Môc lôc
Trang
Lêi më ®Çu
3
PhÇn i: c¬ së lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n kÕ
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
6
I. Sù cÇn thiÕt cña h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
6
II. Kh¸i qu¸t chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n
phÈm trong doanh nghiÖp
1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
2. Gi¸ thµnh vµ ph©n lo¹i gÝa thµnh
6
6
9
3. Ph©n biÖt sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm.
11
4. §èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
11
5. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
14
6. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh
15
III. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
19
1. NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
19
2. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn.
19
3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
28
VI. Sæ kÕ to¸n ¸p dông trong kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa
thµnh s¶n phÈm.
30
PhÇn ii. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty c¬
khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®-êng bé ii
33
i. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh
cÇu ®-êng bé II.
33
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty.
33
1
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô, môc tiªu ho¹t ®éng cña C«ng ty.
34
3. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty.
35
4. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ s¶n xuÊt, chøc n¨ng, nhiÖm vô c¸c
phßng ban cña C«ng ty.
37
II. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n vµ c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng
ty.
41
1. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n.
41
2. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty
43
III. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i
C«ng ty.
48
1. §Æc ®iÓm ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ
48
2. Quy tr×nh vµ ph-¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt
48
3. §èi t-îng tÝnh gi¸ vµ kú tÝnh gi¸ thµnh
50
4. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.
51
5. 'Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh .
52
IV. Néi dung h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i
C«ng ty
52
1. H¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp
52
2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
61
3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
65
4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho ph©n x-ëng vµ cho toµn C«ng ty.
67
5. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú
5. TÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty.
PhÇn iii. Ph-¬ng h-íng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ
to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu
®-êng bé II.
I. §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty c¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®-êng
bé II.
68
69
71
71
2
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
1. ¦u ®iÓm.
72
2. Nh-îc ®iÓm.
73
II. Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n ph©m ë C«ng ty c¬ khÝ vµ söa
ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®-êng bé II.
73
1. Sù cÇn thiÕt hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh
cÇu ®-êng bé II.
73
2. §Þnh h-íng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn.
74
* Lêi kÕt luËn
77
3
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
Lêi më ®Çu
Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng hiÖn nay, mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ®øng
v÷ng ph¶i cã søc c¹nh tranh, mµ c«ng cô s¾c bÐn cña nã chÝnh lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh. Cïng víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña ®Êt n-íc, ngµnh giao th«ng, x©y
dùng vµ söa ch÷a ®ang lµ ngµnh cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh, t¹o ra nhiÒu c¬ së vËt
chÊt kü thuËt quan träng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. §iÒu nµy ph¶i kÓ ®Õn sù gãp
phÇn cña C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®-êng bé II. HÇu hÕt c¸c c«ng
tr×nh giao th«ng trong n-íc ®-îc më réng, ®-îc n©ng cÊp, c¸c biÓn b¸o, tÝn hiÖu
giao th«ng ®-îc l¾p ®Æt lµ do C«ng ty thùc thi tiÕn hµnh.
§Ó lµm ®-îc ®iÒu nµy, C«ng ty ®· kh«ng ngõng phÊn ®Êu, ho¹ch ®Þnh ra
c¸c chiÕn l-îc kinh doanh phï hîp víi tõng thêi kú ph¸t triÓn cña n-íc nhµ.
Nh-ng ®iÒu nµy thËt kh«ng dÔ dµng. Bëi lµm sao ®Ó võa tiÕt kiÖm ®-îc chi phÝ, h¹
gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ vÉn ®¹t hiÖu qu¶, chÊt l-îng s¶n phÈm vµ c«ng tr×nh sö
dông. §iÒu nµy t-ëng chõng nh- rÊt cò nh-ng l¹i mang tÝnh l©u bÒn vµ h÷u hiÖu.
Do ®ã c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã
vai trß rÊt quan träng trong c¸c doanh nghiÖp, nã tËp hîp vµ cung cÊp th«ng tin
cho chñ doanh nghiÖp ra c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh. §ång thêi tõ ®ã lµ c¬ së cho biÕt sù dÞch chuyÓn cña tiÒn vèn trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, cïng víi doanh thu cho phÐp dù tÝnh kh¶ n¨ng ho¹t
®éng cña doanh nghiÖp trong t-¬ng lai.
V× vËy, viÖc nghiªn cøu c¸c kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm lµ mét ®ßi hái hÕt søc bøc thiÕt do thùc tÕ ®Æt ra. Trªn c¬ së ®ã, sÏ thùc
hiÖn c¸c kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cho hîp lý, ®ång thêi t×m
c¸c biÖn ph¸p nh»m h¹ gi¸ thµnh. NhËn thøc ®-îc tÇm quan träng nµy em ®·
m¹nh d¹n ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi: "KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm t¹i C«ng ty C¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®-êng bé II".
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, chuyªn ®Ò thùc tËp gåm ba phÇn chÝnh:
PhÇn I: c¬ s¬ lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
PhÇn ii: thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng
tr×nh cÇu ®-êng bé ii.
PhÇn iii: Ph-¬ng h-íng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ
söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®-êng bé ii.
4
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
PhÇn i
c¬ së lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
I. Sù cÇn thiÕt cña h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
Khi ®i vµo kinh doanh bÊt cø mét lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo, tÊt c¶ c¸c doanh
nghiÖp ®Òu mong muèn doanh nghiÖp cña m×nh sÏ thu hót ®-îc nhiÒu vèn ®Çu t-,
ký kÕt ®-îc nhiÒu hîp ®ång vµ ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, gãp
phÇn ®¶m b¶o møc ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n mét c¸ch toµn diÖn,
c©n ®èi vµ thèng nhÊt, tõ ®ã sÏ n©ng ®-îc hiÖu qu¶ kinh doanh x· héi, t¨ng thu
nhËp quèc d©n vµ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña x· héi.
Muèn vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i t×m c¸ch t¨ng n¨ng suÊt, chÊt l-îng
s¶n phÈm, ®ång thêi lµm gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhu©n vµ
kh«ng ngõng t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp cã nh- vËy míi ®¸p øng ®-îc yªu
cÇu æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. §Ó lµm ®-îc ®iÒu
nµy th× trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cÇn ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ, h¹ch to¸n chÝnh x¸c
vµ ®Çy ®ñ chi phÝ bá ra ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp. VÊn ®Ò nµy cã ý nghÜa v« cïng quan träng trong viÖc h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, gióp cho bé m¸y qu¶n lý cña ®¬n vÞ th-êng
xuyªn n¾m ®-îc t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc hao phÝ vÒ lao ®éng, nguyªn
liÖu vµ c¸c chi phÝ kh¸c cña ®¬n vÞ, n¾m ®-îc t×nh h×nh l·ng phÝ vµ tæn thÊt trong
qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh s¶n xuÊt còng nh- t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh
cña ®¬n vÞ. Ngoµi ra cßn gióp cho bé m¸y cña ®¬n vÞ n¾m ®-îc nh÷ng mÆt tèt,
nh÷ng mÆt cßn tån t¹i trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ, trªn c¬ së ®ã ®¸nh
gi¸ ®-îc hiÖu qu¶ kinh tÕ, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, h¹ gi¸
thµnh, t¨ng thªm thu nhËp. ChÝnh v× vËy, tæ chøc tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi viÖc t¨ng
c-êng vµ c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh nãi riªng vµ qu¶n lý ®¬n vÞ nãi
chung.
II. Kh¸i qu¸t chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh
s¶n phÈm trong Doanh nghiÖp.
1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm.
1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt.
Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng-êi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt. NÒn s¶n xuÊt cña bÊt kú ph-¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn
5
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®ã lµ sù kÕt tinh
cña 3 yÕu tè : t- liÖu lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éng vµ søc lao ®éng, ®ång thêi qu¸
tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh tiªu hao c¸c yÕu tè trªn.
§Ó s¶n xuÊt ra hµng hãa th× ph¶i tiªu hao c¶ vÒ lao ®éng vµ ®èi t-îng lao ®éng.
Do vËy cã thÓ kÕt luËn r»ng: chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn
cña toµn bé hao phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i tiªu dïng trong mét kú ®Ó thùc hiÖn
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm vµ thùc chÊt chi phÝ lµ sù dÞch chuûªn vèn,
sù dÞch chuyÓn c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ ®Òu liªn quan
®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm mµ cßn cã nh÷ng kho¶n chi phÝ kh¸c cã tÝnh
chÊt s¶n xuÊt nh- chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Do ®ã chØ
nh÷ng chi phÝ ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt míi ®-îc coi lµ chi phÝ s¶n
xuÊt.
1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ ®-îc Doanh nghiÖp ¸p dông tuú theo ®Æc ®iÓm s¶n
xuÊt kinh doanh, qu¶n lý vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña m×nh sao cho hîp lý. Do ®ã
ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ viÖc s¾p xÕp chi phÝ s¶n xuÊt vµo tõng lo¹i,
tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc tÝnh nhÊt ®Þnh.
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè chi phÝ
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¸c chi phÝ cã cïng néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ ®-îc
xÕp chung vµo mét yÕu tè, kh«ng kÓ ®Õn chi phÝ ph¸t sinh ë ®©u hay dïng vµo
môc ®Ých g× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Bao gåm :
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu nh-: S¾t, thÐp, t«n. nh«m, s¬n, giÊy ph¶n quang...
- Chi phÝ nhiªn liÖu, ®éng lùc mua ngoµi: X¨ng, dÇu, gas, « xy, b×nh khÝ...
- Chi phÝ c«ng cô, dông cô nh-: Que hµn, m¸y khoan...
- Chi phÝ tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp, gi¸n tiÕp, lao ®éng thuª ngoµi,
trÝch BHXH, BHYT, theo tû lÖ quy ®Þnh.
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ c¸c hao mßn cña c¸c lo¹i tµi s¶n trong
doanh nghiÖp nh-: Nhµ x-ëng lµm viÖc, m¸y mãc thiÕt bÞ thi c«ng, ph-¬ng
tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ dông cô qu¶n lý.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: TiÒn ®iÖn, tiÒn n-íc, ®iÖn tho¹i...
- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
ViÖc ph©n lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt theo yÕu tè chi phÝ cho biÕt kÕt cÊu, tû träng
tõng yÕu tè s¶n xuÊt ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gÝa t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n, lµ c¬ së
®Ó lËp kÕ ho¹ch: Cung øng vËt t-, quü tiÒn l-¬ng, vèn ®Ó gióp cho viÖc thùc hiÖn
6
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
c«ng t¸c kÕ to¸n còng nh- c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch nhanh
chãng vµ chÝnh x¸c.
* Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ .
C¨n cø vµo c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau nh-ng cã môc ®Ých vµ c«ng dông,
kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung kinh tÕ ®Ó ph©n lo¹i.
Cã 4 kho¶n môc chi phÝ sau:
- Chi phÝ Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn
vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu tham gia trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt chÕ
t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm toµn bé c¸c kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho
c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt nh- l-¬ng, phô cÊp l-¬ng, c¸c kho¶n trÝch
theo l-¬ng (BHXH, BHYT, KPC§)
- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ doanh
nghiÖp bá ra cã liªn quan tíi viÖc sö dông m¸y thi c«ng phôc vô cho viÖc
vËn chuûªn, phôc vô c«ng tr×nh nh-: tiÒn khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn
thuª m¸y, l-¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ vÒ nhiªn liÖu dïng cho
m¸y thi c«ng...
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong ph©n x-ëng (trõ
3 lo¹i chi phÝ trªn) bao gåm tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng cña
nh©n viªn qu¶n lý ph©n x-ëng, chi phÝ khÊu hao, chi phÝ cho ®iÖn tho¹i,
®iÖn n-íc, vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
V× vËy ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ cã t¸c dông phôc vô cho qu¶n lý chi phÝ
s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ,
lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau.
* Ph©n lo¹i theo lÜnh vùc ho¹t ®éng gåm:
- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn hiÖn tr¹ng s¶n
xuÊt vµ tiªu thô, qu¶n lý hµnh chÝnh, qu¶n trÞ kinh doanh.
- Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã thÓ do
chñ quan hay kh¸ch quan dÉn tíi.
- Chi phÝ bÊt th-êng: Gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã thÓ do chñ quan
hay kh¸ch quan mang l¹i.
C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc ph©n ®Þnh chi phÝ ®-îc chÝnh x¸c, phôc vô cho
viÖc tÝnh gi¸ thµnh, x¸c ®Þnh chi phÝ vµ kÕt qu¶ cu¶ tõng ho¹t ®éng kinh doanh
®óng ®¾n, gióp cho viÖc lËp B¸o c¸o tµi chÝnh nhanh, ®óng vµ kÞp thêi.
7
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
* Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ chi phÝ vµ khèi l-îng c«ng viÖc : Theo c¸ch ph©n
lo¹i nay th× chi phÝ ®-îc chia thµnh: Chi phÝ cè ®Þnh, chi phÝ biÕn ®æi vµ chi phÝ
hçn hîp
- Chi phÝ cè ®Þnh (chi phÝ bÊt biÕn): lµ lo¹i chi phÝ mµ tæng sè kh«ng thay
®æi khi cã sù thay ®æi vÒ khèi l-îng ho¹t ®éng.
- Chi phÝ biÕn ®æi (chi phÝ kh¶ biÕn, biÕn phÝ): lµ c¸c chi phÝ thay ®æi vÒ tæng
sè tû lÖ víi sù thay ®æi cña møc ®é ho¹t ®éng.
- Chi phÝ hçn hîp lµ chi phÝ mµ nã bao gåm c¶ ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa quan träng gióp nhµ qu¶n trÞ n¾m ®-îc m« h×nh
chi phÝ - khèi l-îng - lîi nhuËn ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm hoµ vèn, nh»m ®-a ra gi¶i ph¸p
tèi -u trong kinh doanh, n©ng cao hiÖu qña chi phÝ, lµm h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ chi phÝ víi ®èi t-îng chÞu chi phÝ gåm:
- Chi phÝ c¬ b¶n: lµ nh÷ng chi phÝ thuéc c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh kinh
doanh nh- chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ
KHTSC§ dïng vµo s¶n xuÊt vµ nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp kh¸c.
- Chi phÝ qu¶n lý phôc vô: lµ nh÷ng chi phÝ cã tÝnh chÊt qu¶n lý, phôc vô cho
ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ.
Nh÷ng chi phÝ c¬ b¶n liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh th×
h¹ch to¸n trùc tiÕp, cßn nh÷ng chi phÝ c¬ b¶n nµo liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng
tÝnh gi¸ thµnh th× trùc tiÕp ph©n bæ c¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh theo c¸c tiªu thøc
thÝch hîp.
Chi phÝ qu¶n lý phôc vô th× tËp hîp riªng theo kho¶n môc sau ®ã cuèi kú ph©n
bæ mét lÇn cho c¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸ liªn quan theo tiªu thøc phï hîp.
2. GÝa thµnh vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh.
2.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt.
Sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp bao
gåm 2 mÆt ®èi lËp nhau, nh-ng cã liªn quan mËt thiÕt h÷u c¬ víi nhau. Trong ®ã,
mét mÆt lµ c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra, cßn mÆt kh¸c lµ kÕt qu¶ kinh
doanh thu ®-îc tõ nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. VËy gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸
mµ doanh nghiÖp ®· bo ra cã liªn quan tíi khèi l-îng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh .
Gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ toµn bé chi phÝ (ph¸t sinh trong kú, kú
tr-íc chuyÓn sang, c¶ chi phÝ trÝch tr-íc) chi ra tÝnh b»ng tiÒn ®Ó hoµn thµnh mét
khèi l-îng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh trong kú. §©y lµ mét c¨n cø quan träng ®Ó ®Þnh
gi¸ b¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.
8
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh.
Tuú theo c¸ch thøc ph©n lo¹i ph¹m vi tÝnh to¸n vµ gãc ®é xem xÐt mµ gi¸
thµnh ®-îc ph©n theo nhiÒu lo¹i kh¸c nhau:
* Ph©n theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gÝa thµnh gåm 3 lo¹i:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ lo¹i gi¸ thµnh ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc khi tiÕn hµnh
s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së gÝa thµnh thùc tÕ kú tr-íc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù
to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. ChØ tiªu nµy x¸c ®Þnh møc ®é chi phÝ giíi h¹n ®Ó
s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gÝa t×nh h×nh
thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Còng nh- gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc
®-îc x¸c ®Þnh tr-íc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tuy nhiªn, kh¸c víi gi¸
thµnh kÕ ho¹ch ®-îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng
thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch (th-êng lµ ®Çu th¸ng) nªn ®Þnh møc lu«n
thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®-îc trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt s¶n phÈm. Do vËy, cã thÓ nãi gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ th-íc ®o chÝnh x¸c
c¸c chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt
nhÊt ®Þnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ : Lµ gÝa thµnh ®-îc x¸c ®Þnh sau khi ®· kÕt thóc qu¸
tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt s¶n phÈm, nã bao gåm c¶ chi phÝ kÕ ho¹ch, ®Þnh møc vµ nh÷ng chi phÝ
ngoµi kÕ ho¹ch, nh- chi phÝ s¶n phÈm háng, thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt. GÝa thµnh
thùc tÕ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp, cã ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp.
* Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ:
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®-îc ph©n chia thµnh gi¸
thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng x-ëng) vµ gi¸ thµnh tiªu thô (gi¸ thµnh toµn bé).
- GÝa thµnh s¶n xuÊt: Lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t
sinh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n
x-íng s¶n xuÊt. §ã lµ chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ NCTT vµ chi phÝ SXC.
- GÝa thµnh tiªu thô: Lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t
s×nh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. Hay nãi kh¸c ®i, gi¸ thµnh
tiªu thô b»ng gi¸ thµnh s¶n xuÊt céng víi chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ
b¸n hµng. ChÝnh v× vËy, gÝa thµnh tiªu thô ®-îc gäi lµ gÝa thµnh toµn bé hay gÝa
thµnh ®Çy ®ñ.
9
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
3. Ph©n biÖt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
MÆc dï gi÷a chi phÝ vµ gÝa thµnh cã mèi quan hÖ víi nhau nh-ng gi÷a chóng cßn
cã ®iÓm kh¸c nhau vÒ ph¹m vi vµ néi dung. V× vËy, cÇn ph©n biÖt ph¹m vi vµ giíi
h¹n cña chóng ®Ó øng dông tèt h¬n trong viÖc tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chØ tÝnh nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong mét kú nhÊt ®Þnh
(th¸ng, quý, n¨m) kh«ng tÝnh ®Õn nã liªn quan ®Õn khèi l-îng s¶n phÈm
s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. Cßn gi¸ thµnh liªn quan ®Õn c¶ chi phÝ cña kú
tr-íc chuyÓn sang (chi phÝ dë dang ®Çu kú) vµ chi phÝ cña kú nµy chuûªn
sang kú sau (chi phÝ dë dang cu«i kú).
- Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi khèi l-îng chñng lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt
hoµn thµnh, trong khi ®ã gÝa thµnh l¹i liªn quan mËt thiÕt ®Õn khèi l-îng
vµ chñng lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh.
MÆc dï chi phÝ s¶n xuÊt vµ gÝa thµnh s¶n phÈm ®Òu tiªu hao c¸c yÕu tè vÒ lao
®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸. Nh-ng chóng vÉn cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau:
- VÒ mÆt chÊt: Chi phÝ kinh doanh lµ yÕu tè ®a hao phÝ trong qu¸ tr×nh kinh
doanh nh-ng ch-a h¼n ®· hoµn thµnh. Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng
yÕu tè tiªu hao cho qu¸ tr×nh kinh doanh mét l-îng s¶n phÈm dÞch vô ®·
hoµn thµnh
- VÒ mÆt l-îng: Th-êng vÒ mÆt l-îng gi÷a chóng kh«ng cã sù thèng nhÊt
víi nhau. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ bao gåm c¶ chi phÝ cña thêi kú tr-íc
chuyÓn sang, chi phÝ ®a chi ra trong kú vµ lo¹i trõ chi phÝ chuyÓn sang kú
sau. Nã ®-îc biÓu hiÖn qua c«ng thøc sau:
Z Ddk C Dck
Trong ®ã:
Z
Dck
C
D®k
: lµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm
: Chi phÝ dë dang ®Çu kú
: Chi phÝ ph¸t sinh trong kú
: Chi phÝ dë dang cuèi kú
Khi gÝa trÞ dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau th× gÝa thµnh s¶n phÈm dÞch
vô trïng khíp víi chi phi s¶n xuÊt.
4. §èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
H¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm hai giai ®o¹n liªn tôc kÕ
tiÕp nhau vµ cã mèi quan hÖ víi nhau, giai ®o¹n ®Çu h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ
10
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
ph¸t sinh trong kú theo tõng ®èi t-îng, chÞu chi phÝ nh- tõng ho¹t ®éng kinh
doanh, tõng hîp ®ång kinh doanh... vµ ph©n tÝch c¸c chi phÝ ®ã theo yªu cÇu
qu¶n lý cô thÓ nh- theo kho¶n môc chi phÝ, theo yÕu tè chi phÝ... Giai ®o¹n hai lµ
tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm theo tõng ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh trªn c¬ së sè liÖu cña
chi phÝ ®· tËp hîp ®-îc.
X¸c ®Þnh ®óng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh lµ mét
trong nh÷ng ®iÒu kiÖn chñ chèt ®Ó tÝnh gÝa thµnh ®-îc chÝnh x¸c.
4.1. §èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
§èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp
c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, cã thÓ lµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ (ph©n x-ëng, bé phËn) hoÆc
cã thÓ lµ ®èi t-îng chÞu chi phÝ (s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng).
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ thùc chÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n
tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh vµ ®èi t-îng chÞu chi phÝ. Khi x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tr-íc hÕt lµ ph¶i c¨n cø vµo môc ®Ých sö dông, sau ®ã lµ c¨n
cø vµo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ.
X¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý doanh
nghiÖp, cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt tõ viÖc tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn viÖc tËp hîp sè liÖu ghi chÐp trªn tµi
kho¶n, sæ chi tiÕt.
4.2. §èi t-îng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm.
§èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ lµ s¶n phÈm, b¸n s¶n phÈm, lao
vô, dÞch vô hoµn thµnh, tuú theo yªu cÇu cña h¹ch to¸n vµ tiªu thô s¶n phÈm.
4.3. Mèi quan hÖ gi÷a ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh
§èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm
gièng nhau ë b¶n chÊt chung, chóng ®Òu lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ,
cïng phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý, ph©n tÝch vµ kiÓm tra chi phÝ vµ gi¸ thµnh. Nh-ng
chóng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau sau:
- X¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ
®-îc tËp hîp ph¸t sinh trong kú. Cßn x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh cã
liªn quan ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt.
- Mét ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ cã nhiÒu ®èi t-îng tÝnh gÝa
thµnh.
Tuy nhiªn, trong nhiÒu tr-êng hîp ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm còng lµ
®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Do ®ã ®Ó ph©n biÖt ®èi t-îng h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh ngay c¶ khi chóng ®ång nhÊt lµ mét,
chóng ta cÇn c¨n cø vµo c¸c c¬ së sau :
11
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt:
- Víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n
phÈm hay toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, hoÆc cã thÓ lµ mét nhãm s¶n phÈm,
®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm lµ s¶n phÈm cuèi cïng.
- Víi s¶n xuÊt phøc t¹p, ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ bé
phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn. Cßn ®èi t-îng tÝnh gÝa
thµnh s¶n phÈm lµ s¶n phÈm ë b-íc cuèi cïng hay b¸n thµnh phÈm ë tõng
b-íc chÕ t¹o.
C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt:
- Víi s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá, ®èi t-îng chi phÝ lµ ®¬n
®Æt hµng riªng biÖt, cßn ®èi t-îng h¹ch to¸n gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cña
tõng ®¬n.
- §èi víi s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi l-îng lín, tuú thuéc vµo quy tr×nh
c«ng nghÖ lµ ®¬n gi¶n hay phøc t¹p mµ ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt, nhãm chi tiÕt, giai ®o¹n
c«ng nghÖ. Cßn ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh cã thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng hay
b¸n thµnh phÈm.
C¨n cø vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh
doanh:
- Víi tr×nh ®é cao, cã thÓ chi tiÕt ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau, ng-îc l¹i nÕu tr×nh ®é
thÊp th× ®èi t-îng ®ã cã thÓ bÞ h¹n chÕ vµ thu hÑp l¹i.
- ViÖc x¸c ®Þnh râ mèi quan hÖ vµ sù kh¸c nhau gi÷a ®èi t-îng chi phÝ s¶n
xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò mang tÝnh ®Þnh l-îng
cho tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm. §ång
thêi thÓ hiÖn ®-îc môc ®Ých vµ ph¹m vi tiÕn hµnh hai giai ®o¹n cña c«ng
t¸c kÕ to¸n nªu trªn.
* Kú tÝnh gi¸ thµnh:
Lµ thêi kú mµ kÕ to¸n tÝnh gÝa thµnh cÇn ph¶i tÝnh ®-îc gi¸ thµnh thùc tÕ
cho s¶n phÈm hoµn thµnh.
X¸c ®Þnh kú tÝnh gÝa thµnh thÝch hîp sÏ gióp cho viÖc tæ chøc, c«ng t¸c
tÝnh gi¸ thµnh khoa häc hîp lý, ®¶m b¶o cung cÊp sè liÖu vÒ gi¸ thµnh thùc tÕ kÞp
thêi, ph¸t huy ®-îc chøc n¨ng Gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh
cña doanh nghiÖp.
5. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt :
12
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
a. Chi phÝ trùc tiÕp
Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t-îng
tËp hîp chi phÝ riªng biÖt. Theo ph-¬ng ph¸p nµy th× chi phÝ ph¸t sinh cho ®èi
t-îng nµo ®-îc tËp hîp trùc tiÕp cho ®èi t-îng ®ã. §Ó thùc hiÖn tèt ph-¬ng ph¸p
nµy ®ßi hái ph¶i tæ chøc viÖc ghi chÐp ban ®Çu (chøng tõ g«c) ph¶i theo ®óng ®èi
t-îng ®· x¸c ®Þnh. Trªn c¬ së ®ã kÕ to¸n tæng hîp sè liÖu tõ c¸c chøng tõ gèc
theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ liªn quan vµ trùc tiÕp ghi vµo sæ kÕ to¸n (tµi
kho¶n cÊp 1, tµi kho¶n cÊp 2, sæ chi tiÕt). Ph-¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o tËp hîp chi
phÝ theo ®óng ®èi t-îng chÞu chi phÝ víi møc ®é chÝnh x¸c cao.
b. Chi phÝ chung
Chi phÝ chung lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn nh÷ng ®èi t-îng tËp hîp
chi phÝ mµ kh«ng ph©n biÖt riªng rÏ ngay tõ khi h¹ch to¸n ban ®Çu nh- chi phÝ
®iÖn n-íc, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ trùc tiÕp kh¸c. C¸c chi phÝ nµy ph¸t
sinh kh«ng thÓ tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu riªng theo tõng ®èi t-îng chÞu chi phÝ
®-îc mµ kÕ to¸n ph¶i sö dông ph-¬ng ph¸p gi¸n tiÕp hay cßn gäi lµ ph-¬ng ph¸p
ph©n bæ gi¸n tiÕp. Sö dông ph-¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n vÉn tËp hîp ®-îc chi phÝ
cho tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý.
Ph-¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu víi nh÷ng chi phÝ cã liªn
quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, trªn c¬ së ®ã ®Ó
tËp hîp sè liÖu theo tõng ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. Sau ®ã chän tiªu chuÈn ph©n bæ
hîp lý ®Ó tÝnh to¸n, ph©n bæ chi phÝ ®· tËp hîp cho c¸c ®èi t-îng cã liªn quan.
Tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp lµ tiªu chuÈn cã quan hÖ kinh tÕ t-¬ng quan tû lÖ
thuËn víi chi phÝ cÇn ph©n bæ ®¶m b¶o cho viÖc ph©n bæ hîp lý, ®ång thêi tiªu
chuÈn ®ã ®· cã thÓ tÝnh to¸n hoÆc thu thËp ®-îc mét c¸ch dÔ dµng. V× vËy tuú
theo tõng kho¶n môc chi phÝ cÇn ph©n bæ vµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan cô thÓ mµ
chän tiªu chuÈn ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho thÝch hîp, ®¶m b¶o cho chi phÝ ®ã ®-îc
ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng cã liªn quan mét c¸ch hîp lý vµ chÝnh x¸c nhÊt, l¹i
®¬n gi¶n ®-îc thñ tôc tÝnh to¸n, ph©n bæ.
C¸c b-íc ph©n bæ nh- sau:
- B-íc 1: Tr-íc hÕt tÝnh hÖ sè ph©n bæ chi phÝ theo c«ng thøc:
Tæng chi phÝ NVL tËp hîp cÇn ph©n bæ
HÖ sè ph©n bæ =
Tæng tiªu thøc ph©n bæ
- B-íc 2: TÝnh chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng liªn quan theo c«ng thøc:
Chi phÝ ph©n bæ
HÖ sè
Tiªu thøc ph©n bæ
cho tõng ®èi t-îng
ph©n bæ
cho tõng ®èi t-îng
13
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
6. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh:
Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph-¬ng ph¸p hay hÖ th«ng c¸c ph-¬ng
ph¸p ®-îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ s¶n phÈm, nã mang tÝnh thuÇn
tuý kü thuËt tÝnh to¸n cho chi phÝ tõng ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh. Cã nhiÒu ph-¬ng
ph¸p ®-îc sö dông ®Ó tÝnh gÝa thµnh, tuú theo ®Æc ®iÓm cô thÓ cña doanh nghiÖp
nh- ®èi t-îng tËp hîp chi phi vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh ®Ó ¸p dông
ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp, hoÆc ¸p dông kÕt hîp mét sè ph-¬ng
ph¸p kh¸c nhau.
Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh bao gåm:
* Ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp (ph-¬ng ph¸p gi¶n ®¬n):
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt
gi¶n ®¬n, sè l-îng mÆt hµng Ýt nh-ng s¶n xuÊt víi sè l-îng lín. C¨n cø vµo sè
liÖu chi phÝ ®· tËp hîp ®-îc trong kú, chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú
x¸c ®Þnh ®-îc, kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng thøc:
Tæng gÝa
thµnh SP
= CPSX dë dang
+
®Çu kú
CPSX ph¸t sinh -
CPSX dë dang
trong kú
cuèi kú
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ
=
Sè l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh
* Ph-¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ :
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt ®-îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ nh- c¸c
doanh nghiÖp khai th¸c, dÖt nhuém, c¬ khÝ chÕ t¹o, may mÆc.
®èi t-îng tËp hîp CPSX lµ c¸c bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, giai ®o¹n c«ng nghÖ
hay bé phËn s¶n xuÊt, ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña qu¸
tr×nh s¶n xuÊt.
Theo ph-¬ng ph¸p nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh nh- sau:
Tæng gi¸
CP b-íc 1
thµnh SP hoµn = tÝnh cho +
thµnh
thµnh phÈm
CP b-íc 2
tÝnh cho
thµnh phÈm
+ ... +
CP b-íc n
tÝnh cho
thµnh phÈm
* Ph-¬ng ph¸p hÖ sè:
Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông t¹i nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng
mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét thø nguyªn liÖu vµ mét l-îng lao ®éng
nh-ng thu ®-îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp hîp
riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm mµ ph¶i tËp trung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §èi
14
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
t-îng h¹ch to¸n CPSX lµ nhãm s¶n phÈm, ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh lµ nh÷ng s¶n
phÈm .
Theo ph-¬ng ph¸p nµy, tr-íc hÕt kÕ to¸n c¨n cø vµo ®Þnh møc tiªu chuÈn
kü thuËt ®Ó x¸c ®Þnh hÖ sè gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô. Trong ®ã,
lÊy mét lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô lµm gèc cã hÖ sè gi¸ quy ®Þnh, tõ ®ã c¨n cø vµo
c¸c tiªu thøc kh¸c nhau nh- sè l-îng NVL tiªu hao, träng l-îng s¶n phÈm tÝnh
b»ng hÖ sè quy ®æi cho lo¹i s¶n phÈm cßn l¹i. Cuèi kú, c¨n cø vµo khèi l-îng s¶n
phÈm thùc tÕ hoµn thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm, tæng chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c
lo¹i s¶n phÈm ®· tËp hîp vµ hÖ sè quy ®æi t-¬ng ®-¬ng kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm gèc vµ gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm theo tr×nh tù nh- sau:
- B-íc 1: Quy ®æi s¶n phÈm c¸c lo¹i vÒ s¶n phÈm chuÈn theo mét hÖ sè quy
®inh nµo ®ã lµm tiªu thøc ph© bæ
n
Tæng s¶n l-îng =
S¶n l-îng SPi
quy ®æi
i=1
x HÖ sè quy ®æi
SPi
- B-íc 2: TÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm gèc. TÝnh tæng
gÝa thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm gèc.
Tæng gÝa
thµnh
=
CP s¶n phÈm dë + Tæng CPSX ph¸t
dang ®Çu kú
sinh trong kú
- CP s¶n phÈm dë
dang cuèi kú
Tæng gi¸ thµnh
Gi¸ thµnh s¶n phÈm =
Sè l-îng s¶n phÈm gèc
- B-íc 3: TÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm tõng lo¹i:
Gi¸ ®¬n vÞ s¶n =
phÈm lo¹i i
Gi¸ trÞ s¶n
phÈm gèc
x
HÖ sè quy ®æi cña
s¶n phÈm lo¹i i
* Ph-¬ng ph¸p tû lÖ chi phÝ:
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy c¸ch phÈm
chÊt kh¸c nhau nh- ¨n mÆc, dÖt kim, c¬ khÝ chÕ t¹o, ®Ó gi¶m bít khèi l-îng h¹ch
to¸n, kÕ to¸n th-êng tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xu©t theo tõng nhãm s¶n phÈm
cïng lo¹i. C¨n cø vµo tû lÖ chi phÝ gi÷a CPSX thùc tÕ so víi CPSX kÕ ho¹ch (®Þnh
møc), kÕ to¸n sÏ tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ, tæng thÓ tõng lo¹i.
Tæng gÝa thµnh thùc tÕ cña c¸c lo¹i s¶n phÈm
Tû lÖ gi¸ thµnh =
Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña c¸c lo¹i s¶n phÈm
15
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
Gi¸ thµnh thùc tÕ =
®¬n vÞ s¶n phÈm i
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch
®¬n vÞ s¶n phÈm i
x
Tû lÖ gÝa thµnh
* Ph-¬ng ph¸p lo¹i trõ s¶n phÈm phô:
§èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, bªn
c¹nh s¶n phÈm chÝnh thu ®-îc cßn cã thÓ thu ®-îc nh÷ng s¶n phÈm phô. §Ó tÝnh
gÝa trÞ s¶n phÈm chÝnh kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô khái tæng CPSX
s¶n phÈm. Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô cã thÓ ®-îc x¸c ®Þnh nhiÒu ph-¬ng ph¸p nh- gi¸
trÞ cã thÓ sö dông, gi¸ trÞ -íc tÝnh, gi¸ theo kÕ ho¹ch, gi¸ NVL ban ®Çu.
Sau khi tÝnh ®-îc chi phÝ s¶n xuÊt cho s¶n phÈm phô Tæng gi¸ thµnh
cña s¶n phÈm chÝnh ®-îc tÝnh nh- sau:
Tæng gÝa
thµnh SP
chÝnh
=
GÝa trÞ SP
chÝnh dë
dang
+
Tæng CPSX
ph¸t sinh
®Çu kú
Gi¸ trÞ
SP phô
thu håi
GÝa trÞ SP
- chÝnh dd
cuèi kú
*Ph-¬ng ph¸p liªn hîp:
Lµ ph-¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh b»ng c¸ch kÕt hîp nhiÒu ph-¬ng ph¸p nh-:
kÕt hîp ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp víi ph-¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ, víi ph-¬ng
ph¸p tû lÖ. Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã tæ chøc s¶n
xuÊt, tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt s¶n phÈm lµm ra ®ßi hái ph¶i kÕt
hîp nhiÒu ph-¬ng ph¸p kh¸c nhau nh- doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¬ khÝ ho¸ chÊt,
may mÆc.
Trªn c¬ së c¸c ph-¬ng ph¸p gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi trªn, kÕ to¸n cÇn lùa
chän ®Ó ¸p dông sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp nh- ®Æc ®iÓm
bé m¸y tæ chøc, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt quy tr×nh c«ng nghÖ, ®èi t-îng h¹ch to¸n chi
phÝ lùa chän.
- §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt gØan ®¬n: Doanh nghiÖp chØ s¶n xuÊt mét
hoÆc mét sè Ýt mÆt hµng víi khèi l-îng lín, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, s¶n phÈm dë
dang kh«ng cã hoÆc kh«ng ®¸ng kÓ nh- doanh nghiÖp kh¹i th¸c than, h¶i s¶n.
Th× viÖc h¹ch to¸n chi phÝ ®-îc tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng theo ph-¬ng thøc trùc
tiÕp hay liªn hîp.
- §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng: §èi t-îng h¹ch
to¸n chi phÝ lµ c¸c ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt, ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh lµ s¶n phÈm
cña tõng ®¬n, ph-¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh ¸p dông tuú theo tÝnh chÊt vµ sè l-îng
s¶n phÈm tõng ®¬n nh- ph-¬ng ph¸p hÖ sè, liªn hîp. ViÖc tÝnh gÝa thµnh chØ ¸p
dông khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh nªn kú tÝnh gÝa thµnh kh«ng trïng víi kú b¸o
c¸o. §èi víi nh÷ng ®¬n ®Õn kú b¸o c¸o ch-a hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ tËp
hîp theo ®¬n ®Òu coi lµ s¶n phÈm dë dang. Cßn nh÷ng ®¬n ®· hoµn thµnh th×
tæng chi phÝ ®· tËp hîp theo ®¬n ®ã chÝnh lµ tæng gÝa thµnh s¶n phÈm cña ®¬n,
gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm b»ng tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm chia cho sè l-îng s¶n
16
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
phÈm cña ®¬n. Tuy nhiªn, trong mét sè tr-êng hîp cÇn thiÕt, theo yªu cÇu cña
c«ng t¸c qu¶n lý cÇn x¸c ®Þnh khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh trong kú th× ®èi
víi nh÷ng ®¬n míi hoµn thµnh mét phÇn hoÆc theo møc ®é hoµn thµnh cña ®¬n.
- §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông hÖ thèng h¹ch to¸n ®Þnh møc th× gi¸ thµnh
®Þnh møc ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tiªu hao vÒ lao ®éng, vËt t- vµo ngµy ®Çu kú
theo ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ s¶n
xuÊt. Trong kú kÕ to¸n h¹ch to¸n riªng c¸c thay ®æi, c¸c chªnh lÖch so víi ®Þnh
møc ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ph©n tÝch toµn bé chi phÝ
ph¸t sinh thµnh 3 lo¹i: Theo ®Þnh møc chªnh lÖch so víi ®Þnh møc, chªnh lÖch do
thay ®æi ®Þnh møc. Tõ ®ã tiÕn hµnh x¸c ®Þnh gÝa thµnh thùc tÕ s¶n phÈm:
Gi¸ thµnh thùc = Gi¸ thµnh ®Þnh + Chªnh lÖch do
tÕ s¶n phÈm
møc s¶n phÈm
thay ®æi ®Þnh møc
+
Chªnh lÖch víi
®Þnh møc
- §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn tôc, quy
tr×nh c«ng nghÖ gåm nhiÒu b-íc nèi tiÕp nhau theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, mçi
b-íc t¹o ra mét b¸n thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm cña b-íc tr-íc lµ ®èi t-îng
chÕ biÕn cña b-íc sau. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n thÝch hîp lµ theo b-íc chÕ biÕn
(giai ®o¹n c«ng nghÖ), CPSX ®-îc tËp hîp theo phÈm x-ëng sÏ ®-îc ph©n bæ cho
c¸c b-íc tiÕp theo nh÷ng tiªu thøc thÝch hîp. Tuú theo tÝnh chÊt hµng ho¸ cña
b¸n thµnh phÈm vµ yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý, CPSX cã thÓ ®-îc tËp hîp theo
ph-¬ng ¸n cã b¸n thµnh phÈm hay kh«ng cã b¸n thµnh phÈm. Ph-¬ng ph¸p tÝnh
gÝa thµnh th-êng lµ ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp kÕt hîp víi ph-¬ng ph¸p hÖ sè hay
tæng céng chi phÝ.
TÝnh gi¸ thµnh theo ph-¬ng ¸n h¹ch to¸n cã b¸n thµnh phÈm: ¸p dông ë
doanh nghiÖp cã yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé cao hoÆc b¸n thµnh phÈm s¶n
xuÊt ë b-íc cã thÓ dïng lµm thµnh phÈm b¸n ra ngoµi. Gi¸ thµnh ®-îc tÝnh nhsau:
GÝa thµnh b¸n thµnh
phÈm b-íc 1
=
CPNVL
chÝnh
+
CP chÕ biÕn
b-íc 2
-
Gi¸ thµnh b¸n thµnh
phÈm b-íc 2
= Gi¸ thµnh b¸n + CP chÕ biÕn
TP b-íc 1
b-íc 2
Tæng gi¸ thµnh
s¶n phÈm
Gi¸ thµnh b¸n
TP b-íc n-1
=
+
CP chÕ biÕn
b-íc n
Gi¸ trÞ SPDD
b-íc 2
-
Gi¸ trÞ SPDD
b-íc 2
GÝa trÞ SPDD
b-íc n
TÝnh gi¸ thµnh ph©n b-íc theo ph-¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm: ¸p
dông ë nh÷ng doanh nghiÖp mµ yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé kh«ng cao hoÆc
b¸n thµnh phÈm tõng b-íc kh«ng b¸n ®-îc ra ngoµi th× chi phÝ chÕ biÕn ph¸t sinh
trong c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ ®-îc tÝnh nhËp vµo gi¸ thµnh vµ ®-îc kh¸i qu¸t
nh- sau:
17
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
Tæng gi¸ thµnh = CP NVL + CP chÕ biÕn + CP chÕ biÕn +...+ CP chÕ biÕn
SP hoµn thµnh
chÝnh
b-íc 1
b-íc 2
b-íc n
iii. kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ kh©u träng t©m trong
toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. H¹ch to¸n chi
phÝ vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c sÏ t¹o ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh ®óng ®¾n
nh÷ng chi phÝ mµ ®¬n vÞ ®· chi ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh trªn c¬
së ®ã tÝnh ®-îc chÝnh x¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ gãp phÇn
thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ, n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm
®Ó ngµy cµng thu hót ®-îc nhiÒu kh¸ch hµng.
1. NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt
C«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ gÝa thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ nh÷ng chØ tiªu quan
träng ®-îc c¸c nhµ doanh nghiÖp quan t©m v× chóng g¾n lתn víi kÕt qu¶ ho¹t
®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. TÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm lµ tiÒn ®Ò ®Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n kinh doanh, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng
kinh doanh cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, th«ng qua sè liÖu do bé phËn kÕ to¸n
tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cung cÊp ®Ó c¸c nhµ l·nh ®¹o doanh
nghiÖp biÕt ®-îc chi phÝ vµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng lo¹i ho¹t ®éng, tõng lo¹i
dÞch vô còng nh- toµn bé kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng, vËt t-, tiÒn vèn cã hiÖu qu¶, tiÕt
kiÖm hay l·ng phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó tõ ®ã ®Ò
ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu kÞp thêi nh»m h¹ thÊp chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Tõ ®ã ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, yªu
cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp nh»m t¨ng c-êng c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé
doanh nghiÖp.
2. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn.
2.1. H¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp:
* Kh¸i niªm: Chi phÝ NVL TT bao gåm c¸c chi phÝ vÒ NVL chÝnh, NVL phô,
nhiªn liÖu, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi ®-îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n
phÈm. Chi phÝ NVLTT ph¶i ®-îc xuÊt dïng trùc tiÕp vµo c¸c ®èi t-îng h¹ch to¸n
chi phÝ.
Cßn trong tr-êng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng
tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ h¹ch to¸n riªng ®-îc th× ph¶i ¸p dông ph-¬ng ph¸p
ph©n bæ gi¸n tiÕp chi phÝ cho c¸c ®èi t-îng liªn quan theo tiªu thøc thÝch hîp
nh- theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng l-îng s¶n phÈm.
18
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
C«ng thøc ph©n bæ nh- sau:
CP vËt liÖu ph©n bæ
Tæng tiªu thøc ph©n bæ
=
*
cho tõng ®èi t-îng
cña tõng ®èi t-îng
Tû lÖ (hay hÖ sè)
Tæng CPNVL cÇn ph©n bæ
ph©n bæ
tû lÖ ph©n bæ
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi t-îng
* Tµi kho¶n sö dông: TK 621 - Chi phÝ NVL TT
Tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt cho tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Néi
dung ph¶n ¸nh cña nã trong ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp ¸p dông h¹ch to¸n hµng tån
kho theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn
- Bªn Nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ NVL xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt.
- Bªn Cã: GÝa trÞ VL sö dông kh«ng hÕt nhËp tr¶ l¹i kho, KÕt chuyÓn chi phÝ
NVLTT cho ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh.
- Sè D-: Cuèi kú kh«ng cã sè d-.
S¬ ®å 1.1 h¹ch to¸n Tæng hîp chi phi NVLTT:
TK 152
TK 621
TK154
XuÊt kho vËt liÖu dïng trùc
Kªt chuyÓn CPNVLTT
tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm
TK151, 111,112,331
TK 152
mua sö dông trùc tiÕp cho
chÕ t¹o s¶n phÈm
VËt liÖu dïng kh«ng
hÕt nhËp kho
TK 133
ThuÕ GTGT
®-îc KT (nÕu cã)
2.2. H¹ch to¸n CPNCTT:
* Kh¸i niªm:Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho
c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hay c¸c lao vô dÞch vô nh- tiÒn l-¬ng
19
Chuyªn ®Ó thùc t¹p
chÝnh, l-¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l-¬ng (phô cÊp khu vùc, ®éc
h¹i, phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê...)
Ngoµi ra, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c
quü BHXH, BHYT, KPC§ do chñ sö dông lao ®éng chÞu vµ ®-îc tÝnh vµo chi phÝ
kinh doanh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l-¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n
trùc tiÕp s¶n xuÊt.
* Tµi kho¶n sö dông: TK 622 - Chi phÝ NCTT.
- Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ NCTT s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong kú.
- Bªn Cã: KÕt chuûªn chi phÝ NCTT vµo c¸c tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh.
- TK 622 kh«ng cã sè d- vµ ®-îc më chi tiÕt cho tõng ®èi t-îng.
S¬ ®å 1.2 h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:
TK 334
TK 622
TiÒn l-¬ng vµ phô cÊp l-¬ng
TK 154
KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT
ph¶i tr¶ cho CNTT s¶n xuÊt
TK 338
C¸c kho¶n ®ãng gãp theo tû lÖ
víi tiÒn l-¬ng thùc tÕ cña
NCTT ph¸t sinh
(19% trÝch theo l-¬ng)
2.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung:
* Kh¸i niÖm: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n
xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ NVLTT, chi phÝ NCTT. §©y lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh
trong ph©n x-ëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm c¸c kho¶n : chi phÝ nh©n viªn ph©n
x-ëng, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng
tiÒn.
* Tµi kho¶n sö dông: TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- Bªn Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.
- Bªn Cã: C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ SXC, kÕt chuyÓn hay ph©n bæ chi phÝ
SXC.
20
- Xem thêm -
.PDF 
77 
50453 
146 
