Tài liệu Khóa luận tốt nghiệp công tác xã hội với việc thực hiện dân số kế hoạch hoá gia đình của xã lương ninh, huyện quảng ninh, tỉnh quảng bình

Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” A. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình luôn được xác định là một bộ phận quan trọng của Chiến lược phát triển đất nước, một trong những vấn đề kinh tế xã hội hàng đầu của quốc gia. Thực hiện tốt công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình là giải pháp cơ bản để nâng cao chất lượng cuộc sống của từng người, từng gia đình và của toàn xã hội. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, luật pháp, chiến lược nhằm quan tâm toàn diện đến công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình. Tổng cục Dân số - Kế hoạch hoá gia đình và các Bộ, ngành liên quan đã ban hành nhiều thông tư liên tịch, văn bản hướng dẫn để thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và luật pháp của Nhà nước về công tác này. Ngày 14/01/1993 tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá VII Đảng ta đã ban hành Nghị quyết số 04 về chính sách dân số và kế hoạch hoá gia đình (gọi tắt là Nghị quyết TW 4 khoá VII), đây là văn bản có tính chất quan trọng, làm tiền đề cho những quyết sách về công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình sau này của Đảng và Nhà nước. Quán triệt và thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, qua hơn 10 năm thực hiện Nghị quyết TW 04 khoá VII, với sự chỉ đạo sâu sát của các cấp uỷ đảng, chính quyền, sự tham gia tích cực của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và sự hưởng ứng mạnh mẽ của nhân dân, chính sách dân số - kế hoạch hoá gia đình đã thực sự đi vào cuộc sống và đạt được những kết quả quan trọng: nhận thức của toàn xã hội đã có bước chuyển rõ rệt, quy mô gia đình có một hoặc hai con được chấp hành ngày càng rộng rãi; tốc độ gia tăng dân số đã được khống chế, số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ giảm từ 3,5 con năm 1992 xuống 2,28 con năm 2002, tỷ lệ tăng dân số giảm tương ứng từ hơn 2% còn 1,32%. Kết quả công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình SVTH:Nguyễn Duy Vương 1 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” đã góp phần rất quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội, tăng thu nhập bình quân đầu người hàng năm, xoá đói, giảm nghèo và nâng cao mức sống của nhân dân. Với những thành tựu của công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình, năm 1999, Việt Nam đã được nhận giải thưởng Dân số của Liên hợp quốc. Tuy nhiên, từ sau năm 2000 kết quả thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hoá gia đình chững lại và giảm sút. Từ khi Pháp lệnh Dân số ra đời năm 2003, trong hai năm 2003 và 2004, tỷ lệ phát triển dân số, tỷ lệ sinh con thứ ba tăng mạnh trở lại. Đặc biệt là tình trạng cán bộ, đảng viên sinh con thứ ba trở lên tăng nhiều ở hầu hết các địa phương, gây tác động tiêu cực đến phong trào nhân dân thực hiện kế hoạch hoá gia đình. Tình hình này đã làm chậm thời gian đạt mức sinh thay thế (trung bình mỗi cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ có 2 con). Nguyên nhân chủ yếu của tình hình trên là do chúng ta chưa nhận thức đầy đủ tính chất khó khăn, phức tạp và lâu dài của công tác này trong bối cảnh kinh tế, văn hoá và xã hội của đất nước, dẫn đến chủ quan, thoả mãn với những kết quả đạt được ban đầu, buông lõng lãnh đạo, chỉ đạo. Tổ chức bộ máy và cán bộ làm công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình thiếu ổn định, quá tải, quản lý kém hiệu quả, việc ban hành Pháp lệnh Dân số và một chính sách liên quan thiếu chặt chẽ. Trong hoàn cảnh nước ta hiện nay còn gặp nhiều khó khăn, tình trạng nghèo đói còn nhiều, quy mô dân số hiện nay khá lớn với khoảng 90 triệu người, mật độ dân số vào hàng cao nhất thế giới, chất lượng dân số chưa được cải thiện đáng kể, do đó việc tăng nhanh dân số trở lại sẽ phá vỡ những thành tựu đạt được, cản trở sự phát triển kinh tế - xã hội và việc nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân làm chậm quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước và đặt nước ta trwocs nguy cơ tụt hậu xa hơn. Vì vậy, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hoá gia đình là một trong những nhiệm vụ quan trọng, cấp bách trong thời gian tới. SVTH:Nguyễn Duy Vương 2 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” Xuất phát từ mục đích ý nghĩa to lớn ấy, chính sách dân số - kế hoạch gia đình cần phải được quan tâm, củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động. Nhằm góp phần nhận thức đúng đắn hơn về vấn đề này tôi chọn đề tài “Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” để làm đề tài nghiên cứu. Với những khẳng định nêu trên để xây dựng đất nước. 2.Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá tình hình công tác thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình tại địa bàn xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình Tìm hiểu các nguyên nhân và những yếu tố dẫn đến việc gia tăng dân số hiện nay trên địa bàn xã. Tìm hiểu thái độ, suy nghĩ của người dânvề giáo dục tư vấn kế hoạch hoá gia đình Đưa ra một số đề xuất góp phần tăng cường hiệu quả của công tác thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình tại địa bàn xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình 3. Phương pháp nghiên cứu: 3.1. Phương pháp thu thập thông tin: Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tôi đã sử dụng một số phương pháp thu thập thông tin như: quan sát, phỏng vấn, đọc và phân tích tài liệu. 3.1.1 Phương pháp quan sát: Sử dụng phương pháp quan sát để nhìn nhận cuộc sống gia đình quan sát từ đó rút ra các điều kiện ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến địa phương, việc quan sát này rất có ý nghĩa trong việc thu thập thông tin để đưa ra các giải pháp nhằm giải quyết các vấn đề đang tồn tại của địa phương. 3.1.2 Phương pháp phỏng vấn: Đề tài đã tiến hành phỏng vấn, trao đổi ý kiến với lãnh đạo xã và người dân nhằm hiểu rõ sâu hơn về vấn đề thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hoá gia đình của địa phương. SVTH:Nguyễn Duy Vương 3 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” 3.1.3 Phương pháp đọc và phân tích tài liệu: Tiến hành thu thập, đọc và phân tích một số tài liệu, bài viết liên quan trên báo chí, các tài liệu thống kê của thôn , xã. Thông qua các tài liệu thống kê về công tác dân số kế hoạch hoá gia đình của Uỷ ban dân số kế hoạch hoá gia đình và một số tạp chí, sách báo có liên quan, để phân tích chất lượng dân số, tác động của chính sách đến dân số - kế hoạch hoá gia đình của địa phương. 3.1.4 Phương pháp thu thập số liệu - Số liệu thứ cấp: + Lấy thông tin qua sách báo, internet và các tài liệu liên quan. + Thông qua việc nghe báo cáo của xã, thôn và các tài liệu xã cung cấp. - Số liệu sơ cấp: Thu thập số liệu thông qua việc phỏng vấn trực tiếp người dân. Bằng cách phối hợp với các cấp chính quyền địa phương đi xuống thực địa tiếp xúc với các hộ, quan sát thực tế cuộc sống, ghi chép lại các thông tin lien quan đến công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình. 4.Phạm vi nghiên cứu Không gian: Xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Thời gian: Từ 12/5 đến 24/5 năm 2014 5. Bố cục: Đề tài ngoài lời mở đầu, nội dung, kết luận, kiến nghị, mục lục, tài liệu tham khảo, phần phụ lục, nội dung được chia làm 3 chương chính Chương 1. Tổng quan về địa bàn nghiên cứư và các khái niệm liên quan. Chương 2. Thực trạng công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình Chương 3. Công tác xã hội với việc thực hiện dân số kế hoạch hoá gia đình tại xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình SVTH:Nguyễn Duy Vương 4 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” B. NỘI DUNG CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU VÀ CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN 1.1.Tổng quan về vấn đề nghiên cứu Không chỉ gần đây mà đã từ lâu công tác dân số luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm và coi đó là nhiệm vụ quan trọng của chiến lược phát triển đất nước. Nhất là những năm gần đây công tác dân số được chú trọng quan tâm, được xem là nhiệm vụ vô cùng quan trọng trong sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Chính vì thế mà vấn đề DS-KHHGĐ ở xã Lương Ninh đã đạt được nhiều thành công đáng khích lệ song bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế và khó khăn đang cần được tháo gỡ và giải quyết. Do vậy mà báo cáo tốt nghiệp đề tài nghiên cứu “CTXH với việc thực hiện dân số kế hoạch hóa gia đinh của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” không hoàn toàn mang ý chủ quan, hay là một “phát kiến” và cũng không phải là một chủ đề gì mới mẽ trong khoa học nghiên cứu thậm chí là đã được nói đến rất nhiều. Thế nhưng đây là vấn đề luôn nóng bỏng ở xã Lương Ninh nói riêng và cả nước nói chung cũng như trên toàn thế giới bởi tốc độ gia tăng dân số đang diễn ra ngày càng cao và cùng với nó là nhiều vấn đề khó khăn phức tạp như nghèo đói, ô nhiễm môi trường và nhiều vấn đề khác. Nhưng cái mới trong nghiên cứu này đó là việc lột tả được những kiến thức hiểu biết của người dân về DS-KHHGĐ, chất lượng dân số hiện nay ở xã Lương Ninh, đồng thời nghiên cứu này góp phần đưa ra những nguyên nhân lý giải được thực trạng hiện tại đó và tìm ra phương án giải quyết những tồn tại về vấn đề DS-KHHGĐ trên địa bàn xã Lương Ninh. SVTH:Nguyễn Duy Vương 5 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” 1.2.Tổng quan về địa bàn nghiên cứu 1.2.1. Điều kiện tự nhiên 1.2.1.1 Vị trí địa lý Lương Ninh là một xã đồng bằng ven biển, có tổng diện tích tự nhiên là 561,59 ha, trong đó diện tích đất nông nghiệp là 312,40 ha, đất trồng lúa 201,19 ha, đất trồng cây hàng năm là 28,71 ha, đất trồng cây lâu năm khác là 18,32 ha, đất lâm nghiệp là 19,61 ha, đất nuôi trồng thuỷ sản là 44,57 ha, đất phi nông nghiệp là 235,09 ha. Dân số toàn xã là 4.077 khẩu, 1.069 hộ, đời sống chủ yếu là nông nghiệp, đời sống nhân dân trên toàn xã còn gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn mới chiếm 13,66%. Địa giới hành chính được chia thành 3 thôn, trong đó có 02 thôn Lương Yến, Văn La với 11 xóm và thôn Phú cát nằm độc lập. Trong những năm chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược, nhân dân xã Tiên Châu đã đóng góp sức người, sức của cho sự nghiệp cách mạng. Phát huy truyền thống anh hùng cách mạng trong kháng chiến và trong lao động sản xuất, với tiềm năng đất đai, lao động, tài nguyên khoáng sản đây là thế mạnh để phát triển kinh tế - xã hội, với ý chí tự lực, tự cường, chịu khó đồng thời với sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng ủy, HĐND xã, sự phối hợp chặt chẽ giữa UBMT và các đoàn thể chính trị - xã hội nền kinh tế xã nhà từng bước được phát triển, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng lên. - Phía Bắc: Giáp huyện Quảng Ninh, giữa thị trấn Quán Hàu với thành phố Đồng Hới. - Phía Đông : Giáp xã Bảo Ninh, thành phố Đồng Hới và xã Võ Ninh. - Phía Nam : Giáp thị trấn Quán Hàu, huyện Quảng Ninh. - Phía Tây : Giáp xã Vĩnh Ninh , huyện Quảng Ninh. SVTH:Nguyễn Duy Vương 6 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” 1.2.1.2. Khí hậu Là một xã nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa nên thời tiết trong năm được chia thành 2 mùa rõ rệt: mùa khô và mùa mưa Nhiệt độ trung bình hằng năm là 25C được chia thành 2 mùa: mùa lạnh và mùa nóng Mùa lạnh từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau với nhiệt độ trung bình là 20,5độ C. Mùa nắng từ tháng 5 đến tháng 10 với nhiệt độ trung bình là 30,5 độ C Độ ẩm không khí trung bình hằng năm khoảng 80,50. Lương Ninh là xã thịnh hành với hai hướng gió chính đó là: Gió mùa đông bắc: hình thành từ tháng 8 đến tháng 2 năm sau, tốc độ gió thường từ cấp 3 đến cấp 4 trung bình mỗi năm có 3-5 đợt gió. Gió mùa Đông Bắc thường làm cho nhiệt độ không khí giảm kèm theo mưa kéo dài ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống người dân nhất là trẻ em, phụ nữ và người già. Gió Tây Nam: hình thành từ tháng 4 đến tháng 8, tốc độ gió đạt đến cấp 3, cấp 4 mạnh nhất là tháng 6 và tháng 7, đây là thời gian nóng nhất trong năm. Là một xã miền núi thuộc miền Trung Trung Bộ nên xã Lương Ninh cũng phải đón nhận nhiều cơn bão hàng năm. Bão lụt thường xuất hiện vào tháng 10, 11AL. Gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và đời sống sinh hoạt của nhân dân trong xã. 1.2.2. Điều kiện kinh tế-xã hội 1.2.2.1. Lĩnh vực kinh tế Sản xuất nông nghiệp: Tổng diện tích geo trồng cây hang năm 429,9/420 ha, đạt 102,3%. Tổng sản lượng lương thực có hạt 1260,3/1213 tấn, đạt 103,8% trong đó sản lượng lúa là: 1238,5/1192 tấn, năng suất lúa bình quân 46,3 tạ/ha, tăng 102 tấn so với năm 2011. Các lạo cây màu khác cơ bản ổn định. SVTH:Nguyễn Duy Vương 7 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” Tổng đàn gia súc 2.044/2860 con đạt 71% kế hoạch, so với cùng kỳ giảm 3%. Trong đó, Trâu: 362/360 con đạt 100,5% kế hoạch; Bò: 735/1000 con đạt 73,5% kế hoạch, trong đó bò lai: 216/400 con đạt 54% kế hoạch, Heo: 947/1500 con đạt 63%, trong đó heo nái: 181 con; tổng đàn gia cầm: 14.721/15.000 con đạt 98% kế hoạch. Đàn gia súc giảm do diện tích chăn thả bị thu hẹp, nhân dân tập trung phát triển cây lâm nghiệp, giá cả thị trường của các sản phẩm từ chăn nuôi không ổn định, nhân dân không mạnh dạn đầu tư phát triển đàn. Công nghiệp, TTCN, thương mại và dịch vụ: Gía trị sản xuất CN-TTCN, thương mại và dịch vụ năm 2012 ước đạt 1,5 tỳ đồng, các cơ sở kinh doanh dịch vụ, đến nay có 101 cơ sở, dịch vụ buôn bán tăng 15 cơ sở. Đẩy mạnh tuyền vận động cán bộ và nhân dân thực hiện cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hang Việt Nam. Công tác quy hoạch, quản lý đất đai, tài nguyên khoáng sản: Thực hiện quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2012-2020. Thực hiện tốt việc tổ chức cho nhân dân cắm mốc ranh giới đất lâm nghiệp ngoài thực địa trước khi bàn giao GCN. Lĩnh vực xây dựng cơ bản: Xã tranh thủ các nguồn vốn hỗ trợ của cấp trên, đầu tư xây dựng các công trình bức thiết như kênh mương thôn Phú Cát, đường liên thôn liên xóm, bê tông hóa giao thông nông thôn tuyến đường từ thôn Lưỡng Yến đi cụm Phú Cát với chiều dài 1km, triển khai 2 tuyến đường liên xóm tại thôn Văn La do tầm nhìn thế giới tài trợ, công trình nghĩa địa của xã giai đoạn 1 với tổng số tiền chi đầu tư xây dựng cơ bản trong năm là 2.621.100.500 đồng, …….. Lĩnh vực tài chính- ngân sách: Tổng thu ngân sách Nhà nước năm 2012 đạt 6.942.841.804 đồng, đạt 125% dự toán huyện giao, tăng 20% so với năm 2011. Tổng chi ngân sách là: 6.564.006.644 đồng, đạt 110%KH, nguyên nhân do tăng lương, chế độ bảo trợ xã hội, các khoản chi phát sinh tăng. SVTH:Nguyễn Duy Vương 8 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” 1.2.2.2. Lĩnh vực văn hóa xã hội Giáo dục Công tác giảng dạy của các trường được nâng lên. Chất lượng ngày càng cao, học sinh giỏi, khá các cấp học đạt tỉ lệ cao, học sinh tốt nghiệp THCS đạt 100%. Cán bộ, giáo viên, CNVC của 3 trường ổn định, luôn gương mẫu thực hiện tốt cuộc vận động học tập làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Hoạt động của trung tâm học tập cộng đồng xã được củng cố. Hoạt động Văn hóa – Thể thao, Truyền thanh: Công tác thông tin tuyên truyền chào mừng các sự kiện lễ lớn, phục vụ nhiệm vụ chính trị tại địa phương, giáo dục pháp luật, xây dựng đời sống văn hóa, phòng chống tệ nạn ma túy, phòng chống bạo lực gia đình…..được tổ chức rộng khắp. Duy trì và phát huy tốt các cụm truyền thanh trên địa bàn xã nhằm nâng cao chất lượng hoạt động trên kênh thông tin đại chúng, góp phần phổ biến kịp thời các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Công tác Lao động – Thương binh và Xã hội: Triển khai thực hiện đạt kết quả chương trình giảm nghèo, việc làm, bảo vệ chăm sóc, giáo dục trẻ em. Tổ chức triển khai thực hiện hỗ trợ nhà ở theo Nghị định 67/CP là 37 nhà, nâng tổng số nhà ở người nghèo được hỗ trợ xây dựng từ năm 2009 đến nay là 173 nhà. Đã cấp phát 2.438 thẻ BHYT cho người nghèo, người cận nghèo và đối tượng xã hội. Kết quả điều tra hộ nghèo năm 2012, hộ nghèo là 207 hộ, tỷ lệ 18,09 % giảm 7,02 % hộ cận nghèo 198 hộ, tỷ lệ 17,31% giảm 6,4%. Công tác Y tế - Dân số - Gia đình và trẻ em: Thực hiện tốt công tác khám, chữa bệnh cho nhân dân. Công tác tiêm chủng mở rộng đạt 100%, tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng 5 tuổi, giảm còn 19,2%. Đã tổ chức các chiến dịch truyền thông SKSS-KHHGĐ. Duy trì hoạt động của các thôn,sinh hoạt câu lạc bộ không sinh con thứ 3 trở lên. Mạng lưới dịch vụ KHHGĐ và cung cấp dụng cụ tránh thai được mở rộng tạo thuận lợi cho dối tượng tiếp cận được dễ SVTH:Nguyễn Duy Vương 9 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” dàng. Công tác chăm sóc, bảo vệ, giúp đỡ trẻ em nhất là trẻ em có hoàn cảnh khó khăn được quan tâm thực hiện tốt, kịp thời. 1.3. Một số khái niệm liên quan 1.3.1. Dân số Dân số là tập hợp những người sinh sống trong một quốc gia, khu vực, vùng địa lý kinh tế hoặc đơn vị hành chính. 1.3.2. Quy mô dân số Quy mô dân số là số người sống trong một quốc gia khu vực, vùng địa lý kinh tế hoặc một đơn vị hành chính tại thời điểm nhất định. 1.3.3. Cơ cấu dân số Cơ cấu dân số là tổng số dân được phân loại theo giới tính, độ tuổi, dân tộc, trình độ học vấn, nghề nghiệp, tình trạng hôn nhân và các đặc trưng khác. 1.3.4 Phân bố dân cư Phân bố dân cư là sự phân chia tổng số dân theo khu vực (thành thị, nông thôn, miền núi, đồng bằng, hải đảo, trung du…) Lĩnh vực kinh tế xã hội (công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ…) vùng địa lý kinh tế hoặc một đơn vị hành chính. 1.3.5 Chất lượng dân số Chất lượng dân số là sự phản ánh các đặc trưng về thể chất, trí tuệ và tinh thần của toàn bộ dân số. 1.3.6 Kế hoạch hóa gia đình KHHGĐ là nổ lực của Nhà nước và xã hội để mỗi cá nhân, cặp vợ chồng chủ động tự ra quyết định số con, thời gian sinh con và khoảng cách các lần sinh nhằm bảo vệ sức khỏe, nuôi dạy con có trách nhiệm, phù hợp với chuẩn mực xã hội và điều kiện gia đình. 1.3.7 Sức khỏe sinh sản Sức khỏe sinh sản là sự thể hiện trạng thái thể chất, tinh thần và xã hội liên quan đến hoạt động chức năng sinh sản của mỗi con người. SVTH:Nguyễn Duy Vương 10 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC DÂN SỐ - KẾ HOẠCH HÓA GIA ĐÌNH TẠI XÃ LƯƠNG NINH HUYỆN QUẢNG NINH TỈNH QUẢNG BÌNH 2.1. Thực trạng công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình 2.1.1. Thực trạng tình hình chung Trên cơ sở bài giảng, số liệu thu thập qua một số tài liệu cho thấy dân số thế giới nói chung, dân số Việt Nam, và dân số địa phương nói riêng hằng năm luôn luôn có sự gia tăng. 2.1.2. Thực hiện tình hình dân số và hoạt động công tác DS-KHHGĐ Lương Ninh là xã đông dân, tính đến năm 2013 có 1069 hộ, 4077 khẩu. Phân bố dân cư không đồng đều. Kinh tế-xã hội có phần tương đối phát triển hơn những xã khác nhưng cũng là địa bàn tập trung dân cư đông đúc, trình độ dân trí có phát triển nhưng tính chất của các hoạt động cứng khá đa dạng phức tạp. Bởi lẽ đó nên các phong trào 1 trong những xã mạnh, nhưng mạnh nhất là công tác y tế phục vụ cho việc chăm sóc bảo vệ sức khỏe nhân dân. Công tác y tế ở xã nhiều năm đều được huyện, Sở y tế công nhận là đơn vị có nhiều thành thích xuất sắc. Do đó Lương Ninh những năm trước đây là xã luôn chọn làm xã điểm thực hiện các chưng trình y tế quốc gia. Vào những năm cuối thập kỷ 80 công tác DS-KHHGĐ là công tác mới mẽ trên địa bàn huyện, trình độ nhận thức của nhân dân lúc này hầu hết chưa nắm bắt được thông tin gì về công tác này, còn ý thức trách nhiệm của cán bộ đảng viên còn nhiều hạn chế, công tác tuyên truyền vận động còn rất ngỡ ngàng đối với người làm nhiệm vụ trong lĩnh vực này. Năm 1989 Lương ninh được chọn làm xã đầu tiên của huyện triển khai thực hiện chương trình công tác DS-KHHGĐ. Trong thời gian này Trung tâm y tế huyện đã xuống trực tiếp triển khai chỉ đạo thực hiện – cùng với sự phối hợp của UBND xã, Trạm y tế xã trong thời gian đầu chủ yếu tập trung vào công tác vận động, cán bộ được phân công xuống tận từng 11 SVTH:Nguyễn Duy Vương GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” thôn, tổ để sinh hoạt vận động nhân dân, điều tra phân loại đối tượng trong diện sinh đẻ để thực KHHGĐ và chọn 2 thôn: thôn 1 và thôn để làm điểm trong thời gian đầu. Giai đoạn được gọi là “ Vạn sự khởi đầu nan” này gặp rất nhiều khó khăn từ công tác vận động, nắm bắt đối tượng, thực hiện KHHGĐ vì lúc này là lần đầu tiên thực hiện nên người thực hiện kế hoạch chưa thực sự an tâm tin tưởng và cũng rất lo sợ nhưng với sự quyết tâm khắc phục mọi khó khăn, vận dụng mọi khả năng thuyết phục nên 1 tuần thực hiện vận động ở 2 thôn đã có: 45 chị đến khám và đặt được 15 vòng, đây là cái mốc và cũng là dấu hiệu được nhiều người quan tâm trong bước đầu của chương trình DSKHHGĐ của xã nói riêng và trong toàn huyện nói chung, nhờ đó cũng từ những kết quả đạt được tuy chưa cao và không xảy ra tai biến gì nên công tác DS-KHHGĐ sau này có điều kiện mở rộng trên toàn xã. Trong những năm 1986-1990 công tác DS-KHHGĐ được xem là 1 trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành y tế, trong thời gian này chưa hình thành ban dân số, mạng lưới cộng tác viên và cán bộ chuyên trách mà trạm y tế phân công phụ trách khu vực để thực hiện công tác vận động thực hiện chương trình còn hạn chế, tại xã chưa có cán bộ làm dịch vụ và cũng chưa có phòng KHHGĐ nên ở xã chỉ vận động người dân về Trung tâm y tế huyện để thực hiện các biện pháp tránh thai. Từ năm 1991- nay theo tinh thần của trên tại xã đã thành lập Ban Dân số và đội ngũ cộng tác viên, trong những năm gần đây Lương Ninh đã thực hiện tốt chỉ tiêu nhiệm vụ công tác DS-KHHGĐ. Trong những năm gần đây tỷ lệ phát triển dân số, tỷ suất sinh thô có giảm xuống. Đội ban ngành dân số, cộng tác viên và các cán bộ chuyên trách dân số đồng thời được trang bị kiến thức, ngũ cán bộ làm công tác dân số đã được tập huấn, năng lực được nâng cao, hoạt động công tác tuyền truyền đi vào chiều sâu. Tạo được sự được phong trào chấp hành sinh đẻ có kế hoach trong nhân dân. SVTH:Nguyễn Duy Vương 12 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” 2.1.3. Đặc điểm tình hình, các chỉ báo DS-KHHGĐ 2.1.3.1. Đặc điểm tình hình Thực hiện chủ trương và kế hoạch của Trung tâm DS-KHHGĐ huyện Tiên Phước, trên cơ sở chỉ tiêu về lĩnh vực DS-KHHGĐ mà Nghị quyết của Đảng uỷ-HĐND-UBND đề ra. Ban DS-KHHGĐ xã triển khai nhiệm vụ chương trình công tác cụ thể hoá phương thức hoạt động, thành những mục tiêu nội dung hoạt động để sớm đi vào thực hiện. Qua một năm nỗ lực phấn đấu thực hiện với nhiều khó khăn nhất định về nguồn lực. Nhưng dưới sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ Đảng sự phối hợp của các ngành đoàn thể. Đồng thời có sự quan tâm nhiệt tình của đội ngũ CTV. Công tác DS-KHHGĐ đã đạt được những kết quả sau:  Khó khăn Tiên châu là vùng quê nghèo, trình độ dân trí còn thấp nhiều phong tục tập quán, những quan niệm cổ hủ vẫn còn đè nặng nên việc sinh đẻ không có kế hoạch còn nhiều làm cho đời sống kinh tế gặp nhiều khó khăn, thu nhập binh quân đầu người còn thấp vì vậy việc mua sắm những phương tiện phục vụ sinh hoạt còn hạn chế. Công tác tuyên truyền vận động người dân thực hiện KHHGĐ chưa đồng bộ, chưa thể hiện sự phối hợp chặt chẽ với mặt trận các ban đoàn thể. Tiên châu là xã đông dân, phân bố không đồng đều, địa bàn phức tạp là một xã vừa chợ vừa quê nên tư tưởng còn nhiều chênh lệch, đối tượng trong diện sinh đẻ một số còn nặng tư tưởng “Trời sinh voi, trời sinh cỏ”, kiếm con trai để nối dõi tông đường hay đông con cho vui cửa vui nhà. * Thuận lợi: Có sự lãnh, chỉ đạo của Đảng bộ, Hội đồng nhân dân xã, UBND xã thể hiện qua các nghị quyết của Đảng ủy, kế hoạch của UBND, được quán triệt trong cán bộ Đảng viên những cộng tác viên làm công tác dân số trên địa bàn SVTH:Nguyễn Duy Vương 13 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” xã. Xem đây là một trong những mục tiêu nhiệm vụ trọng tâm của địa phương, có sự phối hợp hỗ trợ của các ban đoàn thể. Đội ngũ cán bộ làm công tác dân số trên toàn xã rất nhiệt tình, thực hiện công tác dân số theo phương châm “đi từng ngõ từng nhà, rà soát từng đối tượng”. Sự chỉ đạo, hỗ trợ trực tiếp của trung tâm DS-KHHGĐ huyện Quảng Ninh, UBND xã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho công tác dân sô thể hiện trong việc kiểm tra giám sát hướng dẫn ban dân số xã Lương Ninh hoạt động. 2.1.3.2. Tình hình dân số và sự tác động của phát triển dân số Sau ngày giải phóng, Lương ninh là một xã mà trước đây vừa là khu đồn của địch, vừa là vùng căn cứ cách mạng nên khi thống nhất đất nước nhân dân về quê khai hoang để phục hồi kinh tế, lập nghiệp. Một số gia dình gần như “tiệt tôn”, một số cặp vợ chồng tăng cường sinh đẻ để tái tạo và duy trì tộc họ. Do đó những năm sau giải phóng dân số tăng nhanh đồng thời trong thời gian này gia đình nào sinh được nhiều con được xem là phúc đức của gia đình, tộc họ. Lúc này công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình hoàn toàn chưa có thông tin gì. Công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình những năm trở lại đây luôn được các chính quyền địa phương quan tâm, đặt lên hàng đầu, song song với mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, tăng trưởng kinh tế, thì giảm sinh và sinh con 3+ cũng được tăng cường chỉ đạo thực hiện tại xã nhà. Công tác dân số trong thời gian này đã tăng cường vận động thực hiện sinh đẻ có kế hoạch: Mỗi cặp vợ chồng nên dừng lại ở hai con để nuôi dạy cho tốt. Khoảng cách giữa hai lần sinh từ 2 dến 5 năm. Không sinh con sớm trước 25 tuổi và không sinh con muộn sau 35 tuổi. Nếu thực hiện được như vậy thì mới ổn định kinh tế, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, đảm bảo hạnh phúc cho mỗi gia đình, tạo SVTH:Nguyễn Duy Vương 14 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” mọi điều kiện cho cha mẹ nuôi dạy con cái, bảo vệ sức khỏe bà mẹ và trẻ em. Phụ nữ mới thực sự được giải phóng tham gia công tác xã hội. * Kết quả thực hiện công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình năm 2012 Nhờ được sự quan tâm của cấp lãnh đạo, sự chỉ đạo trực tiếp của ngành cấp trên, cùng với sự phối hợp chặt chẽ của các ban ngành, đoàn thể, ban nhân dân thôn và sự nhiệt tình tích cực của các chị em CTV nên công tác DSKHHGĐ trong năm 2013 đạt được kết quả sau: *. Về dân số: Tổng số hộ : 1069 hộ Tổng số nhân khẩu toàn xã đến cuối quý là: 4959 người Trong đó tổng số nữ là: 2437 người Số trẻ em sinh ra trong năm là: 51 trẻ Số trẻ em sinh 3+ trở lên: 13 trẻ Số người chết trong năm : 22 người Số người chuyển đi khỏi xã trong quý: 18 người Trong đó nữ: 18 người Tổng số người chuyển đến từ xã khác trong năm: 40 người Trong đó nữ: 33 người Kết quả thực hiện KHHGĐ.  Vòng: 24  Triệt sản: 01  Thuốc cấy: 01  Thuốc uống: 18 người  Thuốc tiêm: 08 người  Bao cao su: 132 người  Những hoạt động trong năm SVTH:Nguyễn Duy Vương 15 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” Trong năm đã tổ chức 2 đợt chiến dịch truyền thông vận động lồng ghép CSSKSS và KHHGĐ vào ngày 29,30/03/2013 và ngày 04 đến ngày 05/09/2013. Đã tổ chức gặp mặt đội ngũ cộng tác viên dân số và có các ban ngành đoàn thể tham dự nhân ngày dân số thế giới 11/7 và dân số Việt Nam 26/12/2013 Trong năm đã có cuộc kiểm tra công tác dân số trên địa bàn xã Tiên Châu vào ngày 14/11/2013 do UBND huyện tổ chức. Phối hợp với VHTT cắt dán được 12 câu khẩu hiệu Tổ chức được 10 lần phát thanh lưu động Tổ chức họp giao ban CTV dân số vào ngày 28 hàng tháng tại HT UBND xã lấy số liệu sinh, chết, đến, đi của từng thôn, biến động BPTT, đánh giá hoạt động trong tháng và tổng hợp báo cáo hoạt động trong năm, từ đó để triển khai hoạt động năm 2013. Tiếp tục vận động các cặp vợ chồng có từ 1-2 con trở lên và các cặp vợ chồng sinh con một bề chưa sử dụng BTTT hoặc đang dùng các BTTT phi lâm sàng sang dùng các BTTT lâm sàng, vận động các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ chấp nhận gia đình ít con để có điều kiện chăm lo cho các con và phát triển kinh tếQuyết toán PTTT theo từng quý Nhận và cấp phát phương tiện tránh thai phi lâm sàng cho CTV; nhận thuốc tiêm, vòng tránh thai cung cấp cho trạm y tế phục vụ cho đối tượng. Tăng cường vận động duy trì thôn không sinh 3. 16 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang SVTH:Nguyễn Duy Vương Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” Mẫu báo cáo trẻ sinh ra trong tháng của DS-KHHGĐ Biểu 1-X  ĐƠN VỊ: UBND XÃ LƯƠNG NINH H HỌ VÀ ttt số hộ TÊN TRẺ EM 11 770 Đàm Thiệu Quang 22 119 33 112 8 44 Địa chỉ Sinh lần thứ mấy Lương Yến 02 Ngày tháng Giới Dân Họ và tên sinh năm sinh tính tộc mẹ năm 15/11/2012 Nam kinh Nguyễn Thị Lài 1987 16/11/2012 Nam Kinh Nguyễn Tấn Hãng 20/11/2012 Nam Kinh Nguyễn Thị Ngữ 1971 Phú cát 02 774 Hồ Quốc Nam 29/11/2011 Nam Kinh Phạm T.T.Yên 1990 Văn La 01 55 116 4 Huỳnh Ngọc Ngà 10/12/2012 Nữ Kinh Trần T.T.Ba 1979 Văn La 03 66 227 Nguyễn Bảo Nhi 28/11/2012 Nữ Kinh Nguyễn.T.H. Bảo 1989 Phú cát 01 77 002 Nguyễn Thị Chúc 25/11/2012 Nữ Kinh Lê.T.M.Liên 1990 Văn La 01 88 775 Đặng Thị Thảo Ly 24/11/2012 Nữ Kinh Mai Thị Nga 1974 Lương Yến 03 Phạm Minh Thiện Nguyễn Thị Tâm 1979 Lương Yến 03  BÁO CÁO DANH SÁCH TRẺ MỚI SINH TẠI XÃ LƯƠNG NINH ghi chú  (Từ ngày 28 tháng 11 đến ngày 31 tháng 12 năm 2013) Xác nhận CÁN BỘ DÂN SỐ XÃ Ngày 10 tháng 2 năm 2013 của UBND xã Người lập Nhận thức của người dân về CSSKSS-KHHGĐ Để có một gia đình hạnh phúc và hòa thuận thì gia đình đó phải là một gia đình khá mạnh, vợ chồng phải có những kiến thức căn bản về CSSKSS cũng như việc vợ, chồng phải cùng nhau bàn bạc và thống nhất lựa chọn số 17 SVTH:Nguyễn Duy Vương GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” con mong muốn phù hợp với kinh tế gia đình và khả năng sinh con, thời gian sinh và chăm sóc có con08cái Tổng cộng: trẻthật mớitốt. sinh tại trang này. Kế hoạch hóa gia đình chính là yếu tố quan trọng giúp cho người phụ nữ có giữ gìn và bảo vệ sức khỏe cho mình và cho gia đình đồng thời giúp họ phát triển tài năng tham gia hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội nâng cao địa vị người phụ nữ. Bên cạnh đó, nữ giới tham gia việc dạy con cái tốt hơn, nam giới có điều kiện chăm sóc bản thân và các thành viên gia đình. Qua nghiên cứu thì đa số người dân đều nhận thức được DSKHHGĐ và CSSKSS do vậy mà đã góp phần giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ em, trẻ có điều kiện được chăm sóc tốt hơn, quyền trẻ em được thực hiện tốt hơn, cuộc sống các gia đình trên xã được đảm bảo hơn, nâng cao chất lượng dân số xã, đặc biệt là điều kiện thuận lợi cho việc kiểm soát tình hình dân số cũng như sự gia tăng dân số trên địa phương. Khi được hỏi về lợi ích KHHGĐ thì đa số người dân đều nhận thấy được những lợi ích từ việc KHHGĐ mang lại. Tuy nhiên vẫn còn bộ phận nhỏ người dân còn thiếu nhận thức cũng như việc thực hiện KHHGĐ và chăm sóc phụ nữ khi mang thai và chế độ dinh dưỡng cho trẻ em nên công tác DSKHGĐ chưa cao, tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng vẫn còn. Điển hình như chị Nguyễn Thị Mai năm nay 37 tuổi nhưng chị có tới 5 người con và khoảng cách các lần sinh khá gần nhau trong khi đó cách các lần sinh là từ 3-5 năm và mỗi cặp vợ chồng chỉ nên dừng lại từ 1 - 2 con. Tôi có thể nêu tên và các năm sinh của các cháu như sau: 1. Trần Thị Nga sinh năm 2000 2. Trần Thị Ngọc sinh năm 2002 3. TrầnThị Quỳnh sinh năm 2004 4. Trần Thị Tú sinh năm 2005 5. Trần Thảo sinh năm 2010 SVTH:Nguyễn Duy Vương 18 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” Như vậy ý thức chủ động của người dân về KHHGĐ là chưa, mà còn mang tính bị động, một chiều. Theo công tác điều tra thì một phần lớn người chồng đều đồng ý cho vợ mình sử dụng BPTT để KHHGĐ, tuy nhiên còn một bộ phận người chồng lại không đồng ý cho vợ mình sử dụng BPTT để KHHGĐ cho đến khi 4, 5 người con hoặc khi có con trai mới đồng ý. Tuy vậy, nhờ sự cố gắng của đội ngũ làm công tác dân số mà công tác DSKHHGĐ và CSSKSS địa phương đã có nhiều kết quả khả quan: Giảm trẻ em sinh dưới 2,5kg xuống dưới còn 0,5%, số cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ thực hiện KHHGĐ là 80%. 80%-90% phụ nữ được tư vấn CSSKSS KHHGĐ. 70-90% VTN được tư vấn về CSSKSS Giảm tỷ lệ nạo hút thai xuống mức thấp nhất. 100% thôn xóm được bổ sung chính sách DS-KHHGĐ vào hương ước của làng xã.(Theo báo cáo kết quả hoạt động công tác DS-KHHGĐ xã Tiên Châu năm 2012) Đa số người dân đều biết một cách đầy đủ về lợi ích của KHHGĐ nhưng bện cạnh đó còn có một số người dân còn nhận thức một cách trừu tượng, chung chung về lợi ích và KHHGĐ mang lại. Điều này là một phần công tác tuyên truyền, phổ biến của cộng tác viên dân số chưa tốt lắm nhưng nguyên nhân chính là do tính chủ quan của bộ phận người dân do trình độ học vấn thấp, người dân không muốn biết lắm, không chủ động tìm hiểu hay lối suy nghĩ tiểu nông là biết cũng chẳng để làm gì. Vì vậy, mà khi nghiên cứu chúng ta hỏi về lợi ích của việc KHHGĐ thì bộ phận này thường trả lời chung chung hoặc không đúng như cuộc sống gia đình tốt hơn, ít con hơn, ít miệng ăn hơn, ít phải mua sắm. Còn khi được hỏi các cách để thực hiện KHHGĐ thì câu trả lời chủ yếu là từ phía phụ nữ còn các ông chồng thì chỉ một số ít biết mà thôi. SVTH:Nguyễn Duy Vương 19 GVHD: Thạc sỹ Nguyễn Thị Nha Trang Công tác xã hội với việc thực hiện dân số - kế hoạch hoá gia đình của xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” Nhìn chung lại thì người dân đều hiểu biết về lợi ích của KHHGĐ, song một số người dân còn có tư tưởng sinh nhiều con, có nếp có tẻ, có con trai để nối dõi tông đường. 2.2 Thực trạng công tác cung cấp thông tin KHHGĐ và SKSS cho người dân. Theo kết quả của cuộc nghiên cứu thì kể cả những cặp vợ chồng và các thanh niên trong độ tuổi sinh con đều cho rằng những kiến thức KHHGĐ và CSSK là rất cần thiết đối với họ. Những người trong độ tuổi sinh đẻ kể cả nam và nữ đa số đều hiểu biết nhiều về các BPTT, những kiến thức và cách sử dụng, cơ chế tác động, hiệu quả tránh thai, cũng như tác dụng phụ và khoảng cách giữa các lần sinh con đó là những kiến thức rất quan trọng đối với họ H: Anh chị hiểu như thế nào là tránh thai?