Lêi nãi ®Çu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ n-íc ta ®ang chuyÓn m×nh theo
c¬ chÕ míi – c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n-íc. Cïng víi qu¸
tr×nh chuyÓn ®æi ®ã nhiÒu lo¹i h×nh c«ng ty vµ doanh nghiÖp ®· xuÊt hiÖn.
C¸c c«ng ty vµ doanh nghiÖp ph¶i c¹nh tranh víi nhau ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn,
ph¶i t×m h-íng ®i thÝch hîp.
Môc tiªu ®Çu tiªnn ®Æt ra vµ còng lµ môc tiªu cuèi cïng cña c¸c c«ng ty
vµ doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ lµ lîi nhuËn. Ngay tõ khi b-íc vµo ho¹t
®éng còng nh- trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng ty vµ doanh nghiÖp,
c²c nh¯ qu°n lý lu«n ®a ra c©u hái: “L¯m thÕ n¯o ®Ó t¨ng lîi nhuËn cða
doanh nghiÖp c¯ng cao c¯ng tèt”. §Ó ®³t ®îc môc tiªu ®ã, mét mÆt doanh
nghiÖp ph¶I cã chiÕn l-îc thÞ tr-êng tèt nh»m ®Èy m¹nh b¸n ra, më réng thÞ
phÇn, t¨ng doanh thu. MÆt kh¸c ph¶i h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, mét biÖn
ph¸p Ýt tèn kÐm nh-ng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ l©u dµi. Trong doanh nghiÖp
gi¸ thµnh lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh bá ra chi phÝ. Muèn h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm ph¶i sö dông tiÕt kiÖm chi phÝ vµ cã hiÖu qu¶ sao cho víi l-îng chi phÝ
bá ra rÊt Ýt.
Do vËy, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã vai trß
®Æc biÖt quan träng trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ ë bÊt kú doanh nghiÖp
nµo, lµ trung t©m cña toµn bé qu¸ tr×nh kÕ to¸n. XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng
®ã, trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty XN vµ thuû s¶n nam Hµ TÜnh em ®·
m¹nh d¹n ®i sau t×m hiÓu vÒ ®Ò tµi: "Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tæng hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n
nam Hµ TÜnh".
Bµi viÕt ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn gåm cã ba ch-¬ng:
- Ch-¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
- Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Hµ TÜnh.
- Ch-¬ng III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty xu¸t nhËp khÈu thuû s¶n
nam Hµ TÜnh.
MÆc dï ®· ®-îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c anh chÞ phßng kÕ to¸n,
c¸c b¸c trong ban qu¶n lý, l·nh ®¹o c«ng ty, cïng sù h-íng dÉn cña c« gi¸o
Hoµng ThÞ Nga – ng-êi ®· quan t©m chØ b¶o tËn t×nh ®Ó em hoµn thµnh bµi
viÕt nµy. Nh-ng do nhËn thøc cßn h¹n chÕ vµ kinh nghiÖm thùc tÕ ch-a s©u
s¾c, thêi gian thùc tËp kh«ng nhiÒu nªn bµi viÕt ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu
sãt. Em rÊt mong nhËn ®-îc sù chØ b¶o cña thÇy c« gi¸o vµ ®ãng gãp cña ®éc
gi¶ ®Ó bµi viÕt cña em ®-îc hoµn thiÖn h¬n n÷a.
Ch-¬ng I
Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
I. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh
nghiÖp
1. Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc khoa häc c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.1 Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc khoa häc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝh gi¸ thµnh s¶n phÈm
Trong ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n liÒn víi
viÖc sö dông vËt t-, tµi s¶n, lao ®éng.
Trong qu¸ tr×nh Êy, qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt thùc chÊt lµ qu¶n lý viÖc sö
dông vËt t- tµi s¶n lao ®éng cã tiÕt kiÖm vµ cã hîp lý hay kh«ng. MÆt kh¸c,
chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së t¹o nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm, tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n
xuÊt lµ ®iÒu kiÖn ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¶m b¶o lîi nhuËn cho doanh
nghiÖp.
Yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ nãi chung cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng ®ßi hái ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt.
TÝnh ®óng lµ tÝnh to¸n trung thùc vµ ®óng néi dung kinh tÕ cña chi phÝ ®· chi
ra. TÝnh ®ñ lµ ph¶i tÝnh ®Çy ®ñ nh÷ng hao phÝ, kh«ng ®Ó sãt kho¶n nµo.
Trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, ng-êi ta sö dông nhiÒu ph-¬ng ph¸p nh-:
H¹ch to¸n kÕ to¸n, h¹ch to¸n thèng kª … ®Ó theo dâi vµ ph©n tÝch. Tuy
nhiªn, kÕ to¸n vÉn ®-îc coi lµ c«ng cô quan träng nhÊt víi chøc n¨ng ghi
chÐp, tÝnh to¸n, ph¶n ¸nh vµ gi¸m s¸t mét c¸ch th-êng xuyªn liªn tôc sù vËn
®éng cña vËt t-, tiÒn vèn, tµi s¶n …KÕ to¸n sö dông c¶ hai ph-¬ng ph¸p ®¸nh
gi¸ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ; do ®ã kiÓm tra vµ cung cÊp kÞp thêi nh÷ng tµi liÖu vÒ
chi phÝ s¶n xuÊt. ChÝnh v× vËy, kÕ to¸n vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ lµ
viÖc ghi chÐp ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ trung thùc tõng lo¹i chi phÝ vÒ mÆt
l-îng mµ cßn c¶ vÒ tÝnh to¸n theo ®óng nh÷ng nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ vµ ph¶n
¸nh ®óng gi¸ trÞ thùc tÕ cña chi phÝ vµ thêi ®iÓm ph¸t sinh theo ®óng ®èi
t-îng, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh
x¸c.
VËy kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng thÓ thiÕu
®-îc trong h¹ch to¸n kinh doanh, lµ kh©u trung t©m cña c«ng t¸c kÕ to¸n. §©y
lµ vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c, lµ yªu cÇu b¾t buéc ®Ó c¸c doanh nghiÖp
kiÓm so¸t qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®Ó Nhµ n-íc kiÓm so¸t qu¸ tr×nh ho¹t ®éng
cña c¸c doanh nghiÖp.
1.2. NhiÖm vô kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
§Ó tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm, ®¸p øng ®ñ, trung thùc kÞp thêi yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ
gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp.
KÕ to¸n cÇn thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô sau:
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt s¶n phÈm
vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ vµ
ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm thÝch hîp.
- Tæ chøc tËp hîp vµ ph©n bè tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi
t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh b»ng ph-¬ng ph¸p ®· chän, cung
cÊp kÞp thêi nh÷ng sè liÖu th«ng tin tæng hîp vÒ c¸c kho¶n nép chi phÝ vµ yÕu
tè chi phÝ quy ®Þnh x¸c ®Þnh ®óng ®¾n chi phÝ vµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
- VËn dông c¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh vµ
gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña c¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh theo ®óng c¸c kho¶n môc
quy ®Þnh vµ ®óng kú tÝnh gi¸ thµnh ®· quy ®Þnh.
- Th-êng xuyªn kiÓm tra ®èi chiÕu vµ ®Þnh kú ph©n tÝch ®Þnh h×nh c¸c
®Þnh møc chi phÝ ®èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi
phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
- §Þnh kú cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cho l·nh
®¹o doanh nghiÖp vµ tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸
thµnh vµ kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph¸t hiÖn kÞp thêi kh¶ n¨ng tiÒm
tµng ®Ó ®Ò xuÊt biÖn ph¸p thÝch hîp phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh
s¶n phÈm.
2. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
2.1. Chi phÝ s¶n xuÊt
§Ó tiÕn hµnh ®-îc ho¹t ®éng s¶n xuÊt th× tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu
ph¶i cã ®ñ 3 yÕu tè sau: T- liÖu lao ®éng (m¸y mãc, trang thiÕt bÞ, c«ng cô
dông cô…), ®èi t-îng lao ®éng (nguyªn liÖu, vËt liÖu…), søc lao ®éng.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh dïng t- liÖu lao
®éng t¸c ®éng vµo ®èi t-îng lao ®éng t¹o ra s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu x·
héi. §ång thêi víi qu¸ tr×nh sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt doanh nghiÖp ph¶i
chi ra c¸c yÕu tè t-¬ng øng: chi phÝ nguyªn liÖu t-¬ng øng víi qu¸ tr×nh sö
dông nguyªn liÖu, chi phÝ tiÒn c«ng t-¬ng øng víi qu¸ tr×nh sö dông søc lao
®éng.
Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®ång tiÒn lµ th-íc ®o cña tÊt c¶ hµng ho¸
kh¸c, tÊt c¶ c¸c hao phÝ trªn ®Òu ®-îc biÓu hiÖn d-íi h×nh th¸i tiÒn tÖ, chi phÝ
khÊu hao vµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña lao ®éng vËt
ho¸, chi phÝ tiÒn c«ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña lao ®éng sèng. Nh÷ng chi phÝ
nµy ph¸t sinh th-êng xuyªn g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp ®-îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Tuy nhiªn ®Ó phï hîp víi môc ®Ých
yªu cÇu cña h¹ch to¸n vµ qu¶n lý, chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc tËp hîp theo tõng thêi
kú: th¸ng, quý, n¨m…phï hîp víi kú b¸o c¸o.
MÆc dï chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi qóa tr×nh s¶n xuÊt nh-ng kh«ng ph¶i
tÊt c¶ mäi kho¶n chi ra trong kú ®Òu ®-îc tÝnh vµo chi phÝ mµ cÊu thµnh chi
phÝ s¶n xuÊt chØ lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña chØ tiªu Êy. Cô thÓ lµ c¸c kho¶n
chi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt: Chi tiÒn c«ng cho c«ng nh©n trùc tiÕp, chi
nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt s¶n phÈm…míi ®-îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Mét
bé phËn chØ tiªu cßn l¹i phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng phÝ s¶n xuÊt: b¸n hµng,
qu¶n lý, sù nghiÖp… th× kh«ng ®-îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Ng-îc l¹i cã mét
sè kho¶n doanh nghiÖp thùc chi ra, ch-a chi ra nh-ng vÉn tÝnh vµo chi phÝ s¶n
xuÊt: trÝch tr-íc tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp, trÝch tr-íc chi
phÝ söa ch÷a lín TSC§… Râ rµng lµ cã sù kh¸c biÖt gi÷a chi phÝ vµ chØ tiªu
cña doanh nghiÖp.
VËy: “Chi phÝ s°n xuÊt l¯ biÓu hiÖn b´ng tiÒn cða to¯n bé hao phÝ vÒ lao
®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra
®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s°n xuÊt trong mét thêi kú”.
2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ s¾p xÕp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt thµnh tõng
nhãm dùa vµo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh. Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n
xuÊt, tuy nhiªn theo yªu cÇu qu¶n lý - ®èi t-îng cung cÊp th«ng tin, gi¸c ®é
xem xÐt chi phÝ mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc thÝch
hîp:
a. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi
phÝ
- Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy c¸c chi phÝ gièng nhau vÒ néi dung, tÝnh chÊt
®-îc xÕp vµo mét yÕu tè kh«ng cÇn ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh trong lÜnh
vùc nµo, ë ®©u. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chia thµnh
c¸c yÕu tè chi phÝ sau:
- Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm nh÷ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, c«ng cô, dông cô… ®ã lµ nh÷ng chi phÝ lao
®éng vËt ho¸ cÊu thµnh gi¸ trÞ s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp ®· dïng vµo s¶n
xuÊt trong kú.
- Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé tiÒn c«ng, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho
ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp trong kú vµ c¸c kho¶n b¶o hiÓm x· héi,
b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn trÝch theo l-¬ng tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt
trong kú.
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Lµ toµn bé tiÒn khÊu hao ph¶i trÝch
theo chÕ ®é tµi chÝnh quy ®Þnh ®èi víi toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh dïng vµo s¶n
xuÊt trong kú cña doanh nghiÖp.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Lµ toµn bé sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ®· chi
tr¶ vÒ c¸c dÞch vô do bªn ngoµi cung cÊp nh-: ®iÖn, n-íc, ®iÖn tho¹i, tiÒn thuª
söa ch÷a, tiÒn b-u phÝ…®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm tÊt c¶ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c dïng
trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú ch-a ®-îc tÝnh vµo 4 yÕu tè
trªn.
- ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ cã t¸c dông
to lín trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, nã cho biÕt kÕt cÊu tû träng cña tõng lo¹i
yÕu tè chi phÝ ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt; lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ë b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi
chÝnh cung cÊp tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ
ho¹ch cung øng vËt t-, kÕ ho¹ch quü l-¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn l-u ®éng
cho kú sau.
b. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ
- Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ
trong s¶n xuÊt ®Ó chia thµnh c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, trong mçi
kho¶n môc nµy c¸c chi phÝ ®Òu phôc vô cho mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh, cã t¸c
dông nhÊt ®Þnh mµ kh«ng cÇn quan t©m ®Õn néi dung kinh tÕ cña nã. V× vËy,
c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn gäi lµ ph©n lo¹i theo kho¶n môc. Cã c¸c kho¶n môc
chi phÝ sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm toµn bé nh÷ng chi phÝ vÒ
nguyªn vËt liÖu chÝnh, nhiªn liÖu… sö dông víi môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt
chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô, dÞch vô cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp,
l©m nghiÖp, l©m ng- nghiÖp… chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp th-êng ®-îc
x©y dùng dÞnh møc chi phÝ vµ tæ chøc qu¶n lý chung theo ®Þnh møc.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng sèng tham
gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸c lµ toµn bé c¸c
kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm,
thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh-: tiÒn l-¬ng chÝnh, tiÒn l-¬ng phô, c¸c kho¶n
phô cÊp ph¶i tr¶ c«ng nh©n s¶n xuÊt vµ c¸c kho¶n BHXH, BHYT, KPC§ trÝch
theo l-¬ng tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh
ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn c¸c lao vô,
dÞch vô ë c¸c tæ, ®éi s¶n xuÊt nh- chi phÝ nh©n viªn ph©n x-ëng, chi phÝ vËt
liÖu, chi phÝ dông cô s¶n xuÊt dïng ë ph©n x-ëng, chi phÝ khÊu hao TSC§…
- C¸c kho¶n cßn l¹i nµy cã t¸c dông phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ
s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh, ph©n
tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh, tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh møc cho gi¸
thµnh s¶n phÈm cho s¶n xuÊt kú sau.
- Trªn ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n lo¹i c¬ b¶n, ngoµi ra cßn mét sè c¸ch
ph©n lo¹i kh¸c.
+ Ph©n lo¹i theo chi phÝ s¶n xuÊt mèi quan hÖ khèi l-îng s¶n phÈm c«ng viÖc,
lao vô s¶n xuÊt trong kú, cã: chi phÝ thay ®æi vµ chi phÝ cè ®Þnh.
+ Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ mèi quan hÖ
gi÷a ®èi t-îng chÞu chi phÝ, cã: chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp.
+ Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung cÊu thµnh chi phÝ, cã: chi phÝ ®¬n
nhÊt vµ chi phÝ tæng hîp.
3. Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm:
3.1. Gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Gi¸ thµnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho 1 khèi l-îng hoÆc 1 ®¬n vÞ s¶n
phÈm (c«ng viÖc, lao vô) ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh cña doanh nghiÖp.
Gi¸ thµnh ®-îc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm cô thÓ (®èi
t-îng tÝnh gi¸ thµnh) vµ chØ ®-îc x¸c ®Þnh víi khèi l-îng s¶n phÈm ®· hoµn
thµnh phèi hîp víi nh÷ng tiªu chuÈn kü thuËt khi kÕt thóc toµn bé qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt hoÆc hoµn thµnh 1 hay 1 sè giai ®o¹n c«ng nghÖ quy -íc. Gi¸ thµnh
lµ chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l-îng toµn bé qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp: kÕt qu¶ cña
c«ng viÖc sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t-, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt hay trong c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp thùc hiÖn
nh»m ®¹t ®-îc môc ®Ých s¶n xuÊt ®-îc nhiÒu s¶n phÈm nhÊt, chi phÝ bá ra Ýt
nhÊt.
3.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm:
§Ó gióp cho viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý gi¸, gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕ to¸n
cÇn ph¶i ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh kh¸c nhau, kÕ to¸n th-êng ph©n lo¹i gi¸
thµnh theo hai c¸ch chñ yÕu sau ®©y:
a. C¨n cø vµo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh, gåm ba lo¹i:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ
s¶n xuÊt. kÕ ho¹ch vµ s¶n l-îng kÕ ho¹ch: Tr-íc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh chÕ t¹o,
s¶n xuÊt s¶n phÈm. §©y thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ
c¨n cø ®¸nh gi¸ so s¸nh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh
cña doanh nghiÖp.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh
møc, chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm, ®-îc tÝnh to¸n tr-íc
khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. §©y lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña
doanh nghiÖp, lµ th-íc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông vËt t-, tµi
s¶n lao ®éng s¶n xuÊt, gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt
mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ n©ng cao hiÖu qu¶
s¶n xuÊt kinh doanh.
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së
sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh tËp häp trong kú vµ s¶n l-îng s¶n
phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ tÝnh to¸n ®-îc sau
khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ
tæng hîp, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt doanh nghiÖp.
b. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n, gåm 2 lo¹i:
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng x-ëng) bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt
sau: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ
s¶n xuÊt chung tÝnh cho s¶n phÈm lao vô hoµn thµnh. §èi víi kÕ to¸n, ®©y lµ
chØ tiªu sö dông ®Ó ghi sæ s¶n phÈm khi nhËp kho hoÆc giao cho c¸c môc ®Ých
kh¸c, lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ vèn, hµng xuÊt b¸n vµ l·i gép.
- Gi¸ thµnh toµn bé lµ toµn bé chi phÝ ®Ó tiÕn hµnh viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu
thô s¶n phÈm, bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®· tÝnh ®-îc vµ chi phÝ b¸n hµng,
chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, ph©n bè cho hµng tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé
chØ ®-îc tÝnh to¸n khi s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®-îc tiªu thô. ChØ tiªu nµy
lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng ®· b¸n vµ tÝnh to¸n x¸c ®Þnh l·i tr-íc thuÕ
(lîi tøc).
3.3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
- Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ 2 ph¹m trï riªng biÖt, cïng
tån t¹i vµ kh¸c nhau ë mét sè ®iÓm sau ®©y:
- Chi s¶n xuÊt chØ g¾n liÒn víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm
g¾n liÒn víi c¶ hai ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ tiªu thô.
- Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi mét thêi kú nhÊt ®Þnh nh-ng l¹i liªn quan
®Õn s¶n phÈm cña 2 kú chi ra chi phÝ vµ kú sau (do cã s¶n phÈm dë dang cuèi
kú). Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i g¾n liÒn víi khèi l-îng c«ng viÖc lao vô hoµn
thµnh nh-ng liªn quan ®Õn c¶ nh÷ng chi phÝ kú tr-íc (chi phÝ s¶n phÈm dë
dang ®Çu kú) vµ chi phÝ s¶n xuÊt kú tÝnh gi¸ thµnh. MÆt kh¸c, mÆc dï chi phÝ
s¶n xuÊt cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh nh-ng kh«ng ph¶i mäi chi phÝ s¶n xuÊt ®Òu
®-îc tÝnh vµo gi¸ thµnh mµ riªng chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú vµ chi phÝ
s¶n xuÊt chê ph©n bæ kh«ng ®-îc tÝnh vµo gi¸ thµnh.
- Tuy nhiªn, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i cã quan hÖ mËt
thiÕt v× chóng ®Òu biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c chi phÝ doanh nghiÖp ®· bá ra cho
ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh. Sù tiÕt kiÖm hoÆc l·ng phÝ chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh
h-ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Qu¶n lý gi¸ thµnh g¾n víi qu¶n lý chi
phÝ s¶n xuÊt.
II. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
1. §èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
1.1. §èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
- §èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ s¶n
xuÊt cÇn ph¶i tËp hîp nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm tra gi¸m s¸t chi phÝ vµ yªu
cÇu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- Thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
lµ x¸c ®Þnh m¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i g¸nh chÞu chi phÝ lµm c¬ së cho viÖc
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ cÇn c¨n cø
vµo c¸c yÕu tè sau:
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm, c«ng dông cña chi phÝ s¶n xuÊt
- C¨n cø c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt, c¸c môc tiªu yªu cÇu, tr×nh ®é qu¶n lý
s¶n xuÊt kinh doanh, yªu cÇu h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp mµ ®èi t-îng tËp
hîp chi phÝ cã thÓ lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ, tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ
riªng biÖt hoÆc tõng tæ ®éi ph©n x-ëng s¶n xuÊt.
- C¨n cø vµo quy tr×nh c«ng nghÖ vµ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm mµ ®èi t-îng cã
thÓ lµ nhãm s¶n phÈm, c©y trång, tõng mÆt hµng s¶n phÈm, tõng c«ng tr×nh
x©y dùng, tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng côm, bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm.
1.2. §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh
§èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô do doanh
nghiÑp s¶n xuÊt ra cÇn ph¶i tÝnh ®-îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ.
§èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cã thÓ lµ: s¶n
phÈm hoµn thµnh, b¸n thµnh phÈm. §Ó x¸c ®Þnh cÇn c¨n cø c¸c yÕu tè sau:
VÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt: NÕu tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× tõng s¶n
phÈm, c«ng viÖc lµ mét ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh. MÆt kh¸c ph¶i c¨n cø vµo
quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, nÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, th×
®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh s¶n xuÊt,
nÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc th× ®èi t-îng tÝnh gi¸
thµnh lµ thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm hoµn thµnh ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ
s¶n xuÊt.
Thùc tÕ, gi¸ thµnh tÝnh b»ng ®¬n vÞ tiÒn tÖ quy -íc, ®-îc c«ng nhËn trong
nÒn kinh tÕ vµ tÝnh theo tõng thêi kú – kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú bé phËn
kÕ to¸n tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi t-îng, kú tÝnh gi¸
thµnh ph¶i phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm h¹ch to¸n cña doanh
nghiÖp: Tr-êng hîp tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu (khèi l-îng lín), chu kú s¶n xuÊt
ng¾n, xen kÏ liªn tôc th× tÝnh gi¸ thµnh theo th¸ng vµo thêi ®iÓm cuèi mçi
th¸ng, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o. Tr-êng hîp tæ chøc s¶n xuÊt
®¬n chiÕc hoÆc hµng ngµy theo ®¬n ®Æt hµng, chu kú s¶n xuÊt dµi hoÆc s¶n
phÈm chØ hoµn thµnh khi kÕt thóc chu kú s¶n xuÊt th× kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch
hîp lµ thêi ®iÓm kÕt thóc chu kú s¶n xuÊt. Mét sè s¶n phÈm n«ng nghiÖp cã
tÝnh chÊt thêi vô hoÆc chu kú s¶n xuÊt dµi th× kú tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ mét
n¨m.
1.3. Mèi quan hÖ gi÷a ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm.
§èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ hai kh¸i
niÖm kh¸c nhau nh-ng cã mèi quan hÖ rÊt mËt thiÕt ví nhau
X¸c ®Þnh hîp lý ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ lµ tiÒn ®Ò, ®iÒu kiÖn ®Ó
tÝnh gi¸ thµnh theo c¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp. Trong
thùc tÕ, mét ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ trïng víi mét
®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh nh- doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng. Mét
®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt l¹i bao gåm nhiÒu ®èi t-îng tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÝ dô: xÝ nghiÖp kÑo, chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc tËp hîp theo
ph©n x-ëng nh-ng gi¸ thµnh l¹i ®-îc tÝnh theo tõng s¶n phÈm. Ng-îc l¹i, mét
®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ bao gåm nhiÒu ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt nh- trong doanh nghiÖp luyÖn kim, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng
giai ®o¹n c«ng nghÖ nh-ng gi¸ thµnh l¹i tÝnh cho tõng s¶n phÈm ë b-íc c«ng
nghÖ cuèi cïng.
Mèi quan hÖ gi÷a ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng
tÝnh gi¸ thµnh ë mét doanh nghiÖp cô thÓ sÏ quyÕt ®Þnh viÖc lùa chän ph-¬ng
ph¸p tÝnh gi¸ thµnh vµ kü thuËt tÝnh gi¸ thµnh ë doanh nghiÖp ®ã.
2. Ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
2.1. Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
- Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph-¬ng ph¸p sö dông ®Ó tËp
hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc chi phÝ trong giíi h¹n cña mçi ®èi
t-îng kÕ to¸n chi phÝ. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt chñ yÕu sö dông hai
ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ sau:
- Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp: Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho
c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn mét ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ. Hµng ngµy hay ®Þnh
kú cã chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh nÕu cã liªn quan ®Õn ®èi t-îng kÕ to¸n nµo th×
kÕ to¸n sÏ ghi trùc tiÕp cho ®èi t-îng chi phÝ ®ã.
- Ph-¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ: Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho c¸c chi phÝ
s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng thÓ
tæ chøc ghi chÐp theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt. §Ó tËp hîp vµ
ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt cho c¸c ®èi t-îng liªn quan, kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh
theo tr×nh tù sau:
- Tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu (ghi chøng tõ gèc) chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn
quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, tõ ®ã tæng hîp
sè liÖu trªn chøng tõ kÕ to¸n theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ.
- Chän tiªu chuÈn ph©n tæ phï hîp víi tõng lo¹i chi phÝ ®Ó tÝnh to¸n ph©n
bæ chi phÝ s¶n xuÊt ®· tæng hîp cho c¸c ®èi t-îng cã liªn quan.
- X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ (H):
C
C
H=T =
Tn
Trong ®ã:
C : Tæng chi phÝ ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ
T : Tæng tiªu chuÈn dïng ph©n bæ
Tn : Tiªu chuÈn ph©n bæ cho c¸c ®èi t-îng n
- TÝnh chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng liªn quan (Cn)
Cn = Tn x H
Trong ®ã :
Cn : Lµ chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho ®èi t-îng n
2.2. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xu©t
a. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Th«ng th-êng chi phÝ NVLTT cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t-îng
tËp hîp chi phÝ do ®ã cã thÓ tæ chøc tËp hîp theo ph-¬ng ph¸p ghi trùc tiÕp,
tøc lµ: C¸c chøng tõ vÒ chi phÝ NVLTT liªn quan ®Õn ®èi t-îng nµo th× ®-îc
vµo b¶ng kª vµ ghi th¼ng vµo c¸c tµi kho¶n vµ chi tiÕt cho ®èi t-îng ®ã
Tr-ëng hîp chi phÝ NVLTT liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng chÞu chi phÝ
th× ®-îc tËp hîp vµ ph©n bæ theo ph-¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. Tiªu chuÈn ph©n bæ
nh- sau: §èi víi chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, b¸n thµnh phÈm mua
ngoµi ph©n bæ theo: Chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, khèi l-îng s¶n phÈm
s¶n xuÊt. §èi víi chi phÝ vËt liÖu phô, nhiªn liÖu ph¶i bæ theo: chi phÝ ®Þnh
møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, khèi l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra.
§Ó tÝnh to¸n, tËp hîp chÝnh x¸c chi phÝ NVLTT, kÕ to¸n cÇn chó ý kiÓm
tra chÝnh x¸c sè nguyªn vËt liÖu ®· lÜnh nh-ng cuèi kú ch-a sö dông hÕt vµ gi¸
trÞ phÕ liÖu thu håi nÕu cã ®Ó lo¹i ra khái chi phÝ NVLTT trong kú.
TrÞ gi¸ thùc tÕ
Chi phÝ
NVL thùc
tÕ sö dông
trong kú
cña NVL xuÊt
=
kú tr-íc ch-a
sö dông ®Õn
chuyÓn sang kú
nµy
TrÞ gi¸ thùc
TrÞ gi¸ thùc tÕ
tÕ cña NVL
cña NVL xuÊt
xuÊt kho ®-a
+ vµo trùc tiÕp
chÕ t¹o s¶n
phÈm trong
kú
-
dïng ®Ó chÕ
t¹o s¶n phÈm
cßn l¹i cuèi kú
Gi¸ trÞ
-
phÕ
liÖu
thu håi
ch-a sö dông
§Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp kÕ to¸n sö
dông tµi kho¶n 621 – chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: tµi kho¶n nµy ®-îc
dïng ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ NVLTT dïng cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm
ph¸t sinh trong kú, cuèi kú kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Cã thÓ kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVLTT nh- sau:
* Theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn
TK 152
TK 621
TK 152
TrÞ gi¸ NVL xuÊt kho
TrÞ gi¸ NVL ch-a sö dông
dïng TT s¶n xuÊt
cuèi kú vµ phÕ liÖu thu håi
TK 152
TK 154
Gi¸ trÞ NVL xuÊt th¼ng kh«ng qua kho
TrÞ gi¸ NVL thùc tÕ
cho s¶n xuÊt
TK 133
Tæng gi¸
thanh to¸n
thuÕ GTGT
cña vËt txuÊt th¼ng
Gi¸ ch-a cã
thuÕ
* Theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
TK 152
TK 611
KÕt chuyÓn NVL
tån ®Çu kú
TK 111, 112, 331
NhËp kho NVL
TK 133(1)
ThuÕ
GTGT
(theo PP
khÊu trõ)
TK 621
TrÞ gi¸ ML,VL xuÊt
Sö dông trong kú cho
SXSP, thùc hiÖn dÞch
vô
TK 631
Cuèi kú, tÝnh, ph©n bæ
vµ K/c chi phÝ ML,
VLTT theo ®èi t-îng
tËp hîp chi phÝ
b. KÕ to¸n tæng hîp vµ ph©n bè chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Khi tËp hîp nÕu kho¶n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp chØ liªn quan ®Õn mét
®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt th× tõ chøng tõ gèc ghi th¼ng vµo c¸c tµi
kho¶n, sæ s¸ch më riªng cho ®èi t-îng ®ã theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp. NÕu
liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ, kh«ng h¹ch to¸n riªng lÓ ®-îc
th× tËp hîp chóng sau ®ã ph©n bæ theo nh÷ng tiªu thøc phï hîp, tuú tõng ®iÒu
kiÖn phï hîp cô thÓ tiªu thøc cã thÓ lµ: Chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc, g׬ c«ng
®Þnh møc, giê c«ng thùc tÕ hoÆc khèi l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt…
§Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK
622.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô, dÞch vô trong c¸c doanh
nghiÖp thuéc ngµnh n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp…
Cã thÓ kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh tËp hîp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp nh- sau:
TK 334
TK 622
TK 154
TrÝch tiÒn l-¬ng chÝnh, l-¬ng phô,
Ph©n bæ vµ K/c CPMCTT cho c¸c
phô cÊp, tiÒn ¨n ca, ph¶i tr¶ c«ng
nh©n s¶n xuÊt
®èi t-îng chÞu chi phÝ (K/c TX)
TK 335
TrÝch tiÒn l-¬ng nghØ phÐp
TK 631
cña CNSX
Theo ph-¬ng ph¸p K/c §K
TK 338
TrÝch BHXH, BHYTÕ, PPC§
Theo tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n sx
c. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung
Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¶i ®-îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh
chi phÝ , mét DN nÕu cã nhiÒu ph©n x-ëng s¶n xuÊt, nhiÒu ®éi s¶n xuÊt th×
ph¶i më tæ chi tiÕt ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ tËp hîp kÕt chuyÓn
toµn bé ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh ë ph©n
x-ëng, ®éi s¶n xuÊt nµo th× k/c ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng viÖc cña
ph©n x-ëng hoÆc ®éi s¶n xuÊt ®ã. Tr-êng hîp mét ph©n x-ëng, ®éi s¶n xuÊt
trong kú cã s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc th× ph¶i tiÕn hµnh
ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo ph-¬ng ph¸p ph©n bè gi¸n tiÕp.
Tiªu chuÈn sö dông ®Ó ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cã thÓ lµ: chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tæng chi phÝ s¶n xuÊt c¬
b¶n (bao gåm chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp),
dù to¸n (hoÆc ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung).
§Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung KT sö dông TK627 – chi phÝ s¶n xuÊt
chung TK nµy ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt s¶n phÈm thùc hiÖn lao vô cho doanh nghiÖp.
Cã thÓ kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung nhsau:
TK 334
TK 627
TiÒn l-¬ng, tiÒn ¨n ca cña
NVQLSX
TK 154
TiÒn l-¬ng, tiÒn ¨n ca cña
NVQLSX
TK 338
TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo
l-¬ng cña NVQLSX
TK 631
TK 152
TrÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu
xuÊt dïng cho QLPX
TK 153
XuÊt kho CCDC cã gi¸ trÞ nhá
cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt
TK 242
TK 142,335
Ph©n bæ hoÆc trÝch tr-íc CP vµo CPSXC
TK 214
TrÝch tr-íc KH TSC§ dïng vµo H§SX
TK 331,111
Gi¸ trÞ ®Çu vµo mua ngoµi dïng vµo H§SX
TK 133
ThuÕ GTGT
theo P PKT
TK 111,112,141
Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cho H§SX
PP vµ K/c chi phÝ s¶n xuÊt chung
cho c¸c ®èi t-îng liªn quan
(KP§C)
d. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp
* Tr-êng hîp doanh nghiÖp ¸p dông kt hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p
KKTX
TK 154: Chi phÝ s°n xuÊt KD dë dang “ TK n¯y dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ
s°n xuÊt to¯n doanh nghiÖp”
TK 154 ®-îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Cô thÓ c¸c DN s¶n xuÊt thuéc ngµnh c«ng nghiÖp cã thÎ më chi tiÕt theo
tõng ph©n x-ëng, tõng giai ®o¹n gia c«ng chÕ biÕn s¶n phÈm, tõng nhãm s¶n
phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng... C¸c DN thuéc ngµnh N«ng nghiÖp cã thÓ më theo
ngµnh trång trät, ch¨n nu«i.
S¬ ®å: tËp hîp chi phÝ toµn DN theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn.
TK 621
TK 152
TK 154
Cuèi kú K/c chi phÝ NL
TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi
VL trùc tiÕp
cña s¶n phÈm háng
TK 138,334
TK 622
Kho¶n båi th-êng ph¶i thu do SX
SP háng
Cuèi kú K/c chi phÝ
NCTT
TK 155
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm nhËp kho
TK 627
Cuèi kú K/c chi phÝ
SXC
TK 632
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm
lao vô b¸n kh«ng qua kho
TK 157
Gi¸ thµnh SXSP lao vô
göi b¸n kh«ng qua kho
- Xem thêm -
.PDF 
93 
45270 
91 
