Tài liệu Kế toán nguyên vật liệu tại công ty cp may thăng long

CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 Ch¬ng I: Lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 1.1 Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc kÕ to¸n NVL trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 1.1.1 VÞ trÝ vai trß cña NVL trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt: Nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng cña lao ®éng, mét trong ba yÕu tè ®Çu vµo c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh thùc thÓ s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh tham gia vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, NVL bÞ tiªu hao toµn bé vµ chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm míi t¹o ra hoÆc chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Trong c¬ cÊu tµi s¶n cña doanh nghiÖp, NVL lµ bé phËn tµi s¶n lu ®éng, dù tr÷ cho s¶n xuÊt vµ ®îc b¶o qu¶n lu tr÷ trong c¸c kho ®Ó ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt, gióp qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp ho¹t ®éng thêng xuyªn liªn tôc kh«ng ph¶i chê ®îi hay ch¹y cÇm chõng. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt chi, phÝ vÒ NVL thêng chiÕm tØ lÖ lín trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý, c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt NVL, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vµ tiÕt kiÖm NVL trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tõ ®ã gi¶m ®îc chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. §©y lµ ®iÒu mµ doanh nghiÖp lu«n ph¶i quan t©m. 1.1.2 §Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý: §Æc ®iÓm cña NVL lµ chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt, nªn khi tham gia vµo quy tr×nh s¶n xuÊt NVL bÞ tiªu hao hoµn toµn, thay ®æi h×nh th¸i ban ®Çu vµ h×nh thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm. Gi¸ trÞ NVL bÞ chuyÓn dÞch toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm míi t¹o ra. Nh vËy, ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt, NVL lµ yÕu tè ®Çu vµo quan träng nhÊt, lµ bé phËn c¬ b¶n cÊu thµnh gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ thêng chiÕm tØ träng lín trong c¬ cÊu vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, viÖc tæ chøc qu¶n lý, sö dông NVL nh thÕ nµo ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt lµ mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng ®èi víi doanh nghiÖp. C«ng t¸c qu¶n lý ®iÒu hµnh NVL lµ mét qu¸ tr×nh thu thËp, xö lý th«ng tin nh»m ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®èi víi ®èi tîng NVL. C¸c th«ng 1 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 tin nµy ph¶i bao qu¸t ®îc toµn bé qu¸ tr×nh h×nh thµnh, biÕn ®éng , lo¹i bá NVL, cho phÐp doanh nghiÖp cã ®îc c¸i nh×n tæng quan vÒ NVL, gióp cho doanh nghiÖp cã c¸c quyÕt ®Þnh ®óng d¾n. Do NVL lµ mét phÇn tµi s¶n hµng tån kho cña doanh nghiÖp, lµ lîng vèn chÕt mµ doanh nghiÖp buéc ph¶i cã ®Ó dù tr÷ cho s¶n xuÊt, ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc thêng xuyªn, liªn tôc. KÌm theo dù tr÷ lµ c¸c chi phÝ kh¸c nh: B¶o qu¶n, bèc dì... Bëi vËy nÕu doanh nghiÖp kh«ng x©y dùng mét tØ lÖ vèn ®Çu t hîp lý sÏ g©y bÊt lîi cho doanh nghiÖp. NÕu dù tr÷ qu¸ Ýt, s¶n xuÊt sÏ l©m vµo t×nh tr¹ng thiÕu t liÖu s¶n xuÊt buéc ph¶i ngõng hoÆc gi¶m tiÕn ®é, khi ®ã kh«ng cã doanh thu nhng vÉn ph¶i tr¶ c¸c kho¶n chi phÝ bÊt biÕn nh: KhÊu hao nhµ xëng, b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ, tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n nghØ chê viÖc.... Tõ ®ã sÏ dÉn tíi nguy c¬ thua lç. Ngîc l¹i nÕu dù tr÷ qu¸ nhiÒu, c¸c chi phÝ cho hµng vµ c¸c chi phÝ liªn quan sÏ t¨ng lªn kh«ng cÇn thiÕt, nh hiÖn tîng vèn trong kho kh«ng sinh l·i trong khi doanh nghiÖp vÉn ph¶i tr¶ l·i ng©n hµng hoÆc ®ång tiÒn sôt gi¸... dÉn ®Õn thÊt tho¸t thiÕu hôt vÒ vèn. §Ó tËn dông c¸c c¬ héi kinh doanh cÇn ®Õn vèn, t¨ng thu gi¶m chi, nhµ qu¶n trÞ lu«n ph¶i nghiªn cøu thÞ trêng vµ nh¹y bÐn tríc nh÷ng thêi ®iÓm hµng h¹ hay cã nguy c¬ khan hiÕm hµng, ®Ó sao cho cã lîi nhÊt vÒ chi phÝ thu mua, ®¶m b¶o vÒ sè lîng, chÊt lîng ®¸p øng cho nhu cÇu s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i thêng xuyªn tiÕn hµnh thu mua NVL, ®¶m b¶o kÞp thêi cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm vµ phôc vô cho nhu cÇu qu¶n lý kh¸c cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, tõ kh©u thu mua doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ vÒ khèi lîng, quy c¸ch, chñng lo¹i, gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua nh»m thùc hiÖn kÕ ho¹ch theo ®óng tiÕn ®é, thêi gian phï hîp víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó h¹ ®îc chi phÝ s¶n xuÊt trong kú, h¹ ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®ßi hái kh«ng chØ qu¶n lý NVL ë kh©u thu mua mµ ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ NVL trªn c¶ hai chØ tiªu hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ ë mäi kh©u tõ kh©u thu mua, kh©u dù tr÷ b¶o qu¶n tíi kh©u sö dông NVL trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ViÖc tæ chøc tèt kh©u kho tµng bÕn b·i, thùc hiÖn ®óng chÕ ®é b¶o qu¶n trong dù tr÷ ®èi víi tõng lo¹i NVL, tr¸nh h háng, mÊt m¸t còng lµ mét trong c¸c yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp quan t©m. Trong kh©u sö dông ph¶i tu©n thñ viÖc sö 2 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 dông hîp lý, tiÕt kiÖm trªn c¬ së ®Þnh møc tiªu hao nh»m gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. 1.1.3 NhiÖm vô kÕ to¸n NVL. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, mçi bé phËn qu¶n lý quan t©m ®Õn NVL mét mÆt kh¸c nhau, bé phËn kho quan t©m dÕn NVL vÒ mÆt sè lîng, hiÖn vËt vµ qu¸ tr×nh b¶o qu¶n nh thÕ nµo cho phï hîp, tiÕt kiÖm. Bé phËn sö dông NVL quan t©m ®Õn chÊt lîng NVL ®îc sö dông trong s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tiªu hao NVL. Nh vËy c¶ hai bé ph©n trªn chØ quan t©m theo dâi, qu¶n lý vÒ mÆt lîng cña NVL ë mét kh©u cô thÓ trong qu¸ trÝnh s¶n xuÊt, kh«ng cã sù tæng qu¸t liªn hÖ víi nhau mµ NVL kh«ng chØ xem xÐt ë h×nh th¸i hiÖn vËt, ë mÆt lîng mµ cßn ph¶i quan t©m ®Õn mÆt gi¸ trÞ. C«ng t¸c h¹ch to¸n NVL víi viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh thu thËp, tæng hîp sè liÖu vÒ NVL ë c¶ hai h×nh thøc: gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt trong suèt qu¸ tr×nh vËn ®éng cña NVL, tõ nguån h×nh thµnh thu mua, b¶o qu¶n nhËp xuÊt tån, lo¹i bá NVL. Cung cÊp c¸c th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña NVL díi mäi h×nh thøc, gióp nhµ qu¶n trÞ cã c¸i nh×n bao qu¸t toµn bé qu¸ tr×nh h×nh thµnh, biÕn ®éng cña NVL. C¸c th«ng tin nµy lµ c¬ së v÷ng ch¾c, dùa trªn nã, c¸c nhµ qu¶n trÞ cã ®îc c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh ®óng ®¾n, hîp lý gióp doanh nghiÖp ngµy cµng lín m¹nh. Nh vËy, h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ chiÕc cÇu nèi c¸c bé phËn cïng qu¶n lý NVL trong doanh nghiÖp, lµ c«ng cô qu¶n lý h÷u hiÖu nhÊt, lµ trî thñ ®¾c lùc cho nhµ qu¶n trÞ. MÆt kh¸c, víi viÖc lu«n theo dâi s¸t sao sù biÕn ®éng, t×nh h×nh dù tr÷, gióp h¹ch to¸n NVL cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t sù t¸c ®éng riªng cña NVL ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, thóc ®Èy viÖc cung cÊp mét c¸ch kÞp thêi, ®ång bé nh÷ng vËt liÖu cÇn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®¶m b¶o thêng xuyªn nguån cung øng, ®Þnh møc dù tr÷, tiªu hao NVL. Ph¸t hiÖn sím nh÷ng sai sãt ®Ó ng¨n ngõa mÊt m¸t, l·ng phÝ trong s¶n xuÊt, ®a ra nh÷ng th«ng tin ®Çy ®ñ, kÞp thêi cho nhµ qu¶n trÞ kh«ng phô thuéc vµo thêi gian, gióp cho nhµ qu¶n trÞ n¾m b¾t ®îc nhanh nhÊt, tËn dông ®îc c¬ héi kinh doanh. Nhê ®ã, cã thÓ gi¶m ®îc c¸c kho¶n chi phÝ, thu ®îc lîi nhuËn lín h¬n. Nh vËy, kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n NVL nãi riªng cung cÊp, truyÒn ®¹t th«ng tin tµi chÝnh cña ®¬n vÞ kinh tÕ lµ nÒn t¶ng cña quyÕt ®Þnh 3 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 bªn trong còng nh bªn ngoµi cña toµn ®¬n vÞ vÒ toµn bé c¸c ho¹t ®éng qu¶n trÞ nh ho¹ch ®Þnh ch¬ng tr×nh, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ ph¸t sinh... V× vËy, sù hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n NVL nãi riªng lµ v« cïng cÇn thiÕt ®Ó c¸c bé phËn nµy thùc hiÖn ®óng vai trß cña m×nh, trë thµnh c«ng cô ®¾c lùc cho nhµ qu¶n trÞ. §Ó gióp cho c«ng t¸c qu¶n lý NVL trong doanh nghiÖp ®îc tèt h¬n, kÕ toµn NVL cÇn hoµn thµnh tèt c¸c nhiÖm vô cña m×nh: - Tæ chøc, ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c, yªu cÇu qu¶n lý thèng nhÊt cña nhµ níc vµ yªu cÇu qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp. - Tæ chøc chøng tõ, tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho cña doanh nghiÖp ®Ó ghi chÐp, ph©n lo¹i, tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng t¨ng - gi¶m cña NVL trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Cung cÊp sè liÖu kÞp thêi ®Ó tæng hîp vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - KiÓm tra, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh kÕ ho¹ch thu mua, dù tr÷ b¶o qu¶n vµ t×nh h×nh sö dông NVL trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. - Bªn c¹nh ®ã, c¸c nh©n viªn kÕ to¸n cÇn thêng xuyªn n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm tríc c«ng viÖc, lu«n ph¶i ®¶m b¶o hoµn thµnh tèt nhiÖm vô kÕ to¸n. Cung cÊp sè liÖu, tµi liÖu cho c«ng t¸c thèng kª, th«ng tin kÕ to¸n, gióp kiÓm tra, gi¸m s¸t vi ph¹m chÕ ®é kÕ to¸n, kû luËt tµi chÝnh. 1.2 Tæ chøc ph©n lo¹i vµ ®µnh gi¸ NVL 1.2.1 Ph©n lo¹i NVL. Trong mçi doanh nghiÖp,do tÝnh chÊt ®Æc thï ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nªn ph¶i sö dông nhiÒu lo¹i NVL kh¸c nhau. Mçi lo¹i, thø kh¸c nhau cã néi dung kinh tÕ, c«ng dông, b¶o qu¶n vµ tÝnh n¨ng kü thuËt kh¸c nhau. §Ó cã thÓ qu¶n lý chÆt chÏ vµ tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt víi tõng thø lo¹i NVL phôc vô cho kÕ to¸n qu¶n trÞ, cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i NVL. Trong viÖc ph©n lo¹i NVL cã nhiÒu tiªu thøc lµm c¨n cø cho viÖc ph©n lo¹i. 4 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 * Ph©n lo¹i NVL c¨n cø vµo néi dung kinh tÕ, vai trß cña NVL trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp vÒ NVL ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: - NVL chÝnh: lµ ®èi tîng chñ yÕu ®Ó t¹o nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm. Do vËy, tuú thuéc tõng doanh nghiÖp kh¸c nhau th× NVL chÝnh còng kh¸c nhau nh: s¾t thÐp trong doanh nghiÖp c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y, x©y dùng c¬ b¶n; b«ng v¶i trong c¸c doanh nghiÖp may. §èi víi b¸n thµnh phÈm mua ngoµi víi môc ®Ých tiÕp tôc ®a vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm, hµng ho¸ nh: Sîi mua ngoµi trong c¸c doanh nghiÖp dÖt còng ®îc xem lµ NVL chÝnh. - VËt liÖu phô: lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu chØ cã t¸c dông phô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm cã thÓ lµm t¨ng chÊt lîng cña s¶n phÈm hoÆc NVL chÝnh, hoµn chØnh s¶n phÈm hoÆc ®¶m b¶o cho c«ng cô dông cô ho¹t ®éng ®îc b×nh thêng nh: thuèc nhuém, thuèc tÈy, dÇu nhên, chØ may... - Nhiªn liÖu: lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu trong qu¸ tr×nh sö dông cung cÊp n¨ng lîng cho ta. Nhiªn liÖubao gåm c¸c lo¹i ë thÓ khÝ, láng, r¾n nh: h¬i ®èt, x¨ng dÇu, than cñi... dïng ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i, m¸y mãc thiÕt bÞ. - Phô tïng thay thÕ: gåm c¸c lo¹i chi tiÕt dïng ®Ó thay thÕ, söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt vµ ph¬ng tiÖn vËn t¶i. - VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: bao gåm c¸c lo¹i thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn ®îc sö dông trong x©y dùng c¬ b¶n nh thiÕt bÞ cÇn l¾p, thiÕt bÞ kh«ng cÇn l¾p, c¸c c«ng cô, vËt kÕt cÊu l¾p ®Æt vµo c«ng tr×nh - VËt liÖukh¸c (phÕ liÖu): lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu cha ®îc s¾p xÕp vµo c¸c lo¹i trªn, thêng lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu bÞ lo¹i ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc phÕ liÖu thu håi trong qu¸ tr×nh x©y dùng. Tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n trÞ vµ kÕ to¸n chi tiÕt NVL cña tõng doanh nghiÖp mµ trong tõng lo¹i trªn ®îc chia thµnh tõng nhãm, tõng thø NVL mét c¸ch chi tiÕt h¬n. C¸ch ph©n lo¹i nµy lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh møc tiªu hao, ®Þnh møc dù tr÷ cho tõng lo¹i, tõng thø NVL, lµ c¬ së ®Ó tæ chøc ho¹ch to¸n chi tiÕt NVL trong doanh nghiÖp. 5 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 * Ph©n lo¹i NVL c¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña NVL, bao gåm: - NVL dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh. - NVL dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm. - NVL dïng cho qu¶n lý ë c¸c c¬ së, dïng cho bé phËn b¸n hµng, bé phËn qu¶n lý doanh nghiÖp. - NVL dïng cho nhu cÇu kh¸c nh: nhîng b¸n, gãp vèn liªn doanh... * Ph©n lo¹i NVL c¨n cø vµo nguån h×nh thµnh, NVL ®îc chia thµnh hai nguån: - NVL nhËp tõ bªn ngoµi: do mua ngoµi, nhËn gia c«ng, nhËn gãp vèn liªn doanh, nhËn biÕu tÆng... - NVL tù chÕ: do doanh nghiÖp tù s¶n xuÊt. C¸ch ph©n lo¹i nµy lµm c¨n cø cho viÖc lËp kÕ ho¹ch thu mua vµ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ NVL nhËp kho. Trong c¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn, c¸ch ph©n lo¹i NVL theo néi dung kinh tÕ, vai trß cña NVL trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp lµ th«ng dông h¬n c¶. B»ng c¸ch nµy, mçi bé phËn sÏ qu¶n lý NVL díi nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau: bé phËn kho cã thÓ qu¶n lý NVL díi h×nh thøc hiÖn vËt, theo dâi sù biÕn ®éng cña NVL t¹i kho vµ c¸c chÕ ®é b¶o qu¶n phï hîp víi tõng lo¹i. Bé phËn sö dông cã thÓ quan t©m tíi møc sö dông tõng lo¹i NVL nh»m theo dâi t×nh h×nh tiªu hao cã tiÕt kiÖm hay kh«ng. Bé phËn qu¶n lý cã thÓ qu¶n lý NVL díi c¶ hai h×nh thøc: hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ ®Ó ®a ra sè liÖu chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ t×nh h×nh NVL t¹i doanh nghiÖp. 1.2.2 §¸nh gi¸ NVL. * Néi dung: §Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, NVL kh«ng chØ ®îc xem xÐt ë h×nh th¸i hiÖn vËt mµ ph¶i ®îc xem xÐt ë c¶ h×nh th¸i gi¸ trÞ. ViÖc xem xÐt nµy cho phÐp doanh nghiÖp tÝnh ®îc chi phÝ bá ra cho mçi s¶n phÈm, qua ®ã doanh nghiÖp qu¶n lý ®îc toµn bé tµi s¶n cña m×nh dï ë d¹ng hiÖn vËt nµo, gióp nhµ qu¶n trÞ lËp kÕ ho¹ch vÒ nguån lùc phôc vô s¶n xuÊt. Xem xÐt trªn ph¬ng diÖn gi¸ trÞ chÝnh lµ qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ NVL. 6 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 §¸nh gi¸ NVL lµ qu¸ tr×nh dïng thíc ®o tiÒn tÖ ®Ó biÓu hiÖn gi¸ trÞ NVL theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh vµ ë thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o tÝnh trung thùc, chÝnh x¸c trong qu¶n lý, sö dông NVL sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. Khi ®¸nh gi¸ NVL ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c trong ChuÈn mùc KÕ To¸n sè 02 "Hµng tån kho": - NVL ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ gèc. Gi¸ gèc ( hay cßn gäi lµ gi¸ vèn thùc tÕ NVL ) lµ toµn bé c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra, bao gåm chi phÝ mua, chi phÝ chÕ biÕn vµ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c ph¸t sinh ®Ó cã ®îc NVL ®ã ë ®Þa ®iÓm vµ tr¹ng th¸i hiÖn t¹i. - B×nh thêng NVL ®¸nh gi¸ theo gi¸ gèc nhng trong trêng hîp gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc thÊp h¬n gi¸ gèc th× tÝnh theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®ù¬c ( Nguyªn t¾c thËn träng ). Gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc lµ gi¸ b¸n íc tÝnh trong kú trµ (- ) chi phÝ íc tÝnh ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm vµ chi phÝ íc tÝnh cÇn thiÕt cho viÖc tiªu thô chóng. - Khi ®¸nh gi¸ NVL, c¸c ph¬ng ph¸p kÕ to¸n ¸p dông trong doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o tÝnh nhÊt qu¸n, tøc lµ kÕ to¸n chän ph¬ng ph¸p nµo th× ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ®ã trong suèt niªn ®é kÕ to¸n. Doanh nghiÖp cã thÓ thay ®æi ph¬ng ph¸p ®· chän nhng ph¶i ®¶m b¶o ph¬ng ph¸p thay thÓ cho phÐp tr×nh bµy th«ng tin kÕ to¸n mét c¸ch trung thùc vµ hîp lý h¬n. §ång thêi ph¶i gi¶i thÝch ®îc sù thay ®æi ®ã. * Thêi ®iÓm tÝnh gi¸. T¹i thêi ®iÓm nhËp kho: X¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ NVL nhËp kho. TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña NVL nhËp kho lµ lo¹i gi¸ h×nh thµnh trªn c¬ së c¸c lo¹i chøng tõ hîp lÖ, hîp lý chøng minh c¸c kho¶n chi phÝ hîp ph¸p mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó cã ®îc NVL ®ã. TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng nhËp kho ®îc x¸c ®Þnh theo tõng lÇn nhËp vµ theo nguån h×nh thµnh. - §èi víi NVL nhËp kho do mua ngoµi dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. + NVL mua ngoµi thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT tÝnh theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. 7 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 Gi¸ mua TrÞ gi¸ vèn ghi trªn ho¸ Chi phÝ ph¸t sinh thùc tÕ cña ®¬n + trong qua tr×nh + ThuÕ nhËp + NVL nhËp = ( kh«ng bao mua hµng khÈu ( nÕu cã ) kho ( kh«ng bao gåm gåm thuÕ thuÕ GTGT ) GTGT ) C¸c kho¶n gi¶m trõ, CKTM + NVL mua ngoµi kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT hoÆc chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. Gi¸ mua TrÞ gi¸ vèn ghi trªn ho¸ Chi phÝ ph¸t sinh thùc tÕ cña trong qua tr×nh ®¬n ( bao NVL nhËp = gåm thuÕ mua hµng ( bao + ThuÕ nhËp + + khÈu ( nÕu cã ) kho GTGT ) gåm thuÕ GTGT ) C¸c kho¶n gi¶m trõ, CKTM - §èi víi NVL nhËp kho do tù s¶n xuÊt: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ = Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña NVL tù gia c«ng chÕ biÕn cña NVL nhËp kho. - §èi víi NVL nhËp kho do thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña NVL nhËp kho = TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña NVL xuÊt kho thuª ngoµi + gia c«ng chÕ biÕn TiÒn thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn Chi phÝ vÇn chuyÓn, bèc dì + - §èi víi NVL nhËp kho do nhËn gãp vèn liªn doanh. TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña NVL nhËp kho = Gi¸ trÞ NVL ®îc héi ®ång liªn doanh ®¸nh gi¸ + Chi phÝ ph¸t sinh khi nhËn - §èi víi NVL nhËp kho do ®îc biÕu tÆng, tµi trî TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña NVL nhËp kho = Gi¸ trÞ hîp lý 8 + Chi phÝ ph¸t sinh CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 T¹i thêi ®iÓm xuÊt kho: X¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn NVL xuÊt kho. Khi xuÊt dïng NVL, kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ vèn thùc tÕ cña NVL xuÊt dïng cho c¸c nhu cÇu, ®èi tîng kh¸c nhau. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm, ®iÒu kiÖn, quy m« mµ tõng doanh nghiÖp sÏ lùa chän cho m×nh ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho thÝch hîp. ViÖc tÝnh gi¸ trÞ thùc tÕ cña NVL xuÊt kho cã thÓ tÝnh theo mét sè ph¬ng ph¸p trong ChuÈn mùc KÕ to¸n sè 02 "Hµng tån kho": - GÝa thùc tÕ ®Ých danh ( Gi¸ trùc tiÕp ): Theo ph¬ng ph¸p nµy, hµng mua vÒ ®îc b¶o qu¶n theo tõng l« riªng biÖt vµ ghi râ ®¬n gi¸ mua trªn tõng l« hµng ®ã. Do ®ã, khi xuÊt kho l« hµng nµo th× cã thÓ x¸c ®Þnh ngay trÞ gi¸ vèn thùc tÕ xuÊt kho cña l« hµng ®ã. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp cã chñng lo¹i NVL Ýt vµ nh©n diÖn ®îc tõng l« hµng. - Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: Theo ph¬ng ph¸p nµy, trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña NVL xuÊt kho ®îc tÝnh c¨n cø vµo s¶n lîng NVL xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn theo c«ng thøc sau: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña NVL xuÊt kho = Sè lîng NVL thùc tÕ xuÊt kho x §¬n gi¸ BQGQ Trong ®ã: ®¬n gi¸ BQGQ cã thÓ tÝnh theo c¸ch sau: C¸ch 1: §¬n gi¸ BQGQ c¶ kú dù tr÷ TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ NVL tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ NVL nhËp trong kú Sè lîng NVL tån ®Çu kú + Sè lîng NVL nhËp trong kú = C¸ch tÝnh nµy ®¬n gi¶n, dÔ lµm, khèi lîng tÝnh to¸n gi¶m nhng chØ tÝnh ®îc trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña NVL vµo thêi ®iÓm cuèi kú nªn kh«ng thÓ cung cÊp th«ng tin kÞp thêi. 9 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 C¸ch 2: §¬n gi¸ BQGQ sau mçi lÇn nhËp ( §GBQ liªn hoµn ) TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ NVL sau mçi lÇn nhËp = Sè lîng NVL tån sau mçi lÇn nhËp C¸ch tÝnh nµy chÝnh x¸c, cung cÊp th«ng tin kÞp thêi tuy nhiªn khèi lîng tÝnh to¸n sÏ nhiÒu h¬n nªn ph¬ng ph¸p ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp ®· ¸p dông kÕ to¸n m¸y. - Ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc ( FIFO ) Ph¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh hµng nµo nhËp tríc sÏ ®îc xuÊt tríc vµ lÊy ®¬n gi¸ xuÊt b»ng ®¬n gi¸ nhËp. TrÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ cña nh÷ng lÇn nhËp sau cïng. - Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc ( LIFO ) Ph¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh r»ng l« hµng nµo nhËp sau sÏ ®îc xuÊt kho tríc, lÊy ®¬n gi¸ xuÊt b»ng ®¬n gi¸ nhËp. TrÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ cña nh÷ng lÇn nhËp ®Çu tiªn. 1.3 Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n NVL t¹i doanh nghiÖp. 1.3.1 Tæ chøc chøng tõ vµ h¹ch to¸n ban ®Çu. 1.3.1.1 Tæ chøc chõng tõ kÕ to¸n NVL. §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp trong s¶n xuÊt kinh doanh, kÕ to¸n chi tiÕt NVL ph¶i thùc hiÖn theo tõng kho, tõng lo¹i, nhãm, thø NVL vµ ph¶i tiÕn hµnh ®ång thêi ë tõng kho vµ phßng kÕ to¸n trªn cïng mét c¬ së chøng tõ. Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n ban hµnh theo quy ®Þnh 1141/TCQ§/C§KT ngµy 01/11/1995 vµ theo Q§ 885/1998/Q§/BTC c¸c chøng tõ kÕ to¸n vÒ NVL bao gåm: - PhiÕu nhËp kho ( MÉu 01 - VT ) - PhiÕu xuÊt kho ( MÉu 02 - VT ) - PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé ( MÉu 03 - VT ) - Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸ ( MÉu 08 - VT ) - Ho¸ ®¬n GTGT ( MS 01 GTKT - LL ) - Ho¸ ®¬n cíc vËn chuyÓn ( MÉu 03 - BH ) - Ho¸ ®¬n hµng mÉu ( 02 GTKT - 2LL ) 10 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 §èi víi chøng tõ nµy ph¶i lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng quy ®Þnh vÒ mÉu biÓu, néi dung, ph¬ng ph¸p lËp. Ngêi lËp chøng tõ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ vÒ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh. Ngoµi c¸c chøng tõ mang tÝnh b¾t buéc ®îc sö dông thèng nhÊt theo quy ®Þnh cña nhµ níc, trong c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông thªm c¸c chøng tõ kÕ to¸n mang tÝnh híng dÉn nh: - PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc ( MÉu 04 - VT ) - PhiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú ( MÉu 07 - VT ) - Biªn b¶n kiÓm nghiÖm ( MÉu 05 - VT ) 1.3.1.2 Tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu. H¹ch to¸n ban ®Çu lµ viÖc ghi chÐp, sao chôp l¹i c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vÒ NVL b»ng c¸c v¨n b¶n, chøng tõ ®Ó t¹o dùng tÝnh ph¸p lý, chøng minh cho nghiÖp vô kinh tÕ ®ã ®· diÔn ra lµ cã trong thùc tÕ. ViÖc h¹ch to¸n nµy gióp cho doanh nghiÖp kh«ng ph¶i xem xÐt ngay t¸c ®éng cña tõng hµnh vi kinh tÕ tíi tõng ®èi tîng mµ cã thÓ tæng hîp, thèng kª, x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng ®èi tîng qu¶n lý khi cÇn th«ng tin ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo. Trong giai ®o¹n nµy, kÕ to¸n sö dông ph¬ng ph¸p chøng tõ ®Ó ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh. 1.3.2 Tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt NVL. Trong doanh nghiÖp, c«ng t¸c qu¶n lý NVL do nhiÒu ®¬n vÞ, bé ph©n qu¶n lý, ®¶m nhËn. §iÒu nµy dÉn ®Õn kh¶ n¨ng cã sù sai sãt, chªnh lÖch sè liÖu trong qu¸ tr×nh h¸ch to¸n, tæng hîp gi÷a c¸c bé phËn. H¹ch to¸n chi tiÕt NVL lµ viÖc h¹ch to¸n kÕt hîp gi÷a thñ kho vµ phßng kÕ to¸n nh»m ®¶m b¶o theo dâi chÆt chÏ sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng tõng lo¹i, nhãm, thø NVL vÕ sè lîng vµ gi¸ trÞ, tõ ®ã ph¸t hiÖn sai sãt cña tõng bé ph©n. Tuú tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt NVL kh¸c nhau. Cã 3 ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n sau: Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song, ph¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, ph¬ng ph¸p ghi sæ sè d. 11 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 Tuy viÖc qu¶n lý NVL do nhiÒu bé phËn, ®¬n vÞ tham iga song viÖc qu¶n lý nhËp xuÊt tån kho NVL hµng ngµy chñ yÕu ®îc thùc hiÖn ë bé phËn kho vµ phßng kÕ to¸n trªn c¬ së c¸c chøng tõ kÕ to¸n vÒ nhËp xuÊt NVL. - Néi dung: T¹i kho: + Theo ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song vµ ph¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn: ViÖc ghi chÐp t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho NVL do thñ kho thùc hiÖn trªn c¸c thÎ kho vµ chØ theo dâi chØ tiªu sè lîng. ThÎ kho do thñ kho lËp theo mÉu quy ®Þnh ®Ó theo dâi t×nh h×nh NhËp - XuÊt - Tån cña tõng lo¹i NVL. Mçi kho sÏ ®îc më mét bé thÎ kho, bé thÎ kho cña thñ kho ®îc ®¸nh sè vµ ký hiÖu t¬ng øng víi sæ chi tiÕt NVL t¹i phßng kÕ to¸n ®Ó thuËn tiÖn viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu. Hµng ngµy, nhËn ®îc chøng tõ nhËp, xuÊt NVL, thñ kho ph¶i kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ råi tiÕn hµnh ghi chÐp sè thùc nhËn, thùc xuÊt vµo chøng tõ vµ thÎ kho. Cuèi ngµy, tÝnh ra sè tån kho ghi vµo cét tån trªn thÎ kho. §Þnh kú hoÆc cuèi th¸ng, thÎ kho ®îc ®èi chiÕu víi sæ chi tiÕt cña kÕ to¸n. MÆt kh¸c, thñ kho ph¶i thêng xuyªn ®èi chiÕu sè liÖu trªn thÎ kho víi sè vËt t thùc tÕ ë trong kho. Sau khi ghi vµo thÎ kho, c¸c chøng tõ nhËp xuÊt vËt t ph¶i ®îc chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n. +Theo ph¬ng ph¸p ghi sæ sè d: Thu kho vÉn sö dông thÎ kho ®Ó ghi chÐp nh hai ph¬ng ph¸p trªn. §ång thêi cuèi th¸ng, thñ kho cßn ph¶i ghi vµo sæ sè d sè tån kho cuèi th¸ng cña tõng thø NVL vµo cét sè lîng. Sau ®ã chuyÓn sæ sè d cho kÕ to¸n. Sæ sè d do kÕ to¸n lËp cho tõng kho vµ ®îc më cho c¶ n¨m, cuèi mçi th¸ng giao cho thñ kho ghi mét lÇn. - T¹i phßng kÕ to¸n. + Theo ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song: kÕ to¸n khi nhËn ®îc chøng tõ nhËp, xuÊt do thñ kho göi lªn, kÕ to¸n tiÕn hµnh kiÓm tra, hoµn chØnh chøng tõ vµ c¨n cø vµo ®ã ®Ó ghi vµo sæ chi tiÕt ®îc më cho tõng lo¹i NVL, tõng kho t¬ng øng víi mçi thÎ kho cña thñ kho. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n lËp b¶ng kª NhËp - XuÊt - Tån sau ®ã ®èi chiÕu: - §èi chiÕu sæ kÕ to¸n chi tiÕt víi thÎ kho cña thu kho. 12 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 - §èi chiÕu sè liÖu dßng tæng céng trªn b¶ng kª NhËp - XuÊt Tån víi sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp. - §èi chiÕu sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt víi sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ. + Theo ph¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn: KÕ to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ghi chÐp, ph¶n ¶nh tæng sè NVL lu©n chuyÓn trong th¸ng ( tæng sè nhËp, sè xuÊt trong th¸ng vµ tån kho cuèi th¸ng ) cña tõng thø NVL theo chØ tiªu sè lîng vµ gi¸ trÞ. Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®îc më vµ dïng cho c¶ n¨m vµ mçi th¸ng chØ ghi vµo mét lÇn vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së c¸c chøng tõ nhËp xuÊt cña tõng thø NVL. Mçi thø NVL ë tõng kho theo tõng ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm ®îc ghi vµo mét dßng trong sæ, cuèi th¸ng ®èi chiÕu sè lîng NVL trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho vµ sè tiÒn cña tõng lo¹i víi sæ kÕ to¸n tæng hîp. +Ph¬ng ph¸p ghi sæ sè d. KÕ to¸n ®Þnh kú xuèng kho kiÓm tra viÖc ghi chÐp trªn thÎ kho cña thñ kho vµ trùc tiÕp nhËn chøng tõ nhËp, xuÊt kho. Sau ®ã, kÕ to¸n ký x¸c nhËn vµo tõng thÎ kho vµ ký vµo phiÕu giao nhËn chøng tõ. T¹i phßng kÕ to¸n, nh©n viªn kÕ to¸n kiÓm tra l¹i chøng tõ, hoµn chØnh chøng tõ vµ tæng hîp gi¸ trÞ theo tõng nhãm, lo¹i vËt t ®Ó ghi chÐp vµo cét sè tiÒn trªn phiÕu giao nhËn chøng tõ, sè liÖu nµy ®îc ghi vµo b¶ng kª luü kÕ nhËp, b¶ng kª luü kÕ xuÊt vËt t. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo b¶ng kª luü kÕ nhËp, xuÊt ®Ó céng tæng sè tiÒn theo tõng nhãm NVL ghi vµo b¶ng kª NhËp - XuÊt - Tån. §ång thêi sau khi nhËn ®îc sæ sè d thñ kho chuyÓn lªn, kÕ to¸n c¨n cø vµo cét sè d vÒ sè lîng, ®¬n gi¸ h¹ch to¸n cña tõng nhãm nguyªn vËt liÖu t¬ng øng ®Ó tÝnh ra sè tiÒn ghi vµo cét sè d. Hµng ngµy, kÕ to¸n ®èi chiÕu sè liÖu trªn cét sè d tiÒn cña sæ sè d víi cét trªn b¶ng kª NhËp - XuÊt - Tån víi sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp. - Tr×nh tù kÕ to¸n: Tr×nh tù ghi sæ ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: KÕ to¸n chi tiÕt NVL theo ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song. KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song: 13 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 ThÎ kho Chøng tõ nhËp Chøng tõ xuÊt Sæ kÕ to¸n chi tiÕt B¶ng kª vËt t tæng hîp N-X-T - Ghi hµng ngµy - Ghi cuèi th¸ng - §èi chiÕu kiÓm tra Sæ kÕ to¸n tæng hîp Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i NVL, viÖc nhËp xuÊt diÔn ra kh«ng thêng xuyªn. Nhng ®èi víi doanh nghiÖp ¸p dông kÕ to¸n m¸y th× ph¬ng ph¸p nµy vÉn ¸p dông ®îc víi doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i NVL, viÖc nhËp xuÊt diÔn ra thêng xuyªn. V× v©yh ph¬ng ph¸p nµy hiÖn nay ®îc nhiÒu doanh nghiÖp ¸p dông. + Ph¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn Tr×nh tù ghi sæ ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: KÕ to¸n chi tiÕt NVL theo ph¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. ThÎ kho Chøng tõ nhËp B¶ng kª nhËp Chøng tõ xuÊt 14 chiÕu Sè ®èi lu©n chuyÓn B¶ng kª xuÊt CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 Sæ kÕ to¸n tæng hîp : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi th¸ng : §èi chiÕu cuèi th¸ng Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ khèi lîng ghi chÐp cña kÕ to¸n ®îc gi¶m bít do chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng nhng vÉn cßn ghi sæ trïng lÆp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n vÒ chØ tiªu sè lîng, viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷ kho vµ phßng kÕ to¸n chØ tiÕn hµnh ®îc vµo cuèi th¸ng nªn h¹n chÕ t¸c dông kiÓm tra cña kÕ to¸n. Ph¬ng ph¸p nµy chØ thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã chñng lo¹i NVL Ýt, kh«ng cã ®iÒu kiÖn ghi chÐp theo dâi t×nh h×nh nhËp xuÊt hµng ngµy. Ph¬ng ph¸p nµy Ýt ®îc ¸p dông trong thùc tÕ. + Ph¬ng ph¸p ghi sæ sè d. Tr×nh tù ghi sæ ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®è sau: KÕ to¸n chi tiÕt vËt t, hµng ho¸ theo ph¬ng ph¸p ghi sæ sè d ThÎ kho Chøng tõ nhËp Chøng tõ xuÊt Sè sè d­ B¶ng kª nhËp B¶ng kª xuÊt B¶ng luü kÕ nhËp B¶ng luü kÕ xuÊt B¶ng kª 15 tæng hîp N - X - T CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 Sæ kÕ to¸n tæng hîp : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi th¸ng Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ gi¶m khèi lîng ghi chÐp cña kÕ to¸n do : §èi chiÕu hµngph¸p ngµynµy chØ ghi theo chØ tiªu sè tiÒn vµ ghi theo tõng nhãm NVL. Ph¬ng ®· kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a h¹ch to¸n nghiÖp vô vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n, kÕ to¸n cã thÓ thùc hiÖn kiÓm tra thêng xuyªn viÖc ghi chÐp vµ b¶o qu¶n trong kho cña thñ kho, c«ng viÖc ®îc dµn ®Òu trong th¸ng. Nhng víi ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n cha theo dâi chi tiÕt ®Õn tõng thø, lo¹i NVL nªn ®Ó cã ®îc th«ng tin vÒ t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån cña NVL nµo th× ph¶i c¨n cø vµo sè liÖu trªn thÎ kho, khã ph¸t hiÖn ra ®îc nh÷ng sai sãt nhÇm lÉn gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông cho doanh nghiÖp cã nhiÒu NVL, viÖc nhËp xuÊt diÔn ra thêng xuyªn, doanh nghiÖp ®· ¸p dông ®îc gi¸ h¹nh to¸n vµ x©y dùng ®îc hÖ thèng danh ®iÓm NVL hîp lý, tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô kÕ to¸n v÷ng vµng. 1.3.2 Tæ chøc kÕ to¸n tæng hîp NVL H¹ch to¸n tæng hîp NVL lµ viÖc ghi chÐp, theo dâi t×nh h×nh hiÖn cã vµ nh÷ng biÕn ®éng cña mäi ®èi tîng NVL trong c¶ kú ®Ó lËp B¸o c¸o kÕ to¸n. Tuú vµo kh¶ n¨ng qu¶n lý, kiÓm so¸t cña m×nh, doanh nghiÖp lùa chän ph¬ng ph¸p hîp lý ®Ó kiÓm kª kho. Cã hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n sau: Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. 1.3.2.1 Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. 16 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 - Néi dung: Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n theo dâi vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã, sù biÕn ®éng cña hµng tån kho mét c¸ch liªn tôc, thêng xuyªn trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n hµng tån kho. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông phæ biÕn hiÖn nay v× tiÖn Ých cña nã. Tuy nhiªn ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i NVL, cã gi¸ trÞ thÊp, thêng xuyªn xuÊt dïng, xuÊt b¸n nÕu ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy sÏ tèn nhiÒu c«ng søc. Dï vËy, ph¬ng ph¸p nµy cã ®é chÝnh x¸c cao, cung c©p th«ng tin vÒ hµng tån kho mét c¸ch kÞp thêi, c©p nhËt. Theo ph¬ng ph¸p nµy, t¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo kÕ to¸n còng cã thÓ x¸c ®Þnh lîng nhËp xuÊt tån tõng lo¹i hµng tån kho nãi chung vµ NVL nãi riªng. - Tµi kho¶n sö dông: §Ó ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m NVL, kÕ to¸n sö dông c¸c TK sau ®©y: TK 152 - " Nguyªn liªu, vËt liªu ": TK nµy dïng ®Ó theo dâi gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña NVL theo gi¸ thùc tÕ. TK 152 ®îc më theo dâi chi tiÕt theo tõng lo¹i NVL tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý NVL cña doanh nghiÖp. TK 152 cã 5 TK cÊp II sau; TK 1521: NVL chÝnh Tk 1522: NVL phô TK 1523: Nhiªn liÖu TK 1524: Phô tïng thay thÕ TK 1525: ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n TK 1528: VËt liÖu kh¸c Trong tõng TK cÊp II, doanh nghiÖp cã thÓ më chi tiÕt ®Õn TK cÊp III, IV, V. TK 151 - " Hµng mua ®ang ®i ®êng " : TK nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña NVL mµ doanh nghiÖp ®· mua nhng cha vÒ nhËp kho, t×nh h×nh NVL ®ang ®i ®êng ®· vÒ nhËp kho. TK nµy còng ®îc më chi tiÕt cho tõng lo¹i NVL, tõng ngêi b¸n. 17 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 S¬ ®å 1: S¬ ®å kÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. TK 111,112,331,141,... TK 152 "NVL" NVL mua ngoµi nhËp kho (**) XuÊt dïng trùc tiÕp cho Gi¸ cã thuÕ GTGT Mua NVL (*) TK 621 chÕ t¹o s¶n phÈm TK 133 TK627,641,642,241 XuÊt NVL dïng cho QL, SXC,BH,XDCB TK 111,112,331 TK 331,141,112 TK515 CKTT Chi phÝ vËn chuyÓn,bèc dì NVL nhËp kho Gi¶m gi¸ hµng mua,CKTM hµng mua bÞ tr¶ l¹i 18 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 TK133(1) TK 3333 ThuÕ GTGT ThuÕ NK tÝnh vµo gi¸ trÞ NVL nhËp khÈu TK 154 TK154 XuÊt NVL thuª ngoµi gia c«ng NVL thuª ngoµi gia c«ng, tù chÕ phÕ liÖu thu håi nhËp kho TK 221,222,223 NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh TK 221,222,223 NVL mang ®i gãp vèn liªn doanh b»ng NVL TK 632 XuÊt NVL b¸n vµ biÕu tÆng TK 811 TK 711 CL gi¶m CL t¨ng TK 3388 TK 338 ( 3381) NVL ph¸t hiÖn thõa khi kiÓm kª NVL xuÊt tr¶ nî TK 411 NhËn vèn gãp liªn doanh b»ng NVL TK 632 NVL ph¸t hiÖn thiÕu khi kiÓm kª TK412 TK 412 Chªnh lÖch gi¶m khi ®¸nh gi¸ l¹i NVL Chªnh lÖch t¨ng NVL Ghi chó: (*): C¬ së kinh doanh nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ (**): C¬ së kinh doanh nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp 19 CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688 Ngoµi c¸c TK trªn: trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n tæng hîp, kÕ to¸n cßn sö dông c¸c TK liªn quan nh: TK 111, TK 112, TK 141, TK 128, TK 621, TK 627, TK 331... - Tr×nh tù kÕ to¸n theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å 1. 1.3.2.2 Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. - Néi dung: Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña NVL trªn c¸c TK hµng tån kho mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú cña chóng. Hµng ngµy, viÖc nhËp NVL ®îc ph¶n ¸nh vµo TK 611. Trªn c¬ së kiÓm kª cuèi kú, x¸c ®Þnh lîng tån kho thùc tÕ, tõ ®ã x¸c ®Þnh lîng xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c môc ®Ých kh¸c trong kú theo c«ng thøc c©n ®èi sau: TrÞ gi¸ vèn NVL xuÊt dïng = TrÞ gi¸ vèn NVL cßn l¹i cha sö dông §K + Tæng trÞ gi¸ vèn NVL nhËp vµo trong kú - TrÞ gi¸ NVL cßn l¹i cha sö dông §é chÝnh x¸c cña ph¬ng ph¸p nµy kh«ng cao v× chØ ph¶n ¸nh trÞ gi¸ NVL xuÊt dïng vµo cuèi kú, mÆc dï tiÕt kiÖm ®îc thêi gian vµ c«ng søc ghi chÐp. Ph¬ng ph¸p nµy chØ thÝch hîp víi c¸c ®¬n vÞ kinh doanh nh÷ng chñng lo¹i vËt t kh¸c nhau cã gi¸ trÞ thÊp, thêng xuyªn xuÊt dïng, xuÊt b¸n. - Chøng tõ kÕ to¸n sö dông: gièng nh trong ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. - Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: TK 152 - " Nguyªn liÖu, vËt liÖu ": TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ NVL tån kho ®Çu kú, cuèi kú. TK 611 - " Mua hµng ": TK nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng lu©n chuyÓn trong th¸ng. TK 151 - " Hµng mua ®ang ®i trªn ®êng " : TK nµy dïng ®Ó ph¸n ¸nh trÞ gi¸ vèn hµng mua thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp nhng ®ang ®i ®êng hay göi l¹i cho ngêi b¸n. 20