Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Trung học cơ sở Dạy học tích hợp liên môn tìm hiểu địa lí phú thọ ...

Tài liệu Dạy học tích hợp liên môn tìm hiểu địa lí phú thọ

.DOC
19
399
51

Mô tả:

PHIẾU MÔ TẢ VỀ DỰ ÁN DỰ THI I. TÊN DỰ ÁN DẠY HỌC: VẬN DỤNG CÁC KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ TÌM HIỂU ĐỊA LÍ ĐỊA PHƯƠNG TỈNH PHÚ THỌ II. MỤC TIÊU DẠY HỌC. 1. Kiến thức. - Thông qua việc dạy học địa lí địa phương, giúp học sinh: + Vận dụng các kiến thức Địa lí để tìm hiểu các đặc điểm Tự nhiên, Kinh tế, Dân cư, xã hội tỉnh Phú Thọ. + Vận dụng các kiến thức Lịch sử để tìm hiểu quá trình thành lập tỉnh Phú Thọ và các giai đoạn phát triển của nó. + Vận dụng các kiến thức văn học để nắm được văn hóa, xã hội và con người Phú Thọ. + Vận dụng các kiến thức toán thống kê để nắm bắt các đặc điểm về số liệu Diện tích, TNTN, dân cư, kinh tế… của tỉnh. + Vận dụng kiến thức âm nhạc để tìm hiểu về đời sống văn nghệ con người Phú Thọ. 2. Kĩ năng - Vận dụng các kiến thức đã học, có hiểu biết tổng quát và cụ thể về đất và người Phú Thọ. - Giải thích được các tình huống cụ thể trong cuộc sống 3. Thái độ. - Có tình cảm yêu quý quê hương Phú Thọ nói riêng và đất nước, con người Việt Nam nói chung. - Có hành động thiết thực, cụ thể để xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước. 4. Năng lực vận dụng của học sinh.. Học sinh vận dụng các kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề liên quan trong cuộc sống hành ngày, ví dụ: - Biết xác định vị trí địa phương để xác định các khoảng cách. - Xác định vị trí Phú Thọ để nghe dự báo thời tiết - Biết các đặc điểm KTXH địa phương để có sự lựa chọ nghề nghiệp bản thân… III. ĐỐI TƯỢNG DẠY HỌC CỦA DỰ ÁN 1. Số lượng : 132 học sinh THCS 2. Khối lớp: Khối lớp 9 IV. Ý NGHĨA CỦA DỰ ÁN: 1. Ý nghĩa của dự án đối với thực tiễn dạy học. - Giúp học sinh vận dụng được tất cả các kiến thức đã học của nhiều môn để tìm hiểu và nắm bắt được một cách dễ dàng các đặc điểm về địa lí tỉnh Phú Thọ. - Học sinh vận dụng được kiến thức để giải quyết nhiều vấn đề khác trong quá trình học tập. - Học sinh yêu thích môn học 2. Ý nghĩa của dự án đối với thực tế. - Học sinh có hành động cụ thể, thiết thực để xây dựng và bảo vệ quê hương thông qua các hành động hàng ngày. - Có định hướng nghề nghiệp phù hợp. - Tuyên truyền gia đình, người thân và nhân dân có thói quen tốt và hành động phù hợp trong cuộc sống. V. TÀI LIỆU, THIẾT BỊ DẠY HỌC: 1. Tài liệu dạy học. - SGK, SGV Địa lí 9. - Tài liệu địa lí Tỉnh Phú Thọ - Tài liệu Lịch sử Tỉnh Phú Thọ. - Số liệu thống kê KTXH tỉnh Phú Thọ - Tài liệu văn hóa văn nghệ Tỉnh Phú Thọ. 2. Phương tiện thực hiện. - Phấn trắng, bảng viết. - Đầu, đĩa VIDEO 3. Ứng dụng công nghệ thông tin. - Mạng Internet - Máy chiếu - Máy quay phim. VI. HOẠT ĐỘNG VÀ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Hoạt động dạy học. Hoạt động của thầy và Nội dung trò A. Mở bài. Giáo viên cho học sinh xem một đoạn video của Sở Văn hóa - Thể thao và du lịch Phú Thọ giới thiệu sơ lược về đất và người Phú Thọ. - GV : Qua đoạn phim trên phần nào cho ta thấy được các đặc điểm về địa lí Tỉnh Phú Thọ, tuy nhiên để hiểu cụ thể, chi tiết hơn, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài này. B. Hoạt động dạy học * Hoạt động 1. Sử dụng kiến thức Địa lí để xác định vị trí địa lí tỉnh Phú Thọ - GV sử dụng bản đồ hành chính Việt Nam và bản đồ Tỉnh Phú Thọ - Học sinh quan sát Phú Thọ là tỉnh thuộc vùng Đông Bắc Việt Nam. Phía Bắc giáp tỉnh Tuyên Quang và Yên Bái, phía Đông giáp tỉnh Vĩnh Phúc, phía Đông giáp huyện Ba Vì - thành phố Hà Nội, phía Tây giáp tỉnh Sơn La, phía Nam giáp tỉnh Hòa Bình. Phú Thọ là tỉnh nằm trong quy hoạch vùng thủ đô Hà Nội. Thành phố Thành phố Việt Trì là trung tâm hành chính, kinh tế chính trị văn hoá giáo dục của tỉnh, cách trung tâm thủ đô Hà Nội80 km và sân bay quốc tế Nội Bài 50 km về phía Tây Bắc. Thành phố Việt Trì nằm đối diện với huyện Ba Vì, Hà Nội qua sông Hồng. Toạ độ địa lí:     Cực Bắc: 21°43'B thuộc xã Đông Khê - huyện Đoan Hùng. Cực Nam: 20°55'B ở chân núi Tu Tinh xã Yên Sơn - huyện Thanh Sơn. Cực Đông: 105° 27'Đ ở xóm Vinh Quang - xã Sông Lô - TP. Việt Trì. Cực Tây: 104°48'Đ thuộc bản Mĩ Á - xã Thu Cúc huyện Tân Sơn ( đây là xã có diện tích rộng nhất Phú Thọ, rộng gần gấp 1,5 lần thị xã Phú Thọ - 96,6 km²). * Bài tập: Trong các bản tin dự báo thời tiết trên ti vi và đài phát thanh, em thường vận dụng thời tiết của địa phương mình vào nội dung vùng nào? *Hoạt động 2 . Vận dụng kiến thức Lịch sử, tìm hiểu sự phân chia hành chính Phú Thọ được coi là vùng Đất tổ cội nguồn của Việt Nam. Tương truyền tại nơi đây các vua Hùng đã dựng nước nên nhà nước Văn Lang - nhà nước đầu tiên của - Quá trình thành lập. - Sự phân chia hành chính Việt Nam, với kinh đô là Phong Châu, tức xung quanh thành phố Việt Trì ngày nay. Thời Hùng Vương, nhà nước Văn Lang được chi thành 16 bộ, trong đó Phú Thọ thuộc bộ Văn Lang, trung tâm của nước Văn Lang. Thời An Dương Vương với nhà nước Âu Lạc, Phú Thọ thuộc huyện Mê Linh. Dưới thời Bắc thuộc (từ năm 111 trước Công nguyên đến thế kỷ thứ 10), Phú Thọ thuộc quận Mê Linh, Tân Xương, Phong Châu. Thời kỳ phong kiến độc lập nhà Lí Trần, phân cấp hành chính của Việt Nam có sự thay đổi, chế độ quận, huyện thời Bắc thuộc được thay thế bằng các đạo (lộ, trấn, xứ, tỉnh), dưới đạo là các phủ, châu, huyện. Phú Thọ thuộc lộ Tam Giang. Từ thời nhà Lê đến đầu triều nhà Nguyễn (1428 - 1891), phần lớn tỉnh Phú Thọ ngày nay thuộc tỉnh Sơn Tây trừ huyện Thanh Xuyên và huyện Yên Lập thuộc tỉnh Hưng Hoá (huyện Thanh Xuyên nay là 3 huyện Tân Sơn, Thanh Sơn và Thanh Thuỷ; huyện Yên Lập thuộc phủQuy Hoá nay thuộc tỉnh Phú Thọ). Năm Minh Mạng thứ 12 (1831), nhà vua đã tiến hành cải cách hành chính, đổi tất cả các trấn trong nước là tỉnh, phân lại địa giới các tỉnh (điều chuyển một số huyện từ tỉnh nọ sang tỉnh kia), chia tách một số huyện lớn... Theo đó, trong địa bàn tỉnh Sơn Tây đã điều chuyển như sau: Điều chuyển huyện Từ Liêm về tỉnh Hà Nội; Điều chuyển huyện Tam Nông về tỉnh Hưng Hoá để làm tỉnh lỵ (tỉnh Hưng Hoá khi đó bao gồm toàn bộ diện tích các tỉnh vùng Tây bắc Việt Nam ngày nay). Trong địa bàn tỉnh Hưng Hoá, năm 1833, tách huyện Thanh Xuyên phủ Gia Hưng thành hai huyện Thanh Sơn và Thanh Thuỷ. Sau khi đánh chiếm Bắc Kỳ, hoàn thành việc xâm lược toàn bộ Việt Nam, thực dân Pháp lập ra các đạo quan binh, các quân khu, tiểu quân khu... để dễ dàng và chủ động đàn áp các phong trào kháng chiến. Theo đó, tỉnh Hưng Hóa với địa bàn rộng lớn ở vùng Tây Bắc Việt Nam đã được chia thành nhiều tiểu quân khu: tiểu quân khu Tuyên Quang, tiểu quân khu Lào Cai, tiểu quân khu Yên Bái, tiểu quân khu Vạn Bú; tiểu quân khu phụ Lai Châu (sau đổi thành các tỉnh dân sự Tuyên Quang, Yên Bái, Lào Cai, Sơn La, Lai Châu...). Sau khi cắt đi 16 châu, 4 phủ và hai huyện Trấn Yên, Văn Chấn để thành lập các đạo quan binh, khu quân sự, tiểu quân khu, Toàn quyền Đông Dương đã điều chỉnh một số huyện của tỉnh Sơn Tây sang, cộng với các huyện còn lại để thành lập tỉnh Hưng Hoá mới. Theo Điều I của Nghị định Toàn quyền Đông Dương ngày 8 tháng 9 năm 1891, tỉnh Hưng Hoá mới được thành lập gồm có:   Các huyện Tam Nông, Thanh Thuỷ của tỉnh Hưng Hoá (huyện Thanh Thuỷ bỏ tổng Cự Thắng nhưng tăng thêm tổng Tinh Nhuệ của huyện Thanh Sơn). Các huyện Sơn Vi, Thanh Ba và Phù Ninh của phủ Lâm Thao, tỉnh Sơn Tây. Như vậy tỉnh Hưng Hoá mới thành lập có 5 huyện và là tiền thân của tỉnh Phú Thọ sau này. Ngày 9 tháng 12 năm 1892 Toàn quyền Đông Dương ra nghị định chuyển huyện Cẩm Khê nằm trong địa bàn tiểu quân khu Yên Bái về tỉnh Hưng Hoá mới; ngày 5 tháng 6 năm 1893 huyện Hạ Hoà tách khỏi tiểu quân khu Yên Bái nhập vào tỉnh Hưng Hoá mới (trước đó ngày 9 tháng 9 năm 1891 Toàn quyền Đông Dương đã điều chuyển huyện Cẩm Khê và huyện Hạ Hoà thuộc phủ Lâm Thao, tỉnh Sơn Tây về tiểu quân khu Yên Bái). Tiếp đó ngày 17 tháng 7 năm 1895, hai châu Thanh Sơn và Yên Lập thuộc khu quân sự Đồn Vàng chuyển về tỉnh Hưng Hoá mới. Ngày 24 tháng 8 năm 1895 hai huyện Hùng Quan và Ngọc Quan của phủ Đoan Hùng thuộc tiểu quân khu Tuyên Quang thuộc đạo quan binh 3 Yên Bái nhập vào tỉnh Hưng Hoá mới. Năm 1900 thành lập thêm huyện Hạc Trì. Ngày 5 tháng 5 năm 1903, Toàn quyền Đông Dương ký nghị định thành lập thị xã Phú Thọ trên cơ sở làng Phú Thọ thuộc tổng Yên Phú, huyện Sơn Vi. Khi đó thị xã Phú Thọ nằm ở vị trí trung tâm của tỉnh Hưng Hoá lại có sân bay, đường sắt sang Trung Quốc và nhà ga nên Toàn quyền Đông Dương Paul Dumer đã quyết định chuyển tỉnh lỵ của tỉnh Hưng Hoá (từ làng Trúc Phê huyện Tam Nông) lên thị xã Phú Thọ và đổi tên tỉnh Hưng Hoá thành tỉnh Phú Thọ. Khi đó tỉnh Phú Thọ gồm có 2 phủ (Đoan Hùng, Lâm Thao), 8 huyện (Tam Nông, Thanh Thủy, Sơn Vi, Thanh Ba, Phù Ninh, Cẩm Khê, Hạ Hòa, Hạc Trì) và 2 châu (Thanh Sơn, Yên Lập). Như vậy, ngày 08/ 09/ 1891 được coi là ngày thành lập tỉnh Phú Thọ, còn ngày 05/ 05/ 1903 chỉ là ngày thành lập thị xã Phú Thọ và ngày đổi từ tên tỉnh Hưng Hoá thành tỉnh Phú Thọ. Từ năm 1903 đến Cách mạng tháng Tám năm 1945, về cơ bản là đơn vị hành chính trong tỉnh không có những thay đổi lớn, chỉ có thay đổi tên gọi một số huyện và thành lập một số làng xã mới. Ngày 22/ 07/ 1907, thành lập thị xã Việt Trì - thị xã thứ hai của Phú Thọ, chỉ có 4 khu phố, 293 hộ người Kinh, 30 hộ Hoa kiều. Ngày 04 tháng 06 năm 1962 thành phố Việt Trì được thành lập theo quyết định số 65 của Hội đồng Chính phủ. Từ đây Việt Trì trở thành tỉnh lị của Phú Thọ. Năm 1919 bỏ tên huyện Sơn Vi đổi gọi là phủ Lâm Thao. Cũng chính năm này hai huyện Hùng Quan và Ngọc Quan hợp nhất thành phủ Đoan Hùng. Năm 1939, phủ Đoan Hùng chuyển gọi là châu Đoan Hùng. Cũng năm này huyện Thanh Ba đưa lên thành phủ Thanh Ba. Đến năm 1940, tỉnh Phú Thọ bao gồm hai phủ: Lâm Thao, Thanh Ba; sáu huyện: Hạ Hoà, Cẩm Khê, Hạc Trì, Thanh Thuỷ, Tam Nông, Phù Ninh; ba châu: Thanh Sơn, Yên Lập, Đoan Hùng; hai thị xã: Phú Thọ, Việt Trì và một thị trấn Hưng Hoá. Toàn tỉnh có 66 tổng, 467 làng xã, 22 phố. Sau Cách mạng tháng Tám, về mặt hành chính nhà nước Việt Nam thống nhất gọi các phủ, châu, huyện là huyện, bỏ cấp tổng và tiến hành hợp nhất các làng nhỏ thành xã. Năm 1946, tỉnh Phú Thọ từ 467 làng cũ hợp nhất thành 106 xã mới. Do có xã quá lớn nên giữa năm 1947 chính phủ lại chia tách một số xã, đưa số xã từ 106 lên 150 xã. Cũng năm 1947, 5 huyện hữu ngạn sông Thao là Cẩm Khê, Tam Nông, Thanh Thuỷ, Thanh Sơn và Yên Lập sát nhập vào khu 14 không thuộc tỉnh Phú Thọ. Đến tháng 2 năm 1948 khu 14 hợp nhất với khu 10 thành liên khu 10, 5 huyện hữu ngạn sông Thao lại trở về tỉnh Phú Thọ. Ngày 26 tháng 1 năm 1968, Uỷ ban thường vụ Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra nghị quyết số 504-NQ/TVQH tiến hành hợp nhất hai tỉnh Phú Thọ và Vĩnh Phúcthành tỉnh Vĩnh Phú, thành phố Việt Trì trở thành tỉnh lỵ của Vĩnh Phú. Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa IX đã thông qua nghị quyết (ngày 26/11/1996) về việc chia và điều chỉnh địa giới hành chính một số tỉnh, trong đó có việc tái lập tỉnh Vĩnh Phúc và tỉnh Phú Thọ. Tỉnh Phú Thọ chính thức được tái lập và đi vào hoạt động từ ngày 1 tháng 1 năm 1997, ngay năm sau Phú Thọ được công nhận là tỉnh miền núi. Khi tách ra, tỉnh Phú Thọ có diện tích 3.465,12 km², dân số 1.261.949 người, gồm 10 đơn vị hành chính cấp huyện: thành phố Việt Trì (tỉnh lỵ), thị xã Phú Thọ và 8 huyện Thanh Ba, Hạ Hòa, Đoan Hùng, Sông Thao, Thanh Sơn, Yên Lập, Tam Thanh, Phong Châu. Năm 1999, huyện Phong Châu lại được tách thành hai huyện Phù Ninh và Lâm Thao Tại nghị định số 61/2007/ NĐ-CP ngày 9 tháng 4 năm 2007 của chính phủ nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Huyện Thanh Sơn được tách thành 2 huyện: Thanh Sơn vàTân Sơn . Hành chính Phú Thọ bao gồm 1 thành phố trực thuộc, 1 thị xã và 11 huyện, 277 xã/phường/thị trấn: 1. 2. 3. 4. 5. 6. * Bài tập: Huyện Cẩm Khê có những đơn vị hành chính nào? Giáp các huyện nào? nếu muốn đi đến thành phố Việt Trì ta nên đi theo đường nào? *Hoạt động 3. Vận dụng kiến thức toán thống kê, tìm hiểu các đặc điểm về Điều kiện tự nhiên, TNTN và sự phát triển kinh tế Thành phố Việt Trì: 13 phường, 10 xã Thị xã Phú Thọ: 4 phường, 6 xã Huyện Cẩm Khê: 1 thị trấn Sông Thao và 30 xã Huyện Đoan Hùng: 1 thị trấn Đoan Hùng và 27 xã Huyện Hạ Hòa: 1 thị trấn Hạ Hoà và 32 xã Huyện Lâm Thao: 2 thị trấn Lâm Thao và Hùng Sơn cùng 12 xã 7. Huyện Phù Ninh: 1 thị trấn Phong Châu (thường gọi là Bãi Bằng) và 18 xã 8. Huyện Tam Nông: 1 thị trấn Hưng Hoá và 19 xã 9. Huyện Tân Sơn: 17 xã, huyện lị đặt tại xã Tân Phú. 10.Huyện Thanh Ba: 1 thị trấn Thanh Ba và 26 xã. Theo lộ trình đến 2020 thì huyện Thanh Ba nâng cấp lên thành thị xã Thanh Ba. 11.Huyện Thanh Sơn: 1 thị trấn Thanh Sơn và 22 xã 12.Huyện Thanh Thủy: 1 thị trấn Thanh Thuỷ và 14 xã 13.Huyện Yên Lập: 1 thị trấn Yên Lập và 16 xã Tổng diện tích tự nhiên toàn tỉnh 3.532,9493 km², chiếm 1,5% diện tích cả nước. Khí tượng thủy văn Phú Thọ nằm trong vùng khí hậu cận nhiệt đới ẩm, có một mùa đông khô và lạnh. Nhìn chung khí hậu của Phú Thọ thuận lợi cho việc phát triển cây trồng, vật nuôi đa dạng. - Lượng mưa trung bình hàng năm trên toàn tỉnh là 1600 – 1800 mm/năm - Bài tập: Tính nhiệt độ và lượng mưa - Nhiệt độ trung bình các ngày trong năm là 23,4°C trung bình của địa phương trong 3 năm( - Số giờ nắng trong năm: 3000 - 3200 giờ Trạm khí hậu Phú Hộ). - Độ ẩm tương đối trung bình hàng ngày là 85% Địa hình Phú Thọ là tỉnh miền núi, trung du nên địa hình bị chia cắt, được chia thành tiểu vùng chủ yếu. Tiểu vùng núi cao phía Tây và phía Nam của Phú Thọ, tuy gặp một số khó khăn về việc đi lại, giao lưu song ở vùng này lại có nhiều tiềm năng phát triển lâm nghiệp, khai thác khoáng - Bài tập: Xác định dạng địa hình chính sản và phát triển kinh tế trang trại. Tiểu vùng gò, đồi thấp và giá trị kinh tế của bị chia cắt nhiều, xen kẽ là đồng ruộng và dải đồng bằng ven sông Hồng, hữu Lô, tả Đáy. Vùng này thuận lợi cho nó tại địa phương việc trồng các loại cây công nghiệp, phát triển cây lương em?. thực và chăn nuôi.Địa hình của tỉnh chủ yếu là đồi núi, những vùng đất bằng phẳng rải rác trong tỉnh. Thành phố Việt Trì là điểm đầu của tam giác châu Bắc Bộ. Sông ngòi Đoạn sông Lô chảy qua địa phận Việt Trì, Phú Thọ Phú Thọ có 3 con sông lớn chảy qua: sông Hồng (đoạn từ Lao Cai đến Việt Trì được gọi là sông Thao), sông Lô và sông Đà, chúng hợp lại với nhau ở Thành phố Việt Trì. Chính vì thế mà đây được gọi là "ngã ba sông". Dân số - Bài tập: Tìm hiểu số dân và các đặc điểm dân số của xã Ngô Xá?. Theo điều tra dân số ngày 01/04/2009 Phú Thọ có 1.313.926 người với mật độ dân số 373 người/km². Tỷ lệ dân số sống tại nông thôn, vùng núi khoảng 85% và tại thành thị khoảng 15%. Theo Nghị định 05/NĐ-CP, Phú Thọ có 1.400.226 người vào thời điểm tháng 1/2009. Kinh tế Năm 2009, thu nhập bình quân GDP/người đạt 1321USD/người - Nông nghiệp năm 2007 đạt 1621,4 tỉ đồng, giai đoạn 1996-2000 giá trị sản xuất tăng trung bình 4,55% - Công nghiệp: + Giá trị sản xuất công nghiệp tăng trung bình 14,9%/năm trong giai đoạn 1996-2000 trong đó công nghiệp nhà nước tăng 10,8%/năm; công nghiệp ngoài quốc doanh tăng 16,6%/năm; công nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tăng 31,6%/năm. Năm 1999 sản xuất công nghiệp và xây dựng đạt giá trị 1219,7 tỉ đồng - Dịch vụ: Phát triển tương đối phong phú đa dạng thích ứng với cơ chế thị trờng phục vụ tốt nhu cầu sản xuất và đời sống, năm 1999 đạt 1140,6 tỉ đồng *Hoạt động 4. Vận dụng các kiến thức chung … tìm hiểu đời sống văn hóa, tinh thần Phú Thọ có nền văn hoá rực rỡ từ lâu đời. Những di chỉ khảo cổ văn hoá Sơn Vi, Đồng Đậu, Làng Cả và nhiều đình, chùa, lăng, tẩm còn lại quanh vùng núi Nghĩa Lĩnh cho thấy đấtPhong Châu là một trung tâm văn hoá của dân tộc Việt. Di tích lịch sử quan trọng là đền quốc mẫu Âu Cơ, khu di tích đền Hùng. Lễ hội và địa danh văn hóa Ao Giời-Suối Tiên, một địa chỉ du lịch sinh thái và văn hóa gắn với truyền thuyết Lạc Long Quân-Âu Cơ Đây là vùng đất có nhiều lễ hội, đáng kể nhất là lễ hội Giỗ tổ Hùng Vương (mùng 10 tháng Ba âm lịch). Các dân tộc ít người cũng có những đặc trưng văn hoá - Bài tập: Địa riêng của mình: người Mường có nhiều truyện thơ, ca phương có những lễ dao, tục ngữ, hát xéc bùa, hát ví, hát đúm. Người Việt hội nào được tổ chức có hát xoan, hát ghẹo... Các lễ hội chính trong tỉnh có thể ở đâu? khi nào? ý kể đến: nghĩa của những lễ hội đó? - Lễ hội đền Hùng tổ chức tại Đền Hùng ngày 10 tháng Ba âm lịch, hiện đã được nâng lên thành quốc giỗ. - Lễ hội Gia Thanh - Hội Đào Xá - Hội đền Mẫu Âu Cơ (mùng 7 tháng 7 hàng năm tại xã Hiền Luơng) - Hội đình Cả - Hội chọi trâu Phù Ninh - Hội Chu Hóa - Hội mở cửa rừng - Hội đánh cá - Lễ Cầu tháng Giêng - Hội phết Hiền Quan - Hội Xoan - Hội đình nghè tổ chức tại xã Văn Lang, huyện Hạ Hòa, vào ngày chính hội mùng 10 tháng giêng hàng năm. - Hội đền Nghè ở xã Năng Yên, Thanh Ba vào ngày mùng 7 tháng giêng hàng năm. Làng nghề truyền thống Xã Sai Nga huyện Cẩm Khê có nghề truyền thống là - Bài tập: Xã Ngô may nón lá. Đây là loại nón làm từ lá cọ. Trước đây khi Xá được công nhận là làng nghề gì? Bao nón lá còn thịnh hành tại làng nghề này nhà nào cũng may nón bán nhưng hiện nay khi cuộc sống, nhu cầu đã giờ? Ý nghĩa của việc giữ gìn và phát thay đổi, ít người còn làm. Ngoài ra còn có làng ủ ấm triển làng nghề ở địa Sơn Vi ( huyện Lâm Thao ), làng làm bún Hùng Lô ( xã Hùng Lô - TP. Việt Trì ) đã được UBND tỉnh công nhận phương như thế là làng nghề truyền thống. nào? Phong tục Sau khi uống xong một chén rượu hay một cốc bia người dân Phú Thọ nói riêng và một số tỉnh miền Tây Bắc nói chung (Vĩnh Phúc, Yên Bái, Lào Cai) thường bắt tay, thể hiện tình cảm và sự trân trọng với nhau Ẩm thực Phú Thọ có một số sản vật địa phương khá đặc biệt: - Hoa quả: tại Đoan Hùng có bưởi Đoan Hùng (xưa còn gọi là bưởi Phủ Đoan với các giống bưởi Bằng Luân, bưởi Pôlênô (lai Mỹ), bưởi Lã Hoàng, bưởi Sửu, bưởi Chí Đám là ngon nhất, hầu hết đều có tép nhỏ, quả nhỏ, vỏ héo mềm, mọng nước ngọt và mát, là đặc sản bưởi vùng trung du Bắc Bộ. Tại Phường Tiên Cát - TP. Việt Trì có hồng Hạc (hay còn gọi là hồng Hạc Trì), là loại hồng không hạt quả to, mình vuông, tròn bằng, cát mịn và ăn giòn ngọt, xưa được coi như sản vật quí hiếm, xếp đứng đầu trong hàng ngũ hoa quả quý dùng để tiến vua. Hiện nay ở Thành phố Việt Trì chỉ còn duy nhất một cây hồng Hạc Trì cổ thụ. - Sản vật trung du: vùng đất rừng cọ đồi chè Phú Thọ sản sinh những đặc sản địa phương bao gồm chè (chè búp, lá chè tươi và hạt chè nấu nước chè xanh). Quả cọ: dầu cọchiết xuất từ thịt quả, rau giá ủ mầm từ hạt cọ. Sắn: lá sắn non muối dưa chua sau đó nấu canh (với tép sông hoặc với cá nhỏ). - Cá: với sông Hồng, sông Lô cùng một hệ thống nhiều suối, ẩm thực Phú Thọ có những loại cá nước ngọt đặc sản, trong đó có những loại cá quý hiếm như cá Anh Vũ xưa chỉ có ở vùng ngã ba sông Bạch Hạc, Việt Trì. Đây là loại cá sống ở đáy sông, ăn rêu đá, suốt mùa xuân hè ẩn trong hang và chỉ sang mùa thu đông mới ra ngoài, thời phong kiến thường dùng tiến vua. Trên sông Lô, sông Thao còn đánh bắt được nhiều cá lăng, và tại Việt Trì, dọc bờ sông có rất nhiều quán sử dụng loại cá da trơn đánh bắt tại chỗ này để làm các món ăn như chả cá, lẩu cá, cá hấp, cá nướng. Tại vùng sông Thao huyện Thanh Ba có cá cháy, một loại cá có hai buồng trứng to và rất ngon. - Thịt động vật: các món thịt chó Việt Trì và thịt chua làm từ thịt lợn lên men bằng thính gạo tại huyện Thanh Sơn là những món ăn được biết đến không chỉ trong tỉnh. - Rau: có thể kể đến rêu đá tại huyện Thanh Sơn làm từ các loại rêu vớt dưới suối, tẩm ướp và nướng. Bên cạnh đó là rau sắng, đặc sản của Vườn quốc gia Xuân Sơn, huyện Tân Sơn. - Bánh: ẩm thực Phú Thọ có món bánh tai dân dã nhưng không kém phần đặc sắc. Đây là loại bánh có từ xa xưa với tên gọi bánh Hòn. Bánh tai có hình thù giống cái tai, là thứ bánh bột gạo tẻ, nhân thịt lợn ướp hành, dễ làm, là món ăn hòa quyện của các vị dẻo, giòn, bùi, ngọt, béo ngậy và thơm. Bánh tai có thể ăn thay cơm tẻ trên các mâm cỗ cưới, cỗ tết, đem bán hoặc làm quà biếu như một loại đặc sản địa phương. - Cơm: tại các vùng núi phía Bắc tỉnh thịnh hành món cơm lam làm từ gạo nếp nương, đặc biệt là món xôi cọ là loại xôi được đồ từ gạo nếp trộn với thịt quả cọ đã được om chín. * Hoạt động 5: Vận dụng kiến thức văn học tìm hiểu đời sống văn hoá, nhân văn. - Truyện cười Văn Lang. Tính hài hước của người Văn Lang bắt nguồn từ quá trình lao động vất vả, cực nhọc. Nỗi cực nhọc này còn đi cả vào thơ ca: “Dù ai đi ngược về xuôi/ Váy ngắn quá gối là người Văn Lang”, hay: “Ăn cơm với chồng mới được nửa bữa/ Ngủ với chồng chỉ được nửa đêm”. + Ớt Văn Lang - Bác mua ớt hử, mua đi, ớt Văn Lang chúng em đấy, cay rõ là cay. Người bán hàng mời chào. Người mua hàng nhặt quả ớt lên định nếm. Người bán hàng vội ngăn lại: - Chọn ớt chớ có ngửi. Ớt làng em cay lắm. Bác ngửi một ít cũng cay sộc lên tận óc. Hít hai tý là hắt hơi suốt ba ngày, mà ăn một chút xíu cũng cay đến rụt đầu lưỡi. Mà có khi lại cấm khẩu nữa chứ. - Gớm, ớt Văn Lang cay thế thì bố ai dám mua. +Bác mua đi, nỏ lắm! - Bác ơi! Bác mua gánh củi này cho cháu đi! - Củi của cô còn tươi nguyên thế này mua làm gì? Tôi cần củi đun ngay nên phải mua củi khô. - Nhưng củi khô thì bác đem về thế nào được ạ? - Tôi đèo xe đạp chứ! - Thế thì cháy xe đạp mất! - Sao cơ? - Bác ở xa nên không biết rồi! Củi làng cháu nỏ lắm bác ạ. Hễ củi khô là nó tự cháy, đặt đâu cháy đấy, không kịp châm lửa đâu, nên chỉ đun củi tươi thôi. Thật đấy, bác mua đi. Nỏ lắm! - Thơ Bút Tre: Bút Tre tên thật là Đặng Văn Đăng, còn gọi là Đặng Văn Quang, quê xã Đồng Lương, huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ. Ông sinh năm 1911, mất năm 1987. Ông lấy bút danh là Bút Tre. Ông đỗ tú tài triết học dưới thời Pháp thuộc, viết báo dưới thời đó với bút danh Lục Y Lang. Ông từng làm công tác ngoại giao với chức danh bí thư thứ hai sứ quán Việt Nam tại Rumani. Sau đó ông về làm Trưởng ty (bây giờ gọi là Giám đốc sở) Văn hoá Phú Thọ. Người ta nhớ Bút Tre, không phải vì những bài thơ trữ tình, cũng không vì thơ ông gần với những bài ca dao, mà vì cách làm thơ, gieo vần của ông thật bất ngờ, thường mang đến cho những người nghe sự sảng khoái sau những giờ lao động mệt nhọc căng thẳng. Câu lục bát nổi tiếng nhất mà có rất nhiều người thuộc khi nhắc đến ông là câu nói về Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Hoan hô đại tướng Võ Nguyên Giáp ta thắng trận Điện Biên trở về... Thơ của ông rất trào phúng: Làng ta có cái núi voi Đủ cả đầu đuôi, đủ cả vòi Voi cũng hăng say đua sản xuất Đầu thì trồng sắn đít trồng khoai. từ đó thơ Bút Tre dân gian sáng tác thêm theo lối Hoan hô: "Hoan hô đồng chí Hà Đăng Ấn cho tàu chạy băng băng như rùa..." *Hoạt động 6 : Vận dụng kiến thức âm nhạc tìm hiểu về Hát Xoan Phú Thọ. - Giáo viên sử dụng đĩa hát và máy chiếu. - Hát Xoan là một loại dân ca độc đáo, tồn tại lâu đời ở hai xã Kim Đức và Phượng Lâu, thuộc huyện Phù Ninh cũ. Nay là huyện Phong Châu và thành phố Việt Trì. * Bài tập : Học sinh thực hành hát một số làn điệu Xoan trong Chương trình âm nhạc ? Những người đi hát Xoan thường sống cùng chòm xóm và tổ chức thành phường. Người đứng đầu một phường Xoan gọi là ông Trùm. Các thành viên thì gọi trai là Kép, gái là Đào. Mỗi phường Xoan có khoảng 10 đến 15 người. Y phục dân tộc hệt quan họ Bắc Ninh. Nam thì áo the, khăn xếp, quần trắng; nữ mặc áo năm thân, khăn mỏ quạ, áo cánh trắng, yếm điều, thắt lưng bao, dải yếm các mầu, quần lụa, đeo xà tích. Các tiết mục múa hát thường theo thứ tự nhất định. Mở đầu là 4 tiết mục có tính nghi thức, mang nội dung khấn nguyện, chúc tụng, xen mô tả sản xuất. Đây là những bài ca cổ, chủ yếu hát nói hoặc ngâm ngợi; theo thứ tự: Giáo trống, giáo pháo, thơ nhang, đóng đám. Tiếp theo là phần hát cách (còn gọi là quả cách). - Đố huê (Hoa). Trước Cách mạng tháng Tám 1945, hát Xoan thường được trình diễn vào mùa xuân trong những ngày hội đám ở một số đình làng trong tỉnh, nên còn được gọi là Hát cửa đình. Chữ Xoan là từ chữ Xuân đọc trẹo ra. Anh đố em biết huê gì nở trên rừng bạc bội? Anh đố em biết huê gì nở nội đồng không? Anh đố em biết huê gì nở bẩy tám lần chông? Anh đố em biết huê gì nở mùa đông hoa vàng trắng vàng? Anh đã đố thời em sẽ giảng (Qua hòa) anh chẳng biết thời em giảng anh nghe: Huê sim, huê mua nở trên rừng bạc bội Nhược bằng huê lúa nở nội đồng không Nhược bằng huê dứa nở bẩy tám lần chông Nhược bằng huê cải nở mùa đông vàng trắng vàng Kết luận : - Tri thức của nhân loại rất rộng lớn, đó là kết quả quá trình lao động sáng tạo không mệt mỏi của biết bao thế hệ loài người. Nhiệm vụ của học sinh chúng ta là biết tiếp thu có sáng tạo và vận dụng những kiến thức đó vào thực tiễn cuộc sống. Việc nghiên cứu, tìm hiểu địa lí địa phương cũng nhằm mục đích vận dụng sáng tạo các kiến thức từ nhiều môn học vào giải quyết các vấn đề đặt ra hàng ngày. Qua đó giúp các em có những hiểu biết đúng đắn về quê hương đất nước, bồi đắp những tình cảm tốt đẹp và có những hành động cụ thể để giữ gìn, phát huy những truyền thống tốt đẹp của quê hương và xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp. 2. Phương pháp dạy học : Sử dụng một số phương pháp dạy học chủ yếu sau : - Phương pháp vấn đáp - thuyết trình. - Phương pháp thảo luận nhóm - phát hiện kiến thức - Phương pháp điều tra lấy ý kiến - Phương pháp trực quan phát hiện 3. Phương pháp kiểm tra đánh giá : - Kiểm tra những kiến thức cơ bản qua bài kiểm tra. - Kiểm tra mức độ vận dụng kiến thức đã học vào thực tế bằng cách đưa ra các tình huống - Kiểm tra kĩ năng vận dụng vào thực tế ở nhà VII. KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP : 1. Kiểm tra đánh giá : - Nội dung bài kiểm tra : Đề bài: Câu 1: Phú Thọ là một tỉnh nằm ở: a. Trung du Bắc Bộ b. Đồng bằng Sông Hồng c. Bắc Trung Bộ d. Miền núi Bắc Bộ Câu 2: Tỉnh Phú Thọ hiện có bao nhiêu đơn vị hành chính trực thuộc: a. 10 b. 11 c. 12 d. 13 Câu 3: Đền Hùng hiện nay thuộc đơn vị hành chính nào? a. Thị xã Phú Thọ b. Thành phố Việ Trì c. Huyện Lâm Thao d. Huyện Phù Ninh Câu 4: Nêu tên và giá trị kinh tế chủ yếu của các sông ngòi lớn ở Phú Thọ? Câu 5: Nêu những hiểu biết của em về hát Xoan Phú Thọ? Câu 6: Huyện Cẩm Khê là quê hương của nhà thơ nổi tiếng nào đã tạo nên một trào lưu thơ đặc biệt ở Việt Nam? Chép lại một số câu thơ của nhà thơ trên mà em thuộc? Đáp án Câu 1: a Câu 2: d Câu 3: b( Mỗi câu đúng 1 điểm) Câu 4: ( 3 đi ểm) - Phú Thọ có 3 con sông lớn chảy qua: sông Hồng (đoạn từ Lao Cai đến Việt Trì được gọi là sông Thao), sông Lô và sông Đà, chúng hợp lại với nhau ở Thành phố Việt Trì. Chính vì thế mà đây được gọi là "ngã ba sông". - Giá trị: + Cung cấp nước cho sản xuất và sinh hoạt + Giao thông vận tải đường sông + Khai thác cát sỏi vật liệu xây dựng + Bồi đắp phù sa + Đánh bắt nuôi trồng thuỷ sản Câu 5: ( 2 điểm) - Hát Xoan là một thể loại dân ca lễ nghi rất đặc biệt trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam. Do trước đây hát xoan thường được trình diễn trước cửa đình làng vào những ngày hội Xuân nên còn được gọi là “khúc môn đình”. Tên “Xoan” là do biến âm từ chữ Xuân mà ra. - Những người hát Xoan tập họp theo nhóm từ 4 - 5 kép và 10 - 15 đào thành một “phường”, đứng đầu là ông Trùm. Y phục phường Xoan cũng giống Quan họ Bắc Ninh: nam thì áo the, khăn xếp, quần trắng và nữ thì mặc áo năm thân, khăn mỏ quạ, thắt lưng bao, quần lụa, đeo xà tích… - Các buổi hát Xoan được trình diễn theo thứ tự với phần nghi lễ, phần hát cách hay còn gọi quả cách, phần hát hội và phần giã cá - Hát Xoan Phú Thọ được UN ESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại năm 2012 Câu 6 : (2 điểm) - Nhà thơ Bút Tre tên thật là Đặng Văn Đăng, còn gọi là Đặng Văn Quang, quê xã Đồng Lương, huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ. Ông sinh năm 1911, mất năm 1987. Ông lấy bút danh là Bút Tre. Ông đỗ tú tài triết học dưới thời Pháp thuộc, viết báo dưới thời đó với bút danh Lục Y Lang - Một số đoạn thơ tiêu biểu: «Hoan hô đại tướng Võ Nguyên Giáp ta thắng trận Điện Biên trở về... » « Làng ta có cái núi voi Đủ cả đầu đuôi, đủ cả vòi Voi cũng hăng say đua sản xuất Đầu thì trồng sắn đít trồng khoai » - Một số câu hỏi kiểm tra tình huống : + Em hãy chỉ dẫn đường đi cho một người bạn muốn đi từ Việt Trì đến thị trấn Sông Thao bằng phương tiện xe máy ? + Một doanh nghiệp muốn đầu tư vào Phú Thọ vào lĩnh vực ẩm thực, em hãy giới thiệu một số đặc sản địa phương để thuyết phục họ ? - Kiểm tra các kỹ năng vận dụng các kiến thức về địa lí địa phương vào thực tế cuộc sống 2. Tiêu chí đánh giá - Học sinh trả bài kiểm tra mức độ đạt trên 65%, tức là học sinh đã nắm được các kiến thức cơ bản về địa lí tỉnh Phú Thọ - Học sinh giải quyết được các tình huống đưa ra - Học sinh vận dụng được các kiến thức của nhiều môn học khác nhau để giải quyết được những vấn đề thực tiễn cuộc sống VIII. CÁC SẢN PHẨM CỦA HỌC SINH : Chất lượng bài kiểm tra : - Tiến hành kiểm tra 65 học sinh Điểm 9 - 10 Điểm 7 - 8 Điểm 5 - 6 Điểm < 5 16 = 25% 20 = 30.8% 27 = 41,2% 2 = 3% - Học sinh đã vận dụng được các kiến thức của nhiều môn học để giải quyết vấn đề của thực tế cuộc sống - Học sinh có hứng thú học tập bộ môn cao - Bồi dưỡng tình yêu quê hương thông qua những việc làm cụ thể thiết thực.
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan