Tài liệu Hoàn thiện công tác hạch toán nguyên vật liệu với việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại công ty truyền tải điện i

Chuyªn ®Ò thùc tËp môc lôc trang lêi më ®Çu 8 ch¬ng i: c¬ së lý luËn vÒ tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp SX. I . Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n Nguyªn vËt LiÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 10 1.1. Nguyªn vËt liÖu vµ vai trß cña nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp. 10 1.1.1. Nguyªn vËt liÖu vµ ®Æc ®iÓm nguyªn vËt liÖu. 10 1.1.2. Vai trß cña nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt kinh doanh. 10 1.2. Yªu cÇu qu¶n lý vËt liÖu. 11 1.3. NhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. 12 ii. ph©n läai vËt liÖu vµ ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu. 13 2.1. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. 13 2.2. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu. 14 iii. Néi dung kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 3.1. KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu 3.2. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª thêng xuyªn 3.2.1. KÕ to¸n nhËp 3.2.2. KÕ to¸n xuÊt 3.3. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. iv. HÖ thèng sæ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu sö dông Lª ThÞ Lan H¬ng - K31A 46 18 18 18 18 18 20 24 Chuyªn ®Ò thùc tËp ch¬ng ii: thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty truyÒn t¶i ®iÖn i 39 i. ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. 39 39 40 41 41 43 1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. 1.2. NhiÖm vô s¶n xuÊt. 1.3. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n. 1.3.1. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n. 1.3.2. T×nh h×nh tæ chøc sæ kÕ to¸n. ii. thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty truyÒn t¶i ®iÖn i. 45 45 46 47 47 48 49 2.1. §Æc ®iÓm nguyªn vËt liÖu. 2.2. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. 2.3. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu. 2.3.1 §èi víi nguyªn vËt liÖu nhËp kho. 2.3.2. §èi víi nguyªn vËt liÖu xuÊt kho. 2.4. KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty truyÒn t¶i ®iÖn I. 2.4.1. C¸c chøng tõ sö dông vµ qui tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ khi nhËp kho nguyªn vËt liÖu. 2.4.2. C¸c chøng tõ sö dông vµ qui tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ khi xuÊt kho nguyªn vËt liÖu. 2.4.3. Néi dung ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu (ph¬ng ph¸p thÎ song song) 2.4.5. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty TruyÒn t¶i ®iÖn I 2.4.5.1. KÕ to¸n tæng hîp nhËp nguyªn vËt liÖu 2.4.5.2 KÕ to¸n tæng hîp xuÊt nguyªn vËt liÖu 51 56 56 64 ch¬ng iii: hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty truyÒn t¶i ®iÖn i 81 i. ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty truyÒn t¶i ®iÖn i. 81 1.1. u ®iÓm. 1.2. Tån t¹i. 81 81 ii. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty truyÒn t¶i ®iÖn I. 82 ý kiÕn 1. LËp dù phßng gi¶m gi¸ nguyªn vËt liÖu tån kho ý kiÕn 2. Më tµi kho¶n 151 – Hµng mua ®i ® êng ý kiÕn 3. Tæ chøc thanh to¸n kho¶n tiÒn t¹m øng mua vËt liÖu ý kiÕn 4. LËp b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu ý kiÕn 5. Më thªm Tµi kho¶n 336 (3) – Ph¶i tr¶ néi bé vµ Tµi kho¶n 136 (3) – Ph¶i thu néi bé ý kiÕn 6. Më nhËt ký ®Æc biÖt: NhËt ký mua hµng 2 93 93 93 93 93 93 Chuyªn ®Ò thùc tËp ý kiÕn 7. X©y dùng ®Þnh møc dù tr÷ ý kiÕn 8. Sö dông phÇn mÒm qu¶n lý vËt t toµn C«ng ty cã nèi m¹ng vµ chia quyÒn truy cËp sö dông kÕt luËn. HÖ thèng c¸c s¬ ®å HÖ thèng c¸c b¶ng Tµi liÖu tham kh¶o 93 93 93 93 93 93 Danh môc c¸c b¶ng: B¶ng 2.1: Mét sè chØ tiªu trong nh÷ng n¨m 2001-2002-2003 cña C«ng ty TruyÒn t¶i ®iÖn 1. B¶ng 2.2: Danh ®iÓm bé m· vËt t B¶ng 2.3: Biªn b¶n kiÓm nghiÖm c¸p B¶ng 2.4: Ho¸ ®¬n (GTGT) B¶ng 2.5: PhiÕu nhËp kho B¶ng 2.6: B¶ng kª tæng hîp nhËp vËt t B¶ng 2.7: PhiÕu xuÊt kho B¶ng 2.8: ThÎ kho B¶ng 2.9: B¶ng kª tæng hîp xuÊt vËt t B¶ng 2.10: B¸o c¸o nhËp, xuÊt, tån vËt t 3 Chuyªn ®Ò thùc tËp B¶ng 2.11: Sæ chi tiÕt nguyªn vËt liÖu B¶ng 2.12: Sæ theo dâi chi tiÕt tµi kho¶n 331 - Thanh to¸n víi ngêi b¸n. B¶ng 2.13: Sæ nhËt ký chung B¶ng 2.14: Sæ c¸i tµi kho¶n 152 B¶ng 2.15: Sæ c¸i tµi kho¶n 331 B¶ng 3.1: B¶ng ph©n bæ vËt t sö dông B¶ng 3.2: Sæ nhËt ký mua hµng 4 Chuyªn ®Ò thùc tËp Danh môc c¸c s¬ ®å S¬ ®å 1.1: Kh¸i qu¸t tr×nh tù ghi chÐp theo ph¬ng ph¸p thÎ song song S¬ ®å 1.2: Kh¸i qu¸t tr×nh tù ghi chÐp theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn S¬ ®å 1.3: Kh¸i qu¸t tr×nh tù ghi chÐp theo ph¬ng ph¸p sæ sè d S¬ ®å 1.4: H¹ch to¸n tæng qu¸t nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn S¬ ®å 1.5: H¹ch to¸n tæng qu¸t nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú S¬ ®å 2.1: Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n t¹i C«ng ty TruyÒn t¶i ®iÖn 1 S¬ ®å 2.2: Kh¸i qu¸t tr×nh tù ghi sæ theo h×nh thøc nhËt ký chung t¹i C«ng ty TruyÒn t¶i ®iÖn 1 S¬ ®å 2.3: H¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song t¹i C«ng ty TruyÒn t¶i ®iÖn 1 5 Chuyªn ®Ò thùc tËp lêi Më ®Çu ChuyÓn sang kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng vµ thùc hiÖn h¹ch to¸n ®éc lËp, mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp lµ thùc hiÖn b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn kinh doanh víi môc ®Ých cuèi cïng lµ lîi nhuËn. §Ó ®¹t môc ®Ých nµy th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông ®ång thêi nhiÒu biÖn ph¸p vµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng ®èi víi doanh nghiÖp ®ã lµ: s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ph¶i cã chÊt lîng cao vµ gi¸ thµnh h¹, tøc lµ chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ph¶i tiÕt kiÖm hîp lý vµ cã kÕ ho¹ch . VËt liÖu lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm mét tû träng lín trong tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Trong khi ®ã, nguyªn vËt liÖu thêng ®a d¹ng, phøc t¹p nªn c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu lµ ®iÒu kiÖn quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®Ó qu¶n lý vËt liÖu, thóc ®Èy viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ kÞp thêi, ®ång bé nh÷ng vËt liÖu cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu hîp lý, tiÕt kiÖm, ng¨n ngõa c¸c hiÖn tîng h hao, mÊt m¸t vµ l·ng phÝ vËt liÖu trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty TruyÒn t¶i ®iÖn I, ®i s©u t×m hiÓu thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. NhËn thÊy tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, vµ ¶nh hëng cña chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng. Trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc cã ®îc tõ häc tËp, nghiªn cøu, cïng víi sù híng dÉn, gióp ®ì nhiÖt t×nh cña TiÕn sü NguyÔn ThÞ Lêi, gi¶ng viªn Khoa KÕ to¸n - §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n vµ c¸c anh chÞ c¸n bé kÕ to¸n cña C«ng ty TruyÒn t¶i ®iÖn I t«i ®· viÕt luËn v¨n tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: “Hoàn thiện công tác hạch toán nguyên vật liệu với việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty Truyền tải điện I ”. LuËn v¨n ®îc bè côc nh sau: Ch¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ tæ chøc h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng t¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng tæ chøc h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu vµ viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng t¹i C«ng ty TruyÒn t¶i ®iÖn I. 6 Chuyªn ®Ò thùc tËp Ch¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty truyÒn t¶i ®iÖn I. Ch¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt I. Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt: 1.1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu 1.1.1. Kh¸i niÖm: Nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng ®· ®îc thay ®æi do lao ®éng cã Ých t¸c ®éng vµo nã. Nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng nhng kh«ng ph¶i bÊt cø mét ®èi tîng lao ®éng nµo còng lµ nguyªn vËt liÖu mµ chØ trong ®iÒu kiÖn ®èi tîng lao ®éng mµ do lao ®éng lµm ra th× míi h×nh thµnh nguyªn vËt liÖu. Nguyªn vËt liÖu lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh 7 Chuyªn ®Ò thùc tËp t¹o nªn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dÞch vô tuú thuéc vµo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng lín vµ chñ yÕu trong gi¸ trÞ s¶n phÈm. 1.1.2. §Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu: VÒ mÆt hiÖn vËt: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm, nguyªn vËt liÖu chØ tham gia vµo 1 chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu ®îc tiªu dïng toµn bé. VÒ mÆt gi¸ trÞ: Gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu chuyÓn dÞch toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm míi ®îc t¹o ra. 1.2. VÞ trÝ cña nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ sù kÕt hîp cña ba yÕu tè: Søc lao ®éng, t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. §èi tîng lao ®éng (Chñ yÕu lµ nguyªn vËt liÖu) mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt ®Ó h×nh thµnh nªn s¶n phÈm. ViÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu cã ®Çy ®ñ kÞp thêi hay kh«ng sÏ ¶nh hëng rÊt lín ®Õn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. S¶n xuÊt sÏ kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®îc nÕu nh kh«ng cã nguyªn vËt liÖu. Nhng khi ®· cã nguyªn vËt liÖu råi th× s¶n xuÊt cã thuËn lîi hay kh«ng l¹i phô thuéc chÊt lîng nguyªn vËt liÖu. Ngoµi ra, viÖc tu©n thñ c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trong viÖc t¹o ra s¶n phÈm cÇn ph¶i hÕt søc chó ý ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm. §ã lµ yªu cÇu quan träng mµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i quan t©m trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong toµn bé chi phÝ ®Ó t¹o ra s¶n phÈm, cho nªn viÖc kiÓm tra chi phÝ nguyªn vËt liÖu cã ý nghÜa quan träng t¸c ®éng tíi gi¸ thµnh cña s¶n phÈm vµ chÊt lîng s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt. S¶n xuÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¶i lÊy thu nhËp bï ®¾p chi phÝ vµ cã l·i th× doanh nghiÖp ph¶i quan t©m ®Õn vÊn ®Ò h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy, viÖc phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng ®ång nghÜa víi viÖc gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu mét c¸ch hîp lý. Nh vËy, nguyªn vËt liÖu cã ý nghÜa quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn vµ sèng cßn cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, xÐt vÒ vèn th× nguyªn vËt liÖu lµ thµnh phÇn quan träng cña vèn lu ®éng trong doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ vèn dù tr÷. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®ång vèn cÇn ph¶i t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng vµ ®iÒu ®ã kh«ng thÓ t¸ch rêi viÖc dù tr÷ vµ sö dông hîp lý nguyªn vËt liÖu mét c¸ch tiÕt kiÖm. 1.3. Ph©n lo¹i vµ yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu: 8 Chuyªn ®Ò thùc tËp 1.3.1. Ph©n lo¹i a. C¨n cø vai trß vµ t¸c dông cña nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: * Nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh: Lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu sau qu¸ tr×nh gia c«ng chÕ biÕn sÏ thµnh thùc thÓ vËt chÊt chñ yÕu cña s¶n phÈm (B«ng cho nhµ m¸y dÖt, xi m¨ng, s¾t thÐp cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n...). Ngoµi ra, thuéc nguyªn vËt liÖu chÝnh cßn bao gåm c¶ b¸n thµnh phÈm mua ngoµi ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn. * VËt liÖu phô: Lµ nh÷ng vËt liÖu chØ cã t¸c dông phô trî trong s¶n xuÊt, ®îc sö dông kÕt hîp víi vËt liÖu chÝnh ®Ó lµm thay ®æi mµu s¾c, h×nh d¸ng, phôc vô ho¹t ®éng cña c¸c t liÖu hay phôc vô cho lao ®éng cña c«ng nh©n viªn chøc (DÇu nhên, hå keo, thuèc nhuém, thuèc tÈy, xµ phßng, giÎ lau...). * Nhiªn liÖu, n¨ng lîng: Lµ nh÷ng thø dïng ®Ó cung cÊp nhiÖt lîng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh than, cñi, x¨ng dÇu, h¬i ®èt khÝ ®èt... * Phô tïng thay thÕ: Lµ nh÷ng chi tiÕt, phô tïng dïng ®Ó söa ch÷a vµ thay thÕ cho m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn. * VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng: C¬ b¶n bao gåm c¸c lo¹i vµ thiÕt bÞ (CÈu l¾p, kh«ng cÈu l¾p, vËt kÕt cÊu, c«ng cô, khÝ cô...) mµ c¸c doanh nghiÖp mua nh»m ®Çu t cho x©y dùng c¬ b¶n. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp n¾m b¾t ®îc néi dung kinh tÕ cïng chøc n¨ng cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu vµ tõ ®ã cã ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch hîp ®èi víi tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu. b. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu theo nguån h×nh thµnh * Nguån tõ bªn ngoµi nhËp vµo: Chñ yÕu lµ mua ngoµi, liªn doanh, tÆng, biÕu. * Nguån tù s¶n xuÊt: C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông lµm c¨n cø ®Ó doanh nghiÖp x©y dùng kÕ ho¹ch mua vµ dù tr÷ nguyªn vËt liÖu lµm c¬ së x¸c ®Þnh gi¸ vèn thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu. 1.3.2. Yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu NÒn kinh tÕ quèc d©n ngµy cµng ph¸t triÓn khèi lîng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®ßi hái ngµy cµng nhiÒu chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu. §èi víi níc ta, nguyªn vËt liÖu trong níc cßn cha ®¸p øng ®îc cho nhu cÇu s¶n xuÊt, mét sè lo¹i nguyªn vËt liÖu cßn ph¶i nhËp cña níc ngoµi. Do ®ã, viÖc qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ph¶i hÕt søc tiÕt kiÖm, chèng l·ng phÝ, ®óng quy tr×nh c«ng nghÖ nh»m t¹o ra s¶n phÈm tèt vµ cã hiÖu qu¶. 9 Chuyªn ®Ò thùc tËp Muèn qu¶n lý tèt nguyªn vËt liÖu ta ph¶i qu¶n lý tèt trªn c¸c kh©u: Thu mua, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông. * ë kh©u thu mua: Ph¶i tæ chøc qu¶n lý qu¸ tr×nh thu mua nguyªn vËt liÖu sao cho ®ñ vÒ sè lîng, ®óng chñng lo¹i, tèt vÒ chÊt lîng, gi¸ c¶ hîp lý, nh»m h¹ thÊp chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®a vµo s¶n xuÊt, gãp phÇn quan träng trong viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. * ë kh©u b¶o qu¶n: Ph¶i b¶o ®¶m theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh tæ chøc hÖ thèng kho hîp lý, ®Ó nguyªn vËt liÖu kh«ng thÊt tho¸t, h háng kÐm phÈm chÊt, ¶nh hëng ®Õn chÊt liÖu s¶n phÈm. * ë kh©u dù tr÷: Ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh liªn tôc, cÇn quan t©m qu¶n lý tèt kh©u dù tr÷. Ph¶i dù tr÷ nguyªn vËt liÖu ®óng møc tèi ®a, tèi thiÓu ®Ó kh«ng g©y ø ®äng hoÆc g©y gi¸n ®o¹n trong s¶n xuÊt. * ë kh©u sö dông: Do chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm mét tû träng lín trong chi phÝ s¶n xuÊt v× vËy cÇn sö dông nguyªn vËt liÖu ®óng møc tiªu hao, ®óng chñng lo¹i, ph¸t huy cao nhÊt hiÖu qu¶ sö dông nguyªn vËt liÖu, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ thÊp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã, c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu lµ rÊt quan träng nhng trªn thùc tÕ cã nh÷ng doanh nghiÖp vÉn ®Ó thÊt tho¸t mét lîng nguyªn vËt liÖu kh¸ lín do kh«ng qu¶n lý tèt nguyªn vËt liÖu ë c¸c kh©u, kh«ng x¸c ®Þnh møc tiªu hao hoÆc cã xu híng thùc hiÖn kh«ng ®óng. ChÝnh v× thÕ cho nªn lu«n lu«n ph¶i c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu cho phï hîp víi thùc tÕ. 1.4. Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ vµ c¸ch ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu 1.4.1. Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ thíc ®o tiÒn tÖ ®Ó biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh ®¶m b¶o yªu cÇu trung thùc kh¸ch quan. Theo chuÈn mùc 02, kÕ to¸n nhËp - xuÊt - tån kho nguyªn vËt liÖu ph¶i ph¶n ¸nh theo gi¸ gèc (gi¸ thùc tÕ), cã nghÜa lµ khi nhËp kho ph¶i tÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh theo gi¸ thùc tÕ, khi xuÊt kho còng ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho theo ph¬ng ph¸p quy ®Þnh. Song do ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu cã nhiÒu lo¹i, nhiÒu thø thêng xuyªn biÕn ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n trÞ nguyªn vËt liÖu phôc vô kÞp thêi cho viÖc cung cÊp hµng ngµy, t×nh h×nh biÕn ®éng vµ sè hiÖn cã cña nguyªn vËt liÖu nªn trong c«ng t¸c kÕ to¸n qu¶n trÞ nguyªn vËt liÖu cßn cã thÓ ®¸nh gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp. Song dï ®¸nh 10 Chuyªn ®Ò thùc tËp gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n, kÕ to¸n vÉn ph¶i ®¶m b¶o viÖc ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp - xuÊt nguyªn vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n tæng hîp theo gi¸ thùc tÕ. 1.4.2. C¸c c¸ch ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu * §èi víi nguyªn vËt liÖu mua ngoµi: Gi¸ thùc tÕ nhËp kho = gi¸ mua + chi phÝ mua + thuÕ nhËp khÈu (NÕu cã) + thuÕ VAT - c¸c kho¶n gi¶m trõ. * §èi víi nguyªn vËt liÖu tù gia c«ng chÕ biÕn: Gi¸ thùc tÕ nhËp kho = gi¸ thµnh s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu * §èi víi nguyªn vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: Gi¸ thùc tÕ nhËp kho = chi phÝ nguyªn vËt liÖu + Chi phÝ gia c«ng + Chi phÝ vËn chuyÓn. * §èi víi nguyªn vËt liÖu nhËn ®ãng gãp tõ ®¬n vÞ, tæ chøc, c¸ nh©n tham gia liªn doanh: Gi¸ trÞ thùc tÕ = Gi¸ tho¶ thuËn do c¸c bªn x¸c ®Þnh + Chi phÝ tiÕp nhËn (NÕu cã) * PhÕ liÖu thu håi nhËp kho: Gi¸ trÞ thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ íc tÝnh thùc tÕ cã thÓ sö dông ®îc hay gi¸ trÞ thu håi tèi thiÓu. 1.4.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho; a) Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: Theo ph¬ng ph¸p nµy, gÝa trÞ cña tõng lo¹i hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ trÞ trung b×nh cña tõng lo¹i hµng tån kho t¬ng tù ®Çu kú vµ gi¸ trÞ tõng lo¹i hµng tån kho ®îc mua hoÆc s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ trÞ trung b×nh cã thÓ tÝnh theo kú hoÆc mçi khi nhËp mét l« hµng vÒ, phô thuéc vµo t×nh h×nh cña doanh nghiÖp. C«ng thøc: Gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho = Sè lîng NVL xuÊt kho x §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n cña NVL. §¬n gi¸ NVL thùc tÕ b×nh qu©n = Gi¸ tÞ thùc tÕ NVL tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú Sè lîng NVL tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú b) TÝnh theo ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc: Theo ph¬ng ph¸p nµy, trÞ gi¸ hµng xuÊt kho ®îc tÝnh theo gi¸ cña l« hµng nhËp kho ë thêi ®iÓm ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú, gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ cña hµng nhËp kho ë thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc gÇn cuèi kú cßn tån kho. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®îc mua tríc hoÆc s¶n xuÊt tríc th× ®îc xuÊt tríc, vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú lµ hµng tån kho ®îc mua hoÆc s¶n xuÊt gÇn thêi ®iÓm cuèi kú. 11 Chuyªn ®Ò thùc tËp c) TÝnh theo ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc: Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ trÞ hµng xuÊt kho ®îc tÝnh theo gi¸ cña l« hµng nhËp sau hoÆc gÇn sau cïng, gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ cña hµng nhËp kho ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú cßn tån kho. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®îc mua sau hoÆc s¶n xuÊt sau th× ®îc xuÊt tríc, vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú lµ hµng tån kho ®îc mua hoÆc s¶n xuÊt tríc ®ã. d) TÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh: Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ nhËp kho cña l« nguyªn vËt liÖu xuÊt kho ®Ó tÝnh. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã Ýt lo¹i mÆt hµng hoÆc mÆt hµng æn ®Þnh vµ nhËn diÖn ®îc. 1.5. Néi dung tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu 1.5.1. Chøng tõ kÕ to¸n Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp liªn quan ®Õn viÖc nhËp xuÊt nguyªn vËt liÖu ph¶i ®îc lËp chøng tõ kÕ to¸n mét c¸ch kÞp thêi, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c theo ®óng chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu vÒ nguyªn vËt liÖu ®· ®îc Nhµ níc ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 1141 TC/Q§/C§KT ngµy 01/11/1995 vµ c¸c v¨n b¶n kh¸c cña Bé Tµi chÝnh. Chøng tõ dïng ®Ó h¹ch to¸n vËt liÖu lµ c¬ së ®Ó ghi chÐp vµo thÎ kho vµ c¸c sæ kÕ to¸n liªn quan ®ång thêi lµ c¨n cø ®Ó kiÓm tra t×nh h×nh biÕn ®éng cña nguyªn vËt liÖu. Chøng tõ ®îc lËp trªn c¬ së kiÓm nhËn nguyªn vËt liÖu hoÆc lµ kiÓm nhËn kÕt hîp víi ®èi chiÕu (tuú theo nguån nhËp) vµ trªn c¬ së xuÊt kho nguyªn vËt liÖu. Néi dung cña chøng tõ ph¶i ph¶n ¸nh ®îc nh÷ng chØ tiªu c¬ b¶n nh tªn, quy c¸ch cña nguyªn vËt liÖu, sè lîng nguyªn vËt liÖu nhËp hoÆc xuÊt, v× lý do nhËp hoÆc xuÊt kho. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu sö dông c¸c chøng tõ chñ yÕu sau: - PhiÕu nhËp kho nguyªn vËt liÖu (MÉu 01-VT) - PhiÕu xuÊt kho vËt t (MÉu 02-VT) - PhiÕu nhËp kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (MÉu 03-VT) - Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm hµng hãa (MÉu 08-VT) - Hãa ®¬n (GTGT) (MÉu 01-GTGT) - Hãa ®¬n cíc vËn chuyÓn (MÉu 03-BH) Ngoµi c¸c chøng tõ b¾t buéc sö dông thèng nhÊt theo quy ®Þnh cña Nhµ níc c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông thªm c¸c chøng tõ kÕ to¸n híng dÉn nh : PhiÕu xuÊt nguyªn vËt liÖu theo h¹n møc (MÉu 04-VT); biªn b¶n kiÓm nghiÖm nguyªn vËt liÖu (MÉu 05-VT); PhiÕu b¸o nguyªn vËt liÖu cßn l¹i cuèi kú (MÉu 12 Chuyªn ®Ò thùc tËp 07-VT) vµ c¸c chøng tõ kh¸c tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp. 1.5.2. Sæ chi tiÕt nguyªn vËt liÖu: §Ó kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu tuú thuéc vµo ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ sö dông c¸c sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt sau: - Sæ (thÎ) kho - Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu - Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn - Sæ sè d Sæ (thÎ) kho (MÉu 06-VT) ®îc sö dông ®Ó theo dâi sè lîng nhËp xuÊt tån kho cña tõng thø nguyªn vËt liÖu theo tõng kho. ThÎ kho do phßng kÕ to¸n lËp vµ ghi chi tiÕt: tªn, nh·n hiÖu, quy c¸ch, ®¬n vÞ tÝnh, m· sè nguyªn vËt liÖu. Sau ®ã giao cho thñ kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån hµng ngµy vÒ mÆt sè lîng. ThÎ kho dïng ®Ó h¹ch to¸n ë kho kh«ng ph©n biÖt h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p nµo. Cßn sæ (ThÎ) kÕ to¸n chi tiÕt, sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, sæ sè d ®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n tõng hµng nhËp - xuÊt tån nguyªn vËt liÖu vÒ mÆt gi¸ trÞ hoÆc c¶ lîng vµ gi¸ trÞ phô thuéc vµo ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt ¸p dông trong doanh nghiÖp. Ngoµi c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt nªu trªn, cßn cã thÓ sö dông c¸c b¶ng kª nhËp - xuÊt, c¸c b¶ng luü kÕ tæng hîp nhËp xuÊt tån, kho nguyªn vËt liÖu phôc vô cho viÖc ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®îc ®¬n gi¶n, nhanh chãng, kÞp thêi. 1.6. C¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu H¹ch to¸n chi tiÕt NVL lµ viÖc h¹ch to¸n kÕt hîp gi÷a thñ kho vµ phßng kÕ to¸n nh»m môc ®Ých theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho cña tõng danh ®iÓm NVL c¶ vÒ sè lîng, chÊt lîng vµ gi¸ trÞ. KÕ to¸n chi tiÕt ë kho do thñ kho tiÕn hµnh, thñ kho ph¶i cã tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n nguyªn vËt liÖu t¹i kho, thùc hiÖn viÖc nhËp, xuÊt nguyªn vËt liÖu trªn c¬ së chøng tõ hîp lÖ. Thñ kho ph¶i ghi chÐp vµo thÎ kho vµ c¸c sæ cã liªn quan ®Õn t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho. ë phßng kÕ to¸n th«ng qua c¸c chøng tõ ban ®Çu ®Ó kiÓm tra tÝnh hîp lÖ vµ ghi chÐp vµo sæ s¸ch chi tiÕt vµ tæng hîp chñ yÕu b»ng chØ tiªu gi¸ trÞ ®Ó ph¶n ¸nh, gióp cho Gi¸m ®èc cã thÓ kiÓm tra t×nh h×nh nhËp, xuÊt, dù tr÷, b¶o qu¶n nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Mçi ph¬ng ph¸p ®Òu cã nh÷ng u, nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông kh¸c nhau, do vËy mçi doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän cho m×nh mét ph¬ng ph¸p 13 Chuyªn ®Ò thùc tËp thÝch hîp, thuËn tiÖn cho qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi tiÕt, phôc vô tèt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ m×nh. 1.6.1. Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song * T¹i kho: Thñ kho dïng thÎ kho ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp - xuÊt tån nguyªn vËt liÖu vÒ mÆt sè lîng. Mçi chøng tõ ghi mét dßng vµo thÎ kho. ThÎ ®îc më cho tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu. Cuèi th¸ng thñ kho ph¶i tiÕn hµnh tæng céng sè nhËp, xuÊt, tÝnh ra sè tån kho vÒ mÆt lîng theo tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu. * T¹i phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu sö dông thÎ hay sæ chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. Sæ chi tiÕt nguyªn vËt liÖu kÕt cÊu nh thÎ kho nhng thªm cét ®¬n gi¸ vµ ph¶n ¸nh riªng theo sè lîng, gi¸ trÞ vµ còng ®îc ph¶n ¸nh theo tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu. Hµng ngµy khi nhËn ®îc chøng tõ nhËp - xuÊt nguyªn vËt liÖu ë kho, kÕ to¸n kiÓm tra vµ hoµn chØnh chøng tõ råi ghi vµo sæ (thÎ) chi tiÕt. §Þnh kú ph¶i kiÓm tra sè liÖu trªn thÎ kho vµ sæ chi tiÕt. Cuèi th¸ng tÝnh ra sè tån kho vµ ®èi chiÕu sè liÖu víi sæ kÕ to¸n tæng hîp. §èi chiÕu sè liÖu gi÷a sæ chi tiÕt vËt liÖu ë phßng kÕ to¸n vµ thÎ kho cña thñ kho b»ng c¸ch th«ng qua b¸o c¸o t×nh h×nh biÕn ®éng cña nguyªn vËt liÖu do thñ kho göi lªn. * ¦u, nhîc ®iÓm: + ¦u ®iÓm: ViÖc ghi sæ thÎ ®¬n gi¶n, râ rµng, dÔ kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu vµ ph¸t hiÖn sai sãt trong viÖc ghi chÐp, qu¶n lý chÆt chÏ t×nh h×nh biÕn ®éng vµ sè hiÖn cã cña tõng thø nguyªn vËt liÖu theo sè lîng vµ gi¸ trÞ. + Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi chÐp gi÷a kho vµ kÕ to¸n cßn trïng lÆp vÒ chØ tiªu sè lîng, khèi lîng c«ng viÖc ghi chÐp qu¸ lín. C«ng viÖc cßn dån vµo cuèi th¸ng nªn h¹n chÕ tÝnh kÞp thêi cña kÕ to¸n vµ g©y l·ng phÝ vÒ lao ®éng. Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu Ýt, t×nh h×nh nhËp - xuÊt nguyªn vËt liÖu ph¸t sinh hµng ngµy kh«ng nhiÒu, tr×nh ®é kÕ to¸n vµ qu¶n lý kh«ng cao.S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ song song. S¬ ®å 1.1 ThÎ kho Chøng tõ nhËp Chøng tõ xuÊt Sæ KT chi tiÕt vËt liÖu B¶ng tæng hîp N-X-T 14 Chuyªn ®Ò thùc tËp vËt liÖu Ghi chó: Ghi hµng ngµy §èi chiÕu, kiÓm tra Ghi cuèi th¸ng 1.6.2. Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn: * T¹i kho: Gièng ph¬ng ph¸p thÎ song song ë trªn * T¹i phßng kÕ to¸n: Kh«ng më thÎ kÕ to¸n chi tiÕt mµ më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó h¹ch to¸n sè lîng vµ sè tiÒn cña tõng thø (Danh ®iÓm) nguyªn vËt liÖu theo tõng kho. Sæ nµy ghi mçi th¸ng mét lÇn vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së tæng hîp c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt ph¸t sinh trong th¸ng cña tõng nguyªn vËt liÖu, mçi thø chØ ghi mét dßng trong sæ. Cuèi th¸ng ®èi chiÕu sè lîng nguyªn vËt liÖu trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho, ®èi chiÕu sè tiÒn víi kÕ to¸n tæng hîp. * ¦u, nhîc ®iÓm: + ¦u ®iÓm: Gi¶m bít ®ît khèi lîng ghi chÐp, chØ tiÕn hµnh ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng. + Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi chÐp cßn trïng lÆp vÒ sè lîng. C«ng viÖc kÕ to¸n dån vµo cuèi th¸ng, viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu trong th¸ng gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n kh«ng ®îc thùc hiÖn do trong th¸ng kÕ to¸n kh«ng ghi sæ, h¹n chÕ c«ng t¸c qu¶n lý vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ph¬ng ph¸p nµy kh«ng ®îc phæ biÕn, chØ cã nh÷ng doanh nghiÖp cã sè lîng, chñng lo¹i lín míi ¸p dông. S¬ ®å 1.2 S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu Theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ThÎ kho (1) (1) Chøng tõ nhËp (2) Chøng tõ xuÊt (2) Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn (2) (2) (3) B¶n kª nhËp Ghi chó: B¶ng kª xuÊt Ghi hµng ngµy §èi chiÕu, kiÓm tra 15 Chuyªn ®Ò thùc tËp Ghi cuèi th¸ng 1.6.3. Ph¬ng ph¸p ghi sæ sè d. * T¹i kho: Ngoµi sö dông thÎ kho ®Ó ghi chÐp sö dông sæ sè d ®Ó ghi chÐp sè tån kho cuèi th¸ng cña tõng lo¹i NVL theo chØ tiªu sè lîng. Cuèi th¸ng sæ sè d ®îc chuyÓn cho thñ kho ®Ó ghi sè lîng hµng tån kho trªn c¬ së sè liÖu tõ thÎ kho. * T¹i phßng kÕ to¸n: §Þnh kú kÕ to¸n xuèng kiÓm tra vµ trùc tiÕp nhËn chøng tõ nhËp xuÊt kho, sau ®ã tiÕn hµnh tæng hîp sè liÖu theo chØ tiªu gi¸ trÞ cña NVL nhËp xuÊt theo tõng nhãm NVL ®Ó ghi vµo b¶ng kª nhËp xuÊt, tiÕp ®ã ghi vµo b¶ng kª luü kÕ nhËp xuÊt, ®Õn cuèi th¸ng ghi vµo phÇn nhËp xuÊt tån cña b¶ng kª tæng hîp. §ång thêi cuèi th¸ng khi nhËn sæ sè d tõ thñ kho, kÕ to¸n tÝnh gi¸ trÞ cña NVL tån kho ®Ó ghi vµo sæ sè d, cét thµnh tiÒn sè liÖu nµy ph¶i khíp víi tån kho cuèi th¸ng trªn b¶ng tæng hîp nhËp xuÊt tån kho cuèi kú. * ¦u, nhîc ®iÓm: + ¦u ®iÓm: Gi¶m bít ®îc khèi lîng ghi chÐp, kiÓm tra ®æi chiÕu tiÕn hµnh ®Þnh kú nªn b¶o ®¶m tÝnh chÝnh x¸c, c«ng viÖc dµn ®Òu trong th¸ng. + Nhîc ®iÓm: Do phßng kÕ to¸n chØ theo dâi chØ tiªu gi¸ trÞ v× vËy khi n¾m b¾t t×nh h×nh nhËp xuÊt tån cña thø nguyªn vËt liÖu nµo th× ph¶i xem trªn thÎ kho, khi kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a sæ sè d vµ b¶ng kª kh¸ phøc t¹p nÕu x¶y ra sù chªnh lÖch. Ph¬ng ph¸p nµy thêng sö dông cho c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i VNL hay kinh doanh nhiÒm mÆt hµng, t×nh h×nh nhËp xuÊt NVL x¶y ra thêng xuyªn. S¬ ®å 1.3 S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt NVL theo ph¬ng ph¸p ghi sæ sè d ThÎ kho Chøng tõ nhËp B¶ng kª nhËp Chøng tõ xuÊt Sæ sè d B¶ng luü kÕ nhËp B¶ng kª xuÊt B¶ng luü kÕ xuÊt B¶ng tæng hîp nhËp xuÊt tån 16 Chuyªn ®Ò thùc tËp Ghi chó: Ghi hµng ngµy §èi chiÕu, kiÓm tra Ghi cuèi th¸ng 1.7. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu trong DN s¶n xuÊt: Nguyªn vËt liÖu (NVL) lµ tµi s¶n lu ®éng thuéc nhãm hµng tån kho cña DN. ViÖc më c¸c tµi kho¶n tæng hîp ghi chÐp sæ kÕ to¸n còng nh viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho, gi¸ trÞ hµng xuÊt kho hoÆc xuÊt dïng tuú thuéc vµo viÖc kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p nµo. 1.7.1. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt iÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn: Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn kÕ to¸n ph¶i theo dâi mét c¸ch thêng xuyªn liªn tôc cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu nãi riªng vµ c¸c lo¹i hµng tån kho nãi chung. Nh vËy viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ NVL xuÊt dïng c¨n cø trùc tiÕp vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ NVL tån kho ph¶i dùa trªn chøng tõ nhËp xuÊt trong kú. ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n cã thÓ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ NVL tån kho t¹i mäi thêi ®iÓm trong kú. 1.7.1.1. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông - Tµi kho¶n 152: “Nguyªn liÖu, vËt liÖu” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¸n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng vÒ c¸c lo¹i nguyªn, vËt liÖu cña doanh nghiÖp theo gi¸ trÞ vèn thùc tÕ (Cã thÓ më chi tiÕt cho tõng lo¹i, nhãm thø vËt liÖu). Tuú theo yªu cÇu qu¶n lý cña tõng lo¹i doanh nghiÖp TK 152 cã thÓ më c¸c tµi kho¶n cÊp 2 chi tiÕt nh sau: Tµi kho¶n 1521: Nguyªn vËt liÖu chÝnh Tµi kho¶n 1522: VËt liÖu phô Tµi kho¶n 1523: Nhiªn liÖu Tµi kho¶n 1524: Phô tïng thay thÕ Tµi kho¶n 1525: ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n Tµi kho¶n 1528: VËt liÖu kh¸c - Tµi k ho¶n 331 “Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¸n ¸nh quan hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi ngêi b¸n, ngêi nhËn thÇy vÒ c¸c kho¶n nguyªn vËt liÖu theo hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt. 17 Chuyªn ®Ò thùc tËp Tµi kho¶n 331 ®îc më theo dâi cho tõng ®èi tîng cô thÓ: Tõng ngêi b¸n, tõng ngêi nhËn thÇu. Khi lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n sè d chi tiÕt bªn nî ®îc ghi vµo chi tiÕt tr¶ tríc cho ngêi b¸n (m· sè 132): sè d chi tiÕt bªn cã ®îc ghi vµo chi tiªu ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n (m· sè 313). - Tµi kho¶n 151: “Hµng mua ®ang ®i ®êng” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu mua ngoµi mµ DN ®· mua ®· chÊp nhËn thanh to¸n vµ thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp nhng cha vÒ nhËp kho cña doanh nghiÖp, cßn ®ang ®i lªn ®êng vËn chuyÓn ë bÕn c¶ng, bÕn b·i hoÆc ®· vÒ ®Õn doanh nghiÖp nhng ®ang chê kiÓm nhËn nhËp kho hoÆc hµng ®i ®êng th¸ng tríc th¸ng nµy nhËp kho. - Tµi kho¶n 133: “ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ ®· khÊu trõ vµ cßn ®îc khÊu trõ. Tµi kho¶n 133 cã 2 tµi kho¶n cÊp 2 + Tµi kho¶n 1331: ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ cña hµng ho¸ dÞch vô + Tµi kho¶n 1332: ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ cña tµi s¶n cè ®Þnh. Ngoµi c¸c tµi kho¶n trªn, kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c nh TK 111, TK 112, TK 128, TK 141, TK222, TK 241, TK 621, TK 622, TK 627, TK 642. 1.7.1.2. KÕ to¸n t¨ng nguyªn vËt liÖu C¸c nghiÖp vô t¨ng NVL do tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau a. T¨ng do mua ngoµi - Trêng hîp nguyªn vËt liÖu vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ trong th¸ng + Theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ Nî TK 152 (Chi tiÕt liªn quan): Theo gi¸ mua thùc tÕ Nî TK 1333: ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ Cã TK liªn quan (111, 141, 331) + TÝnh theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp: Nî TK 152: Tæng gi¸ trÞ thanh to¸n Cã TK liªn quan (111, 141, 331): Tæng gi¸ thanh to¸n - Trêng hîp nguyªn vËt liÖu ®· vÒ nhng cha cã ho¸ ®¬n, nguyªn vËt liÖu nhËp kho theo gi¸ t¹m tÝnh ghi: Nî TK 152... Theo gi¸ t¹m tÝnh Cã TK liªn quan (111, 112, 141, 331): Tæng gi¸ thanh to¸n Sang th¸ng sau khi ho¸ ®¬n vÒ sÏ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh gi¸ t¹m tÝnh theo gi¸ ghi trªn ho¸ ®¬n, cô thÓ: 18 Chuyªn ®Ò thùc tËp + NÕu gi¸ ghi trªn ho¸ ®¬n > gi¸ t¹m tÝnh kÕ to¸n ghi: Nî TK 152: Sè chªnh lÖch Nî TK 133 (1331):ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ Cã TK 331, 111, 112 Sè chªnh lÖch + thuÕ VAT + NÕu gi¸ ghi trªn ho¸ ®¬n < gi¸ t¹m tÝnh (ghi bót to¸n ®á) Nî TK 152: Sè chªnh lÖch (ghi ®á) Nî TK 133 (1331) ghi ®en b×nh thêng Cã TK 331, 111, 112 Sè chªnh lÖch Trêng hîp cã ho¸ ®¬n nhng cuèi th¸ng vËt liÖu vÉn cha vÒ: Nî TK 151: TrÞ gi¸ hµng mua thùc tÕ Nî TK 133 (1331): ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ Cã TK 331, 111, 112... Sang th¸ng sau hµng vÒ kÕ to¸n ghi: Nî TK 152 (chi tiÕt) NÕu nhËp kho Nî TK 621, 627 NÕu dïng cho s¶n phÈm ph©n xëng Cã TK 151 Hµng ®i ®êng cuèi kú tríc ®· vÒ - Trêng hîp chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ hoÆc nguyªn vËt liÖu tr¶ l¹i cho ngêi b¸n: Nî TK 111, 112, 331 Cã TK 152: (chi tiÕt nguyªn vËt liÖu) Cã TK 133 (1331): ThuÕ VAT cña sè ®· tr¶ hoÆc ®îc gi¶m gi¸ cuèi kú b. Nguyªn vËt liÖu t¨ng do nhËn vèn gãp liªn doanh cña ®¬n vÞ kh¸c. Nî TK 152 (chi tiÕt) Cã TK 411: Nguån vèn kinh doanh c. NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh b»ng nguyªn vËt liÖu Nî TK 152 (chi tiÕt) Cã TK 128, 222 d. Cã sù chªnh lÖch t¨ng lªn do ®¸nh gi¸ l¹i nguyªn vËt liÖu Nî TK 152 Cã TK 412 e. NhËp kho nguyªn vËt liÖu do gia c«ng chÕ biÕn hoµn thµnh Nî TK 152 (chi tiÕt nguyªn vËt liÖu) Cã TK 154: Nguyªn vËt liÖu thuª gia c«ng f. KiÓm kª ph¸t hiÖn thõa c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu Nî TK 152 Cã TK 338, 411 19 Chuyªn ®Ò thùc tËp NÕu nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu Nî TK 152 Cã TK 333 (3333): ThuÕ nhËp khÈu ph¶i nép Cã TK 111, 112, 331 ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng hµng nhËp khÈu Nî TK 133 (1331) Cã TK 333 (33312) ThuÕ VAT hµng nhËp khÈu 1.7.1.3. KÕ to¸n gi¶m nguyªn vËt liÖu Nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp gi¶m chñ yÕu do xuÊt sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh, phÇn cßn l¹i cã thÓ xuÊt b¸n, xuÊt gãp vèn liªn doanh... Mäi h¹ch to¸n gi¶m nguyªn vËt liÖu ®Òu ghi gi¸ thùc tÕ ë bªn cã TK 152 a. Khi xuÊt nguyªn vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm, dÞch vô hoÆc cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh kÕ to¸n c¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ xuÊt kho vµ phiÕu xuÊt kho ghi: Nî TK 612: Dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm Nî TK 627 (6272): Dïng cho phôc vô, qu¶n lý ë ph©n xëng Nî TK 641 (6412): XuÊt phôc vô b¸n hµng Nî TK 642 (6422): Dïng cho qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp Nî TK 241 (2413, 2412): Dïng cho söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, cho x©y dùng c¬ b¶n. Cã TK 152 (chi tiÕt liªn quan) b. XuÊt nguyªn vËt liÖu ®Ó gãp vèn liªn doanh víi ®¬n vÞ kh¸c. C¨n cø vµo gi¸ trÞ vèn cña héi ®ång liªn doanh x¸c ®Þnh vµ gi¸ thùc tÕ xuÊt kho: *TrÞ gi¸ gãp vèn lín h¬n gi¸ thùc tÕ: Nî TK 128, 222: Gi¸ trÞ gãp vèn Cã TK 412: Chªnh lÖch t¨ng Cã TK 152: Gi¸ trÞ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu *TrÞ gi¸ vèn gãp nhá h¬n gi¸ thùc tÕ: Nî TK 128, 222: Gi¸ trÞ gãp vèn Nî TK 412: Chªnh lÖch gi¶m Cã TK 152: Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu c. Trêng hîp nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng do tù chÕ hoÆc thuª ngoµi gia c«ng Nî TK 154 (chi tiÕt liªn quan) Cã TK 152 20