Tài liệu Kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm ở công ty tnhh trung tuấn

Lêi nãi ®Çu Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, víi sù c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc, c¸c C«ng ty… chuyªn kinh doanh s¶n xuÊt c¸c lo¹i mÆt hµng t¬ng tù nhau diÔn ra hÕt søc gay g¾t. V× vËy thÞ trêng lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña c¸c doanh nghiÖp, mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Òu ph¶i g¾n liÒn víi thÞ trêng cho nªn b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m nguån mua vµ tiªu thô hµng ho¸ cña hä ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng g¾n trùc tiÕp víi môc tiªu lîi nhuËn. V× vËy, trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh thùc hiÖn chÝnh s¸ch b¸n hµng vµ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng cã ¶nh hëng lín ®Õn doanh sè b¸n ra vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Nã cung cÊp th«ng tin kÞp thêi, chÝnh x¸c cho ho¹t ®éng b¸n hµng. Tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp cã ý nghÜa rÊt quan träng. Quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy ®· ®îc sù gióp ®ì cña C«ng ty TNHH D¬ng Phó - n¬i em thùc tËp, em chän ®Ò tµi: "Kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm ở Công ty TNHH Trung Tuấn" lµm chuyªn ®Ò thùc tËp cña m×nh. Môc tiªu cña chuyªn ®Ò nµy lµ t×m hiÓu c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm cña C«ng ty. Trªn c¬ së ®ã ®èi chiÕu víi chÕ ®é kÕ to¸n cña ViÖt Nam vµ tõ ®ã rót ra nh÷ng u ®iÓm vµ h¹n chÕ trong tæ chøc kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm. Bµi viÕt nµy gåm 3 ch¬ng chÝnh: Ch¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng ë doanh nghiÖp th¬ng m¹i Ch¬ng II: T×nh h×nh thùc tÕ vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng ë C«ng ty TNHH Trung TuÊn Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô s¶n phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty TNHH Trung TuÊn Do kinh nghiÖm thùc tÕ cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn b¶n chuyªn ®Ò nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nhiÒu thiÕu sãt. V× vËy em mong nhËn ®îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c anh t¹i phßng kÕ to¸n cña C«ng ty TNHH D¬ng Phó ®Ó hoµn thiÖn thªm b¶n chuyªn ®Ò nµy cña em. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 1 2 Ch¬ng I Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng ë doanh nghiÖp th¬ng m¹i I. b¸n hµng vµ ý nghÜa cña kÕ to¸n b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i. 1. Qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ ®èi tîng b¸n hµng. - Qu¸ tr×nh b¸n hµng cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ qu¸ tr×nh xuÊt giao hµng ho¸ cho ngêi mua vµ ngêi mua nhËn ®îc hµng, tr¶ tiÒn hay chÊp nhËn tr¶ tiÒn. Khi ®ã ®îc coi lµ tiªu thô. - Doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµm nhiÖm vô lu chuyÓn hµng ho¸ phôc vô cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng v× vËy ®èi tîng b¸n hµng cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i bao gåm: + B¸n cho s¶n xuÊt. + B¸n trùc tiÕp cho ngêi tiªu dïng. + B¸n trong hÖ thèng th¬ng m¹i. + B¸n xuÊt khÈu. - Qu¸ tr×nh nµy hoµn tÊt khi hµng ho¸ ®· giao cho ngêi mua vµ ®· thu ®îc tiÒn b¸n hµng. Qu¸ tr×nh nµy diÔn ra ®¬n gi¶n hay phøc t¹p, nhanh hay chËm cã quan hÖ chÆt chÏ víi ph¬ng thøc b¸n hµng. 2.ý nghÜa cña c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng. 2.1. ý nghÜa cña c«ng t¸c b¸n hµng. Trong doanh nghiÖp, hµng ®em ®i tiªu thô cã thÓ lµ hµng ho¸, vËt t hay dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng. ViÖc tiªu thô nµy nh»m ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña c¸c ®¬n vÞ kinh doanh kh¸c, c¸ nh©n trong vµ ngoµi doanh nghiÖp. Th«ng qua tiªu thô, doanh nghiÖp thùc hiÖn ®îc gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸, thu håi vèn bá ra, gãp phÇn t¨ng nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn. §èi víi doanh nghiÖp th«ng qua tiªu thô vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn tõ ®ã t¨ng vßng quay cña vèn lu ®éng, më réng quy m« vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh. §èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n, th«ng qua tiªu thô sÏ gãp phÇn ®¸p øng ®îc nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, gi÷ v÷ng quan hÖ c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, gi÷a tiÒn vµ hµng. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn viÖc tiªu thô hµng ho¸ vµ qu¶n lý hµng ho¸ lµ rÊt cÇn thiÕt. Do vËy, doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tèt yªu cÇu qu¶n lý nh sau: 3 Trong c«ng t¸c tiªu thô ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ tõng ph¬ng thøc b¸n, tõng lo¹i s¶n phÈm tiªu thô, theo dâi tõng kh¸ch hµng, ®«n ®èc thu håi nhanh vµ ®Çy ®ñ tiÒn hµng. §ång thêi trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ tõng ho¹t ®éng. 2.2. ý nghÜa cña c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng. KÕ to¸n b¸n hµng phôc vô ®¾c lùc cho c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh trong doanh nghiÖp. Trong ®ã cã c«ng t¸c tiªu thô hµng hãa. Th«ng qua sè liÖu cña kÕ to¸n hµng hãa vµ tiªu thô hµng hãa mµ chñ doanh nghiÖp biÕt ®îc møc ®é hoµn thµnh kÕ ho¹ch kinh doanh tiªu thô cña doanh nghiÖp, ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng thiÕu sãt, mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c kh©u ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp. Cßn ®îi c¸c c¬ quan Nhµ níc th× th«ng qua sè liÖu ®ã biÕt ®îc møc ®é hoµn thµnh kÕ ho¹ch nép thuÕ. §èi víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c th«ng qua sè liÖu kÕ to¸n ®ã ®Ó xem cã thÓ ®Çu t hay liªn doanh víi doanh nghiÖp hay kh«ng. §Ó ®¹t ®îc yªu cÇu ®ã, qu¶n lý hµng hãa vµ tiªu thô hµng hãa ph¶i thùc sù khoa häc, hîp lý, phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp. Mçi kh©u cña qu¸ tr×nh tæ chøc qu¶n lý thuéc bé phËn hµng hãa vµ tiªu thô hµng hãa ®îc s¾p xÕp phï hîp ®Æc ®iÓm kinh tÕ, kü thuËt cña doanh nghiÖp, phï hîp víi t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch trong thêi kú. Tæ chøc, qu¶n lý tèt c«ng t¸c tiªu thô hµng hãa sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho bé phËn kÕ to¸n thùc hiÖn nhiÖm vô cña m×nh. Tõ ®ã t¹o ra hÖ thèng chÆt chÏ, khoa häc vµ cã hiÖu qu¶. 3. C¸c ph¬ng thøc b¸n hµng cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. 3.1. B¸n bu«n. Bao gåm hai h×nh thøc: - B¸n hµng qua kho theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp: lµ bªn mua cö ®¹i diÖn dÕn kho cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i xuÊt hµng giao cho bªn mua thanh to¸n tiÒn hay chÊp nhËn nî khi ®ã hµng hãa ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. - B¸n bu«n th«ng qua kho theo h×nh thøc chuyÓn th¼ng: lµ doanh nghiÖp th¬ng m¹i khi mua hµng vµ nhËn hµng kh«ng ®a vÒ nhËp kho mµ vËn chuyÓn th¼ng giao cho bªn mua t¹i kho ngêi b¸n. sau khi giao, nhËn hµng ®¹i diÖn bªn mua ký nhËn ®ñ hµng. Bªn mua thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n tiÒn hµng th× khi ®ã hµng hãa ®îc chÊp nhËn lµ tiªu thô. 3.2. Ph¬ng thøc b¸n lÎ. Cã 5 h×nh thøc: - H×nh thøc b¸n hµng thu tiÒn trùc tiÕp: nh©n viªn b¸n hµng trùc tiÕp b¸n hµng cho kh¸ch vµ thu tiÒn. 4 - H×nh thøc b¸n hµng thu tiÒn tËp trung: Kh¸ch hµng nhËn giÊy thu tiÒn, ho¸ ®¬n hoÆc tÝch kª cña nh©n viªn b¸n hµng råi ®Õn nhËn bµng ë quÇy hµng hoÆc kho. Nh©n viªn b¸n hµng c¨n cø vµo ho¸ ®¬n, tÝch kª ®Ó kiÓm kª sè hµng b¸n ra trong ngµy. - H×nh thøc b¸n hµng tù phôc vô: kh¸ch hµng tù chän hµng hãa vµ tr¶ tiÒn cho nh©n viªn g¸n hµng. HÕt ngµy nh©n viªn b¸n hµng nép tiÒn vµo quü. - H×nh thøc b¸n hµng tr¶ gãp: ngêi mua tr¶ tiÒn mua hµng thµnh nhiÒu lÇn. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i ngoµi sè tiÒn thu theo ho¸ ®¬n gi¸ b¸n hµng ho¸ cßn thu thªm kho¶n tiÒn l·i tr¶ chËm cña kh¸ch. - H×nh thøc b¸n hµng tù ®éng: H×nh thøc nµy kh«ng cÇn nh©n viªn b¸n hµng ®øng quÇy giao hµng vµ nhËn tiÒn tiÒn cña kh¸ch. Kh¸ch hµng tù ®éng nhÐt thÎ tÝn dông cña m×nh vµo m¸y b¸n hµng vµ nhËn hµng (H×nh thøc nµy cha phæ biÕn réng r·i ë níc ta nhng ngµnh x¨ng dÇu còng ®· b¾t ®Çu ¸p dông b»ng viÖc t¹o ra mét sè c©y x¨ng b¸n hµng tù ®éng ë c¸c trung t©m thµnh phè lín). 3.3. Ph¬ng thøc göi ®¹i lý b¸n: Doanh nghiÖp th¬ng m¹i giao hµng cho c¬ së nhËn ®¹i lý. Hä nhËn hµng vµ thanh to¸n tiÒn cho doanh nghiÖp th¬ng m¹i råi sau ®ã ®îc nhËn hoa hång ®¹i lý b¸n (hµng hãa thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i). Hµng hãa ®îc x¸c nhËn lµ tiªu thô khi doanh nghiÖp nhËn ®îc tiÒn cho bªn nhËn ®¹i lý thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n. 4. §Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý cña kÕ to¸n b¸n hµng. 4.1. §Æc ®iÓm. - Hµng ho¸ ®îc coi lµ hµng b¸n khi cã ®ñ ba ®iÒu kiÖn sau:_ + Th«ng qua mua b¸n vµ thanh to¸n tiÒn hµng. + Doanh nghiÖp th¬ng m¹i mÊt quyÒn së h÷u hµng hãa nhng ®îc quyÒn së h÷u tiÒn tÖ. + Hµng ho¸ b¸n ra ph¶i lµ hµng hãa tríc ®©y mua vµo ®Ó b¸n hoÆc qua gia c«ng chÕ biÕn ®Ó b¸n. - Tuy nhiªn vÉn cã mét sè trêng hîp ngo¹i lÖ khi kh«ng ®ñ ba ®iÒu kiÖn trªn nhng vÉn ®îc coi lµ hµng b¸n: + Hµng nhËn b¸n ®¹i lý ký göi sau khi b¸n ®îc. + Hµng ho¸ dïng ®Ó thanh to¸n tr¶ l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. + Hµng ho¸ xuÊt ®ái lÊy vËt t, hµng hãa kh¸c. + Hµng ho¸ thiÕu hôt trong qu¸ tr×nh b¸n hµng(theo quy ®Þnh bªn mua ph¶i chÞu). + Hµng hãa,thµnh phÈm dïng ®Ó biÕu tÆng. 5 - Nh÷ng trêng hîpkh«ng ®îc h¹ch to¸n vµo chØ tiªu hµng b¸n: + Hµng hãa xuÊt lµm hµng mÉu. + Hµng hãa thiÕu hôt trong qu¸ tr×nh b¸n nhng bªn b¸n ph¶i chÞu. + XuÊt hµng ho¸ lµm nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt gia c«ng. + Hµng hãa tiªu dïng trong néi bé doanh nghiÖp. + Hµng hãa göi ®i b¸n nhng cha b¸n ®îc. 4.2. Thêi ®iÓm ghi chÐp nghiÖp vô b¸n hµng. a. Thêi ®iÓm chung: lµ thêi ®iÓm doanh nghiÖp mÊt quyÒn së h÷u vÒ hµng hãa nhng cã quyÒn së h÷u vÒ tiÒn tÖ hoÆc cã quyÒn ®ßi tiÒn. b. Thêi ®iÓm cô thÓ: - B¸n lÎ: Thêi ®iÓm ghi chÐp nghiÖp vô b¸n hµng lµ thêi ®iÓm kiÓm tra hay b¸o c¸o b¸n hµng hµng ngµy. - B¸n bu«n: + B¸n bu«n t¹i kho: Thêi ®iÓm ghi chÐp nghiÖp vô b¸n hµng lµ sau khi giao hµng xong, ngêi mua ký nhËn vµo ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho. + Giao hµng t¹i kho ngêi b¸n: ngêi mua b¸o ®· nhËn hµng hoÆc ngêi mua ®· chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc ®· tr¶ tiÒn. - B¸n hµng tr¶ gãp: lÊy thêi ®iÓm giao hµng cho kh¸ch vµ thu tiÒn lÇn ®Çu ®Ó ghi ch¸p nghiÖp vô b¸n hµng. - B¸n hµng ®¹i lý ký göi: + Giao b¸n ®¹i lý: lÊy thêi ®iÓm bªn nhËn b¸n ®¹i lý ký göi b¸o ®· b¸n ® îc hµng hoÆc bªn b¸n ®¹i lý chuyÓn tr¶ tiÒn. + NhËn b¸n ®¹i lý: lÊy thêi ®iÓm doanh nghiÖp ®· b¸n ®îc hµng ®Ó ghi chÐp. II. nhiÖm vô, nguyªn t¾c vµ néi dung cña kÕ to¸n b¸n hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i. 1. NhiÖm vô. - Tæ chøc chÆt chÏ, theo dâi ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ kÞp thêi vµ gi¸m s¸t chÆt chÏ vÌ t×nh h×nh thùc hiÖn vµ sù biÕn ®éng cña tõng lo¹i hµng hãa trªn c¶ hai mÆt: hiÖn vËt (sè lîng vµ kÕt cÊu chñng lo¹i) vµ gi¸ trÞ ghi chÐp doanh thu b¸n hµng theo tõng nhãm mÆt hµng, theo tõng ®¬n vÞ trùc thuéc. - TÝnh gi¸ mua thùc tÕ cña hµng hãa ®· tiªu thô nh»m x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. - KiÓm tra t×nh h×nh thu tiÒn b¸n hµng vµ qu¶n lý t×nh h×nh b¸n hµng. Víi hµng hãa b¸n chÞu cÇn ph¶i më sæ s¸ch ghi chÐp thep tõng kh¸ch hµng, tõng l« hµng, sè tiÒn kh¸ch nî thêi h¹n, t×nh h×nh tiÒn nî. 6 - Ph¶i theo dâi, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c vµ gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh tiªu thô, ghi chÐp ®Çy ®ñ kÞp thêi c¸c kho¶n: chi phÝ b¸n hµng, thu nhËp b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - LËp b¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®óng chÕ ®é, cung cÊp kÞp thêi th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt vÒ t×nh h×nh b¸n hµng, ph©n tÝch kinh tÕ víi c¸c ho¹t ®éng tiªu thô. 2. Nguyªn t¾c tæ chøc h¹ch to¸n hµng hãa. Hµng hãa cña doanh nghiÖp mua vµo bao gåm nhiÒu lo¹i. V× vËy, ®Ó qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chÆt chÏ hµng hãa cÇn qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c sau: - Ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n hµng hãa theo tõng lo¹i, tõng ®¬n vÞ mua, tõng sè lîng, chÊt lîng hµng hãa. - Ph¶i kÕt hîp viÖc ghi chÐp gi÷a kÕ to¸n hµng hãa vµ thñ kho ®¶m b¶o cho hµng hãa ®îc ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c. - C«ng t¸c ghi chÐp ban ®Çu ph¶i khoa käc hîp lý nh»m ph¶n ¸nh ®óng t×nh h×nh biÕn ®éng hµng hãa. - Hµng hãa khi nhËp kho, xuÊt kho ph¶i ghi gi¸ trÞ thùc tÕ, nÕu hµng hãa xuÊt kho ghi gi¸ trÞ h¹ch to¸n th× cuèi kú ph¶i tÝnh ra gi¸ thùc tÕ. 3. Néi dung cña kÕ to¸n b¸n hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i. 3.1. Chøng tõ ban ®Çu. - Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng, ho¸ ®¬n b¸n hµng: dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè lîng, chÊt lîng trÞ gi¸ cña hµng hãa, thuÕ suÊt, tiÒn thuÕ vµ sè tiÒn ph¶i thu cña ngêi mua. - B¸o c¸o b¸n hµng hµng ngµy: ph¶n ¸nh sè lîng, chÊt lîng, trÞ gi¸ gi¸ trÞ hµng b¸n, thuÕ suÊt , tiÒn thuÕ, sè tiÒn ph¶i thu, sè tiÒn thùc thu sau mçi ngµy hoÆc mçi ca b¸n hµng ®ång thêi lµ c¬ së ®Ó ghi sæ kÕ to¸n. - Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho: dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè lîng, chÊt lîng trÞ gi¸ hµng b¸n, thuÕ suÊt, tiÒn thuÕ vµ tæng sè tiÒn ph¶i thu cña ngêi mua. §ång thêi lµ c¬ së ®Ó ghi sæ kÕ to¸n. - Ho¸ ®¬n b¸n hµng giao th¼ng: dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè lîng, chÊt lîng, trÞ gi¸ hµng b¸n, thuÕ suÊt, tiÒn thuÕ, sè tiÒn ph¶i thu cña ngêi mua. Trong trêng hîp b¸n hµng kh«ng giao hµng t¹i kho t¹i quÇy. - Biªn b¶n thanh to¸n hµng ®¹i lý ký göi: dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè lîng, chÊt lîng trÞ gi¸ cña hµng hãa göi b¸n ®¹i lý ký göi, hoa hång bªn b¸n ®îc hëng vµ sè tiÒn ph¶i thanh to¸n gi÷a hai bªn. - ThÎ quÇy hoÆc thÎ kho: dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè lîng cña hµng hãa xuÊt, nhËp hoÆc tån cña cuèi ngµy hoÆc cuèi ca b¸n hµng. 3.2. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn hµng hãa. 7 Hµng hãa khi xuÊt kho ®Ó tiªu thô hay göi ®i ®Ó tiªu thô ®Òu ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng hãa nhËp kho vµ xuÊt kho,.. ®Ó phôc vô cho viÖc h¹ch to¸n kÞp thêi. KÕ to¸n tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp mµ tÝnh gi¸ vèn hµng hãa theo ph¬ng ph¸p thùc tÕ hay gi¸ h¹ch to¸n. a. §¸nh gi¸ theo ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ. - §Ó tÝnh ®îc trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt kho, tríc hÕt ph¶i tÝnh trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña chóng, sau ®ã tÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ mua hµng cho chóng vµ tæng céng l¹i sÏ ®îc trÞ gi¸ vèn thùc tÕ. TrÞ gi¸ vèn thùc TrÞ gi¸ mua thùc Chi phÝ mua hµng tÕ cña hµng = tÕ cña hµng + ph©n tæ cho hµng xuÊt kho xuÊt kho xuÊt kho Trong ®ã: Tæng chi phÝ mua hµng cÇn ph©n Chi phÝ mua hµng Sè ®¬n vÞ tiªu bæ ph©n bæ cho hµng = Tæng ®¬n vÞ tiªu thøc ph©n bæ x thøc ph©n bæ cña xuÊt kho hµng xuÊt kho cña c¶ hµng xuÊt kho vµ lu kho - §Ó x¸c ®Þnh ®îc trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông trong c¸c h×nh thøc sau: + Ph¬ng ph¸p gi¸ ®Ých danh (ph¬ng ph¸p nhËn diÖn) Theo ph¬ng ph¸p nµy hµng xuÊt kho thuéc ®óng l« hµng mua vµo ®ît nµo th× lÊy ®óng ®¬n gi¸ mua cña nã ®Ó tÝnh. + Ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn: Theo ph¬ng ph¸p nµy trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho ®îc tÝnh b×nh qu©n gi÷a trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng tån kho ®Çu kú v¬i gi¸ trÞ thùc tÕ cña hµng kho trong kú. TrÞ gi¸ mua thùc tÕ Sè lîng hµng §¬n gi¸ mua = x cña hµng xuÊt xuÊt kho b×nh qu©n Trong ®ã: §¬n gi¸ mua b×nh = qu©n TrÞ gi¸ mua hµng tån ®Çu kú Sè lîng hµng tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ mua hµng nhËp trong kú + Sè lîng hµng nhËp trong kú §¬n gi¸ mua b×nh qu©n cã thÓ tÝnh vµo cuèi kú, còng cã thÓ tÝnh tríc mçi lÇn xuÊt. + Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc (FIFO): 8 Theo ph¬ng ph¸p nµy khi tÝnh trÞ gi¸ hµng xuÊt kho ngêi ta dùa trªn gi¶ thiÕt hµng nµo nhËp kho tríc th× xuÊt tríc vµ lÊy ®¬n gi¸ mua cña lÇn nhËp ®ã ®Ó tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho. Nh vËy hµng nµo cò nhÊt trong kho sÏ ®îc tÝnh lµ xuÊt tríc, hµng nµo tån kho sÏ lµ hµng nhËp kho míi nhÊt. Theo c¸ch nµy trÞ gi¸ hµng tån kho sÏ s¸t víi gi¸ c¶ hiÖn hµnh vµ dÜ nhiªn ph¬ng ph¸p nµy sÏ chiÕm u thÕ theo quan ®iÓm lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (trÞ gi¸ hµng tån kho thêng ph¶n ¸nh s¸t gi¸ thÞ trêng t¹i thêi ®iÓm lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n). + Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc (LIFO): Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ thiÕt hµng nµo nhËp kho sau th× xuÊt tríc ®Ó tÝnh trÞ gi¸ hµng xuÊt kho, khi xuÊt ®Õn l« hµng nµo th× lÊy ®¬n gi¸ mua cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh. Theo ph¬ng ph¸p nµy th× hµng nµo míi nhÊt trong kho sÏ ®îc xuÊt tríc, cßn hµng tån kho sÏ lµ hµng cò nhÊt trong kho. NÕu tÝnh hµng xuÊt kho theo ph¬ng ph¸p nµy th× trÞ gi¸ hµng xuÊt kho (chi phÝ hµng b¸n hiÖn hµnh) t¬ng xøng víi thu nhËp (tøc lµ chi phÝ thuéc vÒ hµng b¸n ta t¬ng ®èi cËp nhËt). C¶ bèn ph¬ng ph¸p trªn ®Òu ®îc coi lµ nh÷ng ph¬ng ph¸p ®îc thõa nhËn vµ ®îc sö dông trong viÖc tÝnh to¸n trÞ gi¸ hµng xuÊt kho vµ hµng lu kho, kh«ng coi ph¬ng ph¸p nµo lµ “tèt nhÊt” hay “®óng nhÊt”. ViÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p nµo lµ tuú doanh nghiÖp. Khi lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh doanh nghiÖp cÇn xem xÐt sù t¸c ®éng cña nã ®Õn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¶ng kª khai thu nhËp kÕt qu¶ vµ thu nhËp chÞu thuÕ vµ xem nã cã ¶nh hëng hoÆc chi phèi tíi nh÷ng quyÕt ®Þnh kinh doanh, quyÕt ®Þnh cña viÖc x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm, hµng hãa nh thÕ nµo. b. §¸nh gi¸ theo ph¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n. §Ó tÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt kho vµ lu kho, ngêi ta cã thÓ sö dông ph¬ng ph¸p hÖ sè gi¸ ®Ó tÝnh. Theo ph¬ng ph¸p nµy hµng ngµy kÕ to¸n sÏ ghi sæ theo gi¸ h¹ch to¸n, cuèi kú míi tiÕn hµnh tÝnh to¸n ®iÒu chØnh chªnh lÖch gi÷a gi¸ h¹ch to¸n vµ gi¸ thùc tÕ ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt kho. Tríc hÕt tÝnh hÖ sè gi¸ theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ + hµng nhËp trong kú hµng tån ®Çu kú HÖ sè gi¸ = TrÞ gi¸ h¹ch to¸n TrÞ gi¸ h¹ch to¸n + hµng tån ®Çu kú hµng nhËp trong kú Sau ®ã tÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt kho: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ TrÞ gi¸ h¹ch to¸n = x HÖ sè gi¸ cña hµng xuÊt kho cña hµng xuÊt kho Thùc tÕ hiÖn nay rÊt Ýt doanh nghiÖp sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó kÕ to¸n nhËp, xuÊt kho hµng ngµy, do vËy ph¬ng ph¸p nµy còng Ýt ®îc ¸p dông. Mét 9 trong nh÷ng h¹n chÕ cña ph¬ng ph¸p nµy còng gièng nh ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n lµ b×nh qu©n ho¸ sù biÕn ®éng cña gi¸ (che dÊu sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶). 4. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n kÕ to¸n b¸n hµng. 4.1. Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n. - Doanh thu b¸n hµng: lµ toµn bé sè tiÒn ®· thanh to¸n hoÆc ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n vÒ khèi lîng hµng hãa ®· tiªu thô. §èi víi c¬ së kinh doanh thuéc ®èi tîng nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp trªn GTGT th× doanh thu b¸n hµng lµ tæng gi¸ trÞ thanh to¸n bao gåm c¶ thuÕ. §èi víi c¬ së kinh doanh thuéc ®èi tîng nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ th× doanh thu b¸n hµng lµ doanh thu cha cã thuÕ GTGT. - Doanh thu b¸n hµng thuÇn lµ phÇn doanh thu cßn l¹i sau khi ®· khÊu trõ c¸c kho¶n gi¶m gi¸, hµng bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép ra khái doanh thu b¸n hµng. - Gi¸ vèn hµng b¸n: lµ gi¸ mua vµo cña hµng hãa tiªu thô. - ChiÕt khÊu b¸n hµng: lµ tiÒn tÝnh trªn tæng doanh thu mµ doanh nghiÖp tr¶ cho kh¸ch. ChiÕt khÊu hµng b¸n bao gåm: + ChiÕt khÊu thanh to¸n lµ sè tiÒn thëng cho kh¸ch hµng ®· thanh to¸n tiÒn hµng tríc thêi h¹n quy ®Þnh. + ChiÕt khÊu th¬ng m¹i: lµ sè tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng do trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®· tiÕn hµnh mua mét khèi lîng lín hµng hãa (tÝnh theo tæng sè hµng ®· mua trong thêi gian ®ã) hoÆc gi¶m trõ trªn gi¸ b¸n th«ng thêng v× mua khèi lîng lín hµng hãa trong mét ®ît. - Gi¶m gi¸ hµng b¸n: lµ sè tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng ngoµi ho¸ ®¬n do c¸c nguyªn nh©n ®Æc biÖt nh hµng kÐm chÊt lîng, kh«ng ®óng quy c¸ch, giao hµng kh«ng ®óng thêi h¹n ®Þa ®iÓm ®îc quy ®Þnh trong hîp ®ång,... - Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: lµ sè hµng ®· ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô nhng bÞ ngêi mua tõ chèi, tr¶ l¹i do kh«ng t«n träng hîp ®ång nh ®· ký kÕt. - L·i gép: lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn víi gi¸ vèn hµng b¸n. - KÕt qu¶ b¸n hµng: lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn víi gi¸ vèn hµng b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Cã thÓ kh¸i qu¸t mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a doanh thu , chi phÝ vµ kÕt qu¶ b¸n hµng b»ng s¬ ®å sau: 10 KÕt qu¶ b¸n hµng Chi phÝ b¸n hµng chi phÝ qu¶n lý TrÞ gÝa vèn hµng b¸n L·i gép Doanh thu b¸n hµng thuÇn Doanh thu b¸n hµng Gi¶m gi¸, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. 4.2. KÕ to¸n b¸n hµng theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn 4.2.1. Tµi kho¶n sö dông a. Tµi kho¶n 632 : Gi¸ vèn hµng b¸n. - C«ng dông: tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm, hµng hãa, lao vô, dÞch vô xuÊt b¸n trong kú. - Néi dung kÕt cÊu: + Bªn nî: TrÞ gi¸ vèn thµnh phÈm, hµng hãa, lao vô, dÞch vô ®· cung cÊp theo tõng ho¸ ®¬n. + Bªn cã: Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña thµnh phÈm, hµng hãa, lao vô dÞch vô vµo bªn nî tµi kho¶n 911- x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Tµi kho¶n 632 kh«ng cã sè d cuèi kú. b. Tµi kho¶n 511: Doanh thu b¸n hµng. - C«ng dông: TK 511 dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng thùc tÕ cña doanh nghiÖp ®îc thùc hiÖn trong mét kú s¶n xuÊt kinh doanh. + Doanh thu b¸n hµng lµ trÞ gi¸ cña s¶n phÈm hµng hãa ®· tiªu thô trong kú. + Gi¸ trÞ mµ s¶n phÈm hµng hãa cã thÓ cßn bao gåm lÖ phÝ giao th«ng, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, hµng b¸n bÞ gi¶m gi¸ v× vËy kÕ to¸n ph¶i lo¹i c¸c kho¶n lµm gi¶m doanh thu. 11 + Doanh thu thuÇn lµ chØ tiªu kinh tÕ dïng ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Doanh thu Doanh thu C¸c kho¶n gi¶m doanh = x thuÇn (Cã 511) thu (Nî 511) - Quy ®Þnh kÕ to¸n tµi kho¶n 511. + ChØ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 511 doanh thu cña khèi lîng hµng hãa ®· tiªu thô trong kú. + LÊy gi¸ b¸n cña hµng hãa ®Ó lµm c¨n cø tÝnh doanh thu b¸n hµng (kh«ng gåm thuÕ VAT ®Çu ra, theo ph¬ng ph¸p VAT ®îc khÊu trõ). + Trêng hîp b¸n hµng theo ph¬ng thøc tr¶ gãp th× sè tiÒn ph¶i thu kh¸ch hµng bao gåm gi¸ b¸n cña hµng hãa céng víi l·i tr¶ chËm. Nhng doanh thu chØ ph¶n ¸nh gi¸ b¸n cßn sè l·i tr¶ chËm th× h¹ch to¸n vµo thu nhËp cña ho¹t ®éng tµi chÝnh. + §èi víi hµng hãa nhËn b¸n ®¹i lý ký göi th× h¹ch to¸n doanh thu vµ hoa hång doanh nghiÖp ®îc hëng. + Nh÷ng s¶n phÈm hµng hãa ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô nhng v× lý do nµo ®ã hµng hãa bÞ tr¶ l¹i hoÆc gi¶m gi¸ th× doanh thu cña sè hµng bÞ tr¶ l¹i h¹ch to¸n vµo TK 532. Cuèi kú kÕt chuyÓn vµo 511. + Trêng hîp doanh nghiÖp ®· viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng, ®· thu tiÒn cña ngêi mua nhng cuèi kú vÉn cha giao ®îc hµng hãa cho ngêi mua th× gi¸ trÞ cña sè hµng b¸n nµy kh«ng ®îc coi lµ hµng ®· tiªu thô. KÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112…. §· thu Cã TK 131 + Doanh nghiÖp mua b¸n ngo¹i tÖ, vµng b¹c ®¸ quý th× kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n vµ gi¸ mua kh«ng ®îc h¹ch to¸n vµo TK 511 vµ h¹ch to¸n vµo TK 711. 12 - KÕt cÊu TK 511. + Bªn Nî: - ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt 3332. - ThuÕ xuÊt khÈu 3333 - LÖ phÝ giao hµng 3339 - Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i 531 - Gi¶m gi¸ hµng b¸n - KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn 911 + Bªn Cã: Doanh thu b¸n hµng + Tµi kho¶n 511 kh«ng cã sè d cuèi kú - Tµi kho¶n 5111 cã 4 tµi kho¶n cÊp 2 + TK 5111 : Doanh thu b¸n hµng ho¸ + TK 5112 : Doanh thu b¸n c¸c thµnh phÈm + TK 5113 : Doanh thu cung cÊp dÞch vô. + TK 5114 : Trî cÊp, trî gi¸. c. Tµi kho¶n 512: Doanh thu b¸n hµng néi bé. - C«ng dông: TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña sè s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, lao vô, tiªu thô trong néi bé. Doanh thu tiªu thô néi bé lµ sè tiÒn thu ®îc do b¸n hµng ho¸, s¶n phÈm, dÞch vô, lao vô tiªu thô néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc trong cïng mét c«ng ty, tæng c«ng ty… h¹ch to¸n toµn ngµnh. - Quy ®Þnh kÕ to¸n tµi kho¶n 512. + TK nµy chØ sö dông cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc trong mét C«ng ty hay tæng C«ng ty, nh»m ph¶n ¸nh sè doanh thu tiªu thô néi bé trong mét kú h¹ch to¸n. + ChØ ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n nµy sè doanh thu cña khèi lîng s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, lao vô cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cung cÊp cho lÉn nhau. + Kk«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy c¸c kho¶n doanh thu b¸n hµng cho c¸c doanh nghiÖp kh«ng trùc thuéc C«ng ty, tæng C«ng ty. + Doanh thu tiªu thô néi bé lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh néi bé cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. - Néi dung kÕt cÊu TK 512. + Bªn Nî: - ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép (nÕu cã) - TrÞ gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n ®· chÊp nhËn trªn khèi lîng s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô tiªu thô néi bé trong kú. - KÕt chuyÓn doanh thu tiªu thô néi bé vµo TK 911 - X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. 13 + Bªn Cã: Tæng doanh thu b¸n hµng néi bé cña ®¬n vÞ thùc hiÖn trong kú. + TK 512 kh«ng cã sè d cuèi kú. - Tµi kho¶n 512 cã 3 tµi kho¶n cÊp 2. + TK 5121: Doanh thu b¸n hµng ho¸. + TK 5122: Doanh thu b¸n s¶n phÈm. + TK 5123: Doanh thu cung cÊp dÞch vô. d. Tµi kho¶n 531: Hµng b¸n bi tr¶ l¹i - C«ng dông: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña sè s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, lao vô ®· tiªu thô, bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do c¸c nguyªn nh©n: do vi ph¹m cam kÕt, vi ph¹m hîp ®ång kinh doanh, hµng bÞ mÊt, kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng chñng lo¹i, quy c¸ch. TrÞ gi¸ cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n nµy sÏ ®iÒu chØnh doanh thu b¸n hµng thùc tÕ thùc hiÖn trong kú kinh doanh ®Ó tÝnh doanh thu thuÇn cña khèi lîng s¶n phÈm, hµng ho¸ ®· b¸n ra trong kú h¹ch to¸n. - Quy ®Þnh kÕ to¸n cña TK 531. + Tµi kho¶n hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i chØ ph¶n ¸nh trÞ gi¸ cña sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (TÝnh theo ®óng ®¬n gi¸ ghi trªn hãa ®¬n). Trêng hîp bÞ tr¶ l¹i mét phÇn sè hµng ®· b¸n th× chØ ph¶n ¸nh vµo TK nµy trÞ gi¸ cña sè hµng bÞ tr¶ l¹i ®óng b»ng sè lîng hµng bÞ tr¶ l¹i nh©n víi ®¬n gi¸ ghi trªn hãa ®¬n khi b¸n. C¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i nµy mµ doanh nghiÖp ph¶i chi phÝ ®îc ph¶n ¸nh vµo TK 641 - Chi phÝ b¸n hµng. + Trong kú kÕ to¸n, trÞ gi¸ cña hµng ho¸ bÞ tr¶ l¹i ®îc ph¶n ¸nh bªn Nî TK 531 - Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, cuèi kú, tæng trÞ gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ®îc kÕt chuyÓn sang TK 511- doanh thu b¸n hµng ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. - Néi dung kÕt cÊu cña TK 531. + Bªn Nî: TrÞ gi¸ cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, ®· tr¶ l¹i tiÒn cho ngêi mua hoÆc tÝnh trõ vµo nî ph¶i thu cña kh¸ch hµng vÒ sè s¶n phÈm, hµng ho¸ ®· b¸n ra. + Bªn Cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµo bªn Nî TK 511 (Doanh thu b¸n hµng) hoÆc TK 512 (Doanh thu b¸n hµng néi bé) ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn trong kú h¹ch to¸n. + Tk 531 kh«ng cã sè d cuèi kú. e. Tµi kho¶n 532: Gi¶m gi¸ hµng b¸n. - C«ng dông: 14 Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n gi¶m gi¸, bít gi¸, håi khÊu cña viÖc b¸n hµng trong kú h¹ch to¸n. + Gi¶m gi¸ lµ kho¶n gi¶m trõ ®îc ngêi b¸n chÊp nhËn mét c¸ch ®Æc biÖt trªn gi¸ ®· tháa thuËn v× lý do hµng b¸n kÐm phÈm chÊt hay kh«ng ®óng quy c¸ch theo quy ®Þnh trong hîp ®ång kinh tÕ . + Bít gi¸ lµ kho¶n gi¶m trõ trªn gi¸ b¸n th«ng thêng v× lý do mua víi khèi lîng lín, tÝnh theo mét tû lÖ nµo ®ã trªn gi¸ b¸n. Ngêi b¸n hµng thùc hiÖn viÖc bít gi¸ cho ngêi mua ngay sau tõng lÇn mua hµng. + Håi khÊu lµ kho¶n gi¶m trõ tÝnh trªn tæng sè c¸c nghiÖp vô ®· thùc hiÖn víi mét kh¸ch hµng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Ngêi b¸n thùc hiÖn kho¶n håi khÊu cho ngêi mua hµng ngay sau khi ®· b¸n ®îc hµng. - Quy ®Þnh kÕ to¸n TK 532: + ChØ ph¶n ¸nh vµo TK 532 c¸c kho¶n gi¶m trõ do viÖc chÊp thuËn gi¶m gi¸ ngoµi hãa ®¬n, tøc lµ sau khi ®· cã hãa ®¬n b¸n hµng kh«ng ph¶n ¸nh vµo TK nµy sè gi¶m gi¸ (Cho phÐp) ®îc ghi trªn hãa ®¬n b¸n hµng vµ ®îc trõ vµo tæng trÞ gi¸ b¸n ghi trªn hãa ®¬n. + Trong kú h¹ch to¸n, kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n ph¸t sinh thùc tÕ ®îc ph¶n ¸nh vµo bªn Nî TK 532 - Gi¶m gi¸ hµng b¸n. Cuèi kú, kÕt chuyÓn tæng sè tiÒn gi¶m gi¸ hµng b¸n vµo tµi kho¶n doanh thu b¸n hµng nµy ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn thùc tÕ thùc hiÖn trong kú. - Néi dung kÕt cÊu TK 532. + Bªn Nî: C¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n ®· chÊp thuËn cho ngêi mua hµng. + Bªn Cã: KÕt chuyÓn toµn bé sè gi¶m gi¸ hµng b¸n sang TK doanh thu b¸n hµng. + TK 532 kh«ng cã sè d cuèi kú g. Tµi kho¶n 333: ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ níc. - C«ng dông: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp víi Nhµ níc vÒ c¸c kho¶n thuÕ, phÝ, lÖ phÝ vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i nép, ph¶n ¸nh nghÜa vô vµ t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô thanh to¸n cña doanh nghiÖp víi Nhµ níc trong kú kÕ to¸n. - Quy ®Þnh kÕ to¸n cña TK 333. + Doanh nghiÖp chñ ®éng tÝnh vµ x¸c ®Þnh sè thuÕ, phÝ, lÖ phÝ ph¶i nép cho Nhµ níc theo luËt ®Þnh vµ kÞp thêi ph¶n ¸nh vµo sæ kÕ to¸n vÒ sè thuÕ ph¶i 15 nép trªn c¬ së c¸c th«ng b¸o cña c¬ quan thÕ. ViÖc kª khai ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c sè thuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ ph¶i nép lµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp. + Thùc hiÖn nghiªm chØnh viÖc nép ®Çy ®ñ kÞp thêi c¸c kho¶n thuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ cho Nhµ níc. Mäi th¾c m¾c vµ khiÕu n¹i (nÕu cã) vÒ møc thuÕ, vÒ sè thuÕ ph¶i nép theo th«ng b¸o cÇn ®îc gi¶i quyÕt kÞp thêi theo quy ®Þnh, kh«ng ®îc v× bÊt cø mét lý do g× ®Ó tr× ho·n viÖc nép thuÕ. + KÕ to¸n ph¶i më sæ chi tiÕt theo dâi tõng kho¶n thuÕ, phÝ, lÖ phÝ ph¶i nép vµ ®· nép. + Nh÷ng doanh nghiÖp nép thuÕ b»ng ngo¹i tÖ, ph¶i quy ®æi ra ®ång ViÖt Nam theo tû gi¸ quy ®Þnh ®Ó ghi sæ kÕ to¸n. - Néi dung kÕt cÊu cña TK 333. + Bªn Nî: Sè thuÕ, phÝ, lÖ phÝ vµ c¸c kho¶n ®· nép Nhµ níc. + Bªn Cã: ThuÕ, phÝ, lÖ phÝ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ níc. + Sè d bªn Cã: ThuÕ, phÝ, lÖ phÝ vµ c¸c kho¶n cßn ph¶i nép Nhµ níc. Trong trêng hîp rÊt c¸ biÖt TK 333 cã thÓ cã sè d bªn Nî. Sè d Nî (nÕu cã) cña TK 333 ph¶n ¸nh sè thuÕ vµ c¸c kho¶n ®· nép lín h¬n sè thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép ®îc xÐt miÔn gi¶m cho tho¸i thu nhng cha thùc hiÖn viÖc tho¸i thu. - Tµi kho¶n 333 cã 9 tµi kho¶n cÊp 2. + TK 3331: ThuÕ GTGT. + TK 3332: ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. + TK 3333: ThuÕ xuÊt nhËp khÈu + TK 3334: ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. + TK 3335: ThuÕ trªn vèn + TK 3336: ThuÕ tµi nguyªn. + TK 3337: ThuÕ nhµ ®Êt, tiÒn thuª ®Êt. + TK 3338: C¸c lo¹i thuÕ kh¸c. + TK 3339: PhÝ, lÖ phÝ c¸c kho¶n nép kh¸c. h. Tµi kho¶n 911: X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh - C«ng dông: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp trong mét kú h¹ch to¸n. KÕt qu¶ ho¹t 16 ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, kÕt qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh, kÕt qu¶ ho¹t ®éng bÊt thêng (®Æc biÖt). + KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn vµ trÞ gi¸ vèn hµng b¸n (gåm c¶ s¶n phÈm hµng ho¸, lao vô, dÞch vô), chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. + KÕt qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ sè chªnh lÖc gi÷a thu nhËp cña ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ chi phÝ cña ho¹t ®éng tµi chÝnh. + KÕt qu¶ bÊt thêng lµ sè chªnh lÖch gi÷a c¸c kho¶n thu nhËp bÊt thêng (®Æc biÖt) vµ c¸c kho¶n chi phÝ bÊt thêng. - Quy ®Þnh kÕ to¸n cña TK 911. + Tµi kho¶n nµy ph¶i ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c kho¶n kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña kú h¹ch to¸n theo ®óng quy ®Þnh cña c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh. + KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng lo¹i ho¹t ®éng (ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÕ biÕn, ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i, lao vô dÞch vô, ho¹t ®éng tµi chÝnh…). Trong tõng lo¹i ho¹t ®éng kinh doanh cã thÓ cÇn h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng ngµnh hµng, tõng lo¹i, tõng kh©u lao vô dÞch vô. + C¸c kho¶n doanh thu vµ thu nhËp ®îc kÕt chuyÓn vµo tµi kho¶n nµy lµ sè doanh thu thuÇn vµ thu nhËp thuÇn. - Néi dung kÕt cÊu cña TK 911. + Bªn Nî: - TrÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô dÞch vô ®· tiªu thô: 632 - Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ chi phÝ bÊt thêng: 811, 821. - Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp : 641, 642. - Sè l·i tríc thuÕ vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú 421 + Bªn Cã: - Doanh thu thuÇn vÒ sè s¶n phÈm hµng ho¸, lao vô dÞch vô tiªu thô trong kú: 511 - Thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ c¸c kho¶n thu bÊt thêng: 711, 721 - TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ®· kÕt chuyÓn vµo tµi kho¶n x¸c ®Þnh kÕt qu¶): 632. - Thùc tÕ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh trong kú: 421. + Tµi kho¶n 911 kh«ng cã sè d cuèi kú. 4.2.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n 17 (§èi víi c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ) a. B¸n lÎ hµng ho¸ - KÕ to¸n c¨n cø vµo phiÕu b¸n hµng vµ phiÕu thu tiÒn mÆt ®Ó ghi: + Nép tiÒn cho thñ quü. KÕ to¸n ghi: a. Doanh thu: Nî 111 Cã 511 : Doanh thu kh«ng thuÕ Cã 3331 : ThuÕ VAT. hoÆc hµng ho¸ cã thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt: Nî 111 Doanh thu Cã 511 Nî 511 ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt Cã 3332 b. Gi¸ vèn hµng b¸n (gi¸ xuÊt kho hµng hãa) Nî 632 Cã 1561 Gi¸ xuÊt kho c. Thñ quü nép tiÒn vµo ng©n hµng c¨n cø vµo giÊy nép tiÒn, phiÕu chi vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan ®Ó ghi: Nî 112, … 311 : NhËn b¸o cã trong ngµy. Nî 113 : Cha nhËn ®îc giÊy b¸o. Cã 111 + §¬n vÞ kh«ng cã thñ quü hoÆc ë xa trung t©m. Ngêi b¸n hµng nép tiÒn vµo ng©n hµng. KÕ to¸n c¨n cø vµo phiÕu b¸n hµng vµ giÊy nép tiÒn ®Ó ghi: Nî 111…. 311 : NhËn giÊy b¸o trong ngµy. Nî 113 : Cha nhËn ®îc giÊy b¸o. Cã 511 : Doanh thu kh«ng thuÕ Cã 3331 : ThuÕ VAT. b. Nî 632 Gi¸ xuÊt kho Cã 1561 + Trêng hîp b¸n hµng cã ph¸t sinh thõa thiÕu theo nguyªn t¾c b¸n lÎ hµng ho¸. TiÒn thõa doanh nghiÖp ®îc hëng vµ h¹ch to¸n vµo TK 721. TiÒn thiÕu ngêi b¸n hµng ph¶i båi thêng, h¹ch to¸n vµo Nî 1388. NÕu sè tiÒn thõa hoÆc thiÕu qu¸ lín th× h¹ch to¸n vµo TK chê xö lý. * B¸n hµng ph¸t sinh thõa tiÒn b¸n hµng. a. Ghi theo sè thu: a. 18 Nî 111 : Thùc thu Cã 511 : Doanh thu kh«ng thuÕ. Cã 331 : ThuÕ VAT. Cã 721 : Sè tiÒn thõa. b. Nî 632 Gi¸ xuÊt kho Cã 1561 * B¸n hµng ph¸t sinh thiÕu tiÒn hµng a. Ghi theo sè thùc thu: Nî 111 : Thùc thu Cã 511 : Doanh thu kh«ng thuÕ (trõ ®i sè thiÕu) Cã 3331 : ThuÕ VAT. b. Ghi sè thiÕu: Nî 1388 Cã 511 c. Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng b¸n. Sè tiÒn thiÕu Nî 632 Gi¸ xuÊt kho. Cã 1561 d. Sè tiÒn b¾t båi thêng theo gi¸ cao th× kho¶n chªnh lÖch ®îc h¹ch to¸n vµo TK 721: Nî 1388 : Gi¸ ph¶i båi thêng. Cã 511 : Doanh thu kh«ng thuÕ (sè tiÒn thiÕu) Cã 721 : Chªnh lÖch gi¸. b. B¸n bu«n qua kho - B¸n bu«n qua kho theo ph¬ng thøc nhËn hµng. Ngêi mua hµng ®Õn nhËn hµng t¹i kho cña doanh nghiÖp. KÕ to¸n c¨n cø vµo hãa ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho. a. Nî 111, 112… 131 : Sè tiÒn ph¶i thu. Cã 511 : Doanh thu kh«ng thuÕ Cã 3331 : ThuÕ VAT. b. KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n. Nî 632 Gi¸ xuÊt kho. Cã 1561 * NÕu b¸n hµng cã bao b× ®i kÌm theo tÝnh tiÒn riªng. Nî 111, 112… 131 Cã 1532 : Gi¸ xuÊt kho bao b× Cã 3331 : ThuÕ VAT - B¸n bu«n giao hµng t¹i kho ngêi mua. 19 Chi phÝ tr¶ hé. KÕ to¸n c¨n cø vµo hãa ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho, phiÕu göi hµng vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan ®Ó ghi : a. Göi hµng. Nî 157 Cã 1561 : Gi¸ xuÊt kho hµng ho¸ Cã 1532 : Gi¸ xuÊt kho bao b×. NÕu cã chi phÝ vËn chuyÓn tr¶ hé ngêi mua theo hîp ®ång: Nî 131 Cã 111, 112, 141,… 331 b. NhËn giÊy b¸o ngêi mua ®· nhËn hµng hoÆc ngêi mua ®· tr¶ tiÒn. + Hµng ho¸: b1. Nî 131, 112, 311… Cã 511 : Doanh thu kh«ng thuÕ Cã 3331 : ThuÕ VAT b2. Nî 632 Cã 157 + Bao b×: Nî 131, 1112, 311… Cã 157 : Bao b× Cã 3331 : ThuÕ VAT + Chi phÝ vËn chuyÓn: Nî 112,… 311… Sè tiÒn chi phÝ m×nh tr¶ hé Cã 131 * Trêng hîp bªn mua kÌm theo biªn b¶n thõa thiÕu hoÆc hµng kh«ng ®óng hîp ®ång, kÐm phÈm chÊt tï chèi. - Bªn mua kiÓm nhËn ph¸t hiÖn thõa: + Göi ngêi mua gi÷ hé: Nî 157 Cã 3381 Sè tiÒn chi phÝ m×nh tr¶ hé + Hµng thõa b¸n cho ngêi mua: a. Nî 111, 112, 131… Cã 511 : Doanh thu kh«ng thuÕ Cã 3331 : ThuÕ VAT. b. Nî 632 Cã 3381 Sè hµng thõa 20