Tài liệu đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu két sắt sang thị trường tiềm năng myanmar của công ty tnhh thương mại dịch vụ thiện chí

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẨY MẠNH HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU KÉT SẮT SANG THỊ TRƢỜNG MYANMAR CỦA CÔNG TY TNHH THƢƠNG MẠI VÀ DỊCH VỤ THIỆN CHÍ Ngành : QUẢN TRỊ KINH DOANH Chuyên ngành : QUẢN TRỊ NGOẠI THƢƠNG Giảng viên hƣớng dẫn : GS.TS VÕ THANH THU Sinh viên thực hiện : BÙI THỊ QUỲNH NHƢ MSSV : 1154010567 Lớp : 11DQN03 TP. Hồ Chí Minh, 2015 i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẨY MẠNH HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU KÉT SẮT SANG THỊ TRƢỜNG MYANMAR CỦA CÔNG TY TNHH THƢƠNG MẠI VÀ DỊCH VỤ THIỆN CHÍ Ngành : QUẢN TRỊ KINH DOANH Chuyên ngành : QUẢN TRỊ NGOẠI THƢƠNG Giảng viên hƣớng dẫn : GS.TS VÕ THANH THU Sinh viên thực hiện : BÙI THỊ QUỲNH NHƢ MSSV : 1154010567 Lớp : 11DQN03 TP. Hồ Chí Minh, 2015 ii LỜI CAM ĐOAN Em tên là: Bùi Thị Quỳnh Nhƣ Trƣờng: Đại Học Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh - HUTECH Học sinh lớp: 11DQN03 Khoa: Quản Trị Kinh Doanh Em xin cam đoan đề tài này của em đƣợc nghiên cứu một cách nghiêm túc dƣới sự hƣớng dẫn trực tiếp của GS.TS Võ Thanh Thu, cùng với việc tham khảo một số giáo trình, sách báo, tạp chí, các trang web, các báo cáo đã đƣợc công bố, không sao chép bất cứ một tài liệu nào, em xin chịu trách nhiệm kỷ luật theo quy định của Khoa và Nhà trƣờng đã đề ra. Sinh viên Bùi Thị Quỳnh Nhƣ iii LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn cô giáo Võ Thanh Thu – giáo viên trực tiếp hƣớng dẫn và chỉ bảo tận tình giúp em hoàn thành luận văn tốt nghiệp chuyên nghành này. Em cũng xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cô giáo trong Khoa Quản Trị Kinh Doanh, trƣờng Đại Học Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh – HUTECH, tập thể cán bộ công nhân viên của Công ty TNHH Thƣơng Mại & Dịch Vụ Thiện Chí – GOODWILL, đặc biệt là phòng kinh doanh xuất nhập khẩu đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho em hoàn thành đề tài luận văn này. Do những hạn chế về thời gian cũng nhƣ kiến thức, kinh nghiệm thực tế nên bào viết của em không tránh khỏi những sai sót, em rất mong nhận đƣợc sự góp ý, sửa đổi bổ sung của thầy cô giáo và các bạn để bài viết của em đƣợc hoàn thiện hơn Sinh viên Bùi Thị Quỳnh Nhƣ v NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. TP.HCM, ngày……tháng…..năm…… Giáo viên hƣớng dẫn v MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu .......................................................................................... 2 3. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................... 3 4. Nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................................... 3 5. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................................... 3 6. Dự kiến kết quả nghiên cứu ................................................................................ 4 7. Kết cấu của ĐA/KLTN ....................................................................................... 4 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN .............................................................................. 5 1.1 Hoạt động xuất khẩu của 1 công ty .................................................................. 5 1.1.1 Khái niệm về xuất khẩu ............................................................................. 5 1.1.2 Vai trò xuất khẩu đối với công ty .............................................................. 5 1.1.3 Các hình thức xuất khẩu ............................................................................ 6 1.2 Nội dung phân tích hoạt động xuất khẩu ....................................................... 15 1.2.1 Phân tích tình hình xuất khẩu theo kim ngạch ........................................ 15 1.2.2 Phân tích tình hình xuất khẩu theo tình hình ký kết và thực hiện hợp đồng xuất khẩu ................................................................................................. 16 1.2.3 Phân tích tình hình xuất khẩu theo cơ cấu ngành hàng ........................... 16 1.2.4 Phân tích tình hình xuất khẩu theo thị trƣờng xuất khẩu ......................... 17 1.2.5 Phân tích tình hình xuất khẩu theo phƣơng thức kinh doanh xuất khẩu . 18 1.2.6 Phân tích tình hình xuất khẩu theo phƣơng thức thanh toán sử dụng ..... 18 1.2.7 Phân tích tình hình xuất khẩu theo điều kiện thƣơng mại Incoterms ...... 19 1.2.8 Phân tích hiệu quả của hoạt động xuất khẩu ........................................... 20 1.3 Các nhân tố tác động đến hoạt động xuất khẩu .............................................. 23 1.3.1 Nhân tố khách quan ................................................................................. 24 1.3.2 Nhân tố chủ quan ..................................................................................... 28 1.4 Mối quan hệ thƣơng mại Việt Nam-Myanmar và một số hiệp định hợp tác thƣơng mại quan trọng giữa hai nƣớc ................................................................... 29 1.4.1 Tổng quan thị trƣờng Myanmar .............................................................. 29 1.4.2 Quan hệ thƣơng mại Việt Nam-Myanmar ............................................... 32 1.4.3 Các Hiệp định, thỏa thuận về kinh tế đã ký kết: ...................................... 33 1.5 Cộng đồng kinh tế Asean và cơ hội gia tăng kim ngạch xuất khẩu của công ty34 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU KÉT SẮT SANG THỊ TRƢỜNG MYANMAR CỦA CÔNG TY TNHH TM & DV THIỆN CHÍ .. ................................................................................................................................... 39 vi 2.1 Giới thiệu về Thiện Chí .................................................................................. 39 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ........................................................... 39 2.1.2 Chức năng và lĩnh vực hoạt động ............................................................ 40 2.1.3 Tình hình chung về hoạt động kinh doanh của công ty ........................... 40 2.1.4 Tình hình hoạt động xuất khẩu của công ty trong những năm gần đây .. 42 2.2 Thực trạng xuất khẩu két sắt sang thị trƣờng Myanmar của công ty ............. 44 2.2.1 Phân tích tình hình xuất khẩu theo kim ngạch XK ................................. 44 2.2.2 Phân tích tình hình xuất khẩu theo tình hình ký kết và thực hiện hợp đồng .................................................................................................................. 46 2.2.3 Phân tích tình hình xuất khẩu theo thị trƣờng xuất khẩu ......................... 46 2.2.4 Phân tích tình hình xuất khẩu theo cơ cấu mặt hàng XK ........................ 48 2.2.5 Phân tích tình hình xuất khẩu theo phƣơng thức kinh doanh xuất khẩu: 50 2.2.6 Phân tích tình hình xuất khẩu theo phƣơng thức thanh toán ................... 50 2.2.7 Phân tích tình hình xuất khẩu theo điều kiện thƣơng mại Incoterms ...... 51 2.3 Đánh giá chung về hoạt động XK két sắt của Thiện Chí sang thị trƣờng Myanmar ............................................................................................................... 52 2.3.1 Những kết quả đạt đƣợc trong hoạt động xuất khẩu két sắt sang Myanmar........................................................................................................... 52 2.3.2 Những nguyên nhân và tồn tại trong hoạt động xuất khẩu két sắt sang Myanmar........................................................................................................... 53 CHƢƠNG 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU KÉT SẮT SANG THỊ TRƢỜNG MYANMAR ................................................... 57 3.1 Định hƣớng XK của công ty trong thời gian tới ............................................. 57 3.2 Mục tiêu của các giải pháp ............................................................................. 57 3.3 Giải pháp ......................................................................................................... 58 3.3.1 Nâng cao trình độ nghiệp vụ kinh doanh xuất nhập khẩu cho đội ngũ nhân viên .......................................................................................................... 58 3.3.2 Xây dựng hệ thống phân phối sản phẩm ................................................. 59 3.3.3 Đẩy mạnh hoạt động quảng bá, tiếp thị sản phẩm ở thị trƣờng nƣớc ngoài .......................................................................................................................... 62 3.4 Kiến nghị......................................................................................................... 64 3.4.1 Đối với nhà nƣớc ..................................................................................... 64 3.4.2 Đối với công ty TNHH TM & DV Thiện Chí ......................................... 64 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 67 PHỤ LỤC ..................................................................................................................... vii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT XK : Xuất Khẩu AEC : Cộng đồng kinh tế ASEAN TNHH : Trách nhiệm hữu hạn WTO : Tổ chức thƣơng mại quốc tế ASEAN : Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á NCTT : Nghiên cứu thị trƣờng DNNVV : Doanh nghiệp nhỏ và vừa viii DANH MỤC BẢNG Bảng 1: Báo cáo kêt quả hoạt động kinh doanh của công ty năm 2014 ...................41 Bảng 2: Kim ngạch xuất khẩu sang các thị trƣờng của công ty 2012 -2014 ............43 Bảng 3: Tình hình xuất khẩu két sắt của Thiện Chí sang Myanmar từ 2012-2014 ..44 Bảng 4: Tình hình ký kết và thực hiện hợp đồng xuất khẩu két sắt sang Myanmar 2012-2014..................................................................................................................46 Bảng 5: Tình hình xuất khẩu két sắt theo thị trƣờng của Thiện Chí năm 2012-2014 ...................................................................................................................................47 Bảng 6: Tình hình xuất khẩu két sắt sang Myanmar theo cơ cấu mặt hàng 20122014 ...........................................................................................................................48 Bảng 7: Tình hình xuất khẩu két sắt sang Myanmar theo phƣơng thức thanh toán quốc tế 2012-2014 .....................................................................................................50 Bảng 8: Tình hình xuất khẩu két sắt sang Myanmar theo điều kiện thƣơng mại Incoterms 2012-2014 ................................................................................................51 ix DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1: Các yếu tố cạnh tranh trong doanh nghiệp ................................................27 Sơ đồ 2 : Cơ cấu tổ chức của công ty ........................................................................40 Biểu đồ 1: Kim ngạch xuất khẩu của công ty 2012 – 2014 ......................................43 Biểu đồ 2: Kim ngạch xuất khẩu két sắt sang thị trƣờng Myanmar năm 2012- 2014 ...................................................................................................................................45 Biểu đồ 3: Tỷ trọng xuất khẩu theo thị trƣờng của Thiện Chí từ 2012-2014 ..................47 Biểu đồ 4: Tỷ trọng mặt hàng két sắt xuất khẩu sang Myanmar 2012- 2014.................48 Khóa Luận Tốt Nghiệp 1 Khoa Quản Trị Kinh Doanh LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Vị thế của một quốc gia đƣợc khẳng định bởi sức mạnh nền kinh tế, kinh tế phát triển sẽ là đòn bẩy thúc đẩy chính trị, xã hội phát triển. Tuy nhiên, không một quốc gia nào có thể tồn tại và phát triển kinh tế mà lại không mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại, thực hiện đa dạng hóa quan hệ và tích cực tìm kiếm thị trƣờng mới, tăng cƣờng buôn bán trao đổi hàng hóa giữa các nƣớc với nhau. Bí quyết thành công trong chiến lƣợc phát triển kinh tế của một quốc gia là nhận thức đƣợc mối quan hệ giữa kinh tế trong quốc gia đó và mở rộng quan hệ kinh tế với các quốc gia bên ngoài. Myanmar là nƣớc mà Việt Nam có quan hệ rất sớm. Năm 1947, ta đặt cơ quan thƣờng trú tại Yangon. Chính quyền và các đoàn thể Myanmar tích cực ủng hộ nhân dân ta trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp giành độc lập, trong cuộc đấu tranh chống đế quốc Mỹ xâm lƣợc cũng nhƣ trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc hiện nay của nhân dân ta trong lúc nƣớc bạn còn nhiều khó khăn. Sau khi ta giành đƣợc thắng lợi hoàn toàn giải phóng miền Nam Việt Nam thống nhất đất nƣớc, hai nƣớc đã nâng quan hệ Tổng Lãnh sự lên quan hệ ngoại giao cấp Đại sứ (28/5/1975). Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, trong quí I/2015, Việt Nam xuất khẩu sang Myanmar trên 85 triệu USD và nhập khẩu từ Myanmar trên 17,1 triệu USD. Dự kiến trong năm 2015, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nƣớc vƣợt 500 triệu USD và vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài của DN Việt Nam sang Myanmar đạt 1 tỷ USD. Dù tăng trƣởng xuất khẩu chƣa cao lắm, nhƣng Myanmar vẫn đƣợc các doanh nghiệp Việt Nam xem là thị trƣờng triển vọng, tiềm năng trong tƣơng lai khi Cộng đồng Kinh tế Asean hình thành (dự kiến vào cuối năm 2015), đƣa đến những thuận lợi về thƣơng mại và đầu tƣ trong khối Asean. Phải cạnh tranh với hàng từ nhiều nƣớc trong khu vực châu Á, nhƣng hàng Việt Nam đang đƣợc ngƣời tiêu dùng Myanmar đón nhận. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp Việt Nam muốn tìm hiểu hơn thị trƣờng này để thâm nhập. Nắm bắt đƣợc điều này, công ty TNHH TM & DV Thiện Chí đã mạnh dạn đầu tƣ xuất khẩu mặt hàng chủ lực là két sắt đạt chất lƣợng và đa dạng mẫu mã đến với ngƣời tiêu dùng Myanmar. Tuy nhiên, trong quá trình làm việc tại công ty thì GVHD: GS.TS Võ Thanh Thu SVTH: Bùi Thị Quỳnh Nhƣ Khóa Luận Tốt Nghiệp Khoa Quản Trị Kinh Doanh 2 tôi nhận thấy hoạt động xuất khẩu của công ty sang thị trƣờng này vẫn chƣa hoàn thiện, cần có những định hƣớng cũng nhƣ các giải pháp cấp thiết để công ty có thể khai thác hết đƣợc tiềm năng của thị trƣờng đồng thời nâng cao vị thế cạnh tranh trên thƣơng trƣờng quốc tế. Và đó lý do mà tôi chọn đề tài: “Đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu két sắt sang thị trƣờng tiềm năng Myanmar của công ty TNHH TM & DV Thiện Chí”. 2. Tình hình nghiên cứu Để thực hiện LV này tôi đã tiếp cận, nghiên cứu các tài liệu có liên quan trực tiếp và gián tiếp đến đề tài luận văn: “Đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu két sắt sang thị trƣờng tiềm năng Myanmar của công ty TNHH TM & DV Thiện Chí”  Đinh Ngọc Tuấn (2004). “Rủi ro và các giải pháp hạn chế rủi ro trong kinh doanh xuất nhập khẩu ở Việt Nam”. Nghiên cứu trình bày những khái niệm về rủi ro trong hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu, phân loại rủi ro. Đồng thời nêu lên thực trạng rủi ro trong hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu Việt Nam nhƣ: rủi ro ký kết, thực hiện hợp đồng, rủi ro trong lựa chọn phƣơng pháp thanh toán, rủi ro trong vận chuyển hàng hóa, rủi ro bảo hiểm,... Ngoài ra còn nêu lên các giải pháp ngăn ngừa và hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu.  Nguyễn Thị Hà Trang (2010). “Những yếu tố tác động đến kim ngạch xuất khẩu các nhóm hàng của Việt Nam”. Nghiên cứu tập trung nhằm tìm ra những nhân tố chủ yếu ảnh hƣởng tới hoạt động xuất khẩu các nhóm hàng hoá của Việt Nam với các đối tác chính, trên cơ sở đó đƣa ra những biện pháp đẩy mạnh tác động tích cực cũng nhƣ hạn chế các tác động tiêu cực từ các nhân tố đó nhằm thúc đẩy hơn nữa hoạt động xuất khẩu của Việt Nam, tạo đà phát triển kinh tế theo mô hình đã chọn.  Aparna Bharadwaj, Doyglas Jackson, Vaishali Rastogi, và Tuomas Rinne (12/2013). “Việt Nam và Myanmar. Thị trường tăng trưởng mới tại Đông Nam Á ”. Nghiên cứu này mô tả về thị trƣờng rộng mở của Việt Nam và Myanmar đồng thời phác họa rõ nét về đặc trƣng của các khách hàng tiềm năng tại hai thị trƣờng này. Đặc biệt thông qua thông qua các số liệu kết hợp biểu đồ, nghiên cứu đã khái quát và đƣa ra nhận xét, các phƣơng hƣớng tiếp cận khách hàng mục tiêu của hai thị GVHD: GS.TS Võ Thanh Thu SVTH: Bùi Thị Quỳnh Nhƣ Khóa Luận Tốt Nghiệp 3 Khoa Quản Trị Kinh Doanh trƣờng này giúp cho các nhà quản trị đề ra những chiến lƣợc thâm nhập một cách hiệu quả. 3. Mục đích nghiên cứu -Thứ nhất là để nắm bắt đƣợc hoạt động xuất khẩu sang thị trƣờng Myanmar tại Công ty TNHH TM & DV Thiện Chí. -Thứ hai, nghiên cứu các nhân tố khách quan và chủ quan ảnh hƣởng đến thực hiện hoạt động xuất khẩu. -Thứ ba, tìm giải pháp để cải tiến, hoàn thiện, nâng cao hoạt động xuất khẩu của công ty trong thời gian sắp tới nhằm tăng hiệu quả kinh doanh của công ty. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu -Thu thập tài liệu lý thuyết về hoạt động xuất khẩu của 1 công ty. - Thu thập số liệu về hoạt động xuất khẩu két sắt sang Myanmar của Công ty TNHH TM & DV Thiện Chí. - Nhận xét, đánh giá những thành công cần phải phát huy; những tồn tại yếu kém cần khắc phục; tìm hiểu nguyên nhân,nhân tố tác động đến hoạt động xuất khẩu của Công ty TNHH TM & DV Thiện Chí. - Đề xuất các giải pháp hoàn thiện và đẩy mạnh hoạt dộng xuất khẩu sang Myanmar của Công ty TNHH TM & DV Thiện Chí. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu  Phương pháp thu thập thông tin: Nghiên cứu tại bàn: đây là phƣơng pháp nghiên cứu lý thuyết qua việc tổng hợp các lý thuyết, số liệu phục vụ nghiên cứu, so sánh, thống kê, tìm hiểu về các khái niệm, định nghĩa. Phƣơng pháp chuyên gia: đây là phƣơng pháp hỏi ý kiến thực tế các quản lý trực tiếp từ đó xin ý kiến xây dựng mang tính đổi mới.  Phương pháp xử lý thông tin: Sử dụng phƣơng pháp thống kê mô tả để mô tả tình hình kinh doanh xuất khẩu két sắt sang Myanmar tại công ty trong thời gian nghiên cứu. Phƣơng pháp so sánh dùng để so sánh kết quả đạt đƣợc nhằm đánh giá hiệu quả hoạt động GVHD: GS.TS Võ Thanh Thu SVTH: Bùi Thị Quỳnh Nhƣ Khóa Luận Tốt Nghiệp 4 Khoa Quản Trị Kinh Doanh 6. Dự kiến kết quả nghiên cứu Bài luận văn tốt nghiệp này hi vọng có thể đóng góp một phần nhỏ để Công ty TNHH TM & DV Thiện Chí nhận định đƣợc tiềm năng của thị trƣờng Myanmar và khả năng xuất khẩu của công ty. Từ đó, công ty có những phƣơng án chiến lƣợc kinh doanh để đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu tại thị trƣờng này. Dự kiến bài luận văn này sẽ đƣợc hội đồng đánh giá đạt kết quả từ loại khá trở lên. 7. Kết cấu của ĐA/KLTN Gồm 3 chƣơng: -Chương 1: Cơ sở lý luận - Trình bày các lý thuyết, khái niệm về xuất khẩu cũng nhƣ các nhân tố tác động, ảnh hƣởng đến hoạt động xuất khẩu. Khái quát chung về quan hệ Việt Nam-Myanmar và cơ hội khi cộng đồng kinh tế Asean đƣợc hình thành. -Chương 2: Thực trạng hoạt động xuất khẩu két sắt sang thị trường Myanmar của công ty Thiện Chí - Giới thiệu chung về tình trạng hoạt động kinh doanh cũng nhƣ quá trình hình thành và phát triển của công ty. Trong đó, cũng nêu rõ về thực trạng tổ chức xuất khẩu hàng qua Myanmar tại công ty bên cạnh những thuận lợi và khó khăn. Đánh giá chung về các tồn tại và thành tựu mà công ty đạt đƣợc trong hoạt động xuất khẩu. -Chương 3: Định hướng và giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường Myanmar - Nối tiếp chƣơng 2, trọng tâm đƣa ra những giải pháp giải quyết hạn chế ở chƣơng trƣớc đồng thời cũng đề ra một số định hƣớng phát triển cho công ty trong thời gian tới. GVHD: GS.TS Võ Thanh Thu SVTH: Bùi Thị Quỳnh Nhƣ Khóa Luận Tốt Nghiệp 5 Khoa Quản Trị Kinh Doanh CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1 Hoạt động xuất khẩu của 1 công ty 1.1.1 Khái niệm về xuất khẩu Xuất khẩu là việc bán hàng hoá và dịch vụ vƣợt qua biên giới quốc gia trên cơ sở dùng tiền tệ làm đơn vị thanh toán. Tiền tệ ở đây có thể là ngoại tệ đối với một quốc gia hoặc đối với cả hai quốc gia. Xuất khẩu là hoạt động rất cơ bản của kinh tế đối ngoại, đã xuất hiện từ rất lâu và ngày càng phát triển. Mục đích của hoạt động xuất khẩu là khai thác đƣợc lợi thế của các quốc gia trong phân công lao động quốc tế, tạo nguồn thu ngoại tệ cho đất nƣớc. Hoạt động xuất khẩu diễn ra trên mọi lĩnh vực, trong mọi điều kiện với nhiều loại hàng hoá khác nhau, phạm vi hoạt động xuất khẩu rất rộng cả về không gian và thời gian. 1.1.2 Vai trò xuất khẩu đối với công ty Cùng với sự bùng nổi của nền kinh tế toàn cầu thì xu hƣớng vƣơn ra thị trƣờng quốc tế là một xu hƣớng chung của tất cả các quốc gia và các doanh nghiệp. Xuất khẩu là một trong những con đƣờng quen thuộc để các doanh nghiệp thực hiện kế hoạch bành trƣớng, phát triển, mở rộng thị trƣờng của mình: - Xuất khẩu tạo điều kiện cho các doanh nghiệp mở rộng thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra. Nhờ có xuất khẩu mà tên tuổi của doanh nghiệp không chỉ đƣợc các khách hàng trong nƣớc biết đến mà còn có mặt ở thị trƣờng nƣớc ngoài. - Xuất khẩu tạo nguồn ngoại tệ cho các doanh nghiệp, tăng dự trữ qua đó nâng cao khả năng nhập khẩu, thay thế, bổ sung, nâng cấp máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu… phục vụ cho quá trình phát triển. - Xuất khẩu phát huy cao độ tính năng động sáng tạo của cán bộ XNK cũng nhƣ các đơn vị tham gia nhƣ: tích cực tìm tòi và phát triển các mặt trong khả năng xuất khẩu các thị trƣờng mà doanh nghiệp có khả năng thâm nhập. - Xuất khẩu buộc các doanh nghiệp phải luôn luôn đổi mới và hoàn thiện công tác quản trị kinh doanh. Đồng thời giúp các doanh nghiệp kéo dài tuổi thọ của chu kỳ sống của một sản phẩm. - Xuất khẩu tất yếu dẫn đến cạnh tranh, theo dõi lần nhau giữa các đơn vị tham gia xuất khẩu trong và ngoài nƣớc. Đây là một trong những nguyên nhân buộc các doanh nghiệp tham gia xuất khẩu phải nâng cao chất lƣợng hàng hoá xuất khẩu, các GVHD: GS.TS Võ Thanh Thu SVTH: Bùi Thị Quỳnh Nhƣ Khóa Luận Tốt Nghiệp 6 Khoa Quản Trị Kinh Doanh doanh nghiệp phải chú ý hơn nữa trong việc hạ giá thành của sản phẩm, từ đó tiết kiệm các yếu tố đầu vào, hay nói cách khác tiết kiệm các nguồn lực. - Sản xuất hàng xuất khẩu giúp doanh nghiệp thu hút đƣợc nhiều lao động bán ra thu nhập ổn định cho đời sống cán bộ của công nhân viên và tăng thêm thu nhập ổn định cho đời sống cán bộ của công nhân viên và tăng thêm lợi nhuận. 1.1.3 Các hình thức xuất khẩu a) Xuất khẩu tại chỗ: - Khái niệm: Đây là hình thức hàng hóa sản xuất tại Việt Nam bán cho thƣơng nhân nƣớc ngoài nhƣng giao hàng cho doanh nghiệp khác tại Việt Nam theo chỉ định của thƣơng nhân nƣớc ngoài. - Đặc điểm: + Hợp đồng ký kết phải là hợp đồng ngoại thƣơng. + Nơi giao, nhận: Trong hợp đồng phải có điều khoản giao, nhận hàng tại Việt Nam và ghi rõ tên, địa chỉ của doanh nghiệp nhập khẩu tại chỗ. + Phƣơng thức thanh toán: Trong hợp đồng phải có điều khoản quy định thanh toán bằng ngoại tệ tự do chuyển dổi qua ngân hàng. + Đối tƣợng: Là hàng hóa bán cho thƣơng nhân nƣớc ngoài, nhƣng theo chỉ định của thƣơng nhân nƣớc ngoài giao cho doanh nghiệp khác tại Việt Nam. + Các doanh nghiệp phải thực hiện đầy đủ các thủ tục hải quan về xuất khẩu tại chỗ. + Định kỳ hàng quý, doanh nghiệp xuất khẩu tại chỗ phải báo cáo cơ quan Thuế sở tại và cơ quan Hải quan nơi làm thủ tục xuất nhập khẩu tại chỗ về tình hình, số liệu hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại chỗ. + Về thuế GTGT: hàng hóa xuất khẩu tại chỗ có thuế GTGT là 0%. + Về thuế xuất khẩu: nộp theo quy định của Luật thuế xuất khẩu và biểu thuế xuất khẩu hiện hành. - Ưu điểm: + Giúp tiết kiệm đƣợc một phần chi phí nhƣ cƣớc vận chuyển, bảo hiểm hàng hóa khi đi đƣờng xa. + Tăng kim ngạch xuất khẩu. + Giảm rủi ro kinh doanh xuất nhập khẩu. - Hạn chế: Thủ tục khá phức tạp. - Điều kiện áp dụng: GVHD: GS.TS Võ Thanh Thu SVTH: Bùi Thị Quỳnh Nhƣ Khóa Luận Tốt Nghiệp 7 Khoa Quản Trị Kinh Doanh + Phù hợp với các doanh nghiệp chƣa có nhiều kinh nghiệm về thị trƣờng. + Áp dụng khi có yêu cầu của khách hàng nƣớc ngoài. + Nên áp dụng nếu muốn giảm rủi ro kinh doanh. b) Gia công hàng xuất khẩu - Khái niệm: Gia công xuất khẩu là một phƣơng thức sản xuất hàng xuất khẩu. Trong đó ngƣời đặt gia công ở nƣớc ngoài cung cấp: máy móc, thiết bị, nguyên phụ liệu hoặc bán thành phẩm theo mẫu vad định mức cho trƣớc. Ngƣời nhận gia công trong nƣớc tổ chức quá trình sản xuất sản phẩm theo yêu cầu của khách. Toàn bộ sản phẩm làm ra ngƣời nhận gia công sẽ giao lại cho ngƣời đặt gia công để nhận tiền gia công. - Đặc điểm: Khi gia công hàng hóa cho thƣơng nhân nƣớc ngoài để tiêu thụ ở nƣớc ngoài thì hàng hóa thuộc diện cấm kinh doanh, cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu có thể đƣợc gia công nếu đƣợc cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền cho phép. Có 3 hình thức gia công: + Nhận nguyên liệu giao thành phẩm: Bên đặt gia công giao nguyên liệu hoặc bán thành phẩm (không chịu thuế quan) cho bên nhận gia công để chế biến sản phẩm. Sau thời gian sản xuất sẽ thu hồi thành phẩm và trả phí gia công. Thực chất đây là hình thức “làm thuê” cho bên đặt gia công vì quyền sở hữu nguyên liệu vẫn thuộc về bên này. Đây là hình thức gia công sản xuất chủ yếu vì công nghiệp sản xuất nguyên phụ liệu của Việt Nam chƣa phát triển, chƣa đạt chất lƣợng nhƣ mong muốn. + Mua đứt, bán đoạn dựa trên hợp đồng mua bán dài hạn với nƣớc ngoài: Bên đặt gia công bán đứt nguyên liệu hoặc bán thành phẩm cho bên nhận gia công. Sau thời gian sản xuất sẽ mua lại thành phẩm. Trƣờng hợp này quyền sở hữu nguyên liệu chuyển từ bên đặt gia công sang bên nhận gia công, do đó phải chịu thuế quan dẫn đến giá trị thực tế sau khi nhập trở lại tăng them. Thực chất đây là hình thức bên đặt gia công giao nguyên liệu, giúp đỡ kỹ thuật cho bên nhận gia công và bao tiêu sản phẩm. + Kết hợp cả 2 hình thức trên: Bên đặt gia công chỉ giao những nguyên vật liệu chính, còn bên nhận gia công cung cấp những nguyên vật liệu phụ. GVHD: GS.TS Võ Thanh Thu SVTH: Bùi Thị Quỳnh Nhƣ Khóa Luận Tốt Nghiệp 8 Khoa Quản Trị Kinh Doanh *Lưu ý: Còn có hình thức gia công chuyển tiếp là hình thức sản phẩm gia công của hợp dồng gia công xuất khẩu này đƣợc sử dụng làm nguyên liệu gia công cho hợp đồng gia công xuất khẩu khác tại Việt Nam (theo sự chỉ định của bên đặt gia công ở nƣớc ngoài). - Ưu điểm: + Đây là hình thức rất thích hợp cho các doanh nghiệp Việt Nam có vốn đầu tƣ hạn chế, chƣa am hiểu luật lệ và thị trƣờng thế giới, chƣa có thƣơng hiệu, kiểu dáng công nghiệp nổi tiếng thông qua gia công xuất khẩu vẫn có thể thâm nhập vào thị trƣờng thế giới ở mức độ nhất định. + Thị trƣờng tiêu thụ có sẵn, không phải bỏ chi phí cho hoạt động bán sản phẩm xuất khẩu. Vốn đầu tƣ cho sản xuất ít. + Giải quyết công ăn việc làm cho ngƣời lao động, thu ngoại tệ (có thể xem là hình thức xuất khẩu lao động tại chỗ). + Học hỏi và tích lũy kinh nghiệm sản xuất, tạo mẫu mã bao bì, kinh nghiệm làm thủ tục xuất khẩu, tích lũy vốn. + Rủi ro trong kinh doanh xuất khẩu ít vì đầu vào và đầu ra của quá trình kinh doanh đều do phía đặt gia công nƣớc ngoài lo. - Hạn chế: + Tính bị động cao: vì toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp nhận gia công phụ thuộc vào đối tác nƣớc ngoài (bên đặt gia công), phụ thuộc về thị trƣờng giá bán sản phẩm, giá đặt gia công, nguyên vật liệu, mẫu mã, nhãn hiệu sản phẩm… + Một số trƣờng hợp bên phía nƣớc ngoài lợi dụng hình thức gia công để bán máy móc mới hoặc đƣa máy móc cũ, lạc hậu cho phía Việt Nam, sau một thời gian không có thị trƣờng đặt gia công nữa, máy móc mới phải bỏ không gây lãng phí, còn máy cũ thì gây ô nhiễm môi trƣờng, ảnh hƣởng đến sức khỏe công nhân. + Năng lực kinh doanh kém làm cho nhiều doanh nghiệp bị phía bên đặt gia công lợi dụng quota phân bổ để đƣa hàng vào thị trƣờng ƣu đãi hoặc đƣa các nhãn hiệu hàng hóa chƣa đăng ký hoặc nhãn hiệu giả vào Việt Nam. + Quản lý định mức gia công và thanh lý các hợp đồng gia công không tốt sẽ là chỗ hở để đƣa hàng hóa trốn thuế vào Việt Nam, gây khó khăn cho sản xuất kinh doanh nội địa. GVHD: GS.TS Võ Thanh Thu SVTH: Bùi Thị Quỳnh Nhƣ Khóa Luận Tốt Nghiệp Khoa Quản Trị Kinh Doanh 9 + Tình hình cạnh tranh trong gia công ở khu vực và nội địa ngày càng gay gắt làm cho giá gia công ngày càng sụt giảm, hậu quả: hiệu quả kinh doanh gia công thấp, thu nhập của công nhân gia công ngày càng giảm. - Điều kiện áp dụng: + Phù hợp với các doanh nghiệp chƣa có nhiều kinh nghiệm về thị trƣờng. + Các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vốn đầu tƣ ít, chƣa có thƣơng hiệu nổi tiếng. + Các doanh nghiệ lớn thực hiện gia công xuất khẩu để nâng cao hiệu quả sử dụng cơ sở vật chất kỹ thuật của mình song song với tiến hành xuất khẩu tự doanh. c) Xuất khẩu ủy thác - Khái niệm: Xuất khẩu ủy thác là hình thức doanh nghiệp xuất khẩu kinh doanh dịch vụ thƣơng mại thông qua nhận xuất khẩu hàng hóa cho một doanh nghiệp khác và đƣợc hƣởng phí trên việc xuất khẩu đó. - Đặc điểm: + Bên đƣợc ủy thác mua bán hàng hóa là doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng phù hợp với hàng hóa đƣợc ủy thác và thực hiện mua bán hàng hóa theo những điều kiện đã thỏa thuận vơi bên ủy thác. + Bên ủy thác mua bán hàng hóa là doanh nghiệp giao cho bên đƣợc ủy thác thực hiện mua bán hàng hóa theo yêu cầu của mình và trả phí ủy thác. - Ưu điểm: + Tạo việc làm cho phòng kinh doanh xuất nhập khẩu. + Ở khía cạnh nào đó tăng cƣờng tiềm năng kinh doanh xuất khẩu cho công ty nhận ủy thác: duy trì khách hàng và thị trƣờng. + Phát triển hoạt động thƣơng mại dịch vụ tăng thu nhập cho doanh nghiệp. - Hạn chế: + Có thể tham gia vào các tranh chấp thƣơng mại. + Bên ủy thác xuất khẩu không thực hiện tốt các nghĩa vụ thủ tục và thuế xuất khẩu và bên nhận ủy thác chịu trách nhiệm liên đới. + Để giảm thiểu tranh chấp thƣơng mại có liên quan đến hoạt động xuất khẩu ủy thác, các bên đi ủy thác và bên nhận ủy thác xuất khẩu nên làm một hợp đồng ủy thác xuất khẩu. - Điều kiện áp dụng: + Mở đại lý và ký kết các hợp đồng cho việc kinh doanh ủy thác. + Doanh nghiệp không hiểu biết nhiều về xuất khẩu sẽ đi ủy thác. GVHD: GS.TS Võ Thanh Thu SVTH: Bùi Thị Quỳnh Nhƣ Khóa Luận Tốt Nghiệp 10 Khoa Quản Trị Kinh Doanh + Doanh nghiệp muốn giao việc xuất khẩu cho một đơn vị để tránh mất thời gian và công sức. d) Xuất khẩu tự doanh - Khái niệm: Là hình thức doanh nghiệp tự tạo ra sản phẩm (tổ chức thu mua hoặc tổ chức sản xuất) và tự tìm kiếm khách hàng để xuất khẩu. - Ưu điểm: + Công ty có khả năng nâng cao hiệu quả kinh doanh bằng cách nâng cao chất lƣợng sản phẩm hoặc tinh chế sản phẩm để xuất khẩu với giá cao và tìm mọi cách giảm chi phí kinh doanh hàng xuất khẩu để thu đƣợc nhiều lợi nhuận hơn. + Đối với những công ty lớn, sản phẩm có uy tín với hình thức xuất khẩu tự doanh bảo đảm cho công ty đẩy mạnh xâm nhập thị trƣờng thế giới để trở thành công ty xuyên quốc gia hoặc đa quốc gia và đạt đƣợc không chỉ là lợi nhuận mà nhãn hiệu và biểu tƣợng của công ty ngày đƣợc nâng cao. - Hạn chế: + Chi phí kinh doanh cao cho tiếp thị và tìm kiếm khách hàng. + Vốn kinh doanh lớn, đòi hỏi phải có thƣơng hiệu, mẫu mã, kiểu dáng công nghiệp riêng. + Rủi ro trong xuất khẩu nhiều hơn so với phƣơng thức gia công xuất khẩu vì mọi giai đoạn của quá trình kinh doanh xuất khẩu đều do doanh nghiệp tự lo. - Điều kiện áp dụng: + Thích hợp cho mọi loại hình doanh nghiệp. + Doanh nghiệp chủ động trong việc kinh doanh của mình. + Doanh nghiệp có thực lực và muốn khẳng định thƣơng hiệu trên quốc tế. e) Xuất khẩu qua các đại lý ở nƣớc ngoài - Khái niệm: Là hình thức doanh nghiệp có hàng xuất khẩu thuê doanh nghiệp nƣớc ngoài làm đại lý bán hàng của mình và thu ngoại tệ về. - Ưu điểm: + Doanh nghiệp không cần đầu tƣ vào cơ sở vật chất kỹ thuật cho hoạt động thƣơng mại ở nƣớc ngoài mà vẫn có thể thâm nhập sâu và rộng vào thị trƣờng khu vực và thế giới. + Phát triển thƣơng hiệu và thị phần ở nƣớc ngoài. GVHD: GS.TS Võ Thanh Thu SVTH: Bùi Thị Quỳnh Nhƣ