Tài liệu Câu hỏi ôn tập tự luận môn lý thuyết tài chính tiền tệ

CÂU HỎI ÔN TẬP TỰ LUẬN MÔN LÝ THUYẾT TÀI CHÍNH – TIỀN TỆ Câu 1. So sánh giữa lãi suất tín dụng trung dài hạn và lãi suất tín dụng ngắn hạn  Tín dụng ngắn hạn - Có thời hạn cho vay <12 tháng - Nhằm đáp ứng các nhu cầu vốn ngắn hạn như bổ sung ngân quỹ, đảm bảo yêu cầu thanh toán đến hạn, bổ sung nhu cầu vốn lưu động hoặc tiêu dùng cá nhân - Có mức độ rủi ro thấp vì thời hạn hoàn vốn nhanh, tránh được các rủi ro về LS - LS thấp  Tín dụng trung dài hạn - Có thời hạn cho vay >1 năm đến vài chục năm - Được sử dụng để phát triển quá trình tái sản xuất theo chiều rộng hoặc chiều sâu tăng mức sản xuất và của cải xã hội - Mức độ rủi ro cao (bao gồm rủi ro cá biệt và rủi ro hệ thống) vì hiệu quả đầu tư thường là dự tính - LS cao, tăng lên cùng thời hạn vay.  Vì sao nói lãi suất của TD trung dài hạn thường cao hơn TD ngắn hạn - Vì TD trung dài hạn mang lại lợi nhuận cao hơn TD ngắn hạn - Độ rủi ro cao hơn phần bù rủi ro là phần LS phải lớn hơn LS cao và tăng lên cùng thời hạn vay. - Chi phí giám sát, quản lý khoản vay của TD trung dài hạn lớn hơn.  Vì sao các khoản TD có cùng thời hạn (kỳ hạn) lại có mức lãi suất khác nhau - Vì mục đích sử dụng vốn vay khác nhau - Đối tượng vay khác nhau - Quyết định của NN đối với từng NH - Do chính sách hoạt động của từng NH Câu 2. Phân biệt sự khác nhau giữa tín dụng thương mại, tín dụng ngân hàng và tín dụng nhà nước. Tại sao tất cả các hình thức tín dụng trên đều có thể đồng thời tồn tại và phát triển. Tín dụng thương Tín dụng ngân hàng Tín dụng nhà nước mại Chủ thể Giữa các doanh Một bên là ngân hàng Một bên là nhà nước với tư tham gia nghiệp trực tiếp sản và bên còn lại lá các chủ cách người đi vay và một bên xuất kinh doanh với thể khác trong nền kinh là các chũ thể khác trong nền nhau tế kinh tế. Đối tượng Được cấp bằng hàng Được cấp bằng tiền tệ Chủ yếu là tiền tệ, cũng có hoá là chủ yếu, cũng có thể là thể bằng hiện vật. tài sản Thời hạn Có thời hạn ngắn là Rất linh hoạt: ngắn hạn, Ngắn, trung, dài hạn chủ yếu trung hạn và dài hạn Công cụ Thương phiếu Rất linh hoạt: kỳ phiếu, Trái phiếu nhà nước trái phiếu ngân hàng, Tính chất Trực tiếp Gián tiếp Trực tiếp Mục đích Phục vụ nhu cầu sản Phục vụ sản xuất kinh Phục vụ cho nhu cầu của xuất và lưu thông doanh hoặc tiêu dùng qua ngân sách nhà nước. hàng hoá vì mục tiêu đó thu được lợi nhuận. lợi nhuận Tất cả các hình thức tín dụng trên đều có thể đồng thời tồn tại và phát triển vì mỗi hình thức tín dụng đều có đặc điểm riêng của mình như: mục đích, đối tượng, chủ thể, công cụ tín dụng. Việc các hình thức tín dụng trên cùng tồn tại và phát triển sẽ có thể huy động tối đa nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế, tạo điều kiện tốt hơn trong vệc đáp ứng nhu cầu vốn của nền kinh tế. Câu 2. So sánh các hình thức tín dụng  Giống: - Đều là nghiệp vụ cho vay - Đều có chữ tín trong vấn đề thanh toán và trả nợ - Đều có thời hạn trả nợ hay thời hạn thanh toán - Đều có thể tài trợ thương mại  Khác Tín dụng ngân Tín dụng Tín dụng thuê hàng thương mại mua Khái Là quan hệ Là quan hệ tín Là quan hệ TD niệm chuyển nhượng dụng nảy sinh nảy sinh giữa vốn giữa NH giữa các DN các DN SXKD với các chủ thể SXKD được với các công ty kinh tế khác thực hiện thông cho thuê tài trong xã hội, qua hình thức chính dưới hình NH vừa là mua bán chịu thức cho thuê người đi vay, hàng hóa tài sản vừa là người cho vay Tín dụng nhà nước Là quan hệ TD nảy sinh giữa NN và các chủ thể kinh tế khác nhau trong XH dưới hình thức tiền tệ hoặc hiện vật Tín dụng quốc tế Là quan hệ TD nảy sinh giữa các chủ thể của quốc gia này với các chủ thể của quốc gia khác dưới hình thức vay mượn, sử dụng vốn lẫn nhau. Đối tượng vốn, tiền tệ, hàng hóa dịch máy móc, tài trái phiếu, tín vốn, tiền tệ, giấy tờ có giá vụ (ko phải tiền) sản, nhà xưởng, phiếu kho bạc, máy móc trang oto, tàu biển… công trái nhà nc thiết bị… Chủ thể NHTM đóng các doanh vai trò trung nghiệp SXKD gian tài chính giữa các bên “thừa vốn” và “thiếu vốn” công ty tài chính với các DN và người SXKD + Nhà nước là người đi vay bằng cách phát hành các trái phiếu và tín phiếu tùy theo sự thiếu hụt của ngân sách NN + Các hộ gd, NHTW, NHTM, các tổ chức nước ngoài… là người cho NN vay. chính phủ các quốc gia, các tổ chức NN, các tổ chức tài chính quốc tế, ngân hàng, công ty, cá nhân… Hình thức Điều kiện để NH cấp TD cho KH: + Cho vay tối đa 70% giá trị TS đảm bảo + Cho vay tối đa 1 KH là 15% vốn tự có của NH + NH chỉ được sử dụng tối đa 40% nguồn vốn ngắn hạn để cho vay trung dài hạn Cơ sở pháp lý để xác định nợ trong TDTM là thương phiếu (là 1 chứng chỉ có giá ghi nhân lệnh yêu cầu thanh toán hoặc cam kết thanh toán + cho thuê vận hành (t.gian ngắn/ người cho thuê chịu t/nhiệm sửa chữa, bảo dưỡng TS) -> LS cao + cho thuê vốn (t.gian dài/ người đi thuê chịu t/nhiệm sửa chữa, bảo dưỡng TS)-> chi phí thấp + Bán và tái thuê (bên có tài sản sẽ bán lại tài sản đó và chỉ thuê lại trong một thời gian nhất định). + đi vay: - trong nước: phát hành các giấy tờ có giá (trái phiếu, tín phiếu kho bạc, công trái…) - nước ngoài: _vay qua ODA _Vay từ các tổ chức t.chính tiền tệ quốc tế: IMF, WB, ADB… _Ko ổn định, chi phí cao, vốn cao, nhiều rủi ro + cho vay: - Qua ODA - Cho vay ưu đãi với các ngành, các vùng Ktế gặp khó khan Ưu điểm + Khối lượng vốn dồi dào, phong phú + Phạm vi rộng: cá nhân, tổ chức, DN… + thời gian linh hoạt: ngắn hạn, trung hạn, dài hạn + Thỏa mãn nhu cầu của cả 2 bên mua và bán + thúc đẩy TD NH phát triển + là TD ngắn hạn, thủ tục đơn giản, thuận tiện + Các DN có thể hiện đại hoá sản xuất theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ mới trong khi nguồn vốn tự có còn có hạn. + Điều kiện của + Các công cụ do NN phát hành có độ an toàn cao + Nguồn vốn từ TD NN giúp NN t.hiện được chức năng trong quản lý KTXH + TD thương mại: mua bán, trao đổi hàng hóa, cung ứng dịch vụ giữa các nước với nhau. Bao gồm: TDTM cấp cho nhà XK; TDTM cấp cho nhà NK, TD mở TK, TD chấp nhận hối phiếu, TD của nhà môi giới cấp cho nhà XNK. + TD Ngân hàng: là quan hệ TD các NH cấp cho các nhà XNK, đa số là TD ngắn hạn. + TD Nhà nước: là quan hệ TD giữa giữa CP của 1 quốc gia với các chủ thể của quốc gia khác. hình thức này: không cần tài sản thế chấp nên các DN rất dễ tiếp cận. Nhươ + Điều kiện vay c điểm vốn do NH đặt ra ko phải chủ thể nào cũng đáp ứng đc. + KD NH phải đối mặt với một số rủi ro như rủi ro LS, đạo dức, thanh toán và thanh khoản, lựa chọn đối nghịch… + Bị giới hạn bởi khối lượng vốn, thời gian, phạm vi và phương hướng hoạt động + nguy cơ khủng hoảng do SX thừa hoặc đổ vỡ dây chuyền + là TD trực tiếp, ko có bảo đảm ngoài lời hứa trả nợ trên thương phiếu -> rủi ro dễ phát sinh. Tác dụng Sử dụng phổ biến để đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn và góp phần thúc đẩy tốc độ tiêu thụ sản phẩm của DN. Đáp ứng được nhu cầu TD trực tiếp thường xuyên nảy sinh giữa các DN và góp phần thúc đẩy tốc độ lưu thông HH, nâng cao hiệu quả KD. cung cấp vốn cho nhu cầu KD của DN vừa và nhỏ. Góp phần thúc đẩy nhanh nhịp độ tích tụ, tập trung vốn và tăng cường khả năng cạnh tranh giữa các DN. Là công cụ để phát triển các ngành kte chiến lược theo yêu cầu của CP. + Bên cho thuê thường chịu toàn bộ rủi ro, nếu bên đi thuê không thực hiện hợp đồng chỉ còn cách thu lại tài sản. + Phạm vi hoạt động hẹp, chi phí sử dụng hình thức này cao so với các hình thức tín dụng khác. các công cụ do NN phát hành thường có độ sinh lời thấp và kém hấp dẫn + Rủi ro do những biến cố về KT, C.trị, Xã hội các nước. + rủi ro về tỷ giá Câu 3. Phân tích 3 chức năng của tiền tệ? Trong quá trình tổ chức và quản lý nền kinh tế ở Việt Nam, các chức năng đó đã được nhận thức và vận dụng như thế nào? Tiền tệ thực hiện 3 chức năng cơ bản sau (Nội dung của câu này học trong slides bài giảng):  Phương tiện trao đổi Trong các giao dịch trên thị trường, tiền dưới dạng tiền mặt, tiền gửi đều đóng vai trò là phương tiện trao đổi- thực chất là thực hiện giá trị của hàng hóa. Nó được sử dụng để mua bán, thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ.  Đơn vị tính toán Các hàng hóa khi trao đổi với nhau cần có 1 sự so sánh để hình thành tỷ lệ trao đổi. Chức năng này của tiền tệ biểu hiện giá trị hàng hóa thành tiền, nhờ đó các hoàng hóa có thể so sánh với nhau về mặt lượng. Chức năng này cũng góp phần vào việc tăng cường tính hiệu quả của sản xuất XH.  Phương tiện tích lũy Chức năng này của tiền tệ giúp để tích lũy sức mua trong thời gian thu nhập đến khi sử dụng chúng bởi thu nhập của con ng thường k đc sử dụng ngay lập tức mà đc giữ lại vì nhiều lý do cho đến khi có nhu cầu chi tiêu. Khả năng sử dụng tiền tệ như là phương tiện tích lũy giá trị phụ thuộc vào sự ổn định của đồng tiền được đo lường bằng sức mua của nó. Câu 4. Nếu căn cứ vào cường độ, lạm phát bao gồm những loại gì? Trình bày khái niệm và tác động của từng loại lạm phát trên. 1. Các loại lạm phát căn cứ vào tốc độ và tác động của lạm phát Lạm phát vừa phải (lạm phát thấp) + Là loại lạm phát xảy ra khi giá cả hàng hóa tăng chậm, thường ở mức một con số một năm (0%khoâng kì haïn) Laõi suaát cho vay: Laø laõi suaát maø ngöôøi ñi vay phaûi traû cho ngaân haøng khi vay voán cuûa ngaâ haøng 2. Moái töông quan Veà maët nguyeân taéc, laõi suaát cho vay bình quaân > laõi suaát tieàn gôûi bình quaân, ví duï laõi suaát cho vay cuøng kì > laõi suaát tieàn tôûi cuøng kì vaø coù söï phaân bieät giöõa caùc khoaûn vay vôùi thôøi haïn vay khaùc nhau cuõng nhö möùc ruûi ro khaùc nhau LSTG < LSCV < suaát lôïi nhuaän bình quaân LSTG quaù nhoû thì ít ngöôøi gôûi, ngaân haøng khoâng huy ñoäng ñöôïc voán, khoâng coù voán cho vay LSCV quaù cao seõ laøm cho doanh nghieäp khoâng coù kinh nghieäm traû laõi vaø voán cho ngaân haøng,khoâng theå laøm khoâng chongaân haøng vaø ngöôøi gôûi tieàn höôûng lôïi. Neáu doanhnghieäp phaù saûn thì ngaân haøng maát voán 3. Lieân heä thöïc teá Vieät Nam hieän nay Tröôùc naêm 1992: chính saùch laõi suaát aâm ñöôïc duy trì trong suoát thôøi kì bao caáp vaø trong ñieàu kieän möùc laïm phaùt cao, möùc laõi suaát cho vay > laõi suaát tieàn göûi, laõi suaát danh nghóa < tæ leä laïm phaùt. Laõi suaát khoâng coøn laø ñoøn baåy kích thích nhu caàu gôûi tieàn cua quaàn chuùng, phaùt huy tính hieäu quaû trong quaù trình söû duïng voán vaø ñaûm baûo lôïi nhuaän cho ngaân haøng. Neàn kinh teá khoâng oån ñònh vaø taêng tröôûng khoâng ñaït ñöôïc muïc tieâu cuûa CSTT Töø cuoái naêm 1992: NHTW can thieäp vaøo laõi suaát, laõi suaát thöïc döông baét ñaàu duy töø cuoái naêm 1992 vaø bieán ñoäng phuø hôïp vôùi tæ leä laïm phaùt. Töø 1/1/1996 ngaân haøng nhaø nöôùc tieáp tuïc aán ñònh möùc laõi suaát taùi caáp voán, khoáng cheá traàn laõi suaát cho vay cao nhaát vaø baét ñaàu aùp duïng cheânh leäch giöõa laõi suaát cho vay vaø laõi suaát tieàn göûi 0.35% (cho ñeán 1/1998). Traàn laõi suaát thay ñoåi lieân tuïc theo höôùng giaûm cô caáu traàn vaø möùc khoáng cheá, ñaëc bieät trong caùc naêm 98.99, möùc laõi suaát taùi caáp voán cuõng ñöôïc ñieàu chænh giaûm xuoáng trong thôøi gian naøy(töø 1,1% naêm 1997 xuoáng 0,7%/thaùng töø 4/9/1999, roài laïi coøn 0,4%/thaùng 7/2000). Vieäc tieán haønh ñieàu chænh chính saùch laõi suaát nhö treân nhaèm tieán tôùi vieäc duy trì traàn laõi suaát cho vay, taïo ñieàu kieän ñeå aùp duïng laõi suaát cô baûn vaø töøng böôùc töï do hoaù laõi suaát,maët khaùc nhaèm muïc ñích kích caàu, thuùc ñaåy ñaàu tö vaø kích caàu, thuùc ñaåy ñaàu tö vaø tieâu duøng.khi laõi suaát giaûm thì nhu caàu ñaàu tö seõ taêng, hôn nöõa ñaây laø thôøi kì caùc doanh nghieäp böôùc ñaàu ñoái maët vôùi neàn kinh teá thò tröôøng neân laõi suaát cho vay giaûm seõ giuùp hoï maïnh daïn vay voán ñeå ñaàu tö môùi hay môû roäng saûn xuaát, taïo theâm nhieàu vieäc laøm kích thích ngöôøi tieâu duøng vaø caàu ñaàu tö, laø ñoäng löïc ñeå phaùt trieån xaõ hoäi. Cuõng nhôø laõi suaát döông (cao hôn chæ soá laïm phaùt) neân cuõng thu huùt ñöôïc ngoàn voán nhaøn roãi trong xaõ hoäi. Töø7/2000 ñeán nay laø giai ñoaïn söû duïng Ls cô baûn cuøng ls taùi chieát khaáu. Naêm 2001, ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam tieáp tuïc ñoåi môùi cô cheá ñieàu haønh laõi suaát tín duïng theo höôùng ñieàu chænh laõi suaát cô baûn ñoái vôùi vay baèng VND moät caùch linh hoaït. Laõi suaát cô baûn naøy ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû baùm saùt tín hieäu thò tröôøng, ñaùp öùng muïc tieâu cuûa chính saùch tieàn teä, ñaûm baûo döï kieåm soaùt cuûa NHNN vaø töøng böôùc tieán tôùi muïc tieâu töï do hoaù laõi suaát. Trong ñieàu kieän ñang hoäi nhaäp cuûa neàn kinh teá VN vôùi khu vöïc vaø theá giôùi, chuùng ta ñaõ coù moät böôùc thay ñoåi raát quan troïng: 1/6/2001 quy dònh veà bieân ñoä laõi suaát baèng USD noùi rieâng vaø ngoaïi teä noùi chung ñaõ huyû boû, nghóa laø laõi suaát naøy ñaõ hoaøn toaøn ñöôïc töï do hoaù. Nhö vaäây coù theå thaáy raèng ñeå ñieàu haønh chính saùch tieän teä thì NHNN coù theå duøng nhieàu coâng cuï, trong ñoù coù laõi suaát. Laõi suaát khoâng chæ laø chæ tieâu trung gian taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán caùc muïc tieâu cuûa chính saùch tieàn teä,taùc ñoäng giaùn tieáp ñeán caùc muïc tieâu cuûa chính saùch tieàn teä. Baèng chöùng laø cho ñeán nay thì neàn kinh teá Vieät Nam ñaõ coù taêng tröôûng vaø khaù oån ñònh so vôùi giai ñoaïn 1992 trôû veà tröôùc. Câu 11. Khái niệm lãi suất tín dụng? Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất trong điều kiện nền kinh tế thị trường. Ý nghĩa của vấn đề nghiên cứu? Liên hệ thực trạng lãi suất tín dụng ở Việt Nam hiện nay? Lấy ví dụ minh họa? a. Khái niệm lãi suất tín dụng:  LSTD là tỷ lệ phần trăm giữa tổng số lợi tức TD với tổng số tiền cho vay trong một thời hạn nhất định. LSTD là số biểu hiện tương đối của lợi tức TD.  LSTD được xác định theo công thức: LSTD trong kỳ = (Tổng số lợi tức TD trong kỳ thu được) x 100% / (Tổng số tiền cho vay trong kỳ).  LSTD là một phạm trù KT tổng hợp liên quan đến nhiều mặt của đời sống KT-XH, đồng thời nó là một công cụ được NN sử dụng để điều tiết vĩ mô nền KT. Do vậy chịu tác động của nhiều nhân tố: b. Các nhân tố tác động đến lãi suất tín dụng trong điều kiện nền kinh tế thị trường:  Quan hệ cung cầu vốn TD  Là nhân tố quan trọng bậc nhất tác động đến sự hình thành LS thị trường.  Mức LS trên thị trường là kết quả của sự cân bằng của các lượng cung và cầu vốn.  Tỷ lệ lạm phát  Giữa lạm phát và LS có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, theo hướng tỷ lệ thuận.  Hiệu quả hoạt động SXKD  Hiệu quả sử dụng vốn là cơ sở để xác định lợi tức TD (LSTD), LSTD được xem là biểu hiện mức sinh lợi bình quân của nền KT.  LSTD trên thị trường sẽ được xác định theo bất đẳng thức:  Tỷ lệ lạm phát < LSTD < (=) Tỷ suất lợi nhuận bình quân.  Do chính sách điều tiết vĩ mô của NN, CSTT của NHTW Được thực hiện dưới hai hình thức:  Quản lý trực tiếp LS bằng việc ấn định mức LS hoặc khung LSTD, đồng thời kiểm tra, kiểm soát việc chấp hành những quy định về LS của các tổ chức TD.  Thực hiện cơ chế LS tự do hoá và NN điều tiết LS thị trường thông qua các công cụ gián tiếp như LS tái cấp vốn và thị trường mở. c. Xu hướng vận động của lãi suất tín dụng: LSTD có xu hướng giảm dần, bởi những lý do:  Hệ thống TD ngày càng phát triển trên cơ sở đa dạng hoá các hình thức TD, đặc biệt là sự lớn mạnh của hệ thống NH.  Quá trình quốc tế hoá đời sống KT làm cho các luồng vốn di chuyển dễ dàng giữa các nước, sự điều tiết cung cầu vốn ngày càng hợp lý, dễ dàng, thuận lợi trên phạm vi toàn thế giới.  NN các nước vận dụng có hiệu quả các công cụ điều tiết vĩ mô để kiềm chế và kiểm soát lạm phát, thường ở mức thấp phù hợp với yêu cầu tăng trưởng nền KT. Câu 12. Phân tích các chức năng của ngân hàng trung ương  NHTW là ngân hàng phát hành NHTW ra đời sau khi vai trò độc quyền phát hành đã được ấn định vào ngân hàng phát hành và là cơ sở để NHTW có thể thực hiện được các chức năng khác. NHTW là người duy nhất đc phép phát hành tiền theo cac quy định trong luật hoặc được Chính phủ phê duyệt (mệnh giá tiền, loại tiền, mức phát hành…) nhằm đảm bảo thống nhất và an toàn cho hệ thống lưu thông tiền tệ của quốc gia. Tiền mà NHTW phát hành là phương tiện thanh toán hợp lý pháp duy nhất trong cả nc và được thanh toán ko hạn chế  vai trò độc quyền của NHTW đề cập đến quyền lực và trách nhiệm của NHTW trong việc xác định số lượng tiền cần phát hành và thời điểm phát hành cũng như phương thức phát hành để đảm bảo cho sự ổn định tiền tệ và phát triển kinh tế.  NHTW là ngân hàng của các ngân hàng NHTW cung ứng đầy đủ các dịch vụ của 1 NH cho các NH trung gian, bao gồm - Mở tài khoản và nhận tiền gửi của các NH trung gian + tiền gửi dự trữ bắt buộc (là số tiền mà các NH buộc phải gửi tại NHTW và không được phép dùng cho vay và đầu tư trong nền kinh tế). Mục đích: dảm bảo khả năng thanh toán an toàn cho các NH; thực hiện C/sách tiền tệ. + tiền gửi thanh toán - Là trung tâm thanh toán cho hệ thống ngân hàng trung gian: Các NH trung gian đều mở tài khoản và ký gửi các khoản dự trữ bắt buộc và dự trữ vượt mưc tại NHTW nên chúng có thể thực hiện thanh toán k dùng tiền mặt. NHTW co thể thực hiện thanh toán bù trừ cho các NH trung gian. Thông qua dịch vụ thanh toán bù trừ, NHTW góp phần tiết kiệm chi phí thanh toán cho các NH trung gian và toàn xã hội, bảo đảm vốn luân chuyển nhanh chóng trong hệ thống NH và phản ánh chính xác quan hệ thanh toán giữa các chủ thể kinh tế trong xã hội. - Cấp tín dụng cho NH trung gian Mục đích: + Phát hành thêm tiền TW theo kế hoạch + Bổ sung lượng vốn khả dụng cho hoạt động của các NH trung gian 1 cách thường xuyên + Là cứu cánh cho vay cuối cùng nhằm cứu nguy cho các NH trung gian khi cần thiết, nếu sự đổ vỡ của nó có thể gây ảnh hưởng dến sự an toàn hệ thống Hình thức: tái chiết khấu các chứng từ có giá và cho vay ngắn hạn  Là ngân hàng của chính phủ NHTW có nghĩa vụ cung cấp các dịch vụ ngân hàng cho chính phủ, đồng thời làm đại lý và tư vấn chính sách cho CP. Các dịch vụ NH mà NHTW cung cấp cho CP bao gồm: Làm thủ quỹ cho Kho bạc NN thông qua quản lý tài khoản của kho bạc Làm đại lý và tư vấn cho CP Cho CP vay  Chức năng quản lý NN của NHTW NHTW có trách nhiệm xây dựng và thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia Thanh tra, giám sát hoạt động của nghệ thống nhân hàng nhằm 2 mục đích: bảo đảm sự ổn định của hệ thống NH và bảo vệ lợi ích của khách hàng. Câu 12: Phân tích các chức năng của ngân hàng Trung ương. Liên hệ với hoạt động của ngân hàng nhà nước Việt Nam với tư cách là ngân hàng Trung ương. Đáp án: 1- Sơ lược về sự ra đời và khái niệm ngân hàng Trung ương 2- Các chức năng của ngân hàngTrung ương: a. Phát hành và quản lý lưu thông tiền tệ trong cả nước  Phát hành tiền mặt- tiền theo nghĩa hẹp phục vụ lưu thông tiền mặt và làm cơ sở cho quá trình cung ứng tiền tệ.  Ấn định mức cung tiền tệ (MS) thông qua các công cụ chính sách giúp cho hệ thống các NHTM tạo ra tiền mở rộng đáp ứng nhu cầu về vốn cho nền kinh tế  Quản lý toàn bộ quá trình lưu thông tiền tệ, giống như một chiếc bơm-“bơm” hay “hút” lượng tiền đối với nền kinh tế sao cho đảm bảo mối quan hệ cân bằng giữa MS và Md cũng như đảm bảo những yêu cầu và mục tiêu phát triển khác của nền kinh tế - xã hội (qua CSTTQG). b. Là ngân hàng của các ngân hàng- Người cho vay cuối cùng của nền kinh tế và là bạn hàng của các ngân hàng thương mại:  Ngân hàng Trung ương nhận tiền gửi của các ngân hàng thương mại dưới các hình thức khác nhau: Dự trữ bắt buộc; Tiền gửi thanh toán…Nhằm mục đích đảm bảo sự an toàn và khả năng thanh toán của các ngân hàng thương mại.  Tổ chức điều chuyển vốn (giàn xếp các nhu cầu về vốn) giữa các ngân hàng thương mại- hoạt động cơ bản của thị trường tiền tệ liên ngân hàng.  Ngân hàng trung ương cho vay đối với các ngân hàng thương mại dưới các hình thức (hạn mức, tái chiết khấu...) nhằm mục đích đảm bảo khả năng thanh toán cho các ngân hàng thương mại và thông qua ngân hàng thương mại để cung cấp vốn cho nền kinh tế, mở rộng lượng tiền cung ứng (MS) tuỳ theo những thời kỳ khác nhau.  Ngân hàng trung ương thực hiện thanh toán bù trừ cho các ngân hàng thương mại: Trong hệ thống của ngân hàng trung ương gồm nhiều chi nhánh hoặc phòng đại diện có thể bố trí theo khu vực (Mỹ và các nước khác) hoặc theo địa giới hành chính (Việt Nam), mỗi chi nhánh hoặc phòng đại diện là một trung tâm thanh toán bù trừ và thực hiện các chức năng của ngân hàng trung ương tại địa phương hay khu vực đó. c. Ngân hàng trung ương là ngân hàng nhà nước, không phải chỉ với nghĩa thuộc sở hữu nhà nước mà nhấn mạnh vào các nội dung:  Nhận tiền gửi và cho ngân sách nhà nước vay tiền dưới hình thức làm đại lý phá hành công trái quốc gia và tín phiếu kho bạc.  Thanh toán không dùng tiền mặt cho hệ thống kho bạc  Quản lý chi tiêu của chính phủ, đặc biệt ở những nước chưa có hệ thống kho bạc phát triển.  Thay mặt nhà nước thực hiện quản lý vĩ mô đối với toàn bộ hệ thống tài chính, các TCTD, các hoạt động về tiền tệ, tín dụng, lãi suất đối với toàn bộ các TCTD, và các loại hình tổ chức kinh doanh tiền tệ, tín dụng khác trong nền kinh tế.  Xây dựng các dự án vay vốn nước ngoài, quản lý sử dụng theo dõi hoàn trả nợ nước ngoài, thực hiện các nghĩa vụ tài chính tiền tệ quốc tế. Cau 12. Trình baøy caùc chöùc naêng cuûa ngaân haøng trung öông. Moái quan heä giöõa caùc chöùc naêng. Trong caùc chöùc naêng treân, chöùc naêng naøo laø chöùc naêng cô baûn theå hieän baûn chaát ñaëc tröng cuûa ngaân haøng trung öông? Liên hệ với thực tiễn hoạt động của ngân hàng nhà nước Việt Nam 1. Caùc chöùc naêng cô baûn cuûa ngaân haøng trung öông a. Chöùc naêng ñoäc quyeàn phaùt haønh tieàn Noäi dung: Laø ngaân haøng naém ñoäc quyeàn phaùt haønh giaáy baïc ngaân haøng Giaáy baïc tuy khoâng phaûi laø khoái löôïng lôùn nhaát trong khoái löôïng tieàn teä cung öùng nhöng noù laø yeáu toá chi phoái quyeát ñònh ñeán caùc khoái tieàn teä khaùc. Vai troø ñoäc quyeàn khoâng chæ laø quyeàn löïc maø coøn nguï yù traùch nhieäm trong vieäc xaùc ñònh soá tieàn caàn phaùt haønh, thôøi ñieåm phaùt haønh, phöông thöùc phaùt haønh ñeå ñaûm baûo oån ñònh tieàn teä vaø phaùt trieån kinh teá. Nguyeân taéc: Vieäc ñeà ra nguyeân taéc phaùt haønh laø nhaèm ñaûm baûo tính chaát khan hieám cuûa tieàn teä + Nguyeân taéc tröõ kim: phaùt haønh tieàn treân cô sôû coù moät löôïng vaøng döï tröõ laøm ñaûm baûo: toàn taïi trong ñieàu kieän löu thoâng tieàn giaáy khaû hoaùn. + Nguyeân taéc haøng hoaù: vieäc phaùt haønh tieàn phaûi thoâng qua cô cheá tín duïng vaø löôïng phaùt haønh tieàn phaûi phuø hôïp vôùi nhu caàu löu thoâng haøng hoaù, töùc laø phaûi döïa treân cô sôû haøng hoaù laøm ñaûm baûo. Sau chieán tranh theá giôùi thöù hai thì nguyeân taéc tröõ kim chaám döùt vì baûn vò vaøng suïp ñoå vaø haïn cheá do thieáu söï linh hoaït; taùch rôøi khoûi löu thoâng haøng hoaù; sau ñoù chuyeån sang phaùt haønh theo nguyeân taéc thöù hai. Keânh phaùt haønh: Tín duïng ñoái vôùi chính phuû Caáp tín duïng cho caùc ngaân haøng, toå chöùc tín duïng khaùc Thò tröôøng môû Thò tröôøng ngoaïi hoái Löôïng tieàn phaùt haønh haøngnaêm (t) = löôïng tieàn trong löu thoâng naêm tröôùc (t-1) x % tyû leä taêng tröôûng kinh teá (t) + tyû leä laïm phaùt döï tính (t+1) b. Laø ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng Noäi dung: Môû taøi khoaûn vaø quaûn lyù caùc khoaûn tieàn göûi cuûa caùc ngaân haøng trung gian + Tieàn göûi döï tröõ baét buoäc: NHTW aán ñònh tyû leä döï tröõ baét buoäc treân soá tieàn göûi ngaân haøng trung gian nhaän ñöôïc. + Tieàn göûi thanh toaùn: caùc NHTM phaûi môû taøi khoaûn tieàn göûi thanh toaùn taïi NHTW vaø vieäc thanh toaùn giöõa caùc NHTM phaûi thoâng qua taøi khoaûn döôùi hình thöùc buø tröø hoaëc töøng laàn. Trung gian thanh toaùn giöõa caùc ngaân haøng NHTW laøm trung gian thanh toaùn giöõa caùc ngaân haøng döôùi hình thöùc: + Thanh toaùn töøng laàn: thanh toaùn theo töøng laàn phaùt sinh + Buø tröø: taäp hôïp caùc chöùng töø thanh toaùn, ñoái chieáu vaø chæ thanh toaùn moät buùt toaùn cuoái cuøng Caáp tín duïng cho caùc ngaân haøng, toå chöùc tín duïng khaùc + Cho vay laïi theo hoà sô tín duïng + Chieát khaáu vaø taùi chieát khaáu caùc chöùng töø coù giaù + Cho vay caàm coá caùc chöùng töø coù giaù  Muïc ñích: boå sung voán ngaân haøng, caáp caùc phöông tieän thanh toaùn, laø ngöôøi cho vay cuoái cuøng khi caùc ngaân haøng trung gian saép phaù saûn. c. Chöùc naêng ngaân haøng cuûa Nhaø nöôùc Cung caáp dòch vuï ngaân haøng cho chính phuû + Laøm thuû quyõ cho kho baïc nhaø nöôùc + Thöïc hieän thanh toaùn theo yeâu caàu cuûa chính phuû + Caáp tín duïng cho chính phuû vay Ñaïi lyù trong vieäc phaùt haønh chöùng khoaùn cho chính phuû Ñaïi dieän cho chính phuû taïi caùc toå chöùc taøi chính tieàn teä quoác teá, ngaân haøng quoác teá,… Tö vaán cho chính phuû Quaûn lyù döï tröõ quoác gia – phuïc vuï cho vieäc ñieàu haønh chính saùch tieàn teä d. Chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc veà tieàn teä vaø hoaït ñoäng ngaân haøng Thöïc hieän quaûn lyù Nhaø nöôùc ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa NHTM vaø caùc toå chöùc tín duïng khaùc baèng phaùp luaät + Xem xeùt vaø caáp giaáy pheùp hoaït ñoäng + Ban haønh cheá ñoä, theå leä nghieäp vuï ñeå thöïc hieän quaûn lyù vó moâ ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa NHTW vaø caùc toå chöùc tín duïng khaùc + Kieåm tra, thanh tra hoaït ñoäng cuûa heä thoáng ngaân haøng, toå chöùc tín duïng khaùc, xöû lyù vi phaïm Thöïc hieän quaûn lyù vó moâ neàn kinh teá: xaây döïng vaø thöïc thi chính saùch tieàn teä quoác gia 2. Chöùc naêng naøo laø cô baûn, theå hieän baûn chaát ñaëc tröng cuûa NHTW Chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc veà tieàn teä vaø hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng laø chöùc naêng quyeát ñònh baûn chaát cuûa NHTW cuûa moät ngaân haøng phaùt haønh. Thoâng qua chöùc naêng naøy, NHTW coù traùch nhieäm xaây döïng vaø thöïc hieän chính saùch tieàn teä quoác gia, kieåm soaùt hoaït ñoäng cuûa toaøn boä heä thoáng ngaân haøng ñeå ñieàu tieát, kieåm soaùt löôïng tieàn trong löu thoâng, ñaûm baûo oån ñònh giaù trò ñoàng tieàn, giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm. Vieäc thöïc hieän chöùc naêng naøy khoâng theå taùch rôøi khoûi caùc nghieäp vuï ngaân haøng cuûa NHTW. 3- Liên hệ với thực tiễn hoạt động của ngân hàng nhà nước Việt Nam Ngân hàng nhà nước Việt Nam thực sự đóng vai trò là ngân hàng thương mại từ năm 1988 và nhất là từ khi có pháp lệnh ngân hàng 1990. Đã thực hiện các chức năng:  Phát hành và quản lý lưu thông tiền tệ trong cả nước  Là ngân hàng của các ngân hàng Việt Nam  Là ngân hàng của Nhà nước Tồn tại:  Hoạt động điều hành và quản lý LTTT chưa có quy chế thống nhất và hoàn chỉnh nên chưa thực sự chủ động và hiệu quả.  Bị lệ thuộc nặng nề vào Chính phủ  Năng lực tài chính còn hạn chế  Quản lý đối với các ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng tiền tệ khác chưa theo qui định thống nhất (lúc lỏng, lúc chặt quá) gây khó khăn cho hoạt động của các tổ chức này.  Mối quan hệ giữa ngân hàng nhà nước với các ngân hàng thương mại chưa rõ ràng, mức độ can thiệp lại quá sâu: bản chất hệ thống một cấp. Giải pháp khắc phục:  Xây dựng qui chế hoạt độngnhằm xác định rõ mối quan hệ giữa: Ngân hàng Trung ương và Chính phủ; Ngân hàng Trung ương và Bộ Tài chính; Ngân hàng Trung ương với các ngân hàng thương mại.  Củng cố vị trí tài chính của ngân hàng trung ương  Xây dựng qui chế điều tiết lưu thông tiền tệ, tỷ giá, hoạt động của các ngân hàng thương mại, các tổ chức kinh doanh tiền tệ và tài chính và với thị trường tài chính nói chung. Kể cả chính sách lãi suất, dự trữ bắt buộc v.v…  Cơ cấu lại hoạt động các vụ chức năng. CAÂU 13. Trình baøy noäi dung cuûa caùc chöùc naêng cuûa ngaân haøng thöông maïi. Moái quan heä giöõa caùc chöùc naêng. Chöùc naêng naøo giuùp cho ngaân haøng thöông maïi coù vai troø taïo tieàn? Cho ví duï minh hoaï. 1. Chöùc naêng cuûa Ngaân haøng thöông maïi  Chöùc naêng thuû quyõ cho xaõ hoäi Noäi dung: NHTM nhaän tieàn göûi, giöõ tieàn, baûo quaûn tieàn, thöïc hieän yeâu caàu ruùt tieàn, chi tieàn cuûa khaùch haøng laø caùc chuû theå trong neàn kinh teá. Vai troø: Ñoái vôùi khaùch haøng: + Ñaûm baûo an toaøn taøi saûn + Sinh lôïi cho ñoàng voán taïm thôøi thöøa Ñoái vôùi Ngaân haøng: + Laø cô sôû ñeå thöïc hieän chöùc naêng thanh toaùn + Taïo nguoàn voán ñeå ngaân haøng thöïc hieän chöùc naêng tín duïng Ñoái vôùi neàn kinh teá: + Taäp trung nguoàn voán taïm thôøi thöøa trong neàn kinh teá – nhöõng nguoàn voán coù ích cho tieâu duøng, saûn xuaát kinh doanh ñeå phuïc vuï phaùt trieån saûn xuaát. + Khuyeán khích tích luyõ trong xaõ hoäi  Chöùc naêng trung gian thanh toaùn Noäi dung: Treân cô sôû khaùch haøng môû taøi khoaûn tieàn göûi thanh toaùn taïi ngaân haøng, thay maët cho khaùch haøng, NHTM trích tieàn göûi treân taøi khoaûn traû cho ngöôøi ñöôïc höôûng hoaëc nhaän tieàn vaøo taøi khoaûn theo söï uyû nhieäm cuûa khaùch haøng. Vai troø: Ñoái vôùi khaùch haøng: + Taïo ñieàu kieän thanh toaùn nhanh choùng, hieäu quaû + Taïo ñieàu kieän thanh toaùn an toaøn Ñoái vôùi ngaân haøng: + Cung öùng moät dòch vuï thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët coù chaát löôïng laøm taêng uy tín cho ngaân haøng, taïo ñieàu kieän thu huùt nguoàn voán tieàn göûi. + Uy tín ñöôïc naâng cao  NHTM môû roäng quy moâ chöùc naêng trung gian tín duïng vaø taêng nguoàn voán cho vay + Goùp phaàn taêng theâm thu nhaäp cho ngaân haøng Ñoái vôùi neàn kinh teá: + Chöùc naêng thanh toaùn ñaåy nhanh toác ñoä thanh toaùn, luaân chuyeån voán trong neàn kinh teá  ñaåy nhanh quaù trình löu thoâng haøng hoùa, thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, hieäu quaû cuûa quaù trình taùi saûn xuaát xaõ hoäi. + Laøm giaûm khoái löôïng tieàn maët daãn ñeán tieát kieäm chi phí löu thoâng tieàn maët.  Chöùc naêng trung gian tín duïng + Noäi dung: Ngaân haøng thöïc hieän chöùc naêng trung gian tín duïng khi noù laø “caàu noái” giöõa ngöôøi thöøa voán vaø ngöôøi caàn voán. Cuï theå laø: ngaân haøng huy ñoäng moïi khoaûn tieàn chöa söû duïng ñeán cuûa caùc chuû theå trong neàn kinh teá ñeå hình thaønh neân quyõ cho vay taäp trung. Treân cô sôû nguoàn voán naøy, ngaân haøng söû duïng ñeå cho vay ñaùp öùng nhu caàu voán boå sung trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh, tieâu duøng cuûa caùc cuû theå kinh teá. + Vai troø: Ñoái vôùi ngöôøi ñi vay: + Thoaû maõn ñöôïc nhu caàu voán taïm thôøi thieáu trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh vaø tieâu duøng cuûa caùc chuû theå trong neàn kinh teá. + Tieát kieäm chi phí, thôøi gian tìm kieám nguoàn voán tieän lôïi, chaéc chaén vaø hôïp phaùp. Ñoái vôùi ngöôøi ñi göûi: + Thu lôïi töø voán taïm thôøi nhaøn roãi cuûa mình