Tài liệu Hoàn thiện công tác kế toán tscđ tại công ty tư vấn & thiết kế kiến trúc việt nam

Lêi nãi ®Çu LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi ®· chøng minh r»ng s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó cho tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi tån t¹i vµ ph¸t triÓn. H¬n n÷a qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh trªn nh÷ng ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu nh lµ t liÖu s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt. Trong ®ã TSC§ lµ mét phÇn c¬ b¶n cña t liÖu s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt. Trong ®ã TSC§ lµ mét phÇn c¬ b¶n cña t liÖu s¶n xuÊt, nã gi÷ vai trß lµ t liÖu lao ®éng chñ yÕu tham gia mét c¸ch trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. TSC§ ®îc coi lµ mét bé phËn c¬ b¶n t¹o nªn c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ chóng chÝnh lµ nÒn t¶ng ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi. Cïng víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña x· héi loµi ngêi ®ßi hái c¸c cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ph¶i tËp trung gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò c¬ khÝ hãa, ®iÖn khÝ hãa, tù ®éng hãa qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Thùc chÊt cña vÊn ®Ò nµy lµ ®æi míi, c¶i tiÕn hoµn TSC§ nh»m phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cña thêi thÕ. Trong ®iÌu kiÖn ®ang tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt diÔn ra gay g¾t, ai còng muèn cã tiÕng t¨m vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng réng th× viÖc ®æi míi trang thiÕt bÞ, c¸c ph¬ng tiÖn s¶n xuÊt hay gäi chung lµ TSC§ ë c¸c doanh nghiÖp ®îc coi lµ vÊn ®Ò thêi sù cÊp b¸ch bëi lÏ sù t¨ng trëng hay ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nãi riªng vµ cña toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung phÇn lín dùa trªn c¬ së trang bÞ TSC§ phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y Nhµ níc thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa ®a ph¬ng ®a d¹ng, ®iÒu ®ã gióp cho nhiÒu doanh nghiÖp tranh thñ ®îc sù ®Çu t cña c¸c ®èi t¸c níc ngoµi. Víi viÖc ®Çu t m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt tiªn tiÕn vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng tèt lµm t¨ng s¶n lîng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi ®îc c¶i thiÖn, tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn t¨ng trëng kinh tÕ, dÇn ®a ViÖt Nam hßa nhËp vµo guång m¸y s«i ®éng cña c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §øng tríc thùc tÕ trªn, bÊt kú mét doanh nghiÖp c«ng nghiÖp nµo muèn ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Òu ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi c«ng nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ®ång thêi kh«ng ngõng ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt kinh doanh ®ång thêi kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ trong doanh nghiÖp. NÕu nh h¹ch to¸n víi chøc n¨ng võa nhiÖm vô lµ c«ng cô ®¾c lùc qu¶n lý, cung cÊp c¸c th«ng tin chÝnh x¸c cho qu¶n lý th× tæ chøc kÕ to¸n TSC§ lµ yÕu tè quan träng gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö dông TSC§. NhËn thøc ®îc vÊn ®Ò ®ã, c¸c doanh nghiÖp nãi chung còng nh C«ng ty T vÊn & ThiÕt kÕ KiÕn tróc ViÖt Nam nãi riªng thÊy ®îc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n TSC§ cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, thu håi vèn nhanh ®Ó t¸i ®µu t s¶n xuÊt, kh«ng ®æi míi vµ trang bÞ thªm TSC§. Trong qu¸ tr×nh thùc tËp, t×m hiÓu thùc tÕ ë C«ng ty T vÊn & ThiÕt kÕ KiÕn tróc ViÖt Nam em thÊy kÕ to¸n TSC§ cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp v× vËy em lùa chän ®Ò tµi “Hoàn thiện công tác kế toán TSCĐ tại Công ty Tư vấn & Thiết kế Kiến trúc Việt Nam”. Néi dung cña ®Ò tµi gåm 3 phÇn: PhÇn thø nhÊt: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n TSC§ ë trong c¸c doanh nghiÖp. PhÇn thø hai: T×nh h×nh thùc tÕ vµ c«ng t¸c kÕ to¸n TSC§ ë C«ng ty T vÊn & ThiÕt kÕ KiÕn tróc ViÖt Nam PhÇn thø ba: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n TSC§ ë C«ng ty T vÊn & ThiÕt kÕ KiÕn tróc ViÖt Nam Do thêi gian thùc tËp nghiªn cøu ë C«ng ty T vÊn & ThiÕt kÕ KiÕn tróc ViÖt Nam víi kiÕn thøc hiÓu biÕt vÒ kÕ to¸n TSC§ cßn cã h¹n, nªn cuèn chuyªn ®Ò nµy ch¾c ch¾n cã nhiÒu thiÕu sãt em rÊt mong ®îc sù quan t©m vµ gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o vÒ néi dung còng nh h×nh thøc ®Ó bµi chuyªn ®Ò cña em ®îc hoµn chØnh h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! PhÇn I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh trong c¸c doanh nghiÖp 1. VÞ trÝ cña tµi s¶n cè ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ vai trß cña kÕ to¸n trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông TSC§. 1.1 Kh¸i niÖm vµ vai trß cña TSC§. 1.1.1. Kh¸i niÖm TSC§. TSC§ ®îc hiÓu lµ toµn bé h÷u h×nh hoÆc v« h×nh tham gia mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tïy theo ®iÒu kiÖn kinh tÕ, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh mµ cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ tiªu chuÈn gi¸ trÞ cña TSC§. ë níc ta hiÖn nay, trong quyÕt ®Þnh sè 166/1999/Q§- BTC. Ngµy 30/12/1999 cña Bé trëng Bé tµi chÝnh ban hµnh chÕ ®é qu¶n lý sö dông vµ trÝch khÊu hao TSC§ ®· quy ®Þnh tiªu chuÈn gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông ë ®iÒu 4 nh sau: C¸c TSC§ h÷u h×nh hoÆc v« h×nh. * Cã thêi gian sö dông tõ mét n¨m trë lªn. * Cã gi¸ trÞ tõ (n¨m triÖu ®ång) 5.000.000 ® trë lªn. Mäi t liÖu lao ®éng hay mäi kho¶n chi phÝ thùc tÕ ®ång thêi tháa m·n 2 ®iÒu kiÖn trªn ®îc coi lµ TSC§. 1.1.2.Vai trß cña TSC§. - TSC§ lµ mét bé phËn t liÖu lao ®éng s¶n xuÊt gi÷ vai trß t liÖu lao ®éng chñ yÕu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - TSC§ lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. 1.2. §Æc ®iÓm cña TSC§. Trong qu¸ tr×nh tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh TSC§ cã ®Æc ®iÓm nh sau: + TSC§ tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vµ vÉn gi÷ ®îc h×nh th¸i hiÖn vËt ban ®Çu cho ®Õn khi h háng ph¶i lo¹i bá. + Gi¸ trÞ cña TSC§ hao mßn dÇn vµ chuyÓn dÇn tõng phÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp... Nh vËy TSC§ ph¸t huy t¸c dông vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ chØ ®îc thay thÕ khi hÕt thêi h¹ sö dông hoÆc kh«ng cã lîi vÒ mÆt kinh tÕ. + TSC§ ®îc mua vÒ víi môc ®Ých ®îc sö dông chø kh«ng ph¶i ®Ó b¸n., ®©y lµ mét tiªu thøc ®Ó ph©n biÖt TSC§ víi c¸c tµi s¶n kh¸c vµ lµ c¬ së lý luËn ®Ó tæ chøc kÕ to¸n TSC§. 1.3. Yªu cÇu qu¶n lý TSC§. ViÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n ®Ó thêng xuyªn theo dâi, n¾m ch¾c t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ, t×nh h×nh sö dông vµ hao mßn TSC§ ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông hîp c«ng suÊt cña TSC§ gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt, thu håi vèn ®Çu ra nhanh ®Ó t¸i s¶n xuÊt. Nh vËy ®ßi hái ph¶i qu¶n lý TSC§ lµ mét yªu cÇu cÇn thiÕt. 1.3.1. Yªu cÇu qu¶n lý. Nh chóng ta biÕt TSC§ bao gåm c¶ h×nh th¸i vËt chÊt vµ gi¸ trÞ cho nªn TSC§ ph¶i ®îc qu¶n lý chÆt chÏ c¶ vÒ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. - VÒ mÆt hiÖn vËt ®ßi hái ph¶i qu¶n lý suèt thêi gian sö dông. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ph¶i qu¶n lý tõ viÖc mua s¾m ®Çu t, x©y dùng ®· h×nh thµnh, qu¸ tr×nh sö dông TSC§ ë doanh nghiÖp cho ®Õn khi kh«ng sö dông ®îc n÷a. - VÒ mÆt gi¸ trÞ ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ t×nh h×nh hao mßn, viÖc ph©n bè chi phÝ khÊu hao mét c¸ch khoa häc, qu¶n lý ®Ó thu håi vèn ®Çu t phôc vô cho viÖc t¸i dÇu t TSC§, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ trÞ cßn l¹i ®Ó gióp cho c«ng t¸c ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng cña TSC§ ®Ó cã ph¬ng híng ®Çu t, ®æi míi TSC§. 1.3.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc kÕ to¸n TSC§. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu tæ chøc qu¶n lý TSC§ trªn th× sù cÇn thiÕt lµ ngêi qu¶n lý ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ mät c¸ch hîp lý. §Ó ®¶m b¶o ghi chÐp kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµ cung cÊp nh÷ng th«ng tin h÷u hiÖu nhÊt cho qu¶n lý th× cÇn tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ mét c¸ch khoa häc. V× vËy, tæ chøc h¹ch to¸n lµ cÇn thiÕt. 1.4. NhiÖm vô kÕ to¸n TSC§. §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý kÕ to¸n TSC§ ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c nghiÖp vô sau ®©y: - Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh tæng hîp sè liÖu mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi vÒ sè lîng, hiÖn tr¹ng vµ gi¸ trÞ TSC§ hiÖn cã, t×nh h×nh t¨ng gi¶m vµ di chuyÓn TSC§ trong néi bé doanh nghiÖp, viÖc b¶o qu¶n vµ sö dông TSC§ ë doanh nghiÖp. - Ph¶n ¸nh kÞp thêi gi¸ trÞ hao mßn TSC§ trong qu¸ tr×nh sö dông, tÝnh to¸n, ph©n bæ, hoÆc kÕt chuyÓn chÝnh x¸c sè khÊu hao vµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. - Tham gia lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a vµ dù to¸n chi phÝ söa ch÷a TSC§, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c chi phÝ thùc tÕ vµ söa ch÷a TSC§, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ chi phÝ söa ch÷a TSC§. - Tham gia kiÓm kª, kiÓm tra ®Þnh kú hay bÊt thêng TSC§ tham gia ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ khi cÇn thiÕt, tæ chøc ph©n tÝch t×nh h×nh b¶o qu¶n vµ sö dông TSC§ ë doanh nghiÖp. 2. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ TSC§. 2.1. Ph©n lo¹i TSC§. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, cã rÊt nhiÒu lo¹i TSC§ ®îc doanh nghiÖp sö dông vµ mçi lo¹i TSC§ l¹i cã ®Æc ®iÓm kh¸c nhau do ®ã dÓ thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n TSC§ cÇn ph©n lo¹i TSC§ theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. 2.1.1. Ph©n lo¹i TSC§ theo h×nh th¸i biÓu hiÖn. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, toµn bé TSC§ cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh 2 lo¹i TSC§ h÷u h×nh vµ TSC§ v« h×nh. - TSC§ h÷u h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n cã h×nh th¸i hiÖn vËt cô thÓ nh nhµ xëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, vËt kiÕn tróc... - TSC§ v« h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n kh«ng cã thùc thÓ h÷u h×nh nhng ®¹i diÖn cho mét quyÒn hîp ph¸p nµo ®ã vµ ngêi chñ ®îc hëng quyÒn lîi kinh tÕ. Thuéc TSC§ v« h×nh lµ chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp, chi phÝ nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ.... 2.1.2. Ph©n lo¹i TSC§ theo quyÒn së h÷u. C¨n cø vµo quyÒn së h÷u, TSC§ cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh 2 lo¹i TSC§ tù cã vµ TSC§ thu ngoµi. * TSC§ tù cã: lµ TSC§ ®îc x©y dùng, mua s¾m vµ h×nh thµnh tõ nguån vèn ng©n s¸ch cÊp hoÆc cÊp trªn cÊp, nguån vèn vay,nguån vèn liªn doanh c¸c quü cña doanh nghiÖp vµ c¸c TSC§ ®îc biÕu tÆng... §©y lµ nh÷ng TSC§ cña doanh nghiÖp ®îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. * TSC§ thuª ngoµi: lµ TSC§ ®i thuª ®Ó sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo hîp ®ång ®· ký kÕt. Tuú theo hîp ®ång thuª mµ TSC§ ®i thuª ®îc chia thµnh: * TSC§ thuª tµi chÝnh: lµ c¸c TSC§ ®i thuª nhng doanh nghiÖp cã quyÒn kiÓm so¸t vµ sö dông l©u dµi theo c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång thuª. Theo th«ng lÖ TSC§ ®îc gäi µ thuª tµi chÝnh nÕu nã tho¶ m·n mét trong bèn ®iÒu sau: + QuyÒn së h÷u TSC§ thuª ®îc chuyÓn cho bªn ®i thuª khi hÕt h¹n hîp ®ång. + Hîp ®ång cho phÐp bªn ®i thuª ®îc chän mua TSC§ thuª víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ thùc tÕ cñ TSC§ thuª t¹i thêi ®iÓm mua l¹i. + Thêi h¹n thuª theo hîp ®ång Ýt nhÊt ph¶i b»ng 3/4 (75%) thêi gian h÷u dông cña tµi s¶n thuª. + Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n chi theo hîp ®ång Ýt nhÊt ph¶i b»ng 90% gi¸ trÞ cña TSC§ thuª. * TSC§ thuª ho¹t ®éng: lµ TSC§ thuª kh«ng tho¶ m·n bÊt cø ®iÒu kho¶n nµo cña hîp ®ång thuª tµi chÝnh nh ®· nãi ë trªn. Bªn ®i thuª chØ dîc qu¶n lý, sö dông trong thêi h¹n hîp ®ång vµ ph¶i hoµn tr¶ khi kÕt thóc hîp ®ång. 2.1.3. Ph©n lo¹i TSC§ theo ®Æc trng kü thuËt Theo ®Æc trng kü thuËt, c¸c TSC§ ®îc chia thµnh tõng lo¹i sau: - §èi víi TSC§ h÷u h×nh gåm : + Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc. + M¸y mãc, thiÕt bÞ. + Ph¬ng tiÖn vËn t¶i truyÒn dÉn. + ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lý. + C©y l©u n¨m, gia sóc c¬ b¶n. + TSC§ kh¸c. - §èi víi TSC§ v« h×nh gåm: + QuyÒn sö dông ®Êt. + Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp. + B»ng ph¸t minh s¸ng chÕ. + Chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn. + Chi phÝ vÒ lîi thÕ th¬ng m¹i. + TSC§ v« h×nh kh¸c. Lo¹i TSC§ cã t¸c dôn riªng nhng môc ®Ých cña tÊt c¶ c¸c c¸ch ph©n lo¹i ®Òu ®Ó t¨ng cêng qu¶n lý TSC§. 2.2. §¸nh gi¸ TSC§. §¸nh gi¸ TSC§ lµ biÓu hiÖn gi¸ trÞ TSC§ b»ng tiÒn teo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. §¸nh gi¸ TSC§ lµ ®iÒukiÖn cÇn thiÕt ®Ó h¹ch to¸n TSC§, trÝch khÊu hao vµ ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông TSC§ trong doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý TSC§ trong qu¸ tr×nh sö dông, TSC§ ®îc ®¸nh gi¸ theo nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. 2.2.1. Nguyªn gi¸ TSC§. Nguyªn gi¸ TSC§ lµ toµn bé chi phÝ b×nh thêng vµ hîp lý mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó cã TSC§, ®a TSC§ vµo vÞ trÝ s½n sµng sö dông. Nguyªn gi¸ TSC§ trong tõng trêng hîp cô thÓ ®îc x¸c ®Þnh nh sau: - §èi víi TSC§ mua s¾m (kÓ c¶ trêng hîp mua TSC§ míi hay ®· dïng). Lµ toµn bé chi phÝ tõ khi mua ®Õn khi TSC§ ®îc ®a vµo sö dông bao gåm gi¸ mua, thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tríc b¹, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö (nÕu cã). Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh mua s¾m kh«ng bao gåm thuÕ GTGT ®Çu vµo, hoÆc thuÕ GTGT ë kh©uhËp khÈu khimua TSC§ (nÕu TSC§ nµy ®îc dïng cho môc ®Ých s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ). Trêng hîp doanh nghiÖp nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc TSC§ kh«ng dïng cho môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh hµng hãa, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT hoÆc sö dông cho c¸c môc ®Ých sù nghiÖp, dù ¸n, phóc lîi, th× nguyªn gi¸ TSC§ bao gåm c¶ thuÕ GTGT ®Çu vµo vµ thuÕ GTGT ë kh©u nhËp khÈu khi mua TSC§. §èi víi TSC§ h÷u h×nh x©y dùng míi, nguyªn gi¸ ®îc h¹ch to¸n thµnh 2 phÇn : + Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm x©y l¾p vµ c¸c chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö theo thiÕt kÕ kü thuËt sau khi trõ phÇn gÝa trÞ thu håi cña s¶n phÈm ch¹y thö (nÕu cã). + PhÇn chªnh lÖch do ®¸nh gi¸ trÞ c«ng tr×nh theo mÆt b»ng gi¸ khi ®a c«ng tr×nh vµo sö dông (®îc cÊp qu¶n lý cã thÈm quyÒn duyÖt y- §èi víi doanh nghiÖp Nhµ níc). Nguyªn gi¸ TSC§ x©y dùng míi kh«ng bao gåm thuÕ GTGT ®Çu vµo (nÕu TSC§ nµy ®îc dïng cho môc ®Ých s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ). Trêng hîp doanh nghiÖp nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, hoÆc TSC§ kh«ng dïng cho môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh, hµng hãa dÞch vô chÞu thuÕ GTGT th× nguyªn gi¸ TSC§ bao gåm c¶ thuÕ GTGT ®Çu vµo cña TSC§. - §èi víi TSC§ h÷u h×nh tù chÕ: Nguyªn gi¸ gåm gi¸ thµnh thùc tÕ (gi¸ trÞ quyÕt to¸n) cña TSC§ tù chÕ vµ chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö hîp lý, hîp lÖ (nÕu cã). Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh tù chÕ kh«ng bao gåm thuÕ GTGT ®Çu vµo (nÕu TSC§ nµy ®îc dïng cho môc ®Ých s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ). Trêng hîp doanh nghiÖp nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc TSC§ kh«ng dïng cho môc ®Ých s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT th× nguyªn gi¸ TSC§ bao gåm c¶ thuÕ GTGT ®Çu vµo cña TSC§. - §èi víi TSC§ nhËn cña ®¬n vÞ kh¸c gãp vèn liªn doanh th× nguyªn gi¸ lµ gi¸ trÞ tho¶ thuËn cña c¸c bªn liªn doanh céng vãi c¸c chi phÝ vËn chuyÓn, l¾p ®Æt ch¹y thö (nÕu cã). - §èi víi TSC§ ®îc cÊp. Nguyªn gi¸ lµ gi¸ ghi trong “biªn b¶n bµn giao TSC§” cña ®¬n vÞ cÊp vµ chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö (nÕu cã). - §èi víi TSC§ ®îc tÆng biÕu Nguyªn gi¸ lµ gi¸ tÝnh to¸n trªn c¬ së gÝ thÞ trêng cña c¸c TSC§ t¬ng ®¬ng. - §èi víi TSC§ thuª tµi chÝnh: Nguyªn gi¸ ®îc x¸c ®Þnh tuú thuéc vµo ph¬ng thøc thuª (thuª mua, thuª trùc tiÕp, thuª qua c«ng ty cho thuÕ TSC§...) vµ tuú thuéc vµo néi dung ghi trong hîp ®ång tµi s¶n. Trêng hîp thuª TSC§ trùc tiÕp, nguyªn gi¸ ghi sæ TSC§ ®i thuª ®îc tÝnh b»ng gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña hîp ®ång. ViÖc ghi sæ TSC§ theo nguyªn gi¸ cho phÐp ®¸nh gi¸ tæng qu¸t n¨ngùc s¶n xuÊt, tr×nh ®é trang bÞ c¬ së vËt chÊt, kü thuËt vµ quy m« cua rdn. ChØ tiªu nguyªn gi¸ cßn lµ c¬ së ®Ó tÝnh khÊu hoa, theo dâi t×nh h×nh thu håi vèn ®Çu t ban ®Çu vµ x¸c ®Þnh hiÖu suÊt sö dông TSC§. KÕ to¸n TSC§ ph¶i triÖt dÓ t«n träng nguyªn t¾c ghi theo nguyªn gi¸. Nguyªn gi¸ cña tõng ®èi tîng TSC§ ghi trªn sæ vµ b¸o c¸o kÕ to¸n chØ ®îc x¸c dÞnh mét lÇn khi t¨ng tµi s¶n vµ kh«ng thay ®æi trong suèt thêi gian tån t¹i cña tµi s¶n t¹i doanh nghiÖp, trõ c¸c trêng hîp sau: + §¸nh gi¸ l¹i TSC§. + X©y dùng trang bÞ thªm cho TSC§. + C¶i t¹o, n©ng cÊp lµm t¨ng n¨ng lùc vµ kÐo dµi thêi gian h÷u dông cña TSC§. + Th¸o dì bít mét sè bé phËn lµm gi¶m gi¸ trÞ TSC§. 2.2.2. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§. Trong qu¸ tr×nh sö dông TSC§, gi¸ trÞ cña nã bÞ hao mßn dÇn vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú, do ®ã gi¸ trÞ cña TSC§ sÏ bÞ gi¶m dÇn. V× vËy, yªu cÇu qu¶n lý vµ sö dông tc ®Æt ra lµ cÇn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ ®Ó tõ dã cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc n¨ng lùc s¶n xuÊt thùc cña TSC§ trong doanh nghiÖp. Gi¸ trÞ cßn l¹i Nguyªn gi¸ Sè khÊu hao luü = cña TSC§ cña TSC§ kÕ cña tµi s¶n Trong ®ã, sè ®· hao mßn chÝnh lµ phÇn gi¸ trÞ cña TSC§ ®· ®îc tÝnh to¸n, ph©n bæ vµo chi phÝ kinh doanh ®Ó thu håi chi phÝ ®Çu t trong qu¸ tr×nh sö dông hay nãi c¸ch kh¸c chÝnh lµ sè ®· khÊu hao cña TSC§. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ cã thÓ thay ®æi khi doanh nghiÖp thùc hiÖn ®¸nh gi¸ l¹i TSC§. ViÖc ®iÒu chØnh gi¸ trÞ cßn l¹i ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc : Gi¸ trÞ cßn l¹i cña Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ sau khi ®¸nh = TSC§ tríc khi x Gi¸ ®¸nh l¹i cña TSC§ Nguyªn gi¸ cò cña TSC§ gi¸ l¹i ®¸nh gi¸ Ngoµi ra, gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ cßn ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ thùc tÕ t¹i thêi ®iÓm ®¸nh gi¸ l¹i dùa vµo biªn b¶n kiÓm kª va ®¸nh gi¸ l¹i TSC§. 3. Néi dung kÕ to¸n TSC§ u c¸c quy ®Þnh sè hiÖu cña TSC§. - Cã thÓ ®¸nh sè hiÖu TSC§ b»ng c¸ch dïng ch÷ sè la m·, ch÷ sè ký hiÖu lo¹i, ch÷ c¸i lµm ký hiÖu nhãm vµ kÌm theo mét sè thø tù ®Ó chØ ®èi tîng TSC§ (trong mçi nhãm, tõng ®èi tîng ghi TSC§ ®îc ký hiÖu theo thêi gian x©y dùng hay mua s¾m TSC§ ®ã. Cã thÓ ®¸nh sè hiÖu TSC§ b»ng c¸ch dïng c¸c tµi kho¶n cÊp 1, cÊp 2 vÒ TSC§ ®Ó chia lo¹i, nhãm TSC§ kÌm theo mét d·y sè nhÊt ®Þnh trong d·y sè tù nhiªn ®Ó ký hiÖu ®èi tîng ghi TSC§.3.1. H¹ch to¸n chi tiÕt TSC§. Yªu cÇu qu¶n lý TSC§ trong ®¬n vÞ ®ßi hái ph¶i kÕ to¸n chi tiÕt TSC§ th«ng qua kÕ to¸n chi tiÕt TSC§, kÕ to¸n sÏ cung cÊp nh÷ng chØ tiªu quan träng vÒ c¬ cÊu TSC§, t×nh h×nh ph©n bæ TSC§, sè lîng vµ t×nh tr¹ng chÊt lîng cña TSC§ còng nh t×nh h×nh b¶o qu¶n, tr¸ch nhiÖm cña c¸c bé phËn vµ c¸ h©n trong viÖc b¶o qu¶n vµ sö dông TSC§. C¸c chØ tiªu quan träng ®ã lµ c¨n cø ®Ó doanh nghiÖp c¶i tiÕn, trang bÞ vµ sö dông TSC§, ph©n bæ chÝnh x¸c sè khÊu hao x¸c ®Þnh vµ n©ng cao chÊt lîng vËt chÊt trong viÖc b¶o qu¶n vµ sö dông. Néi dung chÝnh cña tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi tiÕt tµi s¶n cè ®Þnh bao gåm: - §¸nh sè TSC§. KÕ to¸n chi tiÕt TSC§ ë bé phËn kÕ to¸n doanh nghiÖp vµ c¸c ®¬n vÞ, bé phËn sö dông TSC§. 3.1.1. §¸nh sè tµi s¶n cè ®Þnh. §¸nh sè TSC§ lµ quy ®Þnh cho mçi tµi s¶n cão dÞnh mét hiÖu t¬ng øng theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. ViÖc ®¸nh sè TSC§ ®îc tiÕn hµnh theo tõng ®èi tîng tµi s¶n cè ®Þnh (gäi lµ ®èi tîng ghi TSC§). Mçi ®èi tîng TSC§ kh«ng ph©n biÖt ®ang sö dông hay dù tr÷ ®Òu ph¶i cã sè hiÖu riªng. Sè hiÖu cña mçi ®èi tîng ghi TSC§ kh«ng thay ®æi trong suèt thêi gian sö dông hay b¶o qu¶n t¹i ®¬n vÞ. Trong thùc tÕ cã thÓ cã rÊt nhiÒ 3.1.2.KÕ to¸n chi tiÕt TSC§ ë bé phËn kÕ to¸n vµ c¸c ®Þa ®iÓm sö dông: ë phßng ban kÕ to¸n, kÕto¸n chi tiÕt TSC§ ®îc thùc hiÖn ë thÎ TSC§ (mÉu sè 02- TSC§/BD). ThÎ TSC§ dïng ®Ó theo dâi chi tiÕt tõng TSC§ cña tõng ®¬n vÞ , t×nh h×nh thay dæi nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ hao mßn ®· trÝch hµng n¨m cña tõng TSC§ cña ®¬n vÞ. ThÎ TSC§ do kÕ to¸n TSC§ lËp cho tõng ®èi tîng ghi TSC§. C¨n cø ®Ó kÕ to¸n lËp thÎ TSC§ lµ: - Biªn b¶n giao nhËn TSC§. - Biªn b¶n thanh to¸n TSC§. - Biªn b¶n giao nhËn TSC§ söa ch÷a lín h×nh thµnh. Ngoµi ra, c¨n cø ®Ó lËp thÎ TSC§ cßn gåm c¸c chøng tõ nh: - Biªn b¶n ®¸nh gi¸ l¹i TSC§. - B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ kÕ ho¹ch TSC§ - C¸c tµi liÖu kû luËt kh¸c cã liªn quan. T¹i c¸c ®Þa ®iÓm sö dông TSC§, ®Ó theo dâi ®Þa ®iÓm ®Æt TSC§. T×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ do tõng ®¬n vÞ, bé phËn ph©n xëng (®éi, tr¹i) hoÆc phßng ban mçi ®¬n vÞ sö dông ph¶i më mét sæ riªng sæ TSC§ trong ®ã ghi TSC§ t¨ng, gi¶m cña ®¬n vÞ m×nh theo tõng chøng tõ, t¨ng, gi¶m TSC§ theo tr×nh tù thêi gian ph¸t sinh ngîc. C¸c bíc tiÕn hµnh h¹ch to¸n chi tiÕt bao gåm: - §¸nh sè hiÖu cho tµi s¶n. - LËp thÎ TSC§ vµ vµo sæ chi tiÕt TSC§ theo tõng ®èi tîng. 3.2. KÕ to¸n tæng hîp t¨ng, gi¶m TSC§ h÷u h×nh, TSC§ v« h×nh. Ngoµi kÕ to¸n chi tiÕt TSC§, ®Ó ®¶m b¶o sù ®ång bé trong c«ng t¸c kÕ to¸n, gióp cho viÖc h¹ch to¸n chung toµn doanh nghiÖp th× kÕ to¸n ph¶i ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÆt chÏ, chÝnh x¸c sù biÕn ®éng vÒ gi¸ trÞ TSC§ trªn sæ kÕ to¸n b»ng viÖc h¹ch to¸n tæng hîp TSC§ ®Ó kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô t¨ng, gi¶m TSC§, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n chÝnh sau: - Tµi kho¶n 211: Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. - Tµi kho¶n 212: Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh. - Tµi kho¶n 213: Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. - Tµi kho¶n 214: Hao mßn TSC§. Ngoµi ra, ®Ó ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng TSC§ vµ trÝch khÊu hao TSC§ ngêi ta cßn quy ®Þnh sö dông c¸c tµi kho¶n cã liªn quan nh tµi kho¶n 111, 112, 241, 331, 341, 342, 411. *Nguyªn t¾c chung trong kÕ to¸n TSC§ lµ: + ViÖc ghi chÐp trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n (TK 211, 212, 213) lµ ghi theo nguyªn gi¸. + Trêng hîp sö dông vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n, quü xÝ nghiÖp ®Ó ®Çu t TSC§ th× ®ång thêi víi viÖc ghi t¨ng TSC§ lµ viÖc ghi chuyÓn nguån ®Ó t¨ng nguån kinh doanh. Cßn viÖc sö dông vèn tõ khÊu hao, vèn kinh doanh th× kh«ng h¹ch to¸n t¨ng nguån vèn. + ViÖc h¹ch to¸n khÊu hao ®ång thêi víi h¹ch to¸n hao mßn TSC§ trªn TK 214. + ChØ ®iÒu chØnh nguyªn gi¸ TSC§ khi quyÕt ®Þnh ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ cña cÊp trªn cã thÈm quyÒn. * KÕ to¸n tæng hîp t¨ng TSC§ h÷u h×nh, TSC§ v« h×nh. Trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay cã nhiÒu trêng hîp t¨ng TSC§ nh: x©y dùng nhµ xëng, mua s¾m m¸y mãc, thiÕt bÞ, c¸c ®¬n vÞ kh¸c gãp vèn liªn doanh b»ng TSC§, ®îc biÕu tÆng.. tõng trêng hîp t¨ng TSC§ ®Òu ®îc kÕ to¸n ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi trªn c¬ së c¸c chøng tõ nh ho¸ ®¬n mua s¾m TSC§, c¸c ho¸ ®¬n chi tiÕt vÒ c¸c chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö vµ c¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan. *KÕ to¸n tæng hîp gi¶m TSC§ h÷u h×nh, TSC§ v« h×nh. TSC§ h÷u h×nh, TSC§ v« h×nh cña doanh nghiÖp gi¶m ®i do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau nh: nhîng b¸n, thanh lý, mÊt m¸t, ph¸t hiÖn thiÕu khi kiÓm kª, ®em gãp vèn liªn doanh, ®iÒu chuyÓn cho ®¬n vÞ kh¸c.... mäi trêng hîp gi¶m ®Òu ph¶i lµm ®Çy ®ñ tñ tôc x¸c ®Þnh ®óng c¸c kho¶n thiÖt h¹i, chi phÝ thu nhËp (nÕu cã) vµ tuú trêng hîp cô thÓ ®Ó kÕ to¸n ghi sæ. Tr×nh tù kÕ to¸n t¨ng gi¶m TSC§ v« h×nh, TSC§ h÷u h×nh ®îc biÓu diÔn ë s¬ ®å díi ®©y: (1a) :Mua TSC§ (1b): ThuÕ VAT ph¶i nép khi mua TSC§ (theo ph¬ng thøc khÊu trõ). (2) : NhËn TSC§ ®îc cÊp, liªn doanh tÆng biÕu. (3): TSC§ x©y dùng hoµn thµnh bµn giao. (4): NhËn l¹i TSC§ gãp vèn liªn doanh ng¾n h¹n, dµi h¹n, TSC§ cho thuª tµi chÝnh. (5): ChuyÓn TSC§ thuª tµi chÝnh thµh TSC§ tù cã. (6): Gãp vèn liªn doanh b»ng TSC§. (7): Cho thuª TSC§ tµi chÝnh. (8): Thanh lý, nhîng b¸n TSC§. thiÕu TK(9): 111,TSC§ 112 341, 331 chê xö lý. TK 211, 133 TK 128, 222 1a TK 133 1b v 6 TK 214 TK 412 TK 228 TK 411 2 7 TK 241 TK 821 3 8 TK 128, 222, 228 TK 138 (1381) 4 9 TK 214 TK 212 5 3.3. KÕ to¸n khÊu hao vµ hao mßn TSC§ 3.3.1.Hao mßn TSC§. TSC§ tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ bÞ t¸c ®éng bëi nhiÒu yÕu tè bÞ gi¶m gi¶m gi¸ trÞ sö dông hay nãi c¸ch kh¸c TSC§ bÞ hao mßn dÇn. Hao mßn cã 2 lo¹i: - Hao mßn h÷u h×nh lµ sù hao mßn vËt chÊt trong qu¸ tr×nh sö dông, bÞ hao mßn, h háng tõng bé phËn vµ mÊt dÉn gi¸ trÞ sö dông ban ®Çu. - Hao mßn v« h×nh lµ sù gi¶m gi¸ TSC§ do sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt ®· cho ra ®êi nh÷ng tµi s¶n thay thÕ cã tÝnh n¨ng, c«ng dông tèt h¬n vµ gi¸ thµnh rÎ h¬n, nh÷ng TSC§ mµ doanh nghiÖp ®ang sö dông. Hao mßn v« h×nh ph¸t triÓn nhanh hay chËm phô thuéc vµo nhÞp ®é ph¸t triÓn cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ sù t¨ng n¨ng suÊt cña nh÷ng TSC§ cïng lo¹i. ChÝnh v× vËy, doanh nghiÖp cÇn ph¶i nhËn thøc ®óng hao mßn TSC§ ®ång thêi ph¶i x©y dùng vµ sö dông mét c¸ch hîp lý c¶ 2 yÕu tè hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh ®Ó x¸c ®Þnh ®óng thêi gian h÷u Ých cña TSC§. 3.3.2. KhÊu hao TSC§. KhÊu hao TSC§ lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn gi¸ trÞ hao mßn TSC§. ViÖc tÝnh khÊu hao TSC§ lµ nh»m thu håi l¹i vèn ®Çu t trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh ®Ó t¸i s¶n xuÊt TSC§ khi TSC§ bÞ h háng ph¶i thanh lý, lo¹i bá khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. 3.3.3. C¸c ph¬ng ph¸p khÊu hao. - Ph¬ng ph¸p khÊu hao tuyÕn tÝnh. - Ph¬ng ph¸p khÊu hao theo s¶n lîng. - Ph¬ng ph¸p khÊu hao nhanh. Tuú vµo ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh mµ mçi doanh nghiÖp lùa chän cho m×nh mét ph¬ng ph¸p khÊu hao cho phï hîp. HiÖn nay, theo quyÕt ®Þnh sè 166/1999/Q§- BTC ngµy 3012/1999 cña Bé trëng Bé Tµi chÝnh. Møc khÊu hao hµng n¨m cña doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh nh sau: MK = NG/T Trong ®ã MK: møc khÊu hao trung b×nh hµng n¨m cña TSC§. NG: nguyªn gi¸ cña TSC§. T: thêi gian sö dông ®Þnh møc TSC§. Khi ®ã: Møc khÊu hao hµng th¸ng = Møc khÊu hao hµng n¨m 12 Tû lÖ khÊu hao tµi kho¶n hµng n¨m ®îc tÝnh nh sau: TK = MK NG x 100 1 T = x 100 Nh vËy viÖc nghiªn cøu c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§ lµ mét c¨n cø quan träng phôc vô cho ngêi qu¶n lý vµ kÕ to¸n TSC§ quyÕt ®Þnh viÖc thu håi vµ b¶o toµn vèn cè ®Þnh ®ã còng lµ c¨n cø phôc vô viÖc lËp kÕ ho¹ch kh©óhao TSC§ cña doanh nghiÖp. 3.3.4.KÕ to¸n tæng hîp khÊu hao vµ hao mßn TSC§. KÕ to¸n khÊu hao vµ hao mßn TSC§ ®îc ph¶n ¸nh ®ång thêi trªn TK “214”Hao mßn TSC§ vµ ®îc ph¶n ¸nh qua s¬ ®å sau: (1): TrÝch khÊu hao TSC§ (2): NhËn TSC§ trong néi bé ®· khÊu hao (3): Gi¶m TSC§ ®· khÊu hao TK 211, 213 TK 214 (4):KhÊu hao nép cÊp trªn (nÕu kh«ng ®îc hoµn tr¶) TK 627, 641, 642 (3) TK 821, 138 TK 241 (1) TK 222, 228 TK 142, 335 TK 411 TK 111, 112, 338 (4) TK 211 (2) TK 009 (1b) (4b) §Ó theo dâi viÖc sö dông nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n ngêi ta sö dông TK ngoµi b¶ng 009. Bªn nî: nguån vèn khÊu hao gi¶m. Bªn cã: Nguån vèn hÊu hao t¨ng. Sè d bªn cã: Nguån khÊu hao hiÖn cßn ë doanh nghiÖp. 3.4. KÕ to¸n söa ch÷a TSC§: TSC§ lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu cã thêi gian sö dông l©u dµi, chóng chÞu ¶nh hëng trùc tiÕp cña nh÷ng t¸c ®éng c¬, lý, ho¸ häc lµm cho TSC§ bÞ hao mßn, h háng dÇn. §Ó ®¶m b¶o cho TSC§ ho¹t ®éng ®îc b×nh thêng trong suèt thêi gian sö dông, doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh söa ch÷a nh÷ng bé phËn hao mßn, h háng ®ã. Tuy nhiªn, trong ho¹t ®éng söa ch÷a cã ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan tíi TSC§ v× vËy h¹ch to¸n cÇn tu©n theo c¸c chuÈn mùc chung: Mét lµ, c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn TSC§ nÕu chØ ®îc h¹ch to¸n vµo TSC§ nÕu nh chóng thùc sù c¶i thiÖn t×nh tr¹ng hiÖn h÷u cña TSC§ ®ã, thªm vµo tr¹ng th¸i tiªu chuÈn ban ®Çu cña TSC§ ®ã nh: Thay ®æi mét bé phËn cña tµi s¶n lµm cho thêi gian h÷u Ých cña chóng ®îc t¨ng lªn, bao gåm c¶ viÖc t¨ng c«ng suÊt cu¶ chóng. C¶i tiÕn c¸c bé phËn cña m¸y mãc, thiÕt bÞ lµm t¨ng mét c¸ch ®¸ng kÓ lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. ViÖc ¸p dông quy tr×nh s¶n xuÊt míi lµm gi¶m c¬ b¶n c¸c chi phÝ s¶n xuÊt. Hai lµ, c¸c chi phÝ söa ch÷a b¶o dìng TSC§, nh»m môc ®Ých kh«i phôc hoÆc b¶o tån kh¶ n¨ng, ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ tµi s¶n tõ tr¹ng th¸i tiªu chuÈn ban ®Çu cho nªn chóng ®îc h¹ch to¸n nh mét chi phÝ ph¸t sinh. C¸c doanh nghiÖp c¨n cø vµo quy m«, tÝnh chÊt cña c«ng viÖc söa ch÷a ®Ó ph©n thµnh: Söa ch÷a thêng xuyªn TSC§ lµ c«ng viÖc söa ch÷a mang tÝnh thêng xuyªn chi phÝ söa ch÷a nhá ®Ó gi÷ cho TSC§ tr¹ng th¸i b×nh thêng. Do chi phÝ thêng xuyªn ph¸t sinh ®Òu ®Æn vµ gi¸ trÞ nhá nªn ®îc h¹ch to¸n th¼ng vµo cho c¸c ®èi tîng sö dông TSC§ ®ã. Söa ch÷a lín TSC§: cã gi¸ trÞ t¬ng ®èi lín, viÖc söa ch÷a tiÕn hµnh cã ®Þnh kú hµng n¨m hoÆc vµi ba n¨m mét lÇn theo kÕ ho¹ch ®· dù to¸n trong thêi gian tiÕn hµnh söa ch÷a lín cã khi ph¶i ngõng ho¹t ®éng mét thêi gian. §Ó theo dâi qu¸ tr×nh söa ch÷a lín TSC§, doanh nghiÖp ®îc më TK 241(TK 2413) “x©y dùng c¬ b¶n dë dang” ®Ó h¹ch to¸n. Tuú theo quy m«, tÝn chÊt cña c«ng viÖc söa ch÷a vµ tuú theo kh¶ n¨ng doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh söa ch÷a TSC§ theo c¸c ph¬ng thøc tù lµm hoÆc thuª ngoµi. 3.4.1.KÕ to¸n söa ch÷a TSC§ theo ph¬ng thøc tù lµm. Theo ph¬ng thøc nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i chi ra c¸c chi phÝ söa ch÷a TSC§ nh vËt liÖu, phô tïng, tiÒn l¬ng, b¶o hiÓm x· héi.... tuû theo møc ®é chi phÝ nhiÒu hay Ýt mµ c¸ch h¹ch to¸n cã kh¸c nhau. 3.4.2. §èi víi söa ch÷a thêng xuyªn. C¸c chi phÝ söa ch÷a thêng xuyªn Ýt nªn chi phÝ söa ch÷a ®îc ph¶n ¸nh trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña bé phËn cã TSC§ söa ch÷a. KÕ to¸n ghi Nî TK 627, 641, 642. Cã TK 111, 112, 152. víi söa TK 111,3.4.3.§èi 112, 152, 153, 338 ch÷a lín TSC§. TK 627, 641, 642 S¬ ®å kÕ to¸n söa ch÷a lín TSC§ Chi phÝ söa ch÷a tù lµm Chi phÝ söa ch÷a thêng xuyªn TK 214 (2143- SCL TSC§) Chi phÝ söa ch÷a lín TK 142(1421) 627, 641, 642kÕt chuyÓn Gi¸ thµnhTK c«ng tr×nh SCL Vµo CP SXKD vµo chi phÝ tr¶ tríc TK 331 Ph©n bæ dÇn TK 627, 641, 642 TK 641, 642 Chi 627, phÝ söa ch÷a lín Thuª ngoµi Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng tr×nh SCL hoµn thµnh TrÝch tríc Chi phÝ SCL TSC§ Chªnh lÖch, ghi gi¶ CP 3.4.4. KÕ to¸n söa ch÷a TSC§ theo ph¬ng thøc cho thÇu. S¬ ®å kÕ to¸n söa ch÷a TSC§ theo ph¬ng thøc cho thÇu% TK 331 TK 241 (2413) Sè tiÕn ph¶i tr¶ cho ngêi nhËn thÇu TK 627, 641, 642 TK 142 Gi¸ thµnh c«ng tr×nh SCL kÕt chuyÓn Ph©n bæ dÇn Vµo CP SXKD TK 335 Gi¸ thµnh c«ng tr×nh SCL TrÝch tríc CP Hoµn thµnh SCL TSC§ 3.5. Sæ kÕ to¸n ¸p dông 3.5.1 Tr×nh tù h¹ch to¸n theo h×nh thøc NhËt ký – Sæ c¸i Chøng tõ gèc Sæ quü Sæ (thÎ) H¹ch to¸n chi tiÕt B¶ng tæng hîp chøng tõ gèc NhËt ký – Sæ c¸i B¸o c¸o kÕ to¸n B¶ng tæng h¬p chi tiÕt 3.5.2 Tr×nh tù h¹ch to¸n theo h×nh thøc chøng tõ ghi sæ 3.5.2 Tr×nh tù h¹ch to¸n theo h×nh thøc nhËt ký chung 3.5.2 Tr×nh tù h¹ch to¸n theo h×nh thøc NhËt ký – Chøng tõ PhÇn II: T×nh h×nh thùc tÕ vµ c«ng t¸c kÕ to¸n TSC§ t¹i c«ng ty t vÊn & thiÕt kÕ kiÕn tróc viÖt nam 1. ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh 1.1 lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÎn C«ng ty t vÊn vµ thiÕt kÕ kiÕn tróc ViÖt nam ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 2847/Q§/UB ngµy 11/12/1996 cña UBND Thµnh phè Hµ néi vµ th«ng b¸o chuyÓn ®æi c«ng ty sè 111/TB-§KKD ngµy 02 th¸ng 6 n¨m 2000 do Së kÕ ho¹ch & ®Çu t Hµ néi cÊp. Ngµy 19 th¸ng 12 n¨m 1996 C«ng ty ®îc Së kÕ ho¹ch ®Çu t Hµ néi cÊp giÊy ®¨ng ký kinh doanh sè 0466053 & ®¨ng ký kinh doanh chuyÓn ®æi sè 0103000058 ngµy 7 th¸ng 6 n¨m 2000 cña Së kÕ ho¹ch & ®Çu t Hµ néi. Chøng chØ hµnh nghÒ sè 82/BXD-CSXD cña Bé x©y dùng cÊp ngµy 26 th¸ng 3 n¨m 1997. C«ng ty cã trô së ®Æt t¹i: Sè 101-A7 Phè Mai dÞch-Phêng Mai DÞch- QuËn CÇu giÊy-Thµnh phè Hµ néi. Tríc n¨m 1996 C«ng ty tiÒn th©n lµ mét xëng thiÕt kÕ vµ x©y dùng trang trÝ néi ngo¹i thÊt c«ng tr×nh trùc thuéc C«ng ty KiÕn tróc ViÖt nam-Héi kiÕn tróc s ViÖt nam. Xëng nµy cã tªn gäi lµ:V¨n phßng kiÕn tróc vµ x©y dùng- C«ng ty kiÕn tróc ViÖt nam. Sau mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn th× xëng nµy ®· t¸ch ra vµ thµnh lËp C«ng ty T vÊn vµ thiÕt kÕ kiÕn tróc ViÖt nam.Víi môc ®Ých ho¹t ®éng lµ nh»m khai th¸c triÖt ®Ó c¸c kh¶ n¨ng, tri thøc vµ kinh nghiÖm cu¶ ®éi ngò khoa häc kü thuËt, c¸n bé qu¶n lý, kinh doanh vµ ®éi ngò x©y dùng trang trÝ néi ngo¹i thÊt c«ng tr×nh. 1.2 ngµnh nghÒ kinh doanh Víi néi dung ngµnh nghÒ : - Trang trÝ néi ngo¹i thÊt c«ng tr×nh. - ThiÕt kÕ vµ t vÊn x©y dùng. - X©y dùng c¸c c«ng tr×nh d©n dông, c«ng nghiÖp, giao th«ng, thuû lîi. - Kh¶o s¸t ®Þa h×nh, ®Þa chÊt c«ng tr×nh, ®Þa chÊt thuû v¨n. - KiÓm ®Þnh ®¸nh gi¸ chÊt lîng c«ng tr×nh, ®¸nh gi¸ vµ xö lý c¸c t¸c ®éng cña m«i trêng. - Xö lý chèng mèi, chèng thÊm vµ c¸c t¸c nh©n sinh ho¸ ¶nh hëng tíi c«ng tr×nh. - T vÊn ®Çu t x©y dùng; Hîp t¸c ®µo t¹o vµ nghiªn cøu khoa häc trong lÜnh vùc x©y dùng. 1.3 Vèn C«ng ty lµ mét doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã quy m« võa, cã vèn kinh doanh 2.000 triÖu ®ång (Trong ®ã :Vèn cè ®Þnh lµ 913 triÖu ®ång; Vèn lu ®éng lµ 987 triÖu ®ång). 1.4 thÞ tr¬ng cung cÊp Tuy ra ®êi vµ ho¹t ®éng cha l©u, nhng C«ng ty T vÊn vµ thiÕt kÕ kiÕn tróc ViÖt nam ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong t×m kiÕm thÞ trêng ho¹t ®éng, cã nhiÒu h×nh thøc huy ®éng vèn s¶n xuÊt, kinh doanh, ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm do C«ng ty s¶n xuÊt, kh«ng ngõng ®Çu t ®æi míi trang thiÕt bÞ, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸n bé, tay nghÒ kü s, kiÕn tróc s vµ c«ng nh©n... ChÝnh nhê cã ®êng lèi ®óng ®¾n ®i ®«i víi c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp, nªn doanh thu, lîi nhuËn,®ãng gãp cho ng©n s¸ch Nhµ níc, vèn chñ së h÷u, l¬ng c¸n bé c«ng nh©n cña c«ng ty kh«ng ngõng ®ùoc n©ng cao. §Õn nay C«ng ty ®· thùc sù ®øng v÷ng ®îc trong m«i trêng c¹nh tranh khèc liÖt cña ngµnh x©y dng. 1.5 kÕt qu¶ kinh doanh mét sè n¨m gÇn ®©y T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh-Tµi chÝnh cña c«ng ty T vÊn vµ thiÕt kÕ kiÕn tróc Viªt nam cã thÓ ®îc thÓ hiÖn khÊi qu¸t qua mét sè chØ tiªu. Sau ®©y lµ mét sè chØ tiªu c¬ b¶n cña doanh nghiÖp trong 3 n¨m gÇn ®©y. ChØ tiªu N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 1. Doanh thu 8.570 12.543 15.780 2.Lîi nhuËn 428 1280 2.367 3. C¸c kho¶n nép nhµ níc 449 820 1.222 4. L¬ng b×nh qu©n trªn ®Çu ngêi 1,35 1,5 1,85 5. Vèn chñ së h÷u 3.428 4.708 7.075 6. Nguyªn gi¸ Tµi s¶n cè ®Þnh 913 1.028 1.210 2. tæ chøc bé m¸y qu¶n lý 2.1 c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý C«ng ty cã 8 xëng ho¹t ®éng díi sù l·nh ®¹o cña Gi¸m ®èc vµ 3 phã gi¸m ®èc chñ tr× phô tr¸ch vÒ chuyªn m«n cïng tham gia víi c¸c kiÕn tróc s, kü s vµ cö nh©n kinh tÕ. C«ng ty cã 86 c¸n bé cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ 50 c«ng nh©n. Sau ®©y gåm cã c¸c xëng ho¹t ®éng víi c¸c lÜnh vùc : - Xëng 1 : ThiÕt kÕ quy ho¹ch, c«ng tr×nh giao th«ng - Xëng 2 : ThiÕt kÕ c«ng tr×nh d©n dông. - Xëng 3 : ThiÕt kÕ c«ng tr×nh c«ng nghiÖp thuû lîi - XÝ nghiÖp1: X©y dùng c¸c c«ng tr×nh ;Trang trÝ néi ngo¹i thÊt c«ng tr×nh - §éi 5 : §éi kh¶o s¸t ®o ®¹c kh¶o s¸t ®Þa chÊt, kiÓm ®Þnh chÊt lîng - §éi 6 : Thi c«ng c¬ giíi - §éi 7 : §éi c¬ khÝ - §éi 8 : X©y l¾p. Tuy lµ doanh nghiÖp cã quy m« võa, nhng C«ng ty ®· chó träng ®Õn sù ph¸t triÓn l©u dµi. C¬ cÊu qu¶n lý C«ng ty ®îc tæ chøc trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c: + Phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n trÞ doanh nghiÖp Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. + Cã môc tiªu chiÕn thuËt thèng nhÊt. + Cã chÕ ®é tr¸ch nhiÖm râ rµng, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm c©n xøng víi nhau. + Cã sù chØ huy thèng nhÊt vµo mét ®Çu mèi, ®ång thêi cã sù mÒm dÎo vÒ tæ chøc. + B¶o ®¶m t¨ng hiÖu qu¶ trong kinh doanh cña C«ng ty. C«ng ty ®îc qu¶n lý theo c¬ cÊu trùc tuyÕn - chøc n¨ng. Ban gi¸m ®èc C«ng ty ®îc sù gióp ®ì cña c¸c phßng chøc n¨ng, c¸c trî lý trong viÖc suy nghÜ, nghiªn cøu t×m c¸c gi¶i ph¸p tèi u cho nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p. Nh÷ng quyÕt ®Þnh qu¶n lý do c¸c phßng chøc n¨ng nghiªn cøu ®Ò xuÊt, khi ®îc Gi¸m ®èc th«ng qua sÏ biÕn thµnh mÖnh lÖnh ®îc truyÒn ®¹t tõ trªn xuèng díi c¸c xÝ nghiÖp, c¸c ®éi cã liªn quan. C¸c phßng chøc n¨ng kh«ng cã quyÒn ra mÖnh lÖnh cho c¸c xÝ nghiÖp, c¸c ®éi, xëng s¶n xuÊt. §©y lµ kiÓu tæ chøc rÊt phï hîp víi C«ng ty hiÖn nay, Nã ph¸t huy n¨ng lùc chuyªn m«n cña c¸c bé phËn chøc n¨ng, võa ®¶m b¶o quyÒn chØ huy thèng nhÊt cña Gi¸m ®èc C«ng ty. Trong c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý C«ng ty c¬ b¶n cã 2 mèi liªn hÖ : 1. Liªn hÖ trùc thuéc: Lµ liªn hÖ gi÷a Ban gi¸m ®èc C«ng ty víi c¸n bé l·nh ®¹o c¸c phßng nghiÖp vô, c¸c xÝ nghiÖp vµ c¸c ®éi trùc thuéc; Lµ liªn hÖ gi÷a chØ huy c¸c bé phËn víi c¸c nh©n viªn. c«ng nh©n cña bé phËn ®ã. 2.Liªn hÖ chøc n¨ng: Lµ liªn hÖ gi÷a c¸c phßng víi nhau, gi÷a c¸c phßng víi c¸c xÝ nghiÖp, ®éi trùc thuéc trong qu¸ tr×ng chuÈn bÞ quyÕt ®Þnh cho Ban giÊm ®èc; Lµ liªn hÖ gi÷a c¸c phßng chøcBan n¨ngvíi c¸n®èc bé c«ng nh©n viªn chøc n¨ng cÊp gi¸m díi, nh»m híng dÉn, gióp ®ì vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n: Phßng kü thuËt - C¸n bé kü thuËt ë xÝ nghiÖp, ®éi; Phßng kÕ to¸n - nh©n viªn kÕ to¸n xÝ nghiÖp, kÕ to©n ®éi. .. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña c«ng tyx®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å C¸c sau: ®éi C¸c phßng C¸c ëng chøc n¨ng trùc thuéc P. kÕ ho¹ch P. KÕ to¸n P. Kü thuËt Xëng TK 1 P. VËt t Xëng TK 2 Xëng TK 3 §éi x©y l¾p XN X©y l¾p §éi thi c«ng c¬ giíi §éi kh¶o s¸t §éi c¬ khÝ