Tài liệu Giáo án khoa học lớp 5 cả năm_cktkn_bộ 3

Khoa häc : Bµi 1: Sù sinh s¶n Môc tiªu : Sau bµi häc, HS cã kh¶ n¨ng: - NhËn ra mçi trÎ em ®Òu do bè, mÑ sinh ra vµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng víi bè mÑ cña m×nh. - Nªu ý nghÜa cña sù sinh s¶n ®å dïng d¹y – häc - Bé phiÕu dïng cho trß ch¬i “BÐ lµ con ai?” (®ñ dïng theo nhãm) - H×nh trang 4, 5 SGK. Ho¹t ®éng d¹y – häc Ho¹t ®éng 1: trß ch¬i “BÐ lµ con ai?” * Môc tiªu: HS nhËn râ mçi trÎ em ®Òu do bè, mÑ sinh ra vµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng víi bè, mÑ cña m×nh. * ChuÈn bÞ: - GV ph¸t nh÷ng tÊm phiÕu b»ng giÊy mµu cho HS vµ yªu cÇu mçi cÆp HS vÏ mét em bÐ vµ mét ngêi mÑ hay mét ngêi bè cña em bÐ ®ã. Tõng cÆp sÏ ph¶i bµn nhau vµ chän mét ®Æc ®iÓm nµo ®ã ®Ó vÏ sao cho mäi ngõ¬i nh×n vµo hai h×nh cã thÓ nhËn ra dã lµ hai mÑ con hoÆc hai bè con. - Sau ®ã, GV thu tÊt c¶ c¸c phiÕu ®· vÏ h×nh vµ tr¸o ®Òu lªn ®Ó cho HS ch¬i. * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: GV phæ biÕn c¸ch ch¬i - Mçi HS sÏ ®îc ph¸t mét phiÕu, nÕu ai nhËn ®îc phiÕu cã h×nh em bÐ, sÏ ph¶i ®i t×m bè hoÆc mÑ cña em bÐ ®ã. Ngîc l¹i, ai nhËn ®îc phiÕu cã h×nh bè hoÆc mÑ sÏ ph¶i ®i t×m con m×nh. - Ai t×m ®îc ®óng h×nh (tríc Thêi gian quy ®Þnh)lµ th¾ng, ngîc l¹i, hÕt Thêi gian quy ®Þnh kh«ng t×m ®îc lµ thua. Bíc 2: GV tæ chøc cho HS ch¬i nh híng dÉn trªn. Bíc 3: KÕt thóc trß ch¬i, sau khi tuyªn d¬ng c¸c cÆp th¾ng cuéc, GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: - T¹i sao chóng ta t×m ®îc bè, mÑ cho c¸c em bÐ? - Qua trß ch¬i, c¸c em rót ra ®îc ®iÒu g×? KÕt luËn:Mäi trÎ em ®Òu do bè, mÑ sinh ra vµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng víi bè, mÑ cña m×nh. Ho¹t ®éng 2: Lµm viÖc víi SGK. * Môc tiªu: HS nªu ®îc ý nghÜa cña sù sinh s¶n. * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: GV híng dÉn - Tríc hÕt yªu cÇu HS quan s¸t c¸c h×nh 1, 2, 3 trang 4, 5 SGK vµ ®äc lêi tho¹i gi÷a c¸c nh©n vËt trong h×nh. 1 - TiÕp theo, c¸c em liªn hÖ ®Õn gia ®×nh m×nh. VÝ dô: §èi víi gia ®×nh b¹n nµo sèng chung víi «ng bµ, cã thÓ b¾t ®Çu nh gîi ý sau: Lóc ®Çu, trong G§ chØ cã «ng bµ, sau ®ã «ng sinh ra bè (hoÆc mÑ) vµ c« hay chó (hoÆc d× hay cËu) (nÕu cã),…råi bè vµ mÑ lÊy nhau sinh ra anh hay chÞ (nÕu cã) råi ®Õn m×nh,… Bíc 2: Lµm viÖc theo cÆp : HS lµm viÖc theo híng dÉn cña GV. Bíc 3: Nhê cã sù sinh s¶n mµ c¸c thÕ hÖ trong mçi gia ®×nh, dßng hä ®îc duy tr× kÕ tiÕp nhau. Thø ..... ngµy ..... th¸ng ..... n¨m ..... Khoa häc : Bµi 2: nam hay n÷ Môc tiªu : Sau bµi häc, HS biÕt: - Ph©n biÖt c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sinh häc vµ x· héi gi÷a nam vµ n÷. - NhËn ra sù cÇn thiÕt ph¶i thay ®æi mét sè quan niÖm x· héi vÒ nam vµ n÷. - Cã ý thøc t«n träng c¸c b¹n cïng giíi vµ kh¸c giíi; kh«ng ph©n biÖt b¹n nam, b¹n n÷. ®å dïng d¹y – häc - H×nh trang 6, 7 SGK. - C¸c tÊm phiÕu cã néi dung nh trang 8 SGK. Ho¹t ®éng d¹y – häc Ho¹t ®éng 1: th¶o luËn * Môc tiªu: HS x¸c ®Þnh ®îc sù kh¸c nhau gi÷a nam vµ n÷ vÒ mÆt sinh häc. * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: Lµm viÖc theo nhãm GV yªu cÇu nhãm trëng ®iÓu khiÓn nhãm m×nh th¶o luËn c¸c c©u hái 1, 2, 3,…trang 6 SGK. Bíc 2: Lµm viÖc c¶ líp §¹i diÖn tõng nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶ th¶o luËn cña nhãm m×nh. Lu ý: Mçi nhãm chØ tr×nh bµy c©u tr¶ lêi cña mét c©u hái, c¸c nhãm kh¸c bæ sung. KÕt luËn : Ngoµi nh÷ng ®Æc ®iÓm chung, gi÷a nam vµ n÷ cã sù kh¸c biÖt, trong ®ã cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña c¬ quan sinh dôc. Khi cßn nhá, bÐ trai vµ bÐ 2 g¸i cha cã sù kh¸c nhau râ rÖt vÒ ngo¹i h×nh ngoµi cÊu t¹o cña c¬ quan sinh dôc. §Õn ®é tuæi nhÊt ®Þnh, c¬ quan sinh dôc míi ph¸t triÓn vµ lµm cho c¬ thÓ n÷ vµ nam cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt vÒ mÆt sinh häc. VÝ dô: - Nam thêng cã r©u, c¬ quan sinh dôc nam t¹o ra tinh trïng. - N÷ cã kinh nguyÖt, c¬ quan sinh dôc n÷ t¹o ra trøng. KÕt thóc ho¹t ®éng nµy, GV yªu cÇu mét vµi HS tr¶ lêi c©u hái: Nªu mét sè ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a nam vµ n÷ vÒ mÆt sinh häc. Ho¹t ®éng 2: trß ch¬i “ai nhanh, ai ®óng?” * Môc tiªu: HS ph©n biÖt ®îc c¸c ®Æc ®iÓm vÒ mÆt sinh häc vµ x· héi gi÷a nam vµ n÷. * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: Tæ chøc vµ híng dÉn GV ph¸t cho mçi nhãm c¸c tÊm phiÕu nh gîi ý trong trang 8 SGK vµ híng dÉn HS c¸ch ch¬i nh sau: 1. Thi xÕp c¸c tÊm phiÕu vµo b¶ng díi ®©y: Nam C¶ nam vµ n÷ N÷ 2. LÇn lît tõng nhãm gi¶i thÝch t¹i sao l¹i s¾p xÕp nh vËy. C¸c thµnh viªn cña nhãm kh¸c cã thÓ chÊt vÊn, yªu cÇu nhãm ®ã gi¶i thÝch râ h¬n. 3. C¶ líp cïng ®¸nh gi¸, t×m ra sù s¾p xÕp gièng nhau hoÆc kh¸c nhau gi÷a c¸c nhãm, ®ång thêi xem nhãm nµo s¾p xÕp ®óng vµ nhanh lµ th¾ng cuéc. Bíc 2: C¸c nhãm tiÕn hµnh nh híng dÉn ë bíc 1 Bíc 3: Lµm viÖc c¶ líp - §¹i diÖn mçi nhãm tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch t¹i sao nhãm m×nh l¹i s¾p xÕp nh vËy, 3 - Trong qu¸ tr×nh th¶o luËn víi c¸c nhãm b¹n, mçi nhãm vÉn cã quyÒn thay ®æi l¹i sù s¾p xÕp cña nhãm m×nh, nhng ph¶i gi¶i thÝch ®îc t¹i sao l¹i thay ®æi. Bíc 4: GV ®¸nh gi¸, kÕt luËn vµ tuyªn d¬ng nhãm th¾ng cuéc. Díi ®©y lµ ®¸p ¸n: Nam - Cã r©u C¶ nam vµ n÷ - DÞu dµng N÷ - C¬ quan sinh dôc t¹o ra - C¬ quan sinh dôc t¹o ra -M¹nh mÏ trøng tinh trïng -Kiªn nhÉn -Mang thai -Tù tin - Cho con bó -Ch¨m sãc con -Trô cét gia ®×nh -§¸ bãng -Gi¸m ®èc -Lµm bÕp giái -Th kÝ GV tæng kÕt: Thø ..... ngµy ..... th¸ng ..... n¨m ..... Khoa häc : Bµi 2: nam hay n÷ (TiÕt 2) Môc tiªu : Sau bµi häc, HS biÕt: - Ph©n biÖt c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sinh häc vµ x· héi gi÷a nam vµ n÷. - NhËn ra sù cÇn thiÕt ph¶i thay ®æi mét sè quan niÖm x· héi vÒ nam vµ n÷. - Cã ý thøc t«n träng c¸c b¹n cïng giíi vµ kh¸c giíi; kh«ng ph©n biÖt b¹n nam, b¹n n÷. Môc tiªu : Th¶o luËn c¸c quan niÖm x· héi vÒ nam vµ n÷ 4 Ho¹t ®éng 3: Th¶o luËn: mét sè quan niÖm x· héi vÒ nam vµ n÷ * Môc tiªu: Gióp HS:- NhËn ra mét sè quan niÖm x· héi vÒ nam vµ n÷; sù cÇn thiÕt ph¶i thay ®æi mét sè quan niÖm nµy. - Cã ý thøc t«n träng c¸c b¹n cïng giíi vµ kh¸c giíi; kh«ng ph©n biÖt b¹n nam hay b¹n n÷. * C¸ch tiÕn hµnh :Bíc 1: Lµm viÖc theo nhãm GV yªu cau c¸c nhãm th¶o luËn c¸c c©u hái sau (ph©n c«ng mçi nhãm th¶o luËn 2 c©u hái): 1. B¹n ®ång ý víi nh÷ng c©u díi ®©y kh«ng? H·y gi¶i thÝch t¹i sao b¹n ®ång ý hoÆc t¹i sao kh«ng ®ång ý? a) C«ng viÖc néi trî lµ cña phô n÷. b) §µn «ng lµ ngêi kiÕm tiÒn nu«i c¶ gia ®×nh. c) Con g¸i nªn häc n÷ c«ng gia ch¸nh, con trai nªn häc kÜ thuËt. 2. Trong gia ®×nh, nh÷ng yªu cÇu hay c xö cña cha mÑ víi con trai vµ con g¸i cã kh¸c nhau kh«ng vµ kh¸c nhau nh thÕ nµo? Nh vËy cã hîp lý kh«ng? (Gîi ý : Con trai ®i häc vÒ th× ®îc ch¬i, cßn con g¸i ®i häc vÒ th× tr«ng em hoÆc gióp mÑ nÊu c¬m….) 3. Liªn hÖ trong líp m×nh cã sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a HS nam vµ HS n÷ kh«ng? Nh vËy cã hîp lý kh«ng? 4. T¹i sao kh«ng nªn ph©n biÖt ®èi xö gi÷a nam vµ n÷? Bíc 2: Lµm viÖc c¶ líp . Tõng nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ vµ GV kÕt luËn. KÕt luËn: Quan niÖm x· héi vÒ nam vµ n÷ cã thÓ thay ®æi. Mçi HS ®Òu cã thÓ gãp phÇn t¹o nªn sù thay ®æi nµy b»ng c¸ch bµy tá suy nghÜ vµ thÓ hiÖn b»ng ho¹t ®éng ngay tõ trong gia ®×nh, trong líp häc cña m×nh. Thø ..... ngµy ..... th¸ng ..... n¨m ..... Khoa häc : Bµi 4: 5 c¬ thÓ chóng ta ®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo? Môc tiªu : Sau bµi häc, HS cã kh¶ n¨ng: - NhËn biÕt: C¬ thÓ cña mçi con ngêi ®îc h×nh thµnh tõ sù kÕt hîp gi÷a trøng cña mÑ vµ tinh trïng cña bè. - Ph©n biÖt mét vµi giai ®o¹n ph¸t triÓn cña thai nhi. ®å dïng d¹y – häc -H×nh trang 10, SGK. Ho¹t ®éng d¹y – häc Ho¹t ®éng 1: gi¶ng gi¶i * Môc tiªu: HS nhËn biÕt ®îc mét sè tõ khoa häc: thô tinh, hîp tö, ph«i, bµo thai. * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: GV ®Æt c©u hái c¶ líp nhí l¹i bµi häc tríc díi d¹ng c©u hái tr¾c nghiÖm. VÝ dô: 1. C¬ quan nµo trong c¬ thÓ quyÕt ®Þnh giíi tÝnh mçi ngêi? a) C¬ quan tiªu ho¸ b) C¬ quan h« hÊp c) C¬ quan tuÇn hoµn d) C¬ quan sinh dôc 2. C¬ quan sinh dôc nam cã kh¶ n¨ng g×? a) T¹o ra trøng b) T¹o ra tinh trïng. 3. C¬ quan sinh dôc n÷ cã kh¶ n¨ng g×? a) T¹o ra trøng b) T¹o ra tinh trïng. Bíc 2: GV gi¶ng - C¬ thÓ ngêi ®îc h×nh thµnh tõ mét tÕ bµo trøng cña mÑ kÕt hîp víi tinh trïng cña bè. Qtr×nh trøng kÕt hîp víi tinh trïng gäi lµ sù thô tinh. - Trøng ®· ®îc thô tinh gäi lµ hîp tö. - Hîp tö ph¸t triÓn thµnh ph«i råi thµnh bµo thai, sau kho¶ng 9 th¸ng ë trong bông mÑ, em bÐ sÏ ®îc sinh ra. Ho¹t ®éng 2: Lµm viÖc víi SGK. * Môc tiªu H×nh thµnh cho HS biÓu tîng vÒ sù thô tinh vµ sù p triÓn cña thai nhi. * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: GV híng dÉn HS lµm viÖc c¸ nh©n. - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 1a, 1b, 1c vµ ®äc kÜ phÇn chó thÝch trang 10 SGK, t×m xem mçi chó thÝch phï hîp víi h×nh nµo. - Sau khi Thêi gian dµnh cho HS lµm viÖc, GV gäi mét sè HS tr×nh bµy. Díi ®©y lµ ®¸p ¸n: H×nh 1a: C¸c tinh trïng gÆp trøng H×nh 1b: Mét tinh trïng ®· chui ®îc vµo trong trøng H×nh 1c: Trøng vµ tinh trïng ®· kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh hîp tö. Bíc 2: - GV yªu cÇu HS quan s¸t c¸c h×nh 2, 3, 4, 5 trang 11 SGK ®Ó t×m xem h×nh nµo cho biÕt thai ®îc 5 tuÇn, 8 tuÇn, 3 th¸ng, kho¶ng 9 th¸ng. - Sau khi dµnh Thêi gian cho HS lµm viÖc, GV gäi mét sè HS lªn tr×nh bµy. Díi ®©y lµ ®¸p ¸n: H×nh 2: Thai ®îc kho¶ng 9 th¸ng, ®· lµ mét c¬ thÓ ngêi hoµn ch×nh H×nh 3: Thai ®îc 8 tuµn, ®· cã h×nh d¹ng cña ®Çu, m×nh, tay ch©n nhng cha hoµn thiÖn. 6 H×nh 4: Thai ®îc 3 th¸ng, ®· cã h×nh d¹ng cña ®Çu, minh, tay, ch©n hoµn thiÖn h¬n, ®· h×nh thµnh ®Çy ®ñ c¸c bé phËn cña c¬ thÓ. H×nh 5: Thai ®îc 5 tuÇn, cã ®u«i, ®· cã h×nh thï cña ®Çu, m×nh, tay, ch©n nhng cha râ rµng. Thø ..... ngµy ..... th¸ng ..... n¨m ..... Khoa häc : Bµi 5: cÇn lµm g× ®Ó c¶ mÑ vµ em bÐ ®Òu khoÎ? Môc tiªu : Sau bµi häc, HS biÕt: - Nªu nh÷ng viÖc nªn vµ kh«ng nªn lµm ®èi víi phô n÷ cã thai ®Ó ®¶m b¶o mÑ khoÎ vµ thai nhi khoÎ. - X¸c ®Þnh nhiÖm vô cña ngêi chång vµ c¸c thµnh viªn kh¸c trong gia ®×nh lµ ph¶i ch¨m sãc, gióp ®ì phô n÷ cã thai. - Cã ý thøc gióp ®ì phô n÷ cã thai. ®å dïng d¹y – häc : H×nh trang 12, 13 SGK Ho¹t ®éng d¹y – häc Ho¹t ®éng 1: lµm viÖc víi SGK. * Môc tiªu: HS nªu ®îc nh÷ng viÖc nªn vµ kh«ng nªn lµm ®èi víi phô n÷ cã thai ®Ó ®¶m b¶o mÑ khoÎ vµ thai nhi khoÎ. * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: Giao nhiÖm vô vµ híng dÉn GV yªu cÇu HS lµm viÖc theo cÆp: Quan s¸t c¸c h×nh 1, 2, 3, 4 trang 12 SGK ®Ó tr¶ lêi c©u hái: Phô n÷ cã thai nªn vµ kh«ng nªn lµm g×? T¹i sao? Bíc 2: Lµm viÖc theo cÆp HS lµm viÖc theo híng dÉn cña GV Bíc 3: LµmviÖc c¶ líp Mét sè HS tr×nh b µy kÕt qu¶ lµm viÖc theo cÆp. Mçi em chØ nãi vÒ néi dung cña mét h×nh Díi ®©y lµ mét sè gîi ý vÒ néi dung c¸c h×nh trang 12 SGK: H×nh H×nh 1 Néi dung C¸c nhãm thøc ¨n cã lîi cho søc khoÎ cña ngêi H×nh 2 mÑ vµ thai nhi Mét sè thø khong tèt hoÆc g©y h¹i cho søc khoÎ cña ngêi mÑ vµ thai nhi 7 Nªn X Kh«ng nªn X H×nh 3 Ngêi phô n÷ cã thai ®ang ®îc kh¸m t¹i c¬ së y H×nh 4 tÕ Ngêi phô n÷ cã thai ®ang g¸nh lóa vµ tiÕp xóc víi X X chÊt ®éc ho¸ häc nh thuèc trõ s©u, thuèc diÖt cá KÕt luËn: Phô n÷ cã thai cÇn: - ¡n uèng ®ñ chÊt, ®ñ lîng; - Kh«ng dïng c¸c chÊt kÝch thÝch nh thuèc lµ, thuèc lµo, rîu, ma tuý, …; - NghØ ng¬i nhiÒu h¬n, tinh thÇn thaái m¸i - Tr¸nh lao ®éng nÆng, tr¸nh tiÕp xóc víi c¸c chÊt ®éc ho¸ häc nh thuèc trõ s©u, thuèc diÖt cá,… - §i kh¸m thai ®Þnh kú: 3 th¸ng 1 lÇn - Tiªm v¸c – xin phßng bÖnh vµ uèng thuèc khi cÇn theo chØ dÉn cña b¸c sÜ. Ho¹t ®éng 2: th¶o luËn c¶ líp. * Môc tiªu: HS x¸c ®Þnh ®îc nhiÖm vô cña ngêi chång vµ c¸c thµnh viªn kh¸c trong gia ®×nh lµ ph¶i ch¨m sãc, gióp ®ì phô n÷ cã thai. * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: GV yªu cÇu HS quan s¸t c¸c h×nh 5, 6, 7 trang 13 SGK vµ nªu néi dung cña tõng h×nh. Díi ®©y lµ mét sè gîi ý vÒ néi dung cña c¸c h×nh trang 13 SGK. H×nh Néi dung H×nh 5 Ngêi chång ®ang g¾p thøc ¨n cho vî H×nh 6 Ngêi phô n÷ cã thai ®ang lµm nh÷ng c«ng viÖc nhÑ nh ®ang cho gµ ¨n; ngêi chång g¸nh níc vÒ H×nh 7 Ngêi ch«ng ®ang qu¹t cho vî vµ con g¸i ®i häc vÒ khoe ®iÓm 10 Bíc 2: GV yªu cÇu cïng th¶o luËn c©u hái: Mäi ngêi trong gia ®×nh cÇn lµm g× ®Ó thÓ hiÖn sù quan t©m, ch¨m sãc ®èi víi phô n÷ cã thai? KÕt luËn: - ChuÈn bÞ cho em bÐ chµo ®êi lµ tr¸ch nhiÖm cña mäi ngêi trong gia ®×nh ®Æc biÖt lµ ngêi bè. -Ch¨m sãc søc khoÎ cña ngêi mÑ tríc khi cã thai vµ trong thêi kú mang thai sÏ gióp cho thai nhi khoÎ m¹nh, sinh trëng vµ ph¸t triÓn tèt; ®ång thêi ngêi mÑ còng khoÎ m¹nh, gi¶m®îc nguy hiÓm cã thÓ x¶y ra khi sinh con. Ho¹t ®éng 3: ®ãng vai *Môc tiªu: HS cã ý thøc gióp ®ì phô n÷ cã thai. 8 *C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: Th¶o luËn c¶ líp GV yªu cÇu HS th¶o luËn c©u hái trang 13SGK: Khi gÆp phô n÷ cã thai cã thai x¸ch nÆng hoÆc ®i trªn cïng chuyÕn « t« mµ kh«ng cßn chç ngåi, b¹n cã thÓ lµm g× ®Ó gióp ®ì? Bíc 2: Lµm viÖc theo nhãm Nhãm trëng ®iÒu khiÓn nhãm m×nh thùc hµnh ®ãng vai theo chñ ®Ò “Cã ý thøc gióp ®ì phô n÷ cã thai” Bíc 3: Tr×nh diÔn tríc líp Mét sè nhãm lªn trn×h diÔn tríc líp. C¸c nhãm kh¸c theo dâi, b×nh luËn vµ rót ra bµi häc vÒ c¸ch øng xö ®èi víi phô n÷ cã thai. Thø ..... ngµy ..... th¸ng ..... n¨m ..... Khoa häc : Bµi 6: tõ lóc míi sinh ®Õn tuæi dËy th× Môc tiªu : Sau bµi häc, HS biÕt: - Nªu mét sè ®Æc ®iÓm cña trÎ em trongtõng giai ®o¹n: díi 3 tuæi, tõ 3 – 6 tuæi, tõ 6 –10 tuæi. - Nªu ®Æc ®iÓm vµ tÇm quan träng cña tuæi dËy th× ®èi víi cuéc ®êi cña mçi con ngêi. ®å dïng d¹y – häc - Th«ng tin vµ h×nh trang 14, 15 SGK. - HS su tÇm chôp ¶nh b¶n th©n lóc cßn nhá hoÆc ¶nh cña trÎ em ë c¸c løa tuæi kh¸c nhau. Ho¹t ®éng d¹y – häc Ho¹t ®éng 1: th¶o luËn c¶ líp *Môc tiªu: HS nªu ®îc tuæi dËy th× vµ ®Æc ®iÓm cña em bÐ trong ¶nh ®· su tÇm ®îc. * C¸ch tiÕn hµnh:GV yªu cÇu mét sè HS ®em ¶nh cña m×nh håi nhá hoÆc ¶nh cña c¸c trÎ em kh¸c ®· su tÇm ®îc lªn giíi thiÖu tríc líp theo yªu cÇu: Em bÐ mÊy tuæi vµ ®· biÕt lµm g×? (Gîi ý: - §©y lµ ¶nh em bÐ cña t«i, em míi 2 tuæi, em ®· biÕt nãi vµ nhËn ra nh÷ng ngêi th©n,®· biÕt h¸t, móa,… - §©y lµ ¶nh em bÐ cña t«i, em ®· 4 tuæi. NÕu chóng m×nh kh«ng cÊt bót vµ vë cÈn thËn lµ em lÊy ra vµ vÏ lung tung vµo ®Êy,…) Ho¹t ®éng 2: trß ch¬i “ ai nhanh, ai ®óng”. * Môc tiªu: HS nªu ®îc mét sè ®Æc ®iÓm chung cña trÎ em ë tõng giai ®o¹n; díi 3 tuæi, tõ 3 ®Õn 6 tuæi, tõ 6 ®Õn 10 tuæi. 9 * ChuÈn bÞ: ChuÈn bÞ theo nhãm: - Mét b¶ng con vµ phÊn hoÆc bót viÕt b¶ng. - Mét c¸i chu«ng nhá (hoÆc vËt thay thÕ cã thÓ ph¸t ra ©m thanh) * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: GV phæ biÕn c¸ch ch¬i vµ luËt ch¬i - Mäi thµnh viªn trong nhãm ®Òu ®äc c¸c th«ng tin trong khung ch÷ vµ t×m xem mçi th«ng tin øng víi løa tuæi nµo nh ®· nªu ë trang 14 SGK. Sau ®ã sÏ cö mét b¹n viÕt nhanh ®¸p ¸n vµo b¶ng. Cö mét b¹n kh¸c l¾c chu«ng ®Ó b¸o hiÖu nhãm®· lµm xong. Nhãm nµo lµm xong tríc vµ ®óng lµ th¾ng cuéc. Bíc 2: Lµm viÖc theo nhãm . HS lµm viÖc theo híng dÉn cña GV. Bíc 3: Lµm viÖc c¶ líp . GV ghi râ nhãm nµo lµm xong tríc, nhãm nµo lµm xong sau. §îi tÊt c¶ c¸c nhãmcïng xong. GV míi yªu cÇu c¸c em gi¬ ®¸p ¸n. Díi ®©y lµ ®¸p ¸n: 1-b ; 2-a; 3-c. Ho¹t ®éng 3: Thùc hµnh * Môc tiªu: HS nªu ®îc ®Æc ®iÓm vµ tÇm quan träng cña tuæi dËy th× ®èi víi cuéc ®êi mçi con ngêi. * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: GV yªu cÇu mçi HS lµm viÖc c¸ nh©n: §äc c¸c th«ng tin trang 15SGK vµ tr¶ lêi c©u hái: - T¹i sao nãi tuæi dËy th× cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi cuéc ®êi mçI con ngêi? Bíc 2: GV gäi mät sè HS tr¶ lêi c©u hái trªn. KÕt luËn:Tuæi dËy th× cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi cuéc ®êi mçi con ngõ¬i, v× ®©y lµ thêi k× c¬ thÓ cã nhiÒu thay ®æi nhÊt. Cô thÓ: - C¬ thÓ ph¸t triÓn nhanh c¶ vÒ chiÒu cao vµ c©n nÆng - C¬ quan sinh dôc b¾t ®Çu ph¸t triÓn, con g¸i xuÊt hiÖn kinh nguyÖt, con trai cã hiÖn tîng xuÊt tinh. - BiÕn ®æi vÒ t×nh c¶m, suy nghÜ vµ mèi quan hÖ x· héi. Thø ..... ngµy ..... th¸ng ..... n¨m ..... Khoa häc : Bµi 7: tuæi vÞ thµnh niªn ®Õn tuæi giµ Môc tiªu : Sau bµi häc, HS biÕt: - Nªu mét sè ®Æc ®iÓm chung cña tuèivÞ thµnh niªn, tuæi trëng thµnh, tuæi giµ. - X¸c ®Þnh b¶n th©n HS ®ang ë vµo giai ®o¹n nµo cña cuéc ®êi. ®å dïng d¹y – häc - Th«ng tin vµ h×nh trang 16,17 SGK - Su tÇm tranh ¶nh cña ngêi lín ë c¸c løa tuæi kh¸c nhauvµ lµm c¸c nghÒ kh¸c nhau. Ho¹t ®éng d¹y – häc Ho¹t ®éng 1: lµm viÖc víi SGK * Môc tiªu: HS nªu ®îc mét sè dÆc ®iÓm chung cña tuæi vÞ thµnh niªn, tuæi trëng thµnh, tuæi giµ. 10 * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: Giao nhiÖm vô vµ híng dÉn. GV yªu cÇu HS ®äc c¸c th«ng tin trang 16, 17 SGK vµ th¶o luËn theo nhãm vÒ ®Æc ®iÓm næi bËt cña tõng giai ®o¹n løa tuæi. Th kÝ cña nhãm sÏ ghi ý kiÕn cña c¸c b¹n vµo b¶ng sau: Giai ®o¹n §Æc ®iÓm næi bËt Tuæi vÞ thµnh niªn Tuæi trëng thµnh Tuæi giµ Lu ý: ë ViÖt Nam, LuËt H«n nh©n vµ Gia ®×nh cho phÐp n÷ tõ 18 tuæi trë lªn ®îc kÕt h«n, nhng theo quy ®Þnh cña Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi (WHO), tuæi vÞ thµnh niªn tõ 10 ®Õn 19 tuæi. Bíc 2: Lµm viÖc theo nhãm. HS lµm viÖc theo hø¬ng dÉn cña GV, cö th kÝ ghi biªn b¶n th¶o luËn nh hø¬ng dÉn trªn. Bíc 3: Lµm viÖc c¶ líp C¸c nhãm treo s¶n phÈm cña nhãm m×nh trªn b¶ng vµ cö ®¹i diÖn lªn tr×nh bµy. Mçi nhãm chØ tr×nh bµy mét giai ®o¹n vµ c¸c nhãm kh¸c bæ sung. Díi ®©y lµ gîi ý tr¶ lêi: Giai ®o¹n Tuæi vÞ thµnh niªn Tuæi trëng thµnh Tuæi giµ §Æc ®iÓm næi bËt Giai ®o¹n chuyÓn tiÕp tõ trÎ con thµnh ngêi lín. ¥ tuæi nµy cã sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ thÓ chÊt, tinh thÇn vµ mèi quan hÖ víi b¹n bÌ, x· héi. Tuæi trëng thµnh ®îc ®¸nh dÊu b»ng sù ph¸t triÓn c¶ vÒ mÆt sinh häc vµ x· héi,… ¥ tuæi nµy c¬ thÓ dÇn suy yÕu, chøc n¨ng ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan gi¶m dÇn. Tuy nhiªn, nh÷ng ngêi cao tuæi cã thÓ kÐo dµi tuæi thä b»ng sù rÌn luyÖn th©n thÓ, sèng ®iÒu ®é vµ tham gia c¸c ho¹t ®éng x· héi. * Th«ng tin cho GV(kh«ng dïng ®Ó d¹y HS) 1. Tuæi vÞ thµnh niªn: Chia løa tuæi vÞ thµnh niªn thµnh 3 giai ®o¹n víi mét sè ®Æc ®iÓm t©m sinh lý næi bËt ®îc tãm t¾t nh sau: Giai ®o¹n ®Çu: Giai ®o¹n gi÷a: Giai ®o¹n cuèi: 10-13 tuæi - B¾t ®Çu dËy th× 14-16 tuæi 17-19 tuæi - ThÝch thó nh÷ng quyÒn - C¬ thÓ ph¸t triÓn ®Þnh h×nh - C¬ thÓ ph¸t triÓn nhanh lùc tri thøc míi. 11 - ChuyÓn tõ c¸cc quan hÖ - BËn t©m, lo l¾ng vÒ sù thay - ThÝch hµnh vi mang tÝnh nhãm sang quan hÖ c¸ nh©n. ®æi cña c¬ thÓ. rñi ro. - Ph¸t triÓn c¸c quan hÖ ngêi - Nh÷ng cè g¾ng ban ®Çu trong - Coi träng c¸c b¹n ®ång lín. viÖc ®éc lËp víi cha mÑ. -… 2. Tuæi giµ: trang løa. -… -… Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi chia løa tuæi giµ nh sau: . - Ngêi cao tuæi : 60-74 tuæi - Ngêi giµ: 75-90 tuæi. - Ngêi giµ sèng l©u: trªn90 tuæi Ho¹t ®éng 2: trß ch¬i : “ai? Hä ®ang ë vµo giai ®o¹n nµo cña cuéc ®êi”. * Môc tiªu: - Cñng cè cho HS nh÷ng hiÓu biÕt vÒ tuæi vÞ thµnh niªn, tuæi trëng thµnh, tuæi giµ ®· häc ë phÇn trªn. - HS x¸c ®Þnh ®îc b¶n th©n ®ang ë vµo giai ®o¹n nµo cña cuéc ®êi. * C¸ch tiÕn hµnh: GV vµ HS cïng su tÇm: C¾t trªn b¸o kho¶ng 12-16 tranh, ¶nh nam, n÷ ë c¸c løa tuæi (giíi h¹n tõ tuæi vÞ thµnh niªn ®Õn tuæi giµ), lµm c¸c nghÒ kh¸c nhau trong x· héi. VÝ dô: HS, sinh viªn, ngêi b¸n hµng rong, n«ng d©n, c«ngnh©n, GV, gi¸m ®èc,… Bíc 1: Tæ chøc vµ híng dÉn GV chia líp thµnh 4 nhãm. Ph¸t cho mçi nhãm tõ 3 ®Õn 4 h×nh. Yªu cÇu c¸c em x¸c ®Þnh xem nh÷ng ngêi trong ¶nh ë vµo giai ®o¹n nµo cña cuéc ®êi vµ nªu ®Æc ®iÓm cña giai ®o¹n ®ã. Bíc 2: Lµm viÖc theo nhãm nh híng dÉn trªn Bíc 3: Lµm viÖc c¶ líp - C¸c nhãm cö ngêi lÇn lît lªn tr×nh bµy (mçi HS chØ giíi thiÖu mét h×nh). - C¸c nhãm kh¸c cã thÓ hái hoÆc nªu ý kiÕn kh¸c (nÕu cã) vÒ h×nh ¶nh mµ nhãm b¹n giíi thiÖu - Sau phÇn giíi thiÖu c¸c h×nh ¶nh cña c¸c nhãm kÕt thóc, GV yªu cÇu c¶ líp th¶o luËn c¸c c©u hái: + B¹n ®ang ë vµo giai ®o¹n nµo cña cuéc ®êi? + BiÕt ®îc chóng ta ®ang ë vµo giai ®o¹n nµo cña cuéc ®êi cã lîi g×? KÕt luËn: - Chóng ta ®ang ë vµo giai ®o¹n ®Çu cña tuæi vÞ thµnh niªn hay nãi c¸ch kh¸c lµ ë vµo tuæi dËy th×. - BiÕt ®îc chóng ta ®ang ë vµo giai ®o¹n nµo cña cuéc ®êi sÏ gióp chóng ta h×nh dung ®îc sù ph¸t triÓn cña c¬ thÓ vÒ thÓ chÊt, tinh thÇn vµ mèi quan hÖ x· héi sÏ diÔn ra nh thÕ nµo. Tõ ®ã, chóng ta s½n sµng ®ãn nhËn mµ kh«ng sî h·i, bèi rèi,…®ång thêi cßn gióp chóng ta cã thÓ tr¸nh ® îc nh÷ng nhîc ®iÓm hoÆc sai lÇm cã thÓ x¶y ra ®èi víi mçi ngêi ë vµo løa tuæi cña m×nh. 12 Thø ..... ngµy ..... th¸ng ..... n¨m ..... Khoa häc : Bµi 8: vÖ sinh ë tuæi dËy th× Môc tiªu : Sau bµi häc, HS cã kh¶ n¨ng: - Nªu nh÷ng viÖc nªn lµm ®Ó gi÷ g×n vÖ sinh c¬ thÓ ë tuæi dËy th×. - X¸c ®Þnh nh÷ng viÖc nªn vµ kh«ng nªn lµm ®Ó b¶o vÖ s øc khoÎ vÖ sinh thÓ chÊt vµ tinh thÇn ë tuæi dËy th×. ®å dïng häc tËp : H×nh trang 18, 19 SGK C¸c phiÕu ghi mét sè th«ng tin vÒ nh÷ng viÖc nªn lµm ®Ó b¶o vÖ søc khoÎ ë tuæi dËy th× Mçi HS chuÈn bÞ mét thÎ tõ; mét mÆt ghi ch÷ §(®óng), mÆt kia ghi ch÷ S (sai). ho¹t ®éng d¹y – häc Ho¹t ®éng 1: ®éng n·o * Môc tiªu: HS nªu ®îc nh÷ng viÖc nªn lµm ®Ó gi÷ vÖ sinh c¬ thÓ ë tuæi dËy th× * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: GV gi¶ng vµ nªu vÊn ®Ò: - ¥ tuæi dËy th×, c¸c tuyÕn må h«i vµ tuyÕn dÇu ë da ho¹t ®éng m¹nh. - Må h«i cã thÓ g©y ra mïi h«i, nÕu ®Ó ®äng l¹i l©u trªn c¬ thÓ, ®Æc biÖt lµ ë c¸ chç kÝn sÏ g©y ra mïi khã chÞu. - TuyÕn dÇu t¹o ra chÊt mì nhên cho lµm cho da, ®Æc biÖt lµ da mÆt trë nªn nhên. ChÊt nhên lµ m«i trêng thuËn lîi cho c¸c vi khuÈn ph¸t triÓn vµ t¹o thµnh môn “trøng c¸”. VËy ë tuæi nµy, chóng ta nªn lµm g× ®Ó gi÷ cho c¬ thÓ lu«n s¹ch sÏ, th¬m tho vµ tr¸nh bÞ môn “trøng c¸”? Bíc 2: - GV sö dông ph¬ng ph¸p ®éng n·o, yªu cÇu HS trong líp nªu ra mét ý kiÕn ng¾n gän ®Ó tr¶ lêi cho c¸c c©u hái nªu trªn. - GV ghi nhanh tÊt c¶ c¸c ý kiÕn cñaHS lªn b¶ng, (nh÷ng viÖc lµm nh: röa mÆt, géi ®Çu, t¾m röa, thay quÇn ¸o,…). - TiÕp theo, GV yªu cÇu HS nªu t¸c dông cña tõng viÖc lµm ®· kÓ trªn. VÝ dô: + Röa mÆt b»ng níc s¹ch thõ¬ng xuyªn sÏ gióp chÊt nhên tr«i ®i, tr¸nh ®îc môn “trøng c¸”. + T¾m röa, géi ®Çu, thay quÇn ¸o thêng xuyªn sÏ gióp c¬ thÓ s¹ch sÏ, th¬m tho. GV kÕt luËn : TÊt c¶ nh÷ng viÖc lµm trªn lµ cÇn thiÕt ®Ó gi÷ vÖ sinh c¬ thÓ nãi chung. Nhng ë løa tuæi dËy th×, c¬ quan sinh dôc míi b¾t ®Çu ph¸t triÓn, v× vËy, chóng ta cÇn ph¶i biÕt c¸ch gi÷ vÖ sinh c¬ quan sinh dôc. Ho¹t ®éng 2: lµm viÖc víi phiÕu häc tËp Bíc 1: Gv chia líp thµnh c¸c nhãm nam vµ c¸c nhãm n÷ riªng tuú theo thùc tÕ cña líp häc. Ph¸t cho mçi nhãm mét phiÕu häc tËp: - Nam nhËn phiÕu “ VÖ sinh c¬ quan sinh dôc nam.” - N÷ nhËn phiÕu “ VÖ sinh c¬ quan sinh dôc n÷” PhiÕu häc tËp sè 1 VÖ sinh c¬ quan sinh dôc nam: H·y khoanh vµo ch÷ c¸i tríc c¸c c©u ®óng. 13 1. CÇn röa c¬ quan sinh dôc : a) Hai ngµy mét lÇn b)H»ng ngµy. 2. Khi röa c¬ quan sinh dôc cÇn chó ý: a) Dïng níc s¹ch. b) Dïng xµ phßng t¾m c) Dïng xµ phßng giÆt d) KÐo ao quy ®Çu vÒ phÝa ngêi, röa s¹ch bao quy ®Çu vµo quy ®Çu. 3. Dïng quÇn lãt cÇn chó ý: a) Hai ngµy thay mét lÇn b) Mçi ngµy thay mét lÇn c) GiÆt vµ ph¬i trong bãng r©m d) GiÆt vµ ph¬i ngoµi n¾ng. PhiÕu häc tËp sè 2 VÖ sinh c¬ quan sinh dôc n÷: H·y khoanh vµo ch÷ c¸i tríc c¸c c©u ®óng. 1. CÇn röa c¬ quan sinh dôc a) Hai ngµy mét lÇn b) H»ng ngµy. c) Khi thay b¨ng vÖ sinh 2. Khi röa c¬ quan sinh dôc cÇn chó ý: a) Dïng níc s¹ch. b) Dïng xµ phßng t¾m c) Dïng xµ phßng giÆt d) Kh«ng röa bªn trong, chØ röa bªn ngoµi. 3. Sau khi ®i vÖ sinh cÇn chó ý: a) Lau tõ phÝa tríc ra phÝa sau b) Lau tõ phÝa sau lªn phÝa lªn tríc. 4. Khi hµnh kinh cÇn thay b¨ng vÖ sinh: a) Ýt nhÊt 4 lÇn trong ngµy. b) Ýt nhÊt 3 lÇn trong ngµy. c) Ýt nhÊt 2 lÇn trong ngµy. Bíc 2: Ch÷a bµi tËp theo tõng nhãm nam, nhãm n÷ riªng. Díi ®©y lµ ®¸p ¸n: - PhiÕu häc tËp sè 1: a-b; 2-a, b, d ; 3-d, d. - PhiÕu häc tËp sè 2: 1-b, c ; 2 – a, b, d; 3- a; 4- a; Lu ý: - Khi c¸c nhãm ch÷a bµi tËp, GV ®i ®Õn c¸c nhãm gióp ®ì vµ gi¶i ®¸p th¾c m¾c cho c¸c em (nÕu cã). - §èi víi nhãm n÷: GV trß chuyÖn th©n mËt vµ híng dÉn c¸c em cÇn lu ý vÒ chÕ ®é lµm viÖc, chÕ ®é nghØ ng¬i, ¨n uèng khi hµnh kinh, ®ång thêi híng dÉn cho c¸c em biÕt sö dông b¨ng vÖ sinh. - KÕt thóc ho¹t ®éng, GV nµy yªu cÇu HS ®äc ®o¹n ®Çu trong môc B¹n cµn biÕt trang 19 SGK. Ho¹t ®éng 3: quan s¸t tranh vµ th¶o luËn * Môc tiªu: HS x¸c ®Þnh nh÷ng viÖc nªn vµ kh«ng nªn lµm ®Ó b¶o vÖ søc khoÎ vÒ thÓ chÊt vµ tinh thÇn ë tuæi dËy th×. 14 * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: Lµm viÖc theo nhãm GV yªu cÇu c¸c nhãm trëng ®iÒu khiÓn nhãm m×nh lÇn lît quan s¸t c¸c h×nh 4, 5, 6, 7 trang 19 SGK vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái : - ChØ vµ nãi néi dung cña tõng h×nh. ( H×nh 4: VÏ 4 b¹n, mét b¹n tËp vâ, mét b¹n ch¹y, mét b¹n ®¸nh bãng, mét b¹n ®¸ bãng. H×nh 5: VÏ mét b¹n ®ang khuyªn c¸c b¹n kh¸c kh«ng nªn xem lo¹i phim khong lµnh m¹nh, kh«ng phï hîp víi løa tuæi. H×nh 6: VÏ c¸c lo¹i thøc ¨n bæ dìng. H×nh 7: VÏ c¸c chÊt g©y nghiÖn). - Chóng ta nªn lµm g× vµ kh«ng nªn lµm g× ®Ó b¶o vÖ søc khoÎ vÒ thÓ chÊt vµ tinh thÇn ë tuæi dËy th× ? Bíc 2: Lµm viÖc c¶ líp - §¹i diÖn tõng nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶ th¶o luËn cña nhãm m×nh. - Gv khuyÕn khÝch HS ®a thªm nh÷ng vÝ dô kh¸c víi SGK vÒ nh÷ng viÖc nªn kh«ng nªn lµm ®Ó b¶o vÖ søc khoÎ vÒ thÓ chÊt vµ tinh thÇn ë tuæi dËy th× nãi riªng vµ tuæi vÞ thµnh niªn nãi chung. KÕt luËn: ë tuæi dËy th×, chóng ta cÇn ¨n uèng ®ñ chÊt, t¨ng cêng luyÖn tËp thÓ dôc thÓ thao, vui ch¬i gi¶i trÝ lµnh m¹nh; tuyÖt ®èi kh«ng sö dông c¸c chÊt g©y nghiÖn nh thuèc lµ, rîu,…; kh«ng xem phim ¶nh hoÆc s¸ch b¸o kh«ng lµnh m¹nh. Ho¹t ®éng 4: trß ch¬i “tËp lµm diÔn gi¶” * Môc tiªu: Gióp HS hÖ thèng l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vÒ nh÷ng viÖc nªn lµm ë tuæi dËy th×. * C¸ch tiÕn hµnh Bíc 1: GV giao nhiÖm vô vµ híng dÉn - GV nãi : C« (thÇy) ®· gióp c¸c em su tÇm mét sè th«ng tin cã liªn quan ®Õn bµi häc. B¹n nµo xung phong tr×nh bµy “diÔn c¶m” nh÷ng th«ng tin nµy víi c¶ líp? - GV chØ ®Þnh 6 HS trong sè c¸c em ®· xung phong. - GV ph¸t cho mçi HS mét phiÕu ghi râ néi dung c¸c em cÇn tr×nh bµy. Dµnh cho c¸c em vµi phót ®Ó chuÈn bÞ. Khi tr×nh bµy, Hs cã thÓ cÇm phiÕu ®Ó ®äc. - Trong khi 6 HS chuÈn bÞ, GV yªu cÇu c¸c HS cßn l¹i trong líp cÇn ch¨m chó l¨ng nghe ®Ó xem rót ra ®îc ®iÒu g× qua phÇn tr×nh bµy cña c¸c b¹n. Bíc 2: HS tr×nh bµy - HS 1 (ngêi dÉn ch¬ng tr×nh): Xin giíi thiÖu diÔn gi¶ ®Çu tiªn: B¹n “khö mïi”. - HS 2: Khi trêi nãng, chóng ta thêng to¸t må h«i, må h«i gióp ®iÒu hoµ nhiÖt ®é c¬ thÓ vµ cã thÓ g©y ra mïi h«i. Khi chóng ta lo l¾ng, sî h·i hay håi hép, må h«i còng to¸t ra. §Õn tuæi dËy th×, tuyÕn må h«i ho¹t ®éng m¹ch, tiÕt ra nhiÒu må h«i lµm c¬ thÓ cã mïi h«i. §iÒu nµy kh«ng cã g× ®¸ng lo l¾ng c¶. B¹n h·y t¾m röa h»ng ngµy, dïng chanh ®Ó x¸t trong khi t¾m, ngêi b¹n sÏ kh«ng cã mïi g× c¶. - HS 1: C¸m ¬n b¹n “khö mïi” vµ b©y giê lµ “c« trøng c¸” - HS 3 (®eo mÆt n¹ trªn vÏ c¸c nèt trøng c¸): Khi b¹n lín lªn, tuyÕn dÇu ë da ho¹t ®éng nhiÒu t¹o ra mét chÊt mì nhên. ChÊt nµy cã thÓ kÕt hîp víi c¸c vi khuÈn t¹o thµnh trøng c¸. §Ó h¹n chÕ trøngc¸, b¹n cÇn röa mÆt Ýt nhÊt 2 lÇn trong ngµy b»ng xµ phßng t¾m hoÆc níc röa mÆt. Kh«ng nªn g·i hay nÆn môn trøng c¸ sÏ dÉn ®Õn nhiÔm trung, ®Ó l¹i vÕt sÑo hoÆc lµm trøng c¸ nhiÒu h¬n. 15 - HS 1: Xin c¸m ¬n “ c« trøng c¸” vµ xin giíi thiÖu b¹n “nô cêi”. - HS 4: Tay cÇm h×nh vÏ phãng to nô cêi ®Ó lé hai hµm r¨ng tr¾ng, ®Ñp gi¬ lªn miÖng vµ nãi: Xin chµo c¸c b¹n, c¸c b¹n cã thÓ gäi t«i lµ nô cêi. ViÖc gi÷ cho bé r¨ng lu«n s¹ch sÏ vµ h¬i thë th¬m tho lµ mét ®iÒu rÊt quan träng. Nh÷ng chÊt bÈn gi¾t trong r¨ng sÏ bÞ tr«i ®i nÕu b¹n dïng bµn ch¶i ®¸nh r¨ng thêng xuyªn. NÕu b¹n kh«ng lµm ®îc nh thÕ, b¹n sÏ kh«ng lµm ®îc nh thÕ, b¹n sÏ kh«ng bao giê d¸m cêi to n÷a ®©u. C¸m ¬n c¸c b¹n, c¸m ¬n c¸c b¹n. - HS 1 : tiÕp theo, xin mêi b¹n “ dinh dìng”. - HS 5: ¬ tuæi dËy th×, c¬ thÓ cña b¹n sÏ cã nhiÒu thay ®æi, b¹n cã thÓ cao væng lªn, ngêi b¹n còng to ra, b¹n cã thÓ t¨ng c©n, tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã lµ b×nh thêng. C¸c b¹n chØ cÇn chó ý ¨n cho ®ñ chÊt vµ ¨n nhiÒu chÊt bæ nh thÕ nµy nµy (tay chØ vµo tranh vÏ c¸c lo¹i thøc ¨n). HS 1 : Xin c¸m ¬n. TiÕp theo, kh¸ch mêi cuèi cïng cña chóng ta lµ mét “vËn ®éng viªn”. - HS 6: Cã thÓ c¸c b¹n ®ang ë trong qu¸ tr×nh trëng thµnh, nhng hiÖn nay c¸c b¹n vÉn ®ang cßn lµ nh÷ng ®øa trÎ. TËp thÓ dôc, thÓ thao sÏ gióp cho b¹n cã mét h×nh thÓ ®Ñp, c¬ thÓ khoÎ m¹nh vµ tinh thÇn tho¶i m¸i, lµm cho b¹n trë nªn linh ho¹t, tim ho¹t ®éng tèt vµ x¬ng cøng c¸p. Cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Ó tËp (chØ vµo tranh vÏ): ch¹y, tËp vâ, ch¬i bãng chuyÒn, ®¸ bãng,… Chóng ta chØ cÇn thùc hiÖn mµ th«i. Bíc 3: - GV khen ngîi c¸c HS ®· tr×nh bµy råi gäi mét vµi Hs kh¸c tr¶ lêi c©u hái: C¸c em ®· rót ra ®îc ®iÒu g× qua phÇn tr×nh bµy cña c¸c b¹n? - TiÕt häc kÕt thóc b»ng lêi d¨n dß HS cña GV: + Thùc hiÖn nh÷ng viÖc nªn lµm cña bµi häc. + NÕu cã ®iÒu kiÖn, c¸c em h·y su tÇm tranh ¶nh, s¸ch b¸o nãi vÒ t¸c h¹i cña rîu, bia, thuèc l¸, ma tuý. Thø ..... ngµy ..... th¸ng ..... n¨m ..... Khoa häc :Bµi 9-10: thùc hµnh: nãi “kh«ng!” §èi víi c¸c chÊt g©y nghiÖn Môc tiªu : Sau bµi häc, HS cã kh¶ n¨ng: - Xö lÝ c¸c th«ng tin vÒ t¸c haÞ cña rîu, bia, thuèc l¸, ma tuý vµ tr×nh bµy nh÷ng th«ng tin ®ã. - Thùc hiÖn kÜ n¨ng tõ chèi, kh«ng sö dông c¸c chÊt g©y nghiÖn. ®å dïng d¹y – häc - Th«ng tin vµ h×nh trang 20, 21, 22, 23 SGK . - C¸c h×nh ¶nh vµ th«ng tin vÒ t¸c h¹i cña rîu, bia, thuèc l¸, ma tuý su tÇm ®îc. - Mét sè phiÕu ghi c¸c c©u hái vÒ t¸c h¹i cña rîu, bia, thuèc l¸, ma tuý. Ho¹t ®éng d¹y – häc TiÕt 1 Ho¹t ®éng 1: thùc hµnh xö lý th«ng tin * Môc tiªu: HS lËp ®îc b¶ng t¸c h¹i cña rîu, bia; thuèc l¸; ma tuý. * C¸ch tiÕn hµnh: 16 Bíc 1: HS lµm viÖc c¸ nh©n; ®äc c¸c th«ng tin trong SGK vµ hoµn thµnh b¶ng sau T¸c h¹i cña thuèc l¸ T¸c h¹i cña rîu, bia T¸c h¹i cña ma tuý §èi víi ngêisö dông §èi víi ngêi xung quanh Bíc 2: GV gäi mét sè HS tr×nh bµy. Mçi HS chØ tr×nh bµy 1 ý. HS kh¸c bæ sung. KÕt luËn: - Rîu, bia, thuèc l¸, ma tuý ®Òu lµ nh÷ng chÊt g©y nghiÖn. Riªng ma tuý lµ chÊt g©y nghiÖn bÞ Nhµ níc cÊm. V× vËy, sö dông, bu«n b¸n, v¹n chuyÓn ma tuý ®Òu lµ nh÷ng viÖc lµm vi ph¹m ph¸pluËt. - C¸c chÊt g©y nghiÖn ®Òu g©y h¹i cho søc khoÎ cña ngêi sö dông vµ nh÷ng ngêi xung quanh; lµm tiªu hao tiÒn cña b¶n th©n, gia ®×nh; lµm mÊt trËt tù an toµn x· héi. Ho¹t ®éng 2: trß ch¬i “ bèc th¨m tr¶ lêi c©u hái”. * Môc tiªu: cñng cè cho HS nh÷ng hiÓu biÕt vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸, rîu, bia, ma tuý. * C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: tæ chøc vµ híng dÉn - ChuÈn bÞ s½n 3 hép ®ùng phiÕu: Hép 1 ®ùng c¸c c©u hái liªn quan ®Õn t¸c h¹i cña thuèc l¸; hép 2 ®ùng c¸c c©u hái liªn quan ®Õn t¸c h¹i cña rîu, bia; hép 3 ®ùng c¸c c©u hái liªn quan ®Õn t¸c h¹i cña ma tuý. - GV ®Ò nghÞ mçi nhãm cö 1 b¹n vµo ban gi¸m kh¶o vµ 3-5 b¹n tham gia ch¬i mét chñ ®Ò, sau ®ã l¹i cö 3-5 b¹n kh¸c len ch¬i chñ ®Ò tiÕp theo. C¸c b¹n cßn l¹i lµ quan s¸t viªn. - GV ph¸t ®¸p ¸n cho ban gi¸m kh¶o vµ thèng nhÊt c¸ch cho ®iÓm. Bíc 2: - §¹i diÖn tõng nhãm lªn bèc th¨m vµ tr¶ lêi c©u hái, GV vµ ban gi¸m kh¶o cho ®iÓm ®éc lËp sau ®ã céng vµo vµ lÊy ®iÓm trung b×nh. - KÕt thóc ho¹t ®éng nµy, nÕu nhãm nµo cã ®iÓm trung b×nh cao lµ th¾ng cuéc. Díi ®©y lµ mét sè c©u hái gîi ý cho trß ch¬i: “Bèc th¨m tr¶ lêi c©u hái”: * Nhãm c©u hái vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸: H·y chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt. 1. Khãi thuèc lµ cã thÓ g©y bÖnh nµo? a) BÖnh vÒ tim m¹ch b) Ung th phæi c)HuyÕt ¸p cao d) Viªm phÕ qu¶n e) BÖnh vÒ tim m¹ch, huyÕt ¸p; ung th phæi, viªm phÕ qu¶n 2. Khãi thuèc lµ g©y h¹i cho ngêi hót nh thÕ nµo? a) Da sím bÞ nh¨n d) H¬i thë h«i, r¨ng è vµng, m«i th©m, da sím bÞ b) H¬i thë h«i nh¨n. c) R¨ng è vµng e) M«i th©m 3. Hót thuèc l¸ ¶nh hëng ®Õn ngêi xung quanh nh thÕ nµo? a) Ngêi hÝt ph¶i khãi thuèc lµ còng dÔ bÞ m¾c c¸c bÖnh nh ngêi hót thuèc l¸. b) TrÎ em sèng trong m«i trêng cã khãi thuèc dÔ m¾c c¸c bÖnh nhiÔm khuÈn ®êng h« hÊp. c) Sèng gÇn ngêi hót thuèc l¸, trÎ em dÔ b¾t chíc vµ trë thµnh ngêi nghiÖn thuèc l¸. d) TÊt c¶ c¸c ý trªn. 17 4. B¹n cã thÓ lµm g× ®Ó gióp bè (ho¨c ngêi th©n) kh«ng hót thuèc l¸ trong nhµ hoÆc cai thuèc l¸? a) Nãi víi bè (hoÆc ngêi th©n) vÒ t¸c h¹i cña viÖc hÝt ph¶i khãi thuèc lµ do ngêi kh¸c hót. b) CÊt g¹t tµn t huèc l¸ cña bè (hoÆc ngêi th©n ) ®i. c) Nãi víi bè hoÆc ngêi th©n lµ hót thuèc lµ cã h¹i cho søc khoÎ. d) Nãi víi bè (hoÆc ngêi th©n) vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸ ®èi víi b¶n th©n ngêi hót vµ ®èi víi nh÷ng ngêi xung quanh. * Nhãm c©u hái vÒ t¸c h¹i rîu, bia: H·y chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt. 1. Rîu, bia lµ nh÷ng chÊt g×? 2. Rîu, bia cã thÓ g©y ra bÖnh g×? a) KÝch thÝch a) BÖnh vÒ ®êng tiªu ho¸ b) G©y nghiÖn b) BÖnh vÒ tim m¹ch c) Võa kÝch thÝch võa g©y c) BÖnh vÒ thÇn kinh, t©m thÇn nghiÖn d) Ung th, lìi, miÖng, häng, thùc qu¶n, thanh qu¶n. e) BÖnh vÒ ®êng tiªu ho¸, tim m¹ch, thÇn kinh, t©m thÇn vµ ung th. 3. Rîu, bia cã thÓ g©y ¶nh hëng ®Õn 4. Ngêi nghiÖn rîu, bia cã thÓ g©y ¶nh nh©n c¸ch ngêi nghiÖn nh thÕ nµo? hëng ®Õn ngêi xung quanh nh thÕ nµo? a) QuÇn ¸o xéc xÖch, thêng bª tha. a) G©y sù, ®¸nh nhau víi ngêi ngoµi. b) D¸ng ®i lo¹ng cho¹ng, nãi l¶m nh¶m, b) G©y sù, ®¸nh nhau, g©y tai n¹n giao mÆt ®á,… th«ng, ®¸nh ®Ëp vî, con c) §¸nh chöi vî, con sau khi say hoÆc khi c) ãi möa, bÊt tØnh kh«ng cã rîu ®Ó uèng. d) TÊt c¶ c¸c ý trªn. d)G©y tai n¹n giao th«ng. 5. B¹n cã thÓ lµm g× ®Ó gióp bè kh«ng nghiÖn rîu, bia? a) Nãi víi bè lµ uèng rîu, bia cã h¹i ®èi víi søc khoÎ. b) Nãi víi bè lµ uèng rîu, bia cã thÓ g©y ra tai n¹n giao th«ng. c) Nãi víi bè lµ b¹n yªu bè mÑ vµ muèn gia ®×nh hoµ thuËn. d) Nãi víi bè vÒ t¸c h¹i cña rîu, bia ®èi víi b¶n th©n ngêi uèng, víi nh÷ng ngêi trong gia ®×nh còng nh ngêi kh¸c. * Nhãm c©u hái vÒ t¸c h¹i cña ma tuý: H·y chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt. 1. Ma tuý lµ tªn gäi chung cña nh÷ng chÊt g×? a) KÝch thÝch b) G©y nghiÖn c) KÝch thÝch vµ g©y nghiÖn ®· bÞ Nhµ níc cÊm bu«n b¸n, vËn chuyÓn vµ sö dông. d) BÞ Nhµ níc cÊm bu«n b¸n vµ sö dông. 2. Ma tuý cã t¸c h¹i g×? a) Huû ho¹i søc khoÎ; mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, häc tËp; hÖ thÇn kinh bÞ tæn h¹i; dÔ l©y nhiÔm HIV; dïng qu¸ liÒu sÏ chÕt. b) Hao tæn tiÒn cña b¶n th©n vµ gia ®×nh. c) Cã thÓ dÉn ®Õn hµnh vi ph¹m ph¸p ®Ó cã tiÒn tho¶ m·n c¬n nghiÖn. d) TÊt c¶ c¸c ý trªn. 3.NÕu cã ngêi thuª b¹n tham gia vËn chuyÓn ma tuý, b¹n sÏ lµm g×? a) Tõ chèi vµ sau ®ã b¸o víi c«ng an 18 b) tõ chèi vµ khong nãi víi ai vÒ chuyÖn ®ã c¶ c) NhËn lêi v× lµm nh thÕ rÊt rÔ kiÕm tiÒn. d) NhËn lêi v× b¹n chØ lµm mét lÇn sÏ kh«ng thÓ bÞ b¾t. 4.NÕu cã ngêi rñ b¹n dïng thö ma tuý, b¹n sÏ lµm g×? a) NhËn lêi ngay. b) Thö lu«n v× sî b¹n bÌ chª cêi. c) Thö mét lÇn cho biÕt, v× thö mét lÇn b¹n sÏ kh«ng bÞ nghiÖn. d)Tõ chèi mét c¸ch khÐo lÐo, c¬ng quyÕt vµ t×m c¸ch khuyªn ngêi Êy kh«ng nªn dïng ma tuý. Thø ..... ngµy ..... th¸ng ..... n¨m ..... Khoa häc :TiÕt 2 Ho¹t ®éng 3: Trß ch¬i “ chiÕc ghÕ nguy hiÓm” * Môc tiªu: HS nhËn ra: NhiÒu khi biÕt ch¾c hµnhvi nµo ®ã sÏ g©y nguy hiÓm cho b¶n th©n hoÆc ngõ¬i kh¸c mµ cã ngêi vÉn lµm. Tõ ®ã, HS cã ý thøc tr¸nh xa nguy hiÓm. *C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: Tæ chøc vµ híng dÉn - Sö dông ghÕ cña GV ®Ó dïng cho trß ch¬i nµy. - ChuÈn bÞ thªm mét chiÕc kh¨n phñ lªn ghÕ ®Ó chiÕc ghÕ trë nªn ®Æc biÖt h¬n. - GV chØ vµo chiÕc ghÕ nãi: §©y lµ mét chiÕc ghÕ rÊt nguy hiÓm v× nã ®· nhiÔm ®iÖn cao thÕ, ai ch¹m vµo sÏ bÞ ®iÖn giËt chÕt. Ai tiÕp xóc víi ngêi ch¹m vµo ghÕ còng bÞ ®iÖn giËt. ChiÕc ghÕ nµy sÏ ®îc ®Æt ë gi÷a cöa, khi c¸c em tõ ngoµivµo h·y cè g¾ng ®õng ch¹m vµo ghÕ. B¹n nµo kh«ng ch¹m vµo ghÕ nhng ch¹m vµo ngêi b¹n ®· ®ùng vµo ghÕ còng bÞ ®iÖn giËt. Bíc 2: - GV yªu cÇu c¶ líp ®i ra ngoµi lang. - GV ®Ó chiÕc ghÕ ngay cöa ra vµo vµ yªu cÇu c¶ líp ®i vµo. GV nh¾c mäi ngêi ®i qua chiÕc ghÕ ph¶i rÊt cÈn thËn ®Ó kh«ng ch¹m vµo ghÕ. (T×nh h×nh cã thÓ x¶y ra nh sau: C¸c em ®i ®Çu rÊt thËn träng vµ cè g¾ng kh«ng ch¹m vµo ghÕ, sau ®ã cã em cè ý ®Èy b¹n lµm b¹n ng· vµo ghÕ, vµi em ®i sau c¶nh gi¸c vµ nÐ tr¸nh ®îc ®Ó kh«ng ch¹m vµo ngêi em ®· bÞ ch¹m vµo ghÕ…) Bíc 3: Th¶o luËn c¶ líp. Sau khi HS vÔ chç ngåi cña m×nh trong líp, GV nªu c©u hái th¶o luËn : - Em c¶m thÊy thÕ nµo khi ®i qua chiÕc ghÕ? - T¹i sao khi ®i qua chiÕc ghÕ, mét sè b¹n ®· ®i chËm l¹i vµ rÊt thËn träng ®Ó kh«ng ch¹m vµo ghÕ? - T¹i sao cã ngêi biÕt lµ chiÕc ghÕ rÊt nguy hiÓm mµ vÉn ®Èy b¹n, lµm cho b¹n ch¹m vµo ghÕ? - T¹i sao khi bÞ x« ®Èy, cã b¹n cè g¾ng tr¸nh ®Ó kh«ng ng· vµo ghÕ? - T¹i sao cã ngêi l¹i tù m×nh thö ch¹m tay vµo ghÕ? KÕt luËn: 19 - Trß ch¬i ®· gióp chóng ta lÝ gi¶i ®îc t¹i sao cã nhiÒu ngêi biÕt ch¾c lµ nÕu hä thùc hiÖn mét hµnh vi nµo ®ã cã thÓ g©y nguy hiÓm cho b¶n th©n hoÆc cho ngêi kh¸c mµ hä vÉn lµm, thËm chÝ chØ v× tß mß xem nã nguy hiÓm ®Õn møc nµo. §iÒu ®ã còng t¬ng tù nh viÖc thö vµ sö dông thuèc l¸, rîu, bia, ma tuý. - Trß ch¬i còng gióp chóng ta nhËn thÊy r»ng, sè ngêi thö nh trªn lµ rÊt Ýt, ®a sè mäi ngêi ®Òu rÊt thËn träng vµ mong muèn tr¸nh xa nguy hiÓm. Ho¹t ®éng 4: ®ãng vai * Môc tiªu: HS biÕt thùc hiÖn kÜ n¨ng tõ chèi, kh«ng sö dông c¸c chÊt g©y nghiÖn. *C¸ch tiÕn hµnh: Bíc 1: Th¶o luËn - GV nªu vÊn ®Ò: Khi chóng ta tõ chèi ai ®ã mét ®iÒu g× (vÝ dô tõ chèi b¹n rñ hót thö thuèc l¸), c¸c em sÏ nãi g×? - GV ghi tãm t¾t c¸c ý HS nªu ra råi rót ra kÕt luËn vÒ c¸c bíc tõ chèi: + H·y nãi râ r»ng b¹n kh«ng muèn lµm viÖc ®ã. + NÕu ngêi kia vÉn rñ rª, h·y gi¶i thÝch c¸c lÝ do khiÕn b¹n quyÕt ®Þnh nh vËy. + NÕu ngêi kia vÉn cè t×nh l«i kÐo b¹n, tèt nhÊt lµ h·y t×m c¸ch bá ®i ra khá n¬i ®ã. Bíc 2: Tæ chøc vµ híng dÉn GV chia líp thµnh 3 hoÆc 6 nhãm tïy theo sè HS vµ ph¸t phiÕu ghi t×nh huèng cho c¸c nhãm. VÝ dô: - t×nh huèng 1: L©n vµ Hïng lµ hai b¹n th©n, mét h«m L©n nãi víi Hïng lµ m×nh ®· tËp hót thö thuèc l¸ va thÊy cã c¶m gi¸c thÝch thó. L©n cè rñ Hïng cïng hót thuèc l¸ víi m×nh. NÕu b¹n lµ Hïng, b¶n sÏ øng xö nh thÕ nµo? - T×nh huèng 2: Minh ®îc mêi ®i dù sinh nhËt (liªn hoan, ¨n cç,..), trong buæi sinh nhËt cã mét sè anh lín Ðp Minh uèng rîu (hoÆc bia). NÕu b¹n lµ Minh, b¹n sÏ øng xö nh thÕ nµo? - T×nh huèng 3: Mét lÇn cã viÖc ph¶i ®i ra ngoµi vµo buæi tèi, trªn ®êng vÒ nhµ, T gÆp mét nhãm thanh niªn xÊu dô dç vµ Ðp dïng thö hª - r« -in (mét lo¹i ma tuý). - NÕu lµ T b¹n sÏ øng xö thÕ nµo? Bíc 3: C¸c nhãm ®äc t×nh huèng, mét vµi HS trong nhãm xung phong nhËn vai. C¸c vai héi ý vÒ c¸ch thÓ hiÖn, c¸c b¹n kh¸c còng cã thÓ ®ãng gãp ý kiÕn. Bíc 4: Tr×nh diÔn vµ th¶o luËn - Tõng nhãm lªn ®ãng vai theo c¸c t×nh huèng nªu trªn. - GV nªu c©u hái cho c¶ líp th¶o luËn: + ViÖc tõ chèi hót thuèc l¸; uèng rîu bia; sö dông ma tuý cã dÔ dµng kh«ng? + Trong trêng hîp bÞ do¹ dÉm, Ðp buéc, chóng ta nªn lµm g×? + Chóng ta nªn t×m sù gióp ®ì cña ai nÕu kh«ng tù gi¶i quyÕt ®îc? KÕt luËn: 20