Tài liệu Hoàn thiện kế toán vốn bằng tiền và các nghiệp vụ thanh toán tại công ty cp dệt may xuất khẩu hải phòng

hoµn thiÖn kÕ to¸n vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n t¹i c«ng ty cæ phÇn dÖt may xuÊt khÈu h¶i phßng Lêi Nãi §Çu NÒn kinh tÕ thÞ trêng më ra rÊt nhiÒu c¬ héi vµ th¸ch thøc cho c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ nghµnh s¶n xuÊt vËt chÊt vµ tiªu dïng chiÕm tû träng rÊt lín trong tæng sè nghµnh trong nÒn kinh tÕ quèc, gãp phÇn t¹o ra bé mÆt cho toµn x· héi. §Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®Ó cã thÓ c¹nh tranh ®îc vµ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng, mét biÖn ph¸p v« cïng cÇn thiÕt lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý vµ thùc hiÖn tèt vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n cña m×nh nh»m ®¶m b¶o tèt c¸c mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i giao dÞch gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, nã sÏ kÝch thÝch nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh h¬n. MÆt kh¸c vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ thùc lùc cña c«ng ty trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh, kh¶ n¨ng tµi chÝnh kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp tõ ®ã nh»m t¹o niÒm tin cho c¸c ®èi t¸c cã quan hÖ trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®èi doanh nghiÖp, ngoµi ra nã cßn thÓ hiÖn vßng lu chuyÓn tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp cã nhanh chãng hiÖu qu¶ hay kh«ng, ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n cã vai trß quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n, nã ®ãng vai trß trung gian, v× vËy trong thêi gian thùc tËp ë C«ng Ty Cæ PhÇn DÖt May XuÊt KhÈu H¶i Phßng em ®· ®i s©u t×m hiÓu c«ng t¸c kÕ to¸n vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ë c«ng ty vµ em ®· m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi nµy. Song do thêi gian tiÕp cËn thùc tÕ cßn Ýt vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn bµi kho¸ luËn cña em cßn nhiÒu thiÕu sãt, em rÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy, c« Kho¸ luËn cña em gåm ba phÇn PhÇn I: PhÇn lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ë c¸c doanh nghiÖp. PhÇn II: PhÇn thùc tr¹ng h¹ch to¸n quü tiÒn mÆt vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n t¹i C«ng Ty Cæ PhÇn DÖt May XuÊt KhÈu H¶i Phßng . PhÇn III: Mét sè ý kiÕn, ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n t¹i C«ng Ty Cæ PhÇn DÖt May XuÊt KhÈu H¶i Phßng 1 PhÇn I lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n trong c¸c doanh nghiÖp. 1.1 Kh¸i niÖm, Vai trß cña tiÒn tÖ vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng Vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp bao gåm tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn göi ë c¸c Ng©n Hµng, kho b¹c, c¸c trung t©m tµi chÝnh vµ c¸c kho¶n tiÒn ®ang chuyÓn, bao gån c¶ tiÒn ViÖt Nam, ngo¹i tÖ, vµng b¹c vµ c¸c kim lo¹i quý hiÕm v.v... TiÒn tÖ cã vai trß v« cïng quan träng trong nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng, tríc hÕt vai trß cña tiÒn tÖ thÓ hiÖn ë chç nã kÝch thÝch s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ lu th«ng hµng ho¸, v× trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng bÊt kú mét c¸ nh©n nµo còng muèn giµu nªn, muèn vËy buéc hä ph¶i tham gia vµo ho¹t ®éng kinh tÕ më réng quy m« s¶n xuÊt tèt h¬n n÷a ®Ó b¸n ®îc nhiÒu hµng ho¸ h¬n, thu ®îc lîi nhuËn cao h¬n. Hä kh«ng chØ ®i s©u vµo më réng quy m« theo chiÒu réng, mµ cßn lu«n nghiªn cøu ph¸t minh s¸ng chÕ khoa häc kü thuËt ®Ó n©ng cao tr×nh ®é s¶n xuÊt lµm cho mÉu mµ hµng ho¸ ®Ñp lªn kÝch thÝch ngêi tiªu dïng, n©ng cao n¨ng suÊt s¶n xuÊt tiÕt kiÖm chi phÝ cã l·i nhiÒu h¬n. §èi víi c¸c nhµ kinh tÕ lu«n nghiªn cøu thÞ trêng, t×m kiÕm thÞ trêng, ph¸t hiÖn së thÝch cña ngêi tiªu thô ®Ó b¸n ®îc nhiÒu s¶n phÈm h¬n. §Ó cã ®îc nhiÒu tiÒn v« h×nh chung ®É lµm cho tr×nh ®é s¶n xuÊt ph¸t triÓn m¹nh lªn, x· héi v¨n minh hiÖn ®¹i h¬n. Vai trß thø hai cña tiÒn tÖ ®ã lµ c«ng cô ®Ó ho¹ch to¸n kÕ to¸n, h¹ch to¸n kinh doanh, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, tÝnh c¸c chi phÝ, dÞch vô phôc vô cho qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ kinh doanh cña doanh nghiÖp, phôc vô cho qu¸ tr×nh gi¸m s¸t cña Nhµ Níc, v× nã lµ ®¬n vÞ gi¸ trÞ duy nhÊt ®Ó ®o lêng c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c Vai trß cuèi cïng cña tiÒn tÖ lµ c«ng cô tÝnh to¸n trao ®æi hµng ho¸ trong ph¹m vi mét quèc gia vµ toµn thÕ giíi, nhê cã tiÒn vµ viÖc lu th«ng hµng ho¸ diÔn ra mét c¸ch nhanh chãng vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. TiÒn tÖ cã lÞch sö ph¸t triÓn l©u ®êi vµ nã lu«n g¾n liÒn víi tr×nh ®é lÞch sö kinh tÕ cña mçi thêi ®¹i, h¬n thÕ n÷a nã cßn lµ h×nh thøc biÓu hiÖn tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c nÒn kinh tÕ NghiÖp vô thanh to¸n ®îc ph¸t sinh trong c¸c quan hÖ tµi chÝnh, tÝn dông vµ th¬ng m¹i gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c con nî, chñ nî cña m×nh §èi víi thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng còng rÊt cÇn thiÕt, nÕu qu¸ tr×nh thanh to¸n nhanh, thuËn tiÖn th× c¸c doanh nghiÖp nhanh thu håi ®2 îc vèn ®Ó tiÕp tôc t¸i s¶n xuÊt vµ më réng quy m« s¶n xuÊt, khi ®ã sÏ ph¶i mua thªm nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho s¶n xuÊt, tuyÓn dông thªm nhiÒu c«ng nh©n... thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn. Cßn ngîc l¹i nÕu kh¶ n¨ng thanh to¸n yÕu kÐm hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n th× vßng quay cu¶ vèn kinh doanh sÏ dµi ra vµ dÇn kh«ng cßn, lµm cho c¸c c«ng ty d¬i vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ dÉn ®Õn ph¸ s¶n, lao ®éng kh«ng cã viÖc lµm, c¸c tÖ n¹n x· héi sÏ s¶y ra. MÆt kh¸c c¸c nghiÖp vô thanh to¸n cã thÓ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c«ng ty, t¹o ra niÒm tin cho ®èi t¸c trong quan hÖ lµm ¨n víi c«ng ty. Víi nh÷ng lý do trªn ta thÊy ®îc vai trß cña viÖc thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ rÊt cÇn thiÕt. C¸c doanh nghiÖp nªn biÕt tËn dông, qu¶n lý vµ tæ chøc tèt kh©u thanh to¸n v× nã chÝnh lµ ®éng lùc kÝch thÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc diÔn ra nhanh chãng. 1.2 Nguyªn t¾c h¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n 1.2.1 Nguyªn t¾c h¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn: Nguyªn t¾c tiÒn tÖ thèng nhÊt: Mäi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®îc kÕ to¸n sö dông mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ thèng nhÊt lµ “§ångViÖt Nam” Ng©n Hµng ViÖt Nam ®Ó ph¶n ¸nh hoÆc mét ®ång ngo¹i tÖ chÝnh thøc ®îc sö dông h¹ch to¸n trong niªn ®é kÕ to¸n Nguyªn t¾c cËp nhËt: KÕ to¸n ph¶i ph¶n ¸nh kÞp thêi chÝnh x¸c sè tiÒn hiÖn cã vµ c¸c h×nh thøc thu chi, chi toµn bé c¸c lo¹i vèn b»ng tiÒn, më sæ theo dâi chi tiÕt tõng lo¹i ngo¹i tÖ ( theo nguyªn tÖ vµ theo ®ång ViÖt Nam quy ®æi), tõng lo¹i vµng b¹c ®¸ quý ( theo sè lîng, träng lîng, quy c¸ch, ®é tuæi, kÝch thíc, gi¸ trÞ…). Nguyªn t¾c h¹ch to¸n ngo¹i tÖ: Mäi nghiÖp vô liªn quan ®Õn ngo¹i tÖ ph¶i ®îc quy ®æi vÒ “®ång ViÖt Nam” ®Ó ghi sæ. Tû gi¸ quy ®æi lµ tû gi¸ mua b¸n thùc tÕ b×nh qu©n trªn thÞ trêng liªn Ng©n Hµng do Ng©n Hµng Nhµ Níc ViÖt Nam chÝnh thøc c«ng bè t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh nghiÖp vô. 1.2.2 Nguyªn t¾c h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n. §Ó theo dâi chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c nghiÖp vô thanh to¸n, kÕ to¸n cÇn qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c sau: Ph¶i theo dâi chi tiÕt tõng kho¶n nî ph¶i thu, ph¶i tr¶ theo tõng ®èi tîng, thêng xuyªn tiÕn hµnh ®èi chiÕu, kiÓm tra ®«n ®èc, viÖc thanh to¸n ®îc kÞp thêi. §èi víi c¸c ®èi tîng cã quan hÖ giao dÞch, mua b¸n thêng xuyªn, cã sè d nî lín th× ®Þnh kú hoÆc cuèi th¸ng kÕ to¸n cÇn kiÓm tra, ®èi chiÕu tõng 3 kho¶n nî ph¸t sinh, sè ®· thanh to¸n vµ sè cßn ph¶i thanh to¸n, cã x¸c nhËn b»ng v¨n b¶n . §èi víi c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶, ph¶i thu cã gèc ngo¹i tÖ, cÇn theo dâi c¶ vÒ nguyªn tÖ vµ quy ®æi theo “ §ång Ng©n Hµng Nhµ Níc ViÖt Nam”. Cuèi kú ph¶i ®iÒu chØnh sè d theo tû gi¸ thùc tÕ . §èi víi c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i thu b»ng vµng, b¹c, ®¸ quý cÇn chi tiÕt theo c¶ chØ tiªu gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt. Cuèi kú ph¶i ®iÒu chØnh sè d theo tû gi¸ thùc tÕ. CÇn ph©n lo¹i c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶, ph¶i thu theo thêi gian thanh to¸n còng nh theo tõng ®èi tîng, nhÊt lµ nh÷ng ®èi tîng cã vÊn ®Ò ®Ó cã kÕ ho¹ch vµ biÖn ph¸p thanh to¸n phï hîp. TuyÖt ®èi kh«ng ®îc bï trõ sè d gi÷a hai bªn nî, cã cña mét tµi kho¶n thanh to¸n nh tµi kho¶n 131, 331 mµ ph¶i c¨n c vµo sè d chi tiÕt tõng bªn ®Ó lÊy sè liÖu ghi vµo c¸c chØ tiªu trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. 1.3 Ph©n lo¹i vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n: 1.3.1 Ph©n lo¹i vèn b»ng tiÒn: Vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp bao gåm tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn göi ( Ng©n Hµng hoÆc c¸c tæ chøc tµi chÝnh) vµ tiÒn ®ang chuyÓn, c¸c lo¹i nµy cã thÓ ë d¹ng tiÒn ®ång ViÖt Nam, cã thÓ ë d¹ng ngo¹i tÖ, hoÆc ë vµng, b¹c, ®¸ quý, xong dï nã tån t¹i ë d¹ng nµo th× kÕ to¸n còng cÇn ph¶i ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng, t¨ng gi¶m cña c¸c nguån vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp. 1.3.2 Ph©n lo¹i c¸c nghiÖp vô thanh to¸n: Trong doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu mèi quan hÖ thanh to¸n kh¸c nhau n¶y sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Tuy nhiªn díi gèc ®é cung cÊp th«ng tin cho qu¶n lý, kÕ to¸n thêng ph©n c¸c mèi quan hÖ nh sau: Thø nhÊt lµ quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c nhµ cung cÊp : §©y lµ mèi quan hÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh mua s¾m, VËt t, tµi s¶n, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô. Thuéc nhãm nµy bao gåm c¸c kho¶n thanh to¸n víi ngêi b¸n vËt t, tµi s¶n, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô, thanh to¸n víi ngêi nhËn thÇu x©y dùng c¬ b¶n, nhËn thÇu söa ch÷a lín… Thø hai lµ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi kh¸ch hµng: Mèi quan hÖ nµy ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh doanh nghiÖp tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô ra bªn ngoµi, Khi kh¸ch hµng chÊp nhËn mua ( chÊp nhËn thanh to¸n ) khèi lîng hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp chuyÓn giao hoÆc kh¸ch hµng ®Æt tríc tiÒn hµng cho doanh nghiÖp sÏ ph¸t sinh quan hÖ nµy, thuéc quan hÖ 4 thanh to¸n nµy bao gåm quan hÖ thanh to¸n víi ngêi mua, quan hÖ thanh to¸n víi ngêi ®Æt hµng. Thø ba lµ quan hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi ng©n s¸ch Nhµ Níc: trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh víi ng©n s¸ch Nhµ Níc vÒ c¸c kho¶n thuÕ vµ c¸c kho¶n thu kh¸c Thø t quan hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c bªn ®èi t¸c liªn doanh . §©y lµ quan hÖ ph¸t sinh khi doanh nghiÖp tham gia liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c hoÆc doanh nghiÖp ®øng ra tæ chøc ho¹t ®éng liªn doanh. Thø n¨m c¸c mèi quan hÖ thanh to¸n néi bé : Lµ mèi quan hÖ thanh to¸n ph¸t sinh trong néi bé doanh nghiÖp. Thuéc lo¹i quan hÖ nµy bao gåm quan hÖ thanh to¸n néi bé gi÷a doanh nghiÖp víi c«ng nh©n viªn chøc, vµ vµ quan hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi doanh nghiÖp chÝnh hay gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn trùc thuéc lÉn nhau. Thø s¸u c¸c mèi quan hÖ thanh to¸n kh¸c: Ngoµi c¸c mèi quan hÖ trªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh, doanh nghiÖp cßn ph¸t sinh c¸c mèi quan hÖ thanh to¸n kh¸c nh lµ quan hÖ thanh to¸n víi Ng©n Hµng c¸c chñ tÝn dông kh¸c vÒ thanh to¸n tiÒn vay, quan hÖ thanh to¸n c¸c kho¶n thÕ chÊp, ký cîc, ký quü, quan hÖ thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ kh¸c… 1.4 H¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn. Vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp gåm tiÒn mÆt t¹i quü tiÒn mÆt, tiÒn göi ë Ng©n Hµng, kho B¹c Nhµ Níc vµ c¸c kho¶n tiÒn ®ang chuyÓn 1.4.1 H¹ch to¸n tiÒn mÆt: Trong doanh nghiÖp chØ ph¶n ¸nh vµo TK 111 “ TiÒn mÆt “ sè tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý thùc tÕ nhËp xuÊt quü tiÒn mÆt. §èi víi c¸c kho¶n tiÒn thu ®îc chuyÓn nép ngay vµo Ng©n Hµng ( kh«ng qua quü tiÒn mÆt ë ®¬n vÞ ) mµ ghi vµo bªn nî TK 113 “ TiÒn ®ang chuyÓn” C¸c kho¶n tiÒn mÆt, vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý do doanh nghiÖp kh¸c vµ c¸ nh©n ký cîc, ký quü t¹i doanh nghiÖp ®îc qu¶n lý vµ ho¹ch to¸n nh c¸c tµi s¶n b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp. Riªng vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý tríc khi nhËp quü ph¶i lµm ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc vÒ c©n ®o, ®ong ®Õm, sè lîng, träng lîng, gi¸m ®Þnh, chÊt lîng. Sau ®ã tiÕn hµnh niªm phong, cã x¸c nhËn cña ngêi ký cîc, ký quü trªn giÊy niªm phong Khi tiÕn hµnh, nhËp xuÊt quü tiÒn mÆt, ph¶i cã phiÕu thu, phiÕu chi hoÆc chøng tõ nhËp xuÊt vµng b¹c ®¸ quý vµ cã ®ñ ch÷ ký cña ngêi nhËn, ng5 êi giao, ngêi cho phÐp nhËp, xuÊt quü theo quy ®Þnh cña chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n. Mét sè trêng hîp ®Æc biÖt ph¶i cã lÖnh nhËp quü xuÊt quü ®Ýnh kÌm KÕ to¸n quü tiÒn mÆt ph¶i cã tr¸ch nhiÖm më sæ kÕ to¸n quü tiÒn mÆt , ghi chÐp hµng ngµy liªn tôc tr×nh tù c¸c kho¶n thu, chi, xuÊt nhËp quü tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý vµ tÝnh ra sè tån quü ë mäi thêi ®iÓm. Riªng vµng, b¹c, ®¸ quý ph¶i theo dâi riªng mét sæ hay mét phÇn sæ Thñ quü chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vµ nhËp, xuÊt quü tiÒn mÆt. Hµng ngµy thñ quü ph¶i kiÓm kª sè tån quü tiÒn mÆt thùc tÕ, ®èi chiÕu víi sè liÖu sæ quü tiÒn mÆt vµ sæ kÕ to¸n tiÒn mÆt. NÕu cã chªnh lÖch kÕ to¸n vµ thñ quü ph¶i kiÓm tra l¹i ®Ó x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ kiÕn nghÞ sö lý biÖn ph¸p chªnh lÖch 1.4.1.1 Tµi kho¶n sö dông: §Ó theo dâi t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m tiÒn mÆt kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n “111” TiÒn mÆt, tµi kho¶n nµy cã néi dung nh sau: Bªn nî: - Sè kho¶n tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, ®¸ quý, nhËp quü - Sè kho¶n tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, ®¸ quý, thõa ë quü ph¸t hiÖn khi kiÓm kª -Chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i tÖ t¨ng do ®¸nh gi¸ l¹i sè d ngo¹i tÖ cuèi kú Bªn cã: - C¸c kho¶n tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý khi xuÊt quü - C¸c kho¶n tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý thiÕu hôt ë quü ph¸t hiÖn khi kiÓm kª - Chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i tÖ gi¶m do ®¸nh gi¸ l¹i sè d ngo¹i tÖ cuèi kú ( §èi víi tiÒn mÆt ngo¹i tÖ) D nî: C¸c kho¶n tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý cßn tån quü tiÒn mÆt - TK 111 chi tiÕt thµnh ba tiÓu kho¶n: - 1111 TiÒn Viªt Nam ( KÓ c¶ ng©n phiÕu ) - 1112 Ngo¹i tÖ (Quy ®æi theo ®ång ViÖt Nam ) - 1113 Vµng, b¹c, ®¸ quý ( Theo gi¸ thùc tÕ ) 6 1.4.1.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ( S¬ ®å sè 1 ) s¬ ®å 1: h¹ch to¸n tiÒn mÆt t¹i quÜ b»ng tiÒn ViÖt Nam (C¬ së nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ) 112 111 Rót tiÒn giö ng©n hµng vÒ quÜ 112 Göi tiÒn vµo ng©n hµng 152, 153, 156, 611, 211 511, 512 Doanh thu b¸n hµng hµng ho¸, s¶n phÈm 3331 Mua vËt t, hµng ho¸ TSC§ dÞch vô 133 515, 711 141 Chi t¹m øng Thu cho thuª tµi s¶n, thu vÒ thanh lý, nhîng b¸n TSC§... 131, 136, 141 121, 221, 222 Mua chøng kho¸n, gãp vèn Ngêi mua, c¸c ®¬n vÞ néi bé liªn doanh ngêi t¹m øng tr¶ tiÒn 121,128 211, 222, 228 142, 241, 623 627, 641, 642 133 Thu håi c¸c kho¶n ®Çu t C¸c kho¶n chi phÝ 411 311, 315, 331, 333, 334, 341, 338 Tr¶ nî tiÒn vay, ngêi b¸n nép thuÕ, tr¶ l¬ng, tr¶ kh¸c NhËn vèn kinh doanh do ng©n s¸ch cÊp, nhËn vèn liªn doanh 635, 811 411 NhËn vèn ®Çu t XDCB Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c 451, 461 414, 415, 431 NhËn tiÒn cÊp díi nép lªn Chi phÝ kh¸c nhËn kinh phÝ sù nghiÖp Ghi chó: H¹ch to¸n tiÒn mÆt t¹i quü víi doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp sÏ kh«ng bao gåm thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 7 1.4.2 H¹ch to¸n tiÒn göi Mäi kho¶n tiÒn nhµn rçi cña doanh nghiÖp ph¶i göi vµo Ng©n Hµng hoÆc kho b¹c hay c«ng ty tµi chÝnh khi cÇn tiªu thô doanh nghiÖp ph¶i lµm thñ tôc rót tiÒn hoÆc chuyÓn tiÒn. ViÖc h¹ch to¸n tiÒn göi Ng©n Hµng ®ßi hái ph¶i më sæ theo dâi chi tiÕt tõng lo¹i tiÒn göi. Chøng tõ h¹ch to¸n chi tiÕt c¸c lo¹i tiÒn göi lµ c¸c giÊy b¸o nî, b¸o cã hoÆc b¶ng sao kª cña Ng©n Hµng kÌm theo c¸c chøng tõ gèc ( uû nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, sÐc chuyÓn kho¶n, sÐc b¶o chi…). Hµng ngµy khi nhËn ®îc chøng tõ do Ng©n Hµng göi ®Õn, kÕ to¸n ph¶i kiÓm tra vµ ®èi chiÕu víi chøng tõ gèc kÌm theo C¨n cø ®Ó h¹ch to¸n trªn TK 112 “ TiÒn göi Ng©n Hµng” lµ c¸c giÊy b¸o cã, baã nî hoÆc c¸c b¶ng sao kª cña Ng©n Hµng kÌm theo c¸c chøng tõ gèc ( uû nhiÖm chi, uû nhiÖm thu, sÐc chuyÓn kho¶n, sÐc b¶o chi...) Khi nhËn ®îc chøng tõ tõ Ng©n Hµng göi ®Õn, kÕ to¸n ph¶i kiÓm tra, ®èi chiÕu víi c¸c chøng tõ gèc kÌm theo. NÕu cã sù chªnh lÖch gi÷a c¸c sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n cña ®¬n vÞ, sè liÖu ë c¸c chøng tõ gèc víi sè liÖu trªn chøng tõ cña Ng©n Hµng th× ®¬n vÞ ph¶i th«ng b¸o cho Ng©n Hµng ®Ó cïng ®èi chiÕu, x¸c minh vµ sö lý kÞp thêi. Cuèi th¸ng cha x¸c ®Þnh ®îc nguyªn nh©n chªnh lÖch th× kÕ to¸n ghi sæ theo sè liÖu cña Ng©n Hµng, trªn giÊy b¸o nî, b¸o cã hoÆc b¶ng sao kª. Sè chªnh lÖch nÕu cã ghi vµo bªn nî TK 1388 “ Ph¶i thu kh¸c” ( NÕu sè liÖu kÕ to¸n lín h¬n sè liÖu cña Ng©n Hµng ), HoÆc ghi vµo bªn cã cña TK 3388 “ Ph¶i tr¶, Ph¶i nép kh¸c” ( NÕu sè liÖu cña kÕ to¸n nhá h¬n sè liÖu cña Ng©n Hµng ). Sang th¸ng sau tiÕp tôc kiÓm tra ®èi chiÕu, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n ®Ó ®iÒu chØnh sè liÖu ghi sæ NÕu doanh nghiÖp më TK ë nhiÒu Ng©n Hµng, ph¶i h¹ch to¸n chi tiÕt sè tiÒn göi chi tiÕt theo tõng Ng©n Hµng ®Ó tiÖn cho viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu 1.4.2.1 Tµi kho¶n sö dông §Ó theo dâi t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m cña tiÒn göi Ng©n Hµng, kÕ to¸n sö dông TK 112 “ tiÒn göi Ng©n Hµng” tµi kho¶n nµy cã thÓ ®îc më chi tiÕt theo tõng n¬i tiÒn göi. Bªn nî: - C¸c kho¶n tiÒn mÆt ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý göi vµo Ng©n Hµng - Chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i tÖ t¨ng do ®¸nh gi¸ l¹i sè d ngo¹i tÖ cuèi kú ( ®èi víi tiÒn göi ngo¹i tÖ ) Bªn cã: - C¸c kho¶n tiÒn mÆt ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý rót ra tõ Ng©n Hµng 8 - Chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i tÖ gi¶m do ®¸nh gi¸ l¹i sè d ngo¹i tÖ cuèi kú ( §èi víi tiÒn göi ngo¹i tÖ ) D nî : - C¸c kho¶n tiÒn mÆt ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý cßn göi l¹i ng©n hµng . - TK 112 gåm 3 tiÓu kho¶n: - 1121: TiÒn ViÖt Nam - 1122: Ngo¹i tÖ - 1123: Vµng b¹c ®¸ quý. 1.4.2.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n (S¬ ®å sè 2 ) Ghi chó: §èi víi doanh nghiÖp h¹ch to¸n tiÒn göi Ng©n Hµng nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× sÏ kh«ng bao gåm thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 9 S¬ ®å 2: H¹ch to¸n tiÒn göi ng©n hµng (C¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ) 111 112 Nép tiÒn vµo ng©n hµng 111 Rót tiÒn ng©n hµng vÒ quÜ 152, 153, 156, 611, 211... 511, 512 Mua vËt t, hµng ho¸ TSC§ Doanh thu b¸n hµng ho¸, s¶n phÈm 3331 133 dÞch vô 142, 241, 641, 627, 642 515 C¸c kho¶n chi phÝ Thu cho thuª tµi s¶n 3331 141 711 Chi t¹m øng Thu thanh lý, nhîng b¸n TSC§ 121, 128, 221, 2222, 228... 121, 221, 222 Mua chøng kho¸n, gãp vèn Thu thanh lý, nhîng b¸n TSC§ liªn doanh 131, 136, 141... 131, 136, 141... Tr¶ nî vay Ngêi mua, c¸c ®¬n vÞ néi bé ngêi nhËn t¹m øng nép tiÒn 331, 333, 334... 411 NhËn vèn kinh doanh do ng©n s¸ch cÊp cÊp trªn cÊp, vèn liªn doanh, vèn cæ phÇn Tr¶ nî ngêi b¸n, nép thuÕ tr¶ l¬ng cho CNV, tr¶ kh¸c 414, 415, 431 131, 136, 141... NhËn tiÒn cÊp díi nép lªn ®Ó lËp quÜ qu¶n lý cña cÊp trªn, nhËn kinh phÝ sù nghiÖp Chi phÝ kh¸c 414, 415, 431 Tr¶ vèn kinh doanh cho ng©n s¸ch cho c¸c bªn liªn doanh 10 1.4.3 H¹ch to¸n tiÒn ®ang chuyÓn TiÒn ®ang chuyÓn lµ c¸c kho¶n tiÒn cña doanh nghiÖp ®· nép vµo Ng©n Hµng, kho b¹c hoÆc ®· göi qua bu ®iÖn ®Ó chuyÓn qua Ng©n Hµng hay ngêi ®îc hëng hoÆc sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ®· lµm thñ tôc chuyÓn tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña Ng©n Hµng ®Ó tr¶ cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c nhng cha nhËn ®îc giÊy b¸o hay b¶ng sao kª Ng©n Hµng TiÒn ®ang chuyÓn gåm tiÒn ViÖt Nam vµ ngo¹i tÖ ®ang chuyÓn trong c¸c trêng hîp sau: - Thu tiÒn mÆt hoÆc sÐc nép th¼ng vµo Ng©n Hµng - ChuyÓn tiÒn cho bu ®iÖn ®Ó tr¶ cho ®¬n vÞ kh¸c - Thu tiÒn b¸n hµng nép thuÕ ngay vµo kho b¹c Nhµ Níc 1.4.3.1 Tµi kho¶n sö dông C¸c kho¶n tiÒn ®ang chuyÓn ®îc theo dâi trªn tµi kho¶n 113 Bªn nî: - C¸c kho¶n tiÒn ViÖt Nam, ngo¹i tÖ sÐc ®· nép vµo Ng©n Hµng hoÆc ®· göi bu ®iÖn ®Ó chuyÓn vµo Ng©n Hµng - Chªnh lÖch t¨ng tû gi¸ ngo¹i tÖ do ®¸nh gi¸ l¹i sè d ngo¹i tÖ tiÒn ®ang chuyÓn cuèi kú Bªn cã: - Sè kÕt chuyÓn vµo TK 112 “ TiÒn göi Ng©n Hµng” hoÆc TK liªn quan - Chªnh lÖch gi¶m gi¸ ngo¹i tÖ do ®¸nh gi¸ l¹i sè d ngo¹i tÖ tiÒn ®ang chuyÓn cuèi kú D nî :Sè tiÒn ®ang chuyÓn 1.4.3.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ( S¬ ®å sè 3 ) Ghi chó: §èi víi doanh nghiÖp nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× ho¹ch to¸n tiÒn ®ang chuÓn kh«ng bao gåm c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 11 S¬ ®å 3 H¹ch to¸n tæng hîp tiÒn ®ang chuyÓn (C¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ) 111 113 XuÊt quÜ tiÒn mÆt göi vµo ng©n hµng nhng cha nhËn ®îc giÊy b¸o cã cña ng©n hµng 112 C¸c kho¶n tiÒn ®ang chuyÓn ®· nhËn giÊy b¸o cã cña ng©n hµng 112 331 Lµm thñ tôc chuyÓn tiÒn tõ ng©n hµng tr¶ cho chñ nî Ng©n hµng b¸o nî vÒ sè tiÒn ®· tr¶ cho ngêi cung cÊp, ngêi b¸n 511, 512 Thu tiÒn b¸n hµng göi vµo ng©n hµng nhng cha nhËn ®îc giÊy b¸o cã cña ng©n hµng 3331 131 Thu nî cña kh¸ch hµng hoÆc kh¸ch hµng t¹m øng tríc tiÒn göi vµo ng©n hµng nhng cha nhËn ®îc giÊy 12 1.4.4 H¹ch to¸n qu¶n lý ngo¹i tÖ 1.4.4.1 Nguyªn t¾c h¹ch to¸n ngo¹i tÖ C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cã c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh b»ng ngo¹i tÖ ph¶i thùc hiÖn ghi sæ kÕ to¸n vµ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh theo mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ thèng nhÊt ®ång ViÖt Nam, hoÆc ra ®¬n vÞ tiÒn tÖ chÝnh thøc ®îc sö dông trong kÕ to¸n vÒ nguyªn t¾c doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo tû gi¸ giao dÞch thùc tÕ cña c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh hoÆc tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n trªn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn Ng©n Hµng do Ng©n Hµng Nhµ Níc c«ng bè t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n Doanh nghiÖp ®ång thêi ph¶i theo dâi nguyªn tÖ trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt c¸c tµi kho¶n : tiÒn mÆt, tiÒn göi Ng©n Hµng, tiÒn ®ang chuyÓn, c¸c kho¶n ph¶i thu, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµo TK 007 “ Ngo¹i tÖ c¸c lo¹i” - §èi víi c¸c tµi kho¶n thuéc lo¹i doanh thu hµng tån kho, tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ kh¸c, bªn nî c¸c tµi kho¶n vèn b»ng tiÒn khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ b»ng ngo¹i tÖ ph¶i ®îc ghi sæ kÕ to¸n b»ng ®ång ViÖt Nam hoÆc b»ng ®¬n vÞ tiÒn tÖ chÝnh thøc ®îc sö dông trong kÕ to¸n theo tû gi¸ giao dÞch thùc tÕ hoÆc tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n liªn Ng©n Hµng t¹i thêi ®iÓm c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh - §èi víi c¸c bªn cã cña tµi kho¶n vèn b»ng tiÒn khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ b»ng ngo¹i tÖ ph¶i ®îc ghi sæ kÕ to¸n b»ng ®ång ViÖt Nam hoÆc b»ng ®ång ngo¹i tÖ chÝnh thøc sö dông trong kÕ to¸n theo tû gi¸ ghi trªn sæ kÕ to¸n (tû gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn, tû gi¸ nhËp tríc xuÊt tríc ) - §èi víi bªn cã cña c¸c tµi kho¶n nî ph¶i tr¶ hoÆc bªn nî cña c¸c tµi kho¶n nî ph¶i thu, khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ b»ng tÖ ph¶i ®îc ghi sæ kÕ to¸n b»ng ®ång ViÖt Nam hoÆc b»ng ®¬n vÞ tiÒn tÖ chÝnh thøc ®îc sö dông trong kÕ to¸n theo tû gi¸ giao dÞch, cuèi n¨m tµi chÝnh sè d ngo¹i tÖ ®îc ®¸nh gi¸ l¹i theo tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n trªn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn Ng©n Hµng do Ng©n Hµng Nhµ Níc ViÖt Nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm cuèi n¨m tµi chÝnh - §èi víi bªn nî cña c¸c tµi kho¶n nî ph¶i tr¶ hoÆc bªn cã cña c¸c tµi kho¶n nî ph¶i thu khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ b»ng ngo¹i tÖ ph¶i ®îc ghi sæ kÕ to¸n b»ng ®ång ViÖt Nam hoÆc b»ng ®¬n vÞ tiÒn tÖ chÝnh thøc ®îc sö dông trong kÕ to¸n theo tû gi¸ ghi trªn sæ kÕ to¸n - Cuèi n¨m tµi chÝnh, doanh nghiÖp ph¶i ®¸nh gi¸ l¹i c¸c kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ theo tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n trªn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn Ng©n Hµng, do Ng©n Hµng Nhµ Níc ViÖt Nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm cuèi n¨m tµi chÝnh - Trêng hîp mua b¸n ngo¹i tÖ b»ng tiÒn ViÖt Nam th× h¹ch to¸n theo tû gi¸ thùc tÕ mua b¸n. 1.4.4.2 Tµi kho¶n sö dông 13 C¸c TK cã liªn quan ®îc sö dông trong h¹ch to¸n tû gi¸ ngo¹i tÖ lµ: - TK 635 : Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh - TK 515 : Thu nhËp tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh - TK 413 : Chªnh lÖch do ®¸nh gi¸ l¹i tû gi¸ 1.4.4.3 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n Sau ®©y lµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n kÕ to¸n mét sè nghiÖp vô kinh tÕ chñ yÕu: * KÕ to¸n chÖnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸n ph¸t sinh trong kú - KÕ to¸n chÖnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸n ph¸t sinh trong kú cña ho¹t ®éng kinh doanh, kÓ c¶ ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp ®ang s¶n xuÊt kinh doanh Khi mua hµng ho¸, dÞch vô h¹ch to¸n b»ng ngo¹i tÖ + NÕu ph¸t sinh lç tû gi¸ hèi ®o¸n trong giao dÞch mua ngoµi vËt t, hµng ho¸, tµi s¶n cè ®Þnh, dÞch vô ghi: Nî c¸c TK 151, 152, 153, 156, 157, 211, 213, 241, 623, 627… (Theo tû gi¸ hèi ®o¸i ngµy giao dÞch ) Nî TK 635 Chi phÝ tµi chÝnh ( Lç tû gi¸ hèi ®o¸n) Cã TK 1112,1122 ( Theo tû gi¸ hèi ®o¸n ghi sæ) + NÕu ph¸t sinh l·i tû gi¸ hèi ®o¸n trong giao dÞch mua ngoµi vËt t, hµng ho¸, tµi s¶n cè ®Þnh, dÞch vô ghi: Nî c¸c Tk 151, 152, 153, 156, 157, 211, 213, 241, 623, 627… (Theo tû gi¸ hèi ®o¸i ngµy giao dÞch ) Cã TK 1112, 1122 ( Theo tû gi¸ hèi ®o¸n ghi sæ) Cã TK 515 Thu nhËp tµi chÝnh ( L·i tû gi¸ hèi ®o¸i) Khi nhËn hµng ho¸, dÞch vô cña nhµ cung cÊp hoÆc khi vay ng¾n h¹n, vay dµi h¹n, nî dµi h¹n, hoÆc nhËn nî néi bé… b»ng ngo¹i tÖ c¨n cø vµo tû gi¸ thùc tÕ ngµy giao dÞch ghi Nî c¸c TK 1112, 1122 (Theo tû gi¸ hèi ®o¸n ngµy giao dÞch) giao dÞch ) Cã TK 331, 311, 341, 342, 336…( Theo tû gi¸ hèi ®o¸i ngµy Khi thanh to¸n nî ph¶i tr¶ ( ngêi b¸n, nî vay ng¾n h¹n vay dµi h¹n, nî dµi h¹n, hoÆc nhËn nî néi bé…) 14 + NÕu ph¸t sinh lç tû gi¸ hèi ®o¸i trong giao dÞch thùc tÕ nî ph¶i tr¶ ghi Nî TK 311, 315, 331, 336, 341, 342 ( Tû gi¸ thùc tÕ ghi sæ) Nî TK 635 Chi phÝ tµi chÝnh ( Lç tû gi¸ hèi ®o¸n) Cã TK 1112, 1122 ( Tû gi¸ hèi ®o¸n ghi sæ) + NÕu ph¸t sinh l·i tû gi¸ hèi ®o¸i trong giao dÞch thùc tÕ nî ph¶i tr¶ ghi: Nî TK 311, 315, 331, 336, 341, 342 ( Tû gi¸ thùc tÕ ghi sæ) Cã TK 1112, 1122 ( Tû gi¸ hèi ®o¸n ghi sæ) Cã TK 515 Thu nhËp tµi chÝnh ( L·i tû gi¸ hèi ®o¸i) Khi ph¸t sinh doanh thu, thu nhËp kh¸c, b»ng c¸c ®¬n vÞ tiÒn tÖ kh¸c víi ®¬n vÞ tiÒn tÖ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n ghi: Nî c¸c TK 1112, 1122.. ( Tû gi¸ hèi ®o¸n b×nh qu©n liªn Ng©n Hµng) Cã c¸c TK 511, 711 ( Tû gi¸ hèi ®o¸n giao dÞch thùc tÕ b×nh qu©n liªn Ng©n Hµng ) Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n nî ph¶i thu b»ng ngo¹i tÖ ghi: Nî c¸c TK 136, 138 ( Tû gi¸ hèi ®o¸i ngµy giao dÞch) Nî TK 635 Chi phÝ tµi chÝnh ( NÕu lç tû gi¸ hèi ®o¸i) Cã TK 1112, 1122 (Tû gi¸ hèi ®o¸i ghi sæ) Cã TK 515 Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh nÕu l·i Khi thu ®îc tiÒn nî ph¶i thu b»ng ngo¹i tÖ + NÕu ph¸t sinh lç chªch lÖch tû gi¸ trong giao dÞch thùc tÕ nî ph¶i thu ghi Nî TK 1112, 1122 ( Tû gi¸ hèi ®o¸i ngµy giao dÞch) Nî TK 635 Chi phÝ tµi chÝnh ( Lç tû gi¸ hèi ®o¸i) Cã TK 131, 136, 138 ( Tû gi¸ ghi sæ ) 15 + NÕu ph¸t sinh l·i chªch lÖch tû gi¸ trong giao dÞch thùc tÕ nî ph¶i thu ghi Nî TK 1112, 1122 ( Tû gi¸ hèi ®o¸i ngµy giao dÞch ) Cã TK 131, 136, 138 ( Tû gi¸ ghi sæ ) Cã TK 515 Doanh thu tµi chÝnh ( L·i tû gi¸ hèi ®o¸i ) * KÕ to¸n chªch lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m ¥ thêi ®iÓm cuèi n¨m tµi chÝnh doanh nghiÖp ph¶i ®¸nh gi¸ l¹i c¸c kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ theo tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i thêi ®iÓm cuèi n¨m + NÕu ph¸t sinh l·i tû gi¸ hèi ®o¸i Nî c¸c TK 1112, 1122, 131, 136, 138, 311, 315, 331, 341, 342 Cã TK 413 (4131) chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh + NÕu ph¸t sinh lç tû gi¸ hèi ®o¸i ghi: Nî TK 413 (4131) chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh Cã TK 1112, 1122, 131, 136, 138, 311, 315, 331, 341, 342 * Xö lý chÖnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m + KÕt chuyÓn l·i chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh vµo doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh ghi: Nî TK 413 (4131) Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i Cã TK 515 Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh. 1.5 H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh thêng xuyªn ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô thanh to¸n, ph¶n ¸nh mèi quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c ®¬n vÞ víi c¸c ®èi t¸c liªn quan.Th«ng qua h¹ch to¸n thanh to¸n, cã thÓ ®¸ng gi¸ ®îc t×nh h×nh tµi chÝnh vµ chÊt lîng ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. §Ó lµm tèt c¸c chøc n¨ng th«ng tin vµ kiÓm tra cña m×nh, kÕ to¸n ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: 16 Tæ chøc ghi chÐp nh»m theo dâi chÆt chÏ c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ chi tiÕt theo tõng ®èi tîng, tõng kho¶n nî, tõng thêi gian ( ng¾n h¹n, dµi h¹n ), ®«n ®èc viÖc thanh to¸n kÞp thêi, tr¸nh chiÕm dông vèn lÉn nhau §èi víi nh÷ng kh¸ch nî cã quan hÖ giao dÞch mua b¸n thêng xuyªn hoÆc cã sè d nî lín th× ®Þnh kú hoÆc cuèi niªn ®é kÕ to¸n, kÕ to¸n cÇn tiÕn hµnh kiÓm tra, ®èi chiÕu tõng kho¶n nî ph¸t sinh, sè ®· thanh to¸n vµ sè cßn nî. NÕu cÇn cã thÓ yªu cÇu kh¸ch hµng x¸c nhËn sè nî b»ng v¨n b¶n. Nh ®· biÕt h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ®îc chia lµm s¸u lo¹i, nhng trong bµi kho¸ luËn nµy em xin ®îc giíi h¹n tr×nh bµy bèn lo¹i thanh to¸n chñ yÕu ®ã lµ, thanh to¸n ®èi víi ngêi mua, thanh to¸n ®èi víi ngêi cung cÊp, thanh to¸n ®èi víi nhµ níc, thanh to¸n ®èi víi c«ng nh©n viªn 1.5.1 H¹ch to¸n thanh to¸n víi ngêi mua. Nî ph¶i thu ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng ®èi tîng ph¶i thu, tõng kho¶n nî vµ tõng lÇn thanh to¸n, kÕ to¸n ph¶i theo dâi chÆt chÏ tõng kho¶n nî ph¶i thu vµ thêng xuyªn kiÓm tra ®«n ®èc, thu håi nî tr¸nh bá sãt 1.5.1.1 Tµi kho¶n sö dông §Ó theo dâi c¸c kho¶n thanh to¸n víi kh¸ch hµng vÒ tiÒn b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, cung cÊp lao vô, dÞch vô, tµi s¶n, kÕ to¸n sö dông TK 131 “ Ph¶i thu cña kh¸ch hµng” tµi kho¶n nµy ®îc theo dâi chi tiÕt theo tõng kh¸ch hµng. Bªn nî - Sè tiÒn ph¶i thu cña kh¸ch hµng b¸n vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô ®· cung cÊp vµ ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô - Sè tiÒn thõa tr¶ l¹i cho kh¸ch - §iÒu chØnh chªnh lÖch do tû gi¸ ngo¹i tÖ t¨ng víi c¸c kho¶n ph¶i thu ngêi mua cã gèc ngo¹i tÖ. Bªn cã - Sè tiÒn ®· thu ë kh¸ch hµng ( kÓ c¶ tiÒn øng tríc cña kh¸ch hµng) - Sè chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ doanh thu cña hµng bÞ tr¶ l¹i trõ vµo nî ph¶i thu. C¸c nghiÖp vô lµm gi¶m ph¶i thu ë kh¸ch hµng ( Chªnh lÖch gi¶m tû gi¸, thanh to¸n bï trõ, xo¸ sæ nî khã ®ßi kh«ng ®ßi ®îc ) D nî: Ph¶n ¸nh sè tiÒn doanh nghiÖp cßn ph¶i thu cña kh¸ch hµng D cã: Ph¶n ¸nh sè tiÒn ngêi mua ®Æt tríc hoÆc tr¶ thõa cho doanh nghiÖp. 17 1.5.1.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ( s¬ ®å sè 4 ) C¸c doanh nghiÖp thêng h¹ch to¸n theo mét trong hai ph¬ng ph¸p, ph¬ng ph¸p doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, ph¬ng ph¸p doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. S¬ ®å 4: H¹ch to¸n ph¶i thu cña ngêi mua (Doanh nghiÖp nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ ) 131 511,711,515 521,531,532 ChiÕt khÊu DT b¸n hµng vµ thu ho¹t ®éng kh¸c 3331 3331 ThuÕ VAT t¬ng øng ThuÕ VAT ph¶i nép 331 111,112 Bï trõ c«ng nî Sè chi hé hoÆc tr¶ l¹i tiÒn thõa 111,112 Sè tiÒn ®É thu kÓ c¶ øng tríc 139 Xo¸ sæ 642 Ghi chó : Trong trêng hîp doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× h¹ch to¸n thanh to¸n ph¶i thu cña ngêi mua sÏ kh«ng bao gåm thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra ph¶i nép 18 1.5.2 H¹ch to¸n c¸c kho¶n thanh to¸n víi ngêi cung cÊp Trong doanh nghiÖp ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña m×nh th× doanh nghiÖp cã quan hÖ rÊt nhiÒu ®èi víi c¸c b¹n hµng chuyªn cung cÊp nguyªn vËt liÖu, tµi s¶n cè ®Þnh, söa ch÷a, c¸c dÞch vô cÇn thiÕt ®Ó phôc vô cho kh©u ®Çu vµo cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× lý do ®ã mµ sÏ cã mèi quan hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ cung cÊp. Nî ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n, ngêi cung cÊp vËt t, hµng ho¸, dÞch vô hoÆc cho ngêi nhËn thÇu x©y l¾p chÝnh, phô cÇn h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng ®èi tîng ph¶i tr¶. Trong chi tiÕt cho tõng ®èi tîng ph¶i tr¶, ph¶i ph¶n ¸nh sè tiÒn ®· cung øng tríc cho ngêi cung cÊp, ngêi nhËn thÇu x©y l¾p nhng cha nhËn ®îc s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao Kh«ng ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n c¸c nghiÖp vô mua vËt t hµng ho¸ dÞch vô tr¶ tiÒn ngay Nh÷ng vËt t, hµng ho¸, dÞch vô ®· nhËp kho nhng ®Õn cuèi th¸ng vÉn cha cã ho¸ ®¬n th× sö dông gi¸ t¹m tÝnh ®Ó ghi sæ vµ ph¶i ®iÒu chØnh vÒ gi¸ thùc tÕ khi nhËn ho¸ ®¬n hoÆc th«ng b¸o gi¸ chÝnh thøc cña ngêi b¸n. 1.5.2.1 Tµi kho¶n sö dông §Ó theo dâi t×nh h×nh thanh to¸n cho c¸c nhµ cung cÊp kÕ to¸n sö dông TK 331 “ ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n” TK nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng thanh to¸n Bªn nî - Sè tiÒn ®· tr¶ cho ngêi b¸n vËt t, hµng ho¸, ngêi cung cÊp dÞch vô, sè ngêi nhËn thÇu, x©y l¾p -Sè tiÒn øng tríc cho ngêi b¸n, ngêi cung cÊp, ngêi nhËn thÇu x©y l¾p nhng cha nhËn ®îc s¶n phÈm, hµng ho¸, dich vô, khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao - Sè tiÒn ngêi b¸n chÊp thuËn gi¶m gi¸ hµng ho¸ hoÆc dÞch vô ®· giao theo hîp ®ång - ChiÕt khÊu thanh to¸n ®îc ngêi b¸n chÊp thuËn cho doanh nghiÖp gi¶m trõ vµo nî ph¶i tr¶ - Sè kÕt chuyÓn vÒ gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ thiÕu hôt kÐm phÈm chÊt khi kiÓm nhËn vµ tr¶ l¹i ngêi b¸n. Bªn cã - Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n vËt t, hµng ho¸, ngêi cung cÊp dÞch vô vµ ngêi nhËn thÇu x©y l¾p -§iÒu chØnh gi¸ t¹m tÝnh vÒ gi¸ thùc tÕ cña sè vËt t, hµng ho¸, dÞch vô ®· nhËn, khi cã ho¸ ®¬n hoÆc th«ng b¸o chÝnh thøc 19 Sè d bªn cã - Sè tiÒn cßn ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n, ngêi cung cÊp, ngêi nhËn thÇu x©y l¾p Sè d bªn nî - Sè tiÒn ®· øng tríc cho ngêi b¸n hoÆc sè ®· tr¶ nhiÒu h¬n cho ngêi b¸n 1.5.2.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ( S¬ ®å sè 5 ) Cã hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ph¶i tr¶ ngêi b¸n, h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p doanh nghiÖp tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, h¹ch to¸n theo h¬ng ph¸p doanh nghiÖp tÝnh thÕu gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. S¬ ®å 5 : Ho¹ch to¸n ph¶i tr¶ ngêi cung cÊp (Doanh nghiÖp nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ ) 331 111, 112, 311, 341 111, 112 Thanh to¸n b»ng tiÒn Thu håi tiÒn tr¶ thõa 511 151, 152,153,213,241… Thanh to¸n b»ng hµng ho¸,SP, DV Gi¸ trÞ vËt t TS mua chÞu c¶ thuÕ VAT 131 133 Thanh to¸n bï trõ ThuÕ VAT ®Çu vµo 152, 153, 211… 627, 641, 642 Gi¶m gi¸ hµng mua, hµng mua tr¶ l¹i, chiÕt khÊu th¬ng m¹i DÞch vô mua chÞu kh¸c 133 ThuÕ VAT cña chiÕt khÊu gi¶m gi¸ §èi víi doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× h¹ch to¸n ph¶i tr¶ ngêi cung cÊp kh«ng bao gåm thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ. 20