toán chi phí của doanh nghiệp. - Phản ánh và tính toán đúng đắn để xác định chính xác doanh thu bán hàng, doanh thu thuần, kết quả bán hàng, kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch doanh thu. - Kiểm tra giám sát thực hiện kế hoạch phân phối lợi nhuận, thời hạn thanh toán và thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nƣớc 1.2. Kế toán tiêu thụ háng hóa trong doanh nghiệp thƣơng mại 1.2.1. Kế toán giá vốn hàng hóa tiêu thụ 1.2.1.1. Xác định trị giá hàng mua của hàng hóa tiêu thụ và phí mua phân bổ Việc xác định giá vốn hàng bán là hết sức quan trọng. Nó ảnh hƣởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh. Đặc biệt, với doanh nghiệp thƣơng mại, giá nhập hàng hóa thƣờng xuyên biến động nên việc lựa chọn phƣơng thức xác định giá vốn cần thích hợp, sao cho có lợi nhất mà vẫn phản ánh đúng giá vốn của hàng bán trong kỳ đồng thời phù hợp với quy định của pháp luật. Công thức tổng quát: GVHB Giá mua hàng hóa thực tế Chi phí thu mua phân bổ cho hàng = + trong kì bán ra trong kì bán ra trong kì 6 Trong đó: Chi phí thu mua phân bổ Chi phí thu mua của hàng = + tồn đầu kì Trị giá hàng tồn cuối kì + Chi phí thu mua phát sinh trong kì Trị giá hàng bán thực tế trong kì X Trị giá hàng hóa thực tế bán ra trong kì 1.2.1.2. Kế toán giá vốn hàng hóa tiêu thụ ˗ Chứng từ sử dụng và tài khoản sử dụng  Chứng từ kế toán đƣợc sử dụng để kế toán giá vốn hàng hóa tiêu thụ bao gồm: - Hóa đơn GTGT (Mẫu 01 – GTKT – 3LL) - Các chứng từ thanh toán (Phiếu thu, phiếu chi, séc chuyển khoản, séc thanh toán, ủy nhiệm thu, giấy báo có Ngân hàng, bảng sao kê của Ngân hàng…) - Phiếu nhập kho, phiếu nhập kho hàng trả lại, phiếu xuất kho, phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ,…  Tài khoản Hàng hóa – TK 156: Dùng để phản ánh trị giá thực tế hàng hóa tại kho, tại quầy, chi tiết theo từng kho, từng quầy, loại, nhóm hàng hóa Nợ TK 156 – Hàng hóa Có -Trị giá mua của hàng hóa nhập -Trị giá thực tế của hàng hóa xuất kho (TK 1561) -Chi phí thu mua hàng hóa (TK 1562) kho trong kỳ -Trị giá hàng hóa trả lại cho ngƣời bán, CKTM, giảm giá hàng mua đƣợc hƣởng -Phân bổ chi phí thu mua cho hàng tiêu thụ -Kết chuyển trị giá hàng tồn đầu kỳ (KKĐK) -Kết chuyển trị giá hàng hóa tồn kho cuối kỳ (KKĐK) SDCK: Trị giá hàng hóa thực tế tồn kho cuối kỳ và chi phí thu mua chƣa phân bổ cuối kỳ + Tài khoản Hàng gửi bán – TK 157: Phản ánh trị giá mua của hàng gửi bán, ký gửi, đại lý chƣa chấp nhận. Tài khoản này đƣợc chi tiết theo từng mặt hàng, từng lần gửi đi, từ khi gửi đi đến khi đƣợc chấp nhận thanh toán. 7 Thang Long University Library Nợ TK 157- Hàng gửi bán Có -Giá vốn hàng hóa, giá thành thành phẩm gửi cho khách hàng hoặc đại lý -Giá vốn hàng hóa, giá thành thành phẩm đƣợc khách hàng chấp nhận hoặc đại lý thông báo đã bán đƣợc -Kết chuyển trị giá hàng hóa, thành phẩm gửi bán chƣa xác định là tiêu -Trị giá vốn hàng hóa, thành phẩm bị khách hàng hoặc đại lý trả lại thụ cuối kỳ (KKĐK) -Kết chuyển trị giá hàng hóa gửi bán chƣa xác định là tiêu thụ đầu kỳ (KKĐK) SDCK: Trị giá hàng hóa gửi bán chƣa đƣợc chấp nhận cuối kỳ. + Tài khoản Giá vốn hàng bán – TK 632: Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá vốn của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ, bất động sản đầu tƣ; giá thành sản xuất của sản phẩm xây lắp (đối với doanh nghiệp xây lắp) bán trong kỳ. Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán Có -Giá vốn hàng hóa, thành phẩm đã Giá vốn hàng hóa, thành phẩm đã tiêu thụ trong kì -Các khoản hao hụt, mất mát của hàng tồn kho sau khi trừ đi phần bồi thƣờng do trách nhiệm cá nhân gây ra -Chênh lệch giữa mức dự phòng giám giá hàng tồn kho phải lập cuối năm nay lớn hơn khoản đã lập dự phòng cuối năm trƣớc bán bị khách hàng trả lại -Hoàn nhập số chênh lệch dự phòng giảm giá hàng tồn kho cuối năm trƣớc lớn hơn mức cần lập cuối năm nay -Kết chuyển về TK 911 – Xác định kết quả kinh doanh + Tài khoản Mua hàng – TK 6112: Đƣợc áp dụng trong doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phƣơng pháp KKĐK. Tài khoản này sử dụng để theo dõi và phản ánh hàng hóa mua vào và bán ra trong kì bằng cách theo dõi hàng hóa nhập kho theo nghiệp vụ (ghi theo trị giá mua vào) và hàng hóa xuất ra đƣợc xác định dựa trên cơ sở kiểm kê đánh giá cuối kì. 8 Nợ TK 6112 – Mua hàng Có Kết chuyển giá gốc hàng hóa tồn kho đầu Kết chuyển giá gốc hàng hóa tồn cuối kì kì (Theo kết quả kiểm kê) (Theo kết quả kiểm kê) Giá gốc hàng hóa mua vào trong kì, hàng Giá gốc hàng hóa đã thực xuất bán hóa đã bán bị trả lại Giá gốc hàng hóa mua vào trả lại cho ngƣời bán hoặc đƣợc giảm giá, CKTM A - Các phương pháp tính trị giá mua thuộc giá vốn hàng xuất kho trong doanh nghiệp thương mại Theo quyết định 15/QĐ-BTC ban hành 20/03/2006, doanh nghiệp có thể áp dụng một trong các phƣơng pháp tính giá vốn hàng xuất kho nhƣ sau: - Giá giả định:  Phương pháp nhập trước xuất trước (FIFO):Phƣơng pháp này áp dụng dựa trên giả định là hàng đƣợc mua trƣớc hoặc sản xuất trƣớc thì đƣợc xuất trƣớc và giá trị hàng xuất kho đƣợc tính theo giả định này.  Phương pháp nhập sau xuất trước (LIFO):Phƣơng pháp này ngƣợc lại với phƣơng pháp FIFO. Tức là phƣơng pháp này áp dụng dựa trên giả định là hàng đƣợc mua sau hoặc sản xuất sau thì đƣợc xuất trƣớc và giá trị hàng xuất kho đƣợc xác định theo giả định này.  Phương pháp bình quân cả kì dự trữ: Theo phƣơng pháp này, đến cuối kỳ mới tính trị giá vốn của hàng xuất kho trong kỳ. Tuỳ theo kỳ dự trữ của doanh nghiệp áp dụng mà kế toán hàng tồn kho căn cứ vào giá nhập, lƣợng hàng tồn kho đầu kỳ và nhập trong kỳ để tính giá đơn vị bình quân: Đơn giá xuất kho bình quân trong kì của 1 loại hàng hóa Giá trị hàng tồn đầu kì = Số lƣợng hàng tồn đầu kì + Giá trị hàng nhập trong kì + Số lƣợng hàng nhập trong kì Ƣu điểm: Đơn giản, dễ làm, chỉ cần tính toán một lần vào cuối kỳ. Nhƣợc điểm: Độ chính xác không cao, hơn nữa, công việc tính toán dồn vào cuối tháng gây ảnh hƣởng đến tiến độ của các phần hành khác. Ngoài ra, phƣơng pháp này chƣa đáp ứng yêu cầu kịp thời của thông tin kế toán ngay tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ. 9 Thang Long University Library